1. SIÊU ÂM THEO DÕI
PHÁT TRIỂN THAI

2. ĐẠI CƯƠNG
 TCPT ngày càng gặp nhiều hơn các loại bất thường thai khác.
 TCPT trong tử cung gây nên nhiều nguy cơ
•Tăng tỷ lệ bệnh tật
•Gây thai chết trong tử cung.
 Nguyên nhân TCPT :
 Phổ biến nhất là suy tuần hoàn nhau thai.
•Bất thường NST,
•Bất thường thai
•Nhiểm trùng thai
 Hình ảnh siêu âm có vai trò quan trọng trong chẩn đoán phân biệt các
nguyên nhân kể trên.
 Có nhiều hình ảnh siêu âm của bệnh phụ thuộc vào mức độ trầm trọng và
quá trình bệnh lý.
Hình ảnh sớm bao gồm
Giảm tốc độ phát triển
Thiểu ối
Giảm các chỉ số sinh lý học
Tim lớn trung bình
Các quai ruột dãn và tăng âm (h.1A-B)

3. Hình 1. A. hình tim lớn nhẹ. B. ruột non tăng âm trong một thai 30 tuần bị
chậm phát triển nặng

4. Hình ảnh đặc Doppler đặc trưng của suy nhau thai
 Có sự hiện diện vết chữ V (notches), hình ảnh
 Cuối dòng tâm trương động mạch rốn bị đảo hoặc biến mất
 Tái phân bố động mạch.

5. ĐỊNH NGHĨA THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TRONG TỬ CUNG
 Thai chậm phát triển trong tử cung (IUGR) khi trọng lượng trẻ sơ sinh khi sinh ít hơn đường
bách phân vị thứ 10 (H. 2)

6. Hình 2:
A: Sơ đồ biểu diễn thai thai chậm phát triển không đồng đều, HC phát triển trong giới hạn bình thường
theo đường bách phân vị 50 trong khi AC phát triển theo giá trị thấp hơn đường bách phân vị 50.
B: Sơ đồ biểu diễn thai thai chậm phát triển toàn bộ: sưu phát triển của HC và AC đều thấp hơn đường
bách phân vị 50.

7. Hạn chế định nghĩa
 Có 10% trong cộng đồng sẽ bị IUGR nếu theo chuẩn mực này.
 Mặc dù là thai bị IUGR, nhiều thai bị hậu quả của suy tử cung
nhau vẫn có các các chí số đo sinh học trên đường bách phân vị
thứ 10.

8. Đề nghị khác
 Dùng biểu đồ theo dõi phát triển thai cho từng sản phụ
riêng lẽ để xác định IUGR dựa trên:
 Chiều cao,
 Cân nặng,
 Số lần mang thai
 Cân nặng các con trong các lần sinh trước.
Ví dụ, thai nặng 2,9 kg ở tuổi thai 39 tuần thì có thể thai bị IUGR nếu người mẹ cao
1,80m, cân nặng 65kg và có tiền sử sinh con 4,2kg.

9. Phân tích tuổi thai qua siêu âm
 Siêu âm tính tuổi thai trước đó đã làm giảm chẩn đoán sai IUGR và thai quá
ngày.
 Khi IUGR phát hiện được trên siêu âm, cần cân nhắc đến việc kết thúc thai
kỳ
 Trong trường hợp bệnh nhân có siêu âm trong thời gian 3 tháng đầu thai kỳ
thì CRL nên được dùng để tính tuổi thai vì CRL có độ chính xác cao.

10. Đánh giá tuổi thai nhiều lần
 Việc đánh giá tuổi thai nên thực hiện nhiều lần sẽ tăng độ chính xác.
 Đo các chỉ số sinh trắc học khác của thai góp phần đánh giá chính xác sự
phát triển của thai và ước định tuổi thai .

11. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TOÀN BỘ
 Thai chậm phát triển toàn bộ là khi các số đo HC và AC cùng giảm

12. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TOÀN BỘ
Thai nhỏ bình thường
 Tốc độ phát triển thai phát triển theo đương bách phân vị tương ứng.
 Siêu âm không có hình ảnh suy nhau thai hoặc bất thường thai.
 Các giá trị siêu âm Doppler động mạch tử cung, động mạch rốn và thai trong giới hạn
bình thường

13. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TOÀN BỘ
Thai nhỏ bệnh lý
 Tốc độ phát triển thai tiếp tục giảm xuống thấp dưới đường bách phân vị (H
12.5).
 Suy tử cung nhau nặng sớm
 Hoặc bất thường thai, đặc biệt là trong các bất thường thể ba nhiễm.

14. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TOÀN BỘ
 Hình 3: Đường biểu diễn phát triển thai nằm dưới đường bách phân vị phát triển bình thường. Hình ảnh này gợi ý suy tử cung-nhau
nặng hoặc do bất thường NST mà phổ biến nhất là các bất thường tam bội.

15. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TOÀN BỘ
 Thái độ với thai chậm phát triển toàn bộ:
 Khi có các dấu hiệu nghi ngờ TCPT nên gởi bệnh nhân đến các chuyên gia thai nhi.
 Siêu âm nhắc lại để kiểm tra sự phát triển của thai trong 2-3 tuần để xác định chẩn đoán.

16. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TỪNG PHẦN
 Thai chậm phát triển từng phần có sự khác biệt trong tốc độ phát triển của chu vi
vòng đầu và chu vi vòng bụng.
 Trong phần lớn trường hợp, thai chậm phát triển từng phần là hậu quả cúa suy tử
cung nhau (hình 2A).

17. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TỪNG PHẦN
Hình ảnh siêu âm của TCPT từng phần
Là hình ảnh suy tử cung nhau bao gồm
 Các bất thường của bánh nhau (hốc hoá, calci hoá, đặc hoá).
 Giảm thể tích nước ối.
 Hình ảnh tim lớn nhẹ,
 Hồi âm ruột tăng
 Dãn ruột non.

18. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TỪNG PHẦN
Kháo sát Doppler đặc hiệu của suy tử cung nhau:
 Dấu hình chêm (notches) của động mạch tử cung,
 Doppler động mạch rốn đoạn cuối thì tâm thu bị đảo ngược hoặc biến mất
 Có hiện tượng tái phân bố động mạch.

19. THAI CHẬM PHÁT TRIỂN TỪNG PHẦN
Các chỉ số sinh lý học thai nhi
Chỉ số 2 điểm 1 điểm 0 điểm
Trương lực thai Có ít nhất một cử động Có it nhất một cử của chi Không cử động
(trong 30phút) của chi và cột sống hoặc gập-duỗi lưng
gập và duỗi lưng
Cử động thai Có 3 hoặc hơn các cử 1 đến 2 cử động Không cử động
(trong 30phút) động
Cử động thở Có ít nhất một cử động Có ít nhất một cử động < 30s
(trong 30phút) thở trong 60s thở trong 30-60s
Thể tích ối Khoang ối lớn nhất >2cm Khoang ối lớn nhất 1-2cm Khoang ối lớn nhất <1cm
Nhịp tim thai (>20phút) Có ít nhất 5 nhịp tăng 2-4 nhịp tăng 15l/p kéo Không có nhịp tăng
15l/p kéo dài 15s dài 15s

20. SỰ PHÁT TRIỂN THAI
TRONG ĐA THAI

21. PHÁT TRIỂN THAI TRONG ĐA THAI
 Khám bụng ít có giá trị trong đa thai.
 siêu âm có hệ thống thích hợp hơn.
 Trường hợp song thai 2 bánh nhau: đánh giá siêu âm nên thực
hiện mỗi 4-5 tuần.
 Trường hợp song thai một nhau hoặc có hiện tượng thai chậm
phát triển ở một hoặc cả 2 thai thì siêu âm mỗi 2-3 tuần để đánh
giá và theo dõi phát triển thai.

22. Hội chứng truyền máu thai-thai
 TTTS (Twin-to-twin transfusion syndrome) xảy ra
trong sinh đôi cùng trứng do sự phân bố không đồng
đều mạch máu của bánh nhau cho hai thai.
 TTTS xáy ra khoảng 10-15% thai đôi cùng trứng một
bánh nhau
 Không chẩn đoán được ở tuổi thai trước 16 tuần.

23. Hội chứng truyền máu thai-thai
Siêu âm thai cho máu
 IUGR,
 bàng quang rỗng
 cạn ối.
 Sự thiếu hụt dịch ối làm cho màng ối bao lấy thai
như là túi giấy bóng gói hàng. Túi thai này thường
nằm ngay cạnh trước thành tử cung: hình ảnh thai
“mắc kẹt” (“stuck twin’) (h. 4).
 siêu âm Doppler màu thì thai cho máu có dấu hiệu
đặc trưng là suy tử cung- nhau

24. Hội chứng truyền máu thai-thai trong song thai
Siêu âm thai nhận máu
 Thai phát triển bình thường,
 bàng quang lớn
 Đa ối nặng.
 Trong trường hợp TTTS nặng, thai nhận máu có
thể bị phù thai (H. 5).
 Doppler tĩnh mạch bất thường do thai bị suy tim do
tăng cung lượng.

25. Hình 4: Hình ảnh thai bị bó của thai cho máu trong một trường hợp TTTS trầm trọng. Đặc
trưng của hình ảnh là thiểu ối và thai chậm phát triển nặng. Màng thai nằm phủ bó sát bụng
thai và dây rốn.

26. H. 5: Hình ảnh của một thai nhận máu trong song thai có hội chứng truyền máu trầm trọng.
Hình ảnh đặc trưng là đa ối và bàng quang lớn.