Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας 2ο Γυμνάσιο Πρέβεζας 2015-2016

1. Παραδοσιακά επαγγέλματα που χάνονται
στο πέρασμα του χρόνου
2ο Γυμνάσιο Πρέβεζας
2015-2016

2. Παραδοσιακά επαγγέλματα που
χάνονται στο πέρασμα του χρόνου
Εκπαιδευτικό Πολιτιστικό
Πρόγραμμα — Πρόγραμμα
Αγωγής Σταδιοδρομίας
Δ. Δ . Ε . Πρέβεζας
2ο Γυμνάσιο Πρέβεζας
Α΄ Τάξη
2015-2016
Επιμέλεια:
Τσουμάνη Ελλάς
Παπιγκιώτη Κωνσταντίνα

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος
Στόχοι έρευνας
Αίτια εξαφάνισης
Συνέπειες εξαφάνισης
Παραδοσιακά επαγγέλματα
Επίλογος

4. Πρόλογος
Σε διάφορες εποχές, κάθε κοινωνία διαμορφώνει τα επαγγέλματα της
σύμφωνα με τις ανάγκες της. Με το πέρασμα του χρόνου και την τεχνολογική
εξέλιξη, πολλά επαγγέλματα χάθηκαν ή ασκούνται πλέον από ελάχιστους.
Πρεσβευτές μνήμης κάποιες φωτογραφίες, ιστορίες παππούδων και
πληροφορίες από το διαδίκτυο, απέμειναν για να μας θυμίζουν τις παλιές
εκείνες εποχές και τα επαγγέλματα ,που τα βλέπουμε πού και πού ,μέσα απ’ τις
παλιές ελληνικές ταινίες.
Μπορεί όμως να υπάρχει ακόμα ελπίδα για ορισμένα από αυτά.
Στις μέρες μας ,η οικονομική κρίση με όλες τις συνέπειες που μπορεί να
επιφέρει, έχει κάνει πολλούς κατοίκους των πόλεων να σκέφτονται την
επιστροφή στην πατρίδα τους και την ενασχόλησή τους με παραδοσιακά
επαγγέλματα.
Έχοντας σαν γνώμονα την παραπάνω συνθήκη , η παρούσα εργασία
αποσκοπεί στο να γνωρίσουν οι μαθητές μας τα παραδοσιακά επαγγέλματα
του τόπου μας. Η ενημέρωση και η γνώση για τα επαγγέλματα αυτά , μπορεί να
λειτουργήσει υποβοηθητικά , στην μελλοντική επαγγελματική τους
αποκατάσταση.

5. Στόχοι προγράμματος
•Να γνωρίσουν οι μαθητές τα παραδοσιακά επαγγέλματα.
•Να κατανοήσουν το περιεχόμενο των παραδοσιακών επαγγελμάτων,
να περιγράφουν και να εξηγούν το αντικείμενο ενασχόλησης κάθε
επαγγέλματος .
•Να μεταδίδουν γραπτώς και προφορικώς, τις γνώσεις τους τόσο
στην ομάδα τους, όσο και σε όποιον άλλον ενδιαφέρεται να μάθει .
• Να συσχετίσουν παλαιότερα επαγγέλματα με επαγγέλματα της
εποχής μας
• Να μελετήσουν αν κάποια παραδοσιακά επαγγέλματα
εξακολουθούν να υφίσταται και σε ποια μορφή
•Να αναζητήσουν τα αίτια εξαφάνισης τους και τις συνέπειες στις
τοπικές κοινωνίες
• Να συνεργάζονται, ανταλλάσσοντας τις ιδέες και τις πληροφορίες
τους
• Να οργανώνουν το υλικό, που συλλέγουν

6. Αίτια εξαφάνισης
•Με την εξέλιξη της τεχνολογίας , μηχανήματα αντικατέστησαν τα εργατικά
χέρια.
•Τα βιομηχανοποιημένα προϊόντα ,λόγω του χαμηλού κόστους παραγωγής και
της μαζικής τους διάθεσης στις αγορές , είναι πιο ανταγωνιστικά σε σχέση με
τα χειροποίητα, τα οποία απαιτούν περισσότερο χρόνο, κόπο και χρήμα για να
κατασκευαστούν.
•Η χρήση των ζώων για τις αγροτικές εργασίας έχει μειωθεί αισθητά ,μιας και
την θέση τους έχουν πάρει τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά.
•Η επικράτηση των σούπερ μάρκετ και των διαφόρων εμπορικών
καταστημάτων τόσο στις πόλεις όσο και στα χωριά ,συνέβαλε στην εξάλειψη
των παραδοσιακών μπακάλικων και παντοπωλείων, εκτός από εκείνα τα λίγα
που λειτουργούν ακόμα στα χωριά καθώς και των γυρολόγων.
•Υπάρχουν όμως και επαγγέλματα που εξελίχτηκαν και προσαρμόστηκαν στα
δεδομένα της σύγχρονης εποχής, όπως το επάγγελμα του κτίστη, του χασάπη -
κρεοπώλη και του λούστρου. Άλλα πάλι ,όπως του αγγειοπλάστη και του
γανωτή, ασκούνται ακόμη σε ορισμένες περιοχές της χώρας μας. Ο αριθμός
όμως, των τεχνιτών είναι πολύ μικρός και δεν είναι πλέον τόσο προσοδοφόρα
όπως παλιά.

7. Συνέπειες εξαφάνισης
Την εξαφάνιση των παραδοσιακών επαγγελμάτων ακολουθεί και μια σειρά
αλλαγών στις τοπικές κοινωνίες που αυτά ασκούνταν.
Οι ενασχολήσεις αυτές αποτελούσαν βασική πηγή εσόδων για πολλές
οικογένειες, αλλά και μέρος της κουλτούρας και της ιστορίας πολλών
περιοχών της Ελλάδας. Συνεπώς , η εγκατάλειψή τους οδήγησε στον
οικονομικό μαρασμό καθώς και στην εξάλειψη μέρους της παράδοσης του
τόπου.
Ολόκληρα χωριά και οικισμοί , όπου απασχολούνταν διαφόρων ειδών
τεχνίτες, έχουν ερημώσει και οι λιγοστοί κάτοικοι δεν έχουν την ευκαιρία να
μεταδώσουν την γνώση και την τέχνη , που κάποτε υπηρετούσαν, στις
επόμενες γενιές.

9. Αγγειοπλάστης - Κεραμοποιός
…το εξασκούσαν σε περιοχές ,
όπου υπήρχε κατάλληλο χώμα
και όπου είχε αναπτυχθεί η
σπουδαία παράδοση στη
δημιουργία αγγειοπλαστικών
αντικειμένων. Έτσι,
κατασκεύαζαν όλα τα μολυβικά
μαγειρικά σκεύη και πιατικά,
κούπες με και χωρίς χερούλι,
κανάτια , διάφορα μικροσκεύη,
όπως θυμιατήρια κ.α.
Στα έργα τους ακόμα
συγκαταλέγονται σταμνιά που
μετέφεραν νερό, πιθάρια
διαφόρων μεγεθών για λάδι,
κρασί και ψωμί, κολυμβήθρες,
καπνοδόχοι κ.α.

10. Αγωγιάτης - Κυρατζής - Κερατζής
Οι "αγωγιάτες", είναι οι "πρόδρομοι" των
αυτοκινητιστών.
Πραγματοποιούσαν επί πληρωμή ιδιωτικές
μεταφορές εμπορευμάτων, κρασιών (σε
ασκιά), διακινούσαν ταξιδιώτες, ιδιώτες,
γιατρούς για επίσκεψη σε ασθενείς, κρατικούς
λειτουργούς για την εκτέλεση υπηρεσίας.
Κυρίως μετέφεραν δημητριακά (σιτάρι,
καλαμπόκι) ή όσπρια ή πατάτες ή κρέας για
τον ανεφοδιασμό των κατοίκων. Επίσης,
μετέφεραν και επισκέπτες στις
απομακρυσμένες γειτονιές.
Η αμοιβή του "αγωγιάτη" ήταν σχετικά καλή,
όμως η δουλειά ήταν δύσκολη και
εξαντλητική.

11. Ακονιστής - Τροχιστής
…ο πλανόδιος
γυρολόγος, που έχει ως
επάγγελμα το
ακόνισμα διάφορων
οργάνων.
Διαλαλούσε :
« O ακονιστής,
μαχαίρια, ψαλίδια
ακονίζω , ο
ακονιστήήής!».

12. Αρκουδιάρης
…ήταν ο τσιγγάνος
εκείνος που στα
παλαιότερα χρόνια
περιήγαγε αρκούδα σε
υπαίθριες
παρουσιάσεις -
επιδείξεις και με αυτό
τον τρόπο
χρηματιζόταν.

13. Αμαξάς - Καροτσέρης
Χρησιμοποιούσε ένα
τετράτροχο αμάξι, που το
έσερναν άλογα και μετέφεραν
ανθρώπους.
Στο χέρι κρατούσε το
καμουτσίκι και στο κεφάλι
φορούσε μια τραγιάσκα.
Με τη σούστα, δίτροχο αμάξι,
έκαναν βόλτες οι ρομαντικοί
της εποχής.

14. Αχθοφόρος- Χαμάλης - Θεληματάρης
…έκανε παλιά τις
μεταφορές των
φορτίων, των
αποσκευών από τους
σταθμούς λεωφορείων ή
τρένων ή πραγμάτων
από την αγορά στα
σπίτια.
Έβαζε τα πράγματα
στην πλάτη του ή σε
καρότσι που έσερνε ο
ίδιος.

15. Βαρελάς
…ειδικός στην κατασκευή
βαρελόσχημων και σκαφοειδών
σκευών, από ξύλο καστανιάς ή δρυός.
Το ξύλο περνούσε από ειδική
επεξεργασία και μετά το έκοβαν σε
λεπτές σανίδες, που βρέχανε για να
παίρνουν εύκολα την κατάλληλη
κλίση. Κατόπιν, περνούσαν τα
στεφάνια, τα χτυπούσαν με το
ματσακόνι για να σφίξουν καλά και
μετά τοποθετούσαν τους δυο
επίπεδους πυθμένες.
Οι βαρελάδες κάθε Σεπτέβρη και μετά
τον τρύγο, έπιαναν δουλειά γιατί τα
παλιά βαρέλια θα γέμιζαν με τον νέο
μούστο και έπρεπε να τα συντηρήσουν
και πάλι.

16. Βυρσοδέψης - Ταμπάκης
…ειδικός στην κατεργασία των δερμάτων.
Έφτιαχνε τα ρούχα , τα παπούτσια , τα
στρωσίδια , με το μαλλί ύφαινε επίσης
ρούχα , στρωσίδια και άλλο απαραίτητο
εξοπλισμό. Τα δέρματα που χρησιμοποιούσε
ήταν του βοδιού, της αγελάδας , του
βουβαλιού ,του αλόγου, των γουρουνιών ,
των αιγοπροβάτων.
Τα δέρματα των χοίρων και των αγελάδων
τα προόριζαν για τσαρούχια , σόλες και
πάτους παπουτσιών. Τα πρόβεια τα
χρησιμοποιούσαν για τα γιλέκα , τις φόδρες
παπουτσιών και τα σαμάρια.
Η δουλειά του ήταν δύσκολη και ανθυγιεινή
. Ανυπόφορη ήταν η μυρωδιά του παλιού και
σάπιου δέρματος. Η καλύτερη εποχή για την
αγορά δέρματος ήταν ο Οκτώβριος . Αν
άρχιζαν οι βροχές τα δέρματα δεν στέγνωναν
. Το καλοκαίρι γύριζε στα χωριά και
παζάρευε τα δέρματα. Όταν τα μάζευε,
άρχιζε την επεξεργασία τους.

17. Γαλατάς
…ήταν επάγγελμα πλανόδιου
μικροπωλητή που
διατηρήθηκε μέχρι τα μέσα
περίπου του 20ου αι.
Ο γαλατάς εργαζόταν στις
πόλεις και όχι στα χωριά,
καθώς εκεί υπήρχε η
δυνατότητα, εξ ανάγκης, για
άμεση πώληση
φρέσκου γάλακτος. Ο γαλατάς
αναλάμβανε τη διάθεση του
γάλακτος και
άλλων γαλακτοκομικών
προϊόντων στα σπίτια.
Το μεταφορικό του μέσο ήταν
ένας γάιδαρος ή μουλάρι,
μερικές φορές ρυμουλκούσαν
και ανοικτή ή κλειστή ελαφριά
άμαξα και αργότερα
το ποδήλατο ή μηχανοκίνητο
δίτροχο.

18. Γανωτής - Γανωτζής - Γανωματής
…ήταν συνήθως πλανόδιοι
τεχνίτες που αναλάμβαναν το
γαλβανισμό και το στίλβωμα
των χάλκινων οικιακών
σκευών, όπως τα ταψιά, τα
καζάνια, τα κουτάλια, τα
πιρούνια κλπ.
Η λέξη γανωτής προέρχεται
από το ρήμα ΓΑΝΩΝΩ και
μάλιστα από το αρχαίο
ρήμα ΓΑΝΩ = δίνω λάμψη...
Στο τέλος το σκούπιζαν με
καθαρό βαμβάκι για να
γυαλίσει.

19. Γυρολόγος -Πραματευτής
…έφερνε παλιά στα χωριά,
φορτωμένος ή με το ζώο,
ότι μπορούσε να
φανταστεί κανείς :
υφάσματα με τον πήχη,
πουκάμισα, κάλτσες,
κλωστές, εσώρουχα,
κουμπιά, λάστιχο,
κουβαρίστρες, τσατσάρες,
χτένια, βαφές και πολλά
άλλα ακόμα.
Η πληρωμή γίνονταν
συνήθως σε είδος.

20. Εφημεριδοπώλης
…παραλάμβανε τις εφημερίδες
από τα Πρακτορεία Διανομής
Τύπου και προωθούσε την
καθημερινή κυκλοφορία του
ελληνικού τύπου περπατώντας
στους κεντρικούς δρόμους της
πόλης του. Τις πουλούσε στους
περαστικούς ή τις άφηνε στην
είσοδο των σπιτιών των μόνιμων
πελατών του.
Ο εφημεριδοπώλης των αρχών
του 20ού αι. διαλαλούσε τη
πραμάτεια του: το «Σκριπ», το
«Άστυ», την «Ακρόπολη» και
πολλές φορές ενημέρωνε για τα
μεγάλα γεγονότα
Ήταν μία από τις
χαρακτηριστικές φιγούρες της
γειτονιάς.

21. Ζευγάς - Ζευγολάτης
…αναλάμβαναν το όργωμα, τη
σπορά και τη συγκομιδή των
χωραφιών. Όργωναν με το
ξύλινο αλέτρι που το έσερναν
δύο βόδια ή μουλάρια . Κάποιες
φορές, εκτός από τα δικά τους
χωράφια, όργωναν κι έσπερναν
και τα χωράφια άλλων
κατοίκων και αμείβονταν
επιπλέον , επειδή διέθεταν την
τέχνη τους αλλά και τη
“συρμαγιά” (δηλ. τα βόδια και
το αλέτρι). Σήμερα , το όργωμα
γίνεται πια με μηχανικά μέσα .

22. Καλαθοποιός - Κοφινάς
Επειδή χρειάζονταν καλάθια για το
μάζεμα της ελιάς, του καπνού αλλά
και για τη μεταφορά των προϊόντων
τους υπήρχαν οι καλαθάδες που
έφτιαχναν καλάθια από καλάμια.
Βέβαια πολλοί τα έφτιαχναν και
μόνοι τους στα σπίτια τους και δεν
αγόραζαν από τους καλαθάδες.
Οι καλαθάδες έπαιρναν καλάμια που
τα μάζευαν από τις όχθες των
ποταμών και των βάλτων και τα
έκοβαν κατά μήκος με ειδικά
μαχαίρια. Τις λουρίδες αυτές από τα
καλάμια τις έπλεκαν κι έφτιαχναν
καλάθια και πανέρια σε διάφορα
μεγέθη.

23. Κανατάς
Στην κανάτα φύλαγαν το νερό για
να παραμένει δροσερό, αφού δεν
υπήρχαν ψυγεία. Αλλά ούτε και
βρύσες υπήρχαν στα σπίτια και
αναγκαζόταν ο κόσμος να
προμηθεύετε το νερό από κάποια
υπαίθρια βρύση-πηγή της γειτονιάς.
Για την κατασκευή της κανάτας
χρησιμοποιούσαν κοκκινόχρωμα
που το κοσκίνιζαν για να φύγει η
άμμος και τα άλλα άχρηστα υλικά.
Το καθαρό χώμα το έκαναν πηλό
και το έπλαθαν σε διάφορα
σχήματα. Έφτιαχναν με αυτόν
κανάτες , λαγήνια (δοχεία για νερό),
τσουκάλια , γλάστρες , πιάτα κ.α.
Έπειτα, έδεναν το ένα με το άλλο
με σχοινί , ή τα έβαζαν σε κοφίνια ,
τα φόρτωναν στο ζώο τους και
γύριζαν τις γειτονιές και τα χωριά.

24. Κανταράς
… περιφερόταν στις αγορές ή
όπου χρειαζόταν, ακόμα και
στα πανηγύρια, για να ζυγίσει
κάποιο βάρος (τσουβάλι σιτάρι,
καλαμπόκι, πατάτες, σφαχτό
κ.α.).
Χρησιμοποιούσε κανταρόξυλο
και σχοινί για να δένει τα
αντικείμενα ώστε να τα ζυγίσει
με το καντάρι. Το καντάρι είχε
μια βέργα με σημειωμένες
χαρακιές για τις οκάδες (1 οκά
= 1200 γραμμάρια) που πάνω
της μετακινούσαν το
κρεμασμένο βαρίδι. Είχε ακόμα
τα γαντζάκια που κρεμούσαν
τα αντικείμενα.

25. Καπελού
. .. έφτιαχνε τα καπέλα για τις
κυρίες της εποχής, μια και ήταν της
μόδας. Τα υλικά κατασκευής ήταν
σε κάποιο βαθμό εισαγόμενα, αλλά
αρκετά υφάσματα προέρχονταν από
εμπορικά κέντρα της Αθήνας.
Τα καλοκαιρινά καπέλα ήταν
συνήθως ψάθινα με υφασμάτινα
ή ψεύτικα λουλούδια. Αντίθετα ,τα
χειμωνιάτικα ήταν πιο επίσημα και
κατασκευάζονταν από ακριβά
υφάσματα .Τα διακοσμούσαν με
κορδέλες και τούλια .
Σήμερα, υπάρχουν οι μεγάλες
εταιρείες που παράγουν μαζικά
καπέλα και διάφορα άλλα αξεσουάρ.

26. Καραγκιοζοπαίχτης
… ήταν πάντα άντρας.
Κινούσε με νήμα ή με τα
μπαστούνια τις χάρτινες ή
δερμάτινες φιγούρες πίσω από
ένα λευκό πανί. Υπήρχε μια
φωτεινή πηγή από πίσω του.
Οι θεατές έβλεπαν μόνο τη
σκιά των φιγούρων .
Αναλάμβαναν να
διασκεδάσουν τον κόσμο στις
γιορτές και στα πανηγύρια. Ο
“μπερντέ” ήταν η αφορμή για
τον καραγκιοζοπαίκτη για να
μιλά για τις περιπέτειες του
Έλληνα μέσα από τις ιστορίες
του καραγκιόζη. Το επάγγελμα
αυτό έχει σχεδόν εξαφανιστεί.

27. Καρβουνιάρης
…παρασκεύαζε και πουλούσε
κάρβουνα.
Ο τόπος εργασίας του ήταν το
καμίνι όπου έκαιγε χοντρά
ξύλα από τα οποία προέκυπτε
το κάρβουνο. Στη συνέχεια, το
φόρτωνε στην άμαξα και
γύριζε από τόπο σε τόπο για
να το πουλήσει. Οι άνθρωποι
το χρησιμοποιούσαν για
διάφορες δουλειές στην
καθημερινή τους ζωή. Τα
εργαλεία που χρησιμοποιούσε
ήταν το φτυάρι, το καρότσι,
τα τσουβάλια και ο σπάγκος
με τον οποίο έραβαν τα
τσουβάλια.

28. Καρεκλάς
…χρησιμοποιούσε ξύλα
από διάφορα δέντρα , τα
έκοβε στις επιθυμητές
διαστάσεις που ήθελαν οι
καρέκλες και με διάφορα
εργαλεία τις τελειοποιούσε .
Στα παλιά τα χρόνια το
κάθισμα της καρέκλας , το
έφτιαχναν από σχοινιά ή
ειδικά καλάμια.
Οι καρεκλάδες εκτός από το
να φτιάχνουν καρέκλες ,
επισκεύαζαν τις παλιές και
χαλασμένες καρέκλες .

29. Καροποιός
Επάγγελμα δύσκολο και
με ευθύνες , αλλά
απόλυτα απαραίτητο για
τις τοπικές κοινωνίες
της εποχής, αφού όλες οι
μεταφορές και οι
μετακινήσεις μέχρι και
μετά τα μέσα του
περασμένου αιώνα,
γίνονταν με σούστες,
κάρα και άμαξες.

30. Κρεοπώλης - Χασάπης
Επειδή παλιά δεν υπήρχαν
ψυγεία, για να συντηρήσουν
το κρέας, το
φρεσκοσφαγμένο το πρωί
ζώο έπρεπε να διατεθεί σε 24
ώρες. (Αλλού έδεναν
κομμάτια κρέας με σχοινιά
και το κατέβαζαν στο βάθος
πηγαδιού). Αρχικά οι
κρεοπώλες ήταν πλανόδιοι,
αλλά αργότερα στήθηκαν
πάγκοι και στεγάστηκαν σε
ξύλινες παράγκες. Έπαιρναν
τη χαντζάρα, έκοβαν όσο
ήθελε η νοικοκυρά κι αφού
ξεκρέμαγαν την παλάντζα,
ζύγιζε το κρέας...

31. Κτίστες πέτρας
Παραδοσιακοί τεχνίτες
οργανωμένοι σε μπουλούκια
που ταξίδευαν από περιοχή σε
περιοχή χτίζοντας κτίρια ,
γεφύρια ,βρύσες και άλλα. Το
γεγονός ότι εργάζονταν σε
διάφορες περιοχές του
ελληνικού χώρου εξηγεί τα
κοινά χαρακτηριστικά της
παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.
Η Ήπειρος ήταν η κοιτίδα των
μαστόρων. Το επάγγελμά τους
δεν ήταν κερδοφόρο, με
εξαίρεση αυτό των πελεκάνων
( πελεκητών πέτρας και του
πρωτομάστορα).

32. Λαγουμτζής
Στον πόλεμο , ο λαγουμτζής άνοιγε
σήραγγες κάτω από τα τείχη του
φρουρίου. Εκεί τοποθετούσαν τα
εκρηκτικά τους για να ανατινάξουν
το φρούριο. Με την ανατίναξη, τα
τείχη ή έπεφταν όλα ή
γκρεμίζονταν σε ένα σημείο. Επίσης
αν είχαν παγιδευτεί άνθρωποι σε
σπηλιές ή ορυχεία αναλάμβαναν να
ανοίξουν σήραγγες για να τους
απεγκλωβίσουν.
Τώρα υπάρχουν μεγάλα
μηχανήματα που αναλαμβάνουν
εργασία, όταν αυτό χρειάζεται,
πραγματοποιώντας ένα έργο πολύ
ταχύτερα, όπως ο γνωστός
“μετροπόντικας” του ΜΕΤΡΟ της
Αθήνας.

33. Λατερνατζής
Η λατέρνα ήταν ένα μουσικό
όργανο που παλιότερα γνώριζε
μεγάλη δόξα. Για να παίξει η
λατέρνα χρειάζονταν
οπωσδήποτε δύο άτομα. Ο ένας
την είχε στην πλάτη του ή
αργότερα που είχε ρόδες την
έσερνε, και ο άλλος τη γύριζε.
Αυτοί ήταν οι λατερνατζήδες
και γύριζαν πότε μόνοι τους ,
πότε με συνοδεία κάποιο ντέφι.
Έπαιζαν διάφορα λαϊκά
τραγούδια ,τα σουξέ της εποχής.
Πήγαιναν σε μαγαζιά, σε πάρκα
ή στους δρόμους και ο κόσμος
μαζεύονταν γύρω τους και
άκουγε τα τραγούδια τους. Όταν
τελείωνε το τραγούδι, περνούσε
ένα άτομο κρατώντας ανάποδα
το καπέλο του ή το ντέφι και
του έριχναν λεφτά.

34. Λούστρος ή Λουστραδόρος
…ήταν ο πλανόδιος που γυάλιζε
παπούτσια περαστικών. Διέθετε
ένα καρεκλάκι και ένα κασελάκι
με βερνίκια και βούρτσες . Το
κασελάκι είχε ένα μακρύ λουρί για
να μεταφέρεται στον ώμο .
Σε αρκετές περιπτώσεις οι
λούστροι ήταν παιδιά ή έφηβοι.
Στη δεκαετία του ’50 και του ’60 το
επάγγελμα του λούστρου ανθούσε
σε δημόσιους χώρους και στα
πολυσύχναστα στέκια. Συνήθως ο
λούστρος είχε συγκεκριμένο χώρο
που εργάζονταν.
Ο πελάτης άπλωνε το πόδι του
στην μπρούτζινη βάση. Μερικοί
λούστροι έκαναν επίδειξη
δεξιοτεχνίας προσφέροντας θέαμα
στο κοινό , πετώντας τις βούρτσες
στον αέρα σαν ζογκλέρ.

35. Μαμή
Ξεγεννούσε γυναίκες των οποίων η
μεταφορά στο νοσοκομείο δεν
μπορούσε να γίνει. Εάν έβλεπε
δυσκολίες στη γέννα ζητούσε τη
βοήθεια γιατρών . Μαζί της
κουβαλούσε μια τσάντα στην οποία
υπήρχαν τα διάφορα σύνεργα για τη
γέννα όπως βεντούζες και ενέσεις
.Μετά την γέννα, η μαμή ανακοίνωνε
το φύλο του μωρού περιμένοντας και
το φιλοδώρημά της από τους
στενότερους συγγενείς. Σε κάποιες
περιοχές της Ελλάδας μάλιστα, το
φιλοδώρημα αυτό ήταν μεγαλύτερο
όταν το νεογέννητο μωρό ήταν αγόρι.
Σήμερα υπάρχουν τα μαιευτήρια, όπου
οι γυναίκες γεννούν ασφαλέστερα και
με εξειδικευμένους γιατρούς, τους
μαιευτήρες.

36. Μανάβης
...από τους πιο
συμπαθητικούς
μικροπωλητές που
υπάρχουν μέχρι σήμερα.
πλανόδιος ή μη.
Το χειμώνα, τότε που δεν
υπήρχαν θερμοκήπια και
ψυγεία, ήταν λίγα τα
φρούτα και τα ζαρζαβατικά.
Όμως όταν άνθιζαν οι
μπαξέδες με το έμπα της
άνοιξης, γέμιζαν τα καλάθια
του μανάβη με ντομάτες,
κολοκυθάκια, μελιτζάνες,
φρούτα κι ότι άλλο.
Οκάδες και δράμια τότε
δίπλα στη ζυγαριά και το
τεφτεράκι για τα βερεσέδια.

37. Μαχαιροποιός ή Μαχαιράς
Το επάγγελμα του μαχαιρά δεν απολάμβανε
ιδιαίτερης αναγνώρισης στο παρελθόν, αφού
δεν είχε υψηλές απολαβές. Οι μαχαιράδες
κατασκεύαζαν και επισκεύαζαν τα μαχαίρια
, αλλά έφτιαχναν και πριόνια, σουγιάδες,
κλαδευτήρια, «γκατζοπρίονα» (για τις ελιές)
κ.ά.
Γύριζαν από χωριό σε χωριό και πουλούσαν
τα μαχαίρια τους. Κάθε τεχνίτης είχε το δικό
του μαγαζί. Πολλές φορές έφτιαχναν και
εργαλεία κατά παραγγελία, γράφοντας πάνω
στο αντικείμενο το όνομα του
παραγγελιοδόχου. Όταν έφτανε η ώρα της
παράδοσης, πήγαιναν στο καφενείο ή στην
πλατεία κάθε συνοικίας ή χωριού και έβαζαν
τον ντελάλη να «τα φωνάζει» (διαλαλεί).
Οι λαβές των μαχαιριών προέρχονταν
συνήθως από κέρατα μοσχαριού και
βουβαλιού, ενώ ορισμένες από ξύλο ελιάς,
Πάνω στο μαχαίρι έγραφαν στιχάκια ή
έφτιαχναν σχήματα (αστέρια) από ασήμι,
χαλκό κ.α.

38. Μεταπράτης
Γυρνώντας από χωριό
σε χωριό με φορτηγό
ζώο (γάιδαρο ή
μουλάρι) αγόραζε
μικρές ή μεγάλες
ποσότητες προϊόντων
από τους χωρικούς τα
οποία και
μεταπουλούσε σε άλλα
χωριά με διάφορο
κέρδος.

39. Μοδίστρα
...ασχολούνταν με τη γυναικεία
ενδυμασία. Μια μοδίστρα είχε και
μαθήτριες που την βοηθούσαν στο
ράψιμο. Βασικό εργαλείο της ήταν η
ραπτομηχανή. Οι πρώτες
ραπτομηχανές ήταν χειροκίνητες,
ενώ αργότερα κατασκευάστηκαν
ποδοκίνητες. Χρησιμοποιούσε
ψαλίδια, ξύλινο μέτρο (πήχης),
κλωστές. Ακόμα χρησιμοποιούσε
καρφιτσερό, τρίγωνο, μικρές
βελόνες, κουβαρίστρες και
δαχτυλήθρα. Σήμερα, έχει μειωθεί η
δουλειά της μοδίστρας, λόγω της
άνθισης της βιομηχανίας ενδυμάτων
και της αύξηση των εμπορικών
καταστημάτων.

40. Μπακάλης
Πνιγμένος στα ράφια ο
μπακάλης πουλούσε όλα τα
βασικά είδη και τρόφιμα
χύμα και συχνά βερεσέ.
Συνήθως το μπακάλικο
ήταν εμπορικό και
καπηλειό.
Σήμερα με την επικράτηση
των σούπερ μάρκετ τα
μπακάλικα χάθηκαν, εκτός
από λίγα που λειτουργούν
ακόμα στα χωριά.

41. Μοιρολογίστρες
Σημαντικό κομμάτι της
παράδοσης είναι το
μοιρολόι, τα θλιβερά
δηλαδή τραγούδια που
τραγουδούσαν οι οικείοι
του νεκρού μαζί με τη
μοιρολογίστρα, επάγγελμα
που έχει πια εκλείψει.
Περιβόητες ήταν οι
μανιάτισσες
μοιρολογίστρες.

42. Μπαρμπέρης
Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από το
γαλλικό barbe = «γένι», «μούσι».
Χειρωνακτικό επάγγελμα που έχει τις
ρίζες του σε αυτό του
μεσαιωνικού κουρέα, που διατηρούσε
δημόσια λουτρά και περιποιούνταν
πελάτες και ασθενείς. Ο μπαρμπέρης ήταν
βοηθός του και ασχολούνταν κυρίως με το
κόψιμο των μαλλιών και το ξύρισμα των
πελατών. Ο κουρέας και ο μπαρμπέρης
είχαν κυρίως ανδρική πελατεία.
Οι μπαρμπέρηδες πλήρωναν ενοίκιο στον
κουρέα για να χρησιμοποιήσουν το μαγαζί.
Από τον 16ο αι. και μετά, οι μπαρμπέρηδες
απόκτησαν μια κάποια αυτονομία και
ανταγωνίζονταν τους κουρείς. Εκτός από
το ξύρισμα και το κούρεμα θεράπευαν
κοψίματα, τρυπήματα, κατάγματα και
άλλα ατυχήματα που τους απέδιδαν
χρήματα..

43. Μπασματζής - Υφασματοπώλης
Σε λίγα κεφαλοχώρια ,
υπήρχαν τα καταστήματα
υφασμάτων, που συνήθως
ήταν και ραφτάδικα.
Εμπορικά που πουλούσαν
όλα τα είδη που είχαν ζήτηση
εδώ, όπως μεταξωτά,
βαμβακερά, βελούδινα,
χασέδες, ποπλίνες,
αλατζάδες, τσίτια κλπ.

44. Μυλωνάς
Οι άνθρωποι μετέφεραν τα τσουβάλια
τους με το καλαμπόκι ή το στάρι στο
μύλο για άλεσμα. Αλευρόμυλοι
υπήρχαν σε όλα τα χωριά, οι
περισσότεροι ήταν υδρόμυλοι, δίπλα
σε ποτάμια και ρέματα. Σήμερα
λειτουργούν ελάχιστοι.
Ο μύλος ήταν συνήθως το σπίτι του
μυλωνά. Ο αλεστικός μηχανισμός είχε
δυο οριζόντιες κυλινδρικές
μυλόπετρες. Το σιτάρι διοχετεύονταν
ανάμεσά τους από μια τρύπα στο
κέντρο της επάνω περιστρεφόμενης
πέτρας. Με την κίνηση το σιτάρι
συνθλίβονταν και μετατρέπονταν σε
αλεύρι. Ο μυλωνάς κράταγε ένα μέρος
από τα αλεστικά και σπάνια έπαιρνε
χρήματα.

45. Νερουλάς - Υδρονομέας - Νεροκόπος
Στην παλιά Αθήνα που δεν
υπήρχαν βρύσες μέσα στα
σπίτια, ο νερουλάς αναλάμβανε
την τροφοδότηση τους με νερό.
Υπήρχε συνήθως ένας νερουλάς
σε κάθε γειτονιά και είχε
σταθερή πελατεία .
Έκανε πολλά κοπιαστικά
δρομολόγια και αμειβότανε
περίπου 1 δεκάρα τον τενεκέ.
Το επάγγελμα του νερουλά
διατηρήθηκε μέχρι το 1930.

46. Ντελάλης - Τελάλης
Η λέξη είναι μάλλον
τούρκικη και σημαίνει
«αυτός που ανακοινώνει τα
μαντάτα », ο δημόσιος
κήρυκας.
Οι ντελάληδες διαλαλούσαν
στους κατοίκους των
κωμοπόλεων και των
χωριών τα νέα που έφταναν
με τον τηλέγραφο ή τα
εμπορεύματα που έφερναν
στις πλατείες των χωριών οι
πραματευτάδες.

47. Ντενεκετζής
Ο ντενεκετζής κατασκεύαζε
χρηστικά αντικείμενα του
νοικοκυριού και γενικότερα
της αγροτικής ζωής όπως
χωνιά, λύχνους,
μαστραπάδες, κουβάδες,
φανάρια, μπρίκια του καφέ,
σουρωτήρια, κουτσουνάρες
και άλλα.

48. Ξυλογλύπτης
… ασχολούνταν με τη χάραξη και την
επισκευή γλυπτών παραστάσεων πάνω
στο ξύλο.
Κατασκεύαζαν κυρίως σεντούκια -
κασέλες και καθρέπτες , ενώ για πιο
εύπορους πελάτες κατασκεύαζαν (και)
κομοδίνα, σιφονιέρες, πολυθρόνες,
τραπεζαρίες και κάθε είδος επίπλου που
χρειάζεται ένα νοικοκυριό (ή ακόμη και
κουφώματα). Παράλληλα, η ξυλογλυπτική
τέχνη παρουσίασε περίτεχνα
εκκλησιαστικά έργα όπως τέμπλα,
προσκυνητάρια, στασίδια, εικόνες κ.α. Τα
σχέδια που κοσμούσαν τα περισσότερα
αντικείμενα είναι κυρίως παραδοσιακά.
Η άνθιση της τέχνης, που παρατηρήθηκε
από τις αρχές του 19ου αι., βοήθησε στη
διάσωσή της μέχρι σήμερα που υπάρχουν
μερικές βιοτεχνίες αλλά και
μαθητευόμενοι νέοι που συνεχίζουν την
παράδοση της ξυλογλυπτικής τέχνης.

49. Ξυλοκερατάς
… ήταν ειδικός στην επεξεργασία
των κεράτων των ζώων και ιδίως
των κριαριών .Το κέρατο , επειδή
έχει σαν συστατικό την κερατίνη,
όταν το ζεσταίνουμε, γίνεται
εύπλαστη ύλη με την οποία ο
τεχνίτης μπορεί να κατασκευάσει
χουλιάρια, κουτάλες, κουμπιά,
τσατσάρες και ότι άλλο σοφιστεί.
Πολλές φορές χρησιμοποιούνται
ατόφια ως χτένες, λαβές μαχαιριών
και άλλων διακοσμητικών. Επίσης
πολλά είδη καλλωπισμού των
γυναικών της αρχαιότητας καθώς
και πολλά χειρωνακτικά εργαλεία
ήταν από κέρατα ζωών.

50. Ξυλοκόπος ή Μπαλτατζής
…πήγαιναν στο δάσος με τα
τσεκούρια ( τους
μπαλτάδες) και έκοβαν
ξύλα και τα πελεκούσαν.
Τα ξύλα μετά τα έπαιρναν
οι πριονιτζήδες που με τα
πριόνια τα έκαναν σανίδια.
Τα πριόνια είχαν δυο λαβές
και τα χειρίζονταν δυο
άτομα που κάθονταν
αντικριστά.
Οι ξυλοκόποι σε περίοδο
πολέμων άνοιγαν δρόμους
στο δάσος.

51. Οργανοπαίχτης
…ήταν περιφερόμενοι μουσικοί,
τουρκόγυφτοι στην πλειοψηφία τους,
που με τον καιρό ενσωματώθηκαν στο
κοινωνικό ιστό της περιοχής.
Αποτελούσαν ομάδα 3-4 ατόμων, που
περιφέρονταν σε γάμους και
πανηγύρια. Η κομπανία τους, η ζυγιά
όπως αποκαλούνταν, είχε δυο
ζουρνάδες κι ένα νταούλι. Πολύ
αργότερα προστέθηκαν άλλα όργανα,
όπως κλαρίνο, βιολί, σαντούρι κλπ.
Το ρεπερτόριό τους περιλάμβανε πολλά
τραγούδια τοπικά και Ρουμελιώτικα,
χορευτικά και αργά (επιτραπέζια).
“Βαράτε βιολιτζήδες”, ήταν η λαϊκή
φράση.

52. Ομπρελάς
Ο ομπρελάς που κάπου-
κάπου κάνει την εμφάνισή
του ακόμα και στις μέρες
μας , επισκεύαζε
κατεστραμμένες
ομπρέλες. Σήμερα βέβαια
σπάνια επισκευάζουμε
την ομπρέλα μας. Αν
χαλάσει ,αγοράζουμε
καινούργια.

53. Παγοπώλης
… ως τη δεκαετία του 1970 ,
πουλούσε τον πάγο περιφερόμενος
στις γειτονιές, γιατί τότε δεν
υπήρχαν ηλεκτρικά ψυγεία για τη
συντήρηση των τροφίμων .
Περιδιαβαίνοντας με το ειδικά
διαμορφωμένο κάρο , την καρότσα
ή το τρίκυκλό του γεμάτο
παγοκολόνες που
κατασκευάζονταν στα παγοποιεία ,
τροφοδοτούσε σπίτια αλλά και
μαγαζιά. Ο παγοπώλης φορούσε
γάντια και ποδιά και με ένα
γάντζο- κοπίδι έπιανε τον πάγο,
τον έκοβε και τον μετέφερε .Οι
πάγοι τοποθετούνταν σε χτιστά ή
ξύλινα ψυγεία ,τις παγονιέρες.

54. Παγοπώλης
Αξίζει να
τονίσουμε ότι
ήταν το
επάγγελμα του
Θανάση Βέγγου
πριν την
ανάδειξή του σε
κορυφαίο
ηθοποιό ο οποίος
εργαζόταν στην
Καλλιθέα σε
παγοπωλείο.

55. Παγωτατζής ή Παγωτάς
… ήταν πλανόδιος πωλητής
παγωτών και υπήρχε ως τη
δεκαετία του 1970. Ήταν
γραφικός με τη χαρακτηριστική
άσπρη μπλούζα και καπέλο
παρόμοιο με του μάγειρα .Το
παγωτό που πουλούσε ήταν το
παγωτό- χωνάκι. Σαν γεύση
επικρατούσε το καϊμάκι.
Χρησιμοποιούσε για τη
δημιουργία , τη διατήρηση και
τη μεταφορά του παγωτού
τροχήλατη προθήκη με ψύξη,
χειροκίνητη ή συνδυασμένη με
τρίκυκλο ποδήλατο.
Εμφανιζόταν προς το τέλος της
άνοιξης , και το καλοκαίρι.
Σήμερα τη θέση του πήραν οι
καταψύκτες των περιπτέρων.

56. Παλιατζής
… είναι ένα επάγγελμα που τείνει να
εξαφανιστεί. Σε όλη την Ελλάδα
υπάρχουν πολύ λίγοι παλιατζήδες
που με το τρίκυκλο μηχανάκι τους,
το αγροτικό τους ή το φορτηγάκι
τους γυρνάνε τις γειτονιές και
φωνάζουν από το μεγάφωνο
“ο παλιατζήηηηης... αγοράζω παλιά”.
Αν οι άνθρωποι έχουν παλιές
συσκευές και όχι μόνο ,έρχεται για
να τις πάρει.
Είναι ένα χρήσιμο επάγγελμα γιατί
του δίνουμε τα παλιά μας πράγματα
και χάρη σε αυτόν δεν είναι οι αυλές
μας γεμάτες με παλιά και άχρηστα
πράγματα

57. Παπλωματάς
Στο εφαπλωματοποιείο φτιάχνονταν
παπλώματα. Γέμιζαν με μαλλί ή βαμβάκι μια
μεγάλη υφασμάτινη σακούλα στο μέγεθος
του κρεβατιού. Μετά, με ειδικές μηχανές
ραψίματος έκαναν γαζιά πάνω στο ύφασμα
δημιουργώντας σχέδια. Υπήρχε μεγάλη
ποικιλία σχεδίων και μπορούσε να διαλέξει
κανείς αυτό που του άρεσε για το δικό του
πάπλωμα. Διόρθωναν επίσης και παλιά
παπλώματα προσθέτοντας καινούριο μαλλί ή
βαμβάκι και κατασκεύαζαν μαξιλάρια σε
διάφορα μεγέθη.
Τα παλιά εφαπλωματοποιεία εξακολουθούν
να υπάρχουν σε κάποιες πόλεις, αλλά οι
ιδιοκτήτες τους πιστεύουν πως το επάγγελμα
έσβησε, αφού στην αγορά υπάρχουν
παπλώματα εργοστασίων με νέα υλικά
(πούπουλο, υαλοβάμβακα κ.α.).

58. Παραμάνα
Στην αρχαία Ελλάδα την ονόμαζαν
τροφό.
—Η παραμάνα, ήταν μια γυναίκα, η οποία
αντικαθιστούσε τη μάνα, στην
περίπτωση που αυτή δεν ήταν σε θέση ή
για κάποιο άλλο λόγο δεν ήθελε να δώσει
το μητρικό γάλα στο παιδί της. Τέτοιες
περιπτώσεις είχαμε στο παρελθόν πάρα
πολλές, γιατί δεν υπήρχαν τα σημερινά
γάλατα, που δίνουμε στα μωρά.
—Η παραμάνα, λοιπόν, με αμοιβή έδινε το
μητρικό γάλα σε ξένα παιδιά.
—Το επάγγελμα αυτό σταμάτησε από τότε
που βγήκαν τα βιομηχανικά προϊόντα και
το παστεριωμένο γάλα.

59. Πεταλωτής - Αλμπάνης
Παλιά υπήρχαν πολλοί
πεταλωτές αφού κάθε σπίτι είχε
κι ένα ζώο για τις δουλειές του,
μουλάρι ή γαϊδούρι. Τα εργαλεία
του πεταλωτή ήταν τα πέταλα,
το σφυρί, η τανάλια, το σατράτσι
και τα καρφιά. Τα πέταλα ήταν
σε διάφορα μεγέθη , από σίδερο
και είχαν τρύπες γύρω-γύρω για
να μπαίνουν τα καρφιά. Το
πετάλωμα γινόταν για να μπορεί
το ζώο να περπατάει στους
κακοτράχαλους δρόμους χωρίς
να πληγώνονται τα πόδια του .Οι
πεταλωτές συχνά ήταν και
σιδεράδες, ενώ κάποιοι ήταν και
πρακτικοί κτηνίατροι.

60. Πηγαδάς
…ήταν ένα σπουδαίο
επάγγελμα, γιατί τότε το κάθε
σπίτι είχε το πηγάδι του για να
έχει νερό για πότισμα και για
άλλες χρήσεις. Ο πηγαδάς
άνοιγε το πηγάδι και ύστερα το
έχτιζε. Το χτίσιμο του πηγαδιού
απαιτούσε τέχνη. Χτιζόταν
κυκλικά με πέτρες και το
χτίσιμο διαρκούσε αρκετές
μέρες. Πάνω από το πηγάδι
τοποθετούνταν το μαγγάνι για
να διευκολύνει το κατέβασμα
και ανέβασμα του κουβά.
Σήμερα στις αυλές ορισμένων
σπιτιών υπάρχουν πηγάδια που
τώρα πια έχουν μόνο
διακοσμητικό ρόλο.

61. Πλανόδιος φωτογράφος
Ο υπαίθριος φωτογράφος με την άσπρη
μακριά μπλούζα του γύριζε στα χωριά με την
ξύλινη φωτογραφική μηχανή, στερεωμένη σε
ξύλινο τρίποδα. Η διαδικασία της
φωτογράφισης ήταν χρονοβόρα και
κοπιαστική : ο φωτογράφος έστηνε τους
πελάτες του, έβαζε το χέρι μέσα στο θάλαμο
της μηχανής, έβλεπε τη στάση μέσα από ένα
φαρδύ μανίκι ,τραβούσε τη φωτογραφία και
μετά την εμφάνιζε.
Οι φωτογραφίες ήταν καλλιτεχνικές: ενθύμια
στρατού με ζωγραφισμένες κορνίζες και
συγκινητικούς στίχους ,άλλες με θέματα όπως
δάσος, λουλούδια, τοπία.
Ο πλανόδιος φωτογράφος κράτησε ως το
1970 περίπου. Οι παλιές ασπρόμαυρες
φωτογραφίες ,κιτρινισμένες απ ’την
πολυκαιρία, μαρτυρούν το χρόνο που έχει
περάσει ενώ οι παλιές φωτογραφικές μηχανές
έχουν γίνει μουσειακό είδος.

62. Πλύστρα
—Παλιότερα , οι άνθρωποι πήγαιναν στα
ποτάμια και στις λίμνες για
να πλύνουν τα ρούχα τους. Απαραίτητα
εργαλεία για την πλύση ήταν: το καζάνι,
η σκάφη, το σαπούνι, η αλισίβα,
ο κόπανος, η κοπανίτσα, η δρυμή, η
βούρτσα και η αγγλιά ( η νεροκολοκύθα
που χρησιμοποιούσαν για να παίρνουν
το νερό από το καζάνι).
Η σκάφη συνήθως ήταν ξύλινη. Οι
πρώτες σκάφες ήσαν κορμοί δέντρων
που είχαν πελεκηθεί και ήταν σαν
βάρκες. Αργότερα έγιναν και σιδερένιες
ή αλουμινένιες. Όπως κι αν ήταν, είχαν
στη μία εσωτερική επιφάνεια
ραβδώσεις, για να τρίβονται ή να
χτυπιούνται τα ρούχα.
—Η πλύστρα ήταν η γυναίκα που έπλενε
ρούχα στο χέρι έναντι αμοιβής.

63. Πρακτικός γιατρός
… παλιότερα, ειδικά στην επαρχία, δεν
υπήρχαν επιστημονικά καταρτισμένοι
γιατροί, αλλά άνθρωποι απλοί που
γιάτρευαν διάφορες αρρώστιες, με
βότανα της ελληνικής υπαίθρου και
έκαναν και διάφορα άλλα πρακτικά που
τα ήξεραν από πάππου προς πάππου.
Έφτιαχναν αλοιφές, ξέρανε τις
δοσολογίες των βοτάνων για την κάθε
πάθηση και πολλά άλλα για διάφορες
αρρώστιες.
Πολλοί έβγαζαν λεφτά από αυτό που
έκαναν, αλλά υπήρχαν και άλλοι που δεν
έπαιρναν λεφτά και βοηθούσαν τον
κόσμο, προσφέροντας τις υπηρεσίες
τους δωρεάν, ώστε να αντιμετωπίσει τις
διαφορές αρρώστιες που σήμερα
αντιμετωπίζονται εύκολα, τότε όμως
χωρίς γιατρούς και φάρμακα, ήταν
δύσκολο.

64. Ράπτης
Η ραπτική και η υφαντουργία ήταν
οικιακές ασχολίες, ιδιαίτερα των γυναικών
που έφτιαχναν τα βασικά είδη ρουχισμού.
Υπήρχαν όμως , πολλοί επαγγελματίες
ράπτες που ειδικεύονταν στην κατασκευή
συγκεκριμένων ειδών εγχώριων
ενδυμάτων από τσόχα ή υφαντό και τα
έραβαν με μεταξωτή κλωστή ("μπρισίμι"),
διακοσμώντας τα με γαϊτάνια, με
κεντήματα και κουμπιά.
Η καποραπτική ήταν ένα προσοδοφόρο
επάγγελμα, με πρώτη ύλη το τραγόμαλλο,
που κάλυπτε τις ενδυματολογικές ανάγκες
του ποιμενικού κόσμου, ορεινών αλλά και
πεδινών περιοχών.
Από τα μέσα του 19ου αι. εμφανίστηκαν οι
"φραγκοράφτες", που έραβαν τις
"ευρωπαϊκές" ενδυμασίες, ενώ κάποιοι
διέθεταν και υφάσματα γι’ αυτές
(εμποροράφτες). Παράλληλα υπήρχαν και
οι γυναίκες (μοδίστρες) για την ραπτική
των γυναικείων ενδυμάτων.

65. Ρετσινοσυλλέκτης
Οι ρετσινοσυλλέκτες
μάζευαν το ρετσίνι από τα
πεύκα του δάσους και το
πουλούσαν.
Με αυτό γινόταν και
γίνεται ακόμα και σήμερα
η γνωστή ελληνική
ρετσίνα.

66. Σαλεπιτζής
…πλανόδιος πωλητής παρόμοιος με
τον παγωτά, περιφερόταν ντυμένος
πάντα στα άσπρα (φορούσε άσπρη
μπλούζα & καπέλο ) & με τροχήλατη
προθήκη. Τα σκεύη που
χρησιμοποιούσε ήταν μπρούτζινα,
πολύπλοκα, αλλά πάντοτε
καλογυαλισμένα & πεντακάθαρα.
Η δουλειά του άνθιζε τις πρωινές & τις
βραδινές ώρες. Το στέκι του, το διάλεγε
με βάση τις περιοχές που σύχναζαν
ξενύχτηδες & εκείνοι που άρχιζαν τη
δουλειά τους αξημέρωτα (οικοδόμοι,
εργάτες κλπ) ή επέστρεφαν από αυτήν
αργά & οι οποίοι αναζητούσαν τον
σαλεπιτζή για ένα ρόφημα που τους
βοηθούσε να ξεχάσουν την νυχτερινή
ψύχρα. Τα στέκια που δημιουργούνταν
με την παρουσία του αποτέλεσαν ένα
είδος πρόχειρου υπαίθριου “καφενείου”.

67. Σαματατζής
… ήταν ο άνθρωπος που
πληρώνονταν ως ταραξίας σε
πολιτικές συγκεντρώσεις από
κάποιο μεμονωμένο
υποψήφιο ή και από μια
πολιτική ή συντεχνιακή
παράταξη, για να δράσει σε
μια δεδομένη στιγμή. Πολλές
φορές μπορεί να ήταν μια
ομάδα σαματατζήδων και όχι
μόνο ένα πρόσωπο. Αυτές οι
ομάδες δεν είχαν ιδεολογία
αλλά ήταν ευκαιριακοί τύποι
που πληρώνονταν για να
χειροκροτούν, να
τοιχοκολλούν, ή να
ακολουθούν αρχηγούς
ομάδων , κοινώς
παρατρεχάμενοι.

68. Σαμαρτζής ή Σαμαράς
Μπορούσε να είναι και
αλμπάνης= πεταλωτής.
Παλιότερα η μεταφορά ανθρώπων και
προϊόντων γινόταν κυρίως με γαϊδούρια
και μουλάρια , εφόσον το οδικό δίκτυο
ήταν υποτυπώδες και η ορεινή
μορφολογία του εδάφους δυσχέραινε τις
μετακινήσεις. Ο σαμαράς κατασκεύαζε
τον απαραίτητο εξοπλισμό που
απαιτούνταν για να προσφέρει το ζώο τις
υπηρεσίες του στο αφεντικό του. Αυτό
ήταν το σαμάρι που κατασκεύαζε με
επεξεργασμένα σανίδια πλατάνου τα
οποία σκάλιζε και έδινε σχήμα ανάλογο με
το σώμα του ζώου.
Στις αγροτικές εργασίες και γενικότερα
στις καθημερινές δραστηριότητες το
σαμάρι των ζώων ήταν απλά με ξύλινο
σκελετό και εσωτερική επένδυση από
δέρμα ή αρνόμαλλο.

69. Σαπουνοποιός
Το σαπούνι κατασκευάζονταν με
σαπουνόπετρα και λάδι ή ζωικό λίπος .
Αργότερα, μέσα στο σαπούνι έριχναν
χρώματα και αρωματικά. Έβραζαν το λάδι
σε ένα καζάνι και σε άλλο καζάνι τη
σαπουνόπετρα. Έβαζαν πάνω στο υγρό
ακόμη σαπούνι δύο ξύλα σε σχήμα
σταυρού για το καλό. Με το υγρό που
έχυναν καθάριζαν σκουριασμένα δοχεία.
Αφού κρύωνε το σαπούνι, το έκοβαν σε
τεμάχια και το έβαζαν πάνω σε σανίδες να
ξεραθεί και να διατηρηθεί. Επίσης, το
τοποθετούσαν σε σκιερό μέρος για να μη
λιώνει από τη ζέστη. Σε κάθε παρτίδα που
κατασκεύαζαν και ανάλογα με την
οικογένεια που είχε ο καθένας και τα
υλικά που διέθετε, μπορούσε να παράγει
από τριάντα μέχρι ογδόντα οκάδες
σαπούνι. Η τιμή του σαπουνιού είχε
μιάμιση φορά πάνω από την τιμή του
λαδιού.

70. Σιδεράς
Οι σιδεράδες έφτιαχναν με τα χέρια
τους ό, τι υπήρχε από μέταλλο, κυρίως
σίδερο. Είχαν ένα μεγάλο φούρνο όπου
φυσούσαν με μια φυσούνα ώστε να
κρατάνε τη φωτιά αναμμένη και σε
ψηλή θερμοκρασία. Σε αυτή τη φωτιά
ζέσταιναν τα σίδερα για να τα κάνουν
πιο εύπλαστα και στη συνέχεια τα
έπιαναν με μια μεγάλη τανάλια και τα
έβαζαν πάνω σε μια μεγάλη σιδερένια
βάση ,το αμόνι. Εκεί χτυπούσαν το
κοκκινισμένο από τη φωτιά σίδερο με
ένα μεγάλο σφυρί και του έδιναν τη
μορφή που ήθελαν.
Η δουλειά αυτή ήταν πάρα πολύ
σκληρή. Απαιτούσε δύναμη από το
σιδερά γιατί τα σίδερα ήταν βαριά και
γιατί ήταν συνέχεια δίπλα στη φωτιά.

71. Στραγαλατζής ή Στραγαλάς
…ήταν πλανόδιοι πωλητές στραγαλιών
που εμφανίστηκαν αμέσως μετά
την ελληνική επανάσταση του 1821 και
την απελευθέρωση.
Κρατούσαν τεφτέρι όπου έγραφαν τα
χρωστούμενα πουλώντας με πίστωση και
οι πελάτες τους ήταν κυρίως νέοι.
Αργότερα, πουλούσαν και ζαχαρένια
κόκκινα κουλούρια , σουσαμένια παστέλια
και μελένιος χαλβάς. Όλη η οικογένεια του
στραγαλατζή ασχολούνταν με το
επάγγελμα. Καλλιεργούσαν στο χωράφι
τους το στραγάλι που στην
πραγματικότητα είναι ψημένο ρεβύθι.
Ο στραγαλατζής έχει εκλείψει σήμερα, αλλά
επιβιώνει ακόμα ο πλανόδιος
πωλητής ξηρών καρπών.

72. Σφουγγαράδες
…ασχολούνταν με την αλιεία, την
επεξεργασία και το εμπόριο των
σφουγγαριών. Το επάγγελμα άκμασε στα μέσα
του 19ου με αρχές 20ου αι. στα Δωδεκάνησα ,
ενώ έπειτα επεκτάθηκε και σε άλλα μέρη. Οι
πρώτοι σφουγγαράδες εμφανίστηκαν γύρω
στο 1800. Οι πρώτοι δύτες, οι "βουτηχτάδες",
έκαναν γυμνή κατάδυση φτάνοντας σε βάθος
30 μ. χρησιμοποιώντας τη σκανδαλόπετρα, ένα
κομμάτι μάρμαρο, για γρήγορη κατάδυση. Τη
δεκαετία του 1860 κάνει την εμφάνιση του το
σκάφανδρο, η πρώτη στολή κατάδυσης , που
ωστόσο ευθυνόταν σε μεγάλο ποσοστό για την
Νόσο των δυτών, λόγω της γρήγορης
ανάδυσης.
Το εμπόριο σφουγγαριών έφτανε ως την
Κωνσταντινούπολη, την Οδησσό, το Κίεβο και
τη Μόσχα, καθώς και στον Ελλαδικό χώρο στη
Σύρο και το Ναύπλιο. Λόγω των επικίνδυνων
συνθηκών το επάγγελμα πλέον έχει εκλείψει.

73. Τζαμπάζης
… λεγόταν ο έμπορος ζωντανών
μεγάλων ζώων κυρίως
μουλαριών, αλόγων, βοδιών. Τα
ζώα αυτά ή τα αγόραζαν ή τα
μεταπουλούσαν ή τα
αντάλλασσαν με άλλα που ήταν
καλύτερα.
Το μεγαλύτερο μέρος των
εμπορικών πράξεων
πραγματοποιούνταν στις
ζωοπανηγύρεις και στα παζάρια
όπου ο τζαμπαζής οδηγούσε τα
αγορασμένα ή
τραμπαρισμένα ζώα για τελική
πώληση ή νέα τράμπα (αλλαγή).

74. Τσαγκάρης
… τεχνίτης που έφτιαχνε παπούτσια απ’ την αρχή. Το
τσαγκαράδικο, ήταν ανοιχτό απ’ το πρωί μέχρι το βράδυ.
Στον πάγκο του βρίσκονταν, βελόνες, σακοράφες, σουβλιά,
σφυράκια, λίμες, τανάλιες καλαπόδια, που έβαζε μέσα στο
παπούτσι. Δεν υπήρχαν τότε κόλες και μηχανές. Εκεί,
σκυμμένος πάνω από τον πάγκο του, δούλευε ώρες
ατελείωτες φορώντας τη δερμάτινη ποδιά του.
Στις μεγάλες πόλεις υπήρχαν μεγάλα τσαγκαράδικα, όπου
δούλευαν πολλοί τσαγκάρηδες, μαζί με καλφάδες
και τσιράκια. Δέχονταν μεγάλες παραγγελίες και δούλευαν
ασταμάτητα. Ένα ζευγάρι παπούτσια κόστιζαν σχεδόν μια
χρυσή λίρα και για να φτιαχτούν χρειάζονταν 2-3 ημέρες
δουλειά.
Τα τσιράκια, που έκαναν βοηθητικές δουλειές, δούλευαν
χωρίς αμοιβή. Έπαιρναν όμως από τους πελάτες
φιλοδωρήματα, ενώ οι καλφάδες έπαιρναν ένα μικρό
μεροκάματο.
Η κατασκευή τους ήταν εξ ολοκλήρου χειροποίητη. Ο
τσαγκάρης αγόραζε δύο ειδών δέρματα, τα ψιλά που τα
χρησιμοποιούσε για το πάνω μέρος του παπουτσιού και τα
χοντρά, για τις σόλες.
Όταν ερχόταν ο πελάτης για να παραγγείλει παπούτσια, τον
έβαζε ο τσαγκάρης να πατήσει πάνω σ’ ένα χοντρό πετσί και
μ’ ένα μολύβι ζωγράφιζε το πέλμα του.

75. Τοκιστής ή Σουλατσαδόρος
…αυτός που δανείζει χρήματα με
τόκο.
Όταν δεν υπήρχαν οργανωμένες
Τράπεζες και άλλα πιστωτικά
ιδρύματα υπήρχαν οι δανειστές
χρημάτων, που σύναπταν
ιδιωτικές συμφωνίες με πολίτες
που είχαν ανάγκη. Η επιστροφή
των χρημάτων γίνονταν με
σημαντική επιβάρυνση (τόκο)
για εκείνον που χρωστούσε και
πολλές φορές με ανταλλαγή γης
ή άλλων περιουσιακών
στοιχείων, αφού όσοι
δανείζονταν έβαζαν ενέχυρο το
μαγαζί, το σπίτι, το χωράφι ή
κάποιο ζώο τους.

76. Τουλουμτζήδες
…είναι οι κατασκευαστές δερμάτινων
ασκών (τουλουμιών) , τα οποία
χρησιμοποιούνταν ως δοχεία για τη
μεταφορά και τη φύλαξη λαδιού ή
κρασιού, καθώς και για την παρασκευή
και ωρίμανση του τουλουμίσιου τυριού.
Με την ίδια διαδικασία
κατασκευάζονταν και οι γκάιντες, για
τις οποίες χρησιμοποιούσαν (σχεδόν)
αποκλειστικά δέρμα κατσίκας, ενώ τις
κατασκεύαζαν (συνήθως) οι ίδιοι οι
οργανοπαίκτες.
Για την κατασκευή των ασκών
χρησιμοποιούσαν κυρίως δορά
προβάτου ή κατσίκας. Η διαδικασία για
την κατασκευή του τουλουμιού περνάει
από πέντε φάσεις: το αλάτισμα, το
κούρεμα, το πλύσιμο, το μπάλωμα (αν
χρειαζόταν), το ράψιμο και το δέσιμο
και τελικά το κλείσιμο του ασκού
ανάλογα με τη χρήση του (δοχείο ή
«σάκος» τουλουμοτυριού).

77. Τσαρουχάς
Το τσαρούχι είναι ένα ελαφρό
δερμάτινο υπόδημα που φορούσαν
οι χωρικοί στην ηπειρωτική
Ελλάδα , τα Βαλκάνια και την
Τουρκία μέχρι τις αρχές του 20 αι.
Σήμερα φοριούνται στην Ελλάδα
ως συμπλήρωμα της φουστανέλας
.Είναι χειροποίητα από σκληρό
κόκκινο δέρμα. Το κόκκινο χρώμα
συμβολίζει το αίμα, το μαύρο το
πένθος. Τα τσαρούχια αποτελούν
σύμβολο της εθνικής εξέγερσης
του 1821.
Πλέον έχουν απομείνει λίγοι
τεχνίτες, συγκεκριμένα δύο, που
φτιάχνουν τα αυθεντικά
τσαρούχια της Προεδρικής
φρουράς. Είναι μια απαιτητική
εργασία.

78. Τσοπάνης - Κτηνοτρόφος
Οι κτηνοτρόφοι είχαν μεγάλα κοπάδια
από πρόβατα, από τα οποία
αξιοποιούσαν το κρέας, το γάλα για την
παραγωγή τυριών και γιαουρτιών,
καθώς και το μαλλί που το
απορροφούσε παλιότερα η τοπική
οικοτεχνία και υφαντουργία. Σήμερα το
μαλλί έχει χάσει την αξία του, ωστόσο η
τυροκομία εξακολουθεί να ακμάζει.
Κτηνοτρόφοι από τα χειμαδιά
ανέβαιναν στα βουνά και πλήρωναν
αντίτιμο σε χρήματα και είδος για να
οδηγήσουν τα κοπάδια τους σε
δημοτικά ή κοινοτικά βοσκοτόπια.
Ήταν υποχρεωμένοι να βρίσκονται
συνέχεια δίπλα στα κοπάδια τους και
για το λόγο αυτό πολλοί μεγάλοι
κτηνοτρόφοι απασχολούσαν και
νεαρούς τσοπάνους, συνήθως μέλη της
οικογένειάς τους, που φύλαγαν τα
κοπάδια.

79. Τυροκόμος
Μετά το Πάσχα οι κτηνοτρόφοι σμίγανε τα
κοπάδια και τα γαλομετρούσανε. Δηλαδή
ανάλογα με τα πόσα πρόβατα ή γίδια είχε ο
καθένας τους αντιστοιχούσε το γάλα που
θα δούλευε ο καθένας με την σειρά του.
Υπήρχαν 3-4 υπαίθρια τυροκομεία
(μπατζιά) σε κάθε χωριό, όπου οι
τυροκόμοι παρασκευάζανε το τυρί, το
βούτυρο και το μπάτζιο. Όσες οικογένειες
δεν θέλανε, δεν πηγαίνανε το γάλα στα
μπατζιά, προτιμώντας να κάνουν δικό τους
τυρί.
Οι Σαρακατσάνοι έστηναν το μπατζαριό , το
τυροκομειό και βουτυροκομειό στον καιρό
με τα γάλατα (Δεκέμβρη μέχρι τα τέλη του
Ιουλίου) κοντά στη στρούγκα.
Τυροκομούσαν οι ίδιοι και αποθήκευαν τα
τυριά στο μπατζαριό και τα πουλούσαν
αργότερα. Πολλές φορές έρχονταν ειδικός
τεχνίτης (μέσω ενός τυρέμπορου), ο
«Μπάτζος», μαζί με τον βοηθό του για την
τυροκόμιση.

80. Υαλοποιός
Το γυαλί ήταν γνωστό στους
ανθρώπους από πολύ παλιά. Ο
τεχνίτης μάζευε τον πολτό στην
άκρη ενός σιδερένιου σωλήνα, το
καλάμι. Τον τοποθετούσε σ’ ένα
ειδικό τραπέζι, το μάρμαρο, και
τον γύριζε έτσι ώστε να του δώσει
σχήμα σφαίρας. Όταν το
πετύχαινε αυτό, φυσούσε μέσα
στο καλάμι με δύναμη. Η σφαίρα
του γυαλιού φούσκωνε σαν
μπάλα και έτσι μπορούσε να την
πλάσει σε καράφα ή βάζο.
Ο τεχνίτης την ώρα της δουλειάς
φορούσε πέτσινη ποδιά για να
μην καεί από το ζεστό υλικό. Τα
εργαλεία του ήταν: φόρμες,
ψαλίδια και πένσες.

81. Υλοτόμος
… ασχολούνταν με την
υλοτομία. Όταν εργάζονταν
κοντά σε ποτάμι, έκοβαν τους
κορμούς και τους έσερναν με
τα μουλάρια στο ποτάμι για να
τους μεταφέρουν. Οι
σαλτζήδες βοηθούσαν στην
πλοήγηση των κορμών. Στο
σημείο που έπρεπε να
μεταφερθούν περίμεναν
εργάτες που τους έβγαζαν στη
στεριά, τους φόρτωναν σε
κάρα και τους μετέφερναν σε
ξυλουργικά εργοστάσια.

82. Υφάντρες
… ήταν οι γυναίκες που έφτιαχναν τα υφαντά
υφάσματα στον αργαλειό. Η υφαντουργία ήταν
ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στο Β. Αιγαίο από τα
μέσα του 18ου έως τις αρχές του 20ου αι.
Μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξή της έπαιξε ο
θεσμός της προίκας, που επέβαλε στις νέες
κοπέλες να ετοιμάσουν μόνες τους τα «προικιά»
τους. Παράλληλα όμως, η τέχνη αυτή
αναπτύχθηκε (ιδίως μετά τα μέσα του 20ου αι.)
όχι μόνο ως οικοκυρική ανάγκη για τη
δημιουργία χρηστικών και διακοσμητικών
υφαντών αλλά και ειδών ρουχισμού, αλλά και
ως οικοτεχνία που πρόσφερε πρόσθετο
εισόδημα όπως στην Αγιάσο της Λέσβου. Τα
υφαντά του αργαλειού επιδεικνύουν μεγάλη
ποικιλομορφία στον τρόπο ύφανσης και
διακόσμησης.
Η σημασία εκμάθησης της τέχνης του
αργαλειού, για εκείνη την εποχή, αποτυπώνεται
και στο παρακάτω δίστιχο:
Αργαλειό να μάθεις, την ευχή μου να ’χεις
Χέρια πόδια να χτυπάς τη σαΐτα να περνάς

83. Φανοκόρος
…ήταν ο άνθρωπος που
άναβε τα φανάρια του
δημοτικού φωτισμού. Από το
τέλος του 18ου αι. με τη
διάδοση του φωταερίου και
ειδικά στην Αθήνα από το
1857 με την ίδρυση του
εργοστασίου φωταερίου σε
συνεργασία με τη Γαλλική
Εταιρεία έγινε επιτακτική η
ανάγκη για το φωτισμό της
πόλης. Κάθε βράδυ ο
φανοκόρος φρόντιζε να
ανάβουν οι δημοτικοί
φανοστάτες των δρόμων. Με
τον ερχομό όμως του
ηλεκτρικού ρεύματος το
επάγγελμα του φανοκόρου
έσβησε.

84. Φαροφύλακας
…ήταν υπεύθυνος για τη λειτουργία των
φάρων. Το «Σώμα των Φαροφυλάκων»
προπολεμικά επάνδρωναν 468 άτομα, με
στρατιωτική δομή λειτουργίας. Οι συνθήκες
διαβίωσης δύσκολες και η συχνότητα
επικοινωνίας με τον υπόλοιπο κόσμο
υποτυπώδης. Οι φαροφύλακες ζούσαν στους
φάρους αρχικά με την οικογένειά τους, και
μετά την οργάνωση της Υπηρεσίας Φάρων,
έμεναν στο κτήριο ανά τρεις ή τέσσερις
εκτελώντας βάρδιες. Όταν είχε κακοκαιρία
έμεναν αποκλεισμένοι στο βράχο για μέρες . Η
δουλειά του φαροφύλακα ήταν να ανάψει το
φάρο και να τον κουρδίσει. Όταν οι φάροι
λειτουργούσαν με πετρέλαιο, οι φαροφύλακες
«φόρτωναν» κάθε 6 ώρες τους φάρους
προκειμένου να λειτουργούν. Μετά το 1970 οι
φάροι άρχισαν να γίνονται αυτόματοι και να
λειτουργούν με ηλεκτρισμό και ασετιλίνη.
Έτσι αποσύρθηκαν οι «παλιοί φαροφύλακες».
Στις μέρες μας υπάρχουν ηλεκτρικοί και
ηλιακοί φάροι. Υπάρχουν ακόμη κάποιοι
φαροφύλακες σε ακριτικούς φάρους, όπως
στους Οθωνούς.

85. Φούρναρης
Παλιά ,επειδή οι ιδιωτικοί
φούρνοι ήταν λίγοι, οι
περισσότερες γυναίκες ζύμωναν
το ψωμί στο σπίτι (πολλές φορές
την πίτα και το φαγητό) και το
πήγαιναν για ψήσιμο στους
φούρνους της γειτονιάς κυρίως
μέσα σε ταψιά (ή πινακωτές).
Οι ιδιοκτήτες των φούρνων ως
καύσιμα, είχαν ξύλα και κλαδιά.
Πληρώνονταν τα ψηστικά με το
κομμάτι και πολλές φορές
δοκίμαζαν και το φαγητό, για να
δοκιμάσουν αν ψήθηκε όπως
έλεγαν. Στα χωριά οι οικογένειες
είχαν το δικό τους φούρνο, αφού
αγοραστό ψωμί δεν υπήρχε και
ήταν υποτιμητικό για την
οικογένεια να τρώει αγοραστό
ψωμί.

86. Φυστικάς
“ Ο φυστικάς… Στραγάλια, πασατέμπος,
φυστίκια ζεστά, ζεστά ”.
Ήταν ο αεικίνητος και ακούραστος
μικροπωλητής της πλατείας, των
γιορτών ή των εκδηλώσεων με τα
σπόρια του. Κουβαλούσε το ξύλινο
κασελάκι του και τον συναντούσαμε
κυρίως στα δημόσια θεάματα. Με το
ρακοπότηρο μετρούσε τα σπόρια που
θα βάλει στο σακουλάκι του πελάτη.
Πολλές φορές τον βρίσκαμε και σε
πανηγύρια με μεγαλύτερη πραμάτεια ή
στις γιορτές των εκκλησιών. Αργότερα
έφτιαξε και καροτσάκι με βιτρίνα και
την έστηνε κοντά στη βρύση της
κεντρικής πλατείας. Το φθινόπωρο
γίνονταν και καστανάς. Άλλος πάλι
πουλούσε τα σπόρια του στο σινεμά.

87. Χαλκουργός
Μέχρι τα νεότερα χρόνια
υπήρχαν σε πολλές
πόλεις χαλκουργεία
στα οποία κατασκεύαζαν
είδη οικιακής χρήσης,
εργαλεία και
διακοσμητικά
αντικείμενα.

88. Χανιτζής
Παλιότερα, υπήρχαν πολλά χάνια
γιατί δεν υπήρχαν μεταφορικά
μέσα για να κάνουν ένα ταξίδι σε
σύντομο χρονικό διάστημα. Το
μεταφορικό τους μέσο ήταν τα ζώα
και το ταξίδι κρατούσε μέρες. Τα
χάνια ήταν μικρά κτίσματα με
μεγάλο υπόστεγο και πάγκους. Ο
ταξιδιώτης αφού έτρωγε, κοιμόταν
στρωματσάδα στο ξύλινο πάτωμα.
Στο υπόστεγο έβαζαν τα ζώα που
φρόντιζε ο χανιτζής. Η δουλειά του
χανιτζή ήταν ευχάριστη καθώς
έβλεπε κόσμο και διασκέδαζε τα
βράδια μαζί με τους ταξιδιώτες
συχνά με μουσικές κομπανίες.

89. Ψαθάδες
Μία παρεμφερής προς την
καλαθοπλεκτική
παραδοσιακή τέχνη ήταν η
κατασκευή ψαθών. Οι
ψαθάδες κατασκεύαζαν
χειροποίητες ψάθες από
"βούρλα", που τις
χρησιμοποιούσαν στα
καθιστικά δωμάτια, ιδιαίτερα
στα σπίτια όπου το δάπεδο
ήταν χωμάτινο. Τις
χειροποίητες ψάθες, όπως και
τα είδη καλαθοπλεκτικής
μπορούσε να τα προμηθευτεί
κανείς στις
εμποροπανηγύρεις .

90. Ψαράς
Οι αλιείς των ψαριών περνούσαν
πολύ χρόνο ψαρεύοντας. Έτσι, τα
ψάρια που έπιαναν, τα
πουλούσαν στους πλανόδιους
ψαράδες, οι οποίοι με τη σειρά
τους τα μεταπωλούσαν στον
κόσμο. Έβαζαν τα ψάρια πάνω σε
μια στρογγυλή τάβλα, την οποία
στήριζαν στο κεφάλι τους με το
ένα χέρι και στο άλλο χέρι είχαν
ένα κουβά με πάγο ή δροσερό
νερό για να δροσίζουν τα ψάρια
τους και να τα διατηρούν φρέσκα,
καθώς γυρνούσαν από γειτονιά σε
γειτονιά διαλαλώντας την
πραμάτεια τους.

91. Επίλογος
Με αφορμή αυτή την εργασία ανασύραμε από την μνήμη μας ένα
σημαντικό κομμάτι της Ελληνικής μας παράδοσης, αυτό των
παραδοσιακών επαγγελμάτων. Οι μαθητές επωφελήθηκαν της
δραστηριότητας, είτε εμπλουτίζοντας τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους,
είτε μαθαίνοντας καινούρια πράγματα σχετικά με τις ασχολίες των
ανθρώπων σε περασμένες εποχές.
Η δραστηριότητα της κατασκευής της παρουσίασης με υλικό που τα
παιδιά συγκέντρωσαν , ενίσχυσε το αίσθημα ομαδικότητας και
συνεργασίας. Τέλος, το σύνολο της ομάδας εξέφρασε την επιθυμία εκ νέου
συμμετοχής σε παρόμοιες δράσεις στο μέλλον

92. « περνάν ωστόσο τα χρόνια, οι άνθρωποι γερνάνε, ρεύουνε
χρόνο με χρόνο τα τείχη του κάστρου , αλλάζουν όλα και μήτε
προφταίνεις να το νιώσεις…» Δ.Χατζής
Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας…