2. Nazionalismoaren sorrera
• Nazioa Erdi Aroan eta Aro
Modernoan:
– Toki berean jaiota.
– Monarka beraren agindupean.
• XIX. mendean nazio terminoak
adieraz politikoa.
– Arraza-mugak.
– Hizkuntza mugak.
– Muga historikoak…
3. Bi ikusmolde
• Alemaniako erromanikoek: nazioaren kultura-ikusmoldea.
– Kultura, hizkuntza eta historia komunak.
• Frantziako teorialariek: politika-ikusmoldea.
– Lege, eskubide eta betebehar berak.
4. Bi prozesu sorrarazi
• Estatuek politika
nazionalizatzailea
martxan.
• Herri asko borrokatu
estatu bihurtzeko.
5. Mugimendu nazionalista
sakabanatzaileak
• Sakabanatze-prozesuak
gertatu erakunde politiko
batzuetan.
• 1830ean Belgika
Herberehetatik banandu.
6. • Austria-Hungariako
inperioa eta Turkiako
inperioa larrien.
• XIX.mendean hainbat
naziok independentzia
aldarrikatu.
7. • Grezia Turkiatik
independentzia lortzen
lehena.
• Serbia, Errumania,
Montenegro, Bulgaria eta
Albaniak ondoren.
8. Mugimendu bateratzaileak:
Italia eta Alemania
• Italiar penintsula hainbat
estatutan zatituta,batzuk
atzerritarren mende.
• Bateratze prozesu bat
gertatu.
9. • Alemanian, Prusiako estatuak
bultzatuta bateratzen
prozesua.
• Gilen I.a erregeak eta
Bismarck-ek batasuna bizkortu
ekintza militarren bidez.
• 1871n Alemaniako inperioa
II.Reich delakoa sortu.
10. Nazio baten sorrera: Estatu Batuak
• 1800-1850 5tik 23 milio pertsona
• Lurralde gehiago lortu; Louisiana, Florida, Texas, Kalifornia…
• Menderalderanzko hedapena
• Ipar-ekialdea: hiriak eta industria
• Hegoaldea: nekazaritza (kotoia, tabakoa…)
• Mendebaldea: baserritak txikiak
12.
Estatu Batuetako konstituzioak utzi
estatu bakoitzen esku esklabotza
ezeztatzea.
Ipar eta Mendebaldeak ezeztatu.
Hegoaldeak kotoi eta tabako
ustiapen ugaria ez ezeztatu.
XIX. Mendean, estatu abolizionistek
eta esklabisten arteko liskarra.
13.
1860an , Abraham Lincoln-ek
( presidentea ), esklabotzearen
kontra .
Hegoaldekok, 11 estatuak bereizi
eta Konfederazioa sortu.
Sezesio gerra hasi.
14.
Lau urte iraun.
Iparraldeak irabazi.
Lehen aldiz, arma
modernoak erabili.
Ondorioz: jende asko
hil eta lurralde asko
suntsituta.
15. Berreraikuntza
Esklabotza ezeztatu.
Hala ere, hegoaldeak
biztanleria beltzaren
aldeko legeak kendu.
XX. mendean, munduko
lehen potentzia bihurtu .
18. Sarrera
XIX. mendeko erdialdeko iraultza ostean,
Europako estatuen egoera, aniztasuna
handikoa. Britainia Handian eta Frantzian
demokraziarako lehen urratsak, beste
estatu batzuetan politika-sistema
autoritarioei eutsiz.
19. Liberalismoa sendotzea Britainia
Handian eta Frantzian
• Gizonezkoen sufragio
unibertsala onartu.
• Erlijio eta adierazpen
askatasuna garatu.
• Alderdi politiko
modernoak sortu.
21. • Emakumeek eskubide gutxi.
XIX. Mendean horren
kontrako elkarteak
“mugimendu sufragistak”
sortu.
• Boteretsuek hauteskunde-
azpijokoak egin. Demokrazia
garatzea eragotzi.
22. • Gizarte-egoera ahuleko
taldeak babesteko
neurriak ezarri.
• Estatu sozialaren neurriak
jarri.
• XIX. mende bukaeran eta
XX. mende hasieran
langabezia-sorospenak
eta erretiro pentsioak
sortu.
23. Politika-sistema autoritarioei eustea
Herrialde batzuetan, liberalismoak gutxi
aurreratu.
• Errusian:
- Absolutismo gogorrari eutsi, 1861
arte esklabutza.
- Nobleziak, elizakoek eta armadakoek
karguak monopolizatu.
- Ekonomia nekazaritzan oinarritu,
industrializazio mugatua.
24. • Alemanian:
- Sortutako sistema guztiz
liberala ez.
- Konstituzio bat onartu,
sufragio unibertsalaren
bidez parlamentu bat sortu,
baina ezin enperadorearen
eta lehen ministroaren
erabakiei aurre egin.
- Gizarte politiko aurreratua
garatu.
25. • Austria-Hungariako
Inperioan:
- XIX. Mendean botere osoa
enperadoreak, eliza
katolikoaren, aristokraziaren
eta armadaren laguntzaz.
- XX. mendearen hasieran
inperioa liberalismorantz.
- 1906an sufragio unibertsala
onartu.
28. Britania Handian
eta Frantzian
potentzia kolonial
garrantzitsuenak.
29. Espainiak
Iberoamerikako eta
Ozeano Bareko
koloniak galdu
30. XIX. mendeko hedapena
azkarra eta erabatekoa:
1800. urtean % 35
Europaren eta Estatu
Batuen mende, eta
1914an % 84.
31. Nagusitasun militarra
zela- eta konkistak
azkar egin.
Hainbat arrazoi mota
hedatzeko
32. Ekonomia faktoreak
Industria- iraultzaren
ondorioz, ekoizpena
handitu eta koloniak
aduana- zergarik
gabeko merkatu
bihurtu.
33. Kolonizatzaileek kapitalak
inbertitzeko eremuak.
Tren eta portuak eraikiz,
eta maileguak emanez
kapitalak inbertitu.
Lehengai merkeak.
34. Ibilbide garrantzitsuak
kontrolatzeko toki
estrategikoak konkistatu.
- Britania Handiak Egipto
menderatu zuen Indiarako
ibilibidea kontrolatzeko.
35. XIX. mendean
Mendebaldeeko
biztanleria asko hazi,
ondorioz, europarrek
kolonietara emigratu.
Metropolietan
langabezia eta
ezinegona arindu.
36. Ideologia-faktoreak
Ideologia arrazistek
indar handia.
Beren egitekoa beste
herritarrak zibilizatzea
zela pentsatu eta
horretarako hedapen
koloniala bultzatu.
37. Jakin-min
zientifikoak
konkistak egitera
bultzatu.
1870etik aurrera
geografia elkarteak
sortu.
38. Planeta osoan
espedizio
zientifikoak egin, eta
espedizioaren
antolatzeileek
lurralde hori
konkistatzeko eta
ustiatzeko ahalmena
43. KONKISTA PROZESUA
• XIX. mendearen hasieran, kolonizatzeko
ideia baztertuta
• 1830etik aurrera berriro kolonizatzeari
ekin
• Ingalaterrak India eta Frantziak Aljeria
45. Hedapen inperialista bukatu
• XX.mendearen hasieran
• Afrikan bi estatu independiente bakarrak:
Etiopia eta Liberia
• Asian, Otomandar inperioa, Txina eta
Persia
48. Latinoamerika
• Espainiarekiko eta Portugalekiko
independentzia lortu.
• Hala ere, ekonomikoki Europako
herrialdeen beharra
• Geroago Estatu Batuena
49. Inperio handiak
Britaniar inperioa:
-33 milioi km karratu
-450 milioi biztanle
-Viktoria I.aren erregealdian
goien aldia (1839-1901)
-Kontinente guztietan
koloniak, India
garrantsitzuena
50. Frantziako Inperioa:
- Bigarren potentzia
- 10 milioi km karratu
-48 milioi biztanle
-Afrika iparraldea eta Indotxina okupatuta
51. Inperio txikiagoak
• Belgika: kongo
• Alemaniako inperioa: Afrikako hegoaldea
• Italiako inperioa: Tripoli, Eritrea eta Somalia
• Errusia:Siberia
52. Inperialismoen arteko talka
Koloniengatiko liskarren ondorioz,
Europako potentzien artean tentsioa
areagotu.
Britaniar eta Frantziar inperioen artean
adibidez.
Alemaniak beste lurralde batzuk
55. • Protektoratuak:Kolonizat
aileek kanpo politika eta
herrialdeko
aberastasuna kontrolatu
bertan.(Egipto Britania
Handiaren
protektoratua).
56. • Kontzesioak: Herrialde
independenteen lurrak
ziren,baina
mendebaldeko
potentziek merkataritza
abantailak lortzen
zituzten.
57. Ustiapen ekonomikoa
• Lurralde bat konkistatu ondoren,
kolonizatzaileek lurrak bereganatu eta
sail handi bihurtu. Sail horietan
produktuak landatu eta lur azpiko
mineralak ustiatu.
• Bertako biztanleak langile merkeak.
• Mendebaldeko agintariek ez zuten beren
kolonietako industrializazioa sustatzen.
58. Gizarte arrazista
• Indigeneei lurrak kendu, eta
biztanleria zuria izugarri hazi,
gutxiengoak marginatu bihurtu.
Australian eta Zeelanda Berrian
indigenak sarraski politika pairatu.
59. Kolonizatuak eta kolonoizatzaileak
gustiz bereizita bizi.
• Mendebaldeko biztanleria talde
txikia, baina kargu nagusiak eta
ekonomia kontrolatu.
• Biztanleria natiboa pobrezian bizi
eta eskubiderik ez.
62. • 1870etik 1914ra kultura
sormen handiko garaia bizi.
• Aurrerapenak eta
berrikuntza azkarrak
• Europarrak aurrerapenaren
gailurrean.
• Garai honi belle époque
deitu
63. Pintura eta eskultura:
Inpresionismotik Abangoardietara
• 1839-an argazkigintza
asmatu,1850-ko
hamarkadatik aurrera
orokortu.
• Pinturak, errealitatea
zehaztasunez adierazten eta
argazkigintzaren garapenak
funtzio hori krisian jarri.
64. • Bi bide berri bilatu:
• Argiaren efektua
adierazi.
• Postinpresionistak
sentimenduak edo
errealitateari buruzko
ikuspuntua adierazi.
65. • XX.mendeko hasieran, hiru
arte joera:
-Expresionismoa, Munch.
Pertsonen egonezina,
beldurra eta ikara adierazi.
-Fauvismoa, Matise. Kolore
biziak.
-Kubismoa picasso. Objektuak
eta irudiak hainbat angelutik
irudikatzen, eta errealitatea
deformatzen.
67. Arkitektura berria
• Industria iraultzaren
garapenari esker,
materiak berriak:
- Altzairua
- Hormigoi armatua
- Sinboloa
68. • igogailu elektronikoa
asmatu.
• Etxe orratzak eraikitzen
hasi
• 1914 urtearen ondoren
garapen handiena
69. • XIX. mendearen
bukaeran arkitektura
estilo berria agertu:
-Modernismoa: eraikinen
estetikaz arduratu.
Ad; Antonio gaudí
-Art nouveau
70. Herri-kulturaren adierazpide berriak
• Arte adierazpen mota berriak
sortu
• 1895ean lehen proiekzioa
zinema
• Musika grabatzen hasi
• Edison fonografoa asmatu
• Diskografia industria sortu berri
• 1900ean hiriak disko dendak
