SlideShare a Scribd company logo
1 of 43
Download to read offline
ESPAINIA
XIX.MENDEAN
1. GERRA ETA IRAULTZA (1808-1814)
INDEPENDENTZIA GERRA
•

•
•
•

Espainiako Karlos IV.a erregea Frantziako Iraultzaren ideien kontra.
Espainia gerran hasi Frantziaren aurka.
Frantziarrek Espainia garaitu
itun bat sinatu
Frantziako aliatu.
1870an Espainiak eta Frantziak Fontaineblauko ituna sinatu eta Portugal
inbaditu.
Frantziak Espainian biztanleengan ondoeza sortu
Aranjuezko
altxamendua
Karlos IV.ak erregetza semeari utzi.
•

Napoleonek errege familia bahitu

erregetza Josef Bonaparte
Madrilen herri-matxinada (1808ko maiatzaren 2an)

•
•
•
•
•

Independentziaren Gerraren hasiera.
Biztanleria bi taldetan: frantsestuak, fernandinoak.
Gatazka luzea eta gogorra.
Napoleonek tropak kendu espainiarrek ingelesekin aliatu eta kontraeraso
1813an Valençayko ituna sinatu
gerra bukatu Fernando VII.ari koroa itzuli.
CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO
KONSTITUZIOA
•

Independentzia Gerrak ondorio politiko garrantzitsuak
eremuetan botere hutsunea

matxinatutako

juntak sortu.

•

Junta Zentral Gorena eratu Gobernu bakarra sortzeko.

•

Gerran Junta Zentral Gorenak Gorteetara deitu eta Cádizen bildu.

•

Diputadu gehienak liberalak, morroiek Fernando VII.a itzultzea eta
Antzinako Erregimenari eustea nahi.
•

Gorteek 1812ko konstituzioa egin.

•

Liberalismoaren printzipioak adierazi:
Subiranotasun nazionala eta botere-banaketa .
– Eskubideen oso deklarazio zehatza ezarri.
– Sufragio unibertsala.

•

Cádizko Gorteek erreforma ugari onartu.

Antzinako Erregimena amaitu.
2. FERNANDO VII.AREN
ERREGEALDIA:
ERRESISTENTZIATIK ALDAKETARA
ABSOLUTISMOAREN BERREZARPENA
(1814-1820)
•

1814ko martxoan Fernando VII.a Espainiara itzuli.

•

Erregeak konstituzioa eta erreformak indargabetu

•

Fernando VII.a sei urtez gobernatu botere absolutuarekin.

•

Liberalak jazarri.

•

Liberalak eta armadaren zati batek pronuntziamenduen bidez liberalismoa
berriz ezartzeko ahalegina

porrot

Antzinako Erregimenera.
HIRURETAKO LIBERALA (1820-1823)
•

1820an Riego koronelak zuzendutako
pronuntziamendu liberala nagusitu.

•

Erregeak konstituzioa zin egin

preso

politikoak askatu eta Gorteak biltzeko
hauteskundeak antolatu.
•

1820ti 1823ra Milizia Nazionala sortu.

•

Gobernu liberalean absolutistek estatu-kolpea
hainbat ahalegin egin.

•

1823an Aliantza Santuak tropak bidali
Fernando VII.a errege absolutu berrezarri.
ABSOLUTISMOAREN AMAIERA ETA
KARLISTALDIA (1823-1840)
•
•

Espainian barne-krisialdi larria.
Erregeak gobernua modernizatzeko ahalegina

•
•

Arazo dinastikoa ere.
Erregea semerik ez eta arau bat atera, Santzio Pragmatikoa
Lege
Salikoa baliogabetu.
Absolutista askok irtenbide hori onartu ez
erregearen anairari laguntza
eskatu.

•

ministro-kontseilua sortu
liberalak jazarri
•
•
•
•
•
•
•

1833an Maria Kristinak gobernuaren ardura hartu.
Karlosek Espainiako errege izendatu bere burua.
Lehen Karlistaldia hasi
bi bandoren arteko liskar ideologikoa.
Liberalak
Isabelen alde.
Karlistek
absolutismoa eta Antzinako Erregimena berrezartzea
defendatu.
Gerrak zazpi urte
karlistek galdu.
Bergarako Besarkadarekin bukatu.
3. ISABEL II.AREN ERREGEALDIA:
ESTATU LIBERALAREN SORRERA
LIBERALISMOAREN GARAIPENA
(1833-1844)
•
•
•
•
•

Erregimen liberala ezarri Espainian.
Maria Kristina lehen erregeordea.
Karlistaldia
Maria Kristina liberalekin aliatu.
Liberalak bi taldetan
moderatuak
progresistak
Hasieran moderatuei boterea
herri protestengatik progresistei
•

Mendizabal gobernuan zegoenean progresistek
Antzinako Erregimena guztiz ezeztatzeko neurriak
hartu.

Prozesu horren gorengo unea 1937ko
Konstituzioaren aldarrikapena.
•

Progresistekin liskarrak

1840an Maria

Kristina dimititu.
•

Erregeordetza Espartero jeneralak.

•

Hau modu autoritarioan gobernatu

progresistek

eta moderatuek gustuko ez.
•

Bi taldeak elkartu pronuntziamendu batean
1843an Espartero jenerala dimititzera behartu.

•

Hamahiru urterekin Isabel II.a erregina izendatu.
HAMARKADA MODERATUA
•
•
•
•
•
•

Erregealdiaren lehen hamar urteetan moderatuei baino ez gobernuaren
ardura.
1845. urtean Konstituzio berria onartu
botoa-eskubidea aberatsenei
prentsa-askatasuna mugatu
Estatu zentralista antolatu.
Erregimena ideia kontserbadoreak.
Progresistak bi taldetan
alderdi demokrata eta errepublikanoak.
1854. urtean Vicálvaroko pronuntziamendua
aldi hori amaitu.
BIURTEKO PROGRESISTA (1854-1856)
ETA BATASUN LIBERALA
•
•
•
•
•
•
•

Progresistek boterea hartu
Espartero liderra.
Gobernu berriak beste desamortizazio- prozesu bat abiarazi
Trenbideen
Legea onartu
hurrengo urteetan trenbideak eraiki.
Krisi ekonomiko larria
erreginak progresistak gobernutik kendu.
1856tik 1866ra liberalak eta moderatuak txandakatu gobernuan.
Progresistak boteretik kendu.
Ekonomia-hazkunde handia.
1866tik aurrera Isabel II.aren monarkia krisi larria sartu.
4. ISABEL II.AREN
ERREGEALDIAREN BUKAERA ETA
SEIURTEKO DEMOKRATIKOA
(1868-1874)
ISABEL II.AREN ERREGEALDIAREN
BUKAERAKO KRISIA
•

Arazo ekonomikoak eta gosea ,

•

Gobernuak progresistak, errepublikanoak eta demokratak boteretik baztertu.

•

Gobernuaren autoritarismoa gehigizkoa ,

landan eta hirian matxinadak.

burgesia eta militarrak erregimenetik

aldendu.
•

Erregina gero eta gutxiago gogoko.

•

1866. urtean progresistek, demokratek eta errepublikanoek Ostendeko ituna sinatu

Eskandaluzko bizia zeraman.

Borboiak Espainiatik kanporatzea eta bizitza politikoa demokratizatzea adostu
geroago Batasun Liberala ere sartu.
1868KO IRAULTZA ETA AMADEO I.AREN
MONARKIA
•

1868an pronuntziamendu bat Isabel II.a erregetzatik kentzeko
eta Prim jeneralek abiarazi

junta iraultzaileak sortu.

•

Iraultzak arrakasta azkar

•

Behin-behineko gobernua sortu.

•

Gorteek 1866ko Konstituzioa onartu.

•

Serrano jenerala erregeorde.

erreginak Espainiatik alde.

Serrano
•
•
•
•
•
•

Prim jenerala Amadeo Savoiakoa errege izendatu.
Amadeo I.a Espainiara heltzerakoan Prim hil.
Erregea modernoa eta demokrata.
Monarkiakoak, Eliza eta herritar asko
Amadeoren kontra.
Amadeo I.aren erregealdian bi gatazka
Kuban matxinada
beste Karlistaldi bat
Erregea abdikatu.
LEHEN ERREPUBLIKA
•
•
•

Gorteek Lehen Errepublika (1873) aldarrikatu
arazo larriekin hasi.
Politika-talde gehienak monarkikoak.
Batuek errepublika federala nahi, beste batzuk errepublika unitarioa
Mugimendu kantonalistak
Katalunian, Málagan eta Cartagenan
errepublika independienteak.
•

Hirugarren Karlistaldia eta Kubako gerra piztu.

•

Pavia jeneralak estatu-kolpea eman.

•

Serrano jenerala gobernuaren buru

errepublikati eutsi baina ez

Errepublikak adierazitako erreforma- eta modernizazio- espirituari.
•

1874ko abenduan beste estatu- kolpe batek Borboien dinastia berriz ezarri.
5. BERREZARKUNTZA: MONARKIA
KONSTITUZIOGILERA ITZULTZEA
•

1874. urtean Berrezarkuntzaren erregimena hasi.

•

Errege berria monarkia konstituziongilearen aldekoa.

•

Kubako gerra eta Karlistaldia amaitu.

•

Politika-sistema berri bat sortu, bi oinarri: konstituzion berri bat eta alderdiak
boterearen txandakatzea.
1876KO KONSTITUZIOA
•

•

1876ko konstituzioak alderdiak adiskidetzeko helburua:
– Eskubide eta askatasun zerrenda zabala.
– Estatu konfesionala.
– Gorteek eta erregeak subirontasuna partekatzea aldarrikatu.
Erregeari botere garrantzitsuak eman.
TXANDA BAKETSUA
•

•
•

Bi alderdi politikori gobernatzeko ardura:
– Kontserbadoreak.
– Liberalak.
Hauteskunde-ustelkeriarengatik gobernua monopolizatu kontserbadoreek
eta liberalek.
Hauteskundeetan iruzur egin aukeratutako alderdiak irabazteko

Kontserbadoreek eta liberalek txandaka irabazi

bizitza politikoa egonkorra.
SISTEMAREKIKO OPOSIZIOA
•
•

•

•

Politika-sistema horrek hiru alderdi gobernutik kanpo utzi.
Anarkistak:
– 1868ko iraultzaren ondoren agertu.
– Gune garrantzitsuenak Katalunian eta Andaluzian.
– Lanaren Konfederazio Nazionala sortu (CNT)
Espainiako sindikatu
garrantzitsuena bihurtu.
Sozialistak:
– Pablo Iglesias burua.
– 1879an Espainiako Langile Alderdi Sozialista (PSOE) sortu.
Garai honetan alderdi nazionalistak sortu:
– Estatu zentralista sortzearen aurka.
– Katalunian, Euskadin eta Galizian garrantzi handia.
6. EKONOMIA GARAPENA
INDUSTRIA IRAULTZA AHULA
•
•
•
•
•

XIX. mendean Espainian izandako ekonomia-aldaketak txikiak.
Lehen industria modernoak eremu jakinetan egin: Kataluniako ehungintzaindustria, Euskadiko, Asturiasko eta Andaluziako industria siderurgikoak.
Lehen finantza-erakundeak sortu.
Industrializazioaren berrikuntza garrantzitsuena
trenbidea.
Errailen arteko distantzia desberdina
kontinentearekin trukeak zailak.
•
•

•

XIX. Mendearen bukaeran industria sendotu.
Beste sektore batzuk garatu
elektrizitatea
petrolioa
industria kimikoa
Espainiako industriak bi arazo
lehiakortasun gutxiko industria
eremu gutxitan kontzentratua
LURAREN LIBERALIZAZIOA
•
•
•

•
•
•

Ekonomia-sektore nagusia nekazaritza
biztanleria aktiboaren %70.
Laborantzan izandako aldaketa garrantzitsuena lurren liberazioa.
Liberalek abiarazi zuten, bi modutara:
– 1837. urtean maiorazkoak deuseztatu. Nobleek lurrak gal zitzaketen.
– Lurren desamortizazioa. Estatuak nobleei, Elizari edo udalei lotutako
lurrak konfiskatu eta partikularrei saldu.
Lurren liberalizazioari esker burges askok lur-sailak erosi ahal.
Laborantza metodoak modernizatu, laboreak hedatu, nekazaritzako
produkzioa handitu.
Liberalizazioak nekazari asko pobretzea eragin.
7. XIX MENDEA EUSKADIN
MENDE HASIERA ZALAPARTATSUA
•
•
•
•
•

Mende hasieran Bizkaiko jaurerrian tentsio larriak
1801. urtean areagotu.
Soldaduska luzatzeko plana
herritarrak indarkeriaz matxinatzea.
Handik gutxira Independentzia Gerra
gerrilla asko sortu eta ospe
handia.
1813. urtean Gasteizko gudua
frantziarrek galdu.
Geroago tropa aliatuek Donostia setiatu
abuztuaren 31n konkistatu eta
su eman.
KARLISTALDIAK
•
•

Fernando VII.a hil
Euskadiko gizartea bereizi.
Lehen Karlistaldia:
– Euskadin gertatu sorik.
– Euskadiko lurraldeen zati handi bat kontrolatu.
– 1835.urtean Borboien erregegaiak Bilbo konkistatzeko agindu
– Gerrak beste bost urte.
– Bergarako Besarkadan amaitu.

porrot.
FORUEN DEUSEZTAPENA
•
•
•
•
•
•
•

XIX. Mendeko gai korapilatsuenetako bat.
1766an foru-baimena deuseztatu.
1823. urtean Fernando VII.ak foruak berrezarri.
1841. urtean Espartero foruak deuseztatu.
1844. urtean berriz berrezarri.
1876. urtean foruak betiko indargabetzen zituen lege bat onartu.
1878an Gobernuak Kontzertu Ekonomikoak onartu.
INDUSTRIA-IRAULTZA
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Lehen urratsak mendearen erdialdean
Bilboko burgesiak abiarazi.
1855. urtean Bessemer bihurgailua asmatu.
Bizkaiko lurpean burdina ez fosforiko ugari.
Atzerriko kapitala ere sartu.
Denbora gutxian Somorrostroko meategiak ugaritu.
Banku-sektoreak goren aldia eta trenbide-sarea hazi.
Hirugarren Karlistaldia industria geldiarazi, ondoren industria geldiarazi.
1890. urtean Bilboko Balio-burtsa sortu.
Bizkaiko ekonomia-hedapenak langile kopurua etengabe haztea ekarri.
•
•
•
•
•

Gipuzkoan industrializazio-prozesua motelagoa.
Sektore garrantzitsuenak papergintza eta ehungintza.
1899. urtean finantza-sektorea garatu.
Alaban industria askoz ere gutxiago garatu.
Jarduera ekonomiko tradizionalari eutsi nekazaritza-lurretan.
DOKTRINA POLITIKOAK
•
•
•
•

Izandako aldaketa ekonomikoak ondorioak gizartean eta politikan.
Sozialismoak oso giro egokia aurkitu hedatzeko.
Nazionalismoa Euskadiko gizartean izandako aldaketa azkarrek berekin
ekarri.
Sabin Arana Euskadiko nazionalismoaren sortzailea
Euskadiko
antzinako balioak berreskuratzearen alde.
8. DEMOGRAFIA- ETA GIZARTEALDAKETA
BIZTANLERIAREN HAZKUNDE MOTELA
•

XIX. Mendean Espainiako biztanleria hazi

•

Eskualde aurreratuenetako biztanleria batez besteko nazionala baino gehiago hazi.

11,5 milioitik 18,6 milioira.

Industria-garapenari eta nekazaritza komertzialari esker.
•

Jende asko iritsi trenbideei esker.
•

Nekazarien exodoa bi ondorio:
– Herrialdearen kanpoaldeko demografia-hazkundea herriaren barrualdekoa baino
handiagoa
– Hiriak izugarri hazi.

•

Biztanleria gehiena landan bizi.

•

XIX. Mendearen bukaeran askok Espainiatik kanpora emigratu.
KLASE-GIZARTEA
•

Estamentuzko gizartea desagertu.

•

XIX. Medean:
– Aristokratak eta burgesak klase gidaria. Aristrokazia nobleak. Burgesia
fabriketako eta finantza-enpresetako jabeek.
– Funtzionarioak, enpresari txikiak, merkatariak…erdi mailako klasea. Talde txikia.
– Herri xehearen klaseko jendea maila ekonomiko baxua eta analfabetismo indize
altua.
•

Biztanleria gehiena nekazariak eta soldatapekoak.

•

Langileak industria-eskualdeetan eta hirietan. Oinarrizko azpiegiturarik gabeko
auzoetan.

More Related Content

What's hot

1gaia.antzinako erregimena
1gaia.antzinako erregimena1gaia.antzinako erregimena
1gaia.antzinako erregimenaBeartxo
 
01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb franca
01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb franca01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb franca
01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb francaRoderic Ortiz Gisbert
 
Tema 14. La Segunda República Española
Tema 14. La Segunda República EspañolaTema 14. La Segunda República Española
Tema 14. La Segunda República Españolacopybird
 
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbhosgazbil
 
Napoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza Liberalak
Napoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza LiberalakNapoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza Liberalak
Napoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza LiberalakMARIJE AGUILLO
 
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasunaNazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasunaMARIJE AGUILLO
 
Tema 3. La construcción del Estado Liberal
Tema 3. La construcción del Estado LiberalTema 3. La construcción del Estado Liberal
Tema 3. La construcción del Estado Liberalcopybird
 
La Restauración borbónica. 1874-1898
La Restauración borbónica. 1874-1898La Restauración borbónica. 1874-1898
La Restauración borbónica. 1874-1898Robertcm4
 
Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...
Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...
Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...Ricardo Chao Prieto
 
Crisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra Carlista
Crisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra CarlistaCrisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra Carlista
Crisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra CarlistaFrancisco Ayén
 
Microsoft power point las guerras carlistas pdf
Microsoft power point   las guerras carlistas pdfMicrosoft power point   las guerras carlistas pdf
Microsoft power point las guerras carlistas pdfMaría Jesús López Campo
 
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAKALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAKAna Espinosa
 
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia  eta Lehen Mundu GerraInperialismo garaia  eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu GerraMARIJE AGUILLO
 
Crisis de la Restauración (1902-1931)
Crisis de la Restauración (1902-1931)Crisis de la Restauración (1902-1931)
Crisis de la Restauración (1902-1931)Eva María Gil
 
El Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - Federico
El Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - FedericoEl Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - Federico
El Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - FedericoFedericoMM
 
Oposición al franquismo (tema 15)
Oposición al franquismo (tema 15) Oposición al franquismo (tema 15)
Oposición al franquismo (tema 15) anga
 

What's hot (20)

1gaia.antzinako erregimena
1gaia.antzinako erregimena1gaia.antzinako erregimena
1gaia.antzinako erregimena
 
01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb franca
01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb franca01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb franca
01 2 crisi antic regim 1788 1833 alianca amb franca
 
Tema 14. La Segunda República Española
Tema 14. La Segunda República EspañolaTema 14. La Segunda República Española
Tema 14. La Segunda República Española
 
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
 
II Mundu Gerra
II Mundu GerraII Mundu Gerra
II Mundu Gerra
 
Frantziako iraultza
Frantziako iraultzaFrantziako iraultza
Frantziako iraultza
 
Napoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza Liberalak
Napoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza LiberalakNapoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza Liberalak
Napoleon, Berrezarkuntza eta Iraultza Liberalak
 
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasunaNazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
Nazionalismoak XIX. mendean. Alemania eta Italiaren batasuna
 
Tema 3. La construcción del Estado Liberal
Tema 3. La construcción del Estado LiberalTema 3. La construcción del Estado Liberal
Tema 3. La construcción del Estado Liberal
 
El sexenio revolucionario
El sexenio revolucionarioEl sexenio revolucionario
El sexenio revolucionario
 
La Restauración borbónica. 1874-1898
La Restauración borbónica. 1874-1898La Restauración borbónica. 1874-1898
La Restauración borbónica. 1874-1898
 
Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...
Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...
Tema 10 la segunda república. la guerra civil en un contexto de crisis intern...
 
Frantziako Iraultza
Frantziako Iraultza Frantziako Iraultza
Frantziako Iraultza
 
Crisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra Carlista
Crisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra CarlistaCrisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra Carlista
Crisis Del Antiguo RéGimen (1) Guerra Carlista
 
Microsoft power point las guerras carlistas pdf
Microsoft power point   las guerras carlistas pdfMicrosoft power point   las guerras carlistas pdf
Microsoft power point las guerras carlistas pdf
 
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAKALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
ALEMANIAKO ETA ITALIAKO BATERATZEAK
 
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia  eta Lehen Mundu GerraInperialismo garaia  eta Lehen Mundu Gerra
Inperialismo garaia eta Lehen Mundu Gerra
 
Crisis de la Restauración (1902-1931)
Crisis de la Restauración (1902-1931)Crisis de la Restauración (1902-1931)
Crisis de la Restauración (1902-1931)
 
El Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - Federico
El Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - FedericoEl Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - Federico
El Bienio Progresista - Trabajo Historia de España 2ºBach-E - Federico
 
Oposición al franquismo (tema 15)
Oposición al franquismo (tema 15) Oposición al franquismo (tema 15)
Oposición al franquismo (tema 15)
 

Similar to 5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh

2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbhosgazbil
 
Inguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorkaInguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorka3ziklozuza
 
Espainia xix. mendean
Espainia xix. mendeanEspainia xix. mendean
Espainia xix. mendeanido975
 
1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt
1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt
1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.pptmalarte
 
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBHosgazbil
 
2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian. 2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian. malarte
 
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)Mentxu Gandarias
 
Estatuliberalareneraikuntza2011 12
Estatuliberalareneraikuntza2011 12Estatuliberalareneraikuntza2011 12
Estatuliberalareneraikuntza2011 12Teresa Olabarria
 
Italiako Batasuna
Italiako BatasunaItaliako Batasuna
Italiako BatasunaUxue_94
 
ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)
ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)
ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)Mentxu Gandarias
 
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)josunebi
 
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2orixe6maila
 
Aro garaikideaXIX mendean
Aro garaikideaXIX mendeanAro garaikideaXIX mendean
Aro garaikideaXIX mendeanMargaGutierrez
 
Espainia 1902-1939
Espainia 1902-1939Espainia 1902-1939
Espainia 1902-1939jonmiberrio
 
Aro garaikidea espainian xx mendea
Aro garaikidea espainian xx mendeaAro garaikidea espainian xx mendea
Aro garaikidea espainian xx mendeaelkarikasten3
 
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen DíezEspainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen DíezAna Espinosa
 
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.Xabis Iruña
 
Espainia XIX. mendean
Espainia XIX. mendeanEspainia XIX. mendean
Espainia XIX. mendeanAna Espinosa
 

Similar to 5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh (20)

2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
 
Inguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorkaInguru irati endika esti gorka
Inguru irati endika esti gorka
 
Espainia xix. mendean
Espainia xix. mendeanEspainia xix. mendean
Espainia xix. mendean
 
1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt
1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt
1.gaia Erregimen Zaharraren krisia. Gorteak eta Konstituzioa.ppt
 
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
 
Seiurteko demokratikoa
Seiurteko demokratikoa Seiurteko demokratikoa
Seiurteko demokratikoa
 
2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian. 2.gaia estatu liberala Espainian.
2.gaia estatu liberala Espainian.
 
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
Erregimen Zaharraren krisia (1788 1833)
 
Estatuliberalareneraikuntza2011 12
Estatuliberalareneraikuntza2011 12Estatuliberalareneraikuntza2011 12
Estatuliberalareneraikuntza2011 12
 
Italiako Batasuna
Italiako BatasunaItaliako Batasuna
Italiako Batasuna
 
ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)
ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)
ESPAINIAKO GERRA ZIBILA (1936-39)
 
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
Iraultza burgesak eta nazionalismo (ona)
 
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
Aro garaikidea nora, deyna, ekhi, sara eta aimar 2
 
Aro garaikideaXIX mendean
Aro garaikideaXIX mendeanAro garaikideaXIX mendean
Aro garaikideaXIX mendean
 
Espainia 1902-1939
Espainia 1902-1939Espainia 1902-1939
Espainia 1902-1939
 
Aro garaikidea espainian xx mendea
Aro garaikidea espainian xx mendeaAro garaikidea espainian xx mendea
Aro garaikidea espainian xx mendea
 
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen DíezEspainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
Espainia: Berrezarkuntza, II. Errepublika eta Gerra Zibila. Helen Díez
 
Fernando vii
Fernando viiFernando vii
Fernando vii
 
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
Nafarroa XIX. mendean, lehen atala.
 
Espainia XIX. mendean
Espainia XIX. mendeanEspainia XIX. mendean
Espainia XIX. mendean
 

More from osgazbil

La tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA MungiaLa tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA Mungiaosgazbil
 
Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.osgazbil
 
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendeanLangileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendeanosgazbil
 
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikideaAntzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikideaosgazbil
 
Deskolonizazioa
DeskolonizazioaDeskolonizazioa
Deskolonizazioaosgazbil
 
11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotza11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotzaosgazbil
 
10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerra10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerraosgazbil
 
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbhFaxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbhosgazbil
 
7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berria7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berriaosgazbil
 
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBHosgazbil
 
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbhosgazbil
 
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaiaBigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaiaosgazbil
 
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaiaHirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaiaosgazbil
 
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea  3 dbh 7. gaiaLehen sektorea  3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaiaosgazbil
 
Gerra hotza
Gerra hotzaGerra hotza
Gerra hotzaosgazbil
 
Globalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaiaGlobalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaiaosgazbil
 
Ekonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaiaEkonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaiaosgazbil
 
2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4b2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4bosgazbil
 
3.gaia munduko estatuak
3.gaia munduko estatuak3.gaia munduko estatuak
3.gaia munduko estatuakosgazbil
 
3.gaia 3 a munduko estatuak
3.gaia 3 a munduko estatuak3.gaia 3 a munduko estatuak
3.gaia 3 a munduko estatuakosgazbil
 

More from osgazbil (20)

La tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA MungiaLa tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA Mungia
 
Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.
 
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendeanLangileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean
 
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikideaAntzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
 
Deskolonizazioa
DeskolonizazioaDeskolonizazioa
Deskolonizazioa
 
11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotza11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotza
 
10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerra10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerra
 
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbhFaxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
 
7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berria7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berria
 
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
 
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
 
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaiaBigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
 
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaiaHirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
 
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea  3 dbh 7. gaiaLehen sektorea  3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaia
 
Gerra hotza
Gerra hotzaGerra hotza
Gerra hotza
 
Globalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaiaGlobalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaia
 
Ekonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaiaEkonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaia
 
2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4b2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4b
 
3.gaia munduko estatuak
3.gaia munduko estatuak3.gaia munduko estatuak
3.gaia munduko estatuak
 
3.gaia 3 a munduko estatuak
3.gaia 3 a munduko estatuak3.gaia 3 a munduko estatuak
3.gaia 3 a munduko estatuak
 

5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh

  • 2. 1. GERRA ETA IRAULTZA (1808-1814)
  • 3. INDEPENDENTZIA GERRA • • • • Espainiako Karlos IV.a erregea Frantziako Iraultzaren ideien kontra. Espainia gerran hasi Frantziaren aurka. Frantziarrek Espainia garaitu itun bat sinatu Frantziako aliatu. 1870an Espainiak eta Frantziak Fontaineblauko ituna sinatu eta Portugal inbaditu. Frantziak Espainian biztanleengan ondoeza sortu Aranjuezko altxamendua Karlos IV.ak erregetza semeari utzi.
  • 4. • Napoleonek errege familia bahitu erregetza Josef Bonaparte Madrilen herri-matxinada (1808ko maiatzaren 2an) • • • • • Independentziaren Gerraren hasiera. Biztanleria bi taldetan: frantsestuak, fernandinoak. Gatazka luzea eta gogorra. Napoleonek tropak kendu espainiarrek ingelesekin aliatu eta kontraeraso 1813an Valençayko ituna sinatu gerra bukatu Fernando VII.ari koroa itzuli.
  • 5. CADIZKO GORTEAK ETA 1812KO KONSTITUZIOA • Independentzia Gerrak ondorio politiko garrantzitsuak eremuetan botere hutsunea matxinatutako juntak sortu. • Junta Zentral Gorena eratu Gobernu bakarra sortzeko. • Gerran Junta Zentral Gorenak Gorteetara deitu eta Cádizen bildu. • Diputadu gehienak liberalak, morroiek Fernando VII.a itzultzea eta Antzinako Erregimenari eustea nahi.
  • 6. • Gorteek 1812ko konstituzioa egin. • Liberalismoaren printzipioak adierazi: Subiranotasun nazionala eta botere-banaketa . – Eskubideen oso deklarazio zehatza ezarri. – Sufragio unibertsala. • Cádizko Gorteek erreforma ugari onartu. Antzinako Erregimena amaitu.
  • 8. ABSOLUTISMOAREN BERREZARPENA (1814-1820) • 1814ko martxoan Fernando VII.a Espainiara itzuli. • Erregeak konstituzioa eta erreformak indargabetu • Fernando VII.a sei urtez gobernatu botere absolutuarekin. • Liberalak jazarri. • Liberalak eta armadaren zati batek pronuntziamenduen bidez liberalismoa berriz ezartzeko ahalegina porrot Antzinako Erregimenera.
  • 9. HIRURETAKO LIBERALA (1820-1823) • 1820an Riego koronelak zuzendutako pronuntziamendu liberala nagusitu. • Erregeak konstituzioa zin egin preso politikoak askatu eta Gorteak biltzeko hauteskundeak antolatu. • 1820ti 1823ra Milizia Nazionala sortu. • Gobernu liberalean absolutistek estatu-kolpea hainbat ahalegin egin. • 1823an Aliantza Santuak tropak bidali Fernando VII.a errege absolutu berrezarri.
  • 10. ABSOLUTISMOAREN AMAIERA ETA KARLISTALDIA (1823-1840) • • Espainian barne-krisialdi larria. Erregeak gobernua modernizatzeko ahalegina • • Arazo dinastikoa ere. Erregea semerik ez eta arau bat atera, Santzio Pragmatikoa Lege Salikoa baliogabetu. Absolutista askok irtenbide hori onartu ez erregearen anairari laguntza eskatu. • ministro-kontseilua sortu liberalak jazarri
  • 11. • • • • • • • 1833an Maria Kristinak gobernuaren ardura hartu. Karlosek Espainiako errege izendatu bere burua. Lehen Karlistaldia hasi bi bandoren arteko liskar ideologikoa. Liberalak Isabelen alde. Karlistek absolutismoa eta Antzinako Erregimena berrezartzea defendatu. Gerrak zazpi urte karlistek galdu. Bergarako Besarkadarekin bukatu.
  • 12. 3. ISABEL II.AREN ERREGEALDIA: ESTATU LIBERALAREN SORRERA
  • 13. LIBERALISMOAREN GARAIPENA (1833-1844) • • • • • Erregimen liberala ezarri Espainian. Maria Kristina lehen erregeordea. Karlistaldia Maria Kristina liberalekin aliatu. Liberalak bi taldetan moderatuak progresistak Hasieran moderatuei boterea herri protestengatik progresistei
  • 14. • Mendizabal gobernuan zegoenean progresistek Antzinako Erregimena guztiz ezeztatzeko neurriak hartu. Prozesu horren gorengo unea 1937ko Konstituzioaren aldarrikapena. • Progresistekin liskarrak 1840an Maria Kristina dimititu. • Erregeordetza Espartero jeneralak. • Hau modu autoritarioan gobernatu progresistek eta moderatuek gustuko ez. • Bi taldeak elkartu pronuntziamendu batean 1843an Espartero jenerala dimititzera behartu. • Hamahiru urterekin Isabel II.a erregina izendatu.
  • 15. HAMARKADA MODERATUA • • • • • • Erregealdiaren lehen hamar urteetan moderatuei baino ez gobernuaren ardura. 1845. urtean Konstituzio berria onartu botoa-eskubidea aberatsenei prentsa-askatasuna mugatu Estatu zentralista antolatu. Erregimena ideia kontserbadoreak. Progresistak bi taldetan alderdi demokrata eta errepublikanoak. 1854. urtean Vicálvaroko pronuntziamendua aldi hori amaitu.
  • 16. BIURTEKO PROGRESISTA (1854-1856) ETA BATASUN LIBERALA • • • • • • • Progresistek boterea hartu Espartero liderra. Gobernu berriak beste desamortizazio- prozesu bat abiarazi Trenbideen Legea onartu hurrengo urteetan trenbideak eraiki. Krisi ekonomiko larria erreginak progresistak gobernutik kendu. 1856tik 1866ra liberalak eta moderatuak txandakatu gobernuan. Progresistak boteretik kendu. Ekonomia-hazkunde handia. 1866tik aurrera Isabel II.aren monarkia krisi larria sartu.
  • 17. 4. ISABEL II.AREN ERREGEALDIAREN BUKAERA ETA SEIURTEKO DEMOKRATIKOA (1868-1874)
  • 18. ISABEL II.AREN ERREGEALDIAREN BUKAERAKO KRISIA • Arazo ekonomikoak eta gosea , • Gobernuak progresistak, errepublikanoak eta demokratak boteretik baztertu. • Gobernuaren autoritarismoa gehigizkoa , landan eta hirian matxinadak. burgesia eta militarrak erregimenetik aldendu. • Erregina gero eta gutxiago gogoko. • 1866. urtean progresistek, demokratek eta errepublikanoek Ostendeko ituna sinatu Eskandaluzko bizia zeraman. Borboiak Espainiatik kanporatzea eta bizitza politikoa demokratizatzea adostu geroago Batasun Liberala ere sartu.
  • 19. 1868KO IRAULTZA ETA AMADEO I.AREN MONARKIA • 1868an pronuntziamendu bat Isabel II.a erregetzatik kentzeko eta Prim jeneralek abiarazi junta iraultzaileak sortu. • Iraultzak arrakasta azkar • Behin-behineko gobernua sortu. • Gorteek 1866ko Konstituzioa onartu. • Serrano jenerala erregeorde. erreginak Espainiatik alde. Serrano
  • 20. • • • • • • Prim jenerala Amadeo Savoiakoa errege izendatu. Amadeo I.a Espainiara heltzerakoan Prim hil. Erregea modernoa eta demokrata. Monarkiakoak, Eliza eta herritar asko Amadeoren kontra. Amadeo I.aren erregealdian bi gatazka Kuban matxinada beste Karlistaldi bat Erregea abdikatu.
  • 21. LEHEN ERREPUBLIKA • • • Gorteek Lehen Errepublika (1873) aldarrikatu arazo larriekin hasi. Politika-talde gehienak monarkikoak. Batuek errepublika federala nahi, beste batzuk errepublika unitarioa Mugimendu kantonalistak Katalunian, Málagan eta Cartagenan errepublika independienteak.
  • 22. • Hirugarren Karlistaldia eta Kubako gerra piztu. • Pavia jeneralak estatu-kolpea eman. • Serrano jenerala gobernuaren buru errepublikati eutsi baina ez Errepublikak adierazitako erreforma- eta modernizazio- espirituari. • 1874ko abenduan beste estatu- kolpe batek Borboien dinastia berriz ezarri.
  • 24. • 1874. urtean Berrezarkuntzaren erregimena hasi. • Errege berria monarkia konstituziongilearen aldekoa. • Kubako gerra eta Karlistaldia amaitu. • Politika-sistema berri bat sortu, bi oinarri: konstituzion berri bat eta alderdiak boterearen txandakatzea.
  • 25. 1876KO KONSTITUZIOA • • 1876ko konstituzioak alderdiak adiskidetzeko helburua: – Eskubide eta askatasun zerrenda zabala. – Estatu konfesionala. – Gorteek eta erregeak subirontasuna partekatzea aldarrikatu. Erregeari botere garrantzitsuak eman.
  • 26. TXANDA BAKETSUA • • • Bi alderdi politikori gobernatzeko ardura: – Kontserbadoreak. – Liberalak. Hauteskunde-ustelkeriarengatik gobernua monopolizatu kontserbadoreek eta liberalek. Hauteskundeetan iruzur egin aukeratutako alderdiak irabazteko Kontserbadoreek eta liberalek txandaka irabazi bizitza politikoa egonkorra.
  • 27. SISTEMAREKIKO OPOSIZIOA • • • • Politika-sistema horrek hiru alderdi gobernutik kanpo utzi. Anarkistak: – 1868ko iraultzaren ondoren agertu. – Gune garrantzitsuenak Katalunian eta Andaluzian. – Lanaren Konfederazio Nazionala sortu (CNT) Espainiako sindikatu garrantzitsuena bihurtu. Sozialistak: – Pablo Iglesias burua. – 1879an Espainiako Langile Alderdi Sozialista (PSOE) sortu. Garai honetan alderdi nazionalistak sortu: – Estatu zentralista sortzearen aurka. – Katalunian, Euskadin eta Galizian garrantzi handia.
  • 29. INDUSTRIA IRAULTZA AHULA • • • • • XIX. mendean Espainian izandako ekonomia-aldaketak txikiak. Lehen industria modernoak eremu jakinetan egin: Kataluniako ehungintzaindustria, Euskadiko, Asturiasko eta Andaluziako industria siderurgikoak. Lehen finantza-erakundeak sortu. Industrializazioaren berrikuntza garrantzitsuena trenbidea. Errailen arteko distantzia desberdina kontinentearekin trukeak zailak.
  • 30. • • • XIX. Mendearen bukaeran industria sendotu. Beste sektore batzuk garatu elektrizitatea petrolioa industria kimikoa Espainiako industriak bi arazo lehiakortasun gutxiko industria eremu gutxitan kontzentratua
  • 31. LURAREN LIBERALIZAZIOA • • • • • • Ekonomia-sektore nagusia nekazaritza biztanleria aktiboaren %70. Laborantzan izandako aldaketa garrantzitsuena lurren liberazioa. Liberalek abiarazi zuten, bi modutara: – 1837. urtean maiorazkoak deuseztatu. Nobleek lurrak gal zitzaketen. – Lurren desamortizazioa. Estatuak nobleei, Elizari edo udalei lotutako lurrak konfiskatu eta partikularrei saldu. Lurren liberalizazioari esker burges askok lur-sailak erosi ahal. Laborantza metodoak modernizatu, laboreak hedatu, nekazaritzako produkzioa handitu. Liberalizazioak nekazari asko pobretzea eragin.
  • 32. 7. XIX MENDEA EUSKADIN
  • 33. MENDE HASIERA ZALAPARTATSUA • • • • • Mende hasieran Bizkaiko jaurerrian tentsio larriak 1801. urtean areagotu. Soldaduska luzatzeko plana herritarrak indarkeriaz matxinatzea. Handik gutxira Independentzia Gerra gerrilla asko sortu eta ospe handia. 1813. urtean Gasteizko gudua frantziarrek galdu. Geroago tropa aliatuek Donostia setiatu abuztuaren 31n konkistatu eta su eman.
  • 34. KARLISTALDIAK • • Fernando VII.a hil Euskadiko gizartea bereizi. Lehen Karlistaldia: – Euskadin gertatu sorik. – Euskadiko lurraldeen zati handi bat kontrolatu. – 1835.urtean Borboien erregegaiak Bilbo konkistatzeko agindu – Gerrak beste bost urte. – Bergarako Besarkadan amaitu. porrot.
  • 35. FORUEN DEUSEZTAPENA • • • • • • • XIX. Mendeko gai korapilatsuenetako bat. 1766an foru-baimena deuseztatu. 1823. urtean Fernando VII.ak foruak berrezarri. 1841. urtean Espartero foruak deuseztatu. 1844. urtean berriz berrezarri. 1876. urtean foruak betiko indargabetzen zituen lege bat onartu. 1878an Gobernuak Kontzertu Ekonomikoak onartu.
  • 36. INDUSTRIA-IRAULTZA • • • • • • • • • Lehen urratsak mendearen erdialdean Bilboko burgesiak abiarazi. 1855. urtean Bessemer bihurgailua asmatu. Bizkaiko lurpean burdina ez fosforiko ugari. Atzerriko kapitala ere sartu. Denbora gutxian Somorrostroko meategiak ugaritu. Banku-sektoreak goren aldia eta trenbide-sarea hazi. Hirugarren Karlistaldia industria geldiarazi, ondoren industria geldiarazi. 1890. urtean Bilboko Balio-burtsa sortu. Bizkaiko ekonomia-hedapenak langile kopurua etengabe haztea ekarri.
  • 37. • • • • • Gipuzkoan industrializazio-prozesua motelagoa. Sektore garrantzitsuenak papergintza eta ehungintza. 1899. urtean finantza-sektorea garatu. Alaban industria askoz ere gutxiago garatu. Jarduera ekonomiko tradizionalari eutsi nekazaritza-lurretan.
  • 38. DOKTRINA POLITIKOAK • • • • Izandako aldaketa ekonomikoak ondorioak gizartean eta politikan. Sozialismoak oso giro egokia aurkitu hedatzeko. Nazionalismoa Euskadiko gizartean izandako aldaketa azkarrek berekin ekarri. Sabin Arana Euskadiko nazionalismoaren sortzailea Euskadiko antzinako balioak berreskuratzearen alde.
  • 39. 8. DEMOGRAFIA- ETA GIZARTEALDAKETA
  • 40. BIZTANLERIAREN HAZKUNDE MOTELA • XIX. Mendean Espainiako biztanleria hazi • Eskualde aurreratuenetako biztanleria batez besteko nazionala baino gehiago hazi. 11,5 milioitik 18,6 milioira. Industria-garapenari eta nekazaritza komertzialari esker. • Jende asko iritsi trenbideei esker.
  • 41. • Nekazarien exodoa bi ondorio: – Herrialdearen kanpoaldeko demografia-hazkundea herriaren barrualdekoa baino handiagoa – Hiriak izugarri hazi. • Biztanleria gehiena landan bizi. • XIX. Mendearen bukaeran askok Espainiatik kanpora emigratu.
  • 42. KLASE-GIZARTEA • Estamentuzko gizartea desagertu. • XIX. Medean: – Aristokratak eta burgesak klase gidaria. Aristrokazia nobleak. Burgesia fabriketako eta finantza-enpresetako jabeek. – Funtzionarioak, enpresari txikiak, merkatariak…erdi mailako klasea. Talde txikia. – Herri xehearen klaseko jendea maila ekonomiko baxua eta analfabetismo indize altua.
  • 43. • Biztanleria gehiena nekazariak eta soldatapekoak. • Langileak industria-eskualdeetan eta hirietan. Oinarrizko azpiegiturarik gabeko auzoetan.