7. Deskolonizazioa: Kronologia eta zer
tokitan gertatu zen.
1946an hasi.
Independizatutako
azken koloniak: Hong
Kong eta Macau.
8. Bitartekoak: prozesu baketsuak eta
indarkeriazkoak
Deskolonizazio-prozesua
asko aldatu leku batetik
bestera.
Baketsua izan zen
britainiar kolonietan,
negoziaketaren bidez
gauzatu.
15. Bi lurralde lehiatu:
- Hinduz osatutako kongresuko
alderdia, Ghandi eta Nehru
buru, estatu bakarra sortu
nahi
- Musulmanen ligaren alderdia,
A.Jinnah buru, berezko estatu
musulmana
16. Bi errepublika: indiako batasuna,
pakistan
Pakistan bi lurraldetan banatu. Erlijo
bera baina hizkuntza, ohitura
desberdinak. Mendebaldekoa
independizatu, Bangladesh deitu
21. Herbehereak eta Britainia Handiak
egoera kontrolatu
1947-48ra, Indonesian gerra
Herbehereek lurraldea utzi
1949-an, Sukarno Indonesiako Estatu
Batuen presidente hautatu
22. Sukarnoen gobernua:
- Konotazio nazionalista, militarista eta sozialistako
diktadura
- Hirugarren Munduko mugimenduaren buruzagia
25. Afrikako iparraldea eta ipar ekialdea
Herrialde musulmanetan nazio-kontzientzia
handia garatu Bigarren Mundu Gerra ostean.
Negozioen bidez metropolietatik gero eta
autogobernu maila handiagoa lortu.
Panarabismoak (erlijio-kultura mugimenduak)
independentzia prozesuetan lagundu.
26. 1922-an britainiar protektoratua amaitu
Egipton.
Libiak 1951 independentzia
Italiarengandik
Bigarren Mundu Gerra Tunisia inbaditu,
gero Frantziaren administraziora
itzuli. Borrokaren eraginez Frantziak
independentzia eman.
28. Saharaz hegoaldeko Afrika
Itunen bidez independentzia.
Mugimendu nazionalistarik ez.
Europako potentziek
ezarritako mugak.
Etnia ezberdinek arazoak
mugekin.
34. XIX. mendearen bukaeratik mugimendu sionistak
herri juduarentzat estatua sortzea eskatu.
Europako hainbat herrialdetan eta Estatu
Batuetan sakabanatuta.
35. Sionismoa: XIX. Mendearen bukaeran Europan
sortutako mugimendu politiko eta ideologikoa.
Juduek Palestinara itzultzeko duten eskubidea
berresten, eta estatu judua sortzeko eskatzen.
36. Lehen Mundu Gerran Britainia
Handiko Kanpo Arazoetako
ministroak (Lord Balfour) Balfour
Adierazpena prestatu:
-Sionismoaren alde.
-Juduei Palestinara itzultzen
laguntzeko konpromisoa hartu.
Palestinan gero eta judu gehiago.
37. Lehen Mundu Gerraren ondoren, Nazioen
Elkarteak Palestinaren agintaldia eman Britainia
Handiari.
Agintaldia: Nazioen Elkarteak (NBE-k) herrialde
bati emandako lurralde baten aldi baterako
subiranotasuna.
38. 1930. hamarkadan juduen
immigrazioa areagotu.
Juduak erregimen naziaren
jazarpenetik ihes.
Arabiarrak atsekabetu
matxinadak egin.
Britainiarrak Palestinan egotearen
aurka borrokatzen hasi juduak
atentatu terroristak egin.
39. 1947-an NBE-k Britainiarrak Palestinatik joatea
eta Palestina bi estatutan banatzea onartu.
Bi lurraldeak: Estatu judua (lurren %55,
biztanleriaren %33) eta estatu arabiarra
(lurraren %45, biztanleriaren %66).
42. Ingelesen agintaldia 1948ko
maiatzaren 14an bukatu.
David Ben Gurion-ek Israelgo
estatua aldarrikatu.
Eremu horretako arabiar herrialdeek
beren tropak bidali estatu berrien
aurka lehen gerra arabiar-
israeldarra
43. Gerraren ondorioz:
Israelek beste lurralde batzuk
eskuratu.
Israelek okupatu gabeko zatiak
(Jerusalem eta Zisjordania)
Jordaniak eskuratu.
Egipto, Gazako Zerrenda
administratzeaz arduratu
44. 1956. urtean:
Egipto Suezko kanala nazionalizatu.
Israel, Frantzia eta Britainia Handia aliatu eta Sinai
penintsula inbaditu.
NBEren eta Estatu Batuen presioen ondorioz alde egin
behar izan.
45. 1967, Sei Egunetako Gerra
Israelek: Egiptori, Siriari eta Jordaniari eraso.
Gaza, Zisjordania, Jerusalem Ekialdea, Golan
eskualdea eta Sinai penintsula konkistatu.
NBEk Israeldarrak okupatutako herrialdetatik
joateko agindua eman, hauek ez agindua bete.
46. 1973 Yom Kippur gerra
Egiptok eta Siriak israeldar posizioei
eraso.
Israelek galdutako lurraldeak
berreskuratu, Estatu Batuaren
laguntzarekin.
Gerraren ondoren, Egipto, eta Israel
Camp Davideko ituna sinatsera derrigortu
zituen Estatu Batuek.
49. Palestinako Aginte Nazionalaren
Sorrera (ANP)
Lehen arabiar-israeldar gerraren ondoren:
Palestindarrak marjinatu
Hainbat arabiar herrialdeetako errefuxiatu esparruetan
bizitzen hasi.
51. Hasieran, PAEk ekintza terroristak Israelen,
Palestinan eta mundu osoan zehar.
1980ko hamarkadaren bukaeran, Israelek 1967an
okupatu zituen herrialdeetan hiri-gerrillaren
taktikak erabiltzen hasi honen armaderen aurka.
Intifada
53. Palestinako Aginte Nazionala sortu
Gazako Zerrenda, Jeriko eta inguruneak, eta
Zisjordania okupatu.
-Jassir Arafat izan presidentea, 2004an hil arte.
59. Metropoliak azpiegiturak eta zerbitzuak eraikitzeaz
ez arduratu
Independentzia aldarrikatzean dena egiteko zegoen
Herrialde horiek ezin gastuei aurre egin eta azpi-
garatuta geratu
60. Deskolonizazioaren ondoren bi arazo:
– Bizitza maila gero eta txarragoa
Demografia hazkunde handia
ekonomiaren-geldialdia
– Giza hondamendiak
• Natura-hondamendiak eraginda
61. Bi blokeen artean
NBEk hirugarren munduko herrialdeak onartu
Herrialde horiek Segurtasun Kontseiluko kide ez,
erabaki
garrantzitsuenetan
parte hartu ez
62. Nazioarteko politikan Hirugarren Munduko
herrialdeak neutralak izaten saiatu, Bandungeko
Konferentzia (1955)
Hor sortu Lerrokatu Gabeko Herrialdeen
mugimendua bloke politikoetan ez sartzeko
63. Bandungeko konferentzia
Konferentzian 29 estatu
deskolonizatuak parte hartu
Kolonialismoa eta arrazagatiko
diskriminazioa kondenatu
Ekonomia-garapena eta
independentzia nazionala
babesteko beharra onartu.
64. Lerrokatu Gabeko Herrialdeen
mugimendua porrot egin. Arrazoiak:
Ekonomia-garapenerako itxaropenik ez
Blokeetatik ez asko urrundu, Hirugarren Mundua bi
potentzien gudu-zelai bihurtu. Bestalde, batzuk bloke
batean argi : Kuba sozialista
Honek mugimenduari sinesgarritasuna kendu.