SlideShare a Scribd company logo
1 of 28
Download to read offline
Langileen
bizi-baldintzak eta
antolakuntza
LANGILE-KLASEA
• Industria kapitalismoak eta horren fabrikasistemak langile-klase berria sortu.
• Lanaren truke jasotzen zuten soldata batzen
zituen klase horretako kideak.
• Ezaugarri nagusia: Segurtasun eza

• Gaixotu, goiz
zahartu edo istripua
izanez gero,
eskeko bihurtu.
• Fabriketako eta meatzetakoek
ezaugarri berdina hiriko

langileekin: soldatarekiko
mendekotasuna.

– Antzeko bizimodu eta bizi-

baldintzak:
Pobreziatik hurbil
• Langile klaseak mehatxua ezarritako ordenari.

• 1850-1880: Britainia Handian garatu.
Biztanleriaren laurdenera heldu.
LANGILE-AUZOAK
• Etxebizitzak fabriketatik gertu egotea komeni.
• Langile-auzo inprobisatuak sortu.
– Ordenarik gabe hazi
– Udal-agintariek oinarrizko zerbitzuak instalatu ez
– Kaleak hondatuta
– Infekzioak agertzeko
arriskua
XIX. Mende amaiera
• Hedatutako modalitatea:
– Industria-koloniak
• Enpresako langileentzako auzuneak
• Industria nabeen ondoan
• Etxeak:
– Jabeak: Luxuzko etxeak
– Zuzendariek: Etxe handiak
– Langileek: Etxe txikiak

• Kolonien barruan:
– Eliza
– Denda

Batzuetan

− Ikastetxea
− Hilerria
LANA ETA SOLDATA
• Lanordu kopurua aldagarria, jarduera motaren
arabera.
• Lancashire eta Mulhouse
kotoi fabriketan
lanaldia hamabost
ordukoa.
• Lanordu kopurua murriztu:
– 1870: Hamabi ordu baino gehiago
lan, atsedenerako egun gutxi.
– 1880: Hamar orduz lan, batzuetan bederatzi.
Larunbat arratsaldean jai

• Langile-erakundeen errebindikazioa:
Sei egunetan zortzi
orduko lanaldia.
• Emakumeek eta haurrek eskulanaren zati
handia osatu.
– 1839: Langileen erdiak emakumeak
– 1951: 10-15 urtekoen artean; %28 lanean

• Haurren eta emakumeen lana txarto
ordainduta. (Gizonen
soldataren erdia)
• Soldatak oso baxuak eta estuak.
– Gutxieneko beharrizanak betetzeko

• Langileen bizi maila
baxua (Heriotza-tasa
altuak). Auzoetan,
pobrezia nagusitu.

• 1850: Soldatak handiagotu.
ELIKADURA ETA BIZI-MAILA
• Bizi-kalitatea oso txarra
• XIX.mende amaiera:
– Egoerak hobera
– Nekazaritzako
prezioek behera
– Janari nagusiak: Irina eta patata
• Jantzietan gastu txikia

• Elementu bereizgarriak:
– Emakumeak: Jantzi luzea
– Gizonak: Brusa eta kapelua
• Langileak burgesak baino gehiago garbitu
(Lanean zikindu).
• 1830-1875: Britainia
Handian, xaboi
produkzioa hamar
aldiz handitu.
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean
• Lan baldintzak txarrera egin(ehungailuen
aplikazioen eraginez)

• Eskulangileak eta langileak makinak apurtu euren
haserrea erakusteko.

• Langileek mehatxuzko jakinarazpenak bidali
enpresaburuei.

• Jakinarazpenok Ned Ludd izenez sinatu.

• Pertsonai horrexetatik dator ludismoa.
• Langile batzuk lanik gabe gelditu,makinaria

berria sartzearen ondorioz.

• Soldatak murriztu.

• Eskulangileen prestakuntza tradizionala ez
beharrezkoa.

• Makina batek azkarrago eta hobeto egin

lan,langile batzuek baino.
Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean
• Lehenengo langile-elkarteen lorpenak txikiak.

• Lanbide edo herri baten mugen barruan
gelditu.

• Beraz, Britainia Handiko langile-elkarteak

borroka politikora bideratu.

• Herritar guztientzako eskubide berdintasuna .

• Kartismoa masa mugimendu garrantzitsua.
• 1838an,Londreseko Langile Elkarteak,William
Lovett ebanistak Herriaren Gutuna prestatu.

• Gizonezkoen sufragio unibertsala, boto
sekretua ezarri eta hauteskunde-barruti

berdinak sortzea eskatu.
• Kartismoak langilerik eta herri klaserik gehienak

mobilizatu helburu bat lortzeko: estatua
demokratizatzea.
• Lehenengo eskabidea,Gutuneko
errebindikazioekin 1839an aurkeztu.
• Britainiar Parlamentuak hirutan ukatu Gutuneko
eskabideak,eta gobernuak erreprimitu
kartismoko sektorerik erradikalenak sustaturiko
grebak eta altxamenduak.
• Mugimendu kartista ahuldu bere
helburuak lortu barik.

• Mugimendua egotearen
ondorioz,britainiar estatuak arautu egin

behar izan zituen lan-harremanak.
• Elkarteei buruzko lege hobea

promulgatu,emakumeen eta haurren
lanaldia hamar ordura mugatu.
Langile - mugimendua
-Langile talde zabala sortu.
-Kontzientzia eta gizarte gatazka berriak
+
agertu.
-Gizarte eta politika-fenomeno berriaren
izena hartu.
Jatorria
-Industralizazioa heldu behe-klaseek antolatu
eta borrokatzeko moduak aldatu.
-Eskulana ugaria, kontratazio baldintza txarrak.
Gizarte-gatazkarako arrazoiak eman eta erakunde
egonkorrak sortu.
-Helburua: lan-baldintzak hobetzea ,soldatak
handiagotzea eta adierazpen askatasuna
edukitzea.
Langile-elkarteak
-Industrializazioaren hasierako garaian sortu.
-Hasieran debekaturik,enpresa eta kontratuaskatasunaren aurkakoak zirelako.
-Lehenengo errebindikazioa:Elkartzeko eta biltzeko
eskubidea.
-Lehenengoak eta ugarienak Elkarri Laguntzeko
Elkarteak:Istripuetan,gaixotasunetan eta heriotza
kasuan laguntzea helburu.
-Soldata eta lan-baldintzen talde-defentsa sortu,langile
asozianismoaren eragileak.
-Tresna presioskoena greba.
-Sindikatua:Langileen interesak defendatzeko sorturiko
langile-elkartea.Frantzia du jatorri.

More Related Content

What's hot

Presentació el moviment obrer
Presentació el moviment obrerPresentació el moviment obrer
Presentació el moviment obrervicentaros
 
T1 Antic Règim
T1 Antic RègimT1 Antic Règim
T1 Antic RègimMaria Polo
 
Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)
Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)
Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)ahidalg_04
 
La Revolució Industrial (1780 1850)
La Revolució Industrial (1780 1850) La Revolució Industrial (1780 1850)
La Revolució Industrial (1780 1850) Marcel Duran
 
HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)
HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)
HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)Sergi Sanchiz Torres
 
Dels feliços vint a la gran depressió
Dels feliços vint a la gran depressióDels feliços vint a la gran depressió
Dels feliços vint a la gran depressióEduard Costa
 
TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.
TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.
TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.Mario Montal
 
Hiri-egitura
Hiri-egituraHiri-egitura
Hiri-egiturajaionetxu
 
1. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-2014
1. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-20141. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-2014
1. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-2014martav57
 
Jarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomia
Jarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomiaJarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomia
Jarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomiaMARIJE AGUILLO
 
El Regeneracionismo
El RegeneracionismoEl Regeneracionismo
El RegeneracionismoOscar Leon
 
Antzinako Erregimena (4 DBH)
Antzinako Erregimena (4 DBH)Antzinako Erregimena (4 DBH)
Antzinako Erregimena (4 DBH)Mentxu Gandarias
 
La revolucio industrial
La revolucio industrialLa revolucio industrial
La revolucio industrialavilase2
 
Unitat 5 Revolució industrial
Unitat 5 Revolució industrialUnitat 5 Revolució industrial
Unitat 5 Revolució industrialDavid Busquets
 
05.L'IMPERIALISME IPB
05.L'IMPERIALISME IPB05.L'IMPERIALISME IPB
05.L'IMPERIALISME IPBjcorbala
 
Tema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució IndustrialTema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució IndustrialEva María Gil
 

What's hot (20)

Presentació el moviment obrer
Presentació el moviment obrerPresentació el moviment obrer
Presentació el moviment obrer
 
El feixisme
El feixismeEl feixisme
El feixisme
 
T1 Antic Règim
T1 Antic RègimT1 Antic Règim
T1 Antic Règim
 
Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)
Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)
Transformacions agràries i industrialització (1850 1930)
 
REGIMS TOTALITARIS
REGIMS TOTALITARISREGIMS TOTALITARIS
REGIMS TOTALITARIS
 
La Revolució Industrial (1780 1850)
La Revolució Industrial (1780 1850) La Revolució Industrial (1780 1850)
La Revolució Industrial (1780 1850)
 
HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)
HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)
HMC 08. La economía del período de entreguerras (1918-1939)
 
Dels feliços vint a la gran depressió
Dels feliços vint a la gran depressióDels feliços vint a la gran depressió
Dels feliços vint a la gran depressió
 
TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.
TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.
TEMA 3: LA REVOLUCIÓ INDUSTRIAL I EL MOVIMENT OBRER. 4rt ESO.
 
Hiri-egitura
Hiri-egituraHiri-egitura
Hiri-egitura
 
1. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-2014
1. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-20141. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-2014
1. EL SEGLE XVIII. 2 BAT. 2013-2014
 
Jarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomia
Jarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomiaJarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomia
Jarduera ekonomikoa. Merkatu ekonomia
 
El Regeneracionismo
El RegeneracionismoEl Regeneracionismo
El Regeneracionismo
 
Antzinako Erregimena (4 DBH)
Antzinako Erregimena (4 DBH)Antzinako Erregimena (4 DBH)
Antzinako Erregimena (4 DBH)
 
La revolucio industrial
La revolucio industrialLa revolucio industrial
La revolucio industrial
 
Unitat 5 Revolució industrial
Unitat 5 Revolució industrialUnitat 5 Revolució industrial
Unitat 5 Revolució industrial
 
Moviment Obrer-1
Moviment Obrer-1Moviment Obrer-1
Moviment Obrer-1
 
Unitat 4: Moviment obrer
Unitat 4: Moviment obrerUnitat 4: Moviment obrer
Unitat 4: Moviment obrer
 
05.L'IMPERIALISME IPB
05.L'IMPERIALISME IPB05.L'IMPERIALISME IPB
05.L'IMPERIALISME IPB
 
Tema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució IndustrialTema 2 La Revolució Industrial
Tema 2 La Revolució Industrial
 

Similar to Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean

3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbhosgazbil
 
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikideaAntzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikideaosgazbil
 
Industria iraultza osoa
Industria iraultza osoaIndustria iraultza osoa
Industria iraultza osoagoieskola
 
Industria iraultza.pptx
Industria iraultza.pptxIndustria iraultza.pptx
Industria iraultza.pptxAner Azpitarte
 
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta lauraGrafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laurauribarribasauri
 
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta lauraGrafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laurauribarribasauri
 

Similar to Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean (7)

3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
3. gaia. Industria iraultza 4. dbh
 
Industria iraultza
Industria iraultzaIndustria iraultza
Industria iraultza
 
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikideaAntzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
Antzinako erregimena eta industria iraultzak 1. batx. garaikidea
 
Industria iraultza osoa
Industria iraultza osoaIndustria iraultza osoa
Industria iraultza osoa
 
Industria iraultza.pptx
Industria iraultza.pptxIndustria iraultza.pptx
Industria iraultza.pptx
 
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta lauraGrafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laura
 
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta lauraGrafikoaren iruzkina   marina, unai, goizalde eta laura
Grafikoaren iruzkina marina, unai, goizalde eta laura
 

More from osgazbil

La tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA MungiaLa tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA Mungiaosgazbil
 
Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.osgazbil
 
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh 5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh osgazbil
 
Frantziako iraultza
Frantziako iraultza Frantziako iraultza
Frantziako iraultza osgazbil
 
Deskolonizazioa
DeskolonizazioaDeskolonizazioa
Deskolonizazioaosgazbil
 
11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotza11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotzaosgazbil
 
10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerra10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerraosgazbil
 
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbhFaxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbhosgazbil
 
7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berria7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berriaosgazbil
 
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBHosgazbil
 
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBHosgazbil
 
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbhosgazbil
 
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbhosgazbil
 
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaiaBigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaiaosgazbil
 
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaiaHirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaiaosgazbil
 
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea  3 dbh 7. gaiaLehen sektorea  3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaiaosgazbil
 
Gerra hotza
Gerra hotzaGerra hotza
Gerra hotzaosgazbil
 
Globalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaiaGlobalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaiaosgazbil
 
Ekonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaiaEkonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaiaosgazbil
 
2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4b2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4bosgazbil
 

More from osgazbil (20)

La tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA MungiaLa tierra. Lurra. EPA Mungia
La tierra. Lurra. EPA Mungia
 
Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.Principios basicos de economia.
Principios basicos de economia.
 
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh 5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
5 gaia. Espainia XIX. mendean. 4 dbh
 
Frantziako iraultza
Frantziako iraultza Frantziako iraultza
Frantziako iraultza
 
Deskolonizazioa
DeskolonizazioaDeskolonizazioa
Deskolonizazioa
 
11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotza11. gaia. Gerra hotza
11. gaia. Gerra hotza
 
10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerra10. gaia. Bigarren mundu gerra
10. gaia. Bigarren mundu gerra
 
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbhFaxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
Faxismoa eta nazismoa 8 gaia. 4 dbh
 
7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berria7.gaia. Sesb estatu eredu berria
7.gaia. Sesb estatu eredu berria
 
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
6. gaia. munduko gatazkak (1914 1939). 4 DBH
 
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
4. gaia nazioak eta imperioak. 4 DBH
 
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
2. gaia. Iraultza politikoak 4 dbh
 
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
1. gaia. Antzinako erregimenak 4 dbh
 
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaiaBigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
Bigarren sektorea 3 dbh 8 gaia
 
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaiaHirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
Hirugarren sektorea 3 dbh 9. gaia
 
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea  3 dbh 7. gaiaLehen sektorea  3 dbh 7. gaia
Lehen sektorea 3 dbh 7. gaia
 
Gerra hotza
Gerra hotzaGerra hotza
Gerra hotza
 
Globalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaiaGlobalizazioa 6 gaia
Globalizazioa 6 gaia
 
Ekonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaiaEkonomia jarduera. 5. gaia
Ekonomia jarduera. 5. gaia
 
2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4b2 gerra mundiala 4b
2 gerra mundiala 4b
 

Langileen bizi baldintzak eta antolakuntza XIX. mendean

  • 2. LANGILE-KLASEA • Industria kapitalismoak eta horren fabrikasistemak langile-klase berria sortu. • Lanaren truke jasotzen zuten soldata batzen zituen klase horretako kideak.
  • 3. • Ezaugarri nagusia: Segurtasun eza • Gaixotu, goiz zahartu edo istripua izanez gero, eskeko bihurtu.
  • 4. • Fabriketako eta meatzetakoek ezaugarri berdina hiriko langileekin: soldatarekiko mendekotasuna. – Antzeko bizimodu eta bizi- baldintzak: Pobreziatik hurbil
  • 5. • Langile klaseak mehatxua ezarritako ordenari. • 1850-1880: Britainia Handian garatu. Biztanleriaren laurdenera heldu.
  • 6. LANGILE-AUZOAK • Etxebizitzak fabriketatik gertu egotea komeni. • Langile-auzo inprobisatuak sortu. – Ordenarik gabe hazi – Udal-agintariek oinarrizko zerbitzuak instalatu ez – Kaleak hondatuta – Infekzioak agertzeko arriskua
  • 7. XIX. Mende amaiera • Hedatutako modalitatea: – Industria-koloniak • Enpresako langileentzako auzuneak • Industria nabeen ondoan • Etxeak: – Jabeak: Luxuzko etxeak – Zuzendariek: Etxe handiak – Langileek: Etxe txikiak • Kolonien barruan: – Eliza – Denda Batzuetan − Ikastetxea − Hilerria
  • 8. LANA ETA SOLDATA • Lanordu kopurua aldagarria, jarduera motaren arabera. • Lancashire eta Mulhouse kotoi fabriketan lanaldia hamabost ordukoa.
  • 9. • Lanordu kopurua murriztu: – 1870: Hamabi ordu baino gehiago lan, atsedenerako egun gutxi. – 1880: Hamar orduz lan, batzuetan bederatzi. Larunbat arratsaldean jai • Langile-erakundeen errebindikazioa: Sei egunetan zortzi orduko lanaldia.
  • 10. • Emakumeek eta haurrek eskulanaren zati handia osatu. – 1839: Langileen erdiak emakumeak – 1951: 10-15 urtekoen artean; %28 lanean • Haurren eta emakumeen lana txarto ordainduta. (Gizonen soldataren erdia)
  • 11. • Soldatak oso baxuak eta estuak. – Gutxieneko beharrizanak betetzeko • Langileen bizi maila baxua (Heriotza-tasa altuak). Auzoetan, pobrezia nagusitu. • 1850: Soldatak handiagotu.
  • 12. ELIKADURA ETA BIZI-MAILA • Bizi-kalitatea oso txarra • XIX.mende amaiera: – Egoerak hobera – Nekazaritzako prezioek behera – Janari nagusiak: Irina eta patata
  • 13. • Jantzietan gastu txikia • Elementu bereizgarriak: – Emakumeak: Jantzi luzea – Gizonak: Brusa eta kapelua
  • 14. • Langileak burgesak baino gehiago garbitu (Lanean zikindu). • 1830-1875: Britainia Handian, xaboi produkzioa hamar aldiz handitu.
  • 16. • Lan baldintzak txarrera egin(ehungailuen aplikazioen eraginez) • Eskulangileak eta langileak makinak apurtu euren haserrea erakusteko. • Langileek mehatxuzko jakinarazpenak bidali enpresaburuei. • Jakinarazpenok Ned Ludd izenez sinatu. • Pertsonai horrexetatik dator ludismoa.
  • 17. • Langile batzuk lanik gabe gelditu,makinaria berria sartzearen ondorioz. • Soldatak murriztu. • Eskulangileen prestakuntza tradizionala ez beharrezkoa. • Makina batek azkarrago eta hobeto egin lan,langile batzuek baino.
  • 19. • Lehenengo langile-elkarteen lorpenak txikiak. • Lanbide edo herri baten mugen barruan gelditu. • Beraz, Britainia Handiko langile-elkarteak borroka politikora bideratu. • Herritar guztientzako eskubide berdintasuna . • Kartismoa masa mugimendu garrantzitsua.
  • 20. • 1838an,Londreseko Langile Elkarteak,William Lovett ebanistak Herriaren Gutuna prestatu. • Gizonezkoen sufragio unibertsala, boto sekretua ezarri eta hauteskunde-barruti berdinak sortzea eskatu.
  • 21. • Kartismoak langilerik eta herri klaserik gehienak mobilizatu helburu bat lortzeko: estatua demokratizatzea. • Lehenengo eskabidea,Gutuneko errebindikazioekin 1839an aurkeztu. • Britainiar Parlamentuak hirutan ukatu Gutuneko eskabideak,eta gobernuak erreprimitu kartismoko sektorerik erradikalenak sustaturiko grebak eta altxamenduak.
  • 22. • Mugimendu kartista ahuldu bere helburuak lortu barik. • Mugimendua egotearen ondorioz,britainiar estatuak arautu egin behar izan zituen lan-harremanak. • Elkarteei buruzko lege hobea promulgatu,emakumeen eta haurren lanaldia hamar ordura mugatu.
  • 23. Langile - mugimendua -Langile talde zabala sortu. -Kontzientzia eta gizarte gatazka berriak + agertu. -Gizarte eta politika-fenomeno berriaren izena hartu.
  • 24. Jatorria -Industralizazioa heldu behe-klaseek antolatu eta borrokatzeko moduak aldatu. -Eskulana ugaria, kontratazio baldintza txarrak.
  • 25. Gizarte-gatazkarako arrazoiak eman eta erakunde egonkorrak sortu. -Helburua: lan-baldintzak hobetzea ,soldatak handiagotzea eta adierazpen askatasuna edukitzea.
  • 26. Langile-elkarteak -Industrializazioaren hasierako garaian sortu. -Hasieran debekaturik,enpresa eta kontratuaskatasunaren aurkakoak zirelako.
  • 27. -Lehenengo errebindikazioa:Elkartzeko eta biltzeko eskubidea. -Lehenengoak eta ugarienak Elkarri Laguntzeko Elkarteak:Istripuetan,gaixotasunetan eta heriotza kasuan laguntzea helburu.
  • 28. -Soldata eta lan-baldintzen talde-defentsa sortu,langile asozianismoaren eragileak. -Tresna presioskoena greba. -Sindikatua:Langileen interesak defendatzeko sorturiko langile-elkartea.Frantzia du jatorri.