2. İÇERİK
LİDERLİK VE YÖNETİCİLİK TANIMI
LİDERLİK TÜRLERİ
YÖNETİCİ GÖREVLERİ
LİDERLİK VE YÖNETİCİLİK ARASINDAKİ FARKLAR
3. LİDERLİK VE YÖNETİCİLİK TANIMI
Lider
Bir grubu belirli amaçlar etrafında toplayabilen, bu amaçlar için
onları etkileme, harekete geçirme yetenek ve bilgilerine sahip
kisidir.
Liderlik
İnsanların örgütsel hedeflere ulaşması için yardımcı olan ve
deneyimlerini izleyicilerine aktaran etkileme süreci olarak tarif
edilebilir.
4. LİDERLİK VE YÖNETİCİLİK TANIMI
Yönetici
Önceden belirlenmis hedeflere ulasmak için çaba gösteren,
isleri planlayan, uygulatan ve denetleyen kisidir.
Yöneticilik
Kurulu sistemi dengede tutmak, dengesizlik olduğunda ufak
dokunuşlarla tekrar yola sokmak ve bu dengeyi gözetmektir.
5. LİDERLİK TÜRLERİ
Otoriter Lider
Destekleyici Lider
Demokratik ve Katılımcı Liderler
Hümanist Lider
Liberal Lider
Karizmatik Lider
Doğal Lider
Kurum içi Ağ Oluşturan Liderler
6. LİDERLİK TÜRLERİ
Otoriter Lider
Tehdit – Korku
Motivasyon
Hızlı karar
Hümanist Lider
Korumacı
Başkalarının görüşlerine başvurma
Ödül sistemi
7. LİDERLİK TÜRLERİ
Demokratik ve Katılımcı Liderler
Danışma – Yardımlaşma
Mativasyon – Performans
Yavaş karar
Karizmatik Lider
Saygı duyulacak özel nitelikler
Yüksek özgüven
Yüksek etkileme ve baskın olma ihtiyacı
İnançlarının doğruluğuna ikna etme
Risk alma
8. YÖNETİCİ GÖREVLERİ
Amaçlara hangi kaynaklardan ulaşılabileceğini
belirleyip bu kaynakları sağlar.
İşletme çalışanlarının görevlerini belirler.
Yapılacak işlerle ilgili işlemleri başlatır.
Hedeflere yeterince ulaşılması için gerekli önlemleri
alır.
Ast ve Üst ilişklierini iyi yönetmelidir.
9. LİDERLİK VE YÖNETİCİLİK ARASINDAKİ FARKLAR
Yönetici Lider
İyi yönetici/lider İşini doğru yapandır. Doğru işi yapandır.
Odak noktası Tutarlılık ve sürekliliktir. Değişim ve yeniliktir.
Ne yapar Organize eder, planlar,
kontrol ve koordine eder.
Vizyoneldir, ilham verir,
sürükler, etkiler.
Özellikler İş bitirir, planlı çalışır ve
mevcut düzeni devam
ettirir.
Yaratıcıdır, değişimi tetikler.
Pozisyonu Mevki ve resmi yetke
gerektirir.
Mevkiye bağlı değildir. Kişisel
inisiyatif almayı gerektirir.
Liderlik ve yöneticilik birbirlerine yakın kavramlar olmakla beraber esdeger sözcükler degildir. Lider, bir grubu belirli amaçlar etrafında toplayabilen, bu amaçlar için onları etkileme, harekete geçirme yetenek ve bilgilerine sahip kisidir. Bu açıklamadan da anlasılabilecegi gibi liderligin esasını baskalarını etkileyebilme ve onları davranısa yönlendirebilme olusturmaktadır. Kısacası lider; baskalarını etkileyebilen, nereye, nasıl gidilecegini gösteren, hedef ve misyon koyan yani yol gösteren rehber bir kisidir.
Yönetici ise, baskaları tarafından o pozisyona getirilmis, baskaları adına çalısan, önceden belirlenmis hedeflere ulasmak için çaba gösteren, isleri planlayan, uygulatan ve denetleyen kisidir. Ödül ve cezaya dayalı yasal gücü vardır (Sabuncuoglu ve Güz, s.181, 1998). Liderlik, yöneticilik gibi bir konum degildir bir süreçtir. Herkes için ve örgütün her kademesinde erisilmesi mümkün olan, gözlenebilir, anlasılabilir, ögrenilebilir bir beceriler ve uygulamalar dizisidir (Kouzes. s. 40, 1999).
Otoriter Lider: Otoriter veya otokratik lider olarak adlandırılan bu liderlik tipinde, otorite liderde toplanmıştır. Olumsuz bir liderlik tipi olabilir, çünkü astlarla lider arasında iletişim tek yönlü olup, sadece liderin emirlerini iletmesi biçimindedir ve izleyiciler işler hakkında haberdar olmazlar. Grup, liderin otoritesinden korkmaktadır. Otoriter liderliğin en önemli yararları, lider için güçlü bir motivasyon oluşturmasıdır. Ayrıca grupta tüm kararları veren yanlıca lider olduğu için, karar alma süreci çok hızlıdır. Lider, gerekli yönlendirmeleri yaptığından, bu tip liderlerin izleyicilerinin herhangi bir becerisinin olmaması sorun yaratmaz. Otoriter liderliğin en önemli sakıncası, liderin çok katı olması nedeniyle motivasyon düşüklüğü yaşanmasıdır. İzleyiciler arasında genelde psikolojik doyumsuzluk, düşük moral ve çatışma görülebilir. Yine bu liderlerin izleyicilerinin verimi düşük olabilir.
Hümanist Lider: Hümanist veya babacan lider, astlarını korumaya yönelik davranışlar gösterir. Bazen orta kademedeki astların görüşlerine başvursa da kararları kendisi alır. Daha çok ödül sistemini kullanır, ancak gerekli gördüğünde ceza da uygulayabilmektedir.
Demokratik ve Katılımcı Liderler: Kararları, izleyicilere danışarak ve onların fikirlerine başvurarak alır. İzleyiciler işler hakkında bilgi sahibidir. Çünkü iletişim iki yönlüdür. Demokratik ve katılımcı liderler, grup içinde kontrolü elinde tutmak yerine, denetim görevini yerine getirirler. Lider, grupta yardımlaşmayı teşvik eden bir ortam oluşturarak, yüksek motivasyon ve performans sağlar. Olağan zamanlarda başarılı bir liderlik modelidir, ancak kriz durumlarında karar almayı yavaşlattığından dolayı tercih edilmez.
Karizmatik Lider: Karizma, kişiyi başkalarından farklı kılan, onu insanüstü veya en azından istisnai özellikler kazanmış biri olarak algılamaya sebep olan, birtakım kişilik özellikleri olarak tanımlanabilir. Karizmatik insanların davranışlarında bazı belirgin özellikler vardır. Örneğin; kişisel risk almak, vizyon sahibi olmak, izleyicilere karşı duyarlılık, köklü değişiklik için harekete geçmek, statükoyu değiştirmek için mücadele etmek bunlardan bazılarıdır. Karizmatik otorite, insanlar bir kimsenin özel niteliklerine saygı duyduklarında (karizma, cazibe yeteneği demektir) ve bu nitelikleri bu bireye onlar adına kullanma hakkı tanıdıklarında ortaya çıkar.
Yüksek özgüven,
* Yüksek etkileme ve baskın olma ihtiyacı,
* İnançlarının doğruluğuna ikna etme,
* Risk alma,
Amaçlara hangi kaynaklardan ulaşılabileceğini belirleyip bu kaynakları sağlar.
İşletme çalışanlarının görevlerini belirler.
Yapılacak işlerle ilgili işlemleri başlatır.
Hedeflere yeterince ulaşılması için gerekli önlemleri alır.
Yöneticinin, çalışmalarından sorumlu olduğu kişiler vardır. Yönetici bu kişilerin “üst”ü, çalışmalarından sorumlu olduğu kişiler ise yöneticinin “ast”ıdır.