1. ÌÝÄÐÝÕ¿ÉН
ЭРХТЭНИЙ
ФИЗИОЛОГИ

2. ÀÃÓÓËÃÀ









Ìýäðýõ¿éí ýðõòýíèé ôèçèîëîãè
Õàðààíû ìýäðýõ¿é
Ñîíñãîëûí ìýäðýõ¿é
Òýíöâýðèéí ìýäðýõ¿é
¯íýðëýõ ìýäðýõ¿é
Àìòëàõ ìýäðýõ¿é
Áèåèéí ìýäðýõ¿é
ªâäºëòèéí ìýäðýõ¿é
Äîòîð ýðõòýíèé ìýäðýõ¿é

3. ÌÝÄÐÝÕ¿ÉÍ ÝÐÕÒÝÍÈÉ
ÔÈÇÈÎËÎÃÈ

Õ¿í õ¿ðýýëýí áóé îð÷íîî ìýäðýõ¿éí ýðõòýíèé á¿òýö
¿éë àæèëëàãààãààð òàíèí ìýäíý.Õ¿íä õàðàõ,ñîíñîõ,
¿íýðëýõ,àìòëàõ,õ¿ðýëöýõ õýìýýõ 5í ìýäðýõ¿éãýýð
ãàäààä äîòîîä îð÷íû òàëààðõ ìýäýýëëèéã õ¿ëýýí
àâ÷ þìñ ¿çýãäëèéã òàíèí ìýäýæ,îð÷èíäîî èäýâõòýé
äàñàí çîõèöîæ,àìüäðàõ áîëîìæîî íýìýãä¿¿ëäýã.

4. 
Ìýäðýõ¿éí ýðõòíèé á¿òýö ¿éë àæèëëàãààíû îíöëîã
íü îáúåêòèâ áîëîí ñóáúåêòèâ øèíæòýé.

5. 
Îáúåêòèâ Ìýäðýõ¿éí
ýðõòíèé öóñàí
õàíãàìæ,ãàäààä äîòîîä
öî÷ðóóë,ðåöåïòîð,äàìæóó
ëàõ çàì,òºâ ãýõ ìýò

Ñóáúåêòèâ Ìýäðýìæ áîëîí
îéëãîëòîíä òóëãóóðëàí
¿¿ñýõ õýë ÿðèà,áè÷ãèéí
õýë ã.ì

6. ÎÍÖËÎÃ ØÈÍÆ
 Ìýäðýõ¿éí
ýðõòýí á¿ð ðåöåïòîð,äàìæóóëàõ
çàì,òºâ ãýñýí ãóðâàí õýñýãòýé.
 Òîõèðñîí öî÷ðîëòîé
 Гýðýë 16000-20000ãö äàâòàìæòàé äóóíû
äîëãèîí
 Ýðõòýí á¿ð öî÷ðîëä äàñàõ ÷àäâàðòàé
 Õ¿í á¿ðò õàðèëöàí àäèëã¿é õºãæäºã
 Ìýäðýõ¿éí ýðõòí¿¿ä íü ìýäýð÷ ñýòãýõ òàíèí
ìýäýõ¿éí ìàòåðèàëëàã ¿íäýñ áîëíî.

7. ÌÝÄÐÝÕ¿ÉÍ ÒÎÃÒÎËÖÎÎÍÛ ÄÀÑÀËÒ
ÁÓÞÓ ÀÄÀÏÒÀÖÈ
 Ìýäðýõ¿éí
äàñàëò ãýäýã íü öî÷ðóóëûí
¿éë÷ëýëèéí õóãàöààíààñ õàìààð÷
ìýäðýõ¿éí ýðõòíèé ìýäðýõ ÷àíàð áóóðàõûã
õýëíý.
 Óäààí äàñàëò:Ìýäýýëëèéã ñóë áàéäëààð
äàìæóóëíà.
 Ò¿ðãýí äàñàëò:¯ðãýëæëýí ¿éë÷ëýõ
öî÷ðóóëûí äîõèîã òàðõèíä èëãýýäýãã¿é.
 Òýíöâýðèéí áîëîí áóë÷èí øºðìºñíèé õ¿ëýýí
àâóóðò äàñàëò ÿâàãäàõã¿é

8. ÕÀÐÀÀÍÛ ÌÝÄÐÝÕ¿É
Ìýäðýõ¿éí ìýäýýëëèéí 90%-èéã õàðààíû
ìýäðýõ¿éãýýð õ¿ëýýí àâäàã.Í¿äíèé àëèìíû á¿òýö:
 Õîëòîñëîã á¿ðõ¿¿ë-í¿äíèé ãàäíà òàëààð á¿ðõýíý.
 Êîíüþêòèâ-ñóäàñëàã
 Ýâýðëýã á¿ðõ¿¿ë-õàìãààëàõ òóíãàëàã á¿òýö


9. Í¿ÄÍÈÉ ÃÝÐÝË ÕÓÃÀËÀÕ
ÒÎÃÒÎËÖÎÎ
Ýâýðëýã á¿ðõ¿¿ë
 Í¿äíèé óðä òàñàëãààíû øèíãýí
 Áîëîð
 Í¿äíèé öºöãèé ýäãýýðýýñ á¿òñýí äºðâºí
ãàäàðãóóãààð ãýðëèéã õóãàëíà.Ãýðëèéã äèîïòðè
ãýñýí íýãæýýð õýìæèíý. Îéðûí þì õàðàõ 70.5D
Õîëûí þì õàðàõ 59D


12. Í¿ÄÍÈÉ ÇÎÕÈÐÎË ÁÓÞÓ
ÀÊÊÎÌÄÀÖÈ
 Ýíý
íü ÿíç á¿ðèéí çàéä áàéãàà ç¿éëèéã òîä
õàðàõ í¿äíèé äàñàõ ÷àäâàð þì.
 Õ¿¿õýí õàðàà-Ãýðýë èõ áàãà îðîõ õýìæýýã
òîõèðóóëíà.Ýíý íü öàãèðàã áîëîí öàöðàã
áóë÷èíòàé õîëáîîòîé.
 Áîëîð íü ã¿äãýð ëèíç þì.Ãýðëèéã õóãàëààä
òîðëîã á¿ðõ¿¿ë äýýð òóñãàõ
¿¿ðýãòýé.Èéìýýñ õýëáýð õýìæýýãýý
ººð÷ëºõ ÷àäâàðòàé.Ýíý íü öàöðàã
ñîðìóóñëàã àãøèëò ñóëðàëòòàé õîëáîîòîé.

14. Í¿ÄÍÈÉ ÒÎÐËÎÃ Á¿ÐÕ¿¿Ë
Îëîí äàâõðààò ýñ¿¿äýýñ òîãòäîã.
- Õó÷óóð ýñ
- ñàâõàíöàð ýñ- Ðîäîïñèí ãýñýí íºñººíººñ á¿òíý
-ëîíõîíöîð ýñ Éîäîïñèí ãýñýí íºñººíººñ á¿òäýã.ªíãèéã
ìýäýðäýã
-2 òóéëò ýñ
-õºâä õýëáýðèéí ýñ
-õýâòýý ýñ
-çàíãèëààò ýñ

16. ÕÀÐÀÀÍÛ ÃÀÆÈÃ
Ãèïåðìåòðîïè-Òîðëîã á¿ðõ¿¿ëèéí öààíà òóñíà.Íýìýõ
øèëýýð çàñíà(îéðûí õàðàà ìóóäàõ)
 Ìèîïè-Ãýðýë òîðëîã á¿ðõ¿¿ëèéí íààíà òóñíà.Õàñàõ
øèëýýð çàñíà(Õîëûí õàðàà ìóóäàõ)
 Õàðààíû ºí㺠ìýäðýìæèéí ãàæèã
 Ýðýãòýй÷¿¿äèéí 8%,ýìýãòýû÷¿¿äèéí 0.5% èéì
ãàæèãòàé.
 Òðèõðîìàò-Õýâèéí(óëààí,íîãîîí,õºõ)
 Äèõðîìàò-2 ºíãèéã õàðíà
 Ìîíîõðîìàò-Õàð öàãààíûã õàðíà.


19. ÒÝÍÖÂÝÐÈÉÍ ÌÝÄÐÝÕ¿É

Òýíöâýðèéí ñèñòåì íü õàðààíû áîëîí áèåèéí
ìýäðýõ¿éí ñèñòåìèéí õàìòààð õ¿íèé áèåèéí
òýíöâýðèéí îðîí çàéã õàäãàëæ ºãäºã.Ýðãýëäýõ
õºäºë㺺íèé ¿åä îòîëèòûí àïïàðàòààð óðñàõ
ýíäîëèìôûí íºëººãººð õ¿ëýýí àâóóð ýñ¿¿äèéí
¿ñëýã¿¿ä íýã òàëðóóãàà íóãàëàð÷ ñýðýë ¿¿ñýýä
ìýäðýëèéí øèðõýãýýð äàìæèæ óðòàâòàð òàðõèíäáóëüáàð-âåñòèáóëÿð êîìïëåêñ-ÒÌÒ(íóãàñ,áàãà
òàðõè,í¿ä õºäºëãºõ Ẻì,ÈÒÃ,ÒÁ âåãåòàòèâ
çàíãèëàà) î÷èæ òýíöâýðèéã õàäãàëíà.¯ñëýã¿¿ä
ýñðýã ÷èãëýëýýð íóãàðâàë ñààòàë ¿¿ñíý.

21. ¯ÍÝÐËÝÕ ÌÝÄÐÝÕ¿É
 10
ñàÿ îð÷èì õ¿ëýýí àâóóð ýñýýñ á¿òíý.Ýñ
á¿ð íü 6-12 ñîðìóóñòàé.Ýñ¿¿ä íü 2 òóòàìä
øèíý÷ëýãääýã.
 Äýãäýìõèé áîäèñûí ìîëåêóë õàìðûí õºíäèéä
îðîîä ðåöåïòîð ýñèéí ñîðìóóñ áîëîí ¿íýðèéí
óóðàãòàé õîëáîãäîíî.Ýíý óóðàã íü
àäåíèëàòöèêëàçà ôåðìåíòèéã
èäýâõæ¿¿ëæ öÀÌÔ íèéëýãæ¿¿ëíý.öÀÌÔ-ûí
àãóóëàìæ íýìýãäýæ íàòðûí ñóâàã íýýãäýí
ìýäðýëèéí øèðõýãýýð ñýðýë äàìæèíà.

24. ÀÌÒËÀÕ ÌÝÄÐÝÕ¿É
Õ¿íä 10 ìÿíãà îð÷èì àìòëàõ áóëöóó áàéíà.1 áóëöóó
íü 2-6 ðåöåïòîð ýñ,òóëãóóð ýñýýñ á¿òíý.¯íäñýí
äºðâºí àìò áàéíà.Ãàøóóí,øîðâîã,èñãýëýí,÷èõýðëýã.
 Àìòëàõ áîäèñ áóëöóóòàé õàðèëöàí ¿éë÷èëñíýýñ
õîéø 10-15 ñåê-ûí äàðàà ¿éëèéí ïîòåíöèàë ¿¿ñíý.
 Àìòíû ñýðýë òàðõèíû áàãàíûí íýã÷èëñýí áàãöààð
òàëàìóñûí íóì õýëáýðèéí Ẻ캺ð ÈÒÃ-ä î÷íî.
 ×èõýðëýã,øîðâîãò õóðäàí,ãàøóóí èñãýëýíä àìòàíä
óäààí äàñíà.


27. ÁÈÅÈÉÍ ÌÝÄÐÝÕ¿É
 Àðüñíû
áîëîí ÿñ áóë÷èíãûí àïïàðàòûí
ìýäðýõ¿é õàìðàãäàíà.Õ¿íèé àðüñ 1.4-2.1ì 2
ðåöåïòîðûí òàëáàéòàé.
 Õóðóóíû ºíäºã,àëãà,õºëèéí óë,óðóóë,áýëýã
ýðõòýíä ðåöåïòîðûí Ẻãíºðºë èõ áàéíà.
 Ìåðêåëèéí äèñê,Ìåéñíåðèéí áèåíöýð¿¿ä
õ¿ðýëöýõ ìýäðýõ¿éí ðåöåïòîðûí ¿¿ðýãòýé.
 Ôàòåð-Ïà÷èíèé áèåíöýð äàðàëò äîðãèëòûã
ìýäýðíý.

31. Ìåõàíèê öî÷ðîëûí íºëººãººð àðüñíû õ¿ëýýí àâóóðóóä
äåôîðìàöàä îðæ,íàòðè èîíû ñóâàã íýýãäýæ
äåïîëÿðèçàöè ¿¿ñч òºâð¿¿ ñýðýë äàìæèíà.
 Õàëóóíûã ìýäðýõ +20+50°Ñ
 Õ¿éòíèéã ìýäðýõ -10-41°Ñ


32. ÄÎÒÎÐ ÝÐÕÒÍÈÉ ÌÝÄÐÝÕ¿É
Äîòîîä ýðõòíèé ìýäðýõ¿é íü äîòîîä îð÷íû ººð÷ëºëòèéí
ìýäýýëëèéã òºâ¿¿äýä íü õ¿ðãýæ äîòîîä ýðõòíèé
¿éë àæèëëàãààã ðåôëåêñýýð òîõèðóóëàõ íºõöºë
á¿ðä¿¿ëíý.Æ.íü:
 Хîäîîäíû ø¿¿ñ ÿëãàðàõ, өтгөн шингэн
ÿëãàðàõ,õàíèàëãàõ,Ẻëæèõ ã.ì


33. 
Èíòåðîðåöåïòîðóóäààñ ìýäýýëýë òýíýã÷
ìýäðýë,ãýäýñíèé áîëîí ààðöãийí ìýäðýë¿¿äýýð ÒÌÒíû õîëáîãäîõ òºâ¿¿äýýð äàìæèí ÈÒÃáîëîí ò¿¿íèé
òóñëàõ á¿òöýä î÷íî.

34. ªÂĺËÒÈÉÍ ÌÝÄÐÝÕ¿É
 ªâäºëòèéã
ìýäðýõ õ¿ëýýí àâóóðóóä ñýðýëä
îðîõ ìåõàíèçì:Õýò õ¿÷òýé ãýìòýýõ ¿éëäýë
ýñèéí àìüñãàëûí ôåðìåíòýä íºëººëæ Í-ûí
àãóóëàìæ ººð÷ëºãäñºíººñ ºâäºëò ¿¿ñíý.̺í
ãýìòñýí ýä ýñýýñ ãèñòàìèí,óóðàã
õàéëóóëàõ ôåðìåíò ÿëãàð÷ ýñ çàâñðûí
øèíãýíä îðæ ïîëèïåïòèäèéã ¿¿ñãýí Ñ
á¿ëãèéí ìýäðýëèéí øèðõýãèéí òºãñãºëèéã
öî÷ðîîæ ºâäөëò ¿¿ñãýíý.ªâäºëò íü îíîøийí
÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé.

35. СОНСГОЛЫН МЭДРЭХҮЙ
Гадна чих нь дэлбээ,сонсголын гадаад
суваг,чихний хэнгэргээс тогтоно.
 Дэлбээ нь дууны долгионыг цуглуулах,гадаад
суваг болон чихний хэнгэрэг нь түүнийг
дамжуулах үүрэгтэй.


38. Дунд чихэнд алх,дөш,дөрөө хэмээх
өөр хоорондоо холбоо бүхий гурван яс
байдаг.
Алхны бариул нь чихний
хэнгэрэг,дөрөөний таваг нь дотор
чихний зуйван цонхонд бэхлэгдсэн
байна.
Эдгээр яснууд нь дууны долгионыг
гадаад чихний агаарын орчноос дотоод
чихний шингэн орчинд хамгийн үр
ашигтай дамжуулах хөшүүргийн үүрэг
гүйцэтгэнэ.

39. Дотор чихэнд сонсголын болон тэнцвэрийн
мэдрэхүйн рецептор байрлана.Сонсголын
рецептор нь дун юм.Дунгийн ясан суваг нь
тэнцвэрийн болон суурийн мямбранаар
дээд,доод,дунд гэсэн гурван сувагт хуваагдана.
Дээд,доод суваг нь перилимфээр,дунд суваг нь
эндолимфээр дүүргэгдсэн байна.

40. 
Перилимф нь цусны сийвэн болох тархинугасны шингэнтэй төстэй бөгөөд Na+ ихтэй
байдаг.
Харин эндолимф нь K+ ихтэй эсийн доторх
шингэнтэй төстэй.

41. ҮСЛЭГ ЭСҮҮДЭЭС ТОГТОНО.ЭДГЭЭР
ЭСҮҮД НЬ ЭНДОЛИМФЭД ДҮРЭГДЭЖ
БҮРХҮҮЛ МЯМБРАНТАЙ ШҮРГЭН
БАЙРЛАНА.

42. ДУУНЫ ДОЛГИОН ДУНГААР
ТАРХАХ МЕХАНИЗМ

43. БУЛЧИН ҮЕ-ХОЛБООНЫ
МЭДРЭХҮЙ
Хүний булчинп 3 төрлийн хүлээн авуур
байна.
1.Булчингийн ээрүүлийн анхдагч төгсгөлЭкстрафузаль ширхэгтэй зэрэгцээ орших
бөгөөд булчин сунахад томорч,агшихад
жижгэрч байдаг.
2.Булчингийн ээрүүлийн 2догч төгсгөлБулчинг сааталд оруулна.
3. Шөрмөсний Гольджийн рецепторБулчингийн хүчний агшилтын тухай
мэдээллийг дамжуулна.

44. АРЬС БОЛОН БУЛЧИН ҮЕ-ХОЛБООНЫ
РЕЦЕПТОРООС ЭХ АВСАН СЭРЭЛ
НУГАСАНД ОЧИЖ 3 ҮНДСЭН ЗАМААР
ДЭЭД ТӨВҮҮДДЭЭ ОЧНО.
1.Лемнисковын зам-сэрэл их тархины
сомато сенсор бүсэд очиж нэгтгэн
дүгнэгдэж,ухамсарлагдаж,шинэ
хөдөлгөөний дадал боловсруулах
мэдрэхүйн хангамжийн бий болгоно.
2.Нугас-таламусын зам-Мэдээлэл удаан
дамжиж,цочролыг янз бүрийн шинжээр
нь сайн ялгана.
3.Морины хажуугийн зам

45. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа.

46. Анхаарал тавьсанд баярлалаа.