More Related Content
Similar to 8. нөхөн үржихүйн
Similar to 8. нөхөн үржихүйн (20)
8. нөхөн үржихүйн
- 2. Нөхөн
Нө хө н
ү ржихү й
үржихүй гэдэг нь өөртэйгөө адилхан амьд
биетийг үйлдвэрлэж, төрөл, зүйлээ хадгалан
үргэлжлүүлэх амьд бие мах бодийн чадвар юм.
Бүх амьд амьтад бэлгийн ба бэлгийн бус замаар
үрждэг. Гэхдээ голдуу бэлгийн замаар үржинэ.
Тодорхой хромосом бүхий эм бэлгийн өндгөн эс,
эр бэлгийн спермотизойд илүү хөгжсөн байна.
Эдгээр нь өндгөвч эс болон төмсгөнд боловсорч
гараад хоорондоо нийлэх үед үр тогтолт
явагдана.
- 3.
1.
2.
3.
Бэлгийн
хө гжил
Бэлгийн хөгжил нь хүйс ялгаран хөгжинө. Хүний хөгжлийн
үйл явцад 3 төрлийн хүйс ялгаран хөгжинө. Үүнд:
Удамшлын хүйс: эр эм бэлгийн эс нийлж үр тогтох үед
ялгаран хөгждөг бөгөөд ХУ хромосом бүхийг гетерогамет
үүсвэл эр хүйс, ХХ хромосом бүхийг гомогамет үүсвэл эм
хүйс гэж үздэг.
Морфологийн хүйс: Удамшлын хүйсийн суурин дээр
морфологийн хүйс ялгаран хөгжинө. Үр хөврөлийн 6-8
долоо хоногтойгоос эхлэн Y хромосомын нөлөөгөөр үрийн
хоолой, эр бэлгийн булчирхай бий болж андроген даавар
ялгаруулна. Х хромосомын нөлөөгөөр эм бэлгийн
булчирхайны эх үүсвэр тавигдаж арай хожуу өндгөн эс
тавигдаж эм бэлгийн даавар ялгаруулна. Үр хөврөлийн 810 долоо хоногтойд дотор бэлэг эрхтнүүд, 20 долоо
хоногтойд гадна бэлэг эрхтнүүд хөгжинө.
Дааврын хүйс: хөгжих үйл явцдаа эр, эм бэлгийн
булчирхайнуудаас эр, эм бэлгийн дааврууд ялгарах
болсноор морфологийн хүйсний ялгарал улам тодрох
биохимийн үндэс тавигдана.
- 4. Бэлгийн хө гжлийн
ү е шатууд
1.
2.
3.
4.
5.
Бэлгийн бойжилтын өмнөх үе
Жинхэнэ бэлгийн бойжилтын үе
Залуу нас
Бэлгийн боловсролтын үе
Бэлгийн үйл ажиллагаа саарах үе
- 5. Бэлгийн бойжилтын
ө мнө х ү е
нь эрэгтэй хүүхдэд 10нас хүртэл
эмэгтэйд 8 настайд дуусч, бэлэг
эрхтэн бүрэн хөгжсөн боловч гүйцэт
боловсроогүй байна.
Бэлгийн дааврыг бөөрний дээд
булчирхай ялгаруулна.
Энэ
- 6. Жинхэнэ бэлгийн
бойжилтын ү е
Гипоталамус - өнчин тархины
бэлгийн булчирхайн тогтолцооны
харилцан үйлчлэлийн өөрчлөлт
2. Бэлгийн булчирхайн дааврын үйл
ажиллагааны боловсролт
Эрэгтэй хүүхдэд 10-14нас, эмэгтэй 9-12
насанд явагдана.
1.
- 7. Залуу нас
үе нь залууст 14-18 насанд,
охидод 13-16 насанд бэлгийн
хоёрдогч шинж тэмдэг дэс
дараалан гарч эхэлснээр дуусдаг.
Энэ
- 10. Бэлэг эрхтэн түү ний
үү рэг
замаар нөхөн үржил явуулах
морфологийн үндэс нь бэлэг эрхтэн юм.
Бэлэг эрхтэний ачаар бэлгийн эс бий
болж ялгаран гарч үр тогтож түүнийгээ
тээж төрүүлдэг.
Бэлэг эрхтэн нь бэлгийн даавар
ялгаруулах гол эрхтэн.
Бэлэг эрхтэнийг гадна болон дотор гэж
2 ангилна.
Бэлгийн
- 11. дотор бэлэг эрхтэнд: төмсөг,
түүний дайвар, үрийн сувганцар, үр
дамжуулах хоолой, үрийн түрүү
булчирхай, шээсний сүв тус тус орно.
Гадна бэлэг эрхтэнд: шодой (penis),
хушга (scrotum) орно.
Эрэгтэйн
- 12. дотор бэлэг эрхтэнд: үтрээ,
умай, умайн гуурс, өндгөвч орно.
Гадна бэлэг эрхтэнд: охинонгон
хальс, бэлгийн их бага уруул,
үтрээний амсар, хэлүү тус тус орно.
Эмэгтэйн
- 13. Ө ндгө вчний ү йл
ажиллагаа
1.
2.
3.
Цэврүүний үе
Үр тогтох үе
Шар бие үүсэх
- 15. Нө хө н ү ржихү йн 10
зө влө мж
18-с доош 35-с дээш насанд жирэмслэхгүй
байх, 2-3 жил байх
Жирэмсэн үедээ эмчийн хяналтанд байж,
эмнэлэгт эмч, эх баригчийн хяналтанд төрөх
Хүүхдээ заавал хөхөөр нь тэжээх, 6
сартайгаас нэмэгдэл хоолонд оруулах
3 хүртлэх насны хүүхдийг өдөрт 5-6 удаа
хооллох.
Хүүхдэд шингэн алдах шинж тэмдэг илэрвэл
шингэнийг ойр ойрхон уулгах, эмчид үзүүлэх