More Related Content
Similar to Diabetes mellitus lects 2
Similar to Diabetes mellitus lects 2 (20)
More from oyundariubuns (20)
Diabetes mellitus lects 2
- 2. 1552 Хеса-Ра эмч олон дахин шээдэг шинж
тэмдэг байдаг тухай бичсэн.
19-р зууны сүүлч шээсэнд глюкоз илрүүлэх
тест гарснаар Diabetes Mellitus
гэж
нэрлэн
монгол хэлнээ чихрийн
шижин хэмээн орчуулах болсон .
- 3. Òîäîðõîéëîëò
Чèõðèéí øèæèí (ЧØ) íü íîéð
áóëчèðõàéí бета ýñýýñ ÿëãàðàõ èíñóëèí äààâðûí
дутагдлаас үүссэн öóñàí äàõü ñàõàðûí
õýìæýý èõñýæ óëìààð èõ óóõ, èõ øýýõ õàì
øèíæýýð èëýðäýã áîäèñûí ñîëèëöîîíû ýìãýã
- 4. Чихрийн шижингийн хэлбэрүүд
1-р хэлбэрийн чихрийн шижин
Инсулины
туйлын
дутагдал
(нойр булчирхайн үйл
ажиллагааны алдагдалтай
холбоотойгоор үүснэ.
Үүний улмаас цусан дахь
сахарын
хэмжээг
зохицуулдаг
инсулин
нэртэй
дааврыг
ялгаруулахаа
больдог.
Ихэвчлэн
бага
насны
хүүхэд)
2-р хэлбэрийн чихрийн шижин
Инсулины харьцангуй
дутагдал
(инсулиний ялгаралт
хэвийн байдаг ч биеийн
эсүүд
инсулинийг
мэдрэхээ байдаг.
35 буюу түүнээс дээш
насныхан)
- 5. Чихрийн шижингийн эрсдэлт
хүчин зүйлс
35 áà ò¿¿íýýñ äýýø íàñ
Òàðãàí /ÁÆÈ ≥ 25
Амьдралын
буруу
хэв
маяг / хөдөлгөөний
дутагдал , зохисгүй хооллолт /
ÀÄ èõñýëòòýé / >140/ ìì.ì.ó.á/
90
ЧØ-èéí ãýð á¿ëèéí ºã¿¿ëýìæòýé
Óðüä íü æèðýìñíèé ЧØ-òýé áàéñàí ºã¿¿ëýìæòýé áóþó 4,5 êãààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õýä òºð¿¿ëñýí ýõч¿¿ä
Óðüä ºìíº ñàõàðûí àчààëàëòàé ñîðèëîî𠺺ðчëºëò èëýðч
áàéñàí
Ç¿ðõ ñóäàñíû àðõàã ýìãýã
Сэтгэл зүйн дарамт
- 6. Чихрийн шижингийн эмнэл зүй
Их шээх
Их уух / хоногт 3л шингэн /
Турах / богино хугацаанд эцэж турах /
Ядрах
Их идэх
Шөнө олон удаа шээх
Арьс загатнах
Бие сульдах зовиур илэрнэ.
- 7. Эмнэлзүй, явц
Нэгдүгээр хэлбэрийн чихрийн шижин
•
•
•
Нэгдүгээр хэлбэрийн чихрийн шижингийн үед
заримдаа бие илэрхий сулран,
хэвлийгээр өвдөх,
бөөлжүүлж,
амнаас ацетон үнэртэх /кетоацидоз/ зэрэг шинж
тэмдэг илэрсний дараа биеийн байдал эрс мууддаг.
Хэрэв кетоацидоз үүсэн үед яаралтай оношлон,
богино хугацаанд арилгахгүй бол хүн ухаан алдаж,
улмаар үхэх аюултай.
- 8. Хоёрдугаар төрлийн чихрийн шижин
Эмнэлзүй, явц
Хоёрдугаар төрлийн чихрийн шижин нь гол төлөв
удаан хугацаанд аажмаар үүснэ.
Инсулин дутагдсан үед бие махбод глюкозыг
шингээж чадахаа байснаар, глюкоз нь цусанд
хуримтлагддаг.
Глюкозын илүүдэл нь шээсээр ялгарч, олон удаа
шээс хүрнэ.
Улмаар шингэн их хэмжээгээр алддаг тул байнга
ам цангаж, ус, шингэн зүйл ихээр хэрэглэхэд
хүргэнэ.
- 9. Хүндрэл
Хурц хүндрэл
Цусан дах глюкоз ихсэх Кетоацидоз
hyperglycemia
Цусанд глюкоз буурах буюу hypoglycemia
буюу
Архаг хүндрэл
бөөр, бөөрний архаг дутагдалд орох
нүд сохрох
хөлний хүндрэл
Судасны хүндрэлийн улмаас хөлөө тайруулах,
зүрхний шигдээс болон зэрэг хүндрэлүүд үүсдэг.
- 10. ЧШ-тэй үйлчлүүлэгчид үзүүлэх сувилахуйн
тусламж
Орчин
Хоол
Хөдөлгөөн
Шинж тэмдгийн сувилгаа
Өөрөө өөртөө туслах-Үйлчлүүлэгчийн
сургалт
Эмийн эмчилгээ- Инсулин тарих
- 11. ЧШ-тэй үйлчлүүлэгчид үзүүлэх сувилахуйн
тусламж
Орчин
Сэтгэл зүйн дарамтаас аль болох зайлсхийх
Өдөр бүр усанд орох нөхцөл бүрдүүлэх
Өрөө тасалгаанд чийгтэй цэвэрлэгээ хийх
Хоол
Эмчилгээний хоол№9
2-р гурил, хар талх, арвай гурил,гурвалжин будаа,
үхэр, тахиа, гахайн өөхгүй мах, жигнэсэн мах
Загас, сүү, тараг, ээдэм, ааруул аарц,
Байцаа, өргөст хэмх, улаан лооль
уураглаг, витаминлаг, өөх тос нүүрс ус багатай
байна
- 12. Хөдөлгөөн
ªã뺺íèé хөнгөн äàñãàë :
- 8-10 òºðëèéí äàñãàëûã 4-6 óäàà , 10-15 ìèí õèéõ
- òýãø ãàçàð 2-3 êì, ìèíóòàíä 80-90 àëõàì õóðäòàé
- 100 õ¿ðòýë ºãñ¿¿ð ãàçàð 1-2 êì , ìèíóòàíä 60-70 àëõàì
õóðäòàé эрүүл агаарт алхах
Ç¿ðõ ñóäàñíû òîãòîëöîî áîëîí õºëèéí öóñíû ýðãýëòèéí
áàéäàë õýâèéí ¿åä õîíîãò 10-12 êì õ¿ðòýë ÿâæ áîëíî.
- 13. Шинж тэмдгийн сувилгаа
Хувийн ариун цэвэр сахиулах
Усанд орсны дараа иллэг хийх
Хумсыг зөв авах
Хөлд эвтэйхэн гутал өмсөх, нам зөөлөн
ултай байх
Хөлийг байнга хуурай, дулаан байлгах
Арьс загатнах үед маажиж шалбалахгүй байх
Цэврүү, шалбархай үүссэн нөхцөлд даруй
эмчид хандах
Хэт ядрахгүй байх
- 14. Öóñàí äàõ ñàõàðûã õýí õÿíàõ âý?
+
ªâ÷òºí
Öóñíû ñàõàðàà õÿíàõ
×ت-èé òóñëàìæ
¿éë÷èëãýýíèé áàã
- 16. Инсулин
Богино хугацааны үйлдэлтэй
Акрапит, Новорапид
Дунд хугацааны үйлдэлтэй
Инсулатард
Урт хугацааны үйлдэлтэй
Левимер, ультраленте
Холимог үйлдэлтэй
Новомикс
Новопен буюу үзгэн тариур
1мл-ийн нэг удаагийн тариур
Арьсан дор өөхөн эдэд тарих
Тарих бүртээ талбайг шинээр сонгох
Инсулины шимэгдэлт сайжирч, өөхөн эдийн
хатуурал үүсэхээс сэргийлнэ.
- 17. ЧØ-èéí òàëààð ñóðãàëò ÿâóóëàõ
Öóñíû ñàõàðûã ººðºº õýìæèõ àðãà òåõíèêò
ñóðãàõ
Øààðäëàãàòàé ¿åä ýìчèëãýýíä ººðчëºëò
îðóóëàõ
Èíñóëèí ýìчèëãýýã ýõëýõ øààðäëàãàòàé áîëñîí
áîë чèõðèéí øèæèíòýé õ¿ì¿¿ñ, òýäíèé ãýð
á¿ëòýé óðüäчèëàí ÿðèëöàæ çºâëºëäºõ
Õºëíèé àðчèëãààã çààæ ñóðãàõ
- 18. Хяналт
Äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóëчèðõàéí ýìчèéí áîëîí
ñóì,ºðõèéí ýìчèéí õÿíàëòàíä íàñ òóðøèä áàéíà.
Öóñíû ñàõàð õýâèéí õýìæýýíä îðæ, ýýíýãøèëòýé,
áóñàä ýðõòýí òîãòîëöîîíû õ¿íäðýë ¿¿ñýýã¿é
ýìчë¿¿ëýãчäèéã çºâõºí ñóì, ºðõèéí ýìч õÿíàí äîòîîä
ø¿¿ðëèéí áóëчèðõàéí ýìчèéí ¿çëýãò 3-6 ñàð
òóòàìä îðæ áîëíî.
Äàðààõ ¿íäñýí чèãëýëýýð õÿíàíà.¯
¿íä:
- 19. Öóñíû ñàõàðûã õÿíàõ.
Öóñàí äàõü ñ¿¿ëèéí 3 ñàðûí ñàõàðûí äóíäàæ
õýìæýýã òîäîðõîéëóóëàõ
(HbA1c глюкозсон гемоглобин) øèíæèëãýýã
áîëîìæòîé áîë õèéëãýõ
Öóñíû äàðàëòûã õÿíàõ
Áèåèéí æèíã õÿíàõ
Öóñíû õîëåñòåðèí, òðèãëèöåðèäûã õÿíàõ
2-ã÷ óðüäчèëàí ñýðãèéëýëò õèéõ: òîì áîëîí æèæèã
ñóäàñíû õ¿íäðýëýýñ ñýðãèéëæ ¿çëýã õèéõ.
- 20. Чت-íèé óðüäчèëàí ñýðãèéëýëò
2-ð õýëáýðèéí ЧØ-íã ýðò èëð¿¿ëýõ íü ºâчíèé
öààøäûí ÿâö, ýìчèëãýýíèé ¿ð ä¿íä чóõàë íºëºº
¿ç¿¿ëíý.
2-ð õýëáýðèéí ЧØ-èéí ýðñäýë á¿õèé õ¿ì¿¿ñèéã
èäýâõòýé õàéæ,
ýðò èëð¿¿ëæ îíîøëîõ íü
чèõðèéí øèæèíãèéí ºâчëºëººñ óðüäчèëàí
ñýðãèéëýõ áîëîí óã ºâчíººñ øàëòãààëñàí ýðò
íàñ áàðàëòûã áóóðóóëàõ àч õîëáîãäîëòîé þì.
ЧØ-èéí õÿíàëòûí õ¿ì¿¿ñèéã õóðö áîëîí àðõàã
õ¿íäðýëýýñ óðüäчèëàí ñýðãèéëýõ.
- 21. Àíõààðàõ ç¿éëñ áà ïðàêòèê çºâëºãºº
Àíõ îíîøëîãäîæ áóé õ¿í á¿ðèéã íàðèéí ìýðãýæëèéí ýìчèéí
¿çëýãò á¿ðýí õàìðóóëàõ.
Çàéëøã¿é äîòîîä ø¿¿ðëèéí ýìчèéí õÿíàëòàíä á¿ðòã¿¿ëýí
îðóóëàõ.
Ýìчë¿¿ëýãчäýä ñóðãàëò ÿâóóëàõ.
Òàðãàí õ¿ì¿¿ñ áîãèíî õóãàöààíä òóðàх àì öàíãàõ áàéäëààð
àíõ èëýðч áîëíî.
Õ¿¿õäýä èõýâчëýí âèðóñûí õàëäâàðûí äàðàà ¿¿ñäýã
áîëîõûã àíõààðíà óó.
18 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäèéã ÝÍÝØÒ-èéí äîòîîä ø¿¿ðëèéí
áóëчèðõàéí ýìчèéí õÿíàëòàíä îðóóëíà.