2. Αναπαραγωγή: είναι η βιολογική διεργασία
με την οποία παράγεται κάθε νέος οργανισμός
Αγενής: δίχως γένη
Μονοκύτταροι οργανισμοί
Πολλά φυτά
Εγγενής: με δύο γένη
Ζώα
Φυτά
Κάποιοι μονοκύτταροι
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
6. Όρχεις: οι μικτοί αδένες του άντρα
•
Τους 2 τελευταίους μήνες πριν τον τοκετό
κατεβαίνουν στο όσχεο. Αυτή η θερμοκρασία (340
C)
είναι ιδανική για την παραγωγή σπερματοζωαρίων
που αρχίζει στην εφηβεία
• Κάθε όρχις χωρίζεται σε λοβούς που περιέχουν
περιελιγμένα σπερματικά σωληνάρια
• Τα σπερματοζωάρια παράγονται στα
σπερματικά σωληνάρια και αποθηκεύονται
σε κάθε όρχι στην επιδιδυμίδα,
ένα σωλήνα μήκους 5-6 μέτρων.
Εξωκρινής μοίρα: παράγει σπερματοζωάρια
Ενδοκρινής μοίρα: παράγει αντρικές ορμόνες,
πχ. την τεστοστερόνη, που είναι υπεύθυνη για τη
φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία των
γεννητικών οργάνων
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
8. Εξωτερικά γεννητικά όργανα: Το πέος
3 σηραγγώδη σώματα που κατά την ερωτική διέγερση γεμίζουν με
αίμα (στύση), ώστε να επιτευχθεί η επαφή
Η άκρη του πέους όπου καταλήγει η ουρήθρα- κοινή έξοδος
αναπαραγωγικού και ουροποιητικού συστήματος στον άντρα- λέγεται
βάλανος
Το δέρμα που περιβάλλει το πέος ονομάζεται πόσθη και το τμήμα
του που περιβάλλει τη βάλανο λέγεται ακροποσθία
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
9. Τεστοστερόνη: αντρική αναπαραγωγική ορμόνη
Η έκκρισή της αυξάνεται σημαντικά κατά την εφηβεία (13-15ο έτος)
Συμβάλλει στην τελική διαμόρφωση του πέους, στην ωρίμανση των
όρχεων και στην παραγωγή σπέρματος
Είναι υπεύθυνη για τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου που
εμφανίζονται κατά την εφηβεία:
- γενειάδα, τριχοφυΐα στις μασχάλες και στα γεννητικά όργανα
- μεγαλύτερη ανάπτυξη των μυών και επιμήκυνση των φωνητικών
χορδών που προκαλεί αλλαγές στη φωνή
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
11. Ωοθήκες: οι μικτοί αδένες της γυναίκας
• Ωοθήκες: σχήμα αμυγδάλου, μία σε
κάθε πλευρά στο πάνω μέρος της λεκάνης
• Ωαγωγοί ή σάλπιγγες: εκτείνονται από
τις ωοθήκες προς τη μήτρα και μεταφέρουν τα ωάρια
• Μήτρα: μέγεθος και σχήμα ανεστραμμένου αχλαδιού
με παχιά τοιχώματα από μυικό ιστό. Εσωτερικά
καλύπτεται από βλεννογόνο, το ενδομήτριο, που
σχετίζεται άμεσα με τον εμμηνορρυσιακό κύκλο.
• Το κάτω μέρος της μήτρας μετά τον τράχηλο,
καταλήγει στον κόλπο.
•
Εξωκρινής μοίρα: παράγει τα ωάρια
•
Ενδοκρινής μοίρα: παράγει θηλυκές
ορμόνες,
οιστρογόνα και προγεστερόνη
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
12. Εξωτερικά γεννητικά όργανα: Το αιδοίο
Εφηβαίο: καλύπτεται από τρίχωμα
Μικρά και μεγάλα χείλη
Κλειτορίδα
Περιλαμβάνει την έξοδο του ουροποιητικού συστήματος (ουρήθρα) και την
έξοδο του αναπαραγωγικού συστήματος (κόλπος)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
13. Οιστρογόνα & προγεστερόνη:
θηλυκές αναπαραγωγικές ορμόνες
Παίζουν σημαντικό ρόλο στον εμμηνορρυσιακό κύκλο και προκαλούν
την ανάπτυξη του στήθους
Είναι υπεύθυνη για τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου που
εμφανίζονται κατά την εφηβεία:
- ανεπτυγμένη λεκάνη
- συσσώρευση υποδόριου λίπους
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
17. Δομή ενός σπερματοζωαρίου
Απλοειδής πυρήνας (23 χρωμοσώματα)
Ένζυμα για να διεισδύσει στο ωάριο
Πολλά μιτοχόνδρια, ώστε να δίνουν
ενέργεια για τη μετακίνηση
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
18. Γονιμοποίηση
Είναι ο μηχανισμός με τον οποίο 2 απλοειδείς γαμέτες ενώνονται με
αποτέλεσμα να προκύψει ένα διπλοειδές κύτταρο, το ζυγωτό, που είναι
το πρώτο κύτταρο του νέου οργανισμού
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
19. Στάδια πριν και κατά τη γονιμοποίηση
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Ερωτική επαφή
Εκσπερμάτωση του άνδρα κατά τον οργασμό με σύσπαση των λείων μυικών
ινών: περίπου 300.000.000 σπερματοζωάρια ελευθερώνονται στον κόλπο
Κίνηση διαμέσου της μήτρας προς τους ωαγωγούς, ενεργοποίηση των
σπερματοζωαρίων (αφαιρείται το προστατευτικό κάλυμμα που τα περιβάλλει)
Έχει ήδη ελευθερωθεί ένα ωάριο κατά την ωορρηξία της γυναίκας
Είσοδος της κεφαλής ενός μόνο σπερματοζωαρίου στο ωάριο με τη βοήθεια
ενζύμων (γονιμοποίηση)
Αλλαγές στο ωάριο, με τις οποίες αποφεύγεται η είσοδος άλλου
σπερματοζωαρίου (???)
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
22. Πρώιμη ανάπτυξη του εμβρύου
Πολλαπλή κύηση
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
23. ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Αυλάκωση: είναι οι πρώτες γρήγορες μιτωτικές διαιρέσεις του ζυγωτού
που οδηγούν σε ένα συσσωμάτωμα κυττάρων, που έχει περίπου ίδιο
μέγεθος με το ζυγωτό, το μορίδιο.
●
Το μορίδιο μετακινείται προς τη
μήτρα έως την 5η μέρα μετά τη
γονιμοποίηση, και καθώς τα
κύτταρά του διαιρούνται δίνει ένα
άλλο συσσωμάτωμα το
βλαστίδιο ή βλαστοκύστη, μια
κοίλη σφαίρα που περιβάλλεται
από κύτταρα.
●
Η εξωτερική στιβάδα κυττάρων
λέγεται τροφοβλάστης. Μια
ομάδα κυττάρων στο εσωτερικό
του τροφοβλάστη (εμβρυϊκός
δίσκος) θα δώσει το έμβρυο.
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
24. Στάδια εμβρύου μετά τη γονιμοποίηση
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
25. Εμφύτευση
➢
Μεταξύ 5ης και 7ης μέρας από τη γονιμοποίηση, το βλαστίδιο προσκολλάται στο
ενδομήτριο που έχει προετοιμαστεί κατάλληλα. Η διαδικασία προσκόλλησης του
εμβρύου στο ενδομήτριο ονομάζεται εμφύτευση και γίνεται μέσα στις πρώτες 2
εβδομάδες.
➢
Τα κύτταρα του τροφοβλάστη εισχωρούν στο ενδομήτριο σχηματίζονται
προεκβολές, που θα σχηματίσουν στη συνέχεια μια μεμβράνη που περιβάλλει το
έμβρυο, το χόριο.
➢
Μετά την εμφύτευση ξεκινάει η κύηση.
➢
Ο τροφοβλάστης παράγει μια ορμόνη, τη χοριακή γοναδοτροπίνη, η οποία
αναστέλει τον εμμηνορυσιακό κύκλο στη γυναίκα.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
26. Ο πλακούντας
➢
Σχηματίζεται από τη 3η έως την 10η εβδομάδα της κύησης, εν μέρει από
το χόριο και εν μέρει από ιστούς της μήτρας
➢
Είναι ένας εκπληκτικός μηχανισμός, προσκολλημένος στη μήτρα, που
λειτουργεί συγχρόνως σαν πνεύμονας, στομάχι, έντερο και νεφρό του
εμβρύου!
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
27. Σημασία του πλακούντα:
✔
παράγει οιστρογόνα και προγεστερόνη, για να αποφευχθεί η
έμμηνος ρύση κατά την κύηση
✔
παρέχει στο έμβρυο το οξυγόνο και τις θρεπτικές ουσίες,
✔
απομακρύνει από το έμβρυο τα απόβλητά του, δηλαδή διοξείδιο του
άνθρακα και άλλες άχρηστες ουσίες,
✔
λειτουργεί σαν φίλτρο, γιατί εμποδίζει τα μικρόβια να τον
διαπεράσουν και να μολύνουν το έμβρυο, όχι όμως τα φάρμακα, το
αλκοόλ, το τσιγάρο και άλλες επιβλαβείς ουσίες.
Ο πλακούντας
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
28. Ομφάλιος λώρος
➢
Έχει μήκος 60-70εκ. και διάμετρο 1εκ.
➢
Ανάμειξη του εμβρυϊκού με το μητρικό αίμα δεν γίνεται ούτε στον
πλακούντα ούτε σε άλλη περιοχή.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
29. ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Οργανογένεση: είναι η διαμόρφωση των οργάνων του ανθρώπινου
σώματος από τις απλές εμβρυϊκές μεμβράνες
3η βδομάδα: σχηματισμός της καρδιάς
4η βδομάδα: εμφάνιση νεφρών και άκρων-
σχηματισμός ματιών και αυτιών
5η βδομάδα: αύξηση της κεφαλής λόγω
διαφοροποίησης των νευρικών κυττάρων
7η βδομάδα: σχηματισμός χόνδρινου
σκελετού- εξαφάνιση ουράς
6η βδομάδα: παραγωγή αίματος στο ήπαρ
και διαμόρφωση των δακτύλων
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
30. Πολλαπλή κύηση
Διζυγωτικά δίδυμα:
➢
προκύπτουν από τη γονιμοποίηση διαφορετικών ωαρίων (της ίδιας ωορρηξίας)
από διαφορετικά σπερματοζωάρια
➢
Μοιάζουν μεταξύ τους σαν συνηθισμένα αδέλφια, αφού έχουν διαφορετικές
γενετικές πληροφορίες (προέρχονται από διαφορετικούς γαμέτες)
➢
Μπορεί να προκύψουν ακόμη και τρίδυμα, τετράδυμα έως και επτάδυμα!
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
31. ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Μονοζυγωτικά δίδυμα:
➢ στο 30% των περιπτώσεων, τα κύτταρα χωρίζονται μέσα στις 4 πρώτες
μέρες από τη γονιμοποίηση, και τα 2 έμβρυα έχουν διαφορετικό πλακούντα
και διαφορετικό αμνιακό σάκο μέσα στον οποίο μεγαλώνουν
➢ Μοιάζουν καταπληκτικά μεταξύ τους και ανήκουν στο ίδιο φύλο
Πολλαπλή κύηση
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
32. ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Πολλαπλή κύηση
Μονοζυγωτικά δίδυμα:
➢ στο 66% των περιπτώσεων, τα κύτταρα χωρίζονται την 4η – 7η μέρα από τη
γονιμοποίηση, και τα 2 έμβρυα έχουν ίδιο πλακούντα αλλά διαφορετικό
αμνιακό σάκο μέσα στον οποίο μεγαλώνουν
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
33. ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Πολλαπλή κύηση
Σιαμαία δίδυμα:
➢ Σε συχνότητα 1 : 50000 – 100000 γεννήσεις, τα κύτταρα χωρίζονται μετά την
14η μέρα από τη γονιμοποίηση, και τα 2 έμβρυα έχουν ίδιο πλακούντα και
ίδιο αμνιακό σάκο μέσα στον οποίο μεγαλώνουν
➢ Τα έμβρυα είναι ενωμένα στο κεφάλι, στη λεκάνη, στο στήθος και σε άλλα
σημεία και μόνο μερικές φορές γίνεται χειρουργική αντιμετώπιση
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
35. Παράγοντες που επηρεάζουν την
υγεία μητέρας-εμβρύου
Στειρότητα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
36. Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία μητέρας-
εμβρύου
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Χημικές ουσίες: εντομοκτόνα, φάρμακα (πχ. θαλιδομίδη- γέννηση βρεφών με
παραμορφωμένα άκρα)
Παθογόνοι μικροοργανισμοί: ιοί (πχ. ιός της ερυθράς- γέννηση βρεφών με
κώφωση, καταρράκτη ή νοητική στέρηση)
Τρόπος ζωής της εγκύου: κάπνισμα, αλκοόλ, καφεΐνη, διατροφή, ακτίνες Χ,
ναρκωτικές ουσίες
Κληρονομικοί παράγοντες
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
Μεσογειακή αναιμία
Αριθμητικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες (τρισωμία 13, 18, σύνδρομο Down,
τρισωμία ΧΧΧ, ΧΧΥ, ΧΥΥ, ΧΟ)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
37. Τα παιδιά της θαλιδομίδης
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
38. Προγεννητικός έλεγχος
Σύγχρονη εξέταση για ανίχνευση μοριακών ή χρωμοσωμικών
ανωμαλιών του εμβρύου → 2 βασικές τεχνικές:
q
Αμνιοπαρακέντηση: λήψη αμνιακού υγρού με ειδική βελόνα στον
4ο-5ο μήνα της κύησης
q
Λήψη χοριακών λαχνών: λήψη ιστού του εμβρύου στο τέλος του
3ου μήνα της κύησης
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
39. Στειρότητα- Υπογονιμότητα: η αδυναμία ενός
ζευγαριού να πετύχει κύηση που θα οδηγήσει στη
γέννηση ζωντανού βρέφους
q
Ανδρική υπογονιμότητα: ανεπαρκής παραγωγή σπερματοζωαρίων ή παραγωγή
μεγάλου ποσοστού ανώμαλων σπερματοζωαρίων
ü
αίτια: ακτινοβολίες, υψηλή θερμοκρασία στους όρχεις, χημικές ενώσεις, διάφορες
ασθένειες (πχ. παρωτίτιδα)
q
Γυναικεία υπογονιμότητα: ανεπάρκεια παραγωγής ωαρίων ή απόφραξη σαλπίγγων
(ωαγωγών)
ü
αίτια: ινομυώματα μήτρας, διαταραχές εμμηνορυσιακού κύκλου, πολλαπλές
αμβλώσεις, φλεγμονή πυέλου
q
Θεραπεία: εξωσωματική γονιμοποίηση (γονιμοποίηση του ωαρίου στο σωλήνα και
τοποθέτηση του ζυγωτού στη μήτρα όπου η κύηση θα συνεχιστεί κανονικά)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
42. Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον που έχει ερωτικές
επαφές για λόγους ψυχαγωγικούς και όχι μόνο
αναπαραγωγικούς!
Καλό είναι να έχετε ξεκαθαρίσει ορισμένα
ζητήματα…
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
43. Μέθοδοι αντισύλληψης
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Φυσικές: διακεκομμένη συνουσία, ημερολογιακή μέθοδος) → ΚΑΘΟΛΟΥ
ΑΞΊΟΠΙΣΤΕΣ!- ποσοστό αποτυχίας 30%
Μηχανικές: αντρικό & γυναικείο προφυλακτικό → το μόνο που προστατεύει και
από μολύνσεις- με σωστή χρήση είναι από 70 μέχρι και 98% αποτελεσματικό
διάφραγμα, ενδομήτριο σπιράλ (μόνιμη αντισύλληψη) → τοποθετούνται πάντα
από γυναικολόγο
Χημικές: χημικά σπερματοκτόνα- κρέμα ή ζελέ, συνήθως σε συνδυασμό με
μηχανική μέθοδο
Ορμονικές: αντισυλληπτικό χάπι → ποσοστό επιτυχίας σχεδόν 99%!-
Έχει πολλά πλεονεκτήματα για τη γυναίκα αλλά: ΔΕ ΧΟΡΗΓΕΙΤΑΙ ΣΕ ΚΑΠΝΙΣΤΡΙΕΣ,
μπορεί να προκαλέσει θρομβικά επεισόδια)
Χειρουργικές: στείρωση της γυναίκας ή του άντρα, συνήθως μετά την απόκτηση
απογόνων
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
44. Επείγουσα αντισύλληψη
Το χάπι «της επόμενης μέρας»
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
q
Σε ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ δεν αποτελεί επιλεγμένη μέθοδο αντισύλληψης
q
Χρησιμοποιείται σε περίπτωση αποτυχίας των μεθόδων αντισύλληψης
q
Χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή εντός 3 ημερών από την πιθανή
γονιμοποίηση, και όχι συχνά
q
Ανάλογα με τη φάση του κύκλου στην οποία βρίσκεστε όταν χρησιμοποιήσετε
την επείγουσα αντισύλληψη, το χάπι μπορεί να δρα:
Ø
Εμποδίζοντας τις ωοθήκες από το να απελευθερώσουν το ωάριο
Ø
Παρεμποδίζοντας το σπερματοζωάριο να γονιμοποιήσει το ωάριο που
πιθανόν έχει απελευθερωθεί ή
Ø
Εμποδίζοντας ένα γονιμοποιημένο ωάριο να προσκολληθεί στην εσωτερική
στοιβάδα της μήτρας
q
Έχει υψηλή αποτελεσματικότητα, αλλά όσο πιο γρήγορα το πάρει η γυναίκα
τόσο το καλύτερο- εάν υπάρχει ήδη εγκυμοσύνη, δεν έχει κανένα αποτέλεσμα!
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
45. Μύθοι σχετικά με την αντισύλληψη
«Με μία μόνο φορά δε μένεις έγκυος»
«Την πρώτη φορά που κάνεις έρωτα δε μένεις έγκυος»
«Οι κολπικές πλύσεις αποτρέπουν την εγκυμοσύνη»
«Υπάρχουν στάσεις στις οποίες δε μένεις έγκυος»
«Όταν έχεις περίοδο σίγουρα δε μένεις έγκυος»
«Με διακεκομμένη συνουσία δε μένεις έγκυος»
«Αν γυμναστώ έντονα μετά την επαφή δε θα συλλάβω»
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
46. Οδηγός για ασφαλή ερωτική ζωή
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Διαλέγουμε προσεκτικά το σύντροφό μας, βασικό στοιχείο είναι η εμπιστοσύνη
και ο αμοιβαίος σεβασμός
Δε δεχόμαστε να έχουμε ερωτική επαφή χωρίς προφυλάξεις, ακόμη κι αν
ξέρουμε το άτομο
Φροντίζουμε όλοι για την υγιεινή της ευαίσθητης περιοχής πριν και μετά την
ερωτική επαφή
Ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες όταν χρησιμοποιούμε οποιαδήποτε μέθοδο
αντισύλληψης
Όταν χρειαστεί συμβουλευόμαστε προσωπικά έναν ειδικό και δε βασιζόμαστε
στις «γνώμες» γνωστών και φίλων και στο διαδίκτυο
Τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες εξεταζόμαστε προληπτικά και όχι μόνο όταν
προκύψει το πρόβλημα
Καμία μέθοδος αντισύλληψης δεν είναι 100% αποτελεσματική
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
48. Επίδραση του τρόπου ζωής στη
λειτουργία του αναπαραγωγικού
συστήματος
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα
νοσήματα (Σ.Μ.Ν.)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
49. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα ή αφροδίσια νοσήματα:
όσα μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο με τους
διάφορους τρόπους σεξουαλικής επαφής
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
«Αφροδίσια»: από την Αφροδίτη, την
αρχαιοελληνική και ρωμαϊκή θεά του έρωτα
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
50. Διάσημα πρόσωπα που πέθαναν από ΣΜΝ
Freddie Mercury (1991): τραγουδιστής του
συγκροτήματος Queen, αιτία θανάτου: ιός του ΑΙDS
Anthony Perkins (1992): διάσημος αμερικανός
ηθοποιός, πρωταγωνιστής του «Ψυχώ», αιτία
θανάτου: ιός του ΑΙDS
Κώστας Καρυωτάκης (1928): έλληνας ποιητής &
πεζογράφος, αιτία θανάτου: αυτοκτονία που ίσως
παρακινήθηκε από την προσβολή του από σύφιλη
Βλαντιμίρ Λένιν (1924): πολιτικός, ηγέτης της
Ρωσίας, αιτία θανάτου: σύφιλη
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
51. Γενικά συμπτώματα:
q πόνος ή ερεθισμός στη γεννητική περιοχή
q τσούξιμο κατά την ούρηση
q πληγές
q εξανθήματα
q διογκωμένοι αδένες
q φουσκάλες στη γεννητική περιοχή ή στο στόμα
q μη φυσιολογικά υγρά από τον κόλπο ή το πέος
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
52. Κίνδυνοι/ επιπλοκές:
Στειρότητα
Φλεγμονή
Προσβολή άλλων οργάνων
Μετάδοση στο έμβρυο
Μετάδοση σε άλλα άτομα
Διάγνωση: αναγνώριση της
ασθένειας
Με ειδικές εξετάσεις
αίματος, κολπικών υγρών,
ουρηθρικού υγρού και
σπέρματος
●
Πρόληψη: τρόποι αποφυγής της
ασθένειας
Ορθή χρήση προφυλακτικού
Μονογαμικές σχέσεις
Προσεκτικός έλεγχος στις
μεταγγίσεις αίματος
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
53. Παθήσεις που οφείλονται σε βακτήρια
ü
Γονόρροια
ü
Σύφιλη
ü
Χλαμύδια
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
54. Γονόρροια ή βλεννόρροια: οφείλεται στο βακτήριο
Neisseria gonorrhοeae
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Συμπτώματα στους άντρες: αποβολή πυώδους εκκρίματος από το
πέος, κοκκίνισμα στο άνοιγμα της ουρήθρας, φαγούρα,
συχνοουρία, πόνος και κάψιμο κατά την ούρηση (2-10 μέρες μετά
τη μόλυνση)
Συμπτώματα στις γυναίκες: χωρίς συμπτώματα, αλλιώς πόνος ή
κάψιμο κατά την ούρηση, συχνοουρία, εκκρίσεις από τον κόλπο που
είναι πυώδεις με άσχημη μυρωδιά
Εάν η γονόρροια παραμείνει χωρίς την κατάλληλη θεραπεία είναι
δυνατόν να προκαλέσει στους άνδρες προστατίτιδα (φλεγμονή και
μόλυνση του προστάτη), επιδιδυμίτιδα και ορχίτιδα (φλεγμονή της
επιδιδυμίδας και των όρχεων). Στις γυναίκες μπορεί να προκαλέσει
φλεγμονώδη νόσο της πυέλου με κολπίτιδα και κίνδυνο στείρωσης
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
55. ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Στάδια:
●
9-90 μέρες μετά τη μόλυνση: εμφάνιση στο πέος, στον κόλπο ή
στον πρωκτό μιας ανώδυνης, σκληρής πληγής (μολυσματική με
πολυάριθμα μικρόβια) (1ο στάδιο).
●
3 μήνες: εμφάνιση εξανθημάτων χωρίς φαγούρα (2ο στάδιο)
●
10-20 χρόνια: εξέλιξη της ασθένειας με σοβαρές και
ανεπανόρθωτες βλάβες στην καρδιά, στον εγκέφαλο, στο
συκώτι και στα αγγεία. Δημιουργούνται και ανευρύσματα που
μπορεί να είναι αιτία θανάτου (3ο στάδιο)
Σύφιλη: οφείλεται στο βακτήριο σπειροχαίτη
(Treponema pallidum)
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
56. Συμπτώματα στους άντρες: τσούξιμο κατά την ούρηση,
αίσθημα καύσου ή φαγούρας στην κατάληξη της ουρήθρας
στην κεφαλή του πέους, πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή,
φλεγμονή και έκκριση υγρών από το πέος, πόνος και πρήξιμο
των όρχεων
Συμπτώματα στις γυναίκες: χωρίς συμπτώματα, αλλιώς
κιτρινωπό, δύσοσμο υγρό από τον κόλπο, πόνοι ή κράμπες
στην κάτω κοιλία, στην περιοχή της λεκάνης, πόνος κατά τη
σεξουαλική επαφή
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Το 70% των ασθενών δεν παρουσιάζουν συμπτώματα
Χλαμύδια: οφείλονται στο βακτήριο Chlamydia
trachomatis
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
57. Παθήσεις που οφείλονται σε ιούς
ü
Κονδυλώματα
ü
Γεννητικός έρπης
ü
AIDS
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
58. Κονδυλώματα: οφείλονται στον ιό των ανθρώπινων
θηλωμάτων (HPV)
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Περισσότεροι από 100 τύποι του HPV
Περίπου 15 από αυτούς μπορούν να προκαλέσουν στη γυναίκα καρκίνο
του τραχήλου της μήτρας, και σπανιότερα καρκίνο στον άνδρα
Είναι ο ίδιος ιός που προκαλεί τις λεγόμενες μυρμηγκιές στα πέλματα
και στις παλάμες. (Ο τύπος όμως του ιού που προκαλεί τις μυρμηγκιές
δεν μεταδίδεται σεξουαλικά.)
Ο ιός HPV γενικά μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή. Η μόλυνση είναι
κάτι πολύ συνηθισμένο. Οι περισσότεροι ενήλικες μολύνονται κάποιο
διάστημα στην ζωή τους από τον ιό αυτό.
Θεραπεία: με ειδικά φάρμακα (ποδοφυλλοτοξίνη) ή χειρουργική με
ηλεκτροκαυτηρίαση ή laser. Μπορεί να γίνει «πάγωμα» με υγρό άζωτο
(κρυοπηξία)
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
59. Συμπτώματα
Εμφάνιση κονδυλωμάτων (εσωτερικών ή εξωτερικών), τα οποία
συνήθως δεν πονούν.
Μοιάζουν με μικρές ελίτσες που μεγαλώνουν με τον χρόνο, είναι
μεμονωμένα ή σχηματίζουν αθροίσματα (ομάδες).
Το χρώμα τους συνήθως είναι αυτό του δέρματος, όμως μερικές
φορές λευκάζουν ή είναι ελαφρά κοκκινωπά.
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί φαγούρα στην
περιοχή. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι ο ερεθισμός της
περιοχής, το αίσθημα του καψίματος ή πόνος (κυρίως στα
εσωτερικά κονδυλώματα).
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
60. Εμβολιασμός
Σήμερα υπάρχει εμβολιασμός για προστασία των γυναικών από
τους δύο πιο συνηθισμένους τύπους HPV, τους τύπους 16 και 18,
οι οποίοι προκαλούν περίπου τα 2/3 όλων των καρκίνων του
τραχήλου
Τα υπάρχοντα σήμερα εμβόλια δεν θα σας προστατεύσουν
αποτελεσματικά από όλους τους τύπους του ιού.
Γι΄ αυτό το λόγο, ακόμη και αν έχετε εμβολιαστεί, πρέπει να
συνεχίσετε να ελέγχεστε τακτικά με τεστ Παπανικολάου.
Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος μαζί με τον εμβολιασμό θα
παρέχουν την πλέον αποτελεσματική προστασία εναντίον του
καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
61. Γεννητικός έρπης: οφείλεται στον ιό του έρπητα (HSV)
Συνήθη συμπτώματα: επαναλαμβανόμενο εξάνθημα με σωρό από
φυσαλιδώδη έλκη εμφανίζεται στο αιδοίο, το πέος, το στόμα, τον
πρωκτό, τους γλουτούς, ή αλλού στο σώμα, υπάρχει πόνος γύρω από
την φλεγμένουσα περιοχή, φαγούρα, καύσος κατά την ούρηση,
πυρετός, πονοκέφαλος και γενική καταβολή.
Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται από 2-20 μέρες μετά την
μόλυνση αλλά μπορεί να περάσουν και χρόνια πριν εμφανισθεί το
πρώτο επεισόδιο.
Δεν υπάρχει θεραπεία σήμερα η οποία να εκριζώνει τον ιό από τον
οργανισμό.
Η καλύτερη πρόληψη σε περίπτωση σεξουαλικής επαφής είναι η χρήση
προφυλακτικού.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
62. ΑIDS (σύνδρομο επίκτητης ανοσοβιολογικής ανεπάρκειας):
οφείλεται στον ιό HIV
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Προσβάλλει τα μακροφάγα και τα Τ-λεμφοκύτταρα του αίματος
Μπορεί να μείνει για πολλά χρόνια σε λανθάνουσα κατάσταση μέσα στον
πυρήνα του κυττάρου (στάδιο φορέα) → ο ιός μεταδίδεται με τη
σεξουαλική επαφή ή με μετάγγιση μολυσμένου αίματος χωρίς το άτομο
να το γνωρίζει!!!
Μπορεί να μεταδοθεί διά μέσου του πλακούντα από τη μητέρα στο έμβρυο.
Μπορεί επίσης να μεταδοθεί στο νεογνό κατά τον τοκετό ή από το μητρικό
γάλα.
Θεραπεία με αζινοθυμιδίνη που εμποδίζει τον πολλαπλασιασμό του ιού,
αλλά δεν τον εξαλείφει. Πολλές παρενέργειες…
Εμβόλιο υπό κατασκευή, πολλές δυσκολίες λόγω συχνής μεταλλαγής του ιού
Ο ιός ΔΕΝ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ με τις κοινωνικές επαφές, τη θάλασσα, την πισίνα, το
αγκάλιασμα, τον ιδρώτα, το σάλιο, τα κοινά οικιακά αντικείμενα
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
64. Παθήσεις που οφείλονται σε άλλα αίτια
ü
Μυκητιάσεις
ü
Ψείρες εφηβαίου
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
65. Μυκητιάσεις
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Η συχνότερη αιτία των ασθενειών αυτών είναι ο μύκητας κάντιτα
(Candida Albicans)
Ο μύκητας κάντιτα ζει κανονικά στο δέρμα ή στο έντερο μας ως
φυσιολογική μικροχλωρίδα και δεν προκαλεί προβλήματα.
Όμως κάτω από ορισμένες συνθήκες, μπορεί να προκαλέσει μυκητίαση,
την καντιτίαση
Οι μυκητιάσεις των γεννητικών οργάνων παρουσιάζουν αύξηση. Ο
λόγος είναι η ευρεία και συνεχώς αυξανόμενη χρήση των αντιβιοτικών
όπως επίσης και άλλα φάρμακα που μπορούν να επηρεάζουν το
περιβάλλον των γεννητικών οργάνων και ιδιαίτερα του κόλπου.
Συμπτώματα στις γυναίκες: Πόνος, φαγούρα, ερεθισμός, φλεγμονή στο
αιδοίο και στον κόλπο, κολπικές εκκρίσεις, πρήξιμο και κοκκίνισμα του
αιδοίου
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
66. Θεραπεία
Η θεραπεία στις γυναίκες περιλαμβάνει πλύσιμο με
αντισηπτικό σκεύασμα και καλό στέγνωμα. Στη συνέχεια
τοποθετούνται κρέμες με δράση κατά των μυκήτων που
περιέχουν μικοναζόλη, τερκοναζόλη, τιοκοναζόλη,
κλοτριμαζόλη ή άλλα φάρμακα κατά των μυκήτων.
Στους άνδρες χρειάζεται πλύσιμο με αντισηπτικό σαπούνι
του άκρου του πέους και καλό στέγνωμα. Στη συνέχεια
μπορούν να τοποθετηθούν ανάλογες αντιμυκητιακές κρέμες.
Σε ορισμένες ομάδες ασθενών μπορεί να είναι αναγκαίο να
χορηγηθούν αντιμυκητιακά φάρμακα από το στόμα όπως η
κετοκοναζόλη, φλουκοναζόλη και η ιτρακοναζόλη.
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Π
ΕΧΤΕΛΙΔΟ
Υ
ΑΝ
ΑΣΤΑΣΙΑ
