Θεωρία και Θέματα Πανελληνίων στη Βιολογία Προσανατολισμού, στο Κεφάλαιο 2

1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 2
Αντιγραφή, Μεταγραφή,
Μετάφραση

2. Διδακτικοί στόχοι
1. Να κάνεις ορθή ανάκληση των ορισμών και Διάκριση της
χρήσης του κατάλληλου όρου σε ερωτήσεις πολλαπλής
επιλογής
2. Να περιγράφεις τις διαδικασίες αντιγραφής, μεταγραφής
μετάφρασης με χρήση διαγραμμάτων. (Ανάκληση εννοιών)
3. Αναφορά και Διαχωρισμός των ενζύμων, των παραγόντων
και των ρυθμιστικών αλληλουχιών που χρειάζονται στις
διαδικασίες αντιγραφής μεταγραφής και μετάφρασης.
4. Αναφορά και περιγραφή των χαρακτηριστικών του
γενετικού κώδικα
5. Ομοιότητες και διαφορές στις διαδικασίες αντιγραφής-
μεταγραφής- μετάφρασης (Συνδυαστική και κριτική
ικανότητα)
6. Σύγκριση της ρύθμισης της έκφρασης της γενετικής
πληροφορίας σε ευκαρυωτικούς και προκαρυωτικούς
οργανισμούς.

3. Το δόγμα της
Μοριακής
Βιολογίας

4. κεντρικό
δόγμα της
Βιολογίας
DNA
RNA
πρωτεΐνες

6. Για ποιους οργανισμούς Ισχύει;

7. Για ΟΛΟΥΣ !!!
Ευκαρυωτικούς και
Προκαρυωτικούς

8. Αντιγραφή
DNA

10. Αντιγραφή DNA
 Συμβαίνει σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς
 Συμβαίνει στον πυρήνα του κυττάρου αλλά και στα
μιτοχόνδρια και στους χλωροπλάστες
 1 φορά στη ζωή του κυττάρου.
 Αντιγράφεται όλο το γονιδίωμα του κυττάρου

11. Το DNA αυτοδιπλασιάζεται

12. Ποιος είναι ο
μηχανισμός της
αντιγραφής;

13. Ημισυντηρητικός

14. Με ποια
διαδικασία
αντιγράφεται το
DNA;

15. ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ
 Ανοίγει η διπλή έλικα. – DNA ελικάση
 Ανοίγει η θηλιά και προς τις δυο
κατευθύνσεις- ΤΟΠΟΪΣΟΜΕΡΑΣΗ
 Συνθέτονται τα ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΑ
ΤΜΗΜΑΤΑ (RNA) – ΠΡΙΜΟΣΩΜΑ
 Συνεχίζεται και ολοκληρώνεται η
αντιγραφή με βάση τον κανόνα
συμπληρωματικότητας
 Απομακρύνονται τα πρωταρχικά
τμήματα και συρράφονται όλα τα
τμήματα μεταξύ τους
 Επιδιορθώνονται λάθη που πιθανά
έγιναν
DNA
ΠΟΛΥΜΕΡΑ
ΣΗ

17. Ποια ένζυμα συμμετέχουν στην
αντιγραφή;

18.  1. DNA ελικάση
 2. Τοποϊσομεράση
 3. Πριμόσωμα
 4. DNA Πολυμεράση
 5. Επιδιορθωτικά Ένζυμα
 Δεσμάση

19. Ποιες οι λειτουργίες της DNA
πολυμεράσης;

20.  1. Πολυμερίζει δημιουργώντας 3-5
φωσφδιεστερικό δεσμό επιμηκύνοντας τα
πρωταρχικά τμήματα με βάση τον κανόνα
συμπληρωματικότητας
 2. Απομακρύνει τα πρωταρχικά τμήματα, τα
αντικαθιστά με DNA
 3. Έχει επιδιορθωτικό ρόλο

21. η αντιγραφή τουDNA….

22. … Λαμβάνοντας υπόψιν
 Οι δυο αλυσίδες είναι συμπληρωματικές
 Οι δυο αλυσίδες είναι αντιπαράλληλες
 Ο τρόπος αντιγραφής είναι ημισυντηρητικός
 Η DNA- pol καταλύει 3-5 φωσφωδιεστερικό
δεσμό

23. Πώς συντίθονται
τα δυο μόρια
DNA?
ΖΩΓΡΑΦΙΣΤΕ ΤΑ !!!

25. … Συνοψίζοντας…

26. Τι χρειάζεται για την αντιγραφή;
 DNA
 DNA ελικάση
 Πριμόσωμα
 Πρωταρχικά τμήματα (ριβονουκλεοτίδια)
 DNA πολυμεράση (πολυμερίζει, διορθώνει)
 Δεσόξυριβονουκλεοτίδια
 DNA δεσμάση
 DNA επιδιορθωτικά ένζυμα
 ΑΤΡ (ενέρεγεια)

27. ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ

29.  Συμβαίνει στον πυρήνα του κυττάρου
 Με τη μεταγραφή παράγονται όλα τα είδη
RNA
 Συμβαίνει επίσης και στα μιτοχόνδρια και
στους χλωροπλάστες

30. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗΣ
 Ανοίγει η διπλή έλικα του DNA
 Μεταγράφεται το τμήμα του DNA με καλούπι την μια
από τις δυο αλυσίδες. Την ΜΕΤΑΓΡΑΦΟΜΕΝΗ
ΑΛΥΣΙΔΑ
 Η διαδικασία γίνεται με βάση τον κανόνα
συμπληρωματικότητας
 Καταλύεται από την RNA πολυμεράση, η οποία
καταλύει 3-5 φωσφωδιεστερικό δεσμό.
 Η RNA πολυμεράση προσδένεται σε συγκεκριμένη
αλληλουχία DNA που λέγεται «ΥΠΟΚΙΝΗΤΗΣ»
 Το παραγόμενο RNA δεν επιδιορθώνεται

31. η μεταγραφή του DNA

33. Παρατηρήστε προσεκτικά !

34. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
 Με ποια φορά παράγεται το RNA;
 Σε ποιο άκρο κοντά της μεταγραφόμενης
αλυσίδας βρίσκεται ο υποκινητής; Στο 5’ ή στο
3΄;

35. Το παραγόμενο
RNA
περιλαμβάνει και
αλληλουχίες που
δεν θα
μεταφραστούν

36. (Μεταγραφή και
συγκόλληση - ωρίμανση)
(Κινητό αντίγραφο της πληροφορίας ενός γονιδίου)
Εξώνια
Εσώνια

38. Όλα
δημιουργούνται
με τη
διαδικασία της
μεταγραφής

39. … Συνοψίζοντας

40. Τι χρειάζεται για την μεταγραφή;
 Ελέυθερες ρυθμιστικές αλληλουχίες
 Μεταγραφικοί παράγοντες
 Πολυμεράση
 Ριβονουκλεοτίδια
 ΑΤΡ

41. Σύγκριση Αντιγραφής-
Μεταγραφής
ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ
Εφαρμόζεται η συμπληρωματικότητα των βάσεων Ομοίως
Γίνονται σε προσανατολισμό 5-3 Ομοίως
Γίνονται στον πυρήνα Ομοίως
Χρειάζονται ενέργεια Ομοίως
Ενζυμική διαδικασία Ομοίως
Τα ένζυμα που χρησιμοποιούνται είναι διαφορετικά Ομοίως
Οι χρησιμοποιούμενες βάσεις είναι A,T, C, G Οι χρησιμοποιούμενες βάσεις είναι A,U, C, G1
Σχηματίζονται πρωταρχικά τμήματα ΌΧΙ
Υπάρχουν επιδιορθωτικά ένζυμα ΌΧΙ
Γίνεται μια φορά στον κυτταρικό κύκλο Γίνεται πολλές φορές στον κυτταρικό κύκλο
Επιτελείται στην φάση S Επιτελείται στην φάση G1
Αντιγράφεται όλο το DNA Μεταγράφεται η μια αλυσίδα του γονιδίου
Το μόριο του DNA ανοίγει σε πολλά σημεία Το μόριο του DNA ανοίγει σε ένα σημείο

42. χρησιμοποιείται ολόκληρο το γονιδίωμα για
τη λειτουργία του οργανισμού;

43. Ποιες
αλληλουχίες δεν
μεταγράφονται;

44. Ποιες
αλληλουχίες δεν
μεταφράζονται;

45. Ελάτε να φτιάξουμε ΧΑΡΤΗ
ΕΝΝΟΙΩΝ

46. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

48. Λεπτομερής δομή του Transfer RNA
Δεσμοί υδρογόνου
η μετάφραση

49. Βασικά χαρακτηριστικά γενετικού κώδικα:
Είναι κώδικας τριπλέτας
Είναι συνεχής
Είναι μη επικαλυπτόμενος
Είναι σχεδόν καθολικός
Είναι εκφυλισμένος (εκτός μεθειονίνη και τρυπτοφάνη)
Έχει κωδικόνιο έναρξης και κωδικόνια λήξης
Ο γενετικός κώδικας

50. πρώτο γράμμα δεύτερο γράμμα τρίτο γράμμα
ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ

52. η μεταγραφή
γίνεται στον
πυρήνα και η
μετάφραση
στο
κυτταρόπλασμ
α

53. Πρωτεϊνοσύνθεση

54. Παραγωγή και έκκριση μιας γλυκοπρωτεΐνης

55. ΕΝΑΡΞΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

56. ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

57. ΛΗΞΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ

58. Ποια είναι τα κωδικόνια λήξης;

59. Πού κοιτάμε να δούμε αν
υπάρχουν; Σε ποια αλυσίδα του
DNA?

60. Πολύσωμα

61. Σε ποιους οργανσμούς
εντοπίζονται;

62. ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ
ΡΥΘΜΙΣΗ

63. Γονιδιακή ρύθμιση: ο έλεγχος
της γονιδιακής έκφρασης
 Γονιδιακή έκφραση:αναφέρεται σε όλη τη
διαδικασία με την οποία ένα γονίδιο
ενεργοποιείται για να παράγει μια
πρωτεΐνη.
 Κυτταρική διαφοροποίηση:είναι η
διαδικασία κατά την οποία τα κύτταρα
εξειδικεύονται για να εκτελέσουν
επιμέρους λειτουργίες.

65. Οι μηχανισμοί με τους οποίους ένα
κύτταρο «ξυπνά» ένα «κοιμισμένο»
γονίδιο είναι οι πιο σημαντικοί και
πολύπλοκοι της Μοριακής Βιολογίας
Το 1961 οι ερευνητές F. Jacob
και J. Monod περιγράφουν τη
γονιδιακή ρύθμιση σε
προκαρυωτικούς οργανισμούς

67. ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥΣ

68. Ποια η αξία της θέσης του
χειριστή στον έλεγχο της έναρξης
της μεταγραφής;

69. ΣΤΟΥΣ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥΣ…

71. ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΤΟΥΣ
ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΟΥΣ
 1. ΕΝΑΡΞΗ της μεταγραφής (Θα βρουν οι
μεταγραφικοί παράγοντες τον υποκινητή;;;)
 2. Μετά την μεταγραφή: (Ωρίμανση του
πρόδρομου m RNA σε ώριμο. Θα γίνει;;; Θα βγει
το ώριμο m RNA άπό τον πυρήνα;)
 3. Πριν την μετάφραση :Θα βρει το m RNA το
ριβόσωμα; Για πόσο χρόνο θα ζει στο
κυτταρόπλασμα;
 4. Μετά την μετάφραση: Θα γίνουν οι απαραίτητες
τροποποιήσεις ώστε να είναι λειτουργική η
πρωτεϊνη ;

72. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

73. ΘΕΜΑ 2ο 2003
1. Τι ονομάζεται υβριδοποίηση νουκλεϊκών
οξέων;
Μονάδες 5
Να περιγράψετε το σχηματισμό μιας
πολυνουκλεοτιδικής αλυσίδας, με
προσανατολισμό 5΄→3΄.
Μονάδες 10

74. ΘΕΜΑ 2ο 2004
Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Ποιες λειτουργίες επιτελούν τα ένζυμα
DNA πολυμεράσες
κατά την αντιγραφή του DNA;
ΘΕΜΑ 2ο 2004 επαναληπτικό
Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Ποια είδη RNA παράγονται κατά τη
μεταγραφή του
DNA προκαρυωτικού κυττάρου (μονάδες 3)
και ποιος
είναι ο ρόλος τους (μονάδες 6);

75. ΘΕΜΑ 2ο 2006
Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Τι είναι το πριμόσωμα και ποιος είναι ο
ρόλος του στην αντιγραφή του DNA;

76. ΘΕΜΑ 2ο 2007
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του
γενετικού κώδικα και πώς περιγράφονται;
ΘΕΜΑ 2ο 2008 επαναληπτικό
Πώς σχηματίζεται το ώριμο mRNA στα
ευκαρυωτικά κύτταρα;

77. ΘΕΜΑ 3ο 2007 επαναληπτικό
Δίνεται το παρακάτω τμήμα μορίου βακτηριακού
mRNA.
5΄...Α G A U G A A A G C C A C G G A G C C C U G A G
C A A ... 3΄
Από τη μετάφραση αυτού του mRNA προκύπτει μία
πεπτιδική αλυσίδα.
1. Ποιος είναι ο αριθμός των αμινοξέων που αποτελούν
αυτή την πεπτιδική αλυσίδα; (μονάδες 2) Να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 8)
Μονάδες 10
2. Να περιγράψετε το στάδιο έναρξης της
πρωτεϊνοσύνθεσης.
Μονάδες 8
3. Να περιγράψετε το δεσμό με τον οποίο ενώνονται
μεταξύ τους δύο διαδοχικά νουκλεοτίδια σε ένα μόριο
mRNA.
Μονάδες 7

78. ΘΕΜΑ 4ο 2005
Δίνεται τμήμα μορίου DNA ευκαρυωτικού κυττάρου που
περιέχει ασυνεχές γονίδιο,
το οποίο είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση του παρακάτω
πεπτιδίου, που δεν έχει υποστεί καμιά τροποποίηση:
H2N − Μεθειονίνη − φαινυλαλανίνη − βαλίνη − COOH
Να γράψετε την κωδική και τη μη κωδική αλυσίδα του
γονιδίου, το πρόδρομο m−RNA και το ώριμο m−RNA
(Μονάδες 4) και να ορίσετε τα 3΄ και 5΄ άκρα των
παραπάνω νουκλεοτιδικών αλυσίδων αιτιολογώντας την
απάντησή σας (Μονάδες 8). Να αναφέρετε τις διαδικασίες
κατά την πορεία από το γονίδιο στο πεπτίδιο και τις
περιοχές του κυττάρου στις οποίες πραγματοποιούνται
(Μονάδες 6). Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα
ανασυνδυασμένο πλασμίδιο, που να περιέχει το
συγκεκριμένο γονίδιο χρησιμοποιώντας την περιοριστική
ενδονουκλεάση EcoRI; (Μονάδες 7).

79. ΘΕΜΑ 4ο 2006 επαναληπτικό
Δίνεται το πεπτίδιο
H2N – Μεθειονίνη – Αλανίνη – Τυροσίνη – Προλίνη
– Σερίνη – COOH, που κωδικοποιείται από το
παρακάτω τμήμα μορίου DNA ευκαρυωτικού
κυττάρου:
5
CAAATGGCCTATAACTGGACACCCAGCTGACGA
3
3 GTTTA
CCGGATATTGACCTGTGGGTCGACTGCT 5
Να γράψετε την αλληλουχία του πρόδρομου mRNA,
την αλληλουχία του ώριμου mRNA που προκύπτει
μετά τη μεταγραφή του παραπάνω τμήματος DNA
και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 9).
Να γράψετε την αλληλουχία του εσωνίου που
βρίσκεται στο παραπάνω τμήμα του μορίου DNA
(μονάδες 8). Να περιγράψετε τη διαδικασία
ωρίμανσης του πρόδρομου mRNA (μονάδες 8).

80. ΘΕΜΑ 4ο 2008
Σε μια θέση τμήματος μορίου DNA με κλώνους Α και Β,
έχει ξεκινήσει η αντιγραφή, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.
Η DNA-δεσμάση εκτός του ότι συνδέει όλα τα κομμάτια που προκύπτουν
από τις διάφορες θέσεις έναρξης αντιγραφής,δρα κατά την αντιγραφή
του κλώνου Β. Σε κάθε κλώνο να συμπληρώσετε τον προσανατολισμό
της αντιγραφής και να χαρακτηρίσετε
τον τρόπο σύνθεσης των νέων αλυσίδων DNA (μονάδες 4).
Ποιά ένζυμα τοποθετούν τα συμπληρωματικά νουκλεοτίδια
και ποιους άλλους ρόλους έχουν; (μονάδες 7).

81. ΘΕΜΑ: 1 2001
Το DNA αποτελεί το γενετικό υλικό όλων των
κυττάρων και των περισσότερων ιών. Να
περιγράψετε συνοπτικά τις λειτουργίες του γενετικού
υλικού.
Μονάδες 5
Να αναφέρετε τις ειδικές θέσεις που έχει κάθε μόριο
tRNA και να εξηγήσετε το ρόλο των tRNA στην
πρωτεϊνοσύνθεση.
Μονάδες 5

82. ΘΕΜΑ: 1 2002
Να οριστούν οι παρακάτω έννοιες:
1. Ανοικτό πλαίσιο ανάγνωσης.
Μονάδες 7
ΘΕΜΑ: 2 2007
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του
γενετικού κώδικα και πώς περιγράφονται;
Μονάδες 12

83. ΘΕΜΑ : 1 2006
Η ωρίμανση του RNA είναι μια διαδικασία η οποία
α. οδηγεί στη δημιουργία m-RNA χωρίς εξώνια.
β. καταλύεται από το ένζυμο DNA ελικάση.
γ. συμβαίνει μόνο στους προκαρυωτικούς
οργανισμούς.
δ. συμβαίνει μόνο στους ευκαρυωτικούς
οργανισμούς.
Μονάδες 5

84. ΘΕΜΑ 3ο 2007 επαναληπτικό
Δίνεται το παρακάτω τμήμα μορίου βακτηριακού mRNA.
5΄...Α G A U G A A A G C C A C G G A G C C C U G A G C A A ...
3΄
Από τη μετάφραση αυτού του mRNA προκύπτει μία πεπτιδική
αλυσίδα.
1. Ποιος είναι ο αριθμός των αμινοξέων που αποτελούν αυτή την
πεπτιδική αλυσίδα; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. (μονάδες 8)
Μονάδες 10
2. Να περιγράψετε το στάδιο έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης.
Μονάδες 8
3. Να περιγράψετε το δεσμό με τον οποίο ενώνονται μεταξύ τους
δύο διαδοχικά νουκλεοτίδια σε ένα μόριο mRNA.
Μονάδες 7

85. ΘΕΜΑ 3ο 2008
Ο όρος γονιδιακή έκφραση αναφέρεται συνήθως σε όλη τη διαδικασία με
την οποία ένα γονίδιο ενεργοποιείται για να παραγάγει μία πρωτεΐνη.
1. Πού αποσκοπεί κυρίως η ρύθμιση αυτή στην περίπτωση των
βακτηρίων;
2. Τα κύτταρα ενός ευκαρυωτικού πολύπλοκου οργανισμού, όπως τα
νευρικά και τα μυϊκά, αν και έχουν το ίδιο γενετικό υλικό, διαφέρουν στη
μορφή και τη λειτουργία. Πώς ονομάζεται αυτή η διαδικασία εξειδίκευσης
και τι κάνει τα κύτταρα να διαφέρουν τόσο πολύ;
Μονάδες 8
3. Ο μηχανισμός της μεταγραφής είναι ο ίδιος στους προκαρυωτικούς και
ευκαρυωτικούς οργανισμούς. Ποια είναι τα ρυθμιστικά στοιχεία της
μεταγραφής του DNA, ποιο το ένζυμο που καταλύει τη μεταγραφή και
πώς λειτουργεί αυτό κατά τη γονιδιακή ρύθμιση στο επίπεδο της
μεταγραφής των ευκαρυωτικών οργανισμών;
Μονάδες 12

86. 2003

87. Δίνονται τρία κωδικόνια ενός τμήματος γονιδίου από ένα
μόριο DNA ευκαρυωτικού κυττάρου που κωδικοποιούν τη
σύνθεση ενός πεπτιδικού τμήματος μιας πρωτεΐνης, και η
διεύθυνση της μεταγραφής.
Να ορίσετε τα άκρα 3΄ και 5΄ των παραπάνω αλυσίδων DNA
και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 5). Να
γράψετε την αλληλουχία των βάσεων του τμήματος του
mRNA που προκύπτει από τη μεταγραφή, σημειώνοντας τα
άκρα 3΄ και 5΄ και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας
(Μονάδες 7). Ποιο ένζυμο καταλύει το μηχανισμό της
μεταγραφής και ποια είναι η δράση του μετά την πρόσδεσή
του στον υποκινητή (Μονάδες 7); Τι επιπτώσεις μπορεί να
έχει στη λειτουργικότητα της πρωτεΐνης, η οποία δεν
τροποποιείται, η προσθήκη τριών διαδοχικών βάσεων που
δεν κωδικοποιούν κωδικόνιο λήξης ή μιας βάσης, μεταξύ των
παραπάνω κωδικονίων (Μονάδες 6);

88. ΘΕΜΑ: 2 2001
Το DNA αποτελεί το γενετικό υλικό όλων των
κυττάρων και των περισσότερων ιών. Να
περιγράψετε συνοπτικά τις λειτουργίες του γενετικού
υλικού.
Μονάδες 5
Να αναφέρετε τις ειδικές θέσεις που έχει κάθε μόριο
tRNA και να εξηγήσετε το ρόλο των tRNA στην
πρωτεϊνοσύνθεση.
Μονάδες 5

89. ΘΕΜΑ: 1 2002
Να οριστούν οι παρακάτω έννοιες:
1. Ανοικτό πλαίσιο ανάγνωσης.
Μονάδες 7
ΘΕΜΑ: 2 2007
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του
γενετικού κώδικα και πώς περιγράφονται;
Μονάδες 12

90. ΘΕΜΑ 2ο 2003
1. Τι ονομάζεται υβριδοποίηση νουκλεϊκών
οξέων;
Μονάδες 5
2. Να περιγράψετε το σχηματισμό μιας
πολυνουκλεοτιδικής αλυσίδας, με
προσανατολισμό 5΄→3΄.
Μονάδες 10

91. ΘΕΜΑ 2ο 2004
Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Ποιες λειτουργίες επιτελούν τα ένζυμα
DNA πολυμεράσες κατά την αντιγραφή του
DNA;
ΘΕΜΑ 2ο 2004 επαναληπτικό
Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Ποια είδη RNA παράγονται κατά τη
μεταγραφή του DNA προκαρυωτικού
κυττάρου (μονάδες 3) και ποιος
είναι ο ρόλος τους (μονάδες 6);

92. ΘΕΜΑ 2ο 2006
Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Τι είναι το πριμόσωμα και ποιος είναι ο
ρόλος του στην αντιγραφή του DNA;
ΘΕΜΑ 2ο 2007
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του
γενετικού κώδικα και πώς περιγράφονται;
ΘΕΜΑ 2ο 2008 επαναληπτικό
Πώς σχηματίζεται το ώριμο mRNA στα
ευκαρυωτικά κύτταρα;

93. ΘΕΜΑ 3ο 2007 επαναληπτικό
Δίνεται το παρακάτω τμήμα μορίου βακτηριακού mRNA.
5΄...Α G A U G A A A G C C A C G G A G C C C U G A G C A A ... 3΄
Από τη μετάφραση αυτού του mRNA προκύπτει μία πεπτιδική αλυσίδα.
1. Ποιος είναι ο αριθμός των αμινοξέων που αποτελούν αυτή την πεπτιδική
αλυσίδα; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 8)
Μονάδες 10
2. Να περιγράψετε το στάδιο έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης.
Μονάδες 8
3. Να περιγράψετε το δεσμό με τον οποίο ενώνονται μεταξύ τους δύο
διαδοχικά νουκλεοτίδια σε ένα μόριο mRNA.
Μονάδες 7

94. ΘΕΜΑ 4ο 2005
Δίνεται τμήμα μορίου DNA ευκαρυωτικού κυττάρου που περιέχει
ασυνεχές γονίδιο, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη σύνθεση του παρακάτω
πεπτιδίου, που δεν έχει υποστεί καμιά τροποποίηση:
H2N − Μεθειονίνη − φαινυλαλανίνη − βαλίνη − COOH
Α. Να γράψετε την κωδική και τη μη κωδική αλυσίδα του γονιδίου, το
πρόδρομο m−RNA και το ώριμο m−RNA (Μονάδες 4) και να ορίσετε τα 3΄
και 5΄ άκρα των παραπάνω νουκλεοτιδικών αλυσίδων αιτιολογώντας την
απάντησή σας (Μονάδες 8).
Β. Να αναφέρετε τις διαδικασίες κατά την πορεία από το γονίδιο στο
πεπτίδιο και τις περιοχές του κυττάρου στις οποίες πραγματοποιούνται
(Μονάδες 6).
Γ. Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ανασυνδυασμένο πλασμίδιο,
που να περιέχει το συγκεκριμένο γονίδιο χρησιμοποιώντας την
περιοριστική ενδονουκλεάση EcoRI; (Μονάδες 7).

95. ΘΕΜΑ 4ο 2006 επαναληπτικό
Δίνεται το πεπτίδιο
H2N – Μεθειονίνη – Αλανίνη – Τυροσίνη – Προλίνη – Σερίνη –
COOH, που κωδικοποιείται από το παρακάτω τμήμα μορίου DNA
ευκαρυωτικού κυττάρου:
5 CAAATGGCCTATAACTGGACACCCAGCTGACGA 3
3 GTTTA CCGGATATTGACCTGTGGGTCGACTGCT 5
Α. Να γράψετε την αλληλουχία του πρόδρομου mRNA, την
αλληλουχία του ώριμου mRNA που προκύπτει μετά τη μεταγραφή
του παραπάνω τμήματος DNA και να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας (μονάδες 9).
Β. Να γράψετε την αλληλουχία του εσωνίου που βρίσκεται στο
παραπάνω τμήμα του μορίου DNA (μονάδες 8).
Γ. Να περιγράψετε τη διαδικασία ωρίμανσης του πρόδρομου mRNA
(μονάδες 8).

96. ΘΕΜΑ 4ο 2008
Σε μια θέση τμήματος μορίου DNA με κλώνους Α και Β,
έχει ξεκινήσει η αντιγραφή, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.
Η DNA-δεσμάση εκτός του ότι συνδέει όλα τα κομμάτια που προκύπτουν
από τις διάφορες θέσεις έναρξης αντιγραφής,δρα κατά την αντιγραφή
του κλώνου Β. Σε κάθε κλώνο να συμπληρώσετε τον προσανατολισμό
της αντιγραφής και να χαρακτηρίσετε
τον τρόπο σύνθεσης των νέων αλυσίδων DNA (μονάδες 4).
Ποιά ένζυμα τοποθετούν τα συμπληρωματικά νουκλεοτίδια
και ποιους άλλους ρόλους έχουν; (μονάδες 7).

97. ΘΕΜΑ 3ο 2007 επαναληπτικό
Δίνεται το παρακάτω τμήμα μορίου βακτηριακού mRNA.
5΄...Α G A U G A A A G C C A C G G A G C C C U G A G C A A ...
3΄
Από τη μετάφραση αυτού του mRNA προκύπτει μία πεπτιδική
αλυσίδα.
1. Ποιος είναι ο αριθμός των αμινοξέων που αποτελούν αυτή την
πεπτιδική αλυσίδα; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. (μονάδες 8)
Μονάδες 10
2. Να περιγράψετε το στάδιο έναρξης της πρωτεϊνοσύνθεσης.
Μονάδες 8
3. Να περιγράψετε το δεσμό με τον οποίο ενώνονται μεταξύ τους
δύο διαδοχικά νουκλεοτίδια σε ένα μόριο mRNA.
Μονάδες 7

98. ΘΕΜΑ 3ο 2008
Ο όρος γονιδιακή έκφραση αναφέρεται συνήθως σε όλη τη διαδικασία με
την οποία ένα γονίδιο ενεργοποιείται για να παραγάγει μία πρωτεΐνη.
1. Πού αποσκοπεί κυρίως η ρύθμιση αυτή στην περίπτωση των
βακτηρίων;
2. Τα κύτταρα ενός ευκαρυωτικού πολύπλοκου οργανισμού, όπως τα
νευρικά και τα μυϊκά, αν και έχουν το ίδιο γενετικό υλικό, διαφέρουν στη
μορφή και τη λειτουργία. Πώς ονομάζεται αυτή η διαδικασία εξειδίκευσης
και τι κάνει τα κύτταρα να διαφέρουν τόσο πολύ;
Μονάδες 8
3. Ο μηχανισμός της μεταγραφής είναι ο ίδιος στους προκαρυωτικούς και
ευκαρυωτικούς οργανισμούς. Ποια είναι τα ρυθμιστικά στοιχεία της
μεταγραφής του DNA, ποιο το ένζυμο που καταλύει τη μεταγραφή και
πώς λειτουργεί αυτό κατά τη γονιδιακή ρύθμιση στο επίπεδο της
μεταγραφής των ευκαρυωτικών οργανισμών;
Μονάδες 12

99. 2003

100. Δίνονται τρία κωδικόνια ενός τμήματος γονιδίου από ένα
μόριο DNA ευκαρυωτικού κυττάρου που κωδικοποιούν τη
σύνθεση ενός πεπτιδικού τμήματος μιας πρωτεΐνης, και η
διεύθυνση της μεταγραφής.
Να ορίσετε τα άκρα 3΄ και 5΄ των παραπάνω αλυσίδων DNA
και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 5). Να
γράψετε την αλληλουχία των βάσεων του τμήματος του
mRNA που προκύπτει από τη μεταγραφή, σημειώνοντας τα
άκρα 3΄ και 5΄ και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας
(Μονάδες 7). Ποιο ένζυμο καταλύει το μηχανισμό της
μεταγραφής και ποια είναι η δράση του μετά την πρόσδεσή
του στον υποκινητή (Μονάδες 7); Τι επιπτώσεις μπορεί να
έχει στη λειτουργικότητα της πρωτεΐνης, η οποία δεν
τροποποιείται, η προσθήκη τριών διαδοχικών βάσεων που
δεν κωδικοποιούν κωδικόνιο λήξης ή μιας βάσης, μεταξύ των
παραπάνω κωδικονίων (Μονάδες 6);

101. 2013

102. 2013

103. 2013

104. 2016

105. 2016

107. 2012

108. 2012

109. 2012

110. 2011

111. 2011

112. 2011

113. 2011

114. 2015

115. 2015

116. 2015

117. 2015

119. 2005

120. 2015

121. 2015

122. 2014

123. 2014

124. Καλή μελέτη !