Προγραμματισμός στη Σχολική Μονάδα
•
7 likes•5,618 views
Σχεδιασμός-Προγραμματισμός, Σημασία , Διαδικασία, Στρατηγικές συναινετικών αποφάσεων και ιεράρχησης αυτών.
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to Προγραμματισμός στη Σχολική Μονάδα
Similar to Προγραμματισμός στη Σχολική Μονάδα (20)
More from pantazi
More from pantazi (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
Προγραμματισμός στη Σχολική Μονάδα
- 1. Company LOGO Προγραμματισμός στη Σχολική Μονάδα Σχεδιασμός-Προγραμματισμός, Σημασία , Διαδικασία, Στρατηγικές συναινετικών αποφάσεων και ιεράρχησής των
- 2. Οργάνωση Οργάνωση Η δράση του «οργανώνειν» Το αποτέλεσμα της οργάνωσης Οντότητα ή οργανισμός που ενεργεί στον κοινωνικό χώρο με κοινά χαρακτηριστικά Τους ανθρώπους Την επιδίωξη αντικειμενικών σκοπών Την οργανωτική δομή Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 2 Σαίτης, 2005
- 3. Η σχολική μονάδα ως οργανισμός (1) Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 3 Εκπαιδευτική μονάδα • μια τυπική οργάνωση που έχει καθορισμένη αποστολή • επιδιώκει συγκεκριμένους στόχους • με την αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων της, παράγει το άυλο αγαθό της γνώσης για να ικανοποιήσει τις εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές ανάγκες των νέων Πετρίδου, 2005 Ι δ ι ο μ ο ρ φ ί ε ς
- 4. «Σκοπός της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι να συμβάλλει στην ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών, ώστε, ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά» 03/09/2012 Πανταζή Αφροδίτη 4 Ν. 1566/85 (άρθρο 1, §1), «Δομή και λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» σχέση εξουσίας ισότιμη συμμετοχή και δημοκρατία Η σχολική μονάδα ως οργανισμός (2) «Εκπαίδευση» ευρύτατος όρος με ποικίλες παραμέτρους : παροχή γνώσεων, ανάπτυξη δεξιοτήτων, μετάδοση ηθικών αξιών, ολόπλευρη ανάπτυξη προσωπικότητας μαθητών Μαθητές: «εργάζονται» για την επίτευξη των σκοπών του οργανισμού, ενώ ως «πελάτες» ωφελούνται και εξυπηρετούνται από το προϊόν του οργανισμού
- 5. Διοίκηση Εξειδικευμένη ανθρώπινη δραστηριότητα γίνεται στο πλαίσιο μιας οργανωμένης συλλογικής προσπάθειας (οργανισμό, δημόσια υπηρεσία, επιχείρηση, συνεταιρισμό κτλ.) και επιδιώκει την πραγματοποίηση, στον καλύτερο δυνατό βαθμό κάποιου κοινού σκοπού (έργο, παροχή υπηρεσιών, πωλήσεις κτλ.) με την αξιοποίηση των διαθέσιμων μέσων, μέσα από λειτουργίες, όπως είναι ο προγραμματισμός, η οργάνωση, η διεύθυνση, ο συντονισμός και ο έλεγχος. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 5 Θεοφανίδης, 1985
- 6. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Εξειδικευμένη ανθρώπινη δραστηριότητα που αναπτύσσεται στο πλαίσιο πάσης φύσεως εκπαιδευτικών οργανισμών ή του εκπαιδευτικού συστήματος στο σύνολό του και επιδιώκει την πραγματοποίηση, στον καλύτερο δυνατό βαθμό, των σκοπών της εκπαίδευσης με την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων –ανθρώπινων υλικών- μέσα από λειτουργίες, όπως είναι ο προγραμματισμός, η οργάνωση, η διεύθυνση, ο συντονισμός και ο έλεγχος. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 6 Προγραμματισμός Οργάνωση Διεύθυνση Συντονισμός Έλεγχος Κατσαρός, 2008
- 7. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Σχεδιασμός Προγραμματισμός Λήψη αποφάσεων Οργάνωση Διεύθυνση Ηγεσία Έλεγχος 7Πανταζή ΑφροδίτηΝοέμβριος 2014 •Ο σχεδιασμός-προγραμματισμός καθιερώνει τους στόχους και τις μεθόδους για την επίτευξή τους, ενώ ο έλεγχος ερευνά το σημείο μέχρι το οποίο πραγματοποιήθηκαν οι στόχοι αυτοί •Ο έλεγχος βοηθά μέσω του συστήματος επαναπληροφόρησης τη διοίκηση του οργανισμού για τη λήψη νέων αποφάσεων και την κατάρτιση νέων σχεδίων- προγραμμάτων με σκοπό την παραπέρα βελτίωση της αποδοτικότητάς του. Σαϊτης,2005
- 8. Σχεδιασμός - Προγραμματισμός Σχεδιασμός Γενική σύλληψη των στόχων μιας μελλοντικής προσπάθειας ενώ διευρύνει την αντίληψη και ωθεί τους εμπλεκομένους να καθορίζουν τις εξελίξεις αντί να τις ακολουθούν. Προγραμματισμός Το σύνολο των ενεργειών και των μέσων κατάρτισης, εκτέλεσης και προσαρμογής εναλλακτικών προγραμμάτων δράσης ενός οργανισμού και ωθεί τους εμπλεκομένους να προκαθορίζουν πλήρως τους αντικειμενικούς στόχους, τις μεθόδους και τα μέσα δράσης καθώς και τον τόπο και χρόνο εκτέλεσης κάθε είδους δραστηριότητας. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 8 Ζευγαρίδης, 1983
- 9. Έννοια σχεδιασμού-προγραμματισμού 9Πανταζή ΑφροδίτηΝοέμβριος 2014 Ο προγραμματισμός είναι η λειτουργία του οργανισμού με την οποία προσδιορίζονται οι μελλοντικοί στόχοι, επιλέγεται η καταλληλότερη από τις εναλλακτικές πορείες προς αυτούς και προσδιορίζονται τα απαραίτητα μέσα, οι επιμέρους ενέργειες και η ανάπτυξή τους στον χρόνο (Κατσαρός, 2008). Ο προγραμματισμός δράσης της σχολικής μονάδας είναι η λειτουργία του καθορισμού των αντικειμενικών στόχων και των διαδικασιών με τις οποίες θα εκπληρωθούν οι εκπαιδευτικές, παιδαγωγικές και διοικητικές δραστηριότητες της εκπαιδευτικής μονάδας στους αντίστοιχους χρόνους (Πετρίδου, 2005). Ο σχεδιασμός -προγραμματισμός είναι το πρώτο βήμα στη διαδικασία της διοίκησης και η λειτουργία του έχει εφαρμογή σε όλους τους οργανισμούς, ανεξαρτήτως μεγέθους, και νομικής μορφής καθώς συμβάλει καθοριστικά στην εκπλήρωση των στόχων τους. Προηγείται των λοιπών διοικητικών λειτουργιών, γιατί όλες οι επιμέρους δραστηριότητες (οργάνωση, διεύθυνση και έλεγχος) στοχεύουν στην επίτευξη των σκοπών που καθορίστηκαν από τον προγραμματισμό (Σαΐτης, 2008).
- 10. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 10 Λειτουργία Στόχοι Επιλογή Δραστηριότητες Εκπλήρωση Χρόνος Λέξεις κλειδιά σχεδιασμού-προγραμματισμού Συμμετοχικότητα
- 11. Χαρακτηριστικά σχεδιασμού-προγραμματισμού Χαρακτηριστικά Αποτελεί την κύρια και αρχική λειτουργία της διοίκησης Είναι μια πολύπλοκη διανοητική διαδικασία που ορίζει την κατεύθυνση την οποία ο οργανισμός πρέπει να ακολουθήσει και πρότυπα τα οποία διευκολύνουν τον έλεγχο. Προϋποθέτει λήψη αποφάσεων μεταξύ εναλλακτικών λύσεων για μια μελλοντική πορεία δράσης. Βοηθά τα μέλη του οργανισμού να συνεργαστούν αρμονικά χωρίς επικαλύψεις ενεργειών και σπατάλη χρόνου, προκειμένου να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα 11Πανταζή ΑφροδίτηΝοέμβριος 2014 Σαΐτης, 2008
- 12. Διαδικασία σχεδιασμού-προγραμματισμούΦάσεις προγραμματισμού Καθορισμός αντικειμενικών στόχων Προσδιορισμός της υφισταμένης κατάστασης Καταγραφή εναλλακτικών λύσεων ή προτάσεων Επιλογή της καλύτερης εναλλακτικής λύσης ή πρότασης Εφαρμογή προγράμματος δράσης Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 12 Σαΐτης, 2008
- 13. Σχεδιασμός-Προγραμματισμός στη Σ.Μ. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 13 Σαΐτης, 2008
- 14. Καθήκοντα Διευθυντή Σ.Μ. • να ερευνήσει και να προγραμματίσει τις μελλοντικές δραστηριότητες του σχολείου, ώστε να οδηγούν στην κατεύθυνση υλοποίησης των αντικειμενικών σκοπών του ιδρύματος • να συγκαλέσει το σύλλογο διδασκόντων, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για την κατανομή του διδακτικού και εξωδιδακτικού έργου • να ξανασυγκαλέσει το σύλλογο διδασκόντων μετά από μερικές ημέρες, για να ληφθούν αποφάσεις με βάση τις εισηγήσεις των εκπαιδευτικών για γενικά θέματα λειτουργίας του σχολείου • να καταρτίσει, με βάση τις αποφάσεις που λήφθηκαν, μνημόνιο ενεργειών για όλο το διδακτικό έτος • να καταρτίζει, σε εβδομαδιαία βάση, χρονοδιάγραμμα άσκησης των καθηκόντων του Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 14 Σαΐτης, 2008
- 15. Προσόντα Διευθυντή Σ.Μ. • να γνωρίζει τις μεθόδους του σχεδιασμού-προγραμματισμού και να καθορίζει κύριους και μερικούς αντικειμενικούς σκοπούς • να μπορεί να χειρίζεται ορθολογικά τη χρήση του διαθέσιμου χρόνου του στα προβλήματα του σχολείου και την επιλογή της καλύτερης δυνατής λύσης • να αναπτύσσει τον αναγκαίο βαθμό συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς-συναδέλφους του για τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος στο σχολείο Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 15 Σαΐτης, 2008
- 16. Η διαδικασία του προγραμματισμού στη Σ.Μ. (1) Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 16 Πολυσύνθετη Δεν προσδιορίζεται σαφώς, αλλά ορίζονται γενικά στάδια Δεν ορίζεται ένας τρόπος για κάθε περίπτωση Κατσαρός, 2008 Προϋποθέτει Αποσαφήνιση της αποστολής, των σκοπών και της κατάστασης του σχολείου Ιεράρχηση απαιτούμενων παρεμβάσεων Οι προϋποθέσεις σχετίζονται με το βαθμό στον οποίο έχουν διαμορφωθεί κοινές αντιλήψεις και στόχοι μεταξύ των συμμετεχόντων στη διαδικασία λήψης των σχετικών αποφάσεων
- 17. Η διαδικασία του προγραμματισμού στη Σ.Μ. (2) Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 17 Αναφ. Κατσαρός, 2008 Μοντέλο Πετρίδου (2000, σ. 53) Μοντέλο Σολομών (1999, σ. 144-147) Αποσαφήνιση της αποστολής του σχολείου Εσωτερική αξιολόγηση σχολικής μονάδας Προσδιορισμός των σκοπών που επιδιώκονται Ανάλυση του περιβάλλοντος του σχολείου Διαμορφωση πολιτικών Καθορισμός αντικειμενικών στόχων Στόχοι Κριτήρια επιτυχίας Επιλογή των δράσεων Στρατηγικές εφαρμογής Χρονοδιάγραμμα Πόροι Αξιολόγηση του σχεδίου δράσης
- 18. 18Πανταζή ΑφροδίτηΝοέμβριος 2014 • Κατά τη λειτουργία της εκπαιδευτικής μονάδας εμφανίζονται προβλήματα παραγωγής και διανομής της γνώσης, προσέλκυσης και απόδοσης ανθρώπινου δυναμικού, διαχείρισης των χρηματοοικονομικών πόρων και γενικά ότι προβλήματα απασχολούν την προσφορά ενός άυλου οικονομικού αγαθού. Περιεχόμενο προγραμματισμού Σ.Μ.
- 19. Η σημασία του Προγραμματισμού για τη Σ.Μ. 19Πανταζή ΑφροδίτηΝοέμβριος 2014 Οπρογραμματισμός παρέχειτη δυνατότηταστην εκπαιδευτικήμονάδα Να αναγνωριστεί η αποστολή της Να ταξινομηθεί το εκπαιδευτικό της έργο Να προσδιορισθούν οι αντικειμενικοί στόχοι της (αφού ληφθούν υπόψη οι δυνατότητες και αδυναμίες της) Να τηρηθεί μια πορεία για τη προσέγγιση των στόχων Ξηροτύρη -Κουφίδου, 2000
- 20. Προϋποθέσεις Ορθολογικού Προγραμματισμού 20Πανταζή ΑφροδίτηΝοέμβριος 2014 Επιτυχής πρόβλεψη Σαφής καθορισμός στόχων και αρμοδιοτήτων Συμμετοχή όλων των μελών Αντικειμενικά, σαφή, ευέλικτα σχέδια–δράσεις Ορθή λήψη αποφάσεων Καλός συντονισμός Σαΐτης, 2008
- 21. Περιορισμοί στη διαδικασία του προγραμματισμού Η αβεβαιότητα του οργανωσιακού περιβάλλοντος. Η έλλειψη χρόνου και η αύξηση των εξόδων. Η αντίσταση στην αλλαγή. Η επίδραση εξω-οργανωσιακών παραγόντων. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 21 Σαΐτης, 2008
- 22. Αλληλεπιδράσεις Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 22 Ορθολογικός προγραμματισμός σε ετήσια βάση Συμμετοχικότερη διαδικασία λήψης αποφάσεων Αναβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου Διευκόλυνση της αξιολόγησής του εκπαιδευτικού έργου Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού Πετρίδου, 2005
- 23. Ο προγραμματισμός στο πλαίσιο της ΑΕΕ Διαδικασίες, Περιεχόμενο, Υλοποίηση.
- 24. Διαδικασίες προγραμματισμού Σ.Μ. ιεραρχεί τις προτεραιότητές της προγραμματίζει τις δραστηριότητες του σχολικού έτους σχεδιάζει τις δράσεις που απαιτούνται για την αντιμετώπιση προβλημάτων και αδυναμιών και τη βελτίωση της ποιότητας του εκ- παιδευτικού της έργου καθορίζει διαδικασίες παρακολούθησης και ανατροφοδότησης. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 24 Με τον τρόπο αυτό, διασφαλίζεται η συνοχή και η συνέχεια στη λειτουργία της σχολικής μονάδας ανεξαρτήτως των επιμέρους αλλαγών στο δυναμικό του σχολείου. •Ετήσια Έκθεση Αξιολόγησης της προηγούμενης σχολικής χρονιάς •Νέες συνθήκες λειτουργίας •Ενδεχόμενες αλλαγές που έχουν επέλθει στο σχολείο Κάθε σχολική μονάδα, στην αρχή της σχολικής χρονιάς,
- 25. Περιεχόμενο Εποπτεία και διαχείριση υποδομών και διαθέσιμων υλικών πόρων Οργάνωση και διοίκηση του σχολείου Προγραμματισμός εκδηλώσεων, εκπαιδευτικών επισκέψεων, κλπ Υλοποίηση θεσμοθετημένων δράσεων, ενταγμένων στα προγράμματα σπουδών Ανάπτυξη εκπαιδευτικών δράσεων σε ενδοσχολικό επίπεδο Ανάπτυξη και βελτίωση της συνεργασίας με εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 25 Διαδικασίες παρακολούθησης και Ανατροφοδότησης των δράσεων
- 26. Διαδικασίες υλοποίησης την 1η διετία Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 26
- 27. Στρατηγικές Συναινετικών Αποφάσεων και Ιεράρχησης Στρατηγικές
- 28. Στρατηγικές Συναινετικών Αποφάσεων: Ιδεοθύελλα Παρουσιάζεται με σαφήνεια το πρόβλημα Κάθε άτομο εκφράζει μια πρόταση και καταγράφεται Προτείνεται νέα ιδέα / άποψη ….. Με το πέρας των ιδεών κάθε άτομο επιλέγει τις σημαντικότερες με περιορισμό στον αριθμό Ολοκληρώνεται όταν προκύπτει ένας ικανοποιητικός αριθμός προτάσεων Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 28 Θεοφιλίδης, 2012
- 29. Στρατηγικές Συναινετικών Αποφάσεων: Ανάλυση SWOT (1) Ανάλογα με το επίπεδο και τον τρόπο εφαρμογής της, η ανάλυση SWOT μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δύο σκοπούς: Για την ανάλυση της ανταγωνιστικής θέσης μιας εκπαιδευτικής μονάδας. Για τη διάγνωση και αξιολόγηση των δεδομένων μιας εκπαιδευτικής μονάδας. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 29 Μπρίνια, 2008
- 30. Στρατηγικές Συναινετικών Αποφάσεων: Ανάλυση SWOT (2) Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 30 • Απαιτεί Εστίαση • Κατάλληλη για συλλογικό όραμα • Προσανατολισμός προς τους ανθρώπους • Αντικειμενική ανάλυση περιβάλλοντος Μπρίνια, 2008 Δεν αρκεί για την αξιολόγηση μιας εκπαιδευτικής μονάδας η χρήση της ανάλυσης SWOT. Αποτελεί μόνο σκελετό για παραπέρα ανάλυση και ανάπτυξη.
- 31. Στρατηγικές Ιεράρχησης Αποφάσεων: Ατομική αξιολόγηση Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 31 Εκπαιδευτικοί Α Β Γ Δ Ε …. πρόταση 1η πρόταση 2η πρόταση 3η πρόταση 4η ….. Κάθε εκπαιδευτικός αξιολογεί τις προτάσεις με βάση μια ισόβαθμη κλίμακα Ο συντονιστής υπολογίζει το μέσο όρο Θεοφιλίδης, 2012
- 32. Στρατηγικές Ιεράρχησης Αποφάσεων: Συγκριτική αξιολόγηση Οι προτάσεις καταγράφονται σε φύλλο χαρτιού, αναπαράγονται και μοιράζονται στους εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί έχουν Χ μονάδες που πρέπει να κατανείμουν στις προτάσεις σύμφωνα με τη σημαντικότητα που τους προσδίδουν. Ο συντονιστής υπολογίζει το μέσο όρο μονάδων που δόθηκαν σε κάθε μία. Νοέμβριος 2014 Πανταζή Αφροδίτη 32 Θεοφιλίδης, 2012
- 33. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας…. Πανταζή Αφροδίτη
- 34. Βιβλιογραφία- Πηγές • Ζευγαρίδης, Σ. (1983). Οργάνωση και διοίκηση. Θεωρία και ελληνική πρακτική: Η οργανωτική θεωρία και πως διδάσκεται, Αφοί Κυριακίδη. • Θεοφανίδης, Στ. (1985). Θεωρία και Τεχνική της Κοινωνικής Λογιστικής. Αθήνα: Παπαζήση. • Θεοφιλίδης, Χ., 2012. Σχολική Ηγεσία και Διοίκηση: Από τη Γραφειοκρατία στην Μετασχηματιστική Ηγεσία, Εκδόσεις: Γρηγόρη. • Κατσαρός, Ι. (2008). Οργάνωση και διοίκηση της εκπαίδευσης. Αθήνα: Π.Ι. • Μπρίνια, Β. (2008 ). Management Εκπαιδευτικών Μονάδων και Εκπαίδευσης. Αθήνα: ΣΤΑΜΟΥΛΗ. • Ξηροτύρη-Κουφίδου, Σ. (2000). Ο προγραμματισμός της δράσης ως βασικό στοιχείο διοίκησης της σχολικής μονάδας. Επιμ. Παπαναούμ, Ζ. Ο προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα: Από τη θεωρία στη πράξη-πειραματικό πρόγραμμα. Σχεδιασμός των δράσεων της σχολικής μονάδας. Βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου. Θεσσαλονίκη. • Πετρίδου, Ε. (2005). Ο προγραμματισμός της δράσης της εκπαιδευτικής μονάδας ως βασικό στοιχείο της διοίκησης της ποιότητας στην εκπαίδευση. Στο «Οργάνωση και Διοίκηση Σχολικών Μονάδων» επιμέλεια: Α. Καψάλης, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ISBN 960-8396-20-4 σελ. 183-194. • Σαίτης, Χ. (2000). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης. Αθήνα. • Σαΐτης, Χ. (2005). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Αυτοέκδοση • Σαΐτης, Χ. (2008). Εκπαιδευτικό υλικό της ενότητας: Οργάνωση και Διοίκηση Δομών Εκπαίδευσης (Επιστ. Υπεύθ.). Αθήνα: Πανεπιστήμιο Αθηνών. 34
Editor's Notes
- Σαίτης, 2005 Τι σημαίνει η λέξη οργάνωση; Η δράση του «οργανώνειν» δηλώνει τη δραστηριότητα οργάνωσης ενός συστήματος. Υπό την έννοια αυτή η οργάνωση είναι ρυθμιστική. Η ρύθμιση μπορεί να αναφέρεται στις σχέσεις μιας ομάδας ανθρώπων που επιδιώκουν κοινούς σκοπούς και στο καθορισμό και τη παραχώρηση ευθύνης και εξουσίας μεταξύ των μελών αυτής. Μπορεί να περιλαμβάνει τις σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους τοσο και τις σχεσεις μεταξύ των ανθρώπων και των υλικών μέσων. Και σστις δύο περιπτώσεις η οργάνωση αποτελεί μια από τις βασικές λειτουργίες τις διοίκησης. Το αποτέλεσμα της οργάνωσης, όπως η κατάρτιση ενός οργανγράμματος, για τη διευθέτιση και τη συσχέτιση των καθηκόντων μεταξύ των διαφόρων θέσεων εργασίας κ.α. Άρα όταν λέμε ότι ένα σχολείο οργανώθηκε, συνήθως εννοούμε ότι καταρτίστηκε και εφαρμόστηκε κάποιο οργανόγραμμα ώστε: οι εργασίες και τα καθήκοντα των εργαζομένων να περιγραφούν και οι σχέσεις ανάμεσα στα καθήκοντα ενός εργαζομένου και στα καθήκοντα άλλων να αποσαφηνισθούν κλπ. Οντότητα ή οργανισμός που ενεργεί στον κοινωνικό χώρο με κοινά χαρακτηριστικά Τους ανθρώπους Την επιδίωξη αντικειμενικών σκοπών Την οργανωτική δομή Παναγιωτοπουλος, ΕΚΔΔΑ Στο χώρο της διοικητικής επιστήμης ο όρος οργάνωση εμφανίζεται με τρεις έννοιες ꞉ α) ως διαδικασία της οργάνωσης, δηλαδή το «οργανώνειν» β) ως αποτέλεσμα της οργάνωσης, δηλαδή το σύστημα και η μορφή του γ) ως φυσική οντότητα (οργανισμός) ο οποίος μπορεί να είναι μία ομάδα ανθρώπων, ένας σύλλογος, μια οποιαδήποτε συντονισμένη συλλογικότητα ανθρώπων με κάποιον συγκεκριμένο σκοπό (Κωτσίκης, 2000). Η έννοια της οργάνωσης ως οντότητας, η οποία συμπίπτει με την έννοια του οργανισμού και περιλαμβάνει ένα σύνολο καθιερωμένων σχέσεων που διέπουν την αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχείων ενός συστήματος, αναφέρεται και στον Κανελλόπουλο (1994). Από τους παραπάνω ορισμούς προκύπτει ότι, σε κάθε είδους οργανισμό, πρωταρχικό ρόλο κατέχει ο ανθρώπινος παράγοντας (Χολέβας,1995). Η ύπαρξη κοινών σκοπών, οργανωτικής δομής, συστήματος εξουσίας και τρόπων επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη ενός οργανισμού αποτελούν παράγοντες, κοινούς σε όλους τους οργανισμούς και αποτελούν τη σύστασή του. Συνθετικά μέρη οργανισμού : Οργανισμός 1.Ανθρώπινος παράγοντας 2.Ύπαρξη κοινών σκοπών 3.Οργανωτική δομή 4.Σύστημα εξουσίας 5.Τρόπος επικοινωνίας Με βάση τις παραπάνω παραδοχές θα μπορούσαμε να ορίσουμε ότι ως εκπαιδευτικός οργανισμός εννοείται η ομάδα των ανθρώπων που εργάζεται με σκοπό την παροχή εκπαίδευσης και περιλαμβάνει εκτός από τις σχολικές μονάδες τους οργανισμούς Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τους οργανισμούς κατάρτισης και εκπαίδευσης ενηλίκων. Μια πρώτη διαφορά που εντοπίζεται ανάμεσα στον εκπαιδευτικό οργανισμό και στους υπόλοιπους οργανισμούς π.χ. ξενοδοχειακή μονάδα, μουσείο κλπ. έγκειται στο σκοπό. Η ασάφεια του σκοπού των εκπαιδευτικών οργανισμών δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα, αφού ο όρος «παροχή εκπαίδευσης» μπορεί να αναλυθεί με ποικίλους τρόπους και με διαφορετικό κάθε φορά περιεχόμενο. Ο όρος «εκπαίδευση» είναι ευρύτατος και περιλαμβάνει διάφορες παραμέτρους όπως η παροχή γνώσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η μετάδοση ηθικών αξιών και η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς είναι η επικάλυψη ρόλων. Στους περισσότερους οργανισμούς σύμφωνα με τους Handy & Aitken (1986) υπάρχει σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στον ρόλο του «εργαζόμενου», του «πελάτη», και του «προϊόντος» (στο Αθανασούλα-Ρέππα, κ.ά, 1999:31). Στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς, ο μαθητής είναι ταυτόχρονα «εργαζόμενος και πελάτης», δημιουργώντας προβληματισμούς σχετικά με τον ακριβή ρόλο των μαθητών. Αν οι μαθητές θεωρηθούν «εργαζόμενοι» τότε εργάζονται για την επίτευξη των σκοπών του οργανισμού, ενώ αν θεωρηθούν «πελάτες» ωφελούνται και εξυπηρετούνται από το προϊόν του οργανισμού. Επιπλέον, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των εκπαιδευτικών οργανισμών που τους διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους οργανισμούς είναι η ύπαρξη αντίφασης ανάμεσα στη σχέση εξουσίας που επικρατεί σε μία οποιαδήποτε οργάνωση και στην ισότιμη συμμετοχή και τη δημοκρατία που αποτελούν βασικές αρχές του θεσμού της εκπαίδευσης (Κατσαρός, 2008).
- Πετρίδου, Ε. (2005). Ο προγραμματισμός της δράσης της εκπαιδευτικής μονάδας ως βασικό στοιχείο της διοίκησης της ποιότητας στην εκπαίδευση. Στο «Οργάνωση και Διοίκηση Σχολικών Μονάδων» επιμέλεια: Α. Καψάλης, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ISBN 960-8396-20-4 σελ. 183-194. Η εκπαίδευση ως μια βασική κοινωνική λειτουργία, αποτελέι σημαντικό συστατικό της κουλτούρας και του πολιτισμού ενός λαού, ενώ παράλληλα επηρεάζει την οικονομικη δραστηριότητά του και συμβάλλει στην ατομική, κοινωνική και εθνική πρόοδο. Οργανώνεται κύρια, σε ιδιαίτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, εκπαιδευτικές μονάδες, που παρέχουν τα μέσα και τις συνθληκες ώστε η εκπαιδευτική διαδικασία να επιτελείται όσο το δυνατόν συστηματικότερα. Η εκπαιδευτική μονάδα θεωρείται ως μια τυπική οργάνωση που εχει καθορισμένη αποστολή, επιδιώκει συγκεκριμένους στόχους και με την αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων της, παράγει το άυλο αγαθό της γνώσης για να ικανοποιήσει τις εκπαιδευτικές και παιδαγωγικές ανάγκες των νέων.
- Παναγιωτόπουλος, ΕΚΔΔΑ θα μπορούσαμε να ορίσουμε ότι ως εκπαιδευτικός οργανισμός εννοείται η ομάδα των ανθρώπων που εργάζεται με σκοπό την παροχή εκπαίδευσης και περιλαμβάνει εκτός από τις σχολικές μονάδες τους οργανισμούς Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τους οργανισμούς κατάρτισης και εκπαίδευσης ενηλίκων. Μια πρώτη διαφορά που εντοπίζεται ανάμεσα στον εκπαιδευτικό οργανισμό και στους υπόλοιπους οργανισμούς π.χ. ξενοδοχειακή μονάδα, μουσείο κλπ. έγκειται στο σκοπό. Η ασάφεια του σκοπού των εκπαιδευτικών οργανισμών δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα, αφού ο όρος «παροχή εκπαίδευσης» μπορεί να αναλυθεί με ποικίλους τρόπους και με διαφορετικό κάθε φορά περιεχόμενο. Ο όρος «εκπαίδευση» είναι ευρύτατος και περιλαμβάνει διάφορες παραμέτρους όπως η παροχή γνώσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η μετάδοση ηθικών αξιών και η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί τους εκπαιδευτικούς οργανισμούς είναι η επικάλυψη ρόλων. Στους περισσότερους οργανισμούς σύμφωνα με τους Handy & Aitken (1986) υπάρχει σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στον ρόλο του «εργαζόμενου», του «πελάτη», και του «προϊόντος» (στο Αθανασούλα-Ρέππα, κ.ά, 1999:31). Στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς, ο μαθητής είναι ταυτόχρονα «εργαζόμενος και πελάτης», δημιουργώντας προβληματισμούς σχετικά με τον ακριβή ρόλο των μαθητών. Αν οι μαθητές θεωρηθούν «εργαζόμενοι» τότε εργάζονται για την επίτευξη των σκοπών του οργανισμού, ενώ αν θεωρηθούν «πελάτες» ωφελούνται και εξυπηρετούνται από το προϊόν του οργανισμού. Επιπλέον, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των εκπαιδευτικών οργανισμών που τους διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους οργανισμούς είναι η ύπαρξη αντίφασης ανάμεσα στη σχέση εξουσίας που επικρατεί σε μία οποιαδήποτε οργάνωση και στην ισότιμη συμμετοχή και τη δημοκρατία που αποτελούν βασικές αρχές του θεσμού της εκπαίδευσης (Κατσαρός, 2008).
- Διοίκηση είναι η εξειδικευμένη ανθρώπινη δραστηριότητα που αναπτυσσεται στο πλαίσιο πάσης φύσεως εκπαιδευτικών οργανισμών ή του εκπαιδευτικού συστήματος στο σύνολό του και επιδιώκει την πραγματοποίηση, στον καλύτερο δυνατό βαθμό, των σκοπών της εκπαίδευσης με την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων –ανθρώπινων υλικών- μέσα από λειτουργίες, όπως είναι ο προγραμματισμός, η οργάνωση, η διεύθυνση, ο συντονισμός και ο έλεγχος (Κατσαρός, 2008). Ένα σύστημα δράσης που συνίσταται στην ορθολογική χρησιμοποίηση των διαθέσιμων πόρων –ανθρώπινων και υλικών- για την πραγματοποίηση των στοχων που επιδιώκονται από διάφορους τύπους εκπαιδευτικών οργανισμών (Σαίτης, 2000). Η διαδικασία συντονισμού των πόρων (ανθρώπινων, υλικών και τεχνικών) για την παροχή εκπαίδευσης με αποτελεσματικό τρόπο (Bush, 1986).
- Στην πράξη, ο έλεγχος συνδέεται περισσότερο με το σχεδιασμό-προγραμματισμό γιατί ο σχεδιασμός-προγραμματισμός καθιερώνει τους στόχους και τις μεθόδους για την επίτευξή τους, ενώ ο έλεγχος ερευνά το σημείο μέχρι το οποίο πραγματοποιήθηκαν οι στόχοι αυτοί Ο έλεγχος βοηθά μέσω του συστήματος επαναπληροφόρησης τη διοίκηση του οργανισμού για τη λήψη νέων ποφάσεων και την κατάρτιση νέων σχεδίων- προγραμμάτων με σκοπό την παραπέρα βελτίωση της αποδοτικότητάς του.
- Η διαφορά ανάμεσα στον σχεδιασμό και στον προγραμματισμό έγκειται στο γεγονός ότι ο σχεδιασμός με την πλατιά έννοια του όρου αναφέρεται στη γενική σύλληψη των στόχων μιας μελλοντικής προσπάθειας ενώ βοηθάει τα ηγετικά στελέχη ενός οργανισμού να σκέπτονται ευρύτερα και να προετοιμάζουν τις εξελίξεις αντί να τις ακολουθούν. Από την άλλη πλευρά ο προγραμματισμός αναφέρεται στο σύνολο των ενεργειών κα των μέσων κατάρτισης, εκτέλεσης και προσαρμογής εναλλακτικών προγραμμάτων δράσης ενός οργανισμού καθώς βοηθάει τα ηγετικά στελέχη να προκαθορίζουν πλήρως τους αντικειμενικούς στόχους, τις μεθόδους και τα μέσα δράσης καθώς και τον τόπο και χρόνο εκτέλεσης κάθε είδους εργασίας (Ζευγαρίδης, 1983).
- Ο σχεδιασμός -προγραμματισμός είναι η διαδικασία καθιέρωσης στόχων και αντικειμενικών σκοπών καθώς και διαδικασία επίδειξης του τρόπου ανταπόκρισης σε αυτούς (Dubrin,1998). Ο σχεδιασμός -προγραμματισμός είναι μια διανοητική απαιτητική διαδικασία, η οποία απαιτεί το συνειδητό καθορισμό πορειών δράσης και απαιτεί να βασίζονται οι αποφάσεις στο σκοπό, στη γνώση και τη μελετημένη εκτίμηση (Koontz & O’ Donnell,1984).
- σχολείου και τους εκπαιδευτικούς και αναφέρεται, κατά κανόνα, σε θέματα καταμερισμού της εργασίας και της οργάνωσης της σχολικής ζωής. Συγκεκριμένα, ο διευθυντής του σχολείου, ως υπεύθυνος για την ομαλή λειτουργία της σχολικής μονάδας και το συντονισμό της σχολικής ζωής, πρέπει με την έναρξη της σχολικής χρονιάς: Πρώτο, να ερευνήσει και να προγραμματίσει τις μελλοντικές δραστηριότητες του σχολείου, κατά τρόπο που να οδηγούν στην κατεύθυνση υλοποίησης των αντικειμενικών σκοπών του ιδρύματος. Δεύτερο, να συγκαλέσει το σύλλογο διδασκόντων, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για την κατανομή του διδακτικού και εξωδιδακτικού έργου στους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας. Τρίτο, να ξανασυγκαλέσει το σύλλογο διδασκόντων μετά από μερικές ημέρες, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις (με βάση τις εισηγήσεις του εκπαιδευτικού προσωπικού για τις τάξεις ή τα τμήματά τους) για γενικά θέματα λειτουργίας του σχολείου, όπως είναι: η κατάρτιση του ωρολογίου προγράμματος, ο προγραμματισμός για την πραγματοποίηση σχολικών εορτών, σχολικών εκδρομών- διδακτικών επισκέψεων και σχολικών εκδηλώσεων, ο προγραμματισμός συγκέντρωσης γονέων όλων των μαθητών της σχολικής μονάδας, οι κάθε είδους εκδηλώσεις και δραστηριότητες που ικανοποιούν τις ανάγκες του διδακτικού προγράμματος και φέρνουν τα παιδιά σε επαφή με τη σύγχρονη πραγματικότητα και με έργα πολιτισμικής αξίας σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο κ.ά.. Τέταρτο, να καταρτίσει, με βάση τις αποφάσεις που λήφθηκαν από το σύλλογο διδασκόντων, μνημόνιο ενεργειών4 για όλο το διδακτικό έτος, που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία του σχολείου σε όλη τη διάρκεια του διδακτικού έτους. Τέλος, να καταρτίζει, σε εβδομαδιαία βάση, χρονοδιάγραμμα άσκησης των καθηκόντων του, επειδή ο χρόνος είναι μοναδικός πόρος και μάλιστα ανελαστικός (Drucker, 1998). Μοναδικός γιατί κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να αγοράσει ή να ενοικιάσει ή να αποκτήσει με οποιονδήποτε άλλο τρόπο περισσότερο χρόνο· και ανελαστικός γιατί όσο μεγάλη και αν είναι η ζήτηση, η προσφορά παραμένει σταθερή. Επιπρόσθετα, ο χρόνος είναι φθαρτό παραγωγικό στοιχείο και δεν αποθηκεύεται για χρήση στο μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι ο χρόνος που χάνεται δεν μπορεί να αναπληρωθεί ποτέ πια. Στη βάση αυτής της λογικής η ουσία του προσωπικού προγραμματισμού βρίσκεται στην αποτελεσματική χρησιμοποίηση του χρόνου. Επομένως, στην περίπτωση του διευθυντή σχολείου οφείλει το άτομο αυτό να γνωρίζει τους στόχους που θέλει να πραγματοποιήσει, τις δραστηριότητες που χρειάζεται να αναλάβει για να επιτύχει τους στόχους του σχολείου καθώς και με ποια σειρά πρέπει να εκτελείται κάθε δραστηριότητα. Βέβαια, η αξιοποίηση του χρόνου από ένα διευθυντή σχολείου δεν είναι εύκολη υπόθεση, πρώτο γιατί ο χρόνος του ανήκει κατά κανόνα σε όλους τους άλλους (π.χ. εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς, ΟΤΑ κ.ά.), οι οποίοι σε κάθε στιγμή μπορούν να ζητήσουν τη συνεργασία του, τη βοήθειά του ή τη συμβουλή του και δεύτερο γιατί υποχρεούται να ασχολείται με τρέχοντα λειτουργικά θέματα που συνδέονται, λίγο- πολύ, με την εσωτερική και εξωτερική πραγματικότητα του σχολείου του. Παρά τις ορατές δυσκολίες μπορεί ένας διευθυντής σχολείου να χρησιμοποιήσει το χρόνο του αποτελεσματικά, αν: καταγράψει όλες τις δραστηριότητες και κάνει ορθολογική κατανομή του έργου ανάμεσα στο εκπαιδευτικό προσωπικό, ταξινομήσει τις δραστηριότητες των σχολείων του σε βραχυπρόθεσμα προγράμματα (π.χ. διάρκειας δύο εβδομάδων) κάνει καλή οργάνωση της διοικητικής εργασίας, οργανώνει με προσοχή τις επισκέψεις των γονέων των μαθητών και τις συνεδριάσεις των συλλογικών οργάνων. Ιδιαίτερα στην περίπτωση οργάνωσης των συνεδριάσεων του συλλόγου διδασκόντων πρέπει να προσδιορίζει επακριβώς τον τόπο, το χρόνο και το θέμα (ή τα θέματα) που θα συζητηθεί (θούν). Ακόμη, είναι ανάγκη να αποφεύγει τη σπατάλη χρόνου κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων αρχίζοντας κανονικά τη συνεδρίαση και παρακολουθώντας-ελέγχοντας τη ροή της συζήτησης (Σαΐτης, 1992, Ζαβλανός, 1998).
- Με δεδομένο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των διευθυντών σχολικών μονάδων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν έχουν διδαχθεί βασικά στοιχεία της οργάνωσης και διοίκησης της εκπαίδευσης (Σαΐτης, 1997, 1998, Ζαβλανός, 1981) το ερώτημα που προβάλλει εδώ είναι: Τι πρέπει να γνωρίζει ένας διευθυντής, για να προγραμματίζει σωστά τις δραστηριότητες του σχολείου του; Πέρα από την οποιαδήποτε εμπειρία του πρέπει να επιμορφωθεί σε θέματα management και να εξασκηθεί σε διάφορες τεχνικές (π.χ. στη λήψη αποφάσεων, στην επικοινωνία κ.ά.) έτσι, ώστε: να γνωρίζει τις μεθόδους του σχεδιασμού-προγραμματισμού και να καθορίζει κύριους και μερικούς αντικειμενικούς σκοπούς, να μπορεί να χειρίζεται ορθολογικά τη χρήση του διαθέσιμου χρόνου του στα προβλήματα του σχολείου και την επιλογή της καλύτερης δυνατής λύσης, και τέλος να αναπτύσσει τον αναγκαίο βαθμό συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς- συναδέλφους του για τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος στο σχολείο. Παρά τη σπουδαιότητα αυτή ο σχεδιασμός-προγραμματισμός της εκπαίδευσης στη χώρα μας - με εξαίρεση την κατανομή των κονδυλίων - κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα τόσο στον αναπτυξιακό όσο και στο λειτουργικό τομέα. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποδοθεί στην έλλειψη αποσαφηνισμένων εκπαιδευτικών σκοπών, στην έλλειψη συστηματικής μελέτης των εκπαιδευτικών προβλημάτων και φυσικά στη συχνή αλλαγή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ. Έτσι εξηγείται γιατί οι αποφάσεις, που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, αναστέλλονται, ουσιαστικές αλλαγές δεν πραγματοποιούνται και τα εκπαιδευτικά ζητήματα μένουν στάσιμα. Αλλά και σε επίπεδο σχολικής μονάδας λόγω του συγκεντρωτικού συστήματος διοίκησης της εκπαίδευσης, η λειτουργία του σχεδιασμού-προγραμματισμού είναι σχεδόν μια ανύπαρκτη πρακτική. Εκείνο που έχει καθιερωθεί στα σχολεία της χώρας μας είναι η κατάρτιση του ωρολογίου προγράμματος και η κατανομή του διδακτικού και εξωδιδακτικού έργου ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς. Δηλαδή το σύνολο των προσπαθειών προγραμματισμού της σχολικής μονάδας εστιάζεται, κατά κύριο λόγο, στην πλευρά των τρεχουσών δραστηριοτήτων της.
- Η αβεβαιότητα του οργανωσιακού περιβάλλοντος ή οποία γίνεται περισσότερο έντονη, όταν τα σχέδια-προγράμματα είναι μακροπρόθεσμα καθώς τα στελέχη δεν μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια το μελλοντικό περιβάλλον του οργανισμού τους Η έλλειψη χρόνου και η αύξηση των εξόδων. Ο διαθέσιμος χρόνος και το υψηλό κόστος είναι παράγοντες που επιβάλλουν περιορισμό στην εκπόνηση ορθού σχεδιασμού-προγραμματισμού. Η αντίσταση στην αλλαγή. Ένας άλλος περιοριστικός παράγοντας στο σχεδιασμό-προγραμματισμό είναι η «ψυχολογική ανελαστικότητα» των εργαζομένων. Πρόκειται για εσωτερική αντίδραση των μελών ενός οργανισμού, που προκύπτει: είτε γιατί αναπτύσσουν «πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς που είναι δύσκολο να μεταβληθούν» είτε γιατί γνωρίζουν ότι η αποτελεσματική εφαρμογή των σχεδίων-προγραμμάτων απαιτεί νέες διαδικασίες, γνώσεις και μεγαλύτερη προσπάθεια είτε γιατί δε συμμετείχαν στη λήψη αποφάσεων ή δεν ενημερώθηκαν σωστά για τη μελλοντική δραστηριότητα του οργανισμού. Η επίδραση εξωοργανωσιακών παραγόντων. Μερικοί από τους σημαντικότερους εξωτερικούς παράγοντες που μπορεί να εμποδίσουν το σχεδιασμό-προγραμματισμό έχουν σχέση: με το πολιτικό κλίμα, όπου η εθνική κυβέρνηση χαράσσει την οικονομική και κοινωνική πολιτική, τη φύση των τεχνολογικών μεταβολών και τις αντιδράσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων, που σε μερικές περιπτώσεις προκαλούν απόλυτα ανελαστικές καταστάσεις.
- α) Εστίαση: Η ανάλυση SWOT, εφόσον χρησιμο- ποιείται για την κατάστρωση στρατηγικών επιλογών, είναι άχρηστη αν χρησιμοποιηθεί στο σύνολο του εκπαιδευτικού οργανισμού. Είναι όμως παραγωγική εάν γίνει σε πιο συγκεκριμένες περιοχές, όπως, για παράδειγμα, στην εφαρμογή καινοτόμων εκπαιδευ- τικών προγραμμάτων, δίκτυα σχολείων κλπ. Εάν θέ- λουμε να έχουμε μια γενική άποψη της εκπαιδευτικής μονάδας, τότε μπορεί να γίνει ανά- λυση SWOT για κάθε μια από τις κρίσιμες περιοχές, που όλες μαζί προσδίδουν μία ολοκληρωμένη εικόνα για την εκπαιδευτική μονάδα. β) Συλλογικό όραμα: Ο μηχανισμός SWOT, χρησι- μοποιούμενος από ομάδα, οδηγεί στη συλλογή και στο συνδυασμό πληροφοριών, που αλλιώς ποτέ δεν θα ήταν δυνατό να γίνουν όλες γνωστές. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται συγχρόνως και ομοφω- νία μεταξύ των μελών ως προς το πώς οραματίζο- νται τον εκπαιδευτικό οργανισμό και τη σχέση του με το περιβάλλον. γ) Προσανατολισμός προς τους ανθρώπους: Αυτός ο κανόνας απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, ιδίως όσον αφορά την ανάλυση των δυνάμεων και αδυ-ναμιών της περιοχής που εξετάζεται. Δύναμη ή αδυ- ναμία που οι άνθρωποι που σχετίζονται με τον εκ- παιδευτικό οργανισμό δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξή της και δεν της προσδίδουν αξία, δεν πρέπει να συ- μπεριληφθεί στην ανάλυση. Η προσέγγιση αυτή προτρέπει τα διοικητικά στελέχη να σκεφτούν με επίκεντρο τους ανθρώπους και τις ανάλογες ανάγκες τους. Έτσι, για παράδειγμα, μια πρόταση ασαφής, που προτείνεται σαν δύ- ναμη, όπως π.χ. «είμαστε ένα καλό σχολείο», είναι δυνατό να χωριστεί στις εξής δυνάμεις: i. «Προσφέρουμε καινοτό- μες εκπαιδευτικές δράσεις και μεθόδους διδασκαλίας». ii. «Το υψηλό επιστημονικό κύρος του εκπαιδευτικού δυναμικού και τα παιδαγω- γικά και εκπαιδευτικά απο- τελέσματά μας αποτελούν εγγύηση για τους μαθη- τές». Αλλά μπορεί να χωρι- στεί και στις εξής αδυνα- μίες: i. «Γραφειοκρατία» ii «Έλλειψη επικοινωνίας σε προσωπικό επίπεδο με τους ανθρώπους μας». δ) Αντικειμενική ανάλυση περιβάλλοντος: Οι ευκαιρίες και οι απειλές είναι πραγματικές μόνο εφό- σον εξακολουθούν να υπάρχουν ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη της εκπαιδευτικής μονάδας.
- σσ