3. Socjologia – nauka badająca w
systematyczny sposób funkcjonowanie i
zmiany społeczeństwa.
Socjologowie - badają społeczne
reguły, procesy i struktury, które łączą i
dzielą ludzi, tworzą lub są
przejawem więzi między ludźmi, a także
proces ich zmian.
4. Jan Szczepański tak definiuje pojęcie
socjologii: „socjologia poszukuje praw
zjawisk zachodzących między ludźmi,
zajmuje się badaniem struktur, czyli
wzajemnego przyporządkowania sobie
ludzi w zbiorowościach”.
5. Według Zygmunta Baumana „socjologia to
zazwyczaj spoglądanie na ludzkie czynności, jak
na fragmenty większych całości.
Owymi całościami są
nieprzypadkowe grupy ludzi,
które są powiązane siecią
wzajemnych zależności”.
6. Zdaniem Emile Durkheima socjologia jest
nauką o faktach społecznych. Faktem
społecznym jest wszelki sposób działania,
zdolny do wywierania na jednostkę
przymusu zewnętrznego.
Może to być na przykład
moralność, prawo, moda...
7. Z kolei Robert Merton traktuje
socjologię jako naukę o systemie
wzajemnie powiązanych ze sobą
elementów (klasy,
warstwy, organizacje,
grupy)”.
8. Socjobiologia- nauka zajmująca się
badaniem biologicznych podstaw zachowań
społecznych zwierząt i ludzi, wyjaśniająca je w
kontekście teorii doboru naturalnego. Jej
początki sięgają lat 70. dwudziestego wieku, a
termin socjobiologia został spopularyzowany
przez amerykańskiego uczonego E. O.
Wilsona, który w 1975 wydał dzieło
Sociobiology: The New Synthesis (polskie
wydanie Socjobiologia, 2001).
9. Socjobiologia stała się polem wielkich naukowych kontrowersji.
Krytyka, której prominentnymi przedstawicielami byli Richard
Lewontin i Stephen Jay Gould, koncentruje się na
socjobiologicznym założeniu, że geny grają podstawową rolę
w kształtowaniu ludzkiego zachowania i że istnieją
nieprzezwyciężalne ograniczenia w redukowaniu takich cech
jak np. agresywność. Inną tezą często obecną w koncepcji
socjobiologii, krytykowaną z perspektywy filozofii nauki, jest nie
dający się udowodnić z przesłanek socjobiologicznych (a
mimo to postulowany jako ich wniosek) naturalizm (np. w
przypadku E.O. Wilsona).
Krytyki socjobiologii ma swoje źródła raczej w poglądach
religijnych i politycznych niż w problemach naukowych.
Główny zarzut dotyczący "tolerowania" czy wręcz
"akceptowania" zachowań uchodzących w naszej kulturze za
niemoralne wynika w znacznej części z niezrozumienia istoty
założeń socjobiologii. Teorie socjobiologiczne nie
wypowiadają się wcale na temat "słuszności" jakichś
zachowań i nie wartościują ich, oraz nie twierdzą, że kultura
nie powinna na te zachowania wpływać.
10. Bioetyka- nauka zajmująca się
problematyką moralną
wynikającą z rozwoju nauk
biologicznych i medycznych,
związaną z rosnącymi
możliwościami zastosowań
praktycznych, zwłaszcza w
inżynierii genetycznej, wiedzy z
dziedziny biologii i genetyki.
11. Bioetyka zajmuje się m.in. takimi zagadnieniami jak:
-antykoncepcja
-sztuczne zapłodnienie
-aborcja
- klonowanie
-komórki macierzyste
-inżynieria genetyczna
-genetycznie modyfikowana żywność
-obrót tkankami i organami do transplantacji
-eutanazja
-ochrona środowiska naturalnego
-etyka ekologiczna
-eugenika
-przedłużanie życia
12. Darwinizm społeczny,
socjodarwinizm,
zapoczątkowany w XIX w. i
szczególnie popularny pod
jego koniec nurt w
analizach społecznych,
bazujący na przeniesieniu i
zastosowaniu
sformułowanych przez
Karola Darwina zasad
naturalnego doboru i walki
o byt do analiz sfery życia
społecznego.
13. Nietolerancja - to nie akceptowanie
wyboru osobistego ludzi lub ich zdania na
dany temat.Jest to zaprzeczanie i nie
akceptowanie osobistego wyboru
człowieka a przy okazji narzucanie swoich
poglądów.
14. Seksizm – pogląd, że kobiety i mężczyźni nie są
sobie równi lub że nie powinni posiadać równych
praw. Zazwyczaj sprowadza się do „wiary w
wyższość mężczyzn i wynikających z niej
dyskryminujących zachowań wobec kobiet”.
15. Termin „seksizm” pojawił się w latach 1960,
mając na celu stworzenie analogii ze
słowem rasizm– uważano, że negatywne
stereotypy dotyczące kobiet grają
podobną rolę społeczną, co negatywne
stereotypy dotyczące koloru skóry:
„Postawy seksistowskie prowokują takie
zachowania jak molestowanie
seksualne, zaczepianie na ulicach,
niesprawiedliwa polityka zatrudniania
16. Rasizm, dyskryminacja rasowa– zespół poglądów
głoszących tezę o nierówności ludzi, a wynikająca z nich
ideologia przyjmuje wyższość jednych ras nad innymi..
Przetrwanie tych "wyższych" ras staje się wartością nadrzędną
i z racji swej wyższości dążą do dominowania nad rasami
"niższymi". Rasizm opiera się na przekonaniu, że różnice w
wyglądzie ludzi niosą za sobą niezbywalne różnice
osobowościowe i intelektualne.
17. Z punktu widzenia współczesnej nauki rasizm
jest zespołem poglądów bezpodstawnych.
Podobnie jak większość ideologii, stara się
jednak wspierać swoje założenia przy
użyciu danych naukowych lub
pseudonaukowych, m.in. paranaukową
frenologią, którą posiłkowali się naziści,
opartą na badaniu kształtu czaszki ludzkiej i
jego prawdopodobnego związku z
inteligencją i cechami charakteru.
18. Altruizm- przeciwstawna egoizmowi postawa
bezinteresownej troski o dobro innych, w myśl
której w przypadku kolizji dobra własnego z
cudzym należy dążyć do realizacji dobra
drugiego człowieka. Termin altruizm został
wprowadzony przez A. Comte’a, a
rozpowszechniony przez pozytywistów. Można
mówić o altruizmie spontanicznym,
spotykanym także w świecie zwierząt, altruizm
może być również rezultatem swoistej refleksji -
pojawiającej się w ramach rozmaitych,
niekiedy odległych od siebie systemów
religijnych - nad powinnością jednostki wobec
innych.
19. Pszczoły opiekujące się własnymi siostrami, czyli potomstwem
spokrewnionej z nimi królowej. Te zachowania altruistyczne
tłumaczone są jako działania na korzyść reprodukcji tej samej
puli genów jakie ma potomstwo i opiekujące się nim osobniki.
20. Zapłodnienie pozaustrojowe,
zapłodnienie in vitro – metoda zapłodnienia
polegająca na doprowadzeniu do
połączenia komórki jajowej i
plemnika w warunkach laboratoryjnych, poza
żeńskim układem rozrodczym. Zaliczana do technik
rozrodu wspomaganego medycznie. Czasami
leczy niepłodność.
Jest zalecaną metodą leczenia objawowego
niepłodności, niezależnie od jej przyczyny.
21. Argumenty zwolenników zapłodnienia in vitro:
• In vitro to metoda leczenia choroby, którą jest
bezpłodność;
• Ceny takiego zabiegu są zbyt wysokie, dlatego
powinny być refundowane przez NFZ;
• Każdy ma takie samo prawo do posiadania
potomstwa;
• Zarodki przeznaczone do in vitro nie są niszczone,
są zamrażane i zapewnione jest im
bezpieczeństwo, nie jest to więc niszczenie
ludzkiego życia;
22. Argumenty przeciwników zapłodnienia in
vitro:
• In vitro godzi w poszanowanie embrionu
ludzkiego;
• Dochodzi do przestępstwa względem
powołanych do życia embrionów
nadliczbowych;
• Częste poronienia, będące przyczyną
problemów natury psychicznej i
emocjonalnej;
• Metoda in vitro, jako łamanie praw
naturalnych i Bożych, jest niezgodne z wiarą
Kościoła katolickiego;
23. Badania prenatalne – badania płodu
przeprowadzone w okresie rozwoju
wewnątrzmacicznego.
Zadaniem badań prenatalnych jest wykrycie chorób
wrodzonych i genetycznych, takich jak zespół
Downa, wady cewy nerwowej, nieprawidłowości
chromosomów. Przeprowadzenie badań
prenatalnych (inwazyjnych) zaleca się głównie
kobietom ciężarnym po 35 roku życia, które są
pierwszy raz w ciąży albo nie rodziły w okresie 2-5
lat.
24. Za
dostarczają
informacji o zdrowiu
dziecka, jeśli jest
chore lekarze mogą
je wyleczyć jeszcze
w czasie ciąży
Przeciw
ryzyko uszkodzenia
płodu
25. Klonowanie – w potocznym rozumieniu proces
tworzenia idealnej kopii z oryginału.
W biologii mianem klonu określa się organizmy
mające identyczny lub prawie identyczny materiał
genetyczny. Klonami są więc organizmy powstałe
w procesie rozmnażania wegetatywnego , takie
jak kolonie bakterii, jednokomórkowców, odrośla i
rozmnóżki roślin etc.
26. Termin klonowanie jest używany w kilku
znaczeniach:
Klonowanie to proces tworzenia organizmów mających
taką samą informację genetyczną jak dawca.
Szczególnym przypadkiem jest twinning, czyli powstawanie
lub otrzymywanie bliźniąt monozygotycznych, gdzie nie
można wyróżnić dawcy.
Klonowanie organizmów oznacza procedurę
otrzymywania organizmów o takiej samej informacji
genetycznej, z reguły poprzez procedurę transferu jądra z
komórki somatycznej do komórki jajowej pozbawionej
uprzednio jądra.
Klonowanie genów – w genetyce i biologii molekularnej
proces wyosobniania genu. Polega
na łączeniu fragmentów materiału genetycznego z
wektorem molekularnym i ich namnażaniu w innym
organizmie. Otrzymuje się w ten sposób wiele kopii tego
samego genu.
27. Powielanie dorosłych
organizmów to tzw.
klonowanie reprodukcyjne.
Od sześciu lat uzyskuje się
tą metodą kopie dorosłych
ssaków - m.in. owiec, krów,
myszy, kóz, koni, szczurów.
Zdecydowana większość
ludzi jest przeciwna
uzyskiwaniu tą metodą
człowieka.
Klonowanie terapeutyczne
sprowadza się wyłącznie
do uzyskania zarodka i
wyprowadzenia z niego
leczniczych komórek. Ta
metoda (do dziś
teoretyczna u ludzi, ale
działająca np. u myszy)
budzi znacznie mniejsze
zastrzeżenia niż klonowanie
reprodukcyjne, aczkolwiek
dla wielu jest również nie
do przyjęcia. Jej zaletą
byłaby produkcja komórek
idealnie dopasowanych
do organizmu biorcy.
28. Klonowanie może się
przyczynić do wynalezienia
lekarstwa na choroby typu
neurologicznego;
Sposób pomocy
bezpłodnym parom;
W przypadku przyrodników
zwraca się uwagę na
możliwość klonowania
wymarłych już gatunków
zwierząt;
Klonowanie jest procederem
niemoralnym i nieetycznym;
Mieszanie się informacji
zawartych w DNA konieczne
jest dla przetrwania
ludzkości. Klonowanie w
zasadzie wyklucza tą
wymianę, bo bazuje na jej
powielaniu.
niewielka wymienność
wiadomości genetycznej
skutkuje wieloma defektami
genetycznymi i słabszym
przystosowaniem do
środowiska naturalnego.
Osłabia to zatem te gatunki,
które są klonowane
29. Organizmy modyfikowane genetycznie –organizmy,
których genom został zmieniony
metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania
nowych cech fizjologicznych (lub zmiany
istniejących). Pierwsze GMO zostało stworzone w
1973 roku, a pierwsze próby polowe miały miejsce
w 1986 roku i dotyczyły tytoniu.
30. Argumenty za:
- wzrost plonów i polepszenie jakości produktu,
pociąga to za sobą zmniejszenie powierzchni
upraw, a tym samym zmniejszenie kosztów
produkcji.
- wprowadzenie do roślin cechy odporności na
choroby (grzybowe, bakteryjne i wirusowe) i
szkodniki, powoduje to w konsekwencji zmniejszenie
zużycia szkodliwych środków chemicznych
- zmniejszenie erozji gleb, zmniejszenie zużycia
nawozów sztucznych, np. rośliny zmodyfikowane
genetycznie potrafiące wiązać azot atmosferyczny.
31. -wprowadzenie takich cech , jak oporność na
suszę, wysokie temperatury czy zasolenie, do roślin,
ułatwia utrzymanie produkcji na odpowiednim
poziomie i dostarczenia żywności w krajach, gdzie
zaobserwowano negatywne skutki ocieplenia
klimatu (efekt cieplarniany).
-w krajach, gdzie brakuje żywności, bądź jest
wysokie zaludnienie, takie cechy jak wzrost plonów
i polepszenie jakości produktu, będą likwidować
głód.
- korzystnym zjawiskiem jest również tworzenie roślin
zdolnych do produkcji szczepionek, hormonów,
bądź innych związków wykorzystywanych w
przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym,
obniża to koszty produkcji szczepionek i leków i
ułatwia ich sposób podawania ludziom, w
szczególności w krajach biednych.
32. -horyzontalny przepływ genów (transfer) pomiędzy
gatunkami, tzn. rozprzestrzenianie się zmodyfikowanych
genów na inne rośliny rosnące w sąsiedztwie, bądź na
inne organizmy żywe;
-przejście genów warunkujących cechę odporności na
herbicydy do chwastów, i powstanie w ten sposób
„superchwastów”.
-ryzyko dla owadów zapylających kwiaty roślin
zmodyfikowanych, np. osy, pszczoły, trzmiele, iż mogą
paść ofiara produktów genu Cry.
-zmiany, które mogą wystąpić w wyniku przepływu
toksyn z roślin do gleby, a tym samym stworzyć
zagrożenie dla egzystujących w niej zwierząt.
33. -niekorzystny wpływ na bioróżnorodność organizmów.
-prawdopodobne zakłócenia w ekosystemie,
dotyczące kontroli biologicznej, zapylenia kwiatów,
składu i żyzności gleb.
-sprawy etyczne stosowania w uprawie roślin
transgenicznych.
-negatywny wpływ GMO na zdrowie człowieka, m.in.
alergie, horyzontalny transfer genów, jedzenie
obcego DNA, promotor wirusa mozaiki tytoniowej
używany w tej branży, zmiana składników
odżywczych.
34. Aborcja – poronienie, wywołanie poronienia) –
zamierzone i przedwczesne zakończenie ciąży
w wyniku interwencji zewnętrznej, np. działań
lekarskich. Przeważnie w efekcie dochodzi do
śmierci zarodka lub płodu.
35. ciąża zagraża życiu matki
ciąża jest wynikiem gwałtu
upośledzenie płodu
36. dla przeciwników aborcji życie trwa od
momentu poczęcia do śmierci, więc
mamy obowiązek jego ochrony już od
chwili zapłodnienia
decyzja o dokonaniu aborcji dotyka
najintymniejszej sfery kobiety i zawsze jest
bolesnym doświadczeniem, które może
już na zawsze pozostawić po sobie uraz.
