Ddsltss (nx power lite)

Đ C ĐI M SINH LÝẶ Ể
TR S SINHẺ Ơ
TS BS CKII HUỲNH TH DUY H NGỊ ƯƠ
GI NG VIÊN CHÍNH B MÔN NHI-ĐHYD TP.HCMẢ Ộ

M C TIÊU H C T PỤ Ọ Ậ
• Trình bày đ c các đ c đi m sinh lý:ượ ặ ể th n kinh,ầ
tim m ch, hô h p, gan - th n, chuy n hóa, n iạ ấ ậ ể ộ
ti t, máu/s sinh.ế ơ
• Gi i thích đ c: vì saoả ượ tr s sinh có s c đẻ ơ ứ ề
kháng kém và d r i lo n đi u nhi tễ ố ạ ề ệ
• Trình bày đ c các b c chăm sóc s c kh e banượ ướ ứ ỏ
đ uầ

Đ c đi m c a h th n kinhặ ể ủ ệ ầ
• B t đ u phát tri n: tháng th hai/thai kỳ, ch mắ ầ ể ứ ấ
d t lúc tr tr ng thành.ứ ẻ ưở
• 4 giai đo n phát tri n:ạ ể
– Phân chia & di chuy n t bào: tháng th 2 – 5/thai kỳể ế ứ
– Bi t hóa vàệ  s l ng TB: tháng th 5/thai kỳố ượ ứ  6
tháng tu iổ
– Myelin hóa dây th n kinh: sau sinh & k t thúc lúc 1 tu iầ ế ổ
– Tr ng thành t ch c não: sau khi ra đ i & ti p t cưở ổ ứ ờ ế ụ
đ n thành niên.ế

• Đ i th não: r t ít n p nhăn.ạ ể ấ ế (sinh càng non, n pế
nhăn càng ít)
• Chuy n hóa c a t bào não:ể ủ ế
– Bào thai: chuy n hóa glucose ch y u/ y m khíể ủ ế ế
– Sau sinh: b t đ u chuy n hóa ái khí, ch a đ ng đ u/ắ ầ ể ư ồ ề
các vùng
• Đ th m thành m ch máu não cao: do thi u menộ ấ ạ ế
Esterase carboxylic  r t d b XH não, nh t làấ ễ ị ấ ở
vùng ti u não/ tr sinh non.ể ẻ

• Đ th m c a đám r i m ch m c caoộ ấ ủ ố ạ ạ albumin
máu d thoát vào DNTễ  albumin/ DNT c a sủ ơ
sinh > ng i l n 1-2g/l.ườ ớ
• Trong quá trình tr ng thành: đ th mưở ộ ấ  d n,ầ
albumin trong d ch não t y cũngị ủ  d n cònầ
0.5g/l tr 3 tháng tu i và 0,3g/l tr l n.ở ẻ ổ ở ẻ ớ

Các yếu tố Sơ sinh 6
tháng
24
tháng
Người
lớn
Số tế bào não/mm3
99 30,5 20,1 12,5
Thể tích tế bào (mm3
) 240 610 990 40
Số điểm phân chia
dây thần kinh
3,1 15,6 16,7 43,8
Chiều dài dây thần
kinh (µ)
203 236,7 325,9 683,6

• S t bào/mmố ế 3
não:  d n/ quá trình l n lên, thầ ớ ể
tích t bàoế , các dây th n kinh dài thêm và phânầ
chia nhi u nhánh.ề
• N u não b t n th ng s m/ th i kỳ s sinh: r tế ị ổ ươ ớ ờ ơ ấ
nhi u t bào b nh h ng và di ch ng th n kinh sề ế ị ả ưở ứ ầ ẽ
r t n ng so v i tr l n;ấ ặ ớ ẻ ớ
• N u tr b suy dinh d ng s m/ th i kỳ s sinh: tế ẻ ị ưỡ ớ ờ ơ ổ
ch c não ch m phát tri nứ ậ ể  nh h ng đ n tríả ưở ế
thông minh và t ng lai c a trươ ủ ẻ  tránh và tích c cự
đi u tr b nh suy dinh d ng, hi n t ng thi uề ị ệ ưỡ ệ ượ ế
oxy và h đ ng huy t tr s sinhạ ườ ế ở ẻ ơ

Đ c đi m v tim m chặ ể ề ạ
• Bào thai: 46% máu/nhĩ P  T qua l Botal; 42%ỗ
máu/ĐMP  ĐMC qua ÔĐM  h n ch l ng máuạ ế ượ
vào ph i bào thai.ổ
• Sau sinh: l Botal và ng thông đ ng m ch đ cỗ ố ộ ạ ượ
đóng kín (vài ngày), nh ng s n sàng m tr l i n u:ư ẵ ở ở ạ ế
tăng PaCO2, gi m pH máu, tăng t l % shunt…ả ỷ ệ
• L ng máu/tr s sinh: 80-85ml/kg.ượ ẻ ơ
• Tim t ng đ i to, t l tim ng c g n 50%. Th t ph iươ ố ỷ ệ ự ầ ấ ả
> th t trái; ECG: tr c P/ tr đ tháng, tr c u th P/ấ ụ ẻ ủ ụ ư ế
tr non thángẻ

Đ c đi m v tim m chặ ể ề ạ
• HA t i đa bình th ng: 50-60 mmHg.ố ườ
• Đ th m thành m ch cao (thi u men Esteraseộ ấ ạ ế
carboxylic), r t d v , (gan, ph i, não)ấ ễ ỡ ổ
• XH liên quan ch t ch v iặ ẽ ớ ↓ oxy máu;
• Oxy máu quá cao, PaO2 >150 mmHg, kéo dài >
24 giờ  m ch máu co, h n ch nuôi d ng môạ ạ ế ưỡ
VD: tr sinh non d i 1500g có th b mù do x teoẻ ướ ể ị ơ
võng m c m t n u nuôi lâu ngày trong l ng pạ ắ ế ồ ấ
có t l oxy cao trên 40%ỷ ệ

Đ c đi m v hô h pặ ể ề ấ
• Bình th ng: nh p th 40-60 l n/phút, r t dườ ị ở ầ ấ ễ
thay đ iổ
• R t d r i lo n hô h pấ ễ ố ạ ấ  TD nh p th /phòng c pị ở ấ
c u s sinh r t quan tr ngứ ơ ấ ọ
• Theo Miller, nh p th n đ nh/24 gi đ u:ị ở ổ ị ờ ầ tiên
l ng t tượ ố ; Ng c l i:ượ ạ tiên l ng x uượ ấ
• Có th có c n ng ng th < 15 giây: do v nãoể ơ ừ ở ỏ
ch a ho t đ ng t t trong th i gian đ u sau sinh.ư ạ ộ ố ờ ầ
N u c n ng ng th kéo dài >15” và tái di nế ơ ừ ở ễ 
suy hô h pấ

Đ c đi m v hô h pặ ể ề ấ
• Th tích th m i l n/đ tháng:ể ở ỗ ầ ủ 30ml; sinh non<
1500g: 15ml.
• Th tích th tăng khi tr khóc:ể ở ẻ
– Tr sinh non <1000g: r t ítẻ ấ
– T 1000 đ n 1500g: #30-60mlừ ế
– Trên 2000g: 50-80ml
• Tr đ tháng: ph i thun dãn t t, ng c & b ng diẻ ủ ổ ố ự ụ
đ ng cùng chi u theo nh p th . Suy hô h pộ ề ị ở ấ  ng cự
& b ng di đ ng ng c chi u.ụ ộ ượ ề
• Tr sinh non: có th b x p ph i t ng vùng nh t làẻ ể ị ẹ ổ ừ ấ ở
hai bên c t s ng sau l ngộ ố ư  tim tái  nên thay đ iổ
t th n mư ế ằ

Neáu < 3 ñieåm: bình thöôøng
Neáu töø 3-5 ñieåm: SHH nheï
Neáu > 5 ñieåm: SHH naëng
Số điểm 0 1 2
Cách thở bụng
ngực
Cùng chiều Ngực< Bụng Ngược
chiều
Co kéo liên sườn 0 + + +
Xương ức lõm 0 + + +
Cánh mũi phập
phồng
0 + + +
Rên (Grunting) 0 Qua ống nghe Nghe bằng tai

Đ c đi m c a ganặ ể ủ
• Gan bào thai: thùy T > thùy P. Sau sinh: gan P to
ra ( máu)ứ  thùy P > thùy T tr đ tháng.ở ẻ ủ Ở
tr non tháng: chênh l ch không rõẻ ệ  có thể
đánh giá m c đ sinh non d a vào đ c đi m nàyứ ộ ự ặ ể
• Trong bào thai: là c quan t o máu ch y u. Sauơ ạ ủ ế
sinh: c quan chuy n hóa, v i s thay đ i l n/ tơ ể ớ ự ổ ớ ổ
ch c gan. Tr sinh quá non: thay đ i này càngứ ẻ ổ
đ t ng tộ ộ

• C t r n: áp l c máu vào ganắ ố ự ↓ đ t ng t, máu oxyộ ộ
hóa c a m ng ngủ ẹ ư các t bào gan b thi u oxyế ị ế
đ t ng tộ ộ
• C t r n: máuắ ố gan b ng TM gan & TM c a. Khiằ ử
tr ch a ăn, máu TM c a ch y ch mẻ ư ở ử ả ậ  áp l cự
máu ↓  gan b đ ng máuị ứ ọ càng b thi u oxyị ế

• Th i kỳ s sinh: hi n t ng phá h y TB gan do thi uờ ơ ệ ượ ủ ế
oxy  Transaminase ↑ cao, nh t là trong nh ng ngàyấ ữ
đ uầ
• Các TB t o máu b phá hu , các TB chuy n hóa hìnhạ ị ỷ ể
thành d nầ  ch c năng chuy n hóa c a gan ch aứ ể ủ ư
hoàn ch nh, các men chuy n hóa ch a đ y đ , nh tỉ ể ư ầ ủ ấ
là tr sinh nonở ẻ
• Glycuronyl transferase (chuy n hóa bilirubin GT thànhể
bilirubin TT & giúp gi i đ c m t s thu c): r t ít, càngả ộ ộ ố ố ấ
ít n u tr b thi u oxy, h đ ng huy t. Thi u menế ẻ ị ế ạ ườ ế ế
 d b vàng da & d b ng đ c thu cễ ị ễ ị ộ ộ ố

• Kh năng k t h p bilirubin m i ngày: 17mg/đả ế ợ ỗ ủ
tháng và 8-10mg/sinh non d i 1500gướ  vàng da
do bilirubin GT r t ít g p tr trên 6 tháng, bi nấ ặ ở ẻ ế
ch ng VD nhân g p ch y u trong 15 ngày đ uứ ặ ủ ế ầ
• Kh năng k t h p tùy thu c vào l ng albumin/ả ế ợ ộ ượ
máu  tr r t d b vàng da n ng và kéo dài n uẻ ấ ễ ị ặ ế
b thi u protid nói chung và albumin nói riêngị ế
• Cho tr ăn s m ho c nuôi ăn TM n u không thẻ ớ ặ ế ể
ăn đ c, đ h n ch vàng daượ ể ạ ế

• Suy hô h p: chuy n hóa glucose y m khíấ ể ế 
nhi u a.lactic và pyruvicề  toan máu càng n ng,ặ
nh t là khi có h đ ng huy tấ ạ ườ ế
• Thi u thêm m t s men khác nh : men chuy nế ộ ố ư ể
urea thành ammoniac, men chuy n hóa tysosinể
và phenylalamin
• Anhydrase carbonic (AC): r t c n cho chuy n hóaấ ầ ể
c a COủ 2. S sinh thi u men ACơ ế  đ ng a.ứ ọ
carbonic  toan máu

Đ c đi m c a th nặ ể ủ ậ
• Bào thai: t bào th n to, vuông, mao m ch ít, ch cế ậ ạ ứ
năng l c kémọ  m ng d n, d p, mao m ch tăngỏ ầ ẹ ạ
và ch c năng l c m i đáp ng yêu c uứ ọ ớ ứ ầ
• S sinh: ch c năng c u th n kém, gi l i h u h tơ ứ ầ ậ ữ ạ ầ ế
các đi n gi i, k c các ch t đ c, n c ti u g mệ ả ể ả ấ ộ ướ ể ồ
toàn n c loãngướ  không dùng các lo i thu cạ ố
ch a morphin, các kháng sinh đ c… N u có dùng,ứ ộ ế
nên dùng li u phù h pề ợ
• T tr ng n c ti u gi m d n v i tu i: 1.003/trỷ ọ ướ ể ả ầ ớ ổ ẻ
l n, 1.002/đ tháng và 1.0015/tr sinh nonớ ủ ẻ
• Đ th m th u n c ti u: 450-650 mOsm/lộ ẩ ấ ướ ể

Đ c đi m c a th nặ ể ủ ậ
• Th n gi đi n gi iậ ữ ệ ả kali máu th ng cao và r t ítườ ấ
g p h kali; gi natriặ ạ ữ  tăng natri gi t o:ả ạ
– Sau ki m hóa máu b ng bicarbonat natriề ằ
– Sau thay s a m b ng s a bòữ ẹ ằ ữ  gi n c & lên cânữ ướ
(natri/ s a bò cao g p 4 l n).ữ ấ ầ
• Gi Hữ +
r t d b toan máu/suy hô h p, m tấ ễ ị ấ ấ
n c, suy dinh d ng v..v…ướ ưỡ
• Sau ngày th 3: th i n c r t d dàng (50%)ứ ả ướ ấ ễ 
không n c n u dùng nhi u n cứ ướ ế ề ướ

Đ c đi m v chuy n hóa các ch tặ ể ề ể ấ
• Trao đ i n c: T l n c > tr l n; 77,3%/đ tháng,ổ ướ ỷ ệ ướ ẻ ớ ủ
83%/sinh non < 2000g, 68%/tr l n.ẻ ớ
• Phân ph i n c/c th cũng khác:ố ướ ơ ể
Trong tế bào Ngoài tế bào
Trẻ lớn
Sơ sinh đủ tháng
Sơ sinh non tháng
50%
40%
35%
20%
30%
45%

• T l n c ngoài t bào caoỷ ệ ướ ế  d u m t n c cóấ ấ ướ
r t s m và ph c h i cũng r t nhanh.ấ ớ ụ ồ ấ
• Tr s sinh, nh t là sinh non: r t d phù/nh ng giẻ ơ ấ ấ ễ ữ ờ
đ u sau sinh ( n c), s t nhi u cân sinh lý/nh ngầ ứ ướ ụ ề ữ
ngày sau (do th n th i n c t t h n)ậ ả ướ ố ơ
• Nhu c u n cầ ướ
– Ngày 1: 60ml/kg; Ngày 2: 80ml/kg; Ngày 3: 100ml/kg
– Ngày 4-5: 120ml/kg; Ngày 6-7: 140ml/kg
– Tu n 2-3:ầ 150ml/kg; Tu n 4:ầ 160ml/kg

Đ c đi m v chuy n hóa cácặ ể ề ể
ch tấ
• Kh năng tiêu th n c: t bào t 10-15% cânả ụ ướ ế ừ
n ng (ng i l n 2-4%)ặ ườ ớ
• Các ch t khoángấ
– Ca và P: m cho con ch y u/2 tháng cu i thai kỳ.ẹ ủ ế ố 
tr sinh tr c tháng th 8: d b thi u Ca và P, càngẻ ướ ứ ễ ị ế
non, càng thi u nhi uế ề
– Nhu c u v Ca và P tr s sinh r t caoầ ề ở ẻ ơ ấ
• Ca: 300-600mg/ngày
• P: 200 - 400mg/ngày

– S a m : r t ít Ca và P nh ng đ vitamin Dữ ẹ ấ ư ủ  Ca và P
đ c h p th đ y đ ru tượ ấ ụ ầ ủ ở ộ  bú m ít b b nh còiẹ ị ệ
x ngươ
– S a bò: r t nhi u Ca và P nh ng l i thi u vitamin Dữ ấ ề ư ạ ế
Sữa mẹ Sữa bò
P
Sinh toá D
Ca
19mg%
+++
30mg %
50mg %
+
120mg%

ch tấ
Khi nuôi b ng s a bò: b sung thêm vitamin D 1000 đ n v /ằ ữ ổ ơ ị
ngày, liên t c cho đ n tu i ăn d mụ ế ổ ặ
– Nên b sung các ch t trên/ph i h p s a m và s a bòổ ấ ố ợ ữ ẹ ữ
n u t c đ phát tri n nhanh (tr sinh non sau 1 thángế ố ộ ể ẻ
tu i), vì s a m đ n thu n không cung c p đ nhu c uổ ữ ẹ ơ ầ ấ ủ ầ
v Ca, P và vitamin D.ề
– Tuy n phó giáp tr ng d b suy do ph i tăng ho t đ ngế ạ ễ ị ả ạ ộ
đ bù tr tình tr ng b thi u Ca và P th ngể ừ ạ ị ế ườ

ch tấ
– Fe: m cung c p trong 2 tháng cu i thai kỳ,ẹ ấ ố
• Càng sinh non tr càng d b thi u Fe.ẻ ễ ị ế
• D tr s tự ữ ắ : 262mg%/đ thángủ , 106mg%/non tháng, đ choủ
tr đ tháng không b thi u máu/3 tháng đ u, nh ng ch 1ẻ ủ ị ế ầ ư ỉ
tháng tr sinh nonở ẻ  l u ý thi u máu sau 1 thángư ế
tu iổ /tr sinh non (đi u tr b ng truy n máu)ẻ ề ị ằ ề và viên s tắ
u ng ch có kh năng h p th /ru t sau 2 tháng tu iố ỉ ả ấ ụ ộ ổ

ch tấ
– Fe: m cung c p trong 2 tháng cu i thai kỳ,ẹ ấ ố
• Càng sinh non tr càng d b thi u Fe.ẻ ễ ị ế
• D tr s t:ự ữ ắ 262mg%/đ thángủ , 106mg%/non tháng, đ choủ
tr đ tháng không b thi u máu/ 3 tháng đ u, nh ng ch 1ẻ ủ ị ế ầ ư ỉ
tháng tr sinh nonở ẻ  l u ý thi u máu sau 1 thángư ế
tu i/tr sinh non (đi u tr b ng truy n máu) và viên s tổ ẻ ề ị ằ ề ắ
u ng ch có kh năng h p th /ru t sau 2 tháng tu iố ỉ ả ấ ụ ộ ổ

ch tấ
– Na và K
• Nhu c u r t th p: 3 mEq (đ tháng), 1-2 mEq (sinhầ ấ ấ ủ
non)/kg/ngày  trong tu n l đ u, khi đi u tr m t n c chầ ễ ầ ề ị ấ ướ ỉ
nên bù Na và K theo đi n gi i đ , tránh tình tr ng th a Na vàệ ả ồ ạ ừ
K
• Th n th i Kali ch mậ ả ậ  đ tránh tăng Kể +
máu không nên b mơ
Kali tr c ti p vào tĩnh m ch mà ch nên nh gi t dung d chự ế ạ ỉ ỏ ọ ị
[ K+
] < 4mEq/100ml

ch tấ
• Các lo i Vitaminạ
– M ăn u ng đ , dù sinh non, tr cũng đ c cung c pẹ ố ủ ẻ ượ ấ
đ các lo i vitaminủ ạ
– N u thi u ăn, ho c tr không đ c nuôi b ng s a m ,ế ế ặ ẻ ượ ằ ữ ẹ
nên cung c p thêm cho tr :ấ ẻ
• vitamin C: 0,05g/ngày đ (t ng h p các men)ể ổ ợ
• vitamin D: 1000 đ n v /ngày cho tu i ăn d mơ ị ổ ặ
• vitamin K1: 1mg ngay lúc chào đ i, nh t là tr sinh quá non,ờ ấ ở ẻ
ru t ch a t ng h p đ c vitamin Kộ ư ổ ợ ượ

ch tấ
• Các lo i vitaminạ
– Vitamin E: 25-50 đ n v /ngày, giúp b o v h ng c uơ ị ả ệ ồ ầ
không b v d dàngị ỡ ễ
• V h ng c u do 3 y u t : thành ph n lipid c a màng h ngỡ ồ ầ ế ố ầ ủ ồ
c u, tác nhân gây peroxyd hóa lipid và vitamin Eầ
• Vitamin E giúp ch ng l i ph n ng peroxyd đ i v i h ngố ạ ả ứ ố ớ ồ
c u. thi uầ ế  màng h ng c u d v m i khi ti p xúc v i ch tồ ầ ễ ỡ ỗ ế ớ ấ
oxyd hóa

ch tấ
• Các lo i Vitaminạ
– Vitamin E
• Acid béo không bão hòa tăng nhi uề  nhu c u vitamin Eầ
tăng
• Thi u vitamin Eế  huy t tánế
• Sinh non <1500g th ng b thi u Vitamin E t tháng thườ ị ế ừ ứ
2 d b thi u máu nh c s c v i t l HC l i tăng/máuễ ị ế ượ ắ ớ ỉ ệ ướ
ngo i viạ  u ng thêm Vitamin E m i ngày 25 – 50 đ n vố ỗ ơ ị

ch tấ
• Glucid: ch y u cho m cung c p qua nhau thai.ủ ế ẹ ấ
– Kh năng d tr d ng glycogen # 34gả ự ữ ạ
– Test glycogen (đánh giá l ng glycogen gan):ượ ở
• Tiêm b p 30g glucagon/tr đ thángắ ẻ ủ  tăng đ ngườ
huy t/12 - 24 giế ờ
• Tiêm 30g glucagon trong tu n l đ u và 30g t tu n th 2ầ ễ ầ ừ ầ ứ
tr đi tr sinh nonở ở ẻ  ch gây đ c tăng đ ng huy tỉ ượ ườ ế
trong th i gian ng n 12 giờ ắ ờ

ch tấ• Glucid
 H đ ng huy t r t hay x y ra tr sinh non.ạ ườ ế ấ ả ở ẻ
– Tr sinh non s d ng glucose r t kém (60%), ch y uẻ ử ụ ấ ủ ế
ngoài gan, ng c l i tiêu th r t t t galactose vàở ượ ạ ụ ấ ố
fructose ngay trong gan  khi đi u tr vàng da do tăngề ị
bilirubin GT/sinh non, nên dùng galactose (t ng h pổ ợ
acid glycuronic)
– Ngu n d tr glycogen do chuy n hóa các ch tồ ự ữ ể ấ
protid, lipid  nên cho tr ăn s m, nh t là khi có hẻ ớ ấ ạ
đ ng huy t, nên truy n thêm plasma n u ph i nuôiườ ế ề ế ả
ăn TM > 3 ngày.

ch tấ
• Glucid
– S sinh d b h đ ng huy t, bình th ng l ngơ ễ ị ạ ườ ế ườ ượ
đ ng trong máu tr đ tháng 70 mg % và tr sinhườ ẻ ủ ở ẻ
non 50mg %.
– Đ ng huy t ch còn 20mg%: tri u ch ng h đ ngườ ế ỉ ệ ứ ạ ườ
huy t /lâm sàngế

ch tấ• Protid
– 5 ngày đ u: h u nh không có chuy n hóa protid doầ ầ ư ể
thi u các men c n thi t (sinh non: càng kém)ế ầ ế
– Đ c cung c p ch y u qua ăn u ngượ ấ ủ ế ố
– T l h p th s gi m n u đ a protid vào c th quáỷ ệ ấ ụ ẽ ả ế ư ơ ể
ng ng cho phépưỡ
– Bình th ng h p th protid # 80 - 90%, ng ng choườ ấ ụ ưỡ
phép tr đ tháng là 5g/kg/ngày và có th lên đ nở ẻ ủ ể ế
7g/kg/ngày đ i v i tr trên 3500gố ớ ẻ

ch tấ
• Protid
– Nhu c u: 3g/kg/ngày (đ tháng); 1-2g/kg/ngày trongầ ủ
tu n đ u và 2 -3 g/kg t tu n th 2 (sinh non);ầ ầ ừ ầ ứ
<1500g: 4g/kg/ngày sau tu n th hai (nhu c u tăngầ ứ ầ
cân nhanh)
– L ng protid bình th ng/máu: 5-6g%/tr đ tháng;ượ ườ ẻ ủ
4 -5g%/ tr nonẻ  tr sinh non d b phù/nh ng ngàyẻ ễ ị ữ
đ u sau sinhầ  nên cho ăn s m và tăng protid máuớ

ch tấ
• Protid
– S a m , nh t là s a non: protid cao và d h p thữ ẹ ấ ữ ễ ấ ụ
– Tăng cân ch y u d a vào 2 ch t protid và lipidủ ế ự ấ  nên
cung c p đ y đ 2 ch t này n u nuôi ăn TMấ ầ ủ ấ ế
– đ ng m t s acid amin/máu nh thyroxin,Ứ ọ ộ ố ư
phenylalanin do thi u men chuy n hóaế ể
– Tr th ng có urê máu > 20mg% do gan không chuy nẻ ườ ể
hóa đ c ureượ
– Cung c p thêm vitamin C ngay t ngày đ u: giúp t ngấ ừ ầ ổ
h p các men chuy n hóa t tợ ể ố

ch tấ
• Lipid
– Ngay ngày đ u: Tr r t c n lipid đ ch ng h nhi t cầ ẻ ấ ầ ể ố ạ ệ ơ
th (glucose không đáp ng đ )ể ứ ủ
– Ru t/s sinh h p th 20 - 50 % ch t lipid. Ch y u làộ ơ ấ ụ ấ ủ ế
các lipid th c v t (d u đ t ng, olive...) và s a m ;ự ậ ầ ỗ ươ ữ ẹ
lipid s a bò h p th kém h nữ ấ ụ ơ
– Acid linoleic (t l cao trong s a m ): r t c n thi t choỷ ệ ữ ẹ ấ ầ ế
s phát tri n c th và ch ng l nhự ể ơ ể ố ạ
– Nuôi ăn TM kéo dài: dùng ch t intralipit 20% đ c chấ ượ ế
t d u hóa h ng d ng, li u 5 - 10 mg/ngày và tiêmừ ầ ướ ươ ề
tĩnh m ch ch mạ ậ

Đ c đi m v máuặ ể ề
• Thai và s sinh<10 ngày: t ch c t o máu chơ ổ ứ ạ ủ
y u là gan, lách, th n; tu x ng ho t đ ng sauế ậ ỷ ươ ạ ộ
đó
• Hi n t ng đa h ng c u 5-5,5 tri u/mm3/nh ngệ ượ ồ ầ ệ ữ
ngày đ u ng n đ 30 ngàyầ ắ ộ  hi n t ng huy tệ ượ ế
tán gây VD sinh lý/tháng 2 - 3 tr đ tháng vàở ẻ ủ
s m h n sau tháng th nh t/tr non thángớ ơ ứ ấ ẻ 
chú ý tình tr ng thi u máu đ có đi u tr k p th iạ ế ể ề ị ị ờ

Đ c đi m v máuặ ể ề
• HC s sinh ít nhi u có thi u m t s menơ ề ế ộ ố
– Methemoglobin-reductasemethemo-globin/máu cao >
5% (8 - 10%), càng rõ tr sinh nonở ẻ  d b tím tái khôngễ ị
do suy hô h pấ
– Men glucose 6 - phosphat deshydrogenasse (G6PD) 
huy t tán m i khi tr dùng m t s thu c nh : vitamin K.ế ỗ ẻ ộ ố ố ư
sulfamide...
• Erythropoietin đ c s n xu t khi Hb còn 10 - 11%ượ ả ấ ở
tr đ tháng và mu n h n tr sinh non. Tr sinhẻ ủ ộ ơ ở ẻ ẻ
non thích nghi d dàng v i Hb th p và không có tri uễ ớ ấ ệ
ch ng Hb # 6 -7g%ứ

S THAY Đ I Hb TRONG NĂM Đ UỰ Ổ Ầ
Tuần lễ
Đủ tháng
Non tháng
1200-2500g <1200g
0 17 16,4 16,0
1 18 16,0 14,8
3 15,9 13,5 13,4
6 12,7 10,7 9,7
10 11,4 9,8 8,5
20 12,0 10,4 9,0
50 12,0 11,5 11,0
TG có nồng
độ thấp nhất
Tuần 6 – 12
(tháng thứ 3)
Tuần 5 – 10
(2 tháng ½)
Tuần 4 – 8
(2 tháng)

Đ c đi m v n i ti tặ ể ề ộ ế
• Sinh d c: Dù trai hay gái, tr có ít nhi u có n i tụ ẻ ề ộ ố
n , folliculin, c a m truy n qua nhau thaiữ ủ ẹ ề 
tuy n vú c a tr có hi n t ng s ng to, và cácế ủ ẻ ệ ượ ư
em gái có th có kinh nguy t trong 10-12 ngàyế ệ
đ uầ
• Tuy n yên: ho t đ ng ngay t nh ng phút đ uế ạ ộ ừ ữ ầ
giúp tr thích nghi t t v i môi tr ng ngoài, ngayẻ ố ớ ườ
c tr sinh non cũng thích nghi t tả ẻ ố
– n i ti t t tuy n yên bình th ng là 6-10 g/ml máu, sộ ế ố ế ườ ẽ
tăng đ n 60g/ml trong đi u ki n b h lý nh h nhi t,ế ề ệ ệ ư ạ ệ
suy hô h p...ấ

• Tuy n giáp: ho t đ ng t ngày th 3 c a bào thai,ế ạ ộ ừ ứ ủ
thyroxin có t tháng th 6-8 thai kỳ.ừ ứ
– Khi ra đ i: n u nhi t đ bên ngoài quá th pờ ế ệ ộ ấ  tuy n giápế
ti t nhi u thyroxinế ề
• Tuy n phó giáp: đi u hòa l ng Ca và P trong máu, tế ề ượ ừ
các d tr x ng. Tr sinh non th ng xuyên b đeự ữ ở ươ ẻ ườ ị
do thi u Ca máuạ ế  r t d b suy tuy n phó giápấ ễ ị ế
• Tuy n t y: ho t đ ng t nh ng gi đ u sau sinh. ch tế ụ ạ ộ ừ ữ ờ ầ ấ
ti t ch y u là Insulin. Men tiêu hoá đ c ti t mu nế ủ ế ượ ế ộ
h nơ
– S sinh r t d b h đ ng huy t: thi u cung c p và tăngơ ấ ễ ị ạ ườ ế ế ấ
s d ng và tăng l ng Insulin trong máuử ụ ượ

• Th ng th n: kích th c t ng đ i to và ho tượ ậ ướ ươ ố ạ
đ ng s m, c b ph n v và t yộ ớ ả ộ ậ ỏ ủ
– Glucocorticoid gia tăng t ng h p protid và giúp trổ ợ ẻ
sinh non tăng cân nhanh
• Nhau thai: t tháng th t c a bào thai.ừ ứ ư ủ
– Progesteron và prolactin đ c nhau thai ti t ra giúpượ ế
thai nhi chuy n hóa các ch t đ m, m , đ ng, cũngể ấ ạ ỡ ườ
nh các ch t TSH c a tuy n yên, các ch t c a nhauư ấ ủ ế ấ ủ
thai, huy đ ng d tr m và ti t ki m s tiêu hóa cácộ ự ữ ỡ ế ệ ự
ch t đ m, đ ngấ ạ ườ

Đi u hòa thân nhi tề ệ
• Khi ra đ i, tr r t d b m t nhi t, nh ng kh năngờ ẻ ấ ễ ị ấ ệ ư ả
t o nhi t l i kémạ ệ ạ  d b r i lo n đi u hoà thânễ ị ố ạ ề
nhi tệ
• Chuy n hóa đ m, m , đ ngể ạ ỡ ườ  ch ng l nhố ạ
• D tr các ch t này r t ít: ch đ cho 2 - 3 gi đ uự ữ ấ ấ ỉ ủ ờ ầ
sau sinh b o đ m Tả ả o
t i u môi tr ng: 28 -ố ư ở ườ
300
C/tr đ tháng và 30 - 33ẻ ủ 0
C/tr sinh nonẻ
• Nhu c u năng l ng (tính theo Kcalo/kg) tăng d nầ ượ ầ
theo tu i và theo cân n ng, đ c phân ph i cho cácổ ặ ượ ố
ho t đ ng c n thi t nh : chuy n hóa c b n, v nạ ộ ầ ế ư ể ơ ả ậ
đ ng, tiêu hóa và tăng tr ngộ ọ

NHU C U NĂNG L NG C A TR S SINH THEOẦ ƯỢ Ủ Ẻ Ơ
GRISLAIN
CN CHCB VĐ Tiêu Hóa Tăng cân Kcalo/ngàyƩ
<1500g
< 7 ngày 36 14 8 25 83
> 7 ngày 50 22 12 32 116
>1500g
< 7 ngày 44 22 10 25 101
> 7 ngày 50 26 12 30 120

Đi u hòa thân nhi tề ệ
• Nuôi ăn TM tr sinh non: trong nh ng ngày đ u chẻ ữ ầ ỉ
c n đ m b o chuy n hóa c b n (40 - 50 Kcalo/kg)ầ ả ả ể ơ ả
• Có b nh lýệ  các nhu c u trên tăng nhi uầ ề
Ví d : s t cao, khó th , tiêu ch y, nhi m trùng...ụ ố ở ả ễ
• Năng l ng trong nh ng ngày đ u: ch y u tượ ữ ầ ủ ế ừ
đ ng. Thi uườ ế  huy đ ng t các d tr m vùng bộ ừ ự ữ ỡ ả
vai, trung th t, quanh th n... và cu i cùng: t d trấ ậ ố ừ ự ữ
đ mạ
 Cho tr ăn s m, ngay sau sinh tr đ tháng và 2-3ẻ ớ ở ẻ ủ
gi tr sinh non d i 1500g. Không ăn đ cờ ở ẻ ướ ượ 
nuôi qua đ ng tĩnh m chườ ạ

Đ c đi m v mi n d chặ ể ề ễ ị
• S sinh có s c đ kháng kémơ ứ ề
– Da m ng, đ toan th p, ít có tác d ng di t khu nỏ ộ ấ ụ ệ ẩ
– Niêm m c d xây xát, d b viêm loét.ạ ễ ễ ị
– Mi n d ch t bào: có t trong bào thai, ch có tác d ngễ ị ế ừ ỉ ụ
sau sinh, r t kém n u tr sinh thi u thángấ ế ẻ ế
• Ph n ng tăng b ch c u khi ti p xúc v i tác nhân gây b nhả ứ ạ ầ ế ớ ệ
th c bào l i r t kém: sau 24 tháng m i hoàn ch nhự ạ ấ ớ ỉ
– Mi n d ch huy t thanh: bào thai t o đ c các IgG vàễ ị ế ạ ượ
IgM t tháng th 6 và IgA t tháng th 8, không đángừ ứ ừ ứ
k . (sau 12 tháng: IgG # 60%, IgM # 80%, IgA # 20% soể
ng i l nườ ớ

• Tr s sinh ch y u s d ng IgG c a m (quaẻ ơ ủ ế ử ụ ủ ẹ
nhau) gi m d n và m t h n lúc 6 tháng tu i.ả ầ ấ ẳ ổ
• IgG có tác d ng ch y u đ i v i Gram (+). Đ i v iụ ủ ế ố ớ ố ớ
vi trùng Gram (-) ph i c n đ n IgMả ầ ế  vi trùng
Gram (-) th ng gây nhi m n ng và t vong caoườ ễ ặ ử
• Do tr s sinh s n xu t các globulin MD kémẻ ơ ả ấ 
b t đ u tiêm phòng t 2 tháng tu i, tr m t sắ ầ ừ ổ ừ ộ ố
b nh nh lao, b i li t, c n tiêm phòng, ngay sauệ ư ạ ệ ầ
sinh vì m không truy n kháng th cho con, màẹ ề ể
b nh thì r t nguy hi m cho l a tu i nàyệ ấ ể ứ ổ

• B nh ho gà: m không truy n KT cho con chệ ẹ ề ỉ
tiêm phòng cho tr s ng trong vùng có d chẻ ố ị
• Đ i v i các b nh khác nh : s i, th ng hàn, b chố ớ ệ ư ở ươ ạ
h u, th y đ u, tr s sinh đ c b o v doầ ủ ậ ẻ ơ ượ ả ệ
globulin mi n d ch c a mễ ị ủ ẹ  tiêm phòng cho trẻ
sau tháng th 6.ứ

Chăm sóc s c kh e ban đ uứ ỏ ầ
• Trên c s hi u bi t v đ c đi m sinh lý tr s sinhơ ở ể ế ề ặ ể ẻ ơ
– C p 0ấ
• Các bi n pháp nâng cao đi u ki n s ng, ch đ chăm sóc y tệ ề ệ ố ế ộ ế
và đ m b o tính d dàng trong b o hi m y t cho ng i dân,ả ả ễ ả ể ế ườ
• B i d ng ki n th c y t th ng th c v nuôi con cho các bàồ ưỡ ế ứ ế ườ ứ ề
m ,ẹ
• Đ m b o v sinh môi tr ng s ngả ả ệ ườ ố
• Khuy n khích nuôi con b ng chính s a mình, t n d ng s aế ằ ữ ậ ụ ữ
non

– C p 0ấ
• C n ph i phát hi n s m các y u t nguy c và đi u tr tích c cầ ả ệ ớ ế ố ơ ề ị ự
các b nh suy dinh d ng, hi n t ng thi u oxy, h đ ngệ ưỡ ệ ượ ế ạ ườ
huy t tr s sinh...ế ẻ ơ
• R t c n th n tr ng/v n đ dùng thu c, tránh tình tr ng suyấ ầ ậ ọ ấ ể ố ạ
th nậ
• C n cung c p đ nhu c u Fe, cung c p đ nhu c u canxi-ầ ấ ủ ầ ấ ủ ầ
phospho nh t là đ i v i các tr sinh non tr c tháng th 8ấ ố ớ ẻ ướ ứ

– C p 0ấ
• B o đ m thân nhi t # 36,5ả ả ệ 0
C, và To
môi tr ng s ng t i uườ ố ố ư
• Tránh các h t c c t l , c t r n b ng li m, m nh chai...ủ ụ ắ ễ ắ ố ằ ề ả
• Ph i tiêm phòng vacin đ y đ cho s sinh (b i li t, lao...)ả ầ ủ ơ ạ ệ

– C p Iấ
• Tăng c ng GDSK: t m quan tr ng CDD (phòng ch ng tiêuườ ầ ọ ố
ch y), u ng vitamin A, phòng ch ng suy dinh d ng, ch ngả ố ố ưỡ ố
thi u máu thi u s t, chích ng a th ng qui vitamin Kế ế ắ ừ ườ 1 ngay
sau sinh
• Đăng ký qu n lý thai nghén t t, không nên sinh nhàả ố ở
• Đ phá các h t c mê tín: c t l , u ng n c cam th o, bùa...ả ủ ụ ắ ễ ố ướ ả
(!)

– C p 2ấ
• Phát hi n s m các d u ch ng, tri u ch ng nguy c nh mệ ớ ấ ứ ệ ứ ơ ằ
đi u tr k p th i, thích h p b nh lý tr s sinhề ị ị ờ ợ ệ ẻ ơ
• B i d ng ki n th c b nh h c cho cán b y t trên m i tuy nồ ưỡ ế ứ ệ ọ ộ ế ọ ế
đi u trề ị
• Th c hi n t t và đ ng b các ch ng trình qu c giaự ệ ố ồ ộ ươ ố
• Giáo d c các bà m : n m v ng nguyên t c c b n đ phòngụ ẹ ắ ữ ắ ơ ả ể
ng a nguyên phát và có thái đ x trí thích h pừ ộ ử ợ

– C p 3ấ
• Tăng c ng các bi n pháp ph c h i ch c năng (áp d ng cácườ ệ ụ ồ ứ ụ
ph ng pháp v t lý tr li u...)ươ ậ ị ệ
• V lâu dài: c n ph i có ch đ giáo d c cũng nh h ngề ầ ả ế ộ ụ ư ướ
nghi p thích h p cho nh ng tr b di ch ng... (đ c trình bàyệ ợ ữ ẻ ị ứ ượ
trong t ng bài riêng trong ch ng trình s sinh)ừ ươ ơ

Ddsltss (nx power lite)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Ddsltss (nx power lite)

Similar to Ddsltss (nx power lite) (20)

More from Can tho university of medicine and farmacy

More from Can tho university of medicine and farmacy (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Ddsltss (nx power lite)