Presentatie op 22-2-2016 op het jaarcongres van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) in Brussel

1. Open onderwijs in het Nederlandse hbo
Trends, kansen en vraagstukken
Robert Schuwer

2. 2
Agenda
• Enkele begrippen
• Trends en kansen
• Onderzoek
• Wat nu?

3. 3
CC-BY Hester Jelgerhuis
Enkele begrippen

4. 4
Wat is open?
• Klassiek
– Tijd, plaats, tempo, toegang,
programma
• Digitaal
– Gratis, hergebruik en
aanpassen toegestaan
Oxyman

5. 5
Wat zijn open leermaterialen?
• Open Educational Resources (OER)
• Digitaal open
• 5R
– Retain
– Reuse
– Remix
– Revise
– Redistribute
• Open licentie (Creative Commons)

6. 6
Wat is een MOOC?
• Massive
• Open
• Online
• Course
© Dave Blazek

7. 7
Wat is open online onderwijs?
• Services en/of onderwijsinspanning (deels) open
toegankelijk
• Gratis beschikbaar
• Grotendeels online
• Leermateriaal is OER
• Onderwijs heeft klassiek open kenmerken
John Spooner

8. 8
CC-BY Ria Jacobi
Trends en kansen

9. 9

10. 10
Twee ambities op openheid
• In 2025 delen alle docenten in het hoger
onderwijs hun leermaterialen
• In 2025 erkennen instellingen elkaars
MOOC´s

11. 11
Middel, geen doel!

12. http://www.surf.nl/trendrapport-open-en-online-onderwijs-2015 12
Trendrapport Open en online onderwijs

13. 13
Congresanalyse
• 2014-2015
• 4 congressen
• 218 papers
• Lessons learned

14. 14
Verbinden biedt kansen

15. 15
Conclusie: pioniersfase voorbij
• Trend: aandacht voor adoptie (incl. open policy)
• Trend: bereiken nieuwe doelgroepen
• Trend: aandacht voor effectiviteit van open onderwijs
• Trend: verbinden van “openness”

16. 16
CC-BY Hester Jelgerhuis
Onderzoek

17. 17
Vraagstelling
Wat is de huidige stand van zaken rondom
publiceren en gebruik van zowel open
leermaterialen als MOOC’s in het hoger
onderwijs?
CC BY-SA by maartmeester

18. 18
Context
• Survey
• 140 bruikbare responses
Type instelling
Aantal instellingen met
bruikbare responses
Totaal aantal
instellingen % response
Hogeschool 23 (90) 38 61%
UMC 5 (7) 8 63%
Universiteit 15 (43) 15 100%

19. 19
Visie
Gedeelde visie (N=15)

20. 20
Beleid
Aanwezigheid beleid (N=15)
beleid ontwikkeld op instellingsniveau
beleid ontwikkeling op niveau van het departement of
faculteit
niet daadwerkelijk uitgevoerd door departement of
faculteitwordt instellingsbreed uitgevoerd

21. 21
Waarom OER publiceren?
Hogeschool: 12%
Universiteit: 35%
Hogeschool: 18%
Universiteit: 50%
Hogeschool: 12%
Universiteit: 55%
Hogeschool: 12%
Universiteit: 65%
Hogeschool: 65%
Universiteit: 30%

22. 22
Waarom geen OER publiceren?

23. 23
Waarom MOOC publiceren?
Hogeschool: 5
Universiteit: 19
UMC: 1
Hogeschool: 0
Universiteit: 17
UMC: 1
Hogeschool: 0
Universiteit: 14
UMC: 1
Hogeschool: 3
Universiteit: 10
UMC: 1

24. 24
Waarom geen MOOC publiceren?

25. 25
Waarom hergebruik OER/MOOC?

26. 26
Waarom geen hergebruik OER/MOOC?

27. 27
Hoe is dat bij jullie?
• Zelfde beeld in het Belgisch hoger
onderwijs?
• Zelfde verschillen tussen universiteiten en
hogescholen?

28. 28
Strategische vraagstukken
• Onvoldoende besef
• Onvoldoende strategische visie op
onderwijs
• Businessmodellen
• Verlies regionale identiteit?
Hodgkinson-Williams, C. (2010). Benefits and Challenges of OER for Higher Education Institutions. Report Commonwealth of
Learning, Zuid Afrika.
McGill, L., Falconer, I., Dempster, J.A., Littlejohn, A. and Beetham, H. (2013). Journeys to Open Educational
Practice: UKOER/SCORE Review Final Report. JISC.
Richter, T., Kretschmer, T., Stracke, C., Bruce, A., Hoel, T., Megalou, E., Mazar, I. & Sotirou, S. (2014). Open Educational Resources
in the context of school education: barriers and possible solutions. European Scientific Journal 10(19).

29. 29
Tactische vraagstukken
• Open licenties en copyright
• Onvoldoende digitale vaardigheden bij
docenten en staf

30. 30
Operationele vraagstukken
• Vindbaarheid van juiste OER
• Kwaliteit van OER
• Menselijke factoren

31. 31
Onderzoek OER Research Hub http://oerresearchhub.org/2015/09/21/data-report-2013-2015-educators/

32. 32
Wat hebben we nog meer geleerd?
• Open, OER en MOOC worden als vage
begrippen ervaren
• Moeilijk om een gedetailleerd totaalbeeld
te krijgen.
CC BY Colin_K

33. 33
CC-BY Ria Jacobi
Wat nu?

34. 34
Wat moet er gebeuren?
• Formuleer een open policy op nationaal en
instellingsniveau
• Realiseer een platform voor delen en
hergebruiken van open leermaterialen
– Realiseer meer efficiency door standaardcursussen
voor deficiëntie aanpak
• Realiseer duurzame ondersteuning voor
docenten
• Realiseer duurzame samenwerking tussen
instellingen

35. 35
Vragen?

36. 36
Dank u wel!
@fagottissimo
bassoonvenlo
http://nl.linkedin.com/in/robertschuwer
robertschuwer.nl
+31 - 6 1446 9300
r.schuwer@fontys.nl