health

1. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл
бичих
Д.Гантуяа (MD, MPH, PhD)
Эпидемиологи Биостатитикийн тэнхим
Нийгмийн Эрүүл Мэндийн Сургууль,
АШУҮИС
Анагаахын Шинжлэх Ухааны
Үндэсний Их Сургууль

2. Агуулга
 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл хэвлүүлэхэд анхаарах
зүйлс
 Бүтээлийн зохиогч хэн байх вэ?
 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл (manuscript-paper) –
ийн дэс дараалал, бүтэц, агуулга
 Сэтгүүлээ хэрхэн сонгох вэ?

3. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл гэж юу вэ?
Судалгааны гол үр дүнг
тайлбарлан бичиж хэвлүүлсэн
эрдэм шинжилгээний бүтээлийг
хэлнэ.

4. Өгүүлэл хэвлүүлэх дараалал
Зохиогч
Сэтгүүлийн
редакци
Уншигчид
Хамтран зохиогч Хянан
засварлагч

5. Өгүүлэлд тавигдах шаардлага?
 Сайн судалгаа хийх
 Өгүүллээ сайн бичсэн байх
 Сэтгүүлээ зөв сонгох

6. Сайн судалгаа?
 Зорилгоо оновчтой тодорхойлсон
 Судалгааны үйл явц нарийн бичигдсэн
 Судалгааны загвар төлөвлөгдсөн
 Судалгааны хязгаарлалтыг илрүүлсэн
 Ёс зүйн стандарт мөрдсөн
 Статистик боловсруулалтын тохиромжтой арга
хэрэглэсэн
 Үр дүн хоёрдмол утгатай бус
 Дүгнэлт батлагдсан
 Хэлцэмж сайн бичигдсэн

7. Сэтгүүлийн редакц юуг хамгийн их анхаардаг
вэ?
 Сэтгүүлээс гаргасан зохиогчдод зориулсан
зөвлөмжийн (Instructions to authors) дагуу өгүүллээ
бичсэн байх
 Тухайн судалгааны ажил нь шинэлэг, ач
холбогдолтой байх
 Өгүүлэл нь нягт нямбай, гүйцэд байх
 Өгүүлэл нь богино бөгөөд тодорхой бичигдсэн байх

8. Authorship (хэн зохиогч байх вэ)
 Судалгааг эхлэхээс өмнө хэн артиклийг бичих, зохиогчдын
нэрсийн дараалал ямах байх, хэн хэнийг зохиогчид оруулах
зэргийг сайн зөвлөж шийдсэн байх хэрэгтэй
Зохиогчдод:
- Судалгааны арга аргачлал, мэдээ материал цуглуулах,
боловсруулалт хийх, үр дүнг тайлагнаж дүгнэлт гаргахад
маш чухал хувь нэмэр оруулсан
- Эрдэм шинжилгээний өгүүллийн драфт
гаргасан,бичсэн,өгүүллийг хянаж маш чухал засвар
өөрчлөлтүүдийг хийсэн зэрэг болно
Харин: Судалгааны санхүүжилтийг олсон, судалгааны мэдээ
материал цуглуулахад оролцсон, судалгааны байгийг
ерөнхийд нь удирдсан байх зэрэг нь зохиогч болоход
хангалтгүй

9. Эхний, нэгдүгээр зохиогч
 Тухайн судалгааны ажлын дийлэнх хэсгийг хийсэн
 Өгүүллийн эхийг бэлтгэсэн

10. 2 дах зохиогч
 Судалгааны загварыг төлөвлөсөн, судалгааны үр дүнг
тайлбарласан s
 Өгүүллийн эхийг бэлтгэхэд тусалсан, хянасан
 Судалгааны ажилд үнэтэй зөвөлгөө өгсөн, судалгааны
үр дүнг 1-р зохиогчийн өмнөөс талйбарлах чадвартай

11. Сүүлийн зохиогч
 Ахлах судлаач
 Үндсэн судлаач
 Удирдагч

12. Эрдэм шинжилгээний өгүүллийн бүтэц
1. Title (Сэдэв, Гарчиг)
2. Abstract (Хураангуй)
3. Introduction (Үндэслэл)
4. Materials and Methods (Судалгааны арга, аргачлал)
5. Results (Үр дүн)
6. Discussion (Хэлцэмж)
7. References (Ном зүй)

13. Бүтээлд тавигдах нийтлэг шаардлага
Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл (ЭШӨ) нь дараах
хэсгүүдтэй байна.
- Өгүүллийн нэр
- Зохиогчийн овог нэр, утас
- Өгүүллийн хураангуй (Монгол, Англи хэлээр бичигдсэн)
- Түлхүүр үг (Монгол, Англи хэлээр бичигдсэн)
- Судалгааны үндэслэл
- Судалгааны арга, аргачлал
- Үр дүн
- Хэлцэмж
- Дүгнэлт
- Ном зүй

14.  ЭШӨ нь хураангуй, түлхүүр үг, оршил, текст, зураг
(график болон фото зураг), хүснэгт, дүгнэлт, ишлэл
татсан ном, зохиолын нэрс багтаасан байна.
 ЭШӨ-ийн хураангуйг 400-500 үгэнд багтааж Монгол,
Англи хэлээр бичнэ. Англи хураангуй нь Background,
Method, Result, Conclusion хэмээх бүтэцтэй байна.
 Өгүүлэлд 4-5 түлхүүр үг хэрэглэнэ. Өгүүллийн нэрэнд
орсон үг түлхүүр үгэнд орохгүй. Түлхүүр үг нь нэр үг,
нэрлэхийн тийн ялгал, ганц тоон дээр, Монгол, Англи
хэлээр бичигдсэн байна.
 Нийтээр хэрэглэж заншаагүй товчилсон үгийг өгүүлэлд
хэрэглэхгүй байвал зохино.

15. Гарчиг
Хамгийн чухал бөгөөд хамгийн их уншигддаг хэсэг
- Өгүүллийн агуулгыг хамгийн сайн илэрхийлэх
- Аль болох богино

16.  Гарчгийн төрлүүд
 Тодорхой : Улаанбаатар хотын агаарын бохирдол ба өсөлтгүй
жирэмслэлтийн хамаарлыг судалсан нь
 Мэдээллийн : Гол үр дүн, дүгнэлтийг гарчиг болгон оруулах : Өвлийн
улиралд агаар цэвэршүүлэгч хэрэглэх нь ургийн жинд эерэгээр нөлөөлж
байна.
 Асуулт асуух хэлбэрийн
 Улаанбаатар хотын агаарын бохирдол ургийн жинд нөлөөлж байна уу?
 Үндсэн болон дэд гарчиг
 Үндсэн сэдвээс дэд сэдэв рүү шилжсэн байх. Агаарын бохирдол ба
амьсгалын замын өвчлөлийн хамаарал: Бага насны хүүхдийн хатгаа өвчинд
агаарын бохирдол нөлөөлөх нь.

17. Хураангуй
 Эрдэм шинжилгээний өгүүллийн 2 дахь чухал
хэсэг бөгөөд мөн хамгийн их уншигддаг хэсэг
 Зорилго : Уншигчдыг бүтэн өгүүлэлийг цааш
үргэлжлүүлэн унших эсэхээ шийдэхэд нь туслах
 (1) Судалгааны гол зорилго;
 (2)Судалгааг хэрхэн хийсэн;
 (3) Ямар гол үр дүн гарсан;
 (4) Хамгийн гол дүгнэлт юу байсан?

18. Хураангуй
 Дескриптив
 Судагааны өгүүлэлийн бүтэц, агуулгыг тайлбарласан, үр
дүнгийн талаар нарийвчлан тайлбарлаагүй
 Мэдээллийн
 Эрдэм шинжилгээний судалгааг нарийн тайлбарласан
(зорилго, арга аргачлал, үр дүн, дүгнэлт) – 200 -250
үгтэй
 Дэлгэрэнгүй хураангуй ( хурлын )
 Түлхүүр үг - тухайн артиклийг хамгийн сайн
илэрхийлж чадах онцлог үгнүүд

19. Үндэслэл
 Юу судлагдаагүй байгааг тодруулах
 Одоогийн байдлаар мэдэгдэж байгаа болон юу
судлагдаж буйг тодруулах
 Энэ судалгааг хийх болсон шалтгаан? (purpose of the
research)
 Судалгааны таамаглал (study question)

20. Үндэслэл
 Зорилго: Судалгааны ажлын хэрэгцээ, ач холбогдолыг
тодорхойлох
 Ерөнхийгөөс нарийн луу чиглэсэн байх
 Судалгааны зорилгоор төгсөнө

21. Судалгааны арга, загвар
 Зорилго
1. Уншигчдад уг судалгааны үнэн магадтай байдлыг
шүүн тунгаах
2. Бусад судлаачид тухайн судалгааг давтан хийх
боломж олгох

22. Судалгааны арга, загвар
 Судалгааны загвар (RCT, case-control, cohort study
ect.)
 Судалгааны нэгж
 Судалгааны цар хүрээ
 Хэмжигдэхүүнүүд, юуг ямар аргаар хэмжиж
судалсан, ямар нэгжтэй
 Ёс зүйн зөвшөөрөл, дүгнэлт
 Боловсруулалт хийсэн статистикийн аргууд, хэмжсэн
үзүүлэлтүүд

23. Үр дүн
 Зорилго
А. Судалгааны явц
Б. Судалгааны үр дүнг танилцуулах
 Хамгийн эхэнд судалгаанд оролцогчдын талаар:
хамралт, хамрагдаагүй оролцогчид г.м
 Үр дүнг аль болох Хүснэгт, график дүрслэлээр үзүүлэх
 Бүгдийг биш хамгийн гол, чухлыг үзүүлэх

24. Хүснэгт ба дүрслэл
 Хүснэгт – бодит тоо
 Дүрслэл – өгөгдлийн хандлага
 Үр дүнг уншиж байгаа хүн нь текстийг уншилгүйгээр
шууд ойлгох боломжийг хангах

25. Хэлцэмж
 Судлаачийн бичих ур чадварыг хамгийн их
шаардана
Зорилго: судалгаанаас гарсан үр дүн, түүний ач
холбогдлыг тайлбарлах
- Судалгааныхаа үр дүнг бусад судлаачдынхтай
харьцуулна
- Судалгааны ач холбогдол, дутагдалтай болон
давуу талуудыг тодорхойлно
- Дүгнэлт

26. Хэлцэмж
1. Таны судалгааны гол зорилго ?
Хамгийн гол үр дүн ололт, амжилтаа эхний хэсэгт нэгтгэн
бичих
2. Ямар дүгнэлтэнд хүрсэн?
 Үр дүнгийн хоорондбн хамаарлыг хэрхэн яаж харьцуулсан
 Үр дүн таны хүлээгдэж буй үр дүнд хүрсэн эсэх, судалгааны
үндэслэл хэсэгт ишлэл авсан бусад судлаачдын ажилтай
харьцуулахад ямар байсан?
 Судалгааны явцад гарсан давуу тал, санал нэгдсэн эсвэл
эсрэг үр дүн гарсан бол тайлбарлах
 Дээрх нэмэлт үр дүн, эсвэл өөр үр дүн гарсан бол цаашид
ямар арга хэмжээ авч болох талаар тайлбар бичих

27. Хэлцэмж
3. Таны судалгааны үр дүн ямар ач холбогдолтой вэ?
 Онолын хувьд, шийдвэр гаргачидад ямар шинэ нотолгоонд
суурилсан мэдээлэл өгч болох
 Бодит амьдрал дээр эдгээр үр дүн нэвтрүүлэх боломжтой
эсэх ?
 Энэ судалгааны цар хүрээ, үр өгөөжийг нэмэгдүүлэхэд
цаашид юун дээр анхаарах хэрэгтэй, ямар арга үам байгаа
эсэхийг оруулах

28. Ёс зүйн асуудал
 Нэг өгүүлэл- нэг сэтгүүл!!!!
 Бусдын хийсэн ажлыг зөвшөөрөлгүй авах, нийтлүүлэх
!!!!
 Уг судалгааны ажлыг, өгүүллийг бичихэд голлох
үүрэгтэй оролцсон хүмүүсийг зохиогчийн нэрсэд
дарааллаар нь оруулах

29. Талархал
Зорилго : Судалгаанд тусалсан, дэмжсэн хүмүүс болон
байгууллагуудад талархал илэрхийлэх
- Зохиогчдын нэг болоход арай хангалтгүй, гэхдээ
судалгаанд тусалсан, зөвлөсөн хүмүүс
- Судалгааны ажлын санхүүжүүлэгч

30. Ном зүй
1. Тоон систем
2. Цагаан толгойн дараалал
3. Ванкувер систем
4. Харвард систем гм

31. Ном зүй
1. Бүх зохиогчдыг оруулах – 6с дээш бол эхний 6
оруулаад бусад
2. Өгүүллийн нэр
3. Сэтгүүлийн нэр
4. Сэтгүүлийн дугаар
5. Өгүүллийн хуудасны дугаар /эхний бөгөөд
сүүлийн дугаар/
6. Хэвлэгдсэн он

32. Harvard Reference Style – цагаан толгойн
дарааллар
Uses the author's name and date of publication in
the body of the text, and the bibliography is given
alphabetically by author
 Adams, A.B. (1983a) Article title: subtitle. Journal Title 46
(Suppl. 2), 617-619
 Adams, A.B. (1983b) Book Title. Publisher, New York.
 Bennett, W.P., Hoskins, M.A., Brady, F.P. et al. (1993)
Article title. Journal Title 334 , 31-35.

33. Vancouver Reference Style ишлэл авсан
дарааллар
Uses a number series to indicate references;
bibliographies list these in numerical order as
they appear in the text
1. Adams, A.B. (1983) Article title: subtitle. Journal
Title 46 (Suppl. 2), 617-619.
2. Lessells, D.E. (1989) Chapter title. In: Arnold,
J.R. & Davies, G.H.B. (eds.) Book Title , 3rd edn.
Blackwell Scientific Publications, Oxford, pp. 32-
68.
3. Bennett, W.P., Hoskins, M.A., Brady, F.P. et al.
(1993) Article title. Journal Title 334 , 31-35.

34. Сэтгүүлийг сонгох
 Сэтгүүлийн сонирхол, нийтлэг хэвлэгддэг сэдвүүд
 Улс орон
 Судалгааны үр дүн

35. Гол анхаарах
1. Өөрийн өгүүллийг хэвлүүлж болох сэтгүүлийг
олох /3/
2. Өгүүлэл бичихээс өмнө тухайн сэтгүүлд тавих
шаардлагыг мэдэх
3. Сэтгүүлд тавих шаардлагыг биелүүл !!!
4. Сэтгүүлийг уншдаг уншигчидаа мэдэх
5. Өгүүлэл бичих дараалал, төлөвлөгөө гарга

36. Төлөвлөх
 Brainstorm: Өгүүлэлд оруулах бүх санаагаа бичиж
тэмдэглэх
 Судалгааны гол асуудлыг эхлээд нэгтгэх
 Зохион байгуулах: асуудлуудыг бүлэглэх, уг асуудлыг
шийдэж болох үр дүнг тус тусад нь нэгтгэх
 Өгүүллийн эхийг бэлтгэх

37. Peer review сэтгүүл?
 Эрдэм шинжилгээний өгүүлэлийг тухайн салбарт
ажилладаг дадлага туршлагатай, нэр хүнд бүхий
эрдэмтэд хянах, үнэлэх дүгнэлт хийх процесс
 Peer review нь сэтгүүлд өгүүлэл сонгох, төсөл
шалгаруулахад хэрэглэгддэг
 Гол зорилго нь зохиогчид буюу судлаачдыг олон
улсын стандартад нийцсэн, үнэн зөв, бодитой, хувь
хүний ашиг сонирхолоос ангид, нотолгоо бүхий
мэдээллийг бүх нийтэд түгээх үйл ажиллагааг
дэмжих, хянах

38. Peer review
Бүтээлийг хянах эрдэмтэд нь
- Нууц
- Бие даасан байх шаардлагатай
- Ингэснээр хувь хүний үзэл бодлын үүднээс өрөөсгөл
дүгнэлт гаргах, бүтээлийг хэвлэх эсэх талаар буруу
шийдвэр гаргахаас сэргийлнэ

39. Peer review хийсний дараа сэтгүүлийн
редакциас гарах шийдвэр
 Ямар ч засваргүй, сэтгүүлд ирүүлсэн хувилбарыг шууд
хэвлэхийг зөвшөөрөх
 Бүтээлийг хянасан эрдэмтдийн саналын дагуу зохих
засваруудыг хийсний дараа хэвлэхийг зөвшөөрөх
 Хэвлэхээс татгалзах, гэхдээ зохих хэмжээгээр засч
сайжруулсны дараа дахин сэтгүүлд ирүүлж болно
 Хэвлэхээс бүрэн татгалзах

40. Peer Review хийх явц
Өгүүлэл өгөх
Сэтгүүлийн редакторын анхны шийдвэр
Хүлээн авсныг баталгаажуулах
Татгалзах Хянахыг зөвшөөрөх
Хянан тохиолдуулах хүнийг томилох
Хянан тохиолдлуулахыг зөвшөөрөх
Хянах
ТатгалзахЗөвшөөрөх
Зохиогчид өгөх зөвөлгөө
Сайжруулах
Өгүүллийг хэвлүүлэхээр илгээх
Хүлээн авахСайжруулах
Засвар хийх
Засварыг шалгах, хянах

41. МУ-ын эрүүл мэндийн салбарт хэвлэгдэж буй
сэтгүүлүүд
1. Монголын анагаах ухаан – 41 дэх жилдээ
2. Эмч нарын эрдэм шинжилгээний нийгэмлэг,
МАУБ, АУ-ны төгсөгчдийн улирал тутмын сэтгүүл
3. Innovation
4. Нүд судлал
5. Мэс засал
6. Онош
7. Халдварт өвчин судлалын Монголын сэтгүүл
8. Хавдар
9. Өрхийн анагаах ухаан
10. Эмийн мэдээлэл
11. Эм зүй, эм судлал

42. 12. Эрүүл Мэндийн Шинжлэх Ухаан
13. Нийгмийн Эрүүл Мэндийн Эрин
14. Эх барих, эмэгтэйчүүд судлал
15. Journal of Health Sciences
16. Central Asian Journal of Medical Sciences
17. Дорно дахины уламжлалт анагаах ухаан
18. Монголын Уламжлалт анагаах ухаан
19. Мэдрэл судлал
20. Сэргээн засах анагаах ухаан
21. Эх барих эмэгтэйчүүд, хүүхэд судлал
22. Эрүүл Мэндийн лаборатори
23. Сувилахуйн боловсрол

43. Номхон Далайн баруун бүсийн орнуудын анагаах
ухааны сэтгүүлүүдийг индексжүүлэх байгууллага
(WPRIM)-д бүртгэлтэй
 Монголын анагаах ухаан
 Дүрс оношлогоо
 Онош
 Innovation
 Эрүүл мэндийн шинжлэх ухаан
 Халдварт өвчин судлалын Монголын сэтгүүл
 Journal of Health Sciences
 Эх барих, эмэгтэйчүүд судлал
 Нүд судлал
 Central Asian Journal of Medical Sciences

44. Баярлалаа