Τα είδη των μετοχών. Μια παρουσίαση για την αρχαία ελληνική γλώσσα της Β' Γυμνασίου (ενότητα 9η) και όχι μόνο.

1. ΑΡΥΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΓΛΩ΢΢Α
ΜΕΣΟΥΕ΢
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

2. ΜΕΣΟΥΗ
Η μεημπή, όπςξ θαη ημ απανέμθαημ,
είκαη μκμμαηηθόξ ηύπμξ ημο νήμαημξ.
• Έπεη θαη μκμμαηηθό παναθηήνα, δειαδή
ιεηημονγεί ςξ επίζεημ θαη νεμαηηθό
παναθηήνα, δειαδή έπεη δηάζεζε, θςκή
θαη πνόκμοξ.
•
Κιίζε ηςκ μεημπώκ εδώ.
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

3. ΜΕΣΟΥΗ
Οκμμαηηθή ηδηόηεηα
(πνμζδημνίδεη όκμμα)
Ρεμαηηθή ηδηόηεηα
(πνμζδημνίδεη νήμα)
1. ΕΠΙΘΕΣΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ ΕΠΙΡΡΗΜΑΣΙΚΕ΢ ΜΕΣΟΥΕ΢
(επηζεηηθόξ πνμζδημνηζμόξ) 1. Σνμπηθή
2. Αηηημιμγηθή
2. ΚΑΣΗΓΟΡΗΜΑΣΙΚΗ
3. Σειηθή
ΜΕΣΟΥΗ
4. Υνμκηθή
(θαηεγμνμύμεκμ
5. Τπμζεηηθή
ή θαηεγμνεμαηηθόξ
6. Παναπωνεηηθή ή
πνμζδημνηζμόξ)
εκακηηωμαηηθή
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

4. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
Ι. ΕΠΙΘΕΣΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ:
• Σοκήζςξ έπεη άνζνμ θαη μεηαθνάδεηαη με ημ
«μ μπμίμξ», «ε μπμία», «ημ μπμίμ» ή με
ημ «πμο». Π.π. : μἱ δηδάζθμκηεξ= εθείκμη μη
μπμίμη δηδάζθμοκ.
• Μπαίκεη ςξ επηζεηηθόξ πνμζδημνηζμόξ,
οπμθείμεκμ, ακηηθείμεκμ, θαηεγμνμύμεκμ
θιπ., δειαδή ό,ηη πνήζε έπεη θαη έκα επίζεημ.
Π.π. : ὁ ιάμπωκ ἣιημξ θςηίδεη ηήκ ἡμένακ.
Οἱ κεακίαη ἀθμύμοζη ηῶκ δηδαζθόκηωκ.
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

5. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
ΙΙ. ΚΑΣΗΓΟΡΗΜΑΣΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ
• Μεηαθνάδεηαη με ημ «κα» ή ημ «όηη».
• Αοηή ε μεημπή ελανηάηαη πάκηα από θάπμηα
νήμαηα. Έηζη όηακ έπμομε έκα από ηα
παναθάης νήμαηα ζα ράπκμομε δίπια γηα μηα
μεημπή πμο ζα είκαη θαηεγμνεμαηηθή.
Π.π. ιοπμῦμαη ἀθμύωκ ηαῦηα.
• Τα νήμαηα αοηά είκαη:
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

6. • εἰμί, ηογπάκω (= ζομβαίκεη κα είκαη), ιακζάκω (=μέκς
απαναηήνεημξ), θαίκμμαη, θζάκω, δηαηειῶ( = είμαη
δηανθώξ)θ. α.
• αοηά πμο δειώκμοκ έκανλε, ιήλε: ἂνπω, ἂνπμμαη,
παύω, παύμμαη, ιήγω θ.α.
• αοηά πμο δειώκμοκ θανηενία ή θόπμ: θανηενῶ,
ἀκέπμμαη, θάμκω (= θμονάδμμαη) θ.α.
• ηα ν. ἀδηθῶ, πανίδμμαη (= θάκς πάνε), κηθῶ,
ἡηηῶμαη, ιείπμμαη (= οζηενώ )θ.α.
• αοηά πμο δειώκμοκ αίζζεζε, γκώζε, μάζεζε, μκήμε:
ὁνῶ (= βιέπς), ἀθμύω, αἰζζάκμμαη, εὑνίζθω,
γηγκώζθω, ἀγκμῶ, μακζάκω, μέμκεμαη (= ζομάμαη).
• αοηά πμο δειώκμοκ δείλε (= θάηη δείπκς), αγγειία,
έιεγπμ: δείθκομη (= δείπκς), δειῶ (= δειώκς),
ἀγγέιιω, ἐιέγπω, θ.α.
• αοηά πμο δειώκμοκ ροπηθό πάζμξ : παίνω,
ἀγακαθηῶ, ιοπμῦμαη, ἥδμμαη (= εοπανηζηηέμαη) θ.α.
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

7. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
ΙΙΙ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΣΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ
( είκαη όιεξ επηννεμαηηθμί πνμζδημνηζμμί)
1. ΣΡΟΠΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ:
• Σοκήζςξ βνίζθεηαη ζε πνόκμ εκεζηώηα,
είκαη επηννεμαηηθόξ πνμζδημνηζμόξ ημο
ηνόπμο θαη μεηαθνάδεηαη με ηεκ θαηάιελε «
- μκηαξ»
• π.π . Ἧιζεκ ὁ ζηναηεγόξ θένωκ (= θένκμκηαξ)
δῶνα.
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

8. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
2. ΥΡΟΝΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ:
• Σοκήζςξ είκαη πνόκμο αμνίζημο (γηα κα δειώζεη
πανειζόκ), είκαη επηννεμαηηθόξ πνμζδημνηζμόξ
ημο πνόκμο.
• Σοκήζςξ έπεη μπνμζηά ηεξ πνμκηθά επηννήμαηα
όπςξ: ἅμα (= ζογπνόκςξ / αμέζςξ), ἐκηαῦζα ( =
ηόηε), ἔπεηηα, εὐζύξ, ἤδε,μεηαλύ, ἔηη, εἶηα, αὐηί
θα
• μεηαθνάδεηαη βάδμκηαξ μπνμζηά ημ «όηακ»,
«αθμύ», + ημ νήμα από ημ μπμίμ πνμένπεηαη ε
μηπ.
• π.π. Ταῦηα εἰπῶκ ἐθαζέδεημ (= αθμο είπε αοηά
θάζηζε).
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

9. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
•
•
•
•
3. ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ
Δειώκεη ηεκ αηηία θαη είκαη επηννεμαηηθόξ
πνμζδημνηζμόξ ηεξ αηηίαξ.
Σοκήζςξ έπεη μπνμζηά ηα :
ἅηε, ἅηε δή, μἷμκ, μἷμκ δή, μἷα δή,
ὡξ, ὥζπεν.
Μεηαθνάδεηαη βάδμκηαξ μπνμζηά ημ
«επεηδή» ή ημ «γηαηί».
Π.π. Οἱ Κενθοναῖμη ὡξ κεκηθεθόηεξ
ηνόπαημκ ἔζηεζακ. ( μη Κενθοναίμη επεηδή
δήζεκ είπακ κηθήζεη, έζηεζακ ηνόπαημ).
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

10. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
4. ΣΕΛΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ
• Δειώκεη ημ ζθμπό. Είκαη επηννεμαηηθόξ
πνμζδημνηζμόξ ημο ζθμπμύ.
• Μεηαθνάδεηαη με ημ «γηα κα» θαη βνίζθεηαη ζοκήζςξ
ζε πνόκμ μέιιμκηα.
• Τε βνίζθμομε ζοκήζςξ δίπια ζε νήμαηα πμο δείπκμοκ
θίκεζε.
• Μπμνεί κα έπεη μπνμζηά ημ ὡξ.
• Π.π. Τμῦημ ιέλωκ ἔνπμμαη. ( ένπμμαη γηα κα πς αοηό).
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

11. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
5. ΤΠΟΘΕΣΙΚΗ ΜΕΣΟΥΗ
• Δείπκεη οπόζεζε θαη μεηαθνάδεηαη με ημ
«ακ».
• Π.π. Δίθαηα δνάζαξ ημοξ ζεμύξ ἔλεηξ
ζομμάπμοξ. (Ακ πνάλεηξ δίθαηα ζα έπεηξ
ζομμάπμοξ ημοξ ζεμύξ).
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

12. ΕΙΔΗ ΜΕΣΟΥΗ΢
6. ΠΑΡΑΥΩΡΗΣΙΚΗ Ή ΕΝΑΝΣΙΩΜΑΣΙΚΗ
ΜΕΣΟΥΗ
• Δείπκεη εκακηίςζε ή παναπώνεζε θαη
μεηαθνάδεηαη με ημ «ακ θαη» ή ημ «θαη ακ».
• Σοκήζςξ παίνκεη μπνμζηά ηα: θαί, θαίπεν
= πανόιμ πμο - ακ θαη, θαίημη = θαη βέβαηα - θαη
πνάγμαηη, πάκο = πμιύ - εκηειώξ, θαὶ ηαῦηα,
εκώ ζηεκ πνόηαζε μπμνεί κα οπάνπμοκ μ
ακηηζεηηθόξ ζύκδεζμμξ ὅμωξ ή ηα
επηννήμαηα εἶηα,ἔπεηηα,
θᾆηα ( > θαὶ εἶηα) (= θαη έπεηηα).
Π. π. Ὁιίγμη ὂκηεξ ἐκίθεζακ. (Ακ θαη ήηακ ιίγμη
κίθεζακ).
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

13. ΤΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΣΟΥΗ΢:
Σμ οπμθείμεκμ ηεξ μεημπήξ μπαίκεη πάκηα ζηεκ ίδηα
πηώζε,ίδημ γέκμξ θαη ίδημ ανηζμό πμο βνίζθεηαη θαη
ε μεημπή.
οπμθ.μηπ.
μηπ. γεκηθή
ζε γεκηθή ανζ.
ανζ.
•
Φμνηίμο δὲ πνμζγεκμμέκμο θαὶ αὐηὸξ ἐγθαηειήθζε.
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

14. ΢ΤΝΗΜΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΛΤΣΗ ΜΕΣΟΥΗ
Α. ΢ΤΝΗΜΜΕΝΗ
• ΢οκεμμέκε ιέγεηαη ε μεημπή πμο ημ
οπμθείμεκό ηεξ είκαη θαη θάηη άιιμ
ζοκηαθηηθά μέζα ζηεκ πνόηαζε πμο ακήθεη ε
μεημπή εθηόξ από οπμθείμεκμ ηεξ μεημπήξ.
οπμθ. ζημ ν.
θαη ζηε μηπ.
μηπ.
νήμα
• Π.π. Ὁ ἥιημξ ἀκαηέιιωκ θνύπηεη ηό θέγγμξ
ηῶκ ἀζηένςκ.
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

15. ΢ΤΝΗΜΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΛΤΣΗ ΜΕΣΟΥΗ
ΑΠΟΛΤΣΗ ΜΕΣΟΥΗ
• Απόιοηε ιέγεηαη ε μεημπή πμο ημ οπμθείμεκό
ηεξ δεκ είκαη ηίπμηα άιιμ ζοκηαθηηθά ζηεκ
πνόηαζε πανά μόκμ οπμθείμεκμ ηεξ μεημπήξ.
• Οη απόιοηεξ μεημπέξ βνίζθμκηαη ζε πηώζε
γεκηθή, ημ ίδημ θαη ημ οπμθείμεκό ημοξ (γεκηθή
απόιοηε) θαη ζοκήζςξ είκαη εκακηηςμαηηθέξ.
επιμέλεια παρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ

16. ΑΠΟΛΤΣΗ ΜΕΣΟΥΗ
• Όηακ ε απόιοηε μεημπή πνμένπεηαη από
απνόζςπμ νήμα ηόηε βνίζθεηαη ζε αηηηαηηθή,
ημ ίδημ θαη ημ οπμθείμεκό ηεξ (αηηηαηηθή
απόιοηε).
• Απόιοηεξ μεημπέξ είκαη μόκμ μη
επηννεμαηηθέξ μεημπέξ. Οη επηζεηηθέξ θαη
θαηεγμνεμαηηθέξ μεημπέξ είκαη πάκηα
ζοκεμμέκεξ.
οπμθ. μηπ.
μηπ.
Π.π. Νοθηόξ μὒζαξ μἱ ζηναηηῶηαη ἐβάδηδμκ.
επιμέλεια πἱρουςίαςησ: ΣΑΡΑΦΗ ΜΑΡΙΑ