SlideShare a Scribd company logo
1 of 3
Download to read offline
210 
ديواني نالي 
(ساغكردنةوة لةسةر تيَكستي دةستنووسء ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) 
كامةران سوبحان 
ساقي وةرة رةنطﻴﻦ كة بة ثةنجة لةبي ئةقداح 
بةم راحة لة سةر راحة دةلَيَن راحةتي ئةرِواح 
بةم كاسة لة سةر ثةنجة دةلَيَن نووري عةلا نوور 
رةخشانة لة ميشكاتي قةدةح دا وةكو ميسباح 
نالي شاعﻴﺮ، يةكَيكة لةو شاعﻴﺮة كلاسيكييانةي ئةدةبياتي كوردي، كة زؤرترين و جؤراوجؤرترين بؤضوون 
لةسةر شيعرو غةزةلةكاني دروستبووة، بة تايبةتيش لةرِوي ساغكردنةوةي زمان و شَيوازي ئاخافتن و ئاستي 
ي جوان لة ئَيستا و رِابردووي ئةدةبي 
َ 
زماني شيعري، لةم شَيوازة ساغكردنةوةو بةدواداضوونةدا ضةندين هةول 
ةكاني بةهةشتي مةلاعةبدولكةريمي مودةرِيس و حةمةي مةلاكةريم و (ضةثكَيك 
َ 
كورديدا دةبينﻴﻦ، جطة لة هةول 
زاري نالي) يةكةي مةسعود محةمةد، كتَيبي (ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تَيكستي دةستنووس 
َ 
لة طول
ة ناوازانةي 
211 
َ 
و ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) يةكَيكة لةو هةول 
ي رابردوودا دووجار 
َ 
د.مارف خةزنةدار، كة لة ماوةي سي سال 
ي 1977 و دووةم ضاثي 
َ 
ضاثيكردووةتةوة، يةكةميان سال 
ئةم كتَيبةش ئةمسالأ لة دووتوَيي 200 لاثةرِةداية و بة 
هةردوو ثَيشةكي ضاثي يةكةم و دووةم طؤشةنيطايةكي رون 
و ئاشكراي لةسةر جيهان و دنيابينيني نالي خستووةتةرِوو، 
يَكي طةورةي بة شيعري ناليدا 
َ 
ئةمة جطة لةوةي كَيومال 
كردووةو وةك نالي ناسَيك بةشَيكي زؤري شيعرةكاني 
ساغكردووةتةوة لةو بؤضوون و تَيرِوانيينة جياوازانةي كة 
لةسةر شيعرةكاني لةلايةن رِةخنةطرانةوة دروست بوون. 
بةدةر لة ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي، د.مارف 
خةزنةدار بةدواي بؤضووني طةرِيدةو رؤذهةلآتناسةكان 
دةرِوات، بةتايبةتي ئةوانةي بؤضوونيان لةسةر شيعرو 
بةرهةمي نالي هةية، كاتَيك مينؤرسكي لةبارةي سيَ 
دَيرِة شيعري وةرطَيرِاوي روسي نالييدا دةكةوَيـتة طومان 
و نازانَيت ئايا ئةو دَيرِانة هيني نالﻴﻦ يان نا؟ ضونكة 
يَت : ئةم شيعرانةم لة سةر زماني 
َ 
مينؤرسكي بؤخؤي دةل 
يَت: 
َ 
خييةوة بيستووة، شيعرةكةش دةل 
َ 
كوردَيكي ئابلا 
د. مارف خةزنةدار 
زولَفت بة قةدت دا كة ثةريَشان و بلآوة 
ئةمرِؤ لة مني شيفتة ئالَؤز بةداوة 
بؤضي نةطريم سةد كةرِةتم دلَ دةشكيَنيَ 
مةي بؤ نةرِيَذيَ شوشة لة سةد جيَوة شكاوة. 
يَت: 
َ 
لة شوَينَيكيﺘﺮيشدا دةل 
هةر ضةندة كة رووتم بة خودا مةيلي رووتم 
بيَ بةرطيية عيللةت كة هةتيو مةيلي هةتاوة. 
يَ ئةمة شيعري ناليية، 
َ 
يَت :( بةل 
َ 
نووسةر ئةم شيعرة وةرطَيراوة روسييةي شيعري نالي ساغدةكاتةوةو دةل 
بَيطومان ئَيمة دةتوانﻴﻦ وةلآمي مينؤرسكي بدةينةوة كة ئةم شيعرانة هي نالﻴﻦ، هةرسيَ دَيرِة غةزةلَيكن، دَيرِي 
بةكةم و دووةم سةرةتاي غةزةلةكةية، بةلآم دَيرِي سَييةم ئةوةي بة تةنياية، دَيرِي ضوارةمي غةزةلةكةية، 
غةزةلةكة هةمووي نؤ دَيرِة. 
ئةمة جطة لة هَينانةوةي وتةو بؤضووني هةنديَ نووسةرو رةخنةطري ئةوروثي لةسةر شيعري نالي، كة بة 
بؤضووني د.مارف خةزنةدار هيض شاعﻴﺮَيكي كلاسيكي كورد هَيندةي نالي لة دةرةوةي ولآت ناوبانطي ثةيدا
نةكردووة. 
212 
ي 
َ 
يَت طواية لة سال 
َ 
ي 1955 دا (تؤما بووا) بة زماني فةرِةنسي لة وتارَيكدا ناوي نالي دةبا و دةل 
َ 
لة سال 
ي 1956 لة بابةت 
َ 
1931 ديوانةكةي نالي لة بةغداد ضاثكراوة، بةلآم (ظاسيلي نيكيتن) هؤشيارانة لة سال 
يَت: بة بةهرةترين شاعﻴﺮاني سةردةمي تازةية، لة ريزي ثَيشةوة دةبيَ ناوي شاعﻴﺮاني سةدةي 
َ 
نالييةوة دةل 
نؤزدةهةم ببةين كة (نالي، كوردي، سالم و حاجي قادري كؤيي). 
(كتيَبي ديواني نالي د.مارف خةزنةدار لاثةرِة( 18 ). 
يةكَيكي تريش لةو سةرضاوانةي تري نووسةر بؤ ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي ثشتي ثَيبةستون، بةدةر 
لةو ديوانة ضاثكراوانةي شاعﻴﺮ كة لة (سنة و بةغداد و هةولَير) سوديشي لة ضةندين دةستنووسي تري نالي 
ي ( 1216 ه/ 1898 م دا) 
َ 
لة سال 
َ 
لا 
َ 
وةرطرتووة، لة وانة دةستنووسي ديواني نالي كة لةلايةن مةلا عةبدول 
ي 1913 رةنووس كراوة، 
َ 
رةنووس كراوة، دةستنووسي ديواني نالي، بة دةستي جةمالي مةلا ئةحمةد لة سال 
ي 1903 لة لايةن محةمةد ئةمﻴﻦ زةكي مَيذوونووسي كورد رةنووسكراوة، 
َ 
دةستنووسي ديواني نالي لة سال 
ي 1945 نووسراوة، ئةمة جطة لة هةموو 
َ 
دةستنووسي (سؤزي نيشتيمان) لة لايةن نةجمةدين مةلاوة لة سال 
وبوبونةوة، كة ئةو 
َ 
ئةو دةستنووس و شيعرانةي شاعﻴﺮ كة بة هةموو ناوضةكاني كوردستاني خواروودا بلا 
ي خوَيندةواراندا دةستدةكةوتن و لةو كاتانةشدا 
َ 
دةستنووسانةش لة حوجرةو مةدرةسةو ديوةخان و مال 
يَكي باشي 
َ 
شيعري نالي لة سةر زاري مةلاو فةقَيياندا بةردةوام وتراوةتةوةو بةمةش دةستاودةستي كردووةو رؤل 
بينييوة بؤ ساغكردنةوةي شيعرة راستةقينةكاني خودي شاعﻴﺮ خؤي. 
يَت :دواي بةراوردكردني هةموو ئةو 
َ 
هةر بؤ ساغكردنةوةي يةكة بةيةكةي شيعرةكاني نالي نووسةر دةل 
بذارد، كة لة طياني نالي و ئسلوبي نالي و 
َ 
سةرضاوانةو ئةو شيعرانةي شاعﻴﺮ، لة ئةنجامدا ئَيمة ئةو تَيكستةمان هةل 
دنياي نالييةوة نزيكة،خؤ ئةطةر بكةوتينايةتة بةرامبةر دوو تَيكست يان زياتر كة هةموويان لة نالي دةوةشَينةوة، 
نزيكﺘﺮينيان لة نالي لة ناو شيعرةكةدا تؤماركراوةو ئةويﺘﺮيان لة ثةراوَيزي لاثةرِةكةدا نووسراوة. 
بةدةر لةم ساغكردنةوانةي شيعرةكاني نالي د. مارف خةزنةدار لةم كتَيبةدا سةرنج و تَيبيني و رِةخنةي 
خؤي لةسةر هةنديَ لةو كتَيب و نووسينانة دةخاتة رِوو كة لة ئةدةبياتي كورديدا لة سةر نالي نووسراون، لَة 
زاري نالي ) مةسعود محةمةد، ئاوا رِةخنةي خؤي لةم كتَيبة دةردةبرَِيت: ( لةطةل 
َ 
وانة كتَيبي (ضةثكَيك لة طول 
كو لة سةرانسةري ديوانةكةي، 
َ 
ي و وردةكاري و وةستايي نالي نةوةكو تةنيا لةم شيعرانةدا، بةل 
َ 
هةموو قوول 
ة شيعر، دةيتواني جَيي هةنديَرِة) طةلَيك زؤرة بؤ لَيكدانةوةي كةمﺘﺮ لة 60 دَيمةوة ( 195 لاثةرِهَيشتا بة لاي ئَي 
لة تَيبينييةكاني لة لاثةرِةي كةمﺘﺮ بكاتةوة، بةلآم ديارة زؤربةي قسةكاني لة دوورونزيكةوة و بة هيض جؤرَيك 
ثةيوةنديان بة نالييةوة نيية!!). 
(ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تيَكستي دةستنووس و ضاثكراوي شاعﻴﺮ..لا 14 )

More Related Content

What's hot

chapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptx
chapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptxchapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptx
chapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptxsuhailbinumar
 
معجزات يسوع للأطفال
معجزات يسوع للأطفالمعجزات يسوع للأطفال
معجزات يسوع للأطفالFreeChildrenStories
 
chapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptx
chapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptxchapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptx
chapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptxsuhailbinumar
 
Evari daggaraku vellaali_javaabu
Evari daggaraku vellaali_javaabuEvari daggaraku vellaali_javaabu
Evari daggaraku vellaali_javaabuvenkatesha9
 
KANIKARAMU GALAVARU DHANYULU
KANIKARAMU GALAVARU DHANYULUKANIKARAMU GALAVARU DHANYULU
KANIKARAMU GALAVARU DHANYULUShalem Arasavelli
 
ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦ ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان
ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦  ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦  ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان
ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦ ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان Bahzad5
 
chapter_7excursion_in_Delhi.pptx
chapter_7excursion_in_Delhi.pptxchapter_7excursion_in_Delhi.pptx
chapter_7excursion_in_Delhi.pptxsuhailbinumar
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...Facebook
 
مه‌حوی
مه‌حویمه‌حوی
مه‌حویsaydsadq
 
chapter_6)Patna_High_School.pptx
chapter_6)Patna_High_School.pptxchapter_6)Patna_High_School.pptx
chapter_6)Patna_High_School.pptxsuhailbinumar
 
2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاین2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاینBahzad5
 
سەرەتاکانی دیزاین
سەرەتاکانی دیزاینسەرەتاکانی دیزاین
سەرەتاکانی دیزاینBahzad5
 
chapter_10_On_a_rainy_day.pptx
chapter_10_On_a_rainy_day.pptxchapter_10_On_a_rainy_day.pptx
chapter_10_On_a_rainy_day.pptxsuhailbinumar
 

What's hot (14)

chapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptx
chapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptxchapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptx
chapter_12_Adhil_visits_a_secondary_school_in_Delhi..pptx
 
معجزات يسوع للأطفال
معجزات يسوع للأطفالمعجزات يسوع للأطفال
معجزات يسوع للأطفال
 
chapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptx
chapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptxchapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptx
chapter_9_shakeel_and_hamid_travelling_to_delhi.pptx
 
Evari daggaraku vellaali_javaabu
Evari daggaraku vellaali_javaabuEvari daggaraku vellaali_javaabu
Evari daggaraku vellaali_javaabu
 
KANIKARAMU GALAVARU DHANYULU
KANIKARAMU GALAVARU DHANYULUKANIKARAMU GALAVARU DHANYULU
KANIKARAMU GALAVARU DHANYULU
 
ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦ ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان
ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦  ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦  ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان
ڕێنمایی ژمارە (٢)ی ساڵی ٢٠١٦ ڕێنمایی جێبەجێکردنی گرێبەستکردنە گشتییەکان
 
chapter_7excursion_in_Delhi.pptx
chapter_7excursion_in_Delhi.pptxchapter_7excursion_in_Delhi.pptx
chapter_7excursion_in_Delhi.pptx
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
مه‌حوی
مه‌حویمه‌حوی
مه‌حوی
 
chapter_6)Patna_High_School.pptx
chapter_6)Patna_High_School.pptxchapter_6)Patna_High_School.pptx
chapter_6)Patna_High_School.pptx
 
সাক্ষ্য আইন ১৮৭২ বেয়ার এক্ট EA.docx
সাক্ষ্য আইন ১৮৭২ বেয়ার এক্ট EA.docxসাক্ষ্য আইন ১৮৭২ বেয়ার এক্ট EA.docx
সাক্ষ্য আইন ১৮৭২ বেয়ার এক্ট EA.docx
 
2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاین2 سەرەتاکانی دیزاین
2 سەرەتاکانی دیزاین
 
سەرەتاکانی دیزاین
سەرەتاکانی دیزاینسەرەتاکانی دیزاین
سەرەتاکانی دیزاین
 
chapter_10_On_a_rainy_day.pptx
chapter_10_On_a_rainy_day.pptxchapter_10_On_a_rainy_day.pptx
chapter_10_On_a_rainy_day.pptx
 

Viewers also liked

دیوانی نالی
دیوانی نالیدیوانی نالی
دیوانی نالیsaydsadq
 
دیوان
دیواندیوان
دیوانsaydsadq
 
چل گوڵــــ
چل گوڵــــچل گوڵــــ
چل گوڵــــsaydsadq
 
ئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردىئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردىdr.luqmanraouf
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىdr.luqmanraouf
 
به‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كانبه‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كانsaydsadq
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىdr.luqmanraouf
 
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
 سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردىdr.luqmanraouf
 
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزیفه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزیsaydsadq
 
Course book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبىCourse book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبىdr.luqmanraouf
 
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوةشيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوةdr.luqmanraouf
 
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدانكيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدانMohammed Azab
 

Viewers also liked (13)

دیوانی نالی
دیوانی نالیدیوانی نالی
دیوانی نالی
 
دیوان
دیواندیوان
دیوان
 
چل گوڵــــ
چل گوڵــــچل گوڵــــ
چل گوڵــــ
 
ئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردىئةدةبى كوردى
ئةدةبى كوردى
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبى
 
به‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كانبه‌درخانیه‌كان
به‌درخانیه‌كان
 
رةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبىرةخنةى ئةدةبى
رةخنةى ئةدةبى
 
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
 سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
سةرةتايةك بؤ رؤمان و شيعرى سةربةستى كوردى
 
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزیفه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
فه‌رهه‌نگی كوردی- عه‌ره‌بی- ئینگلزی
 
Course book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبىCourse book-رةخنةى ئةدةبى
Course book-رةخنةى ئةدةبى
 
Berewebirdiny pol
Berewebirdiny polBerewebirdiny pol
Berewebirdiny pol
 
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوةشيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
شيوازو ريكاكانى وانةوتنةوة
 
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدانكيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
كيف تكتب خطة تشغيلية لمنظمة - د. طارق السويدان
 

Similar to دیوانی نـــــــالی

الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...Facebook
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...awderahmed1989
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...awderahmed1989
 
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكرديةظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكرديةF El Mohdar
 
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirusObsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirusSaefullahMaye
 
یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسدا
  یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسدا  یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسدا
یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسداdr.luqmanraouf
 
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013Bahzad A. Kaka Kaka
 
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران raqibm
 
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...Facebook
 
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...AWDER AHMED QAMTARANI
 
سیستەمی پەمپی ئاو
سیستەمی پەمپی ئاوسیستەمی پەمپی ئاو
سیستەمی پەمپی ئاوBahzad5
 
Scintific research kurdish
Scintific  research kurdishScintific  research kurdish
Scintific research kurdishBrwa Chomani
 
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟Hoshmand Ne'mat
 
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمانپه‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمانArsalan Rahman
 
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4Arsalan Rahman
 
Princess diana شازادة ديانا
Princess diana شازادة ديانا Princess diana شازادة ديانا
Princess diana شازادة ديانا Ahmad Mamand
 
ابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیSemian Sindi
 

Similar to دیوانی نـــــــالی (20)

الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...  الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
الصدق - گرنگی ڕاستگۆيي -سوده‌كانی ڕاستگۆيیی - ئاودێر أحمد عبدالله-راستگۆ-Aw...
 
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكرديةظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم  باللغة الكردية
ظاهرة البرق تشهد بصدق النبي الكريم باللغة الكردية
 
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirusObsessive compulsive disorder and coronavirus
Obsessive compulsive disorder and coronavirus
 
یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسدا
  یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسدا  یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسدا
یاخیبوون لە شیعرەکانی شێرکۆبێکەسدا
 
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
University of sulaimanyah - School of dentistry - Yearbook - 2012/2013
 
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
هونةريَ ئاراستةكرنا ثرسياران
 
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت گرنگي كات له‌ ژياني باوه‌رِدار--ا...
 
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
پاوه‌رپۆينت كات وةك شمشيَر واية ئةگةر نةيبرِي دةتبرِيَت-گرنگي كات له‌ ژياني ب...
 
سیستەمی پەمپی ئاو
سیستەمی پەمپی ئاوسیستەمی پەمپی ئاو
سیستەمی پەمپی ئاو
 
Scintific research kurdish
Scintific  research kurdishScintific  research kurdish
Scintific research kurdish
 
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
بؤضي طرنطة بةذداربم لةضالاكيةكان؟
 
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمانپه‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4 ئه‌رسه‌لان ره‌حمان
 
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
په‌راوێزه‌ ميدياييه‌كان 4
 
Princess diana شازادة ديانا
Princess diana شازادة ديانا Princess diana شازادة ديانا
Princess diana شازادة ديانا
 
University Of Duhok.pdf
University Of Duhok.pdfUniversity Of Duhok.pdf
University Of Duhok.pdf
 
كتاب الحديث للفصل السادس من الاولية
كتاب الحديث للفصل السادس من الاوليةكتاب الحديث للفصل السادس من الاولية
كتاب الحديث للفصل السادس من الاولية
 
ابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندیابو عبداللە دلوفان السندی
ابو عبداللە دلوفان السندی
 
Water pump
Water pumpWater pump
Water pump
 

دیوانی نـــــــالی

  • 1. 210 ديواني نالي (ساغكردنةوة لةسةر تيَكستي دةستنووسء ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) كامةران سوبحان ساقي وةرة رةنطﻴﻦ كة بة ثةنجة لةبي ئةقداح بةم راحة لة سةر راحة دةلَيَن راحةتي ئةرِواح بةم كاسة لة سةر ثةنجة دةلَيَن نووري عةلا نوور رةخشانة لة ميشكاتي قةدةح دا وةكو ميسباح نالي شاعﻴﺮ، يةكَيكة لةو شاعﻴﺮة كلاسيكييانةي ئةدةبياتي كوردي، كة زؤرترين و جؤراوجؤرترين بؤضوون لةسةر شيعرو غةزةلةكاني دروستبووة، بة تايبةتيش لةرِوي ساغكردنةوةي زمان و شَيوازي ئاخافتن و ئاستي ي جوان لة ئَيستا و رِابردووي ئةدةبي َ زماني شيعري، لةم شَيوازة ساغكردنةوةو بةدواداضوونةدا ضةندين هةول ةكاني بةهةشتي مةلاعةبدولكةريمي مودةرِيس و حةمةي مةلاكةريم و (ضةثكَيك َ كورديدا دةبينﻴﻦ، جطة لة هةول زاري نالي) يةكةي مةسعود محةمةد، كتَيبي (ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تَيكستي دةستنووس َ لة طول
  • 2. ة ناوازانةي 211 َ و ضاثكراوي ديواني شاعﻴﺮ) يةكَيكة لةو هةول ي رابردوودا دووجار َ د.مارف خةزنةدار، كة لة ماوةي سي سال ي 1977 و دووةم ضاثي َ ضاثيكردووةتةوة، يةكةميان سال ئةم كتَيبةش ئةمسالأ لة دووتوَيي 200 لاثةرِةداية و بة هةردوو ثَيشةكي ضاثي يةكةم و دووةم طؤشةنيطايةكي رون و ئاشكراي لةسةر جيهان و دنيابينيني نالي خستووةتةرِوو، يَكي طةورةي بة شيعري ناليدا َ ئةمة جطة لةوةي كَيومال كردووةو وةك نالي ناسَيك بةشَيكي زؤري شيعرةكاني ساغكردووةتةوة لةو بؤضوون و تَيرِوانيينة جياوازانةي كة لةسةر شيعرةكاني لةلايةن رِةخنةطرانةوة دروست بوون. بةدةر لة ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي، د.مارف خةزنةدار بةدواي بؤضووني طةرِيدةو رؤذهةلآتناسةكان دةرِوات، بةتايبةتي ئةوانةي بؤضوونيان لةسةر شيعرو بةرهةمي نالي هةية، كاتَيك مينؤرسكي لةبارةي سيَ دَيرِة شيعري وةرطَيرِاوي روسي نالييدا دةكةوَيـتة طومان و نازانَيت ئايا ئةو دَيرِانة هيني نالﻴﻦ يان نا؟ ضونكة يَت : ئةم شيعرانةم لة سةر زماني َ مينؤرسكي بؤخؤي دةل يَت: َ خييةوة بيستووة، شيعرةكةش دةل َ كوردَيكي ئابلا د. مارف خةزنةدار زولَفت بة قةدت دا كة ثةريَشان و بلآوة ئةمرِؤ لة مني شيفتة ئالَؤز بةداوة بؤضي نةطريم سةد كةرِةتم دلَ دةشكيَنيَ مةي بؤ نةرِيَذيَ شوشة لة سةد جيَوة شكاوة. يَت: َ لة شوَينَيكيﺘﺮيشدا دةل هةر ضةندة كة رووتم بة خودا مةيلي رووتم بيَ بةرطيية عيللةت كة هةتيو مةيلي هةتاوة. يَ ئةمة شيعري ناليية، َ يَت :( بةل َ نووسةر ئةم شيعرة وةرطَيراوة روسييةي شيعري نالي ساغدةكاتةوةو دةل بَيطومان ئَيمة دةتوانﻴﻦ وةلآمي مينؤرسكي بدةينةوة كة ئةم شيعرانة هي نالﻴﻦ، هةرسيَ دَيرِة غةزةلَيكن، دَيرِي بةكةم و دووةم سةرةتاي غةزةلةكةية، بةلآم دَيرِي سَييةم ئةوةي بة تةنياية، دَيرِي ضوارةمي غةزةلةكةية، غةزةلةكة هةمووي نؤ دَيرِة. ئةمة جطة لة هَينانةوةي وتةو بؤضووني هةنديَ نووسةرو رةخنةطري ئةوروثي لةسةر شيعري نالي، كة بة بؤضووني د.مارف خةزنةدار هيض شاعﻴﺮَيكي كلاسيكي كورد هَيندةي نالي لة دةرةوةي ولآت ناوبانطي ثةيدا
  • 3. نةكردووة. 212 ي َ يَت طواية لة سال َ ي 1955 دا (تؤما بووا) بة زماني فةرِةنسي لة وتارَيكدا ناوي نالي دةبا و دةل َ لة سال ي 1956 لة بابةت َ 1931 ديوانةكةي نالي لة بةغداد ضاثكراوة، بةلآم (ظاسيلي نيكيتن) هؤشيارانة لة سال يَت: بة بةهرةترين شاعﻴﺮاني سةردةمي تازةية، لة ريزي ثَيشةوة دةبيَ ناوي شاعﻴﺮاني سةدةي َ نالييةوة دةل نؤزدةهةم ببةين كة (نالي، كوردي، سالم و حاجي قادري كؤيي). (كتيَبي ديواني نالي د.مارف خةزنةدار لاثةرِة( 18 ). يةكَيكي تريش لةو سةرضاوانةي تري نووسةر بؤ ساغكردنةوةي شيعرةكاني نالي ثشتي ثَيبةستون، بةدةر لةو ديوانة ضاثكراوانةي شاعﻴﺮ كة لة (سنة و بةغداد و هةولَير) سوديشي لة ضةندين دةستنووسي تري نالي ي ( 1216 ه/ 1898 م دا) َ لة سال َ لا َ وةرطرتووة، لة وانة دةستنووسي ديواني نالي كة لةلايةن مةلا عةبدول ي 1913 رةنووس كراوة، َ رةنووس كراوة، دةستنووسي ديواني نالي، بة دةستي جةمالي مةلا ئةحمةد لة سال ي 1903 لة لايةن محةمةد ئةمﻴﻦ زةكي مَيذوونووسي كورد رةنووسكراوة، َ دةستنووسي ديواني نالي لة سال ي 1945 نووسراوة، ئةمة جطة لة هةموو َ دةستنووسي (سؤزي نيشتيمان) لة لايةن نةجمةدين مةلاوة لة سال وبوبونةوة، كة ئةو َ ئةو دةستنووس و شيعرانةي شاعﻴﺮ كة بة هةموو ناوضةكاني كوردستاني خواروودا بلا ي خوَيندةواراندا دةستدةكةوتن و لةو كاتانةشدا َ دةستنووسانةش لة حوجرةو مةدرةسةو ديوةخان و مال يَكي باشي َ شيعري نالي لة سةر زاري مةلاو فةقَيياندا بةردةوام وتراوةتةوةو بةمةش دةستاودةستي كردووةو رؤل بينييوة بؤ ساغكردنةوةي شيعرة راستةقينةكاني خودي شاعﻴﺮ خؤي. يَت :دواي بةراوردكردني هةموو ئةو َ هةر بؤ ساغكردنةوةي يةكة بةيةكةي شيعرةكاني نالي نووسةر دةل بذارد، كة لة طياني نالي و ئسلوبي نالي و َ سةرضاوانةو ئةو شيعرانةي شاعﻴﺮ، لة ئةنجامدا ئَيمة ئةو تَيكستةمان هةل دنياي نالييةوة نزيكة،خؤ ئةطةر بكةوتينايةتة بةرامبةر دوو تَيكست يان زياتر كة هةموويان لة نالي دةوةشَينةوة، نزيكﺘﺮينيان لة نالي لة ناو شيعرةكةدا تؤماركراوةو ئةويﺘﺮيان لة ثةراوَيزي لاثةرِةكةدا نووسراوة. بةدةر لةم ساغكردنةوانةي شيعرةكاني نالي د. مارف خةزنةدار لةم كتَيبةدا سةرنج و تَيبيني و رِةخنةي خؤي لةسةر هةنديَ لةو كتَيب و نووسينانة دةخاتة رِوو كة لة ئةدةبياتي كورديدا لة سةر نالي نووسراون، لَة زاري نالي ) مةسعود محةمةد، ئاوا رِةخنةي خؤي لةم كتَيبة دةردةبرَِيت: ( لةطةل َ وانة كتَيبي (ضةثكَيك لة طول كو لة سةرانسةري ديوانةكةي، َ ي و وردةكاري و وةستايي نالي نةوةكو تةنيا لةم شيعرانةدا، بةل َ هةموو قوول ة شيعر، دةيتواني جَيي هةنديَرِة) طةلَيك زؤرة بؤ لَيكدانةوةي كةمﺘﺮ لة 60 دَيمةوة ( 195 لاثةرِهَيشتا بة لاي ئَي لة تَيبينييةكاني لة لاثةرِةي كةمﺘﺮ بكاتةوة، بةلآم ديارة زؤربةي قسةكاني لة دوورونزيكةوة و بة هيض جؤرَيك ثةيوةنديان بة نالييةوة نيية!!). (ديواني نالي.. ساغكردنةوة لة سةر تيَكستي دةستنووس و ضاثكراوي شاعﻴﺮ..لا 14 )