Artikel in Leeuwarder Courant van 8 maart 2016 door Erwin Boers, n.a.v. interview met Hans Zijlstra over de merkwaardige avonturier Tinco Lycklama a Nijeholt. Voor meer info over Tinco Project: http://tincolycklama.org/

1. 08 maart 2016, pag. 30
Ode aan merkwaardiige avonturier Tinco
Een nieuw inter-
netproject belicht
het leven van
jonkheer Tinco
Lycklama à Nij-
eholt: een won-
derlijke avontu-
rier met een
waardevolle nala-
tenschap.
W
ERWIN BOERS
W
aar Syrische soldaten
en rebellen nu een
woeste oorlog voeren,
hobbelde Tinco Marti-
nus Lycklama à Nijeholt anderhalve
eeuw geleden op zijn dooie gemak
rond. Met een troep ingehuurd per-
soneel bezocht hij vele bijzondere
gebieden, waaronder Perzië, Koer-
distan en Palestina. Her en der liet
hij archeologische opgravingen uit-
voeren op zoek naar curiositeiten
uit de oudheid.
Zijn thuis was Beetsterzwaag,
maar uiteindelijk vestigde de schat-
rijke edelman zich in Frankrijk, waar
hij met gemaskerde bals, bijzondere
oosterse kleding en zijn verzame-
ling souvenirs altijd de aandacht op
gevestigd wist. Na zijn dood in 1900
verscheen op zijn grafmonument in
Wolvega de titel ,,ridder in de orde
van de zon en de leeuw’’.
,,Ja, het was een heel rare kerel,
maar ook ontzettend interessant’’,
zegt ‘sneuper’ Hans Zijlstra, die al ja-
ren schrijft over allerlei historische
Friese onderwerpen. Hij en mede-
onderzoeker George Homs storten
zich nu op de bijzondere levenswan-
del van jonkheer Tinco.
Zijlstra: ,,Hij was een van de eerste
oriëntalisten van ons land. Hij reis-
de door het Midden-Oosten in een
tijd dat daar nog heel weinig wester-
lingen kwamen.’’
Zijn waarnemingen zijn dan ook
van grote historische waarde. Geluk-
kig heeft hij die zelf uitgebreid opge-
schreven in een 2200 pagina’s dik
boekwerk. Jammer is dan wel weer
dat hij dit deed in het Frans. Een Ne-
derlandse vertaling ontbreekt. Uit-
eindelijk vestigde de jonkheer zich
in Cannes, dat tegenwoordig geldt
als een lustoord voor de internatio-
nale elite, maar toen nog vrij rustig
was. Tinco omringde zich met bij-
zondere adellijke en intellectuele ty-
pes, onder wie de keizer van Brazilië
en nobelprijswinnaar Frédéric Mis-
tral.
Tinco’s levensverhaal ademt de
sfeer van het fin de siècle, toen de
adel invloed verloor, maar er op los
leefde alsof het geld niet op kon. Ook
zijn Friese vrouw barones Juliana
thoe Schwartzenberg en Hohelans-
berg voelde zich thuis in deze we-
reld.
Zij bezat eveneens een groot for-
tuin en legde later met haar schen-
kingen mede de basis voor het Sint-
Bonifatiushospitaal in Leeuwarden.
Voor Tinco was haar adellijke titel
mooi meegenomen. In Frankrijk
noemde hij zich voortaan baron, wat
een stuk interessanter klonk dan
jonkheer.
Tinco’s curiositeiten bevinden
zich helaas niet meer in het muse-
um dat hij hiervoor inrichtte in het
Beetsterzwaagster Eysingahuis. Hij
verhuisde de collectie namelijk naar
Cannes, waar zijn spullen de basis
zouden vormen voor het tegen-
woordige Musée de la Castre.
Zijn reisboek, maar ook beschrij-
vingen van anderen maakten de
jonkheer destijds tot een beroemd-
heid. ,,Maar inmiddels is hij hier in
de vergetelheid geraakt’’, zegt Zijl-
stra.
Toch roept Tinco zowel in Fries-
land als in Cannes nog wel altijd
nieuwsgierigheid op. In Frankrijk is
zijn naam uiteraard nog bekend in
het museum en er bestaat zelfs nog
een straatnaam Rue Lycklama.
Zijlstra en Homs bouwden een
website met links, documenten en
afbeeldingen rond het leven van de
aristocraat. ,,We hebben ook een
Wikipedia-pagina voor hem ge-
opend.’’
De website nodigt bezoekers na-
drukkelijk uit om extra informatie
aan te leveren. ,,Want er moet nog
veel meer zijn dan we nu hebben’’,
vermoedt Zijlstra. Hij denkt bij-
voorbeeld aan brieven of andere
documenten. Het adres van de web-
site is tincolycklama.org.
‘Het was een heel
rare kerel, maar
ook ontzettend
interessant’
Jonkheer Tinco Lycklama à Nijeholt. Portret uit de Annales de LaJonkheer Tinco Lycklama à Nijeholt. Portret uit de Annales de La
Société.
Jonkheer Tinco, geschilderd in een exotisch pak door Emile Ver-
net-Lecomte . Collectie : Musée de la Castre, Cannes.
Ode aan merkwaardiige avonturier Tinco
Op het katholieke kerkhof van Wolvega is vooor jonkheer Tinco en zijn vrouw een eigen kapel opgericht. Hij stierf in 1900 en zij in 1914. Oorspronkelijk stond er een houten versie. PERSBUREAU NOORDOOST, HEERENVEEN
Het Eisingahuis in Beetsterzwaag huis-
vestte eerst Tinco’s museum.
FOTO WIKIMEDIA/GOUWENAAR.