Presentatie van Emilie Van Daele tijdens het Innovatiefestival van Socius (22 mei 2014). Heel wat burgers in onze samenleving engageren zich, nemen initiatief en zetten zich vanuit hun persoonlijke overtuiging met hart en ziel in. Van vele van deze burgerinitiatieven gaat een enorme kracht uit. Meer nog, deze initiatieven hebben vaak een ‘innoverende’ kracht. Toch blijven sommige burgerinitiatieven onder de radar: ze zijn niet zichtbaar, hebben niet voldoende slagkracht of komen moeilijk en zelfs nooit van de grond. Tijdens deze workshop staan we stil bij innoverende burgerinitiatieven en gaan we in op onze rol als sociaal-cultureel werker/organisatie bij het ondersteunen en versterken ervan. Hoe kan je eigenaarschap van burgers stimuleren, welke fysieke en mentale ruimtes nodigen uit tot initiatief, hoe verbind je mensen zonder ze onmiddellijk te binden, hoe versterk je de slagkracht van initiatieven… ? Deze vragen vormen enkele van de uitdagingen waar we concreet mee aan de slag gaan. Meer informatie via www.socius.be/tag//innovatie.

1. Workshop
Versterken
van
burgerini3a3even
Emilie
Van
Daele

2. Vandaag
• Proeven
van
de
he:oom
“Burgerini3a3even
versterken”!
• He:oom
is
bedoeld
om
met
je
organisa3e
of
team
mee
aan
de
slag
te
gaan.
• Vandaag
aan
de
slag
met
enkele
bouwstenen
uit
de
he:oom.

3. Waarom
deze
he:oom?
De
verbonden
organisa.e:
• Samenwerken
met
organisa3es
en
netwerken
• Sensi3ef
voor
maatschappelijke
trends
en
tendensen
• Werken
van
onderuit

4. Van
onderuit?
• Verbinding
met
doelgroepen,
gebruikers,
deelnemers,
leden,
cursisten,
ac3visten,
met
burgers.
• Klassieke
productvernieuwing:
gebruikers
en
consumenten
als
informanten.
• Sociaal-­‐culturele
prak.jk:
deelnemers
≠
louter
informanten;
ze
veranderen
zelf
en
veranderen
de
prak3jk
omdat
ze
er
deel
van
uitmaken:
mede-­‐eigenaars,
dragers,
uitdragers,
doeners,
coproducenten…

5. Wij
zijn
van
onderuit!
• Werken
van
onderuit
is
een
wezenskenmerk
van
sociaal-­‐culturele
organisa3es!
• De
meeste
sociaal-­‐culturele
organisa3es
zijn
ooit
onderstaan
als
prak.jk
van
onderuit.
• Ze
verbinden
er
hun
iden.teit
aan,
profileren
zich
door
in
hun
missie
net
die
prak3jken
te
realiseren.

6. Wat
is
dan
de
kwes3e?
• Kwes.e:
verbonden
blijven
met
prak3jken
van
onderuit
die
missie
ondersteunen
(of
eventueel
ter
discussie
stellen).
• Van
onderuit:
niet
alleen
eigen
leden,
deelnemers,
vrijwilligers,
maar
ook
autonome
burgerini3a3even,
(nog)
niet
betrokken
burgers.

7. Burgerini3a3ef?
• ‘Ini3a3ef’
van
de
‘burger’
• Buiten
de
sfeer
van
geves3gde
organisa3es
• Burgers
ini3ëren
en
organiseren
zelf
• Gericht
op
verbetering
van
de
eigen
leefomgeving
of
aspecten
uit
de
ruimere
samenleving
• ≠
par3cipa3eprojecten
(organisa3e
ini3eert
en
burgers
worden
betrokken);
• Derde
genera3e
burgerpar3cipa3e:
opgepast!

8. Burgerini3a3ef?
Belangrijke
kenmerken:
• Eigenaarschap
• Autonomie
• Intrinsieke
mo3va3e
• Samenhang
met
de
leefwereld
• Informeel
karakter
• Concreet
• …

9. Burgerini3a3even
en
maatschappelijke
innova3e?

10. Waarom
zijn
burgerini3a3even
poten3eel
innoverend?
• Ini3a3even
vanuit
de
leefwereld
van
burgers,
vanuit
concrete
uitdagingen
in
de
lokale
leefomgeving
• Burgers
kennen
de
geschiedenis,
context,
iden3teit/
eigenheid
van
een
omgeving;
tacit
knowledge
i.p.v.
formele
kennis;
burgers
als
‘betrokken
deskundigen’
• Intrinsieke
mo3va3e
en
passie,
gedrevenheid,
“Dit
moet
gebeuren!”

11. Waarom
zijn
burgerini3a3even
poten3eel
innoverend?
• Niet
gebonden
aan
ins3tu3es
en
dit
stelt
hen
in
staat
om
onconven.onele
oplossingen
te
bedenken,
crea3ever
te
zijn;
onverwachte
allian3es
• Burgerini3a3even
zijn
vaak
breder
van
opzet
dan
sectorale
overheidsprogramma’s;
burgers
hebben
een
integrale
kijk.
• Niet
gedreven
door
winst,
geen
patenten,
maar
kennis
delen
(cf.
Leadbeater:
de
knutselaar-­‐fietsers).
• Niets
moet,
vrijwillig,
meer
ruimte
voor
het
experiment

12. Sociaal-­‐culturele
organisa3es?
Innoverende
burgerini3a3even
Maatschappelijke
innova3e
Sociaal-­‐culturele
organisa3e

13. Opdracht
1
• In
groepjes
van
5:
kies
een
burgerini3a3ef
dat
jullie
poten3eel
innoverend
vinden
en
waarmee
je
verder
aan
de
slag
wil.
• Keuze
uit
5
burgerini3a3even:
De
vrije
ruimte,
BushalteliGen,
Urban
Academy,
Weggeefcafé,
Samen
sterk.
• Vinden
jullie
dit
ini3a3ef
poten3eel
innoverend
en
waarom?

14. Opdracht
2
• 4
van
de
groep
zijn
nu
burgers
uit
het
ini3a3ef
(zet
je
samen
in
een
hoek
van
de
zaal).
• 1
speelt
een
journalist
van
een
na3onale
krant
en
komt
jullie
verhaal
optekenen.
• Verzin
zoveel
mogelijk
concrete
antwoorden
op
de
vragen
van
de
journalist.

15. Opdracht
3
• Je
keert
met
zijn
5
terug
naar
de
tafel.
Je
vormt
nu
samen
een
team
van
een
sociaal-­‐culturele
organisa.e
dat
het
burgerini3a3ef
wil
ondersteunen.
• Gebruik
het
taartdiagram
en
de
daarin
liggende
kaartjes.
• Je
krijgt
3
verschillende
stappen
aangereikt
om
de
kaartjes
te
verschuiven
(vraag
aan
Emilie
een
volgende
stap
als
je
klaar
bent).

16. Opdracht
4
• 1
persoon
per
1
segment
(kleur).
• Welk
soort
ondersteuning
zou
je
als
organisa3e
bij
de
overgebleven
burgerini3a3efaartjes
kunnen
bieden?
• Ter
inspira.e:
om
beurten
neemt
iemand
een
strookje
uit
de
“ondersteunings-­‐pot”
en
samen
bespreken
jullie
of
het
relevant
is
voor
één
van
de
overgebleven
burgerini3a3ef-­‐kaartjes.