Presentatie van Hans van Ewijk tijdens het Innovatiefestival van Socius (22 mei 2014). De welvaartsstaat is aan het veranderen. Deze transformatie krijgt op verschillende manieren vorm. Ze wordt niet helder geregisseerd, maar is een gevolg van verschillende internationale en nationale verschuivingen en ontwikkelingen: privatisering van een aantal overheidstaken en –diensten; het overlaten van een aantal maatschappelijke opdrachten aan ‘de samenleving’ of de burgers; een verschuiving van een universele naar een meer contextuele benadering; een decentralisatie en lokalisering van de overheid ... Deze ontwikkelingen zijn ook van invloed op de vernieuwingsbeweging in de sociale sector en veroorzaken ook heel wat spanning in de sturing van de sociale opgaven. De toenemende complexiteit dwingt ons om een ander sociaal beleid te maken en ook in het sociaal werk anders aan de slag te gaan. Hoe moeten overheid, maatschappelijk middenveld, individuele burgers en de marktpartijen op elkaar afgestemd zijn en hoe geven we dit vorm? Hans van Ewijk is bijzonder hoogleraar Grondslagen van het Maatschappelijk Werk, Universiteit voor Humanistiek en was lector Sociaal beleid, Innovatie en Beroepsontwikkeling aan de Hogeschool Utrecht en oud-voorzitter van het Kenniscentrum Sociale Innovatie. Meer informatie via www.socius.be/tag/innovatie.

1. m
Hans van Ewijk
Bijzonder hoogleraar Grondslagen
van het maatschappelijk werk

2. Sociaal cultureel werk
Verbindt zich met sociale doeleinden
Versterkt mensen in hun sociaal functioneren en
particpatie.
Door hen bij de samenleving te houden en te
betrekken.
Door middel van culturele en sociale activiteiten.

3. Plaats zettende samenleving
Op grond van afkomst
Op grond van gender
Op grond van geloof
Op grond van plaats
Kerkhof als metafoor
Alles was gericht om mensen op hun plaats te houden

4. Plaats zoekende samenleving
Werken is voortdurend zoeken en aanpassen
Gender rollen en sekse voorkeuren is keuze
Onderwijs is een zoektocht
Relaties zijn eerder lichte verbindingen dan zware banden
Geloven doe je in iets of niets
Het crematorium als mefatoor

5. Alles stroomt
We leven in de tijd van processen, beweging,
transformaties, netwerken, complexiteit, superdiversiteit
zonder absoluutheden
Innovatie, verandering, loslaten, activering is de norm
Alles is discontinue
Alles vraagt snelle oplossingen en acties

6. Positioneren, profileren, verbinden
Het komt er op aan dat je je makkelijk
positioneert, laat zien wie je bent, wat je
kunt.
Het komt er op aan dat je je makkelijk
verbindt en aanpast.
Je moet meedoen.

7. Sociale capiciteit
Als sociale complexiteit toeneemt en
claims vanuit burgers, overheden,
organisaties, wetenschap en
professie groter worden, hoe zorgen
we dan dat onze capaciteit
meegroeit?

8. Nieuwe noden?
Wat als je je niet zo makkelijk verbindt?
Wat als je zelfwerkzaamheid niet op kan
tegen de complexiteit, de claims, het
sociaal doen?
Wat als je in een plaats zoekende
samenleving geen plaats vindt? Wiens
zorg is dat?

9. Bij de samenleving houden
Gaat het niet vooral om de vraag hoe we mensen bij de
samenleving houden, hoe ze een steungevende
inbedding vinden die tegelijk een activerende omgeving
is?
Ik wil niet terug naar ‘ons dorp’ maar in een open plaats
zoekende samenleving moeten we wel zoeken naar
vormen om sociale kwetsbaarheid te dempen.

10. Inbedding als innovatie sturend concept
Activering zonder inbedding is water naar de zee dragen.
Inbedding is creëren van ruimte voor er zijn met anderen
en samen te werken aan iets.
Sociaal cultureel werk is essentiëler dan ooit.
Zekere verschuiving van vorming en
emancipatiedoelstellingen naar vorming van steunende
verbanden.
Dichter bij elkaar komen van individueel maatschappelijk
werk en sociaal cultureel werk.

11. Bij de zaak houden
Oog voor inbedding en kwetsbaarheid
Bij de samenleving houden door mensen bij de zaak te
betrekken en te houden.
Sociale innovatie is co-creatie. Leren van doen, leren van
materiaal, leren met elkaar.
Het inbeddingsvraagstuk is een vraagstuk van de
samenleving. De overheid en de professional helpt
daarbij als het nodig is.

12. Afschermen, reduceren of verbreden en
verdiepen
Als de eisen aan het capaciteit van een professie
of sector toenemen kunnen we muren
optrekken.
Of we kunnen ons domein en professie verder
inengen, kleiner en preciezer maken
Of we hebben de moed en het vermogen om ons
juist opener te stellen, te verbreden,te verdiepen
en te verbinden. Dat vraagt wel investeringen in
kunde en kennis, een hoger niveau van
‘kunstmanschap’