"ΛΕΞΟ...ΜΑΧΩΜΕΘΑ!", ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ, ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ, ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

1. Επιμέλεια: Σοφία Χαντζή
...με πέντε λέξεις!
...σε πέντε γύρους!

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β3-Β4 2018-2019
Σοφία Χαντζή
1.Girl Power
2.The Gods
3.Οι...Ποτσέπηδες
4.Μ.Α.Ν.Α
5.Ατσάλινοι
6.Super Κορίτσια
11. Καστανέζες
10. Fantastic4
9. Μεγιστάνες
7. Λεξομαχήτριες
8. Super4

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 1 - Σοφία Χαντζή
 Ας συμπληρώσουμε τους αρχικούς χρόνους του ρ. λέγω
 Ας γράψουμε απλές και σύνθετες λέξεις που προέρχονται από το ρ. λέγω
Απλές λέξεις Σύνθετες λέξεις
π.χ. λογικός, λόγος, .......................................
....................................................................................
....................................................................................
....................................................................................
π.χ. επίλογος, αναλογικός, ............................
.....................................................................................
.....................................................................................
.....................................................................................
 Ας συμπληρώσουμε κατάλληλα τον παρακάτω πίνακα
Ρήμα Ουσιαστικό Επίθετο
επιλέγω
συλλογή
εκλογικός
διαλέγω
διάλογος
λογίζομαι
 Στις παρακάτω προτάσεις ας αντικαταστήσουμε τις υπογραμμισμένες φράσεις με άλλες
ίδιας σημασίας που να περιέχουν τη λέξη λόγος
1. Θα μιλήσεις πρώτος στη εκδήλωση για το Ολοκαύτωμα.
.............................................................................................................................................................
2. Μου υποσχέθηκε ότι θα είναι συνεπής στο ραντεβού.
E λέγω λέγομαι
ΠΤ
Μ & ἐρῶ & λεχθήσομαι & ῥηθήσομαι
Α & εἶπον εἰπόμην & ἐλέχθην & ἐρρήθην
ΠΚ εἴρηκα εἴρημαι
Υ εἰρήκειν εἰρήμην
Ο5
???
12
Ο5
Ομάδα:....................................

4. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 2 - Σοφία Χαντζή
............................................................................................................................................................
3. Θα δώσουν εξηγήσεις για τη συμπεριφορά τους
............................................................................................................................................................
4. Απουσίασε αναίτια για τρίτη φορά
..........................................................................................................................................................
5. Δεν κουβεντιάσαμε καθόλου για το θέμα σου
..........................................................................................................................................................
 Ας αντιστοιχίσουμε τις λέξεις της Α στήλης με τις συνώνυμές τους της Β στήλης
Α Β
1. Αντίστοιχος α/ Λογικός
2. Ισορροπημένος β/ Πρόλογος
3. Ομιλητικός γ/ Προλέγω
4. Αμφισβητούμενος δ/ Ανάλογος
5. Κρυφό ε/ Αμφιλεγόμενος
6. Μαντεύω στ/ Αντιλέγω
7. Διαφωνώ ζ/ Πολυλογάς
8. Διαπληκτίζομαι η/ Λόγος
9. Προοίμιο θ/ Απόρρητο
10. Ομιλία ι/ Λογοφέρνω
 Ας τοποθετήσουμε κατάλληλα τα στοιχεία του πίνακα στους παρακάτω ορισμούς
1.πνευματική καλλιέργεια ....................................
2.όρος σε συμφωνία, σε διαθήκη ....................................
3. απόφθεγμα, συμπέρασμα, παροιμιώδης φράση .....................................
4. απολογούμαι, δίνω λογαριασμό για τις πράξεις μου ....................................
5. διαπληκτίζομαι, μαλώνω με τα λόγια ....................................
6. θεραπεία των διαταραχών του λόγου ...................................
7. αυτός που φαίνεται λογικός, χωρίς να είναι ...................................
8. αυτό που δεν πρέπει να ανακοινωθεί, που πρέπει να μείνει μυστικό ..............................
9. αυτό που δε λέγεται, που δεν εκφράζεται ....................................
10.ο τρόπος σχηματισμού και η εξέλιξη μιας λέξης ..............................
απόρρητο, άρρητο, ετυμολογία, λογοθεραπεία, λογικοφανής, λογιοσύνη,
λογοδοτώ, λογοφέρνω, ρητό, ρήτρα
10
10

5. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 1 - Σοφία Χαντζή
 Ας συμπληρώσουμε τα κενά με λέξεις σύνθετες ή παράγωγες της λέξης «κόσμος»:
1. Στη μητέρα μου αρέσουν πολύ τα .................................................... . Τη θυμάμαι πάντα να
πηγαίνει σε ......................................................., για να αγοράσει καρφίτσες, δαχτυλίδια και άλλα
αντικείμενα αξίας. Τα φυλάει σε ειδική σκαλιστή .................................................... .
2. Τις ημέρες των Χριστουγέννων στα μαγαζιά παρατηρείται ....................................................
Όλος ο κόσμος είναι στους δρόμους και θαυμάζει τις φανταχτερές και πρωτότυπες
................................................. συνθέσεις που επιλέγουν για τις βιτρίνες τους τα καταστήματα,
για να είναι στο πνεύμα των γιορτών. Ειδικοί επαγγελματίες .........................................................
αναλαμβάνουν το έργο αυτό, επιδιώκοντας κάθε χρόνο η δική τους ιδέα να είναι η πιο
πρωτότυπη και η πιο δημιουργική.
4. Η πλατεία Συντάγματος γέμισε από ......................................................... που διαμαρτυρόταν
για τις περικοπές των δαπανών στα Πανεπιστήμια.
5. Λόγω της επαναλαμβανόμενης παραβατικής συμπεριφοράς του στο σχολείο, η διαγωγή
του από ......................................................... χαρακτηρίστηκε .......................................................... .
 Ας επιλέξουμε τη σωστή λέξη και ας την τοποθετήσουμε στα κενά στον κατάλληλο τύπο
1. Η κλωνοποίηση και η αποκρυπτογράφηση του DNA αποτελούν ……………………….
γεγονότα
α. κοσμητικός β. κοσμοϊστορικός γ. κοσμικός
2. Στις στήλες όλων των ……………………………… περιοδικών διαφημίστηκε το πάρτι
της κ. Νεοπλουτίδου.
α. κοσμητικός β. κοσμοϊστορικός γ. κοσμικός
3. Στα περιγραφικά της κείμενα υπάρχει πλήθος ……………………………… επιθέτων.
α. κοσμητικός β. κοσμοϊστορικός γ. κοσμικός
4. Ο Μ. Αλέξανδρος ονειρευόταν να γίνει ………………………………
α. κοσμοπολίτης β. κοσμοκράτορας γ. κοσμικός δ. κοσμοκαλόγερος
5. Ζει πια σαν ……………………………… κάνοντας συνεχώς ταξίδια. Όπου γη και
πατρίς!
α. κοσμοπολίτης β. κοσμοκράτορας γ. κοσμικός δ. κοσμοκαλόγερος
Ομάδα:....................................
Ο9
10

6. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 2 - Σοφία Χαντζή
6. Τα τελευταία χρόνια δεν έχει κοινωνική ζωή. Ζει ως ………………………………
α. κοσμοπολίτης β. κοσμοκράτορας γ. κοσμικός δ. κοσμοκαλόγερος
7. Με την ευγένεια και την ……………………………… του γίνεται συμπαθής αμέσως.
α. κοσμογονία β. κοσμοθεωρία γ. κοσμιότητα
8. Η ανακαίνιση του σπιτιού μας δεν ήταν μια απλή αλλαγή. Είχε τη μορφή
πραγματικής ………………………………!
α. κοσμογονία β. κοσμοθεωρία γ. κοσμιότητα
9. Είναι vegetarian, γιατί θεωρεί ότι έτσι προστατεύει τη φύση. Είναι η νέα
……………………………… του.
10. Ήταν βουτηγμένος στην παρανομία. Τελικά τον δολοφόνησαν άνθρωποι του
……………………………
α. κοσμάκης β. απόκοσμος γ. υπόκοσμος
 Ας βρούμε συνώνυμες λέξεις από την οικογένεια του «κοσμώ» για κάθε μια από τις
παρακάτω λέξεις
1. πολυταξιδεμένος  ....................................................
2. λαοσύναξη  ....................................................
3. στολισμός  ....................................................
4. ευπρέπεια  ....................................................
5. απρέπεια  ....................................................
6. εξωραΐζω  ....................................................
7. ακοινώνητος  ....................................................
8. αστροναύτης  ....................................................
 Ας αντικαταστήσουμε τις κυριολεκτικές με μεταφορικές φράσεις που να περιέχουν τη λέξη
«κόσμος»
1. ψάχνω σχολαστικά παντού  ....................................................................................................
2. δημιουργεί αναστάτωση  ..........................................................................................................
3. δε συμμετέχει πουθενά  ............................................................................................................
α. κοσμογονία β. κοσμοθεωρία γ. κοσμιότητα
08
03

7. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 1 - Σοφία Χαντζή

8. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 2 - Σοφία Χαντζή

9. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 3 - Σοφία Χαντζή

10. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 4 - Σοφία Χαντζή

11. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 1 - Σοφία Χαντζή
 Ας συμπληρώσουμε τον πίνακα με λέξεις που έχουν ως β΄ συνθετικό το ρ. ἄγω με τη
μορφή που δίνεται σ’ αυτόν
 Ας συμπληρώσουμε σωστά τις παρακάτω προτάσεις με ουσιαστικά ή επίθετα από τον
πίνακα στον κατάλληλο τύπο. ( τρεις λέξεις δε χρειάζονται και δύο χρειάζονται πάνω από
μια φορά)
 Οι Κύκλωπες, αν και ο ................................................ ήταν άνισος, κατόρθωσαν να
νικήσουν.
Όμως, η ................................................ συμπεριφορά των οπαδών της αντίπαλης ομάδας
οδήγησε σε σοβαρά επεισόδια. Έγιναν 15 ................................................ στο τοπικό
αστυνομικό τμήμα.
 Στη Μητρόπολη χθες έγινε ιερατική ................................................, για να συζητηθεί
η δικαστική ................................................ που κατέθεσε η Εβραϊκή κοινότητα, εναντίον
όσων εμποδίζουν την ανέγερση ................................................ στην πόλη.
 Με νομοθετική ρύθμιση του Υπουργείου Παιδείας ορίζεται:
1.Ο αριθμός των ................................................ στις Ιατρικές σχολές μειώνεται φέτος
κατά 50
2.Στο Γυμνάσιο ................................................ είναι οι μαθητές με ετήσιο Μ.Ο. στα
μαθήματα 10 και ................................................ κοσμιότατη
-αγός
1.......................................................
2.......................................................
-ηγός
1.......................................................
2.......................................................
-αγωγός
1.......................................................
2.......................................................
Ομάδα:....................................
αγωγή – παραγωγικότητα – απαγωγή – αγώνας – εισακτέος – αγέλη – ανάγωγος –
χορηγός – καταγωγή – σύναξη – αγωνία – αγελαίος – προαγωγή – αναγωγή–
προσαγωγή – εξαγωγή – διαγωγή – υπαγωγή – παρείσακτος – Συναγωγή –
απαγωγέας – μεταγωγικός – αγωγός – Συναξάρι – διεξαγωγή – ανταγωνισμός–
προακτέος – επαγωγικός
Ο3
27

12. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 2 - Σοφία Χαντζή
3.Στο πλαίσιο της συγχώνευσης Πανεπιστημιακών τμημάτων, ολοκληρώνεται η
................................................ των τμημάτων Λογιστικής ΤΕΙ Μεσολογγίου και Πάτρας
στο ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας
 Το δελτίο ειδήσεων αναφέρθηκε στο θέμα της ................................................ του
γνωστού επιχειρηματία διεξοδικά. Παρά την ................................................ των
συγγενών οι διωκτικές αρχές, δεν έφτασαν ακόμη στην ................................................
ασφαλών συμπερασμάτων για την ταυτότητα των ................................................. Η
................................................ της έρευνας συνεχίζεται
 Γνωρίζουμε ότι...
1. Ο Ναπολέων ήταν μέλος της οικογένειας Βοναπάρτη, ιταλικής ....................................
2. Η ................................................ στη μονάδα είναι μια μέθοδος επίλυσης
προβλημάτων, που την χρησιμοποιούμε όταν ξέρουμε μια ποσότητα και αναζητούμε
την τιμή μιας άλλης μεγαλύτερης ή μικρότερης.
3. Όταν καταλήγουμε σε ένα γενικό συμπέρασμα από πολλές μικρές κρίσεις,
κάνουμε έναν ................................................ συλλογισμό.
4. Τα μέταλλα, αντίθετα από το ξύλο, είναι καλοί ................................................ του
ηλεκτρισμού
5. Στα ................................................ μαθαίνουμε για τα θαύματα των Αγίων
6. Στην γ΄ Γυμνασίου διδάσκεται η Κοινωνική και Πολιτική ................................................
 Δούλευε πολλές ώρες κι εξαντλητικά για την αύξηση της ..............................................
της εταιρείας. Η κατασκευή του ................................................ που θα μετέφερε φυσικό
αέριο στη Δυτική Ευρώπη ήταν μεγαλεπήβολο έργο. Πίστευε ότι έτσι θα πάρει
..........................................., αφού ο ................................................ για τη θέση του
προϊσταμένου ήταν μεγάλος
 Η ευγένεια είναι λέξη άγνωστη γι’ αυτό το κορίτσι. Είναι ..............................................!
Γι’ αυτό τα παιδιά την αποφεύγουν και η ίδια παραπονιέται συνεχώς ότι νιώθει
............................................ ανάμεσά τους.

13. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 3 - Σοφία Χαντζή
 Ας επιλέξουμε κατάλληλα απ’ τα ρήματα, ώστε να συμπληρωθούν σωστά οι προτάσεις
 Από τα στοιχεία που προσκομίστηκαν στο δικαστήριο ___ ότι υπάρχει παράνομη
δραστηριότητα της εταιρείας του κατηγορουμένου
1. ανάγεται 2. εισάγεται 3. προσάγεται 4. συνάγεται
 Ο πρωθυπουργός αποφάσισε να ___ τη Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο
Υπουργείο Εργασίας
1. υπάγει 2. προσαγάγει 3. υπαγάγει 4. προσάγει
 Το Πολυτεχνείο ανέλαβε να ___ έρευνα για την αστική ρύπανση ετησίως, για μια
πενταετία
1. διεξαγάγει 2. παραγάγει 3. παράγει 4. διεξάγει
Τέτοιες εμπρηστικές δηλώσεις δεν ___ το κλίμα φιλίας και συνεργασίας των δυο χωρών
1. υπάγουν 2. προάγουν 3. προαγάγουν 4.διεξάγουν
Η Κρήτη από τα αρχαία χρόνια ___ ωραία κρασιά
1. παρήγε 2. παρήγαγε 3. εξήγαγε 4.εισήγαγε
 Για να αυξήσουμε τα κέρδη, πρέπει να ___ μέσα σε 3 μήνες 100 p/c
1. παράγουμε 2. εξάγουμε 3. εξαγάγουμε 4.εισάγουμε
 Πρέπει να ___ επιτέλους, μετρήσιμα κριτήρια για την προαγωγή των υπαλλήλων!
1. εισάγετε 2. εισαγάγετε 3. παράγετε 4.προαγάγετε
 Τι σημαίνουν οι φράσεις της Α στήλης; Ας αντιστοιχίσουμε με τα στοιχεία της Β στήλης
Α Β
1. άγεται και φέρεται α. περιπλανιέται
2. διάγει πλάνητα βίον β. παρασύρεται
3. έλαβε την άγουσαν γ. διώχθηκε
Το ρήμα άγω (= οδηγώ, φέρνω) και τα σύνθετά του (εισάγω, εξάγω, διάγω,
προσάγω, ανάγω, προάγω, ενάγω, παράγω, συνάγω, απάγω, περιάγω,
κατάγω) σχηματίζει τους χρόνους του από δυο θέματα:
 από το θέμα αγ- τους εξακολουθητικούς χρόνους: Ενεστώτα, Παρατατικό
και Εξακολουθητικό Μέλλοντα και
 από το θέμα αγαγ- τους στιγμιαίους χρόνους: Στιγμιαίο Μέλλοντα,
Αόριστο, Παρακείμενο, Υπερσυντέλικο και Συντελεσμένο Μέλλοντα
Ο7
Ο3

14. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 1 - Σοφία Χαντζή
 Ας σχηματίσουμε τους αρχικούς χρόνους…
 Από τις 15 παρακάτω λέξεις ας υπογραμμίσουμε τις 8, στις
οποίες υπάρχει η ρίζα του ρήματος πράττω
μεταπράτης, πολυπράγμων, πρακτικός, εύπλαστος, κοινοπραξία,
διαπραγματευτής, περίπτωση, διαπλοκή, εισπράκτορας,
πρατήριον, πρακτορείο, άπραγος, πλήγμα, διαπρεπής,
πραμάτεια.
 Ας αντιστοιχίσουμε τις λέξεις της Α στήλης με τις σημασίες τους στη Β στήλη
Α Β
1.πραγμάτωση α. επιστημονική μελέτη
2.πραγματεία β. φέρνει σε πέρας υποθέσεις άλλων
3.διαπραγμάτευση γ. εναντίωση
4.απράγμων δ. ανέχεια
5.πολυπράγμων ε. συμμετοχή σ’ ένα έργο
6.πραγματογνώμονας στ. γνωμοδοτεί για θέμα της ειδικότητάς του
7.σύμπραξη ζ. δεν ασχολείται με τίποτα
8.δυσπραγία η. ασχολείται με πολλά
9.αντίπραξη θ. διεξαγωγή συνομιλιών
10.πράκτορας ι. πραγματοποίηση
Ομάδα:....................................
ΕΝ. πράττω πράττομαι
ΠΡΤ.
ΜΕΛΛ.
ΑΟΡ.
ΠΡΚ.
ΥΠΕΡ.
10
04
10

15. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
- 2 - Σοφία Χαντζή
 Για τις παρακάτω λέξεις, ας βρούμε αντώνυμες με ρίζα στο ρ. πράττω
 Ας επιλέξουμε κατάλληλα, ώστε να συμπληρωθούν σωστά οι προτάσεις
 Ο εξωραϊστικός σύλλογος έκανε απολογισμό των ______ της χρονιάς που πέρασε
α) πράξεων β) πεπραγμένων γ) πρακτικών
 Ύστερα από την προσωρινή ανακωχή άρχισαν πάλι τις _____.
α) εχθροπραξίες β) εισπράξεις γ) κοινοπραξίες
 _____ τέτοιο σοβαρό έγκλημα!
α) Εισέπραξες β) Συνέπραξες γ) Διέπραξες
 Τα μεγάλα έργα αναλαμβάνουν όχι μικρές εταιρείες αλλά _____
α) εχθροπραξίες β) εισπράξεις γ) κοινοπραξίες
 Φτάνουν πια τα λόγια. Θέλω _____ αποδείξεις ότι άλλαξες.
α) άπρακτες β) έμπρακτες γ) πρακτικές
 Η ασφαλιστική εταιρεία έστειλε _____, να εκτιμήσει τη ζημία.
α) διαπραγματευτή β) πρακτικό γ) πραγματογνώμονα
 Πέρασε ο _____ µε διάφορα εµπορεύµατα.
α) πραµατευτής β) διαπραγµατευτής γ) πράκτορας
 Ο αγοραστής ήρθε, να _____ την τιμή του οικοπέδου.
α) εισπράξει β) διαπραγματευτεί γ) πραγματώσει
 Την 21η
Απριλίου 1967 οι στρατιωτικοί κατέλυσαν τη δημοκρατία με _____
α) εχθροπραξίες β)πραξικόπημα γ) κοινοπραξία
 Η πολύμηνη _____ μεταξύ των δύο χωρών έφερε μια καλή συμφωνία
α) σύμπραξη β)διαπραγμάτευση γ) πραγματεία
 _____ Ειδήσεων μετάδωσε πρώτο/η τα αποτελέσματα των εκλογών
α) Το Αθηναϊκό Πρακτορείο β)Η Ελληνική Κοινοπραξία γ) Η Αθηναϊκή Σύμπραξη
 φαντασία
 θεωρητικός
 πληρωμή
 δραστήριος
 πλούτος
05
11

16. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β3-Β4 2018-2019
Σοφία Χαντζή
1.Girl Power (149,5) 6η
(149,50
2.The Gods (127,5) 9η
3.Οι...Ποτσέπηδες (99,5) 11η
4.Μ.Α.Ν.Α (152,5) 4η
5.Ατσάλινοι (154,5) 3η
6.Super Κορίτσια (171,5) 1η
11. Καστανέζες (127,5) 9η
10. Fantastic4 (156) 2η
9. Μεγιστάνες (138,5) 8η
7. Λεξομαχήτριες (152,5) 4η
8. Super4 (141) 7η

17. Απονέμεται στ.... ..............................................,
μέλος της ομάδας ........................... του Β.... τμήματος,
η οποία κατέλαβε την .......... θέση στο εκπαιδευτικό παιχνίδι
κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019