1. กฎการอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า (Conservation of Charge)
ครูสมพร เหล่าทองสาร
โรงเรียนดงบังพิสัยนวการนุสรณ์ สพม. เขต 26

2. วัตถุทุกชนิดย่อมประกอบด้วยอะตอม (atom) จานวนมาก แต่
ละอะตอมประกอบด้วย นิวเคลียส เป็นแกนกลาง ภายในนิวเคลียส
ประกอบด้วยอนุภาคที่มีประจุบวก เรียกว่า โปรตอน (proton)
และอนุภาคที่เป็นกลางทางไฟฟ้าเรียกว่า นิวตรอน (neutron)
นอกนิวเคลียส มีอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าลบ เรียกว่า อิเล็กตรอน
(electron)

3. โครงสร้างของอะตอม
-
โปรตอน (proton)
+
+
-
+
อิเล็กตรอน (electron) -
นิวตรอน (neutron)

4. โครงสร้างของอะตอม

5. ตาราง แสดงประจุและมวลของอนุภาคในอะตอม
อนุภาค มวล (kg) ประจุไฟฟ้า (C)
อิเล็กตรอน (electron) 9.1 x 10 – 31 - 1.6 x 10 – 19
โปรตอน (proton) 1.67 x 10 – 27 +1.6 x 10 – 19
นิวตรอน (neutron) 1.67 x 10 – 27 เป็นกลาง

6. โดยปกติอะตอมของธาตุย่อมเป็นกลางทางไฟฟ้า เพราะมี
จานวนโปรตอนเท่ากับจานวนอิเล็กตรอน สาหรับอะตอมที่เป็น
กลางทางไฟฟ้าเมื่ออะตอมสูญเสียอิเล็กตรอนไปจะกลายเป็นอะตอม
ที่มีประจุบวก ส่วนอะตอมที่ได้รับอิเล็กตรอนเพิ่มขึนจะกลายเป็นอะ
้
ตอมี่มีประจุลบ โดยผลรวมของจานวนประจุทงหมดของระบบที่
ั้
พิจารณายังคงเท่าเดิม ซึงข้อสรุปนี้ มีชื่อเรียกว่า กฏการอนุรักษ์
่
ประจุไฟฟ้า

7. ก่อนแลกเปลี่ยนประจุ ระหว่างแลกเปลี่ยนประจุ
-+ + - -+ + -
+ - - + + - - +
A B A B
หลังแลกเปลี่ยนประจุ
-- ++
-- ++
A B

8. ก่อนแลกเปลี่ยนประจุ ระหว่างแลกเปลี่ยนประจุ
-+ + - -+ + -
+ - - + + - - +
A B A B
ประจุ (+2,-2) (+2,-2) ประจุ (+2,-2) (+2,-2)
-- ++
หลังแลกเปลี่ยนประจุ - - ++
A B
ประจุ (-4) (+4)

9. ตารางแสดงการแลกเปลียนประจุไฟฟ้ า
่
วัตถุ A วัตถุ B ผลลรวมประจุ
ขั้นตอนการแลกเปลี่ยน ประจุ ประจุ ประจุ ประจุ ประจุ ประจุ
ลบ บวก ลบ บวก ลบ บวก
ก่อนแลกเปลี่ยนประจุ +2 –2 +2 –2 +4 –4
ระหว่างแลกเปลี่ยนประจุ +2 –2 +2 –2 +4 –4
หลังแลกเปลี่ยนประจุ +4 - - –4 +4 –4

10. จากตารางทีผานมา พบว่าก่อนแลกเปลียนประจุ วัตถุ A และ B
่ ่ ่
ต่างมีประจุบวกและประจุลบ เท่ากับ -2 และ +2 นันคือ ผลรวมของ
่
ประจุลบและบวกมีค่า -4 และ +4 ตามลาดับ ภายหลังจากการ
แลกเปลียนประจุพบว่า วัตถุ A มีประจุ -4 ส่วนวัตถุ B มีประจุ +4
่
แสดงว่าผลรวมของประจุกอนและหลังการแลกเปลียนประจุมีคา
่ ่ ่
เท่ากับกัน ซึงเป็ นไปตามกฏการอนุรกษ์ประจุไฟฟ้ า
่ ั
ก่อนแลกเปลียนประจุ
่ หลังแลกเปลียนประจุ
่
-+ + - --
-- ++
+ - - + ++
A B A B