ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ΕΝΟΤΗΤΑ 40Η,ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ, Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 1929 ΚΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΥΦΕΣΗ

1. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια,
η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929
και η Μεγάλη Ύφεση

2. Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται:
• Να μάθουν πώς εκφράστηκαν τα αποτέλεσματα του Α
Παγκόσμιου πολέμου στην οικονομική και πολιτική
πραγματικότητα του Μεσοπολέμου.
• Να γνωρίσουν τις κύριες προσπάθειες διπλωματικής
προσέγγισης μεταξύ αντίπαλων κρατών που έγιναν κατά τη
δεκαετία του 1920.
• Να κατανοήσουν το είδος και την έκταση της κρίσης που,
ξεκινώντας από τις ΗΠΑ το 1929, έπληξε σχεδόν ολόκληρο τον
δυτικό κόσμο στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
• http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/istoria_c/kath/s_1-160.pdf
Ειδικοί διδακτικοί στόχοι:

3. Τα αποτελέσματα του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου
 Εκατομμύρια νεκροί και τραυματίες.
 Ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές.
 Η Ευρώπη καταχρεώνεται στις ΗΠΑ.
 Οι άνθρωποι εξουθενώθηκαν ηθικά.
 Καταστρέφονται τα μικρομεσαία στρώματα.
 Οι γυναίκες εισέρχονται στην αγορά εργασίας.
 ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση ξεπερνούν σε ισχύ τα ευρωπαϊκά
κράτη.
 Ενισχύονται τα κινήματα χειραφέτησης χάρη στη διάδοση
ιδεών υπέρ της αυτοδιάθεσης των λαών και κατά της
αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού.
 Πλήττεται το κύρος του φιλελεύθερου αστικού κράτους.

4. Η Ευρώπη βγήκε
από τον Α΄ Παγκόσμιο
πόλεμο
υλικά και ηθικά
καταρρακωμένη:
•8 εκατομμύρια νεκροί,
• 6 εκατομμύρια
ανάπηροι
•τεράστιες υλικές ζημιές

5. η Μ. Βρετανία και η Γαλλία,
προκειμένου να βρουν τους οικονομικούς πόρους που
ήταν απαραίτητοι για τον πόλεμο,
δανείστηκαν από τις ΗΠΑ.
Οι τελευταίες είδαν την οικονομία τους και τη
διεθνή τους θέση να ενισχύονται.
Σε οικονομικό επίπεδο

6. ο πόλεμος προκάλεσε
βαθιές μεταβολές.
• τα μεσαία στρώματα
καταστράφηκαν
οικονομικά
• ο πόλεμος ευνόησε
την είσοδο των γυναικών
στην αγορά εργασίας.
Σε κοινωνικό επίπεδο:

7. Στη Σοβιετική Ένωση, Γερμανία και Βρετανία
οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου.
Διαδήλωση γυναικών που ζητούν δικαίωμα ψήφου [σουφραζετών] το 1913

8. η μεταπολεμική Ευρώπη,
είδε την παγκόσμια ηγεμονία της να
εξαρθρώνεται.
Τα οικονομικά προβλήματα
της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας
αποδυνάμωσαν τον διεθνή τους ρόλο
 έπληξαν τη συνοχή του αποικιακού τους
συστήματος.
Σε πολιτικό επίπεδο

9. Πολλοί από αυτούς τους πολεμιστές
γύρισαν στις πατρίδες τους
φέρνοντας μαζί τους ιδέες που
γνώρισαν στην Ευρώπη.
Σε αυτό συνέβαλε:
οι ιδέες αυτές ενίσχυσαν
κινήματα
ανεξαρτητοποίησης
στις αποικίες κατά τον
Μεσοπόλεμο.
και η συμμετοχή στρατευμάτων
από τις αποικίες στον Α‘ Παγκόσμιο
πόλεμο.
 «δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών»
 Αντιιμπεριαλιστικές θέσεις
των σοσιαλιστών και των κομμουνιστών,

10. η νεαρή Σοβιετική Ένωση
συνιστούσε
ένα εναλλακτικό πρότυπο
οργάνωσης της κοινωνίας
που ασκούσε ισχυρή έλξη
σε πολλούς από τους απογοητευμένους πολίτες
της Ευρώπης.
Δημιουργήθηκε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος.

11. από τα αριστερά:
με την άνοδο του
κομμουνισμού
από τα δεξιά:
με την ενίσχυση
αυταρχικών
εθνικιστικών και
φασιστικών τάσεων
που κατηγορούσαν τον
κοινοβουλευτισμό
ότι αδυνατούσε να
υπερασπιστεί τα εθνικά
συμφέροντα
Ο πόλεμος έπληξε το κύρος του φιλελεύθερου αστικού κράτους
θα δεχόταν
σφοδρή κριτική:

12. • Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια
η πολιτική ατμόσφαιρα στην Ευρώπη
σφραγίστηκε από:
την αμοιβαία καχυποψία
 τον ανταγωνισμό Γαλλίας-Γερμανίας.
Η κατάσταση στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία του 1920

13.  Η αναθέρμανση της ευρωπαϊκής οικονομίας
 και η σχετική ευφορία που την ακολούθησε
Καλλιέργησαν:
 στους ευρωπαϊκούς λαούς
 και στους Ευρωπαίους ηγέτες
την αντίληψη ότι
τέτοιοι ανταγωνισμοί ήταν αδιέξοδοι.
Η κατάσταση στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία του 1920
Αμοιβαία καχυποψία και ανταγωνισμός
Γαλλίας– Γερμανίας

14. υπογράφηκαν,
με πρωτεργάτες τους υπουργούς Εξωτερικών
της Γαλλίας Μπριάν και της Γερμανίας Στρέζεμαν,
για τον σεβασμό των υφιστάμενων συνόρων.
Μπριάν
Το 1926 τιμήθηκαν με το
Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης
Στρέζεμαν
Συνθήκες Λοκάρνο 1925

15. From left to right, Gustav Stresemann, Austen Chamberlain
and Aristide Briand during the Locarno negotiations

16. Σύμφωνο Κέλογκ-Μπριάν 1928

17. Η διεθνής διπλωματική προσέγγιση
Στηρίχτηκε:
στην οικονομική ευημερία
που σημειωνόταν
από τις αρχές της δεκαετίας του 1920
στον δυτικό κόσμο.
Η έκρηξη της οικονομικής κρίσης του 1929

18. Χώρα-καθρέφτης αυτού του «οικονομικού θαύματος»
ήταν οι ΗΠΑ, όπου την περίοδο 1921-1929
η βιομηχανική παραγωγή
και το μέσο εισόδημα διπλασιάστηκαν.
Το «αμερικανικό θαύμα»: διαφήμιση αυτοκινήτου Ford το 1926.

19. Γραμμή μαζικής παραγωγής αμερικανικών αυτοκινήτων Ford

20. Η γενικότερη αισιοδοξία στις ΗΠΑ
εκφράστηκε
με τη συνεχή άνοδο των τιμών των μετοχών
στο χρηματιστήριο της Νέας Yόρκης.
Χρηματιστήριο της Νέας
Υόρκης 1929
[New York Stock]

21. μεγάλοι επενδυτές,
θέλοντας να εισπράξουν μέρος από τα κέρδη τους,
άρχισαν να πουλούν μετοχές.
Επικράτησε πανικός,
κυρίως στους μικροεπενδυτές,
που έσπευσαν να πουλήσουν τις μετοχές τους.
φθινόπωρο του 1929

22. γενική κατάρρευση των
τιμών στο χρηματιστήριο,
η οποία ξεκίνησε στις
24 Οκτωβρίου του 1929,
τη «Μαύρη Πέμπτη».
Το φαινόμενο ονομάστηκε
κραχ
και ήταν η αρχή μιας
οικονομικής κρίσης
που εξαπλώθηκε σε
ολόκληρο τον κόσμο.
Αποτέλεσμα:
ΡΟΡΡΕRFΟΤΟ/GΕΤΤΥ ΙΜΑGΕS/ΙDΕΑL ΙΜΑGΕ
2. Πολίτες συγκεντρωμένοι στη Γουόλ Στριτ

23. Crowd gathering on
Wall Street after the 1929 crash.

24. Οκτώβριος του 1929.Η εξάντληση της επόμενης ημέρας: ύστερα από το κραχ της 29ης Οκτωβρίου,οι
υπάλληλοι του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης δεν σταμάτησαν να εργάζονται ως τα ξημερώματα.
Αποκαμωμένοι, ορισμένοι από αυτούς κοιμήθηκαν στο γυμναστήριο
( Πηγή: ΒΕΤΤΜΑΝΝ/CΟRΒΙS/ΑΡΕΙRΟΝ)

25. Σε διάστημα λίγων
εβδομάδων
είχαν χαθεί πολλές
περιουσίες.
Επιχειρήσεις έκλεισαν,
χιλιάδες επιχειρηματίες
καταστράφηκαν
και εκατομμύρια
εργαζόμενοι έμειναν
άνεργοι.
Το 1931 η οικονομία των
ΗΠΑ
είχε σχεδόν καταρρεύσει.
Το συγκεκριμένο αυτοκίνητο
πωλείται για $100, αρκεί να
είναι μετρητά.
Ο ιδιοκτήτης του τα έχασε
όλα στο χρηματιστήριο.

26. Αυτοκτονίες στη Νέα Yόρκη μετά την κατάρρευση
του χρηματιστηρίου (κραχ) το φθινόπωρο του 1929.

27. Άνεργοι διαδηλωτές τρέχουν προς την Union Square της Νέας Υόρκης
καταδιωκόμενοι από αστυνομικούς και δακρυγόνα.
Χάος στους δρόμους, 1930

28. Κάτοικοι της νέας Υόρκης περιμένουν στη σειρά για το συσσίτιο.
http://mytwocents.gr/great-depression/

29. Άνεργοι άντρες στα συσσίτια της Washington
για ένα πιάτο σούπα και λίγο ψωμί.
Συσσίτια στην Washington, 1935

30. Τα παιδιά στην πρωτεύουσα
Οι κρίσεις δεν κάνουν διακρίσεις.

31. Συγκέντρωση εργατών στο συσσίτιο του Al Capone για δωρεάν γεύμα, το 1930.
Ο παράδεισος των γκάνγκστερ

32. Γυναίκες σερβίρουν σούπα και ψωμί στους άνεργους,
κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ΗΠΑ, 1932.
Photo via: http://student.britannica.com/eb/art/print?id=82328&articleTypeId=0

33. Ύφεση, Ουρά ανθρώπων που περιμένουν συσσίτιο, Νέα Υόρκη.
Ελλείψει στοιχειώδους κυβερνητικού προγράμματος ανακούφισης το 1932,
σε κάποια αστικά κέντρα, οι ιδιώτες μοίραζαν δωρεάν τροφή
σε μεγάλο αριθμό ανέργων
(Picture from the Franklin D. Roosevelt Library,
courtesy of the National Archives and Records Administration.)

34. Διαδήλωση ανέργων στο
Τορόντο του Οντάριο, στον Καναδά

36. Μεγάλη Ύφεση, Η.Π.Α, άνδρας στην αποβάθρα,
στα 'ντόκια' της Νέας Υόρκης, 1935.
Photo Via: http://en.wikipedia.org/wiki/Great_Depression

37. Μεγάλες
επιχειρήσεις,
που άντεξαν στην
κρίση,
εξαγόραζαν
μικρότερες
επιχειρήσεις.
συγκεντρωνόταν
η οικονομική ισχύς
και σχηματίζονταν
πανίσχυρα
οικονομικά
συγκροτήματα.
Έτσι:

38. Η κρίση επεκτάθηκε στην Ευρώπη,
όπου είχαν επενδυθεί
αμερικανικά κεφάλαια
με τη μορφή δανείων.
Η απόφαση των
αμερικανικών
τραπεζών
να αποσύρουν τα
δάνεια
κλόνισε την ευρωπαϊκή
οικονομία.
Η επέκταση της κρίσης - Η Μεγάλη Ύφεση

39. Το πλήγμα ήταν ισχυρό,
για τη Γερμανία,
που είχε στηρίξει
τη μεταπολεμική
ανασυγκρότησή της
σε αμερικανικά
κεφάλαια
χαρτονόμισμα 20 δισεκατομμυρίων μάρκων

40. αλλά και για τη
Βρετανία,
που αδυνατούσε να
διαθέσει τα
προϊόντα της
στην αγορά των
ΗΠΑ.

41. Η γενικευμένη κάμψη της οικονομικής
δραστηριότητας,
που σημειώθηκε σχεδόν σε ολόκληρο τον
δυτικό κόσμο
κατά την περίοδο 1929-1933
ονομάστηκε Μεγάλη Ύφεση
Ορισμός

42. Η Μεγάλη ύφεση έπληξε και την Ελλάδα.
Προσφυγικός καταυλισμός στην Κοκκινιά (σημερινή Νίκαια του Πειραιά) το 1929.
http://www.youtube.com/watch?v=SQLWvrNdkgg&feature=related
http://www.youtube.com/watch?NR=1&feature=endscreen&v=q5PH6KrBiHQ