ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ, Α. ΣΑΜΑΡΑΚΗ

1. ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Μαρία Φωτιάδου ΠΕ02

2. 1.ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
 Τίτλος: Αντώνη Σαμαράκη, «Ζητείται ελπίς»
 Δημιουργός: Φωτιάδου Μαρία ΠΕ02
 Γνωστικό αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία
με διαθεματικές προεκτάσεις στη Νεότερη και
Σύγχρονη Ιστορία
 Διδακτική ενότητα: Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ:
Mεταπολεμική και Σύγχρονη Λογοτεχνία, Αντώνης
Σαμαράκης, «Ζητείται ελπίς»
 Τάξη: Γ’ Γυμνασίου
 Χρονική διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες
ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

3. Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή:
 Εργαστήριο πληροφορικής
 Διαδραστικός πίνακας τάξης

4. Εργαλεία – Διδακτικό υλικό- Τεχνολογικά μέσα:
Τα διδακτικά εγχειρίδια:
 Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ’ Γυμνασίου
 Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β Γυμνασίου
 Ιστορία Νεότερη και Σύγχρονη Γ Γυμνασίου
 Ιστορία Νεοελληνικής λογοτεχνίας Α, Β, Γ Γυμνασίου
Τα βιβλία του εκπαιδευτικού:
 για τα Κείμενα Νεοελληνικής λογοτεχνίας Β΄ γυμνασίου
 για τα Κείμενα Νεοελληνικής λογοτεχνίας Γ΄ γυμνασίου

5.  Επεξεργαστής κειμένου
 Λογισμικό παρουσίασης
 Φυλλομετρητής: Mozilla Firefox
 Διαδραστικά ψηφιακά βιβλία:
http://ebooks.edu.gr
 Πολιτιστικός θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας:
http://www.potheg.gr
 Ελληνική Εθνική Επιτροπή της UNICEF:
http://www.unicef.gr/samarkis.php
 Ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια:
http://el.wikipedia.org

6. Απαιτείται μικρή εξοικείωση με:
 την πλοήγηση στο διαδίκτυο,
 τον επεξεργαστή κειμένου
 και το λογισμικό παρουσίασης.
• Εξοικείωση με την ομαδοσυνεργατική
μέθοδο διδασκαλίας.
προαπαιτούμενα:

7. • Η διδακτική πρόταση αφορά στη Νεοελληνική Λογοτεχνία της Γ τάξης
Γυμνασίου και ακολουθεί το «Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος
Σπουδών για τη Λογοτεχνία», τις αρχές των ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ.
• Η διερευνητική μαθησιακή διαδικασία επιχειρεί τη γνωριμία των
μαθητών με ένα αντιπροσωπευτικό διήγημα του Σαμαράκη και την
ανάλυση των επιμέρους στοιχείων του.
• Η προτεινόμενη διδακτική πρόταση αποσκοπεί μέσω της χρήσης των
νέων τεχνολογιών και των συγκεκριμένων λογισμικών στο να
γνωρίσουν οι μαθητές στρατηγικές διερευνητικής προσέγγισης του
περιεχομένου ενός λογοτεχνικού κειμένου.
• Η συνεργασία των μαθητών και οι εργασίες τους σε ομάδες θα
οδηγήσει στην ανακαλυπτική πορεία της μάθησης, στην ενεργό
συμμετοχή των μαθητών και στη σύνδεση της λογοτεχνίας με τη
σύγχρονη ιστορική πραγματικότητα.
Σύντομη περιγραφή σεναρίου

8. 3. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
 Σύμφωνα με το βιβλίο του καθηγητή ως πρωταρχικός στόχος
τίθεται να γνωρίσουν οι μαθητές ένα αντιπροσωπευτικό
μεταπολεμικό διήγημα του Αντώνη Σαμαράκη.
 Να γνωρίσουν οι μαθητές τον συγγραφέα και το έργο του
αξιοποιώντας βιογραφικά και εργογραφικά στοιχεία για να
ερμηνεύσουν το κείμενο και να σχηματίσουν μια εικόνα για τον
ιστορικό και κοινωνικό προβληματισμό του.
 Να κατανοήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της
μεταπολεμικής λογοτεχνίας.
 Να συνδέσουν το κείμενο με σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα.
Α. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο

9.  Να εξοικειωθούν με την ομαδική εργασία και να
αναπτύξουν πνεύμα συλλογικής δημιουργίας
 Να αναπτύξουν στρατηγικές διερευνητικής –
βιωματικής μάθησης.
 Να καλλιεργήσουν τη δεξιότητα διερεύνησης της
πληροφορίας στο διαδίκτυο και αξιοποίησής της.
 Να μπορούν να λειτουργούν με αφαιρετικό τρόπο
ξεχωρίζοντας την ουσιαστική από την επουσιώδη
πληροφορία
 Να συνεργαστούν και να ασκηθούν στο δημιουργικό
διάλογο και στην από κοινού παραγωγή λόγου.
Β. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

10. Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδική εργασία
σε ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης.
Nα γνωρίσουν επιλεγμένους δικτυακούς τόπους
και προτεινόμενες ιστοσελίδες για τη στήριξη
έρευνας του συγκεκριμένου θέματος.
Να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης,
αποτίμησης και αξιοποίησης πληροφοριών από
το διαδίκτυο.
Να ασκηθούν στη χρήση του επεξεργαστή
κειμένου και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές
του για τη συνεργατική παραγωγή κειμένου.
Να ασκηθούν στο λογισμικό παρουσίασης
Γ. Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών

11. • Η 1η ώρα: στην αίθουσα του διαδραστικού πίνακα.
• Η 2η, 3η ώρα: στο εργαστήριο της πληροφορικής.
• Η 4η ώρα: στην αίθουσα του διαδραστικού πίνακα.
• Οι μαθητές χωρίζονται σε 8 ομάδες (3 μαθητές σε κάθε ομάδα).
• Ανά δύο ομάδες θα εργαστούν σε κοινό φύλλο εργασίας.
• Αρχικά διασφαλίζεται η ανομοιογένεια των ομάδων όσον αφορά
τις σχολικές τους επιδόσεις με τη διακριτική παρέμβαση του
διδάσκοντος
• και με την προϋπόθεση σε κάθε ομάδα να υπάρχει ένας μαθητής
που έχει ευχέρεια στη χρήση του Η/Υ και των εργαλείων ΤΠΕ.
Οργάνωση τάξης

12. Οργάνωση τάξης
• Στη συνέχεια οι μαθητές αναλαμβάνουν τους ρόλους:
• ο χειριστής του Η/Υ και συντονιστής της ομάδας
• ο πρακτικογράφος, που θα κρατά σημειώσεις και θα
συνθέτει τις εργασίες με τη συμβολή βέβαια και των
υπόλοιπων μελών.
• ο διαμεσολαβητής-παρουσιαστής, που θα μεταφέρει
απορίες και προβληματισμούς της ομάδας στον
εκπαιδευτικό, θα ενημερώνει για την πορεία της εργασίας
και θα παρουσιάσει στην ολομέλεια την τελική εργασία και
τα αποτελέσματα της.
Οργάνωση τάξης

13. • Ανακοινώνεται στην ολομέλεια των μαθητών το
διήγημα που πρόκειται να μελετήσουν.
• Με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα,
οι μαθητές εξερευνούν την ψηφιακή μορφή των
σχολικών βιβλίων προκειμένου να εξοικειωθούν με
αυτά.
Λεπτομερής παρουσίαση 1η ώρα: στην
αίθουσα του
διαδραστικού

14. Στη συνέχεια,
 οι μαθητές διαβάζουν το διήγημα:
 προσπαθούν να αποδώσουν σύντομα το
περιεχόμενό του,
 εντοπίζουν τους βασικούς θεματικούς άξονες,
 τον τόπο και το χρόνο δράσης,
 τους αφηγηματικούς τρόπους,
 καθώς και τα κυρίαρχα συναισθήματα του
αφηγητή.
Λεπτομερής
παρουσίαση
1η ώρα: στην
αίθουσα του
διαδραστικού

15. Λεπτομερής παρουσίαση 2η ώρα:
στο εργαστήριο
πληροφορικής
• Η εκπαιδευτικός έχει ήδη τοποθετήσει στην
επιφάνεια εργασίας των ηλεκτρονικών
υπολογιστών τους φακέλους με τα φύλλα εργασίας
βάσει των οποίων θα δραστηριοποιηθούν οι
ομάδες.
• Στο περιεχόμενο της διδακτικής διαδικασίας ο
ρόλος της θα είναι άλλοτε καθοδηγητικός, άλλοτε
υποστηρικτικός και άλλοτε συμβουλευτικός, έτσι
ώστε οι μαθητές μέσα στα καθορισμένα χρονικά
πλαίσια να ολοκληρώσουν τη προσπάθεια τους.

16. • Οι μαθητές των ομάδων με κοινό φύλλο
εργασίας μελετούν, συγκρίνουν τις απαντήσεις
τους.
• Ανταλλάσσουν απόψεις σχετικά με τα
ζητούμενα στα φύλλα εργασίας και
συνεργάζονται προκειμένου να συντάξουν ένα
κοινό απαντητικό φύλλο.
• Ακολούθως ετοιμάζουν μια σύντομη παρουσίαση
για την ολομέλεια της τάξης με τα αποτελέσματα
των εργασιών τους.
Λεπτομερής παρουσίαση
3η ώρα:
στο εργαστήριο
πληροφορικής

17. • Με τη βοήθεια του διαδραστικού πίνακα, οι
μαθητές παρουσιάζουν τις εργασίες τους στην
ολομέλεια της τάξης.
• Ακολουθεί διάλογος σχετικά με την εμπειρία που
αποκόμισαν από την ομαδοσυνεργατική μέθοδο
διδασκαλίας.
Λεπτομερής παρουσίαση
4η ώρα:
Στην αίθουσα του
διαδραστικού

18. 1ο φύλλο εργασίας:
Οι ερευνητές της μεταπολεμικής πεζογραφίας
• Αντλήστε στοιχεία από τον παρακάτω
σύνδεσμο και απαντήστε στις ερωτήσεις:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.p
hp/DSGYM-C113/351/2369,9038/
• 1. Τι δηλώνει ο όρος «μεταπολεμική
λογοτεχνία»;
• 2. Ποια βιώματα κατέχουν κυρίαρχο
ρόλο στο έργο των λογοτεχνών της
εποχής αυτής;

19. • Μεταβείτε στη διεύθυνση:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php
/DSGYM-C113/584/3833,16833/
• Διαβάστε την εισαγωγή: «Η μεταπολεμική
Νεοελληνική Λογοτεχνία (1945-1967) και
απαντήστε στις ερωτήσεις:
• 1. Γιατί η δεκαετία 1940-1950 χαρακτηρίζεται
ως «σκληρή δεκαετία»;
• 2. Πώς επηρέασαν τα γεγονότα της δεκαετίας
αυτής τους λογοτέχνες;
1ο φύλλο εργασίας:
Οι ερευνητές της μεταπολεμικής πεζογραφίας

20. 2ο φύλλο εργασίας:
Οι ιστορικοί
• Μεταβείτε στη διεύθυνση:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/sh
ow.php/DSGYM-C105/65/525,1867/
1. Να καταγράψετε τα σημαντικότερα
αποτελέσματα του 2ου Παγκόσμιου
πολέμου.
2.Αναζητήστε στο διαδίκτυο πληροφορίες
για τις συνέπειες από τη ρίψη ατομικών
βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.

21. 2ο φύλλο εργασίας:
Οι ιστορικοί
• Μεταβείτε στη
διεύθυνση:http://ebooks.edu.gr/modules/ebo
ok/show.php/DSGYM-C105/65/526,1869/
• Διαβάστε προσεκτικά τις δύο πρώτες
υποενότητες από την ενότητα 51 «Οι
ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση γίνονται
υπερδυνάμεις» και «Διπολισμός και
ψυχρός πόλεμος».
• Να γράψετε ένα σύντομο κείμενο στο
οποίο να εξηγείτε πώς αναδείχθηκαν
οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση σε
υπερδυνάμεις.

22. • Μεταβείτε στη διεύθυνση:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSG
YM-C105/65/527,1872/
• Διαβάστε προσεκτικά την υποενότητα: «Η Ελλάδα
μετά τον εμφύλιο πόλεμο (1946-1949).
• Στη συνέχεια να καταγράψετε σ ένα σύντομο κείμενο
τα κύρια προβλήματα της μετεμφυλιακής Ελλάδας
(1949-1963)
• Με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσίασης, να
ετοιμάσετε μια παρουσίαση σε 3 -4 διαφάνειες με τα
αποτελέσματα των εργασιών σας
• Εναλλακτικά:
• http://www.fhw.gr/chronos/15/gr/1945_1950/index.ht
ml
2ο φύλλο εργασίας:
Οι ιστορικοί

23. • Μεταβείτε στη διεύθυνση:
http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=
7711258&lan=1
• Διαβάστε τη βιογραφία και την εργογραφία
του συγγραφέα. Στη συνέχεια να γράψετε
ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα (πότε και
πού γεννήθηκε, σπουδές, επάγγελμα). Πότε
εμφανίστηκε ως πεζογράφος και με ποιο
έργο; Ποια είναι τα κύρια στοιχεία του
συγγραφικού του έργου;
• Διαβάστε το κριτικό σημείωμα του Ε.
Παπανούτσου: καταγράψτε τα σημεία της
κριτικής που έχουν ενδιαφέρον, για να τα
παρουσιάσετε στους συμμαθητές σας.
3ο φύλλο εργασίας:
Οι βιογράφοι

24. • Μεταβείτε στη διεύθυνση:
http://www.unicef.gr/samarkis.php
• Αφού διαβάσετε το αφιέρωμα της Unicef,
να γράψετε ένα σύντομο κείμενο με θέμα
της ανθρωπιστική προσφορά του Αντώνη
Σαμαράκη.
• Με τη βοήθεια του λογισμικού
παρουσίασης, να ετοιμάσετε μια
παρουσίαση σε 3 -4 διαφάνειες με τα
αποτελέσματα των εργασιών σας
3ο φύλλο εργασίας:
Οι βιογράφοι

25. • Μεταβείτε στη διεύθυνση:
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/sho
w.php/DSGL105/229/1694,5433/
• Διαβάστε το απόσπασμα «Γραφείον
ευρέσεως εργασίας» του Μ. Κουμανταρέα.
Στη συνέχεια να γράψετε μια περίληψη του
αποσπάσματος.
• Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο κοινός θεματικός
άξονας των δύο κειμένων;
• Συμβουλευτείτε και το βιβλίο του
εκπαιδευτικού:
http://ebooks.edu.gr/courses/DSGL105/d
ocument/4be92651pvqy/4be926c3nyew/4
be926c3bogc.pdf
4ο φύλλο εργασίας:
Οι μελετητές παράλληλου κειμένου

26. Εκπομπές-αφιερώματα στο συγγραφέα:
• Μονόγραμμα. Αντώνης Σαμαράκης (βίντεο)
[πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
• Εκπομπές που αγάπησα. Αντώνης Σαμαράκης
(βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]
Αρχείο εφημερίδων:
Εθνική βιβλιοθήκη της Ελλάδος:
http://efimeris.nlg.gr/ns/main.html
Δυνατότητες επέκτασης

27. • Δημιουργία e mails των μαθητών ανά ομάδα, προκειμένου:
• να διευκολυνθεί η ανταλλαγή υλικού
• αλλά και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της εργασίας στα
μέλη των υπόλοιπων ομάδων και τελικά στον εκπαιδευτικό.
• Δημιουργία blog τάξης:
• όπου οι μαθητές θα αναρτούν τις εργασίες τους.
• Το blog ενδείκνυται και για την ανταλλαγή απόψεων
Δυνατότητες επέκτασης

28.  Η εφαρμογή του σεναρίου υπήρξε επιτυχής σε
γενικές γραμμές.
 Οι μαθητές αποκόμισαν γνώσεις με ευχάριστο
τρόπο.
 Δοκιμάστηκαν στην παραγωγή έργου μέσω
συνεργασίας και με τη βοήθεια των ΤΠΕ.
 Απόλαυσαν τη διερεύνηση στο διαδίκτυο.
 Δεν παρουσιάστηκαν προβλήματα συνεργασίας.
Παρατηρήσεις-Κριτική

29. Ελλιπής ψηφιακός γραμματισμός μαθητών.
Ο χρόνος που θα πρέπει να βρεθεί για την
υλοποίησή του.
Η ασφυκτική πίεση του αναλυτικού προγράμματος.
Μικρό εργαστήριο πληροφορικής.
Παρατηρήσεις-Κριτική