SlideShare a Scribd company logo
1 of 111
Download to read offline
0
Republic of the Philippines
Department of Education
DepEd Complex, Meralco Avenue
Pasig City
May 21, 2011
K to 12
CURRICULUM GUIDE
ARALING PANLIPUNAN
1
MAKAHUBOG NG MAMAMAYANG MAPANURI, MAPAGMUNI, MAPANAGUTAN, PRODUKTIBO,
MAKAKALIKASAN, MAKABANSA AT MAKATAO NA MAY PAMBANSA AT PANDAIGDIGANG PANANAW
AT PAGPAPAHALAGA SA MGA USAPING PANGKASAYSAYAN AT PANLIPUNAN
PamaraangTematiko-
Kronolohikal/Paksain/Konseptwal
Pamaraang Pasiyasat Integrasyon/Interdisiplinari/
Multidisiplinari
Konstruktibismo Magkatuwang na Pagkatuto Pagkatutong Pangkaranasan at
Pangkonteksto
Pakikipagpangkat at
Pakikipagkapwa
(Group and
Interpersonal Skills)
Pagkamalikhain
Mapanuring
Pag-iisip at
Matalinong
Pagpapasya
Kasanayang
Pangkasaysayan at ng Iba
Pang Disiplinang
Panlipunan
Pakikipagtalastasan at
Pagpapalawak ng
Pandaigdigang
Pananaw
Pagsasaliksik/
Pagsisiyasat
Kaalaman, Kasanayan at Pagpapahalagang Pangkasaysayan
at Disiplinang Panlipunan
Makaalam Makagawa Maging ganap Makapamuhay
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Kapangyarihan, Awtoridad at
Pamamahala
Karapatan,Pananagutan at
Pagkamamamayan
I. Balangkas Konseptuwal ng Araling Panlipunan
2
BALANGKAS- KONSEPTUWAL NG Araling Panlipunan
(Deskripsyon)
Naging batayan ng K-12 Kurikulum sa Araling Panlipunan ang mithiin ng Edukasyon para sa Lahat 2015 (Education For All 2015) - ang magkaroon
ng Kapaki-pakinabang na Literasi ang Lahat (Functional Literacy For All). Tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang pangnilalalam at
pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay makapag-aambag sa pagtatamo ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing mithiin, tunguhin (goal) ng K-
12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at
makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usaping pangkasaysayan at panlipunan.
Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at pagpapahalagang pangkasaysayan at sa
iba pang disiplina ng araling panlipunan ng mag-aaral sa pamamagitan ng magkasabay na paglinang sa kanilang kaalaman at kasanayang pang-disiplina na
nakapaloob sa limang pangunahing learning domains ng kurikulum. Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, ang apat na pangunahing
learning domains ang nagsilbing tema o malaking kaisipan (big ideas) sa bawat markahan kung saan naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang
pang-nilalaman at pamantayan sa pagganap ng bawat yunit. Samantala, sa apat na markahan sa lahat ng baitang, ang kasanayan sa iba’t-ibang disiplina ng
araling panlipunan ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pag-unawa at pagkatuto ng mag-aaral.
Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at isyung
pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam, makagawa, maging ganap at
makipamuhay (Pillars of Learning). Binibigyang diin sa kurikulum ang PAG-UNAWA (understanding) at HINDI ANG PAGSASAULO ng mga konsepto at
terminolohiya. Bilang pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-aaral ay kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan at pagpapakahulugan
(meaning-making/making meaning) sa bawat paksang pinag-aaralan at ang pagsasalin nito (transfer) sa ibang konteksto lalo na ang aplikasyon nito sa
tunay na buhay (real-life) na may kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang ginagalawan. Sa pagtamo nito, kasabay na nillilinang ang iba’t-ibang
kasanayan ng mag-aaral sa araling panlipunan tulad ng pagtingin at paghanap sa mga pattern at trend sa mga pangyayari at iba pang mga kasanayan tulad
ng pagsasaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapapasya, pagkamalikhain, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman,
pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw sa tulong ng iba’t ibang dulog at pamamaraan tungo sa pagiging isang mapanagutan at
produktibong mamamayan ng bansa at daigdig.
3
II. Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):
III. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):
K – 3 4 – 6 7 – 10 11 – 12
Naipamamalas ang panimulang pag-
unawa at pagpapahalaga sa sarili,
pamayanan at bansa bilang isang
batang Pilipino tungo sa paghubog
ng isang mamamayang
mapanagutan, may pagmamahal sa
bansa at pagmamalasakit sa
kapaligiran at kapwa.
Naipamamalas ang panimulang pag-
unawa sa mga pangunahing
konsepto, kaisipan, pamamaraan, at
ugnayan ng iba’t-ibang disiplinang
panlipunan at ang pagkalinang ng
kaalaman, kasanayan at
pagpapahalagang pangkasaysayan,
pangkultura, pangheograpiya at
pampulitika ng Pilipinas tungo sa
paghubog ng mamamayang
mapanuri, mapagmuni,
mapanagutan, produktibo,
makakalikasan, makatao at
makabansa.
.
Naipamamalas ang malalim na
pag-unawa sa mga pangunahing
kaisipan at mga napapanahong
isyung pangkasaysayan,
pangheograpiya, pang-ekonomiya,
pampulitika, pampamahalaan,
pangkultura, at panlipunan ng
Pilipinas, mga bansang Asyano at
ng daigdig gamit ang mga
kasanayan at pagpapahalaga ng
iba’t-ibang displinang panlipunan
tungo sa paghubog ng
mamamayang mapanuri ,
mapagmuni, mapanagutan,
makakalikasan, produktibo,
makatarungan, at makataong
mamamayan ng bansa at daigdig.
Naipamamalas ang malawak at
integratibong pag-unawa sa mga
isyu at kontrobersiya sa
kasalukuyang lipunang Pilipino at
sa mga pangunahing kaisipan at
napapanahong usaping
pangkasaysayan, pampulitika,
pampamahalaan, pang-ekonomiya,
pangkultura at panlipunan sa
pagharap ng bansa sa hamon ng
globalisasyon gamit ang
perspektibo, kasanayan at
pagpapahalagang multi-disiplinaryo
at inter-disiplinaryo sa pananaliksik
at sa pagbuo ng alternatibong
solusyon sa paglutas ng mga
kasalukuyang suliranin tungo sa
isang makatarungan (just),
mapayapa, makakalikasan,
masagana, makabansa at
makataong lipunan.
Naipamamalas ang pag-unawa sa mga konsepto at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, pang-ekonomiya, pangkultura, at
panlipunan gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba’t-ibang disiplinang panlipunan kabilang ang pananaliksik, pagsisiyasat,
mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman,
pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw tungo sa isang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan,
makabansa at makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
4
IV. Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards):
Grade Level Grade Level Standards
K
Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan at paaralan tungo sa paghubog ng
isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa.
Grade 1
Naipamamalas ang pagkilala at pag-unawa sa sarili at pamilya na may pagpapahalaga sa mga karapatan, tungkulin at pananagutan bilang
batang Pilipino tungo sa paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at
kapwa.
Grade 2
Naipamamalas ang pagkilala, pag-unawa at pagpapahalaga sa sariling pamayanan tungo sa paghubog ng isang mamamayang
mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa
Grade 3
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa likas na kagandahan at kabuhayan, yaman, pamahalaan at kultura ng bansa tungo sa
paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa.
Grade 4
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa ugnayan ng kapaligiran at tao sa pagbuo at pag-unlad ng bansang Pilipinas gamit ang
mga kaalaman at kasanayan ng heograpiya at ng mga kaugnay na disiplina tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni,
mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa.
Grade 5
Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa paghubog at pag-unlad ng bansang Pilipino at ang nagging pagpupunyagi ng mga
Pilipino na makamit at mapangalagaan ang kalayaan at kasarinlan ng bansa sa iba’t ibang yugto ng kasaysayan ng Pilipinas gamit ang
kasanayan ng iba’t ibang disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo,
makakalikasan, makatao at makabansa.
Grade 6
Naipamamalas ang pag-unawa sa mga simulain, at pagpapahalaga ng estadong demokratiko at republikano gamit ang kasanayan ng iba’t
ibang disiplinang panlipunan, tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan,
makatao at makabansa
Grade 7
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyung pangkasaysayan, pampamahalaan,
pangkultura at panlipunan ng Pilipinas gamit ang mga kasanayan at pagpapahalagang pangkasaysayan at mga kaugnay na disiplina tungo
sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong
mamamayan ng bansa at daigdig.
Grade 8
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at mga napapanahong isyu sa pag-aaral ng kasaysayan,
pamahalaan, kultura, at lipunan ng mga rehiyong Asyano gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo
sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong
mamamayan ng bansa at daigdig.
Grade 9
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan sa kasaysayan ng daigdig at napapanahong isyu gamit ang mga
kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagmuni, mapanagutan,
makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
Grade10
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks gamit ang mga kasanayan at
pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan,
produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
Grade11
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga napapanahong isyung pampulitika at pamamahala ng Pilipinas gamit ang mga teorya, lapit
at metodolohiya ng agham panlipunan at mga kaugnay disiplina tungo sa isang makatarungan (just), mapayapa, makakalikasan, masagana,
5
Grade Level Grade Level Standards
makabansa at makataong lipunan.
Grade12
Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga napapanahong isyung kinakaharap ng bansa at ng daigdig sa kasalukuyan mula sa
pananaw at lapit ng iba’t-ibang disiplinang panlipunan na makatutulong tungo sa isang makatarungan (just), mapayapa, makakalikasan,
masagana, makabansa at makataong lipunan.
V. Grade Level Conceptual (Big Ideas) Matrix
TEMA K
Pagkilala
sa
Paaralan
ARALING
PANLIPUNAN
I
Pagkilala sa
Sarili at
Pamilya
ARALING
PANLIPUNAN
II
Pagkilala sa
Sariling
Pamayanan
ARALING
PANLIPUNAN
III
Pagkilala sa
Bansa
ARALING
PANLIPUNAN
IV
Ang
Heograpiya
ng Pilipinas
ARALING
PANLIPUNAN
V
Paghubog at
Pag-unlad ng
Lahing
Pilipino
ARALING
PANLIPUNAN
VI
Pamahalaan,
Saligang
Batas at
Pagkamama
mayan
ARALING
PANLIPUNAN
VII
Kasaysayan
ng bansang
Pilipino
ARALING
PANLIPUNAN
VIII
Pagkabuo at
Pag-unlad ng
Kabihasnang
Asyano
ARALING
PANLIPUNAN
IX
Pagkabuo at
Pag-unlad ng
Kabihasnan
ng Daigdig
ARALING
PANLIPUNAN
X
Pagbuo at
Pag-unlad ng
Ekonomiya
ng Pilipinas
ARALING
PANLIPUNAN
XI
Politika at
Pamamahala
ng Pilipinas
(Philippine
Politics
and
Governance)
ARALING
PANLIPUNAN
XII
Kontemporar
yong
Lipunang
Pilipino
(Philippine
Contempo-
rary Society)
Unang
Marka
han
Tao,
Heo-
grapi-
ya at
Likas
Kayan
g Pag-
unlad
Mga
Tao sa
Paara-
lan
Mga
Lugar
sa
Paara-
lan
Mga
Pagdiri
wang sa
Paara-
Lan
Pagkilala sa
Sarili Bilang
Mamamayan
ng Bansang
Pilipinas
Heograpiya
at
Kabuhayan
ng
Pamayanan
Likas na
Kagandahan
at
Kabuhayan
ng Bansang
Pilipinas
Heograpi-
yang Pisikal
ng Pilipinas
Ang
Heograpiya
at Pagkabuo
ng
Sinaunang
Lahing
Pilipino
Ang
Pundasyon
at Saligan ng
Pilipinas
Bilang
Estadong
Demokratiko
at
Republikano
Heograpiya
at Sinaunang
Kabihasnang
Pilipino
Heograpiya at
sinaunang
kabihasnang
Asyano
Heograpiya
at Sinaunang
Kabihasnan
sa Daigdig
Impluwen-
siya ng
Heograpiya
sa
Ekonomiya
ng Bansa
6
Ikala
wang
Marka-
han
Kultu-
ra,
Pagka
kaki-
lanlan
at
Pagka
bansa
Pagkilala sa
Sarili Bilang
Kabahagi ng
Pamilyang
Pilipino
Ang Kultura
ng Sariling
Pamayanan
Mayamang
Sining at
Kultura ng
Bansa
Ang
Impluwen-
siya ng
Heograpiya
sa Paghubog
at Pagbuo ng
Katangiang
Kultural ng
Bansa
Pagbuo at
Pag-unlad ng
Bansang
Pilipino (ika-
16 hanggang
ika-19 na
dantaon)
Mga
Institusyon
ng Pilipinas
Bilang
Pamahalaan
g
Demokratiko
(Institutions
of Philippine
Democracy)
Pagbuo at
Pag-unlad ng
Bansang
Pilipino
(Spanish
Era-
Revolution
First Phase
1521-1899)
Kontribusyon
ng
Kasaysayan
sa Pagbuo ng
Pagkakakilanl
ang Asyano
Kontribusyon
ng
Kasaysayan
sa Pagbuo
ng
Pagkakakilan
lan ng Iba’t
Ibang
rehiyon sa
Daigdig
Pagkabuo at
Pag-unlad ng
Ekonomiya
sa Iba’t-
Ibang Yugto
ng
Kasaysayan
Ikat-
long
Marka-
han
Ka-
Pang-
yari-
han,
Awtori
dad at
Pama
maha-
la
Ang Pamilya
Bilang
Pinakapayak
na Yunit ng
Lipunan
Mga Pinuno
at Iba Pang
Naglilingkod
ng Sariling
Pamayanan
Pamahalaan
ng Pilipinas
Pagbuo ng
mga
Pamayanan
at Rehiyon
Pagpupunya
gi ng mga
Pilipinong
Makamtan
ang Ganap
na Kalayaan
at Kasarinlan
Bilang Isang
Bansa-
Estado
(1898-
kasalukuyan)
Mga Proseso
Bilang
Pamaha-
laang
Demokratiko
at
Republikano
ng Pilipinas
(Processes
of Philippine
Democracy)
Pagbuo at
Pag-unlad ng
Nasyon/
Estado
(1889-1946)
Pagkakamit
ng Kasarinlan
ng mga Bansa
sa Asya
Kasarinlan at
Kalayaan ng
Iba’t Ibang
rehiyon sa
Daigdig
Pagbuo ng
Polisiya
(Policy-
Making)
at ang
Pakikilahok
ng
Mamamayan
sa
Pamamahala
ng
Demokratiko
Ikaapa
t na
Marka
han
Kara-
patan,
Panan
aguta
n at
Pagka
mama
mayan
Karapatan,
Tungkulin at
Panana-
gutan ng
Batang
Pilipino
Pagpapa-
halaga sa
Heograpiya
at Kultura ng
Sariling
Pamaya-nan
Karapatan,
Tungkulin at
Pananagutan
Bilang
Mamamayan
ng Bansang
Pilipinas
Kapangya-
rihan,
Tungkulin at
Pananagutan
ng
Pamahalaan
at
Mamamayan
sa
Pangangalag
a ng
Kapaligi-ran
at Yaman ng
Bansa
Mga Bayani
at
Natatanging
Pilipino na
Nagtanggol
sa Kalayaan
at Kasarinlan
Pagkamama
mayan sa
Isang
Demok-rasya
Pilipinas sa
Kasaluku-
yang
Panahon
(1946-
kasaluku-
yan)
Asya sa
Kasalukuyang
Panahon
Daigdig sa
Kasalukuyan
g Panahon
Kaugnayan
ng
Ekonomiya
sa Pang-
araw-araw
na Buhay
7
VI. Pamantayang Nilalaman at Pamantayang Kasanayan (Content/ Performance Standards):
ARALING PANLIPUNAN I
PAGKILALA SA SARILI AT PAMILYA
 Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan
TEMA
PANGUNAHING
KAISIPAN NG
UNIT
Lebelng
Pang-
Unawa
NILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
Unang Markahan
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Pagkilala sa
Sarili Bilang
Mamamayan ng
Bansang
Pilipinas
PN
PN
PN
PN
PN
 Pagkilala sa sarili
bilang Pilipino at
Mamamayan ng
Bansang Pilipinas
 Pagkilala sa sarili
bilang mamamayan
ng Pilipinas batay sa
pagkamamamayan
ng magulang
 Pagkilala sa sarili
bilang mamamayan
ng Pilipinas batay sa
lugar ng
kapanganakan
 Pagkilala sa sarili
bilang Pilipino batay
sa pagkakakilanlang
etniko at cultural
 Panimulang
pagpapakilala sa
pagkakaisa sa
kabila ng
pagkakaiba-iba ng
mga Pilipino (iba’t-
ibang pangkat
etnolinggwistiko at
PN
PN
PN
PN
 Nagkakaroon ng
Kamalayan sa sarili
bilang mamamayan ng
bansang Pilipinas
 Nagkakaroon ng
kamalayan sa
kahulugan ng isang
Pilipino
 Nagkakaroon ng
kaalaman sa kahulugan
ng mamamayan
 Nagkakaroon ng
panimulang pagkilala sa
sarili bilang Pilipino
batay sa
pagkakakilanlang etniko
at kultural
PN
PN
PN
PN
PN
 Nakikilala nang lubos
ang sarili bilang Pilipino
na may mataas na antas
ng pagmamalaki sa
kanyang pagka-Pilipino
 Naipapahayag ang
panimulang pag-unawa
sa kahulugan ng Pilipino
 Napapahalagahan ang
pagiging Pilipino at
Mamamayan ng
Bansang Pilipinas
 Napapahalagahan ang
pagiging Pilipino batay
sa pagkakakilanlang
etniko at cultural
 Napapahalagahan ang
pagkakaisa ng mga
Pilipino sa kabila ng
kanilang pagkakaiba
8
PN
PN
PN
PN
PN
PN
kultural)
 Pagkilala sa isang
Pilipino
 Kahulugan ng
Mamamayan
 Panimulang
Pagkilala sa
Bansang Pilipinas
(kapuluan, tatlong
pangunahing pulo,
likas na
kagandahan)
 Mga Sagisag ng
Bansa
 Kahalagahan ng
mga Sagisag ng
Bansa
 Kabuluhan ng
Pagiging Isang
Pilipino at
Mamamayan ng
Bansang Pilipinas
PN
PN
PN
PN
PN
PN
 Nagkakaroon ng
panimulang pagkilala sa
pagkakaisa sa kabila ng
pagkakaiba-iba ng mga
Pilipino
 Nagkakaroon ng
kamalayan sa
kahulugan ng
mamamayan
 Nagkakaroon ng
panimulang pagkilala sa
bansang Pilipinas
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
sa mga sagisag na
nagpapakilala sa bansa
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa sa kahalagahan
ng mga sagisag ng
bansa
 Nagkakaroon ng
panimulang pangunawa
sa kabuluhan ng
pagiging isang Pilipino
PN
PN
PN
PN
 Naipapahayag ang
panimulang pagunawa
sa kahulugan ng
mamamayan
 Nailalarawan nang tiyak
ang bansang Pilipinas
 Nakikilala nang lubos at
may mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
sagisag na
nagpapakilala sa bansa
 Nagpapakita nang may
mataas na antas ng
pagpapahaga sa
kabuluhan ng pagiging
Pilipino
9
Ikalawang Markahan
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Pagkilala sa Sarili
Bilang Kabahagi
ng Pamilyang
Pilipino
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PN
 Pagkilala sa Sarili
Bilang kasapi ng
Pamilyang Pilipino
 Kahulugan ng Mag-
Anak o Pamilyang
Pilipino
 Kahulugan ng
kamag-anak o
kapamilya at
pagkakamag-anak
 Mga Kasapi ng
Pamilyang Pilipino
(kasama ang
extended family )
 Pagkakakilanlan ng
pamilya batay sa
apelyido at pangalan
 Ang Aking Sariling
Pamilya
 Ang Aming Family
Tree
 Pagkakaiba-iba o uri
ng pamilya (malaki
at maliit)
PN
PN
PN
PN
PN
PN
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
at pagkilala sa sarili
bilang kasapi ng
pamilyang Pilipino
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
sa kahulugan ng mag-
anak at kamag-anak
 Nagkakaroon ng
panimulang pagkilala sa
mga kasapi ng
pamilyang Pilipino
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
sa pagkakakilanlan ng
pamilya batay sa
apelyido at pangalan
 Nagkakaroon ng sapat
na pagkilala sa sariling
pamilya
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
sa pagkakaiba-iba o uri
ng pamilya
PN
PN
PN
PN
PN
PN
 Nagpapamamalas nang
may mataas na
pagpapahalaga sa mag-
anak na Pilipino at sa
ginawang pagtugon nito
sa mga pangunahing
pangangailangan
 Nagpapahayag nang
may panimulang pang-
unawa sa kahulugan ng
mag-anak at kamag-
anak
 Nagpapamalas nang
pagpapahalaga sa mga
kasapi ng ng pamilyang
Pilipino
 Nagpamamalas nang
pagpapahalaga sa
pagkakakilanlan ng
pamilya batay sa
apelyido at pangalan
 Nakikilala at
napahahalagahan nang
lubos ang sariling
pamilya at nakagagawa
ng family tree
 Natutukoy nang may
katiyakan ang
pagkakaiba-iba o uri ng
pamilya
10
PN
PN
 Bahaging
ginagampanan at
pananagutan ng
bawat kasapi ng
pamilya
 Kahalagahan ng
pamilya sa isang
bata
PN
PN
 Nagkakaroon ng
panimulang kaalaman
sa bahaging
ginagampanan at
pananagutan ng bawat
kasapi ng pamilya
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
sa kahalagahan ng
pamilya sa isang bata
PN
PN
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
bahaging
ginagampanan at
pananagutan ng bawat
kasapi ng pamilya at
naisasagawa ng may
kasiyahan ang mga ito.
 Naipakikita nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa
pamilya
Ikatlong Markahan
Kapangyarihan, Awtoridad
at Pamamahala
Ang Pamilya
Bilang
Pinakapayak na
Yunit ng Lipunan
PN  Mga kaugalian at
tradisyong Pilipino ukol
sa pamilya bilang
pundasyon sa
katatagan ng pamilya
-Paggalang sa
nakatatanda
-Pangangalaga sa
matatandang kasapi
ng pamilya
-Pagsagot ng po at
opo
-Pagmamano sa
nakatatanda
-Madikit na ugnayan ng
pamilya (close family
ties)
-Pagtutulungan sa
panahon ng kagipitan
ng mga kasapi ng
pamilya at iba pang
PN
PN
PN
 Nagkakaroon nang
panimulang pagkilala sa
mga tradisyong Pilipino
ukol sa pamilya bilang
pundasyon sa katatagan
ng pamilya
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
sa mga
pinahahalagahan ng
pamilya, mga aktibidad
at mahahalagang
okasyong
nagkakasama-sama
ang pamilya
 Nagkakaroon ng
panimulang kaalaman
sa mga katangian ng
natatanging pamilyang
Pilipino
PN
PN
PN
 Nakikilala nang lubos
ang mga kaugalian at
tradisyong Pilipino ukol
sa pamilya at may
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
ito bilang pundasyon sa
katatagan ng pamilya
 Natutukoy nang may
katiyakan at
nagpapakita ng mataas
na pagpapahalaga sa
mga pinahahalagahan
ng pamilya, mga
aktibidad at mahalagang
okasyong
nagkakasama-sama ang
pamilya
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
katangian ng
natatanging pamilyang
Pilipino
11
PN
PN
PN
PN
PN
PN
kamag-anak
 Mga
Pinapahalagahan
ng Pamilya
 Mga Aktibidad at
Mahalagang
Okasyon na
Nagkakasama-
sama ang Pamilya
 Katangian ng
natatanging
pamilyang Pilipino
 Bahaging
ginagampanan ng
pamilya sa pag-
unlad ng bansa at
pamayanan
 Kapangyarihan,
tungkulin at
pananagutan ng
pamilya o mga
kasapi nito ayon sa
batas
 Mga batas,
patakaran at
programa na
PN
PN
PN
PN
PN
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa sa bahaging
ginagampanan ng
pamilya sa pag-unlad ng
bansa at pamayanan
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa sa mga tungkulin
at pananagutan ng
pamilya o mga kasapi
nito ayon sa batas
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa sa mga batas,
patakaran at programa
na nangangalaga at
nagbibigay halaga sa
pamilya
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa at
pagpapahahalaga sa
pamilyang Pilipino
bilang pinakapayak na
yunit panlipunan ng
bansa
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa sa mga tungkulin
at pananagutan ng
PN
PN
PN
PN
PN
 Nagpapamalas nang
may mataas na antas ng
pagpapahalaga sa
bahaging
ginagampanan ng
pamilya sa pag-unlad ng
bansa
 Nagpapamalas nang
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
tungkulin at
pananagutan ng pamilya
o mga kasapi nito ayon
sa batas
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
batas, patakaran at
programa na
nangangalaga at
nagbibigay halaga sa
pamilya
 Nagpapamalas nang
may mataas na antas ng
pagpapahalaga sa
pamilyang Pilipino
bilang pinakapayak na
yunit panlipunan ng
bansa
 Nagpapamalas nang
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
tungkulin at
12
PN
nangangalaga at
nagbibigay halaga
sa pamilya
 Pagpapahalaga sa
pamilyang Pilipino
bilang pinakapayak
na yunit panlipunan
sa bansa
PN
PN
pamilya o mga kasapi
nito ayon sa batas
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa sa mga batas,
patakaran at programa
na nangangalaga at
nagbibigay halaga sa
pamilya
 Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa at
pagpapahalaga sa
pamilyang Pilipino
bilang pinakapayak nay
unit panlipunan ng
bansa
PN
PN
pananagutan ng pamilya
o mga kasapi nito ayon
sa batas
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
batas, patakaran at
programa na
nangangalaga at
nagbibigay halaga sa
pamilya
 Nagpapamalas nang
may mataas na antas ng
pagpapahalaga sa
pamilyang Pilipino
bilang pinakapayak na
yunit panlipunan ng
bansa
Ikaapat na Markahan
Karapatan,Pananagutan
at Pagkamamamayan
Karapatan,
Tungkulin at
Pananagutan ng
Batang Pilipino
PN
PN
PN
PN
 Mga karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
batang Pilipino sa
kanyang sarili
 Mga karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
batang Pilipino sa
kanyang pamilya
 Mga karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
batang Pilipino sa
pamayanan
 Mga karapatan,
PN  Nagkakaroon ng
panimulang pang-
unawa sa mga
karapatan, tungkulin at
pananagutan ng batang
Pilipino sa kanyang
sarili, pamilya,
pamayanan at bansa
PN
PN
 Natutukoy nang may
katiyakan at
nagpapamalas nang
may mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
karapatan, tungkulin at
pananagutan ng batang
Pilipino sa kanyang
sarili, pamilya,
pamayanan at bansa
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
13
PN
PN
PN
tungkulin at
pananagutan ng
batang Pilipino
bilang mamamayan
ng bansa
 Mga karapatan ng
batang Pilipino na
itinatakda ng batas
 Mga pamamaraan
na maaring gawin
ng bata sa
paglabag sa
kanyang mga
karapatan
 Pagpapahalaga sa
karapatan ng bata
PN
PN
 Nagkakaroon ng
panimulang kaalaman
sa mga karatapan ng
batang Pilipino na
itinakda ng batas
 Nagkakaroon ng
panimulang kamalayan
sa mga pamamaraan na
maaring gawin ng mga
bata sa paglabag sa
kanyang mga karapatan
PN
PN
karapatan ng batang
Pilipino na itinakda ng
batas
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
pamamaraan na
maaring gawin ng mga
bata sa paglabag sa
kanyang karapatan
 Nagkakaroon nang
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa
pagtatamasa ng mga
karapatan
14
ARALING PANLIPUNAN II
PAGKILALA SA SARILING PAMAYANAN
 Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan
TEMA
PANGUNAHING
KAISIPAN NG
UNIT
Lebelng
Pang-
Unawa
NILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
Unang Markahan
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Heograpiya at
Kabuhayan ng
Pamayanan
PN
PN
PN
PN
 Ang kinaroroonan
ng sariling tahanan
(numero, kalye,
barangay,
lungsod/bayan,
lalawigan
 Mga bagay na
nakikita o
palatandaan sa
aming tahanan
 Mga direksiyon:
itaas, ibaba,
silangan, kanluran,
hilaga, timog, ibaba
 Pagtaya sa
distansiya ng
tahanan sa
pamilihang bayan,
paaralan,
simbahan, bahay-
pamahalaan,
estasyon ng
pampublikong
sasakyan at iba
pang palatandaan
(landmarks)
PN
PN
 Nagpapamalas ng sapat
na kaalaman sa
kinaroroonan, sa mga
bagay na nagpapakita o
mga palatandaan ng
sariling tahanan
 Nagpapakita ng pang-
unawa sa mga
direksyon at distansya
ng tahanan sa
pamilihang bayan,
paaralan, simbahan,
bahay- pamahalaan,
estasyon ng
pampublikong sasakyan
at iba pang
palatandaan
(landmarks)
PN
PN
 Natutukoy at nasusuri
ang kinaroroonan, ang
mga bagay na
nagpapakita o mga
palatandaan ng sariling
tahanan
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
direksyon at distansya
ng tahanan sa
pamilihang bayan,
paaralan, simbahan,
bahay- pamahalaan,
estasyon ng
pampublikong sasakyan
at iba pang
palatandaan
(landmarks)
15
PL
PL
PN
PN
PN
PN
 Heograpiyang
pisikal ng
pamayanan :anyon
g lupa, anyong
tubig, yamang likas
 Magagandang
tanawin at pook
pasyalan sa sariling
pamayanan
 Pangunahing
pagkakakilanlang
pang-heograpiya o
pisikal ng
pamayanan
 Pangunahing
kabuhayan ng
pamayanan
 Mga pangunahing
produkto at kalakal
sa pamayanan
 Ang mapa ng
sariling pamayanan
PL
PN
PN
 Nagpapakita ng
pagmamalaki sa
heograpiyang pisikal ng
pamayanan,
magagandang tanawin
at pook pasyalan sa
sariling pamayanan
 Nagpapamalas ng sapat
na kaalaman at pang-
unawa sa mga
pangunahing
pagkakakilanlang
pangheograpiyang
pisikal ng pamayanan
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa pangunahing
kabuhayan, produkto at
kalakal ng pamayanan
PL
PN
PN
PN
 Nailalarawan nang may
katiyakan ang
heograpiyang pisikal ng
pamayanan at ang mga
magagandang tanawin
at pook pasyalan sa
pamayanan
 Natutukoy nang may
katiyakan at
nagpapakita ng
pagmamalaki sa mga
pangunahing
pagkakakilanlang
pangheograpiyang
pisikal ng pamayanan
 Naiuugnay nang may
katiyakan ang mga
pangunahing
kabuhayan, produkto at
kalakal ng pamayanan
sa heograpiya nito
 Nakaguguhit nang may
detalye ang mapa ng
sariling pamayanan
16
Ikalawang Markahan
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Ang Kultura ng
Sariling
Pamayanan
PL
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PN
 Mga pangkat
kultural, pangkat
etnolinggwistiko at
iba pangkat-
panlipunan na
bumubuo sa
pamayanan
 Mga pangkat
katutubo na unang
nanirahan sa
pamayanan
 Mga wika at
diyalekto sa
pamayanan
 Mga kaugalian at
tradisyon sa
pamayanan
 Mga pagdiriwang at
mahahalagang
okasyon sa
pamayanan
 Mga kilalang
pagkain at lutuin
(delicacy) sa
pamayanan
 Mga makasaysayan
at natatanging pook
sa pamayanan
 Mga
pagpapahalaga ng
pamayanan
 Mga
PL
PN
PN
PN
 Nagpapakita ng
pagmamalaki sa mga
pangkat kultural,
pangkat etnolinggwistiko
at iba pang pangkat
panlipunan na bumubuo
sa pamayanan
 Nagpapamalas ng
pagpapahalaga sa mga
pangkat katutubo na
unang naninirahan sa
pamayanan
 Nagpapakita ng
pagmamalaki sa mga
wika, diyalekto,
kaugalian, tradisyon,
pagdiriwang,
mahahalagang okasyon,
kilalang pagkai, lutuin,
makasaysayan at
natatanging pook sa
pamayanan
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa mga
pagpapahalaga at
pagkakakilanlang pang-
kultura ng sariling
PL
PN
PN
PN
 Nakikilala nang lubos at
nagpapamalas nang
may mataas na antas ng
pagmamalaki ang mga
pangkat kultural,
pangkat etnolinggwistiko
at iba pang pangkat
panlipunan na bumubuo
sa pamayanan
 Natutukoy nang may
katiyakan at may
mataas na antas ng
pagmamalaki sa mga
pangkat katutubong
unang nanirahan sa
pamayanan
 Natutukoy nang may
katiyakan at may
mataas na antas ng
pagmamalaki sa mga
wika, diyalekto,
kaugalian,tradisyon,
pagdiriwang,
mahahalagang okasyon,
kilalang pagkai, lutuin,
makasaysayan at
natatanging pook sa
pamayanan
 Nauunawaan at
natatanggap nang may
kasiyahan ang mga
pagpapahalaga at
pagkakakilanlang
17
pagkakakilanlang
pang-kultura ng
sariling pamayanan
pamayanan pangkultura ng sariling
pamayanan
Ikatlong Markahan
Kapangyarihan, Awtoridad at
Pamamahala
Mga Pinuno at
Iba Pang
Naglilingkod ng
Sariling
Pamayanan
PL
PL
PN
PN
PN
PN
PN
 Ang pamilya bilang
bahagi ng
pamayanan
 Mga bumubuo ng
pamayanan:
pamilya, paaralan,
simbahan,
pamilihang bayan
 Ang barangay
bilang
pinakamababang
yunit ng
pamahalaang
pampamayanan
 Ang pamahalaan:
mga opisyal,
barangay hall
 Ang paaralan:
pinuno, mga guro at
mag-aaral
 Ang simbahan:
iba’t-ibang uri ng
simbahan, mga
pinuno, paniniwala
 Mga iba pang
naglilingkod sa
pamayanan: doktor,
nars, barangay
health workers,
pulis o tanod,
bumbero, mga
PL
PN
PN
 Nagpapamalas ng pang-
unawa na ang pamilya
ay bahagi ng
pamayanan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa na ang barangay
ay ang pinakamababang
yunit ng pamahalaang
pampamayanan
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa mga
tungkuling
ginagampanan ng mga
opisyal ng pamahalaan,
paaralan, simbahan at
iba pang mga
naglilingkod sa
pamayanan
PL
PN
PN
 Nauunawaan nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga na ang
pamilya ay bahagi ng
pamayanan
 Nasusuri nang lubos na
ang barangay ay ang
pinakamababang yunit
ng pamahalaang
pampamayanan
 Natatalakay nang lubos
ang mga tungkuling
ginagampanan ng mga
opisyal ng pamahalaan,
paaralan, simbahan at
iba pang mga
naglilingkod sa
pamayanan
18
PN
alagad ng sining, at
iba pang kilalang
manggagawa sa
pamayanan
 Pagtutulungan at
pagkakaisa ng
pamayanan
PN
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa
pagtutulungan at
pagkakaisa ng
pamayanan
PN
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng
pang-unawa ang
pagtutulungan at
pagkakaisa ng
pamayanan
Ikaapat na Markahan
Karapatan,Pananagutan at
Pagkamamamayan
Pagpapahalaga
sa Heograpiya at
Kultura ng
Sariling
Pamayanan
PN
PN
PN
PN
PN
PN
PN
 Kahalagahan ng
heograpiya sa
pamayanan
 Iba’t-ibang paraan
ng pagsira sa
kapaligiran at likas
na yaman
 Epekto o bunga ng
pagsira sa
kapaligiran
 Mga paraan ng
pangangalaga sa
kapaligiran at likas
na yaman
 Panimulang
kahulugan ng
kultura
 Epekto ng
pagkawala ng
kultura ng
pamayanan
 Mga paraan ng
pangangalaga sa
kultura ng
PN
PN
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa kahalagahan
ng heograpiya sa
pamayanan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa iba’t ibang
paraan ng pagsira sa
kapaligiran at likas na
yaman, ang epekto o
bunga ng pagkasira ng
kapaligiran at mga
paraan ng
pangangalaga sa mga
ito
PN
PN
 Natatalakay nang lubos
ang kahalagahan ng
heograpiya sa
pamayanan
 Nasusuri nang lubos
ang iba’t ibang paraan
ng pagsira sa
kapaligiran at likas na
yaman at may mataas
na antas ng
pagpapahalaga sa
epekto o bunga ng
pagkasira ng kapaligiran
at mga paraan ng
pangangalaga sa mga
ito
19
PN
PN
pamayanan
 Kahalagahan ng
kultura sa
pamayanan
 Kahalagahan ng
kultura sa
mamamayan ng
isang bansa o
pamayanan
PN  Nagpapamalas ng
masusing pang-unawa
sa kahalagahan ng
kultura ng pamayanan
sa isang mamamayan
ng pamayanan at
bansa
PN  Nasusuri at natatalakay
nang lubos ang
kahalagahan ng kultura
ng pamayanan sa isang
mamamayan ng
pamayanan at bansa
20
ARALING PANLIPUNAN III
PAGKILALA SA BANSA
 Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan
TEMA
PANGUNAHING
KAISIPAN NG
UNIT
Lebelng
Pang-
Unawa
NILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
Unang Markahan
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Likas na
Kagandahan at
Kabuhayan ng
Bansang Pilipinas
 Magagandang
Tanawin at
Lugar ng Bansa
- Kabuhayan ng
Iba’t-ibang Lugar
sa Bansa
PL
PL
PL
PL
PL
PL
PL
PL
 Katangiang
heograpikal ng
Pilipinas: kapuluan,
kabundukan, klima,
lokasyon
 Pagkakaiba-iba ng
kapaligiran ng iba’t-
ibang pamayanan
sa bansa
 Mga pangunahing
pulo
 Mga pangunahing
anyong lupa
 Mga pangunahing
anyong tubig
 Mga pangunahing
likas na yaman ng
bansa
 Mga magagandang
tanawin at lugar-
pasyalan sa bansa
 Impluwensiya ng
heograpiya sa
paglinang ng
kabuhayan ng iba’t-
PL
PL
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa katangiang
heograpikal ng Pilipinas
at sapat na batayang
kasanayang
pangheograpiya sa
paglalarawan ng
katangiang pisikal ng
bansa
 Nagpapamalas ng
masusing pang-unawa
at mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
impluwensya ng
heograpiya sa paglinang
ng kabuhayan,
PL
PL
PL
PL
PL
 Nailalarawan nang tiyak
ang katangiang
heograpikal ng Pilipinas
gamit ang mapang
pisikal ng bansa
 Nasusuri nang lubos
ang pagkakaiba-iba ng
kapaligiran sa iba’t
ibang pamayanan sa
bansa
 Natutukoy nang may
lubos katiyakan ang
mga pangunahing pulo,
anyong lupa, anyong
tubig at likas na yaman
ng bansa
 Nailalarawan nang may
katiyakan ang mga
magagandang tanawin
at lugar pasyalan ng
bansa
 Naiuugnay nang tuwiran
ang impluwensya ng
21
PL
PL
PL
PL
ibang pamayanan
sa bansa
 Mga pangunahing
kabuhayan,
industriya, produkto
at kalakal ng bansa
 Mga pangunahing
kabuhayan,
industriya, produkto
at kalakal sa iba’t-
ibang pamayanan
sa bansa
 Natatanging
kapaligirang pisikal
ng bansa
 Ang mapang pisikal
ng Pilipinas
PL
produkto, industriya, at
kalakal sa iba’t ibang
pamayanan sa bansa
 Nagpapamalas ng
sapat na batayang
kasanayang
pangheograpiya sa
paglalarawan ng
katangiang pisikal ng
bansa gamit ang
mapang pisikal ng
Pilipinas
PL
heograpiya sa paglinang
ng kabuhayan,
produkto, industriya, at
kalakal sa iba’t ibang
pamayanan ng bansa
 Natutukoy nang may
katiyakan ang mga
natatanging kapaligirang
pisikal ng bansa gamit
ang mapang pisikal ng
Pilipinas
Ikalawang Markahan
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Mayamang Sining
at Kultura ng
Bansa
Kultura at Sining ng
Iba’t-ibang Lugar at
Pangkat sa Bansa
Mga
Makasaysayang
PN
PN
 Impluwensiya ng
heograpiya sa
pagkabuo ng sining
at kultura
 Ang mapang
kultural ng Pilipinas
PN
PN
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa impluwensya
ng heograpiya sa
pagkabuo ng sining at
kultura
 Nagpapamalas ng
kasanayan sa paggamit
ng mapang kulturan ng
PN
PN
 Nasusuri nang lubos
ang impluwensya ng
heograpiya sa pagkabuo
ng sining at kultura
 Nagagamit nang may
kahusayan ang mapang
kultural ng Pilipinas
22
Lugar sa Bansa
- Mga
Pagdiriwang at
Kapistahan sa
Iba’t-ibang Lugar
sa Bansa
PN
PL
PL
PN
PN
PN
PL
 Ang katutubong
kultura at sining ng
mga Pilipino
 Mga pangunahing
pangkat
etnolinggwistiko at
etniko sa bansa
 Mga pangunahing
wika at diyalekto sa
bansa
 Kultura at sining ng
iba’t-ibang pangkat-
etniko sa bansa
 Mga kultura, sining
at kaugalian na
natutuhan sa mga
dayuhan
 Mga pagdiriwang at
kapistahan sa iba’t-
ibang lugar sa
bansa
 Mga pagdiriwang at
PN
PL
PN
PN
PN
PL
Pilipinas
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa
katutubong kultura at
sining ng mga Pilipino
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa mga
pangunahing pangkat
etnolinggwistiko at
etniko ng bansa, wika,
diyalekto, kultura at
sining sa bansa
 Nagpapamalas ng may
mapanuring pang-
unawa sa iba’t ibang
kultura at sining ng iba’t
ibang pangkat-etniko ng
bansa
 Nagpapamalas ng may
sapat na pang-unawa
sa kultura, sining at
kaugalian na natutuhan
sa mga dayuhan
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa
pagdiriwang at
kapistahan sa iba’t
ibang lugar sa bansa
 Nagpapamalas ng pang-
PN
PL
PN
PN
PN
PL
 Napapahalagahan nang
may kasiyahan ang mga
katutubong kutura at
sining ng mga Pilipino
 Nakikilala nang may
mataas na antas ng
pang-unawa at
pagpapahalaga ang
mga pangunahing
pangkat etnolingwistiko
at etniko ng bansa,
wika, diyalekto, kultura
at sining sa bansa
 Nasusuri nang lubos
ang iba’t ibang kultura at
sining ng iba’t ibang
pangkat etniko
 Natutukoy nang may
katiyakan ang kultura,
sining at kaugalian na
natutunan sa mga
dayuhan
 Nauunawaan nang may
mataas na antas na
pagpapahalaga ang
mga pagdiriwang at
kapistahan sa iba’t
ibang lugar sa bansa
 Nauunawaan nang may
23
PL
kapistahan batay sa
pangunahing
produkto ng iba’t-
ibang pamayanan
 Kultura, sining at
kaugalian na
nagpapakilala sa
pagka-Pilipino
PL
unawa at
pagpapahalaga sa
pagdiriwang at
kapistahan batay sa
pangunahing produkto
ng iba’t ibang
pamayanan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pag-unawa
at pagpapahalaga sa
kultura, sining at
kaugalian na
nagpapakilala sa pagka-
Pilipino
PL
mataas na antas na
pagpapahalaga ang
mga pagdiriwang at
kapistahan batay sa
pangunahing produkto
ng iba’t ibang
pamayanan
 Nauunawaan nang may
mataas na antas na
pagpapahalaga sa
kultura, sining at
kaugalian na
nagpapakilala sa pagka-
Pilipino
Ikatlong Markahan
Kapangyarihan, Awtoridad at
Pamamahala
Pamahalaan ng
Pilipinas
PL
PN
PL
PL
 Kahulugan at
kahalagahan ng
pamahalaan
 Pangkalahatang
istruktura ng
pamahalaan sa
bansa
 Pangkalahatang
istruktura,
kapangyarihan at
tungkulin ng
pamahalaang
pambansa
 Pangkalahatang
istruktura,
kapangyarihan at
tungkulin ng
pamahalaang local
PL
PN
PL
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa kahulugan at
kahalagahan ng
pamahalaan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa istruktura ng
pamahalaan ng bansa
 Nagpapamalas nang
masusing pang-unawa
sa pangkalahatang
istruktura,
kapangyarihan at
tungkulin ng
pamahalaang
pambansa at
pamahalaang lokal
PL
PN
PL
 Natatalakay nang lubos
ang kahulugan at
kahalagahan ng
pamahalaan
 Nailalarawan nang
tuwiran ang
pangkalahatang
istraktura ng
pamahalaang
pambansa
 Naipaliliwanag nang
lubos ang
pangkalahatang
istraktura,
kapangyarihan at
tungkulin ng
pamahalaang
pambansa at
pamahalaang lokal
24
PL
PL
PL
PL
PN
 Pagkilala sa mga
panguahing opisyal
ng pamahalaang
pambansa at
kanilang tungkulin
 Pagkilala sa mga
pangunahing
opisyal ng
pamahalaang lokal
at kanilang
tungkulin
 Katangian ng isang
mabuting
pamahalaan
 Katangian ng isang
mabuting pinuno ng
pamahalaan
 Kahalagahan sa
pagkakaroon ng
isang mabuting
pamahalaan at
pinuno nito
PL
PL
PL
PN
 Nagpapamalas nang
masusing pang-unawa
sa tungkulin ng mga
opisyal ng pamahalaang
pambansa at
pamahalaang local
 Nagpapamalas ng
masusing pang-unawa
sa katangian ng isang
mabuting pamahalaan
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa katangian ng
mabuting pinuno
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa
pagkakaroon ng
mabuting pamahalaan
at pinuno nito
PL
PL
PL
PN
 Nailalarawan nang may
katiyakan ang mga
tungkulin ng mga
opisyal ng pamahalaang
pambansa at
pamahalaang local
 Nailalarawan nang may
katiyakan ang mga
katangian ng isang
mabuting pamahalaan
 Nasusuri nang lubos
ang mga katangian ng
isang mabuting pinuno
 Nauunawaan nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa
pagkakaroon ng
mabuting pamahalaan
at pinuno nito
Ikaapat na Markahan
Karapatan,Pananagutan at
Pagkamamamayan
Karapatan,
Tungkulin at
Pananagutan
Bilang
Mamamayan ng
Bansang
Pilipinas
PL
PL
PN
 Kahulugan ng
mamamayan at
pagkamamamayan
 Mga kwalipikasyon
upang maging
mamamayan ng
bansa
 Mga uri ng
PL
PL
PN
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa kahulugan ng
mamamayan at
pagkamamamayan
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa mga
kwalipikasyon upang
maging mamamayan ng
bansa
 Nagpapamalas ng pang-
PL
PL
PN
 Napaghahambing at
naipaliliwanag nang
lubos ang kahulugan ng
mamamayan at
pagkamamamayan
 Nasusuri nang lubos
ang mga kwalipikasyon
upang maging
mamamayan ng bansa
 Napaghahambing at
25
PL
PL
PL
PL
PL
PN
Mamamayan
 Kahulugan at
pagkakaiba ng
karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan
 Mga pangunahing
karapatan ng
mamamayan ng
Pilipinas
 Mga panguhing
tungkulin ng
mamamayan ng
Pilipinas
 Mga pangunahing
pananagutan ng
mamamayan ng
Pilipinas
 Mga karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
isang batang
mamamayan ng
Pilipinas
 Mga katangian ng
isang mabuti at
mapanagutang
PL
PL
PL
PN
unawa sa mga uri ng
mamamayan
 Nagpapamalas ng
masusing pang-unawa
sa kahulugan at
pagkakaiba ng
karapatan, tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan
 Nagpapamalas ng
masusing pang-unawa
at mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
pangunahing karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan ng
Pilipinas
 Nagpapamalas ng
masusing pang-unawa
at mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
pangunahing karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan ng
Pilipinas
 Nagpapamalas ng
masusing pang-unawa
at mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
PL
PL
PL
PN
nailalarawan nang lubos
ang mga uri ng
mamamayan
 Naipaliliwanag at
napaghahambing nang
lubos ang kahulugan ng
karapatan, tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan
 Naipaliliwanag nang
lubos at may mataas na
antas ng
pagpapahalaga sa mga
pangunahing karapatan,
tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan ng
Pilipinas
 Naipaliliwanag nang
lubos at may mataas na
antas ng
pagpapahalaga ang
mga pangunahing
karapatan, tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan ng
Pilipinas
 Nasusuri nang lubos at
nagpapahayag ng
mataas na antas
pagpapahalaga sa mga
26
PN
mamamayan ng
Pilipinas
 Kahalagahan ng
mabuti at
mapanagutang
mamamayan sa
isang bansa
katangian ng isang
mabuti at
mapanagutang
mamamayan ng
Pilipinas
katangian ng isang
mabuti at
mapanagutang
mamamayan ng
Pilipinas
27
ARALING PANLIPUNAN IV
ANG HEOGRAPIYA AT KULTURA NG PILIPINAS
 Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan
TEMA
PANGUNAHING
KAISIPAN NG
UNIT
Lebelng
Pang-
Unawa
NILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
Unang Markahan
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Heograpiyang
Pisikal ng
Pilipinas
PN
PN
PN
 Ang kahulugan at
kahalagahan ng
globo at mapa
bilang instrumento
ng pagbatid sa
kinalalagyan ng
Pilipinas sa mundo
 Mga kaalaman at
kasanayan sa
paggamit ng globo
at mapa
 Mga kaalaman at
kasanayan sa
paggamit ng globo:
grid, equator,
international date
line, prime
meridian,
hemisphere, lines
of longitude
(meridians), lines of
latitude, degrees,
Tropic of Cancer,
Tropic of Capricorn,
Arctic Circle,
Antarctic Circle at
iba pa
PN
PN
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa
kahulugan at
kahalagahan ng globo
at mapa bilang
instrumento ng
pagbatid sa
kinalalagyan ng
Pilipinas sa mundo
 Nagpapamalas ng
sapat na batayang
pangkasanayang sa
paggamit ng globo at
mapa
PN
PN
PN
 Naipaliliwanag nang may
katiyakan ang kahulugan
at kahalagahan ng globo
at mapa bilang
instrumento ng pagbatid
sa kinalalagyan ng
Pilipinas sa mundo
 Nagagamit nang may
sapat na kasanayan ang
globo at mapa sa
pagtukoy sa lokasyon ng
Pilipinas sa mundo
 Natutukoy nang may
katiyakan at nagagamit
ng may sapat na
kasanayan ang grid,
equador, international
date line, prime meridian,
hemisphere, lines of
longitude (meridians),
lines of latitude, degrees,
Tropic of Cancer, Tropic
of Capricorn, Arctic
Circle, Antarctic Circle at
iba pa sa globo
28
PN
PL
PL
PL
PL
 Mga kaalaman at
kasanayan sa
paggamit ng mapa:
scale, keys/legends
 Mga uri ng mapa
 Paggamit ng North
Arrow/ Compass
Rose at Global
Positioning System
(GPS)
 Pangkalahatang
katangiang
heograpikal ng
Pilipinas
 Lokasyong
Absolute at
Relative ng
Pilipinas at ang
epekto at
kahalagahan nito
sa bansa at mga
pamayanan nito
PN
PL
PL
PL
PL
PL
 Nagpapamalas nang
sapat na pang-unawa
at at batayang
kasanayan sa paggamit
ng mapa
 Nagpapamalas nang
sapat na pang-unawa
at batayang kasanayan
sa paggamit ng mapa
 Nagpapamalas nang
sapat na pang-unawa
at batayang kasanayan
sa paggamit ng iba’t
ibang uri ng mapa
 Nagpapamalas nang
sapat na pang-unawa
at batayang kasanayan
sa paggamit ng North
Arrow/Compass Rose
at Global Positioning
System (GPS)
 Nagpapamalas ng
sapat na pang-unawa
sa pangkalahatang
katangiang heograpikal
ng Pilipinas
 Nagpapamalas ang
mapanuring pang-
unawa sa lokasyong
absolute at relative ng
Pilipinas at ang epekto
ng kahalagahan nito sa
bansa at mga
pamayanan nito
PN
PL
PL
PL
PL
 Natutukoy nang may
katiyakan at nagagamit
ng may sapat na
kasanayan ang scale,
keys/legends sa mapa
 Nailalarawan nang tiyak
at nagagamit ng may
sapat na kasanayan ang
iba’t ibang uri ng mapa
 Natutukoy nang may
katiyakan at nagagamit
ng may sapat na
kasanayan ang North
Arrow/ Compass Rose at
Global Positioning
System (GPS)
 Nailalarawan nang may
katiyakan ang
pangkalahatang
katangiang
pangheograpiya ng
Pilipinas
 Nasusuri nang may pang-
unawa ang lokasyong
absolute at relative ng
Pilipinas at ang epekto ng
kinalalagyan nito sa
bansa at mga
pamayanan nito
29
PN
PL
PL
PN
PL
PL
 Implikasyon at
epekto sa bansa ng
pagiging bahagi ng
Pilipinas ng Pacific
Ring of Fire,
typhoon belt at
daanan ng
monsoon winds
 Ang ugnayan ng
lokasyon at klima
ng bansa
 Ang Mapang
pisikal, Topographic
at pang-klima
(climate map) ng
Pilipinas
 Kahulugan at
pagtukoy sa klima
ng isang lugar
 Iba’t-ibang uri ng
klima sa Pilipinas
 Epekto ng
lokasyon, klima at
iba pang salik
heograpikal sa mga
pananim, hayop at
kabuhayan ng
bansa
PN
PL
PL
PN
PL
PL
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa implikasyon
at epekto sa bansa ng
pagiging bahagi ng
Pilipinas ng Pacific
Ring of Fire, typhoon
belt at daanan ng
monsoon winds
 Nagpapamalas nang
masusing pang-unawa
sa ugnayan ng
lokasyon at klima ng
bansa
 Nagpapamalas ng
pang-unawa at may
batayang kasanayan sa
paggamit ng mapang
pisikal, topograpik at
pang-klima ng Pilipinas
 Nagpapamalas ng
sapat na kaalaman sa
kahulugan at pagtukoy
sa klima ng isang lugar
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa iba’t
ibang uri ng klima sa
Pilipinas
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa epekto
ng lokasyon, klima at
iba pang salik
hegrapikal sa mga
pananim, hayop at
kabuhayan ng bansa
PN
PL
PL
PN
PL
PL
 Nasusuri nang lubos ang
implikasyon at epekto sa
bansa ng pagiging bahagi
ng Pilipinas ng Pacific
Ring of Fire, typhoon belt
at daanan ng monsoon
winds
 Nasususuri nang may
mataas na antas ang
ugnayan ng lokasyon at
klima ng bansa
 Natutukoy nang may
katiyakan at nagagamit
ng may sapat na
kasanayan ang mapang
pisikal, topograpik at
pang-klima ng Pilipinas
 Naipaliliwanag nang may
katiyakan ang kahulugan
at pagtukoy sa klima ng
isang lugar
 Natutukoy at
napaghahambing nang
tuwiran ang iba’t ibang uri
ng klima sa Pilipinas
 Naiuugnay nang tuwiran
ang epekto ng lokasyon,
klima at iba pang salik
heograpikal sa pananim,
hayop at kabuhayan ng
bansa
30
Ikalawang Markahan
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Impluwensiya ng
Heograpiya sa
Paghubog at
Pagbuo ng
Katangiang
Kultural ng Bansa
PL
PL
PL
PL
PL
 Kahulugan at uri ng
kultura
 Ang impluwensiya
ng heograpiya sa
paghubog at
paglinang ng
kultura ng bansa
 Ang impluwensiya
ng heograpiya sa
pag-uugali ng mga
tao
 Ang impluwensiya
ng heograpiya sa
pagbuo ng mga
pamayanan at
paninirahan:
pamayanan sa
itaas (upland) at
ibaba (lowland)
 Ang impluwensiya
ng heograpiya sa
pagkakahati ng
bansa sa iba’t-
ibang pangkat
etnolinggwistiko
PL
PL
PL
PL
PL
 Nagpapamalas ng
mataas na kaalaman sa
kahulugan at uri ng
kultura
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa impluwensiya
ng heograpiya sa
paghubog at paglinang
ng kultura ng bansa
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa impluwensiya
ng heograpiya sa pag-
uugali ng mga tao
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa impluwensiya
ng heograpiya sa
pagbuo ng mga
pamayanan at
paninirahan:
pamayanan sa itaas
(upland) at ibaba
(lowland)
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa impluwensiya
ng heograpiya sa
pagkakahati ng bansa
sa iba’t-ibang pangkat
etnolinggwistiko
PL
PL
PL
PL
PL
 Naipaliliwanag nang may
katiyakan ang kahulugan
at uri ng kultura
 Nasusuri nang lubos ang
impluwensiya ng
heograpiya sa paghubog
at paglinang ng kultura
ng bansa
 Nasusuri nang lubos ang
impluwensiya ng
heograpiya sa pag-uugali
ng mga tao
 Nasusuri nang lubos ang
impluwensiya ng
heograpiya sa sa
pagbuo ng mga
pamayanan at
paninirahan: pamayanan
sa itaas (upland) at
ibaba (lowland)
 Nasusuri nang lubos ang
impluwensiya ng
heograpiya sa
pagkakahati ng bansa
sa iba’t-ibang pangkat
etnolinggwistiko
31
PL
PL
PN
PL
KH
 Ang mapang etniko
ng Pilipinas
 Katangian at
pagkakakilanlan ng
iba’t-ibang pangkat
etnolinggwistiko sa
Luzon, Visayas at
Mindanao
 Pagkakaiba at
katangian ng moro
at lumad
 Ang papel ng
heograpiya sa
paglinang ng iba’t-
ibang sining at
kultura ng mga
pamayanan sa
bansa (hal:
arkitektura, sayaw,
literatura, at iba pa)
 Mga pagdiriwang at
kapistahan batay sa
pangunahing
produkto at
kabuhayan ng iba’t-
ibang pamayanan
at lugar sa bansa
PL
PL
PN
PL
KH
 Nagpapamalas ng
pang-unawa at may
batayang kasanayan sa
paggamit ng mapang
etniko ng Pilipinas
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa
pagkakakilanlan ng
iba’t ibang pangkat
etnolinggwistiko sa
Luzon, Visayas at
Mindanao
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa
pagkakaiba at
katangian ng moro at
lumad
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa papel ng
heograpiya sa
paglinang ng iba’t ibang
sining at kultura ng
pamayanan sa bansa
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa mga
pagdiriwang at
kapistahan batay sa
produkto at kabuhayan
ng iba’t-ibang
pamayanan at lugar sa
bansa
PL
PL
PN
PL
KH
 Natutukoy nang may
katiyakan at nagagamit
ng may sapat na
kasanayan ang mapang
etniko ng Pilipinas
 Nasusuri nang lubos ang
mga pagkakakilanlan ng
iba’t ibang pangkat
etnolinggwistiko sa
Luzon, Visayas at
Mindanao
 Napaghahambing nang
may katiyakan ang
pagkakaiba ng
katangiang moro sa
lumad
 Nasusuri nang lubos at
may mataas na antas ng
pagpapahalaga ang
papel ng heograpiya sa
paglinang ng iba’t ibang
sining at kultura ng
pamayanan sa bansa
 Nauunawaan nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga ang
mga pagdiriwang at
kapistahan batay sa
produkto at kabuhayan
ng iba’t-ibang
pamayanan at lugar sa
bansa
32
PL
PL
 Pangunahing
katangian at
pagkakakilanlan ng
Kulturang Pilipino
 Kahalagahan ng
kultura sa
pambansang
pagkakakilanlan at
pagkabansa
PL
PL
 Nagpapamalas ng pang-
unawa sa pangunahing
katangian at
pagkakakilanlan ng
Kulturang Pilipino
 Nagpapamalas ng
pang-unawa at may
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa
kultura sa pambansang
pagkakakilanlan at
pagkabansa
PL
PL
 Nauunawaan nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga ang mga
pangunahing katangian
at pagkakakilanlan ng
Kulturang Pilipino
 Nauunawaan nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga ang mga
kultura sa pambansang
pagkakakilanlan at
pagkabansa
Ikatlong Markahan
Kapangyarihan, Awtoridad at
Pamamahala
Mga Pamayanan
at Rehiyon ng
Bansa
PL
PL
PL
PL
PL
 Pagbubuo at mga
uri ng pamayanan
 Katangian at
pagkakaiba ng
pamayanang urban
at rural
 Pamantayan o
kraytirya sa
paglikha ng mga
pamayanan
 Paghahambing ng
mga lungsod o
siyudad sa Pilipinas
 Paghahambing ng
PL
PL
PL
PL
PL
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa
pagbubuo at uri ng
pamayanan
 Nagpapamalas nang
mapanuring pang-
unawa sa katangian at
pagkakaiba ng
pamayanang urban at
rural
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa mga
pamantayan o kraytirya
sa paglikha ng mga
pamayanan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa
paghahambing ng mga
lunsod o siyudad ng
Pilipinas
 Nagpapamalas ng
PL
PL
PL
PL
PL
 Natatalakay nang lubos
ang pagbubuo at uri ng
pamayanan
 Nasusuri nang tuwiran
ang mga katangian at
pagkakaiba ng
pamayanang urban at
rural
 Nasusuri nang lubos ang
mga pamantayan o
kraytirya sa paglikha ng
mga pamayanan
 Nasusuri nang tuwiran
ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng mga
lungsod o siyudad ng
Pilipinas
 Nasusuri nang tuwiran
33
PL
PL
PN
PL
PL
PL
mga lungsod sa
Pilipinas sa ibang
bansa
 Kahulugan at salik
sa pagbubo ng
rehiyon
 Mga iba’t-ibang
rehiyon sa bansa
 Mga rehiyon sa
Luzon, Visayas at
Mindanao
 Istruktura, lawak at
pamahalaan ng
rehiyon
 Katangiang pisikal
at likas na yaman
ng mga rehiyon
 Mga pangunahing
kabuhayan,
industriya at
PL
PL
PN
PL
PL
PL
mapanuring pang-
unawa sa
paghahambing ng mga
lunsod sa Pilipinas sa
ibang bansa
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa
kahulugan at salik sa
pagbuo ng rehiyon
 Nagpapamalas nang
mapanuring pang-
unawa sa iba’t ibang
rehiyon sa bansa
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa istraktura,
lawak at pamahalaan
ng rehiyon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa katangiang pisikal at
likas na yaman ng mga
rehiyon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa mga pangunahing
kabuhayan, industriya at
produkto ng iba’t-ibang
rehiyon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa mga yamang tao ng
PL
PL
PN
PL
PL
PL
ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng mga
lungsod ng Pilipinas sa
ibang bansa
 Nauunawaan nang lubos
ang kahulugan at salik sa
pagbuo ng rehiyon
 Nasusuri nang tuwiran
ang pagkakatulad at
pagkakaiba ng iba’t ibang
rehiyon sa bansa
 Natatalakay nang lubos
ang istraktura, lawak at
pamahalaan ng rehiyon
 Natatalakay nang lubos
ang katangiang pisikal at
likas na yaman ng mga
rehiyon
 Natatalakay nang lubos
an mga pangunahing
kabuhayan, industriya at
produkto ng iba’t-ibang
rehiyon
 Napahahalagahan nang
may pagmamalaki ang
mga yamang tao ng mga
34
PL
KH
PL
PL
produkto ng iba’t-
ibang rehiyon
 Yamang tao ng
mga rehiyon
 Katangian at
pagkakakilanlang
kultural ng iba’t-
ibang rehiyon
 Magagandang
tanawin at
makasaysayang
lugar sa rehiyon
 Kaugalian,
tradisyon at
pagdiriwang na
nagpapakilala sa
rehiyon
PL
KH
PL
mga rehiyon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
katangian at
pagkakakilanlang
kultural ng iba’t-ibang
rehiyon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
magagandang tanawin
at makasaysayang
lugar sa rehiyon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
kaugalian, tradisyon at
pagdiriwang na
nagpapakilala sa
rehiyon
PL
KH
PL
rehiyon
 Natatalakay nang lubos
at may mataas na antas
ng pagpapahalaga sa
mga katangian at
pagkakakilanlang
kultural ng iba’t-ibang
rehiyon
 Naipagmamalaki nang
may kasiyahan ang mga
magagandang tanawin at
makasaysayang lugar sa
rehiyon
 Natatalakay nang lubos
at may mataas na antas
ng pagpapahalaga sa
mga kaugalian, tradisyon
at pagdiriwang na
nagpapakilala sa rehiyon
Ikaapat na Markahan
Karapatan,Pananagutan at
Pagkamamamayan
Kapangyarihan,
Tungkulin at
Pananagutan ng
Pamahalaan at
Mamamayan sa
Pangangalaga ng
Kapaligiran at
Yaman ng Bansa
PN
PN
 Mga sanhi ng
pagkasira ng
kapaligiran at likas
na yaman
 Mga sanhi at bunga
ng polusyon sa
hangin, lupa at
tubig
PN
PN
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa mga sanhi ng
pagkasira ng kapaligiran
at likas na yaman
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa mga sanhi at bunga
ng polusyon sa hangin,
PN
PN
 Nasusuri nang lubos ang
mga sanhi ng pagkasira
ng kapaligiran at likas na
yaman
 Nasusuri nang lubos ang
mga sanhi at bunga ng
polusyon sa hangin, lupa
at tubig
35
PL
PL
PL
KH
PL
KH
 Mga bunga ng
pagsira sa
kapaligiran at likas
na yaman
 Ang ugnayan ng
pagsira ng
kapaligiran sa
global warming
 Epekto ng global
warming sa
kapaligiran at sa
mundo
 Kahalagahan ng
pangangalaga sa
kapaligiran at
yaman ng bansa
 Mga batas sa
pangangalaga ng
kapaligiran at likas
na yaman
 Mga pamamaraan
sa pangangalaga
ng kapaligiran at
likas na yaman
PL
PL
PL
KH
PL
KH
lupa at tubig
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa mga bunga ng
pagsira sa kapaligiran at
likas na yaman
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa ugnayan ng pagsira
ng kapaligiran sa global
warming
 Nagapapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa epekto ng global
warming sa kapaligiran
at sa mundo
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa
pangangalaga ng
kapaligiran at yaman ng
bansa
 Nagpapamalas nang
mapanuring pang-unawa
sa mga batas sa
pangangalaga ng
kapaligiran at likas na
yaman
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-unawa
sa mga pamamaraan sa
pangangalaga ng
kapaligiran at likas na
PL
PL
PL
KH
PL
KH
 Nasusuri nang lubos ang
mga bunga ng pagsira sa
kapaligiran at likas na
yaman
 Naiuugnay nang tuwiran
ang pagsira ng
kapaligiran sa global
warming
 Nasusuri nang lubos ang
epekto ng global warming
sa kapaligiran at sa
mundo
 Nauunawaan nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga ang
pangangalaga ng
kapaligiran at yaman ng
bansa
 Nauunawaan nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
batas sa pangangalaga
ng kapaligiran at likas na
yaman
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng
pagpapahalaga ang mga
pamamaraan sa
pangangalaga ng
36
KH
KH
 Tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan sa
pangangangalaga
ng kapaligiran at
yaman ng bansa
 Tungkulin at
pananagutan ng
kabataan sa
pangangalaga ng
kapaligiran at
yaman ng bansa
KH
KH
yaman
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa mga
tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan sa
pangangalaga ng
kapaligiran at yaman ng
bansa
 Nagpapamalas ng pang-
unawa at
pagpapahalaga sa mga
tungkulin at
pananagutan ng
kabataan sa
pangangalaga ng
kapaligiran at yaman ng
bansa
KH
KH
kapaligiran at likas na
yaman
 Natatalakay nang
lubusan at may mataas
na antas ng
pagpapahalaga sa mga
tungkulin at pananagutan
ng mamamayan sa
pangangalaga ng
kapaligiran at yaman ng
bansa
 Natatalakay nang
lubusan at may mataas
na antas ng
pagpapahalaga sa mga
tungkulin at pananagutan
ng kabataan sa
pangangalaga ng
kapaligiran at yaman ng
bansa
37
ARALING PANLIPUNAN V
PAGHUBOG AT PAG-UNLAD NG BANSANG PILIPINO
 Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan
TEMA
PANGUNAHING
KAISIPAN NG
UNIT
Lebelng
Pang-
Unawa
NILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
Unang Markahan
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Ang Heograpiya at
Pagkabuo ng
Sinaunang Lahing
Pilipino
PL
PL
PL
PL
PL
PL
 Ang impluwensiya
ng heograpiya sa
pagkabuo ng
bansang Pilipinas
 Mga teorya sa
pinagmulan ng
lahing Pilipino
 Ang impluwensiya
ng heograpiya sa
pagkabuo ng
sinaunang
pamayanang
Pilipino
 Ang pamahalaang
barangay at
sultanato
 Ang kabuhayan ng
sinaunang Pilipino
 Ang kultura ng
sinaunang Pilipino
PL
PL
PL
PL
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa
impluwensiya ng
heograpiya sa
pagkabuo ng bansang
Pilipinas
 Nagpapamalas ng
pang-unawa sa mga
teorya sa pinagmulan
ng lahing Pilipino
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa
impluwensiya ng
heograpiya sa
pagkabuo ng
sinaunang
pamayanang Pilipino
 Nagpapamalas ng
mapanuring pag-unawa
sa pamahalaang
barangay at sultanato
PL
PL
PL
PL
PL
 Nasusuri nang lubusan
ang impluwensiya ng
heograpiya sa pagkabuo
ng bansang Pilipinas
 Natatalakay nang
lubusan ang mga teorya
sa pinagmulan ng lahing
Pilipino
 Nasusuri nang lubusan
ang mga impluwensiya
ng heograpiya sa
pagkabuo ng sinaunang
pamayanang Pilipino
 Nasusuri nang tuwiran
ang pagkakaiba at
pagkakatulad ng
pamahalaang barangay
at sultanato
 Nauunawaan nang may
mataas na
pagpapahalaga ang
kabuhayan, kultura,
lipunan, relihiyon, at
38
PL
PL
PL
PL
PL
 Ang lipunan ng
sinaunang Pilipino
sa Luzon, Visayas
at Mindanao
 Relihiyon ng mga
sinaunang Pilipino
 Ang siyensiya at
teknolohiya ng mga
sinaunang Pilipino
 Ang pakikipag-
ugnayan ng mga
sinaunang Pilipino
sa ibang bansa
 Pangkalahatang
katangian ng
sinaunang
pamayanan at
lipunan ng mga
Pilipino
PL
PL
PL
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa kabuhayan,
kultura, lipunan,
relihiyon, at teknolohiya
ng mga sinaunang
Pilipino
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa pakikipag-
ugnayan ng mga
sinaunang Pilipino sa
ibang bansa
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa
pangkalahatang
katangian ng
sinaunang pamayanan
at lipunan ng mga
Pilipino
PL
PL
teknolohiya ng mga
sinaunang Pilipino
 Nauunawaan nang may
mataas na
pagpapahalaga ang
pakikipag-ugnayan ng
mga sinaunang Pilipino
sa ibang bansa
 Natatalakay nang lubos
ang mga
pangkalahatang
katangian ng sinaunang
pamayanan at lipunan
ng mga Pilipino
Ikalawang Markahan
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Pagbuo at Pag-
unlad ng Bansang
Pilipino (ika-16
hanggang ika-19
PN  Pagbabago sa
Pilipinas sa
panahon ng
pananakop ng mga
PN  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa pagbabago sa
Pilipinas sa panahon ng
PN  Nasusuri nang lubos
ang mga pagbabago sa
Pilipinas sa panahon ng
pananakop ng mga
39
na dantaon)
PL
PL
PL
PL
PL
Español
(pamahalaan,
ekonomiya, kultura,
relihiyon, lipunan)
 Mga sanhi at bunga
ng kolonyalismong
Español
 Ang papel ng
kolonyalismong
Español sa
pagkabuo at pag-
unlad ng bansang
Pilipino
 Mga patakaran ng
mga Español na
nakasagabal at
nakapag-ambag sa
pagbuo ng bansang
Pilipino
 Reaksiyon at
pagtanggap ng mga
Pilipino sa
kolonyalismong
Español (rebelyon,
akulturasyon at
asimilasyon)
 Mga salik na
nakasagabal sa
pag-usbong ng
kamalayang
pambansa noong
PL
PL
PL
PL
PL
pananakop ng mga
Espanol
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga sanhi at
bunga ng
kolonyalismong Español
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa papel ng
kolonyalismong Español
sa pagkabuo at pag-
unlad ng bansang
Pilipino
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
patakaran ng mga
Español na nakasagabal
at nakapag-ambag sa
pagbuo ng bansang
Pilipino
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa reaksiyon at
pagtanggap ng mga
Pilipino sa
kolonyalismong Español
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga salik na
nakasagabal sa pag-
usbong ng kamalayang
PL
PL
PL
PL
PL
Espanol
 Nasusuri nang lubos ang
mga sanhi at bunga ng
kolonyalismong Español
 Natatalakay nang lubos
ang papel ng
kolonyalismong Español
sa pagkabuo at pag-
unlad ng bansang
Pilipino
 Nasusuri nang tuwiran
ang mga patakaran ng
mga Español na
nakasagabal at
nakapag-ambag sa
pagbuo ng bansang
Pilipino
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng
pang-unawa ang mga
reaksiyon at pagtanggap
ng mga Pilipino sa
kolonyalismong Español
 Nasusuri nang lubos ang
mga salik na
nakasasagabal sa pag-
usbong ng kamalayang
pambansa noong ika-19
40
PL
PN
PL
KH
ika-19 na dantaon
 Mga mahahalagang
pangyayari na
nagbigay daan sa
pagkakabuklod ng
mga Pilipino bilang
isang bansa
 Ang nasyonalimo
ng Kilusang
Sekularisasyon,
Kilusang
Propaganda at
Katipunan
 Mga estratehiya at
iba pang
pamamaraan ng
pagpapahayag ng
mga Pilipino ng
nasyonalismo sa
ilalim ng
kolonyalismong
Español
 Mga bayaning
Pilipino na
nagpamalas ng
kabayanihan at
pagkamakabansa
sa ilalim ng
kolonyalismong
Español
PL
PN
PL
KH
pambansa noong ika-19
na dantaon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
mahahalagang
pangyayari na nagbigay
daan sa pagkakabuklod
ng mga Pilipino bilang
isang bansa
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa nasyonalimo
ng Kilusang
Sekularisasyon,
Kilusang Propaganda at
Katipunan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
estratehiya at iba pang
pamamaraan ng
pagpapahayag ng mga
Pilipino ng
nasyonalismo sa ilalim
ng kolonyalismong
Español
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayaning
Pilipino na nagpamalas
ng kabayanihan at
pagkamakabansa sa
ilalim ng
kolonyalismong Español
PL
PN
PL
KH
na dantaon
 Natutukoy nang may
pinakamataas na antas
ng pag-unawa ang mga
mahahalagang
pangyayari na nagbigay
daan sa pagkakabuklod
ng mga Pilipino bilang
isang bansa
 Nailalarawan nang may
mataas na antas ng
pang-unawa ang
nasyonalimo ng
Kilusang
Sekularisasyon,
Kilusang Propaganda at
Katipunan
 Nailalarawan nang may
mataas na antas ng
pang-unawa ang mga
estratehiya at iba pang
pamamaraan ng
pagpapahayag ng mga
Pilipino ng
nasyonalismo sa ilalim
ng kolonyalismong
Español
 Nakikilala nang lubos at
may mataas na antas ng
pagpapahalaga sa mga
bayaning Pilipino na
nagpamalas ng
kabayanihan at
pagkamakabansa sa
ilalim ng
kolonyalismong Español
41
PN
PL
KH
KH
 Mga mahahalagang
pangyayari sa
Rebolusyong
Pilipino ng 1896 na
nakatulong o
nakasagabal sa
pagbubuo ng bansa
 Ang kabayanihan at
pagpapamalas ng
mga Pilipino ng
pagmamahal sa
bansa sa panahon
ng Digmaang
Pilipino-Amerikano
 Ang kahalagahan
ng Rebolusyong
Pilipino sa
pagbubuo ng
bansang Pilipino
 Ang
nasyonalismong
nalinang ng mga
Pilipino sa panahon
ng kolonyalismong
Español at
Digmaang Pilipino-
Amerikano
PN
PL
KH
KH
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
mahahalagang
pangyayari sa
Rebolusyong Pilipino ng
1896 na nakatulong o
nakasagabal sa
pagbubuo ng bansa
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa kabayanihan
at pagpapamalas ng
mga Pilipino ng
pagmamahal sa bansa
sa panahon ng
Digmaang Pilipino-
Amerikano
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa kahalagahan
ng Rebolusyong Pilipino
sa pagbubuo ng
bansang Pilipino
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa
nasyonalismong
nalinang ng mga Pilipino
sa panahon ng
kolonyalismong Español
at Digmaang Pilipino-
Amerikano
PN
PL
KH
KH
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng
pag-unawa sa mga
mahahalagang
pangyayari sa
Rebolusyong Pilipino ng
1896 na nakatulong o
nakasagabal sa
pagbubuo ng bansa
 Napapahalagahan nang
may kasiyahan ang
kabayanihan at
pagpapamalas ng mga
Pilipino ng pagmamahal
sa bansa sa panahon ng
Digmaang Pilipino-
Amerikano
 Nauunawaan nang may
mataas na
pagpapahalaga ang
Rebolusyong Pilipino sa
pagbubuo ng bansang
Pilipino
 Nakabubuo nang
konklusyon nang may
mataas na antas ng
pag-unawa tungkol sa
nasyonalismong
nalinang ng mga Pilipino
sa panahon ng
kolonyalismong Español
at Digmaang Pilipino-
Amerikano

42
Ikatlong Markahan
Kapangyarihan, Awtoridad at
Pamamahala
Pagpupunyagi ng
mga Pilipinong
Makamtan ang
Ganap na
Kalayaan at
Kasarinlan Bilang
Isang Bansa-
Estado
(1898-
kasalukuyan)
PN
PL
PL
PL
PL
 Mga layunin sa
pananakop ng mga
Amerikano at
Hapon sa Pilipinas
 Mga patakarang
pampulitika, pang-
ekonomiya,
pangkultura at
panlipunan na
ipinatupad ng mga
kolonyalistang
Amerikano at
Hapon
 Epekto at bunga ng
pananakop ng
Amerikano at
Hapon sa Pilipinas
 Mga mahahalagang
pangyayari sa
pakikibaka ng mga
Pilipino sa kalayaan
at kasarinlan sa
panahon ng
kolonyalismong
Amerikano at
Hapon
 Iba’t-ibang
reaksiyon at
pagtanggap ng mga
PN
PL
PL
PL
PL
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga layunin
sa pananakop ng mga
Amerikano at Hapon sa
Pilipinas
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
patakarang pampulitika,
pang-ekonomiya,
pangkultura at
panlipunan na
ipinatupad ng mga
kolonyalistang
Amerikano at Hapon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga epekto at
bunga ng pananakop ng
Amerikano at Hapon sa
Pilipinas
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
mahahalagang
pangyayari sa
pakikibaka ng mga
Pilipino sa kalayaan at
kasarinlan sa panahon
ng kolonyalismong
Amerikano at Hapon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
PN
PL
PL
PL
PL
 Natutukoy nang may
mataas na antas ng pag-
unawa ang mga layunin
sa pananakop ng mga
Amerikano at Hapon sa
Pilipinas
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng
pang-unawa ang mga
mga patakarang
pampulitika, pang-
ekonomiya, pangkultura
at panlipunan na
ipinatupad ng mga
kolonyalistang
Amerikano at Hapon
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng pag-
unawa ang mga epekto
at bunga ng pananakop
ng Amerikano at Hapon
sa Pilipinas
 Napahahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas na
kasiyahan sa mga
mahahalagang
pangyayari sa pakikibaka
ng mga Pilipino sa
kalayaan at kasarinlan sa
panahon ng
kolonyalismong
Amerikano at Hapon
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng pag-
unawa ang iba’t ibang
43
KH
PL
PL
PL
Pilipino sa
pananakop ng
Amerikano at
Hapon
 Ang pagpapamalas
ng mga Pilipino ng
pagmamahal sa
kalayaan at
kasarinlan sa ilalim
ng kolonyalismong
Amerikano at
Hapon
 Mga suliranin at
hamon sa kalayaan
at kasarinlan ng
bansa sa panahon
ng Ikatlong
Republika
 Mga suliranin at
hamon sa kalayaan
at kasarinlan sa
panahon ng Batas
Militar
 Mga suliranin at
hamon sa kalayaan
mula sa panahon
ng People Power I
sa Edsa ng 1986 sa
kasalukuyan
KH
PL
PL
PL
unawa sa Iba’t-ibang
reaksiyon at
pagtanggap ng mga
Pilipino sa pananakop
ng Amerikano at Hapon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
pagpapamalas ng mga
Pilipino ng pagmamahal
sa kalayaan at
kasarinlan sa ilalim ng
kolonyalismong
Amerikano at Hapon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga suliranin
at hamon sa kalayaan at
kasarinlan ng bansa sa
panahon ng Ikatlong
Republika
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga suliranin
at hamon sa kalayaan
at kasarinlan sa
panahon ng Batas
Militar
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga suliranin
at hamon sa kalayaan
mula sa panahon ng
People Power I sa Edsa
ng 1986 sa kasalukuyan
KH
PL
PL
PL
reaksiyon at pagtanggap
ng mga Pilipino sa
pananakop ng
Amerikano at Hapon
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
pagpapamalas ng mga
Pilipino ng pagmamahal
sa kalayaan at kasarinlan
sa ilalim ng
kolonyalismong
Amerikano at Hapon
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng pag-
unawa ang mga suliranin
at hamon sa kalayaan at
kasarinlan ng bansa sa
panahon ng Ikatlong
Republika
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng pag-
unawa ang mga suliranin
at hamon sa kalayaan at
kasarinlan ng bansa sa
panahon ng Batas Militar
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng pag-
unawa ang mga suliranin
at hamon sa kalayaan at
kasarinlan ng bansa sa
panahon ng People
Power I sa Edsa ng 1986
sa kasalukuyan
44
PL
PL
KH
 Mga patakaran at
programa ng mga
pangulo ng
Pilipinas mula 1946
hanggang sa
kasalukuyan na
nangangalaga at
nagsusulong ng
kalayaan at
kasarinlan ng
bansang Pilipino
 Kalakasan at
kahinaan ng
patakaran at
programa ng iba’t-
ibang pangasiwaan
sa pangangalaga at
pagsusulong ng
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa
 Mga paraan ng
pagpapamalas ng
pagmamahal sa
kalayaan at
kasarinlan mula
1898 hanggang sa
kasalukuyan
PL
PL
KH
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
patakaran at programa
ng mga pangulo ng
Pilipinas mula 1946
hanggang sa
kasalukuyan na
nangangalaga at
nagsusulong ng
kalayaan at kasarinlan
ng bansang Pilipino
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa kalakasan at
kahinaan ng patakaran
at programa ng iba’t-
ibang pangasiwaan sa
pangangalaga at
pagsusulong ng
kalayaan at kasarinlan
ng bansa
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga paraan
ng pagpapamalas ng
pagmamahal sa
kalayaan at kasarinlan
mula 1898 hanggang
sa kasalukuyan
PL
PL
KH
 Natutukoy nang may
mataas na antas ng
pang-unawa ang mga
patakaran at programa
ng mga pangulo ng
Pilipinas mula 1946
hanggang sa
kasalukuyan na
nangangalaga at
nagsusulong ng
kalayaan at kasarinlan
ng bansang Pilipino
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng
pang-unawa sa
kalakasan at kahinaan
ng patakaran at
programa ng iba’t-ibang
pangasiwaan sa
pangangalaga at
pagsusulong ng
kalayaan at kasarinlan
ng bansa
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may pinakamataas na
antas ng kasiyahan ang
mga paraan ng
pagpapamalas ng
pagmamahal sa
kalayaan at kasarinlan
mula 1898 hanggang sa
kasalukuyan
Ikaapat na Markahan
Karapatan,Pananagutan at
Pagkamamamayan
Mga Bayani at
Natatanging
Pilipino na
Nagtanggol sa
Kalayaan at
PL  Kahulugan ng
bayani at
makabansang
Pilipino
PL  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa kahulugan ng
bayani at makabansang
Pilipino
PL  Natatalakay nang may
mataas na antas ng
pang-unawa sa
kahulugan ng bayani at
makabansang Pilipino
45
Kasarinlan
KH
KH
KH
KH
 Mga bayani at
natatanging Pilipino
na nagtanggol sa
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa sa ilalim ng
kolonyalismong
Español
 Mga bayani at
natatanging Pilipino
na nagtanggol sa
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa sa panahon
ng Rebolusyong
1896 at Digmaang
Pilipino-Amerikano
 Mga bayani at
natatanging Pilipino
na nagtanggol sa
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa sa panahon
ng kolonyalismong
Amerikano
 Mga bayani at
natatanging Pilipino
na nagtanggol sa
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa sa panahon
ng kolonyalismong
KH
KH
KH
KH
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayani at
natatanging Pilipino na
nagtanggol sa kalayaan
at kasarinlan ng bansa
sa ilalim ng
kolonyalismong Español
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayani at
natatanging Pilipino na
nagtanggol sa kalayaan
at kasarinlan ng bansa
sa panahon ng
Rebolusyong 1896 at
Digmaang Pilipino-
Amerikano
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayani at
natatanging Pilipino na
nagtanggol sa kalayaan
at kasarinlan ng bansa
sa panahon ng
kolonyalismong
Amerikano
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayani at
natatanging Pilipino na
nagtanggol sa kalayaan
at kasarinlan ng bansa
sa panahon ng
KH
KH
KH
KH
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
bayani at natatanging
Pilipino na nagtanggol
sa kalayaan at kasarinlan
ng bansa sa ilalim ng
kolonyalismong Español
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
bayani at natatanging
Pilipino na nagtanggol
sa kalayaan at kasarinlan
ng bansa sa panahon ng
Rebolusyong 1896 at
Digmaang Pilipino-
Amerikano
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
bayani at natatanging
Pilipino na nagtanggol
sa kalayaan at kasarinlan
ng bansa sa panahon ng
kolonyalismong
Amerikano
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
bayani at natatanging
Pilipino na nagtanggol
sa kalayaan at kasarinlan
46
KH
KH
KH
PL
Hapon
 Mga bayani at
natatanging Pilipino
na nagtanggol sa
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa sa panahon
ng Ikatlong
Republika
 Mga bayani at
natatanging Pilipino
na nagtanggol sa
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa sa panahon
ng Batas Militar at
Diktadurang
Marcos
 Mga bayani at
natatanging Pilipino
na nagtanggol sa
kalayaan at
kasarinlan ng
bansa simula EDSA
People Power ng
1986 hanggang sa
kasalukuyan
 Mga iba’t-ibang
paraan at mukha ng
kabayanihan sa
kasalukuyan
KH
KH
KH
PL
kolonyalismong Hapon
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayani at
natatanging Pilipino na
nagtanggol sa kalayaan
at kasarinlan ng bansa
sa panahon ng
Ikatlong Republika
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayani at
natatanging Pilipino na
nagtanggol sa kalayaan
at kasarinlan ng bansa
sa panahon ng Batas
Militar at Diktadurang
Marcos
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga bayani at
natatanging Pilipino na
nagtanggol sa kalayaan
at kasarinlan ng bansa
simula EDSA People
Power ng 1986
hanggang sa
kasalukuyan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga iba’t-
ibang paraan at mukha
ng kabayanihan sa
KH
KH
KH
PL
ng bansa sa panahon ng
kolonyalismong Hapon
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
bayani at natatanging
Pilipino na nagtanggol
sa kalayaan at kasarinlan
ng bansa sa panahon ng
Ikatlong Republika
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
bayani at natatanging
Pilipino na nagtanggol
sa kalayaan at kasarinlan
ng bansa sa panahon ng
Batas Militar at
Diktadurang Marcos
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang mga
bayani at natatanging
Pilipino na nagtanggol
sa kalayaan at kasarinlan
ng bansa simula EDSA
People Power ng 1986
hanggang sa
kasalukuyan
 Nasusuri nang may
mataas na antas ng pag-
unawa sa mga iba’t ibang
paraan at mukha ng
kabayanihan sa
47
KH  Kahalagahan ng
pagkilala sa mga
nagawa at ambag
ng mga bayani at
dakilang Pilipino sa
kasalukuyan
KH
kasalukuyan
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa kahalagahan
ng pagkilala sa mga
nagawa at ambag ng
mga bayani at dakilang
Pilipino sa kasalukuyan
KH
kasalukuyan
 Napapahalagahan at
naipagmamalaki nang
may mataas na antas ng
kasiyahan ang
kahalagahan ng pagkilala
sa mga nagawa at
ambag ng mga bayani at
dakilang Pilipino sa
kasalukuyan
48
ARALING PANLIPUNAN VI
PAMAHALAAN, SALIGANG BATAS AT PAGKAMAMAMAYAN
 Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan
TEMA
PANGUNAHING
KAISIPAN NG
UNIT
Lebelng
Pang-
Unawa
NILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
Unang Markahan
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Ang Pundasyon at
Saligan ng
Pilipinas Bilang
Estadong
Demokratiko at
Republikano
PL
PL
 Ang Pilipinas Bilang
Estado
- Kahulugan ng
estado
- Mga Elemento ng
Estado
- Kahalagahan ng
bawat elemento sa
Isang Estado
- Pagkakatulad at
pagkakaiba ng
nasyon at estado
 Ang Pambansang
Teritoryo
- Ang pambansang
teritoryo ayon sa
Saligang-Batas
- Lawak at
hangganan ng
pambansang
teritoryo
- Doktrinang
Pangkapuluan
(Archipelagic
Doctrine) at
Exclusive Economic
Zone: kahulugan,
batayan at
kahalagahan
- Kahalagahan ng
pambansang
teriroryo sa estado
PL
PL
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa pundasyon at
saligan ng Pilipinas
bilang estadong
demokratiko
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa tungkol sa
pambansang teritoryo
batay sa mga
kasunduan, kasulatan,
mga batas at doktrinang
pangkapuluan
PL
PL
 Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa tungkol
sa pundasyon at saligan
ng Pilipinas bilang
estadong demokratiko
 Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
tungkol sa pambansang
teritoryo batay sa mga
kasunduan, kasulatan,
mga batas at doktrinang
pangkapuluan
49
PL  Ang Populasyon ng
Bansa
- Kahulugan at
Kahalagahan ng
Populasyon o
Mamamayan sa
Estado
- Pangkalahatang
Katangian ng
Populasyon ng
Bansa
- Kabuuang
populasyon ng
Pilipinas
- Balangkas ng
populasyon ayon sa
gulang at kasarian
ng mga bumubuo
nito
- Mga salik na may
kinalaman sa
paglaki ng
populasyon
- Kahalagahan ng
malulusog at
matatalinong
mamamayan sa
pagpapaunlad ng
isang bansa
- Pagkakaiba ng
populasyon sa mga
pook urban at pook
rural
- Pagkakaiba ng
distribusyon at dami
o kapal ng
populasyon sa
bawat rehiyon
- Sanhi at bunga ng
pandarayuhan sa
PL
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa tungkol sa
populasyon ng bansa at
ang kahalagahan ng
mamamayan bilang
mahalagang elemento
ng estado
PL
 Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa tungkol
sa populasyon ng bansa
at kahalagahan ng
mamamayan bilang
mahalagang elemento
ng estado
50
PL
PL
Bansa
 Ang Pilipinas Bilang
Pamahalaang
Demokratiko
- Kahulugan at
Kahalagahan ng
Pamahalaan
- Mga Uri ng
Pamahalaan
- Mga Uri ng
Pamahalaang
Demokratiko
- Ang Pilipinas Bilang
Isang Pamahalaang
Demokratiko at
Republikano
- Ang Uri ng
Pamahalaan ng
Pilipinas Batay sa
1987 Saligang-
Batas
 Mga Pangunahing
Simulain at
Pundasyong
Demokratiko at
Republikano
- Mga Simulain at
Pagpapahalaga ng
Pilipinas Bilang
Pamahalaang
Demokratiko
- Mga Simulain at
Pagpapahalaga ng
Pilipinas Bilang
Pamahalaang
Republika at
Pamahalaang
PL
PL
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa na ang Pilipinas
bilang pamahalaang
demokratiko
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
pangunahing simulain at
pundasyong
demokratiko at
republikanong bansa
PL
PL
 Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa na ang
Pilipinas ay isang
bansang demokratiko
 Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa sa mga
pangunahing simulain at
pundasyong
demokratiko at
republikanong bansa
51
KH
Konstitusyonal
- Pangangalaga sa
mga Simulain at
Pagpapahalaga ng
Demokrasya
- Pangangalaga sa
mga Simulain at
Pagpapahalaga ng
Republika at
Pamahalaang
Konstitusyonal
 Konstitusyon Bilang
Instrumento at
Simbolo ng Estado
at Pamahalaan
- Kahulugan at
Kahalagahan ng
Saligang-Batas
- Mga Uri ng
Saligang-Batas
- Pagbabalangkas at
Paraan ng
Pagbabago sa
Saligang-Batas
- Ang
Pagbabalangkas ng
1987 Saligang-
Batas
- Ang 1987 Saligang-
Batas Bilang
Produkto ng
Kanyang Panahon
KH  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa Konstitusyon
bilang instrumento at
simbolo ng estado at
pamahalaan
KH  Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa sa
Konstitusyon bilang
instrumento at simbolo
ng estado at
pamahalaan
Ikalawang Markahan
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Mga Institusyon
ng Pilipinas
Bilang
Pamahalaang
Demokratiko
PL  Ang Pambansang
Pamahalaan
- Kahulugan at
Kahalagahan ng
PL  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
institusyon ng Pilipinas
bilang pamahalaang
PL  Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa sa mga
institusyon ng Pilipinas
bilang pamahalaang
52
(Institutions of
Philippine
Democracy)
Pambansang
Pamahalaan
- Ang Prinsipyo ng
Paghihiwalay ng
Kapangyarihan
(Separation of
Powers) at “Checks
and Balances”:
- Kahulugan at
Kahalagahan
Bilang
Demokratikong
Republika
(Democratic
Republic) ng
Pilipinas
- Ang Sangay
Pambatasan o
Lehislatibo:
Istruktuka,
Kapangyarihan,
Tungkulin at
Limitasyon ng
Pananagutan
- Ang Sangay
Tagapagpaganap o
Ehekutibo:
Istruktura,
Kapangyarihan,
Tungkulin, at
Hanggangan ng
Pananagutan
- Ang Sangay
Pangkuhuman o
Hudisyal: Istruktura,
Kapangyarihan,
Tungkulin, at
Hanggangan ng
Pananagutan
- Mga Komisyong
demokratiko at ang
ugnayan ng
pamahalaang
pambansa at
pamahalaang lokal
tungo sa iisang mithiin
sa kaayusan, kaunlaran
at pambansang
pagkakaisa
demokratiko at ang
ugnayan ng
pamahalaang lokal
tungo sa iisang mithiin
sa kaayusan, kaunlaran
at pambansang
pagkakaisa
53
KH
Konstitusyonal:
Istruktura,
Kapangyarihan,
Tungkulin, at
Hanggangan ng
Pananagutan
(COA, COMELEC,
CSC, CHR,
OMBUDSMAN)
- Ang Ugnayang
Panlabas ng Bansa
- Ang Pambansang
Badyet:
Pagbabalangkas at
Kahalagahan
 Ang Pamahalaang
Lokal
- Kahulugan, Saligan
at Istruktura ng
Pamahalaang Lokal
Ayon sa Saligang-
Batas
- Ugnayan ng
Pamahalaang Lokal
sa Pambansang
Pamahalaan Bilang
Pamahalaang
Unitaryo
- Kahalagahan ng
Pamahalaang Lokal
sa Sistemang
Demokratiko
- Istruktura,
Kapangyarihan,
Tungkulin at
Pananagutan ng
Bawat Yunit ng
Pamahalaang Lokal
Ayon sa Local
Government Code
KH  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa tungkol sa
pamahalang lokal at ang
ugnayan nito sa mga
mamamayan tungo sa
pagkamit ng mithiin ng
pamahalaang
pambansa
KH  Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa tungkol
sa pamahalang lokal at
ang ugnayan nito sa
mga mamamayan
tungo sa pagkamit ng
mithiin ng pamahalaang
pambansa
54
(Rehiyong
Awtonomus,
Probinsiya,
Munisipalidad,
Siyudad, Barangay)
- Ang Katipunan ng
Kabataan at
Sangguniang
Kabataan
Ikatlong Markahan
Kapangyarihan, Awtoridad at
Pamamahala
Mga Proseso ng
Pamahalaang
Demokratiko at
Republikano sa
Pilipinas
(Processes of
Philippine
Democracy)
PL  Ugnayan ng
Pamahalaan at
Mamamayan sa
Prosesong
Demokratiko
- Batayang Simulain
at Pagpapahalaga
ng Ugnayan at
Pananagutan ng
Mamamayan sa
Isang Demokrasya
Ayon sa Saligang-
Batas
- Direktang
Pakikilahok ng
Mamamayan sa
Prosesong
Demokratiko Ayon
sa Saligang Batas
at Iba Pang Mga
Batas
- Papel ng Partido
Politikal sa
Prosesong
Demokratiko
- Mga Paraan ng
Pakikilahok ng
Mamamayan sa
Prosesong
Demokratiko
PL  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga proseso
ng pamahalaang
demokratiko at
republikano ng bansang
Pilipinas at ang ugnayan
ng pamahalaan at
mamamayan tungo sa
kaayusan, kaunlaran at
pambansang
pagkakaisa
PL  Nasusuri nang may
pinakamataas na antas
ng pang-unawa tungkol
sa proseso ng
pamahalaang
demokratiko at
republikano ng bansang
Pilipinas at ang
ugnayan ng
pamahalaan at
mamamayan tungo sa
kaayusan, kaunlaran at
pambansang
pagkakaisa
55
PN
(NGO’s, PO’s, civil
society, interest
group, concerned
citizen, taxpayer)
- Ang Papel at
Kahalagahan ng
Burukrasya
(Burreaucracy) sa
Prosesong
Demokratiko
- Kapangyarihan,
Tungkulin at
Pananagutan ng
mga Halan na
Opisyal sa Bilang
Pamahalaang
Republikano
- Kapangyarihan,
Tungkulin at
Pananagutan ng
Iba Pang Opisyal at
Kawani ng
Pamahalaan
- Mga Paraan ng
Pagkakamit ng
Isang Matapat,
Malinis, Episyente
at Epektibong
Pamahalaan
- Kahalagahan ng
Pakikilahok ng
Mamamayan sa
Prosesong
Demokratiko
 Proseso sa Pagbuo
ng Pampublikong
Polisiya (Public
Policy)
- Kahulugan ng
PN  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa proseso ng
pagbuo ng
pampublikong ng
polisiya
PN  Nasusuri nang may
mataas na antas ng
pang-unawa ang
proseso ng pagbuo ng
pampublikong polisiya
56
Pampublikong
Polisiya
- Mga Uri at
Halimbawa ng
Pampublikong
Polisiya
- Proseso sa Pagbuo
ng Pampublikong
Polisiya
- Pakikilahok ng
Mamamayan sa
Pagbuo ng
Pampublikong
Polisiya
- Papel ng Opinyon
publiko, partido
political, interest
groups, peoples
organization, non-
government
organization at
media sa pagbuo
ng pampublikong
polisiya
- Limitasyon ng
Pakikilahok ng
Simbahan at
Grupong Relihiyoso
sa Prosesong
Demokratiko at
Pagbuo ng
Pampublikong
Polisiya
- Mga Pamamaraan
at Estratehiya ng
Pakikilahok sa
Pagbuo ng
Pampublikong
Polisiya
-
PN  Nakagagawa nang
polisiya para sa
paaralan gamit ang
proseso sa pagbuo ng
pampublikong polisiya
57
Ikaapat na Markahan
Karapatan,Pananagutan at
Pagkamamamayan
Pagkamamamaya
n sa Isang
Demokrasya
PL
KH
 Ang
Pagkakamamayan
ng Pilipinas
- Kahulugan at
Kahalagahan ng
Pagkamamamayan
- Mga Prinsipyo at
Pamamaraan ng
Pagkakamit ng
Pagkamamamayan
- Mga Proseo sa
Pagtatamo at
Pagsasawalang-
bisa ng
Pagkamamamayan
g Pilipino
- Ang Mamamayang
Pilipino Ayon sa
Saligang-Batas
- Mga Uri ng
Mamamayan
(natural-born,
naturalisado)
 Mga Karapatan at
Pananagutan ng
Mamamayan
- Kahulugan at
Kahalagahan ng
Karapatan at
Karapatang Pantao
- Mga Uri ng
Karapatan
- Kalipunan ng
Karapatan ng
Mamamayan Ayon
sa Saligang-Batas
- Mga Karapatan ng
PL
KH
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
prinsipyo ng pagkamit,
proseso ng pagtatamo
at pagsasawalang-bisa
ng pagkamamamayan
batay sa Saligang Batas
 Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga
karapatan at
pananagutan ng
mamamayan sa isang
demokratikong bansa
tungo sa pagiging isang
produktibo at
mapanagutang
mamamayan ng bansa
PL
KH
 Nasusuri nang may
pinakamataas na pang-
unawa sa mga prinsipyo
ng pagkamit, proseso ng
pagtatamo at
pagsasawalang-bisa ng
pagkamamamayan
batay sa Saligang Batas
 Nasusuri nang may
pinakamataas na pang-
unawa sa mga
karapatan at
pananagutan ng
mamamayan sa isang
demokratikong bansa
tungo sa pagiging isang
produktibo at
mapanagutang
mamamayan ng bansa
58
KH
mga Kababaihan at
Bata
- Katarungang
Panlipunan at
Karapatang Pantao
- Limitasyon ng
Karapatan
- Pangangalaga ng
mga Karapatan
 Mga Tungkulin at
Pananagutan ng
Mamamayan sa
Isang Demokrasya
- Kahulugan at
Kahalagahan ng
Tungkulin (duty) at
Pananagutan
(Responsibility) sa
Isang Demokrasya
- Mga Tungkulin ng
Mamamayan
- Mga Pananagutan
ng Mamamayan
- Tuwiran at Iba
Paraan ng
Pakikilahok ng
Mamamayan sa
Pamahalaan at
Pamamahala ng
Bansa
- Tungkulin at
Pananagutan ng
Batang Mamamyan
sa Pamayanan
- Tungkulin at
Pananagutan ng
Batang
Mamamayan sa
KH  Nagpapamalas ng
mapanuring pang-
unawa sa mga tungkulin
at pananagutan ng
mamamayan sa isang
demokratikong bansa
tungo sa pagiging isang
produktibo at
mapanagutang
mamamayan ng bansa
KH  Nasusuri nang may
pinakamataas na pang-
unawa ang mga
tungkulin at
pananagutan ng
mamamayan sa isang
demokratikong bansa
tungo sa pagiging isang
produktibo at
mapanagutang
mamamayan ng bansa
59
Paaralan
- Tungkulin at
Pananagutan ng
Batang
Mamamayan sa
Pamilya at Tahanan
- Tungkulin at
Pananagutan ng
Batang Mamamayn
sa Sarili
60
ARALING PANLIPUNAN VII
KASAYSAYAN NG BANSANG PILIPINO
 Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan
TEMA
PANGUNAHING
KAISIPAN NG
UNIT
Lebelng
Pang-
Unawa
NILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN
Lebelng
Pang-
Unawa
PAMANTAYAN
SA PAGGANAP
Unang Markahan
Tao, Heograpiya at Likas
Kayang Pag-unlad
Heograpiya at
Sinaunang
Kabihasnang
Pilipino
PL
KH
 Kahalagahan ng
pag-aaral ng
kasaysayan
- Kahulugan ng
kasaysayan
- Kahalagahan ng
kasaysayan
- Kaugnayan ng
kasaysayan sa iba
pang disiplinang
panlipunan
 Mga kasanayang
nalilinang sa pag-
aaral ng
kasaysayan
- Pagtukoy sa
Primarya at
sekondaryang
Pinagkunan
- Pagtukoy sa
katotohan at
opinyon
- Pagtukoy sa
pagkiling (bias)
- Pagbuo ng
paghihinuha
(inferences),
generalization, at
PL  Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
kahalagahan ng
kasaysayan at ang
bahaging ginampanan
ng heograpiya at ng tao
sa pagbuo at pag-unlad
ng sinaunang
kabihasnang Pilipino
PL
KH
 Ang mag-aaral ay
nakapaguugnay-ugnay
ng bahaging
ginampanan ng
kasaysayan, heograpiya
at tao sa pagbuo at pag-
unlad ng sinaunang
kabihasnang Pilipino.
 Naipapaliwanag ang
ugnayan nang
heograpiya at tao sa
pagbuo at pag-unlad ng
sinaunang kabihasnang
Pilipino.
61
KH
konglusiyon
 Bahaging
ginampanan ng tao
at heograpiya sa
pagbuo at pag-
unlad ng sinaunang
kabihasnang
Pilipino
- Katangiang
heograpikal ng
sinaunang
pamayanang
Pilipino
- Epekto ng mga
salik heograpikal ng
bansa tulad ng
pagiging kapuluan,
lokasyon, laki,
hugis, klima,
anyong tubig,
anyong lupa at
likas na yaman sa
paghubog at pag-
unlad ng sinaunang
pamayanan at
kabihasnan
- Epekto ng
heograpiya sa
hanapbuhay,
paraan ng
pamumuhay at
kultura ng mga
sinaunang Pilipino
- Ang impluwensiya
ng heograpiya sa
pagkakahati ng
bansa sa iba’t-
ibang pangkat
etnolinggwistiko
KH
PL
PL
KH
KH
 Nabibigyang-kahulugan
ang naging tugon nang
sinaunang tao sa
kanilang kapaligiran sa
pagbuo at pag-unlad ng
sinaunang kabihasnang
Pilipino
 Nakapagmumungkahi
nang mga gawaing
pangkapaligiran na
tutugon sa pagpapanatili
at patuloy na
pagpapaunlad ng
kabihasnang Pilipino.
 Nabibigyang-katwiran
ang pananaw na ang
sinaunang kabihasnang
Pilipino ay nabuo at
umunlad sa
pamamagitan ng
pakikipag-ugnayan ng
tao sa kanyang kapwa
at sa heograpiya.
 Nailalagay ang sarili sa
katayuan ng sinaunang
Pilipino. Ipahayag ang
naging damdamin nila
sa kanilang nabuong
kabihasnan
 Nakapagninilay sa
kahalagahang
pangkasaysayan ng
pagkabuo at pag-unlad
ng sinaunang
kabihasnang Pilipino
62
KH
KH
- Mga pagbabago na
isinagawa ng mga
sinaunang Pilipino
sa heograpiya na
nagbigay daan sa
pagbuo at pag-
unlad ng sinaunang
kabihasnang
Pilipino
 Katangian at
pagkakakilanlan ng
Sinaunang
kabihasnang
Pilipino (aspektong
pampulitika, pang-
ekonomiya,
panlipunan, at pang
kultura kabilang
ang pagdating at
paglaganap ng
Islam
 Mga ebidenisya ng
mataas na antas ng
sibilisasyon ng mga
sinaunang Pilipino
Ikalawang Markahan
Kultura, Pagkakakilanlan at
Pagkabansa
Pagbuo at Pag-
unlad ng Bansang
Pilipino
(Spanish Era-
Revolution First
Phase 1521-1899)
KH  Ang bahaging
ginampanan ng
kolonyalismong
Español sa pagbuo
at pag-unlad ng
bansang Pilipino
- Mga panimulang
patakaran ng mga
Español na
nakaapekto at
nagdulot ng
transpormasyon sa
mga sinaunang
KH  Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
pagkabuo ng Pilipinas
bilang isang bansa mula
sa pagkakaisa ng
adhikain at
pagpupunyagi ng mga
Pilipino na makalaya sa
kolonyalismo.
KH
KH
 Ang mga mag-aaral ay
nakapagpapahayag at
nakapanghihikayat sa
patuloy na
pagsasasagawa ng iba’t
ibang anyo ng
nasyonalismong Pilipino
 Napapatunayan na ang
pagkabuo ng Pilipino
bilang isang bansa ay
dahil pagpupunyagi ng
mga Pilipino na
wakasan ang
63
KH
pamayanang
Pilipino.
- Sanhi at bunga ng
kolonyalismo sa
pagbuo ng Pilipinas
bilang isang bansa
- Ang papel
kolonisasyon at
kristiyanisasyon sa
pagbubuo ng
Pilipinas bilang
isang bansa
- Mga patakaran at
estratehiya sa
pananakop ng mga
Español nakapag-
ambag at
nakahadlang sa
pagkabuo ng
kamalayang
pambansa ng mga
Pilipino
- Mga rebelyon at iba
pang reaksiyon ng
mga Pilipino sa
kolonyalismo
- Kawalan ng diwang
makabansa bilang
pangunahing sanhi
sa kabiguan ng
mga pag-aalsa
- Epekto ng
kolonyalismo sa
pagkabansa at
pagkakakilanlan ng
mga Pilipino
 Pag-usbong ng
kamalayang Pilipino
- Pagbabago sa
PL
KH
KH
KH
KH
kolonyalismong
Español.
 Nabibigyang-puna ang
iba’t ibang paraan ng
pagpupunyagi ng mga
Pilipino na wakasan ang
kolonyalismong Español
at mabuo bilang isang
bansa.
 Natutukoy ang mga
banta at oportunidad sa
pagkabansa ng mga
Pilipino sa gitna ng mga
hamon ng
globalisasyon.
 Natitimbang at kritikal na
nasusuri ang mga
layunin ng mga
pagpupunyagi ng mga
Pilipino na wakasan ang
kolonyalismong Español
at mabuo bilang isang
bansa.
 Nailalagay ang sarili sa
katauhan ng mga
Pilipinong nagpunyagi at
pahalagahan ang
kanilang ginawa na
wakasan ang
kolonyalismong Español
at mabuo bilang isang
bansa.
 Nakapagninilay-nilay sa
kahalagahang
pangkasaysayan sa
pagpupunyagi ng mga
64
PL
ekonomiya at
lipunan noong ika-
19 na siglo na
nakapag-ambag sa
pag-usbong ng
kamalayang Pilipino
- Mga pangyayari at
salik na nagbigay-
daan sa pag-
usbong ng
nasyonalismo ng
mga Pilipino
- Kahalagahan ng
pagbitay sa
GomBurZa sa
paggising ng
damdaming
makabansa ng mga
Pilipino
- Ang nasyonalismo
ng Kilusang
Sekularisasyon,
Kilusang
Propaganda at
Katipunan
- Ang uri at katangian
ng nasyonalismong
nalinang ng mga
Pilipino
 Ang Rebolusyong
Pilipino bilang
pinakamataas na
pagpapahayag ng
nasyonalismo ng
mga Pilipino
- Mga mahahalagang
pangyayari sa
Rebolusyong
Pilipino na
Pilipino na wakasan ang
kolonyalismong Español
at mabuo bilang isang
bansa.
65
PL
nakatulong sa
pagkabuo ng
Pilipinas bilang
bansa (Sigaw sa
Pugadlawin,
Deklarasyon ng
Kalayaan sa Kawit,
Pagpapasinaya ng
Saligang Batas at
Republika ng
Malolos)
- Mga pangyayari sa
Rebolusyong
Pilipino na
nakasagabal sa
pagkabuo ng mga
Pilipino bilang isang
bansa (Pagkakahati
sa paksiyong
Magdiwang at
Magdalo,
Kumbensiyong
Tejeros,
Kasunduan sa
Biak-na-Bato,
Pagpatay kay
Andres Bonifacio at
Antonio Luna)
- Mga aral ng
Rebolusyong
Pilipino ng 1896 sa
pagkabansa ng
mga Pilipino
 Mga Ambag ng
Rebolusyong
Pilipino ng 1896 sa
pagkabansa ng
mga Pilipino
- Mga mahahalagang
66
nagawa ng
Rebolusyong
Pilipino ng 1896
- Ang Deklarasyon
ng Kalayaan sa
Kawit
- Ang Lupang
Hinirang
- Ang Pambansang
Bandila
- Ang Pambansang
Bayaning Jose
Rizal
- Ang Republika ng
Malolos
- Ang Saligang Batas
ng Malolos
- Ang Simbahang
Iglesia Filipina
Independiente
Ikatlong Markahan
Kapangyarihan, Awtoridad at
Pamamahala
Pagbuo at Pag-
unlad ng
Nasyon/Estado
(1889-1946)
PL  Pagpupunyagi ng
mga Pilipinong
makamtan ang
kalayaan/kasarinlan
sa ilalim ng
kolonyalismong
Amerikano
- Mga motibo sa
pananakop ng
Amerikano sa
bansa at ang
implikasyon nito sa
kalayaan ng mga
Pilipino
- Pakikibaka ng mga
Pilipino para sa
kalayaan sa
panahon ng
Digmaang Pilipino-
PL  Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
pagpunpunyagi ng mga
Pilipinong makamtan
ang kalayaan at ang
kanilang mga naging
tugon sa mga hamon ng
pagsasarili sa panahon
ng kolonyalismong
Amerikano at Hapon
PL
PL
PL
 Ang mag-aaral ay
kritikal na
nakapagsusuri sa mga
tugon ng mga Pilipino
na sumasang-ayon o
sumasalungat sa
pagsupil ng kanilang
kalayaan
 Napapatunayan na
nagpunyagi ang mga
Pilipinong makamtan
ang kalayaan at
matugunan ang mga
hamon ng pagsasarili.
 Nabibigyang-puna ang
mga pagpupunyagi ng
mga Pilipino na
67
Amerikano
- Mga Patakaran at
batas na sumupil sa
nasyonalismong
Pilipino
- Pagtatanggol ng
mga Pilipino sa
kalayaan sa harap
ng pagsupil sa
Nasyonalismong
Pilipino
- Mga patakaran at
batas na
humadlang at
nakasagabal sa
pagbubuo ng
Pilipinas bilang
isang malayang
bansa (pampulitika,
pang-ekonomiya,
pangkultura at
panlipunan)
- Mga patakaran at
batas na may
kinalaman sa
pagsasarili ng mga
Pilipino (Philippine
Bill of 1902, Jones
Law, Tydings-
McDuffie Law)
- Ang Pagkakatag ng
Philippine
Commonwealth
bilang paghahanda
sa pamamahala sa
sarili (self-rule)
Pagkabalam ng
Kalayaan
- Mga pagbabago sa
ekonomiya,
edukasyon,
KH
KH
KH
KH
makamtan ang kalayaan
at ang kanilang mga
naging tugon sa mga
hamon sa pagsasarili.
 Naisusulong ang mga
naaangkop na gawaing
nagpapamalas ng
pangangalaga sa
tinatamasang kalayaan
sa kasalukuyan.
 Nabibigyang-katwiran ang
ginawang pagpupunyagi
ng mga Pilipinong
makamtan ang kalayaan
at ang kanilang mga
naging tugon sa mga
hamon ng pagsasarili
 Nailalagay ang sarili
bilang isa sa mga
Pilipinong nagpunyaging
makamtan ang kalayaan
at isaalang-alang ang
mga naging tugon sa
mga hamon sa
pagasasarili
 Nakapagninilay-nilay sa
kahalagahang
pangkasaysayan sa
pagpupunyagi ng mga
Pilipinong makamtan
ang kalayaan at ang
kanilang mga naging
tugon sa mga hamon ng
pagsasarili.
68
KH
kalusugan, lipunan,
impraesraktura na
bumago sa
pagkatao at
lipunang Pilipino
- Iba’t-ibang
pagpapamalas ng
pagmamahal sa
kalayaan at bansa
ng mga Pilipino sa
panahon ng
kolonyalismong
Amerikano
- Bunga sa
kalayaan/kasarinlan
at pagkabansa ng
mga Pilipino ng
kolonyalismong
Amerikano
- Mga Pilipinong
nagtanggol at
nagtaksil sa
kalayaan at bansa
 Pagpupunyagi ng
mga Pilipinong
makamtan ang
kalayaan/kasarinlan
sa ilalim ng
kolonyalismong
Hapon
- Mga Layunin ng
Hapon sa
Ikalawang
Digmaang
Pandaigdig,
partikular sa
pananakop sa
Pilipinas
- Mga patakaran na
69
ipinatupad sa
panahon ng mga
Hapones
- Mabuti at di-
mabuting epekto ng
patakaran at
pananakop ng
Hapon sa kalayaan
at pagkabansa ng
mga Pilipino
- Mga pangyayaring
nagpamalas ng
kagitingan ng mga
Pilipino upang
mapalaya ang
Pilipinas
- Mga Pilipinong
nagtanggol at
nagtaksil sa
kalayaan at bansa
Ikaapat na Markahan
Karapatan,Pananagutan at
Pagkamamamayan
Pilipinas sa
Kasalukuyang
Panahon (1946-
kasalukuyan)
PL  Mga Hamon sa
kalayaan mula
1946 hanggang sa
kasalukuyan
- Mga mahahalagang
pangyayari na
humubog sa
kasaysayan ng
bansa mula 1946
hanggang sa
kasalukuyan
- Mga suliranin sa
pagkabansa ng
mga Pilipino simula
1946 hanggang sa
kasalukuyan
(neokolonyalismo,
colonial mentality,
mga di pantay na
kasunduan at
PL  Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
pagpunpunyagi ng mga
Pilipinong makamtan
ang kalayaan at ang
kanilang mga naging
tugon sa mga hamon ng
pagsasarili sa ilalim ng
Malayang Republika
mula 1946 hanggang sa
kasalukuyan
PL
KH
KH
 Ang mag-aaral ay
kritikal na
nakapagsusuri sa
naging mga
pagpupunyagi ng mga
Pilipino upang
mapangalagaan at
maisulong ang kalayaan
at kasarinlan ng bansa
 Napapatunayan na
nagpunyagi ang mga
Pilipinong
maipagtanggol at
mapangalagaan ang
kalayaan at matugunan
ang mga hamon ng
pagsasarili ng bansang
Pilipinas
 Nabibigyang-puna ang
70
KH
KH
pagsandal sa
Estados Unidos)
- Mga balakid sa
pagkakamit ng
tunay na
kalayaan/kasarinlan
- Kasagutan ng mga
Pilipino sa hamon
ng kalayaan at
kasarinlan
 Pangyayari,
suliranin, isyu at
pamamahala mula
kay Pangulong
Roxas hanggang sa
Deklarasyon ng
Batas-Militar
- Mga hamon sa
kalayaan at
kasarinlan sa
pamamahala ng
bansa
- Mga patakaran at
programa sa
pangangalaga at
pagsusulong ng
kapakanan ng
bansa at
mamamayan
 Ang Pilipinas sa
ilalim ng Batas-
Militar
- Mga motibo at
dahilan sa
deklarasyon ng
Batas Militar
- Mga mahahalagang
KH
KH
KH
KH
mga pagpupunyagi ng
mga Pilipino na
maipagtanggol ang
kalayaan at ang
kanilang mga naging
tugon sa mga hamon sa
pagsasarili.
 Naisusulong ang mga
naaangkop na gawaing
nagpapamalas ng
pangangalaga sa
tinatamasang kalayaan
sa kasalukuyan.
 Nabibigyang-katwiran
ang ginawang
pagpupunyagi ng mga
Pilipinong
mapangalagaan ang
kalayaan at ang
kanilang mga naging
tugon sa mga hamon ng
pagsasarili
 Nailalagay ang sarili
bilang isa sa mga
Pilipinong nagpunyaging
maipagtanggol ang
kalayaan at isaalang-
alang ang mga naging
tugon sa mga hamon sa
pagasasarili
 Nakapagninilay-nilay sa
kahalagahang
pangkasaysayan sa
pagpupunyagi ng mga
Pilipinong
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)
AP curriculum guide (as of may 2011)

More Related Content

What's hot

Understanding and appreciating the curriculum framework, cur
Understanding and appreciating the curriculum framework, curUnderstanding and appreciating the curriculum framework, cur
Understanding and appreciating the curriculum framework, curJared Ram Juezan
 
Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016Chuckry Maunes
 
AP curriculum guide (as of may 2016)
AP curriculum guide (as of may 2016)AP curriculum guide (as of may 2016)
AP curriculum guide (as of may 2016)南 睿
 
Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016Chuckry Maunes
 
Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013
Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013
Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013Nhe An
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Ray Nar
 

What's hot (8)

Understanding and appreciating the curriculum framework, cur
Understanding and appreciating the curriculum framework, curUnderstanding and appreciating the curriculum framework, cur
Understanding and appreciating the curriculum framework, cur
 
Ap cg!
Ap cg!Ap cg!
Ap cg!
 
Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 7 Curriculum Guide rev.2016
 
AP curriculum guide (as of may 2016)
AP curriculum guide (as of may 2016)AP curriculum guide (as of may 2016)
AP curriculum guide (as of may 2016)
 
Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016
Araling Panlipunan 10 Curriculum Guide rev.2016
 
Ap grades 7 10 cg
Ap grades 7 10 cgAp grades 7 10 cg
Ap grades 7 10 cg
 
Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013
Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013
Araling panlipunan gabay pangkurikulum baitang1 10 disyembre 2013
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
 

Viewers also liked

Modyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahon
Modyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahonModyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahon
Modyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahonEvalyn Llanera
 
Asya (nasyonalismo sa asya)
Asya (nasyonalismo sa asya)Asya (nasyonalismo sa asya)
Asya (nasyonalismo sa asya)Rhouna Vie Eviza
 
Mga Sinaunang Kababaihan sa Asya
Mga Sinaunang Kababaihan sa AsyaMga Sinaunang Kababaihan sa Asya
Mga Sinaunang Kababaihan sa AsyaKaren Mae Lee
 
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNANK TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNANLiGhT ArOhL
 
Kabihasnan sibilisasyon
Kabihasnan sibilisasyonKabihasnan sibilisasyon
Kabihasnan sibilisasyonmarivi umipig
 
K to 12 toolkit 2012
K to 12 toolkit 2012K to 12 toolkit 2012
K to 12 toolkit 2012南 睿
 
Araling Panlipunan Syllabus Grade 6
Araling Panlipunan Syllabus Grade 6Araling Panlipunan Syllabus Grade 6
Araling Panlipunan Syllabus Grade 6Mavict De Leon
 
2 konsepto@ rehiyon ng asya
2 konsepto@ rehiyon ng asya2 konsepto@ rehiyon ng asya
2 konsepto@ rehiyon ng asyaroselle pascual
 
Modyul 15 ang ekonomiya sa asya
Modyul 15   ang ekonomiya sa asyaModyul 15   ang ekonomiya sa asya
Modyul 15 ang ekonomiya sa asya南 睿
 
Pamana ng sinaunang asya sa daigdig
Pamana ng sinaunang asya sa daigdigPamana ng sinaunang asya sa daigdig
Pamana ng sinaunang asya sa daigdigRay Jason Bornasal
 
Pagtukoy ng lokasyon
Pagtukoy ng lokasyonPagtukoy ng lokasyon
Pagtukoy ng lokasyonMarie Cabelin
 
Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)
Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)
Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)ria de los santos
 
Yunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan ng gawaing pansibiko
Yunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan   ng gawaing pansibikoYunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan   ng gawaing pansibiko
Yunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan ng gawaing pansibikoEDITHA HONRADEZ
 
Ibong Adarna (Kabanata 1-3)
Ibong Adarna (Kabanata 1-3)Ibong Adarna (Kabanata 1-3)
Ibong Adarna (Kabanata 1-3)SCPS
 
Pagpapahalaga sa kababaihan
Pagpapahalaga sa kababaihanPagpapahalaga sa kababaihan
Pagpapahalaga sa kababaihansiredching
 
AP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa Japan
AP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa JapanAP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa Japan
AP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa JapanJuan Miguel Palero
 
Modyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdig
Modyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdigModyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdig
Modyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdigEvalyn Llanera
 
Karapatan ng mamamayang Pilipino
Karapatan  ng mamamayang PilipinoKarapatan  ng mamamayang Pilipino
Karapatan ng mamamayang PilipinoBilly Rey Rillon
 
Araling Asyano Learning Module - Second Quarter
Araling Asyano Learning Module - Second QuarterAraling Asyano Learning Module - Second Quarter
Araling Asyano Learning Module - Second Quarter南 睿
 

Viewers also liked (20)

Modyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahon
Modyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahonModyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahon
Modyul 13 kababaihang asyano sa sinaunang panahon
 
Asya (nasyonalismo sa asya)
Asya (nasyonalismo sa asya)Asya (nasyonalismo sa asya)
Asya (nasyonalismo sa asya)
 
Mga Sinaunang Kababaihan sa Asya
Mga Sinaunang Kababaihan sa AsyaMga Sinaunang Kababaihan sa Asya
Mga Sinaunang Kababaihan sa Asya
 
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNANK TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
 
Kabihasnan sibilisasyon
Kabihasnan sibilisasyonKabihasnan sibilisasyon
Kabihasnan sibilisasyon
 
K to 12 toolkit 2012
K to 12 toolkit 2012K to 12 toolkit 2012
K to 12 toolkit 2012
 
2nd quarter topics in ap
2nd quarter topics in ap2nd quarter topics in ap
2nd quarter topics in ap
 
Araling Panlipunan Syllabus Grade 6
Araling Panlipunan Syllabus Grade 6Araling Panlipunan Syllabus Grade 6
Araling Panlipunan Syllabus Grade 6
 
2 konsepto@ rehiyon ng asya
2 konsepto@ rehiyon ng asya2 konsepto@ rehiyon ng asya
2 konsepto@ rehiyon ng asya
 
Modyul 15 ang ekonomiya sa asya
Modyul 15   ang ekonomiya sa asyaModyul 15   ang ekonomiya sa asya
Modyul 15 ang ekonomiya sa asya
 
Pamana ng sinaunang asya sa daigdig
Pamana ng sinaunang asya sa daigdigPamana ng sinaunang asya sa daigdig
Pamana ng sinaunang asya sa daigdig
 
Pagtukoy ng lokasyon
Pagtukoy ng lokasyonPagtukoy ng lokasyon
Pagtukoy ng lokasyon
 
Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)
Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)
Map Reading (Absoluto, Relatibong Lokasyon at ang Pagkuha ng Oras)
 
Yunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan ng gawaing pansibiko
Yunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan   ng gawaing pansibikoYunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan   ng gawaing pansibiko
Yunit iv aralin 5 kahulugan at kahalagahan ng gawaing pansibiko
 
Ibong Adarna (Kabanata 1-3)
Ibong Adarna (Kabanata 1-3)Ibong Adarna (Kabanata 1-3)
Ibong Adarna (Kabanata 1-3)
 
Pagpapahalaga sa kababaihan
Pagpapahalaga sa kababaihanPagpapahalaga sa kababaihan
Pagpapahalaga sa kababaihan
 
AP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa Japan
AP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa JapanAP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa Japan
AP 7 Lesson no. 31-H: Nasyonalismo sa Japan
 
Modyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdig
Modyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdigModyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdig
Modyul 14 mahahalagang pamana ng mga sinaunang asyano sa daigdig
 
Karapatan ng mamamayang Pilipino
Karapatan  ng mamamayang PilipinoKarapatan  ng mamamayang Pilipino
Karapatan ng mamamayang Pilipino
 
Araling Asyano Learning Module - Second Quarter
Araling Asyano Learning Module - Second QuarterAraling Asyano Learning Module - Second Quarter
Araling Asyano Learning Module - Second Quarter
 

Similar to AP curriculum guide (as of may 2011)

Understanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdf
Understanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdfUnderstanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdf
Understanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdfThereseCuizon2
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Dep ED
 
Araling panlipunan curriculum guide (AP)
Araling panlipunan curriculum guide (AP)Araling panlipunan curriculum guide (AP)
Araling panlipunan curriculum guide (AP)target23
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Arneyo
 
K to 12 - Araling Panlipunan CG
K to 12 - Araling Panlipunan CGK to 12 - Araling Panlipunan CG
K to 12 - Araling Panlipunan CGNiño Onsad
 
k to 12 ap module
k to 12 ap modulek to 12 ap module
k to 12 ap modulejaimesgio
 
AP curriculum guide (as of december 2013)
AP curriculum guide (as of december 2013)AP curriculum guide (as of december 2013)
AP curriculum guide (as of december 2013)南 睿
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0jaimesgio
 
Curriculum Araling panlipunan grades 1-10
Curriculum Araling panlipunan grades  1-10 Curriculum Araling panlipunan grades  1-10
Curriculum Araling panlipunan grades 1-10 Marivic Frias
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Ma Nicole Mortel
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Wendy Mendoza
 
HAMON SA PAGSASARILI
HAMON SA PAGSASARILIHAMON SA PAGSASARILI
HAMON SA PAGSASARILIAj Lozano
 
AP grade 8 curriculum guide.pdf.........
AP grade 8 curriculum guide.pdf.........AP grade 8 curriculum guide.pdf.........
AP grade 8 curriculum guide.pdf.........JohnLeifDanao1
 

Similar to AP curriculum guide (as of may 2011) (20)

Ap3 kto12 cg
Ap3 kto12 cgAp3 kto12 cg
Ap3 kto12 cg
 
Understanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdf
Understanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdfUnderstanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdf
Understanding_and_Appreciating_the_AP_Cu.pdf
 
Ap grades 7 10 cg
Ap grades 7 10 cgAp grades 7 10 cg
Ap grades 7 10 cg
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
 
Araling panlipunan curriculum guide (AP)
Araling panlipunan curriculum guide (AP)Araling panlipunan curriculum guide (AP)
Araling panlipunan curriculum guide (AP)
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0 (1)
Ap kto12 cg 1 10 v1.0 (1)Ap kto12 cg 1 10 v1.0 (1)
Ap kto12 cg 1 10 v1.0 (1)
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
 
K to 12 - Araling Panlipunan CG
K to 12 - Araling Panlipunan CGK to 12 - Araling Panlipunan CG
K to 12 - Araling Panlipunan CG
 
k to 12 ap module
k to 12 ap modulek to 12 ap module
k to 12 ap module
 
AP curriculum guide (as of december 2013)
AP curriculum guide (as of december 2013)AP curriculum guide (as of december 2013)
AP curriculum guide (as of december 2013)
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
 
Curriculum Araling panlipunan grades 1-10
Curriculum Araling panlipunan grades  1-10 Curriculum Araling panlipunan grades  1-10
Curriculum Araling panlipunan grades 1-10
 
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014Araling panlipunan grades  1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
Araling panlipunan grades 1 10 01.17.2014 edited march 25 2014
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
 
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0Ap kto12 cg 1 10 v1.0
Ap kto12 cg 1 10 v1.0
 
HAMON SA PAGSASARILI
HAMON SA PAGSASARILIHAMON SA PAGSASARILI
HAMON SA PAGSASARILI
 
AP grade 8 curriculum guide.pdf.........
AP grade 8 curriculum guide.pdf.........AP grade 8 curriculum guide.pdf.........
AP grade 8 curriculum guide.pdf.........
 
Ap cg
Ap cgAp cg
Ap cg
 

More from 南 睿

Paggamit ng mga primaryang sanggunian
Paggamit ng mga primaryang sanggunianPaggamit ng mga primaryang sanggunian
Paggamit ng mga primaryang sanggunian南 睿
 
AP curriculum guide (as of january 2012)
AP curriculum guide (as of january 2012)AP curriculum guide (as of january 2012)
AP curriculum guide (as of january 2012)南 睿
 
Disaster risk reduction resource manual
Disaster risk reduction resource manualDisaster risk reduction resource manual
Disaster risk reduction resource manual南 睿
 
Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)
Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)
Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)南 睿
 
Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)
Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)
Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)南 睿
 
Gr 8 4th intro march 25 tg
Gr 8 4th intro march 25 tgGr 8 4th intro march 25 tg
Gr 8 4th intro march 25 tg南 睿
 
Gr 8 4th aralin 4 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 4 march 25 tgGr 8 4th aralin 4 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 4 march 25 tg南 睿
 
Gr 8 4th aralin 3 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 3 march 25 tgGr 8 4th aralin 3 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 3 march 25 tg南 睿
 
Gr 8 4th aralin 2 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 2  march 25 tgGr 8 4th aralin 2  march 25 tg
Gr 8 4th aralin 2 march 25 tg南 睿
 
Gr 8 q3 ( teaching guide 3)doc
Gr 8  q3 ( teaching guide 3)docGr 8  q3 ( teaching guide 3)doc
Gr 8 q3 ( teaching guide 3)doc南 睿
 
Araling Asyano Learning Module - Fourth Quarter
Araling Asyano Learning Module - Fourth QuarterAraling Asyano Learning Module - Fourth Quarter
Araling Asyano Learning Module - Fourth Quarter南 睿
 
Araling Asyano Learning Module - Third Quarter
Araling Asyano Learning Module - Third QuarterAraling Asyano Learning Module - Third Quarter
Araling Asyano Learning Module - Third Quarter南 睿
 
Araling Asyano Learning Module - First Quarter
Araling Asyano Learning Module - First QuarterAraling Asyano Learning Module - First Quarter
Araling Asyano Learning Module - First Quarter南 睿
 
Modyul 24 karapatang pantao
Modyul 24   karapatang pantaoModyul 24   karapatang pantao
Modyul 24 karapatang pantao南 睿
 
Modyul 23 pag-unlad ng teknolohiya
Modyul 23   pag-unlad ng teknolohiyaModyul 23   pag-unlad ng teknolohiya
Modyul 23 pag-unlad ng teknolohiya南 睿
 
Modyul 22 populasyo
Modyul 22   populasyoModyul 22   populasyo
Modyul 22 populasyo南 睿
 
Modyul 21 ang paligsahan sa armas
Modyul 21  ang paligsahan sa armasModyul 21  ang paligsahan sa armas
Modyul 21 ang paligsahan sa armas南 睿
 
Modyul 20 neo-kolonyalismo
Modyul 20   neo-kolonyalismoModyul 20   neo-kolonyalismo
Modyul 20 neo-kolonyalismo南 睿
 
Modyul 19 cold war
Modyul 19   cold warModyul 19   cold war
Modyul 19 cold war南 睿
 
Modyul 18 mga ideolohiyang laganap
Modyul 18   mga ideolohiyang laganapModyul 18   mga ideolohiyang laganap
Modyul 18 mga ideolohiyang laganap南 睿
 

More from 南 睿 (20)

Paggamit ng mga primaryang sanggunian
Paggamit ng mga primaryang sanggunianPaggamit ng mga primaryang sanggunian
Paggamit ng mga primaryang sanggunian
 
AP curriculum guide (as of january 2012)
AP curriculum guide (as of january 2012)AP curriculum guide (as of january 2012)
AP curriculum guide (as of january 2012)
 
Disaster risk reduction resource manual
Disaster risk reduction resource manualDisaster risk reduction resource manual
Disaster risk reduction resource manual
 
Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)
Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)
Gr 8 q1( teaching guide 1 part 2)
 
Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)
Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)
Gr 8 q1 (teaching guide1 part 1)
 
Gr 8 4th intro march 25 tg
Gr 8 4th intro march 25 tgGr 8 4th intro march 25 tg
Gr 8 4th intro march 25 tg
 
Gr 8 4th aralin 4 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 4 march 25 tgGr 8 4th aralin 4 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 4 march 25 tg
 
Gr 8 4th aralin 3 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 3 march 25 tgGr 8 4th aralin 3 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 3 march 25 tg
 
Gr 8 4th aralin 2 march 25 tg
Gr 8 4th aralin 2  march 25 tgGr 8 4th aralin 2  march 25 tg
Gr 8 4th aralin 2 march 25 tg
 
Gr 8 q3 ( teaching guide 3)doc
Gr 8  q3 ( teaching guide 3)docGr 8  q3 ( teaching guide 3)doc
Gr 8 q3 ( teaching guide 3)doc
 
Araling Asyano Learning Module - Fourth Quarter
Araling Asyano Learning Module - Fourth QuarterAraling Asyano Learning Module - Fourth Quarter
Araling Asyano Learning Module - Fourth Quarter
 
Araling Asyano Learning Module - Third Quarter
Araling Asyano Learning Module - Third QuarterAraling Asyano Learning Module - Third Quarter
Araling Asyano Learning Module - Third Quarter
 
Araling Asyano Learning Module - First Quarter
Araling Asyano Learning Module - First QuarterAraling Asyano Learning Module - First Quarter
Araling Asyano Learning Module - First Quarter
 
Modyul 24 karapatang pantao
Modyul 24   karapatang pantaoModyul 24   karapatang pantao
Modyul 24 karapatang pantao
 
Modyul 23 pag-unlad ng teknolohiya
Modyul 23   pag-unlad ng teknolohiyaModyul 23   pag-unlad ng teknolohiya
Modyul 23 pag-unlad ng teknolohiya
 
Modyul 22 populasyo
Modyul 22   populasyoModyul 22   populasyo
Modyul 22 populasyo
 
Modyul 21 ang paligsahan sa armas
Modyul 21  ang paligsahan sa armasModyul 21  ang paligsahan sa armas
Modyul 21 ang paligsahan sa armas
 
Modyul 20 neo-kolonyalismo
Modyul 20   neo-kolonyalismoModyul 20   neo-kolonyalismo
Modyul 20 neo-kolonyalismo
 
Modyul 19 cold war
Modyul 19   cold warModyul 19   cold war
Modyul 19 cold war
 
Modyul 18 mga ideolohiyang laganap
Modyul 18   mga ideolohiyang laganapModyul 18   mga ideolohiyang laganap
Modyul 18 mga ideolohiyang laganap
 

Recently uploaded

Paggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptx
Paggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptxPaggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptx
Paggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptxLeahArizala1
 
Q4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAY
Q4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAYQ4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAY
Q4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAYYamAltib
 
Uri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nito
Uri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nitoUri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nito
Uri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nitoChristineJaneWaquizM
 
IBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptx
IBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptxIBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptx
IBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptxjudilynmateo2
 
PANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power point
PANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power pointPANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power point
PANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power pointYollySamontezaCargad
 
DULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-Aralin
DULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-AralinDULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-Aralin
DULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-Aralinbryandomingo8
 
Aralin pangatnig kahulugan at mga halimbawa
Aralin pangatnig kahulugan at mga halimbawaAralin pangatnig kahulugan at mga halimbawa
Aralin pangatnig kahulugan at mga halimbawaChristineJaneWaquizM
 
15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralin
15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralin15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralin
15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralinErickaCagaoan
 
420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptx
420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptx420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptx
420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptxJoelleG1
 
Tauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nila
Tauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nilaTauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nila
Tauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nilajohnrohannebasale
 
AP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhh
AP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhhAP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhh
AP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhhcharlyn050618
 
ELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptx
ELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptxELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptx
ELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptxBlessGely
 
mgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptx
mgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptxmgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptx
mgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptxKimberlyValdez19
 
Edukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptx
Edukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptxEdukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptx
Edukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptxMaestroSonnyTV
 
Kaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptx
Kaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptxKaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptx
Kaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptxTalisayNhs1
 
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1AngelRgndlaa
 
worldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptx
worldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptxworldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptx
worldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptxSundieGraceBataan
 
karapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.pptttttttttttttttttttttttttttttkarapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.pptttttttttttttttttttttttttttttJuliaFaithMConcha
 
KABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptx
KABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptxKABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptx
KABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptxRoseAnneOcampo1
 
AP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvv
AP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvvAP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvv
AP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvvcharlyn050618
 

Recently uploaded (20)

Paggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptx
Paggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptxPaggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptx
Paggamit ng mga Uri ng Pangungusap sa Iba’t.pptx
 
Q4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAY
Q4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAYQ4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAY
Q4-ESP9-MODULE 14-PERSONAL NA PAHAYAG NG MISYON SA BUHAY
 
Uri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nito
Uri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nitoUri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nito
Uri ng Sugnay kahulugan halimbawa at uri nito
 
IBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptx
IBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptxIBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptx
IBAT IBANG URI NG NEGOSYO Presentation.pptx
 
PANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power point
PANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power pointPANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power point
PANANALIKSIK-ARALIN-16 (1)-1.pdf power point
 
DULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-Aralin
DULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-AralinDULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-Aralin
DULANG PANTELEBISYON.pptx Grade 7-Aralin
 
Aralin pangatnig kahulugan at mga halimbawa
Aralin pangatnig kahulugan at mga halimbawaAralin pangatnig kahulugan at mga halimbawa
Aralin pangatnig kahulugan at mga halimbawa
 
15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralin
15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralin15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralin
15. Dacdac, Karyll F. DLP o banghay aralin
 
420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptx
420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptx420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptx
420506006-Mga-Pangulo-Ng-Pilipinas-at-Ang-Kanilang-Mga-Programa-Copy.pptx
 
Tauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nila
Tauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nilaTauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nila
Tauhan sa Noli me Tangere at ang mga ganap o ginagampanan nila
 
AP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhh
AP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhhAP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhh
AP-10-Q4-W3-4.pptxbbbbbhhhhhhbbbhbbbhhhhhh
 
ELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptx
ELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptxELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptx
ELLNA REVIEWER filipino ikatlong baitang.pptx
 
mgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptx
mgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptxmgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptx
mgauringpangungusap-120706092641-phpapp02.pptx
 
Edukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptx
Edukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptxEdukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptx
Edukasyon sa Pagpapakatao 6_4th_week3_melc.pptx
 
Kaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptx
Kaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptxKaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptx
Kaligirang Pangkasaysayan ng Ibong Adarna .pptx
 
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
 
worldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptx
worldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptxworldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptx
worldwar1 unang digmaang pandaigdig.pptx
 
karapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.pptttttttttttttttttttttttttttttkarapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
 
KABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptx
KABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptxKABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptx
KABANATA 1 NG FLORANTE AT LAURAAAAA.pptx
 
AP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvv
AP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvvAP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvv
AP-10-Q4-WEEK-1-2.pptxvvvvvvhhhhhhhhhhbvvv
 

AP curriculum guide (as of may 2011)

  • 1. 0 Republic of the Philippines Department of Education DepEd Complex, Meralco Avenue Pasig City May 21, 2011 K to 12 CURRICULUM GUIDE ARALING PANLIPUNAN
  • 2. 1 MAKAHUBOG NG MAMAMAYANG MAPANURI, MAPAGMUNI, MAPANAGUTAN, PRODUKTIBO, MAKAKALIKASAN, MAKABANSA AT MAKATAO NA MAY PAMBANSA AT PANDAIGDIGANG PANANAW AT PAGPAPAHALAGA SA MGA USAPING PANGKASAYSAYAN AT PANLIPUNAN PamaraangTematiko- Kronolohikal/Paksain/Konseptwal Pamaraang Pasiyasat Integrasyon/Interdisiplinari/ Multidisiplinari Konstruktibismo Magkatuwang na Pagkatuto Pagkatutong Pangkaranasan at Pangkonteksto Pakikipagpangkat at Pakikipagkapwa (Group and Interpersonal Skills) Pagkamalikhain Mapanuring Pag-iisip at Matalinong Pagpapasya Kasanayang Pangkasaysayan at ng Iba Pang Disiplinang Panlipunan Pakikipagtalastasan at Pagpapalawak ng Pandaigdigang Pananaw Pagsasaliksik/ Pagsisiyasat Kaalaman, Kasanayan at Pagpapahalagang Pangkasaysayan at Disiplinang Panlipunan Makaalam Makagawa Maging ganap Makapamuhay Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan I. Balangkas Konseptuwal ng Araling Panlipunan
  • 3. 2 BALANGKAS- KONSEPTUWAL NG Araling Panlipunan (Deskripsyon) Naging batayan ng K-12 Kurikulum sa Araling Panlipunan ang mithiin ng Edukasyon para sa Lahat 2015 (Education For All 2015) - ang magkaroon ng Kapaki-pakinabang na Literasi ang Lahat (Functional Literacy For All). Tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang pangnilalalam at pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay makapag-aambag sa pagtatamo ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing mithiin, tunguhin (goal) ng K- 12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usaping pangkasaysayan at panlipunan. Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at pagpapahalagang pangkasaysayan at sa iba pang disiplina ng araling panlipunan ng mag-aaral sa pamamagitan ng magkasabay na paglinang sa kanilang kaalaman at kasanayang pang-disiplina na nakapaloob sa limang pangunahing learning domains ng kurikulum. Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, ang apat na pangunahing learning domains ang nagsilbing tema o malaking kaisipan (big ideas) sa bawat markahan kung saan naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang pang-nilalaman at pamantayan sa pagganap ng bawat yunit. Samantala, sa apat na markahan sa lahat ng baitang, ang kasanayan sa iba’t-ibang disiplina ng araling panlipunan ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pag-unawa at pagkatuto ng mag-aaral. Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam, makagawa, maging ganap at makipamuhay (Pillars of Learning). Binibigyang diin sa kurikulum ang PAG-UNAWA (understanding) at HINDI ANG PAGSASAULO ng mga konsepto at terminolohiya. Bilang pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-aaral ay kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan at pagpapakahulugan (meaning-making/making meaning) sa bawat paksang pinag-aaralan at ang pagsasalin nito (transfer) sa ibang konteksto lalo na ang aplikasyon nito sa tunay na buhay (real-life) na may kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang ginagalawan. Sa pagtamo nito, kasabay na nillilinang ang iba’t-ibang kasanayan ng mag-aaral sa araling panlipunan tulad ng pagtingin at paghanap sa mga pattern at trend sa mga pangyayari at iba pang mga kasanayan tulad ng pagsasaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapapasya, pagkamalikhain, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw sa tulong ng iba’t ibang dulog at pamamaraan tungo sa pagiging isang mapanagutan at produktibong mamamayan ng bansa at daigdig.
  • 4. 3 II. Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard): III. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards): K – 3 4 – 6 7 – 10 11 – 12 Naipamamalas ang panimulang pag- unawa at pagpapahalaga sa sarili, pamayanan at bansa bilang isang batang Pilipino tungo sa paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa. Naipamamalas ang panimulang pag- unawa sa mga pangunahing konsepto, kaisipan, pamamaraan, at ugnayan ng iba’t-ibang disiplinang panlipunan at ang pagkalinang ng kaalaman, kasanayan at pagpapahalagang pangkasaysayan, pangkultura, pangheograpiya at pampulitika ng Pilipinas tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa. . Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at mga napapanahong isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pang-ekonomiya, pampulitika, pampamahalaan, pangkultura, at panlipunan ng Pilipinas, mga bansang Asyano at ng daigdig gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng iba’t-ibang displinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig. Naipamamalas ang malawak at integratibong pag-unawa sa mga isyu at kontrobersiya sa kasalukuyang lipunang Pilipino at sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong usaping pangkasaysayan, pampulitika, pampamahalaan, pang-ekonomiya, pangkultura at panlipunan sa pagharap ng bansa sa hamon ng globalisasyon gamit ang perspektibo, kasanayan at pagpapahalagang multi-disiplinaryo at inter-disiplinaryo sa pananaliksik at sa pagbuo ng alternatibong solusyon sa paglutas ng mga kasalukuyang suliranin tungo sa isang makatarungan (just), mapayapa, makakalikasan, masagana, makabansa at makataong lipunan. Naipamamalas ang pag-unawa sa mga konsepto at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, pang-ekonomiya, pangkultura, at panlipunan gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng iba’t-ibang disiplinang panlipunan kabilang ang pananaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw tungo sa isang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makataong mamamayan ng bansa at daigdig.
  • 5. 4 IV. Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards): Grade Level Grade Level Standards K Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan at paaralan tungo sa paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa. Grade 1 Naipamamalas ang pagkilala at pag-unawa sa sarili at pamilya na may pagpapahalaga sa mga karapatan, tungkulin at pananagutan bilang batang Pilipino tungo sa paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa. Grade 2 Naipamamalas ang pagkilala, pag-unawa at pagpapahalaga sa sariling pamayanan tungo sa paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa Grade 3 Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa likas na kagandahan at kabuhayan, yaman, pamahalaan at kultura ng bansa tungo sa paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa. Grade 4 Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa ugnayan ng kapaligiran at tao sa pagbuo at pag-unlad ng bansang Pilipinas gamit ang mga kaalaman at kasanayan ng heograpiya at ng mga kaugnay na disiplina tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa. Grade 5 Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa paghubog at pag-unlad ng bansang Pilipino at ang nagging pagpupunyagi ng mga Pilipino na makamit at mapangalagaan ang kalayaan at kasarinlan ng bansa sa iba’t ibang yugto ng kasaysayan ng Pilipinas gamit ang kasanayan ng iba’t ibang disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa. Grade 6 Naipamamalas ang pag-unawa sa mga simulain, at pagpapahalaga ng estadong demokratiko at republikano gamit ang kasanayan ng iba’t ibang disiplinang panlipunan, tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa Grade 7 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyung pangkasaysayan, pampamahalaan, pangkultura at panlipunan ng Pilipinas gamit ang mga kasanayan at pagpapahalagang pangkasaysayan at mga kaugnay na disiplina tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig. Grade 8 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at mga napapanahong isyu sa pag-aaral ng kasaysayan, pamahalaan, kultura, at lipunan ng mga rehiyong Asyano gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig. Grade 9 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan sa kasaysayan ng daigdig at napapanahong isyu gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig. Grade10 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa ekonomiks gamit ang mga kasanayan at pagpapahalaga ng mga disiplinang panlipunan tungo sa paghubog ng mamamayang mapanuri , mapagmuni, mapanagutan, makakalikasan, produktibo, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig. Grade11 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga napapanahong isyung pampulitika at pamamahala ng Pilipinas gamit ang mga teorya, lapit at metodolohiya ng agham panlipunan at mga kaugnay disiplina tungo sa isang makatarungan (just), mapayapa, makakalikasan, masagana,
  • 6. 5 Grade Level Grade Level Standards makabansa at makataong lipunan. Grade12 Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga napapanahong isyung kinakaharap ng bansa at ng daigdig sa kasalukuyan mula sa pananaw at lapit ng iba’t-ibang disiplinang panlipunan na makatutulong tungo sa isang makatarungan (just), mapayapa, makakalikasan, masagana, makabansa at makataong lipunan. V. Grade Level Conceptual (Big Ideas) Matrix TEMA K Pagkilala sa Paaralan ARALING PANLIPUNAN I Pagkilala sa Sarili at Pamilya ARALING PANLIPUNAN II Pagkilala sa Sariling Pamayanan ARALING PANLIPUNAN III Pagkilala sa Bansa ARALING PANLIPUNAN IV Ang Heograpiya ng Pilipinas ARALING PANLIPUNAN V Paghubog at Pag-unlad ng Lahing Pilipino ARALING PANLIPUNAN VI Pamahalaan, Saligang Batas at Pagkamama mayan ARALING PANLIPUNAN VII Kasaysayan ng bansang Pilipino ARALING PANLIPUNAN VIII Pagkabuo at Pag-unlad ng Kabihasnang Asyano ARALING PANLIPUNAN IX Pagkabuo at Pag-unlad ng Kabihasnan ng Daigdig ARALING PANLIPUNAN X Pagbuo at Pag-unlad ng Ekonomiya ng Pilipinas ARALING PANLIPUNAN XI Politika at Pamamahala ng Pilipinas (Philippine Politics and Governance) ARALING PANLIPUNAN XII Kontemporar yong Lipunang Pilipino (Philippine Contempo- rary Society) Unang Marka han Tao, Heo- grapi- ya at Likas Kayan g Pag- unlad Mga Tao sa Paara- lan Mga Lugar sa Paara- lan Mga Pagdiri wang sa Paara- Lan Pagkilala sa Sarili Bilang Mamamayan ng Bansang Pilipinas Heograpiya at Kabuhayan ng Pamayanan Likas na Kagandahan at Kabuhayan ng Bansang Pilipinas Heograpi- yang Pisikal ng Pilipinas Ang Heograpiya at Pagkabuo ng Sinaunang Lahing Pilipino Ang Pundasyon at Saligan ng Pilipinas Bilang Estadong Demokratiko at Republikano Heograpiya at Sinaunang Kabihasnang Pilipino Heograpiya at sinaunang kabihasnang Asyano Heograpiya at Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig Impluwen- siya ng Heograpiya sa Ekonomiya ng Bansa
  • 7. 6 Ikala wang Marka- han Kultu- ra, Pagka kaki- lanlan at Pagka bansa Pagkilala sa Sarili Bilang Kabahagi ng Pamilyang Pilipino Ang Kultura ng Sariling Pamayanan Mayamang Sining at Kultura ng Bansa Ang Impluwen- siya ng Heograpiya sa Paghubog at Pagbuo ng Katangiang Kultural ng Bansa Pagbuo at Pag-unlad ng Bansang Pilipino (ika- 16 hanggang ika-19 na dantaon) Mga Institusyon ng Pilipinas Bilang Pamahalaan g Demokratiko (Institutions of Philippine Democracy) Pagbuo at Pag-unlad ng Bansang Pilipino (Spanish Era- Revolution First Phase 1521-1899) Kontribusyon ng Kasaysayan sa Pagbuo ng Pagkakakilanl ang Asyano Kontribusyon ng Kasaysayan sa Pagbuo ng Pagkakakilan lan ng Iba’t Ibang rehiyon sa Daigdig Pagkabuo at Pag-unlad ng Ekonomiya sa Iba’t- Ibang Yugto ng Kasaysayan Ikat- long Marka- han Ka- Pang- yari- han, Awtori dad at Pama maha- la Ang Pamilya Bilang Pinakapayak na Yunit ng Lipunan Mga Pinuno at Iba Pang Naglilingkod ng Sariling Pamayanan Pamahalaan ng Pilipinas Pagbuo ng mga Pamayanan at Rehiyon Pagpupunya gi ng mga Pilipinong Makamtan ang Ganap na Kalayaan at Kasarinlan Bilang Isang Bansa- Estado (1898- kasalukuyan) Mga Proseso Bilang Pamaha- laang Demokratiko at Republikano ng Pilipinas (Processes of Philippine Democracy) Pagbuo at Pag-unlad ng Nasyon/ Estado (1889-1946) Pagkakamit ng Kasarinlan ng mga Bansa sa Asya Kasarinlan at Kalayaan ng Iba’t Ibang rehiyon sa Daigdig Pagbuo ng Polisiya (Policy- Making) at ang Pakikilahok ng Mamamayan sa Pamamahala ng Demokratiko Ikaapa t na Marka han Kara- patan, Panan aguta n at Pagka mama mayan Karapatan, Tungkulin at Panana- gutan ng Batang Pilipino Pagpapa- halaga sa Heograpiya at Kultura ng Sariling Pamaya-nan Karapatan, Tungkulin at Pananagutan Bilang Mamamayan ng Bansang Pilipinas Kapangya- rihan, Tungkulin at Pananagutan ng Pamahalaan at Mamamayan sa Pangangalag a ng Kapaligi-ran at Yaman ng Bansa Mga Bayani at Natatanging Pilipino na Nagtanggol sa Kalayaan at Kasarinlan Pagkamama mayan sa Isang Demok-rasya Pilipinas sa Kasaluku- yang Panahon (1946- kasaluku- yan) Asya sa Kasalukuyang Panahon Daigdig sa Kasalukuyan g Panahon Kaugnayan ng Ekonomiya sa Pang- araw-araw na Buhay
  • 8. 7 VI. Pamantayang Nilalaman at Pamantayang Kasanayan (Content/ Performance Standards): ARALING PANLIPUNAN I PAGKILALA SA SARILI AT PAMILYA  Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan TEMA PANGUNAHING KAISIPAN NG UNIT Lebelng Pang- Unawa NILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYAN SA PAGGANAP Unang Markahan Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Pagkilala sa Sarili Bilang Mamamayan ng Bansang Pilipinas PN PN PN PN PN  Pagkilala sa sarili bilang Pilipino at Mamamayan ng Bansang Pilipinas  Pagkilala sa sarili bilang mamamayan ng Pilipinas batay sa pagkamamamayan ng magulang  Pagkilala sa sarili bilang mamamayan ng Pilipinas batay sa lugar ng kapanganakan  Pagkilala sa sarili bilang Pilipino batay sa pagkakakilanlang etniko at cultural  Panimulang pagpapakilala sa pagkakaisa sa kabila ng pagkakaiba-iba ng mga Pilipino (iba’t- ibang pangkat etnolinggwistiko at PN PN PN PN  Nagkakaroon ng Kamalayan sa sarili bilang mamamayan ng bansang Pilipinas  Nagkakaroon ng kamalayan sa kahulugan ng isang Pilipino  Nagkakaroon ng kaalaman sa kahulugan ng mamamayan  Nagkakaroon ng panimulang pagkilala sa sarili bilang Pilipino batay sa pagkakakilanlang etniko at kultural PN PN PN PN PN  Nakikilala nang lubos ang sarili bilang Pilipino na may mataas na antas ng pagmamalaki sa kanyang pagka-Pilipino  Naipapahayag ang panimulang pag-unawa sa kahulugan ng Pilipino  Napapahalagahan ang pagiging Pilipino at Mamamayan ng Bansang Pilipinas  Napapahalagahan ang pagiging Pilipino batay sa pagkakakilanlang etniko at cultural  Napapahalagahan ang pagkakaisa ng mga Pilipino sa kabila ng kanilang pagkakaiba
  • 9. 8 PN PN PN PN PN PN kultural)  Pagkilala sa isang Pilipino  Kahulugan ng Mamamayan  Panimulang Pagkilala sa Bansang Pilipinas (kapuluan, tatlong pangunahing pulo, likas na kagandahan)  Mga Sagisag ng Bansa  Kahalagahan ng mga Sagisag ng Bansa  Kabuluhan ng Pagiging Isang Pilipino at Mamamayan ng Bansang Pilipinas PN PN PN PN PN PN  Nagkakaroon ng panimulang pagkilala sa pagkakaisa sa kabila ng pagkakaiba-iba ng mga Pilipino  Nagkakaroon ng kamalayan sa kahulugan ng mamamayan  Nagkakaroon ng panimulang pagkilala sa bansang Pilipinas  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan sa mga sagisag na nagpapakilala sa bansa  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa sa kahalagahan ng mga sagisag ng bansa  Nagkakaroon ng panimulang pangunawa sa kabuluhan ng pagiging isang Pilipino PN PN PN PN  Naipapahayag ang panimulang pagunawa sa kahulugan ng mamamayan  Nailalarawan nang tiyak ang bansang Pilipinas  Nakikilala nang lubos at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga sagisag na nagpapakilala sa bansa  Nagpapakita nang may mataas na antas ng pagpapahaga sa kabuluhan ng pagiging Pilipino
  • 10. 9 Ikalawang Markahan Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Pagkilala sa Sarili Bilang Kabahagi ng Pamilyang Pilipino PN PN PN PN PN PN PN PN  Pagkilala sa Sarili Bilang kasapi ng Pamilyang Pilipino  Kahulugan ng Mag- Anak o Pamilyang Pilipino  Kahulugan ng kamag-anak o kapamilya at pagkakamag-anak  Mga Kasapi ng Pamilyang Pilipino (kasama ang extended family )  Pagkakakilanlan ng pamilya batay sa apelyido at pangalan  Ang Aking Sariling Pamilya  Ang Aming Family Tree  Pagkakaiba-iba o uri ng pamilya (malaki at maliit) PN PN PN PN PN PN  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan at pagkilala sa sarili bilang kasapi ng pamilyang Pilipino  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan sa kahulugan ng mag- anak at kamag-anak  Nagkakaroon ng panimulang pagkilala sa mga kasapi ng pamilyang Pilipino  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan sa pagkakakilanlan ng pamilya batay sa apelyido at pangalan  Nagkakaroon ng sapat na pagkilala sa sariling pamilya  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan sa pagkakaiba-iba o uri ng pamilya PN PN PN PN PN PN  Nagpapamamalas nang may mataas na pagpapahalaga sa mag- anak na Pilipino at sa ginawang pagtugon nito sa mga pangunahing pangangailangan  Nagpapahayag nang may panimulang pang- unawa sa kahulugan ng mag-anak at kamag- anak  Nagpapamalas nang pagpapahalaga sa mga kasapi ng ng pamilyang Pilipino  Nagpamamalas nang pagpapahalaga sa pagkakakilanlan ng pamilya batay sa apelyido at pangalan  Nakikilala at napahahalagahan nang lubos ang sariling pamilya at nakagagawa ng family tree  Natutukoy nang may katiyakan ang pagkakaiba-iba o uri ng pamilya
  • 11. 10 PN PN  Bahaging ginagampanan at pananagutan ng bawat kasapi ng pamilya  Kahalagahan ng pamilya sa isang bata PN PN  Nagkakaroon ng panimulang kaalaman sa bahaging ginagampanan at pananagutan ng bawat kasapi ng pamilya  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan sa kahalagahan ng pamilya sa isang bata PN PN  Natutukoy nang may katiyakan ang mga bahaging ginagampanan at pananagutan ng bawat kasapi ng pamilya at naisasagawa ng may kasiyahan ang mga ito.  Naipakikita nang may mataas na antas ng pagpapahalaga sa pamilya Ikatlong Markahan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Ang Pamilya Bilang Pinakapayak na Yunit ng Lipunan PN  Mga kaugalian at tradisyong Pilipino ukol sa pamilya bilang pundasyon sa katatagan ng pamilya -Paggalang sa nakatatanda -Pangangalaga sa matatandang kasapi ng pamilya -Pagsagot ng po at opo -Pagmamano sa nakatatanda -Madikit na ugnayan ng pamilya (close family ties) -Pagtutulungan sa panahon ng kagipitan ng mga kasapi ng pamilya at iba pang PN PN PN  Nagkakaroon nang panimulang pagkilala sa mga tradisyong Pilipino ukol sa pamilya bilang pundasyon sa katatagan ng pamilya  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan sa mga pinahahalagahan ng pamilya, mga aktibidad at mahahalagang okasyong nagkakasama-sama ang pamilya  Nagkakaroon ng panimulang kaalaman sa mga katangian ng natatanging pamilyang Pilipino PN PN PN  Nakikilala nang lubos ang mga kaugalian at tradisyong Pilipino ukol sa pamilya at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga ito bilang pundasyon sa katatagan ng pamilya  Natutukoy nang may katiyakan at nagpapakita ng mataas na pagpapahalaga sa mga pinahahalagahan ng pamilya, mga aktibidad at mahalagang okasyong nagkakasama-sama ang pamilya  Natutukoy nang may katiyakan ang mga katangian ng natatanging pamilyang Pilipino
  • 12. 11 PN PN PN PN PN PN kamag-anak  Mga Pinapahalagahan ng Pamilya  Mga Aktibidad at Mahalagang Okasyon na Nagkakasama- sama ang Pamilya  Katangian ng natatanging pamilyang Pilipino  Bahaging ginagampanan ng pamilya sa pag- unlad ng bansa at pamayanan  Kapangyarihan, tungkulin at pananagutan ng pamilya o mga kasapi nito ayon sa batas  Mga batas, patakaran at programa na PN PN PN PN PN  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa sa bahaging ginagampanan ng pamilya sa pag-unlad ng bansa at pamayanan  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa sa mga tungkulin at pananagutan ng pamilya o mga kasapi nito ayon sa batas  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa sa mga batas, patakaran at programa na nangangalaga at nagbibigay halaga sa pamilya  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa at pagpapahahalaga sa pamilyang Pilipino bilang pinakapayak na yunit panlipunan ng bansa  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa sa mga tungkulin at pananagutan ng PN PN PN PN PN  Nagpapamalas nang may mataas na antas ng pagpapahalaga sa bahaging ginagampanan ng pamilya sa pag-unlad ng bansa  Nagpapamalas nang mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga tungkulin at pananagutan ng pamilya o mga kasapi nito ayon sa batas  Natutukoy nang may katiyakan ang mga batas, patakaran at programa na nangangalaga at nagbibigay halaga sa pamilya  Nagpapamalas nang may mataas na antas ng pagpapahalaga sa pamilyang Pilipino bilang pinakapayak na yunit panlipunan ng bansa  Nagpapamalas nang mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga tungkulin at
  • 13. 12 PN nangangalaga at nagbibigay halaga sa pamilya  Pagpapahalaga sa pamilyang Pilipino bilang pinakapayak na yunit panlipunan sa bansa PN PN pamilya o mga kasapi nito ayon sa batas  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa sa mga batas, patakaran at programa na nangangalaga at nagbibigay halaga sa pamilya  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa at pagpapahalaga sa pamilyang Pilipino bilang pinakapayak nay unit panlipunan ng bansa PN PN pananagutan ng pamilya o mga kasapi nito ayon sa batas  Natutukoy nang may katiyakan ang mga batas, patakaran at programa na nangangalaga at nagbibigay halaga sa pamilya  Nagpapamalas nang may mataas na antas ng pagpapahalaga sa pamilyang Pilipino bilang pinakapayak na yunit panlipunan ng bansa Ikaapat na Markahan Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan Karapatan, Tungkulin at Pananagutan ng Batang Pilipino PN PN PN PN  Mga karapatan, tungkulin at pananagutan ng batang Pilipino sa kanyang sarili  Mga karapatan, tungkulin at pananagutan ng batang Pilipino sa kanyang pamilya  Mga karapatan, tungkulin at pananagutan ng batang Pilipino sa pamayanan  Mga karapatan, PN  Nagkakaroon ng panimulang pang- unawa sa mga karapatan, tungkulin at pananagutan ng batang Pilipino sa kanyang sarili, pamilya, pamayanan at bansa PN PN  Natutukoy nang may katiyakan at nagpapamalas nang may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga karapatan, tungkulin at pananagutan ng batang Pilipino sa kanyang sarili, pamilya, pamayanan at bansa  Natutukoy nang may katiyakan ang mga
  • 14. 13 PN PN PN tungkulin at pananagutan ng batang Pilipino bilang mamamayan ng bansa  Mga karapatan ng batang Pilipino na itinatakda ng batas  Mga pamamaraan na maaring gawin ng bata sa paglabag sa kanyang mga karapatan  Pagpapahalaga sa karapatan ng bata PN PN  Nagkakaroon ng panimulang kaalaman sa mga karatapan ng batang Pilipino na itinakda ng batas  Nagkakaroon ng panimulang kamalayan sa mga pamamaraan na maaring gawin ng mga bata sa paglabag sa kanyang mga karapatan PN PN karapatan ng batang Pilipino na itinakda ng batas  Natutukoy nang may katiyakan ang mga pamamaraan na maaring gawin ng mga bata sa paglabag sa kanyang karapatan  Nagkakaroon nang mataas na antas ng pagpapahalaga sa pagtatamasa ng mga karapatan
  • 15. 14 ARALING PANLIPUNAN II PAGKILALA SA SARILING PAMAYANAN  Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan TEMA PANGUNAHING KAISIPAN NG UNIT Lebelng Pang- Unawa NILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYAN SA PAGGANAP Unang Markahan Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Heograpiya at Kabuhayan ng Pamayanan PN PN PN PN  Ang kinaroroonan ng sariling tahanan (numero, kalye, barangay, lungsod/bayan, lalawigan  Mga bagay na nakikita o palatandaan sa aming tahanan  Mga direksiyon: itaas, ibaba, silangan, kanluran, hilaga, timog, ibaba  Pagtaya sa distansiya ng tahanan sa pamilihang bayan, paaralan, simbahan, bahay- pamahalaan, estasyon ng pampublikong sasakyan at iba pang palatandaan (landmarks) PN PN  Nagpapamalas ng sapat na kaalaman sa kinaroroonan, sa mga bagay na nagpapakita o mga palatandaan ng sariling tahanan  Nagpapakita ng pang- unawa sa mga direksyon at distansya ng tahanan sa pamilihang bayan, paaralan, simbahan, bahay- pamahalaan, estasyon ng pampublikong sasakyan at iba pang palatandaan (landmarks) PN PN  Natutukoy at nasusuri ang kinaroroonan, ang mga bagay na nagpapakita o mga palatandaan ng sariling tahanan  Natutukoy nang may katiyakan ang mga direksyon at distansya ng tahanan sa pamilihang bayan, paaralan, simbahan, bahay- pamahalaan, estasyon ng pampublikong sasakyan at iba pang palatandaan (landmarks)
  • 16. 15 PL PL PN PN PN PN  Heograpiyang pisikal ng pamayanan :anyon g lupa, anyong tubig, yamang likas  Magagandang tanawin at pook pasyalan sa sariling pamayanan  Pangunahing pagkakakilanlang pang-heograpiya o pisikal ng pamayanan  Pangunahing kabuhayan ng pamayanan  Mga pangunahing produkto at kalakal sa pamayanan  Ang mapa ng sariling pamayanan PL PN PN  Nagpapakita ng pagmamalaki sa heograpiyang pisikal ng pamayanan, magagandang tanawin at pook pasyalan sa sariling pamayanan  Nagpapamalas ng sapat na kaalaman at pang- unawa sa mga pangunahing pagkakakilanlang pangheograpiyang pisikal ng pamayanan  Nagpapamalas ng pang- unawa sa pangunahing kabuhayan, produkto at kalakal ng pamayanan PL PN PN PN  Nailalarawan nang may katiyakan ang heograpiyang pisikal ng pamayanan at ang mga magagandang tanawin at pook pasyalan sa pamayanan  Natutukoy nang may katiyakan at nagpapakita ng pagmamalaki sa mga pangunahing pagkakakilanlang pangheograpiyang pisikal ng pamayanan  Naiuugnay nang may katiyakan ang mga pangunahing kabuhayan, produkto at kalakal ng pamayanan sa heograpiya nito  Nakaguguhit nang may detalye ang mapa ng sariling pamayanan
  • 17. 16 Ikalawang Markahan Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Ang Kultura ng Sariling Pamayanan PL PN PN PN PN PN PN PN PN  Mga pangkat kultural, pangkat etnolinggwistiko at iba pangkat- panlipunan na bumubuo sa pamayanan  Mga pangkat katutubo na unang nanirahan sa pamayanan  Mga wika at diyalekto sa pamayanan  Mga kaugalian at tradisyon sa pamayanan  Mga pagdiriwang at mahahalagang okasyon sa pamayanan  Mga kilalang pagkain at lutuin (delicacy) sa pamayanan  Mga makasaysayan at natatanging pook sa pamayanan  Mga pagpapahalaga ng pamayanan  Mga PL PN PN PN  Nagpapakita ng pagmamalaki sa mga pangkat kultural, pangkat etnolinggwistiko at iba pang pangkat panlipunan na bumubuo sa pamayanan  Nagpapamalas ng pagpapahalaga sa mga pangkat katutubo na unang naninirahan sa pamayanan  Nagpapakita ng pagmamalaki sa mga wika, diyalekto, kaugalian, tradisyon, pagdiriwang, mahahalagang okasyon, kilalang pagkai, lutuin, makasaysayan at natatanging pook sa pamayanan  Nagpapamalas ng pang- unawa sa mga pagpapahalaga at pagkakakilanlang pang- kultura ng sariling PL PN PN PN  Nakikilala nang lubos at nagpapamalas nang may mataas na antas ng pagmamalaki ang mga pangkat kultural, pangkat etnolinggwistiko at iba pang pangkat panlipunan na bumubuo sa pamayanan  Natutukoy nang may katiyakan at may mataas na antas ng pagmamalaki sa mga pangkat katutubong unang nanirahan sa pamayanan  Natutukoy nang may katiyakan at may mataas na antas ng pagmamalaki sa mga wika, diyalekto, kaugalian,tradisyon, pagdiriwang, mahahalagang okasyon, kilalang pagkai, lutuin, makasaysayan at natatanging pook sa pamayanan  Nauunawaan at natatanggap nang may kasiyahan ang mga pagpapahalaga at pagkakakilanlang
  • 18. 17 pagkakakilanlang pang-kultura ng sariling pamayanan pamayanan pangkultura ng sariling pamayanan Ikatlong Markahan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Mga Pinuno at Iba Pang Naglilingkod ng Sariling Pamayanan PL PL PN PN PN PN PN  Ang pamilya bilang bahagi ng pamayanan  Mga bumubuo ng pamayanan: pamilya, paaralan, simbahan, pamilihang bayan  Ang barangay bilang pinakamababang yunit ng pamahalaang pampamayanan  Ang pamahalaan: mga opisyal, barangay hall  Ang paaralan: pinuno, mga guro at mag-aaral  Ang simbahan: iba’t-ibang uri ng simbahan, mga pinuno, paniniwala  Mga iba pang naglilingkod sa pamayanan: doktor, nars, barangay health workers, pulis o tanod, bumbero, mga PL PN PN  Nagpapamalas ng pang- unawa na ang pamilya ay bahagi ng pamayanan  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa na ang barangay ay ang pinakamababang yunit ng pamahalaang pampamayanan  Nagpapamalas ng pang- unawa sa mga tungkuling ginagampanan ng mga opisyal ng pamahalaan, paaralan, simbahan at iba pang mga naglilingkod sa pamayanan PL PN PN  Nauunawaan nang may mataas na antas ng pagpapahalaga na ang pamilya ay bahagi ng pamayanan  Nasusuri nang lubos na ang barangay ay ang pinakamababang yunit ng pamahalaang pampamayanan  Natatalakay nang lubos ang mga tungkuling ginagampanan ng mga opisyal ng pamahalaan, paaralan, simbahan at iba pang mga naglilingkod sa pamayanan
  • 19. 18 PN alagad ng sining, at iba pang kilalang manggagawa sa pamayanan  Pagtutulungan at pagkakaisa ng pamayanan PN  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa pagtutulungan at pagkakaisa ng pamayanan PN  Nasusuri nang may mataas na antas ng pang-unawa ang pagtutulungan at pagkakaisa ng pamayanan Ikaapat na Markahan Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan Pagpapahalaga sa Heograpiya at Kultura ng Sariling Pamayanan PN PN PN PN PN PN PN  Kahalagahan ng heograpiya sa pamayanan  Iba’t-ibang paraan ng pagsira sa kapaligiran at likas na yaman  Epekto o bunga ng pagsira sa kapaligiran  Mga paraan ng pangangalaga sa kapaligiran at likas na yaman  Panimulang kahulugan ng kultura  Epekto ng pagkawala ng kultura ng pamayanan  Mga paraan ng pangangalaga sa kultura ng PN PN  Nagpapamalas ng pang- unawa sa kahalagahan ng heograpiya sa pamayanan  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa iba’t ibang paraan ng pagsira sa kapaligiran at likas na yaman, ang epekto o bunga ng pagkasira ng kapaligiran at mga paraan ng pangangalaga sa mga ito PN PN  Natatalakay nang lubos ang kahalagahan ng heograpiya sa pamayanan  Nasusuri nang lubos ang iba’t ibang paraan ng pagsira sa kapaligiran at likas na yaman at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa epekto o bunga ng pagkasira ng kapaligiran at mga paraan ng pangangalaga sa mga ito
  • 20. 19 PN PN pamayanan  Kahalagahan ng kultura sa pamayanan  Kahalagahan ng kultura sa mamamayan ng isang bansa o pamayanan PN  Nagpapamalas ng masusing pang-unawa sa kahalagahan ng kultura ng pamayanan sa isang mamamayan ng pamayanan at bansa PN  Nasusuri at natatalakay nang lubos ang kahalagahan ng kultura ng pamayanan sa isang mamamayan ng pamayanan at bansa
  • 21. 20 ARALING PANLIPUNAN III PAGKILALA SA BANSA  Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan TEMA PANGUNAHING KAISIPAN NG UNIT Lebelng Pang- Unawa NILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYAN SA PAGGANAP Unang Markahan Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Likas na Kagandahan at Kabuhayan ng Bansang Pilipinas  Magagandang Tanawin at Lugar ng Bansa - Kabuhayan ng Iba’t-ibang Lugar sa Bansa PL PL PL PL PL PL PL PL  Katangiang heograpikal ng Pilipinas: kapuluan, kabundukan, klima, lokasyon  Pagkakaiba-iba ng kapaligiran ng iba’t- ibang pamayanan sa bansa  Mga pangunahing pulo  Mga pangunahing anyong lupa  Mga pangunahing anyong tubig  Mga pangunahing likas na yaman ng bansa  Mga magagandang tanawin at lugar- pasyalan sa bansa  Impluwensiya ng heograpiya sa paglinang ng kabuhayan ng iba’t- PL PL  Nagpapamalas ng pang- unawa sa katangiang heograpikal ng Pilipinas at sapat na batayang kasanayang pangheograpiya sa paglalarawan ng katangiang pisikal ng bansa  Nagpapamalas ng masusing pang-unawa at mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga impluwensya ng heograpiya sa paglinang ng kabuhayan, PL PL PL PL PL  Nailalarawan nang tiyak ang katangiang heograpikal ng Pilipinas gamit ang mapang pisikal ng bansa  Nasusuri nang lubos ang pagkakaiba-iba ng kapaligiran sa iba’t ibang pamayanan sa bansa  Natutukoy nang may lubos katiyakan ang mga pangunahing pulo, anyong lupa, anyong tubig at likas na yaman ng bansa  Nailalarawan nang may katiyakan ang mga magagandang tanawin at lugar pasyalan ng bansa  Naiuugnay nang tuwiran ang impluwensya ng
  • 22. 21 PL PL PL PL ibang pamayanan sa bansa  Mga pangunahing kabuhayan, industriya, produkto at kalakal ng bansa  Mga pangunahing kabuhayan, industriya, produkto at kalakal sa iba’t- ibang pamayanan sa bansa  Natatanging kapaligirang pisikal ng bansa  Ang mapang pisikal ng Pilipinas PL produkto, industriya, at kalakal sa iba’t ibang pamayanan sa bansa  Nagpapamalas ng sapat na batayang kasanayang pangheograpiya sa paglalarawan ng katangiang pisikal ng bansa gamit ang mapang pisikal ng Pilipinas PL heograpiya sa paglinang ng kabuhayan, produkto, industriya, at kalakal sa iba’t ibang pamayanan ng bansa  Natutukoy nang may katiyakan ang mga natatanging kapaligirang pisikal ng bansa gamit ang mapang pisikal ng Pilipinas Ikalawang Markahan Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Mayamang Sining at Kultura ng Bansa Kultura at Sining ng Iba’t-ibang Lugar at Pangkat sa Bansa Mga Makasaysayang PN PN  Impluwensiya ng heograpiya sa pagkabuo ng sining at kultura  Ang mapang kultural ng Pilipinas PN PN  Nagpapamalas ng pang- unawa sa impluwensya ng heograpiya sa pagkabuo ng sining at kultura  Nagpapamalas ng kasanayan sa paggamit ng mapang kulturan ng PN PN  Nasusuri nang lubos ang impluwensya ng heograpiya sa pagkabuo ng sining at kultura  Nagagamit nang may kahusayan ang mapang kultural ng Pilipinas
  • 23. 22 Lugar sa Bansa - Mga Pagdiriwang at Kapistahan sa Iba’t-ibang Lugar sa Bansa PN PL PL PN PN PN PL  Ang katutubong kultura at sining ng mga Pilipino  Mga pangunahing pangkat etnolinggwistiko at etniko sa bansa  Mga pangunahing wika at diyalekto sa bansa  Kultura at sining ng iba’t-ibang pangkat- etniko sa bansa  Mga kultura, sining at kaugalian na natutuhan sa mga dayuhan  Mga pagdiriwang at kapistahan sa iba’t- ibang lugar sa bansa  Mga pagdiriwang at PN PL PN PN PN PL Pilipinas  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa katutubong kultura at sining ng mga Pilipino  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa mga pangunahing pangkat etnolinggwistiko at etniko ng bansa, wika, diyalekto, kultura at sining sa bansa  Nagpapamalas ng may mapanuring pang- unawa sa iba’t ibang kultura at sining ng iba’t ibang pangkat-etniko ng bansa  Nagpapamalas ng may sapat na pang-unawa sa kultura, sining at kaugalian na natutuhan sa mga dayuhan  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa pagdiriwang at kapistahan sa iba’t ibang lugar sa bansa  Nagpapamalas ng pang- PN PL PN PN PN PL  Napapahalagahan nang may kasiyahan ang mga katutubong kutura at sining ng mga Pilipino  Nakikilala nang may mataas na antas ng pang-unawa at pagpapahalaga ang mga pangunahing pangkat etnolingwistiko at etniko ng bansa, wika, diyalekto, kultura at sining sa bansa  Nasusuri nang lubos ang iba’t ibang kultura at sining ng iba’t ibang pangkat etniko  Natutukoy nang may katiyakan ang kultura, sining at kaugalian na natutunan sa mga dayuhan  Nauunawaan nang may mataas na antas na pagpapahalaga ang mga pagdiriwang at kapistahan sa iba’t ibang lugar sa bansa  Nauunawaan nang may
  • 24. 23 PL kapistahan batay sa pangunahing produkto ng iba’t- ibang pamayanan  Kultura, sining at kaugalian na nagpapakilala sa pagka-Pilipino PL unawa at pagpapahalaga sa pagdiriwang at kapistahan batay sa pangunahing produkto ng iba’t ibang pamayanan  Nagpapamalas ng mapanuring pag-unawa at pagpapahalaga sa kultura, sining at kaugalian na nagpapakilala sa pagka- Pilipino PL mataas na antas na pagpapahalaga ang mga pagdiriwang at kapistahan batay sa pangunahing produkto ng iba’t ibang pamayanan  Nauunawaan nang may mataas na antas na pagpapahalaga sa kultura, sining at kaugalian na nagpapakilala sa pagka- Pilipino Ikatlong Markahan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Pamahalaan ng Pilipinas PL PN PL PL  Kahulugan at kahalagahan ng pamahalaan  Pangkalahatang istruktura ng pamahalaan sa bansa  Pangkalahatang istruktura, kapangyarihan at tungkulin ng pamahalaang pambansa  Pangkalahatang istruktura, kapangyarihan at tungkulin ng pamahalaang local PL PN PL  Nagpapamalas ng pang- unawa sa kahulugan at kahalagahan ng pamahalaan  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa istruktura ng pamahalaan ng bansa  Nagpapamalas nang masusing pang-unawa sa pangkalahatang istruktura, kapangyarihan at tungkulin ng pamahalaang pambansa at pamahalaang lokal PL PN PL  Natatalakay nang lubos ang kahulugan at kahalagahan ng pamahalaan  Nailalarawan nang tuwiran ang pangkalahatang istraktura ng pamahalaang pambansa  Naipaliliwanag nang lubos ang pangkalahatang istraktura, kapangyarihan at tungkulin ng pamahalaang pambansa at pamahalaang lokal
  • 25. 24 PL PL PL PL PN  Pagkilala sa mga panguahing opisyal ng pamahalaang pambansa at kanilang tungkulin  Pagkilala sa mga pangunahing opisyal ng pamahalaang lokal at kanilang tungkulin  Katangian ng isang mabuting pamahalaan  Katangian ng isang mabuting pinuno ng pamahalaan  Kahalagahan sa pagkakaroon ng isang mabuting pamahalaan at pinuno nito PL PL PL PN  Nagpapamalas nang masusing pang-unawa sa tungkulin ng mga opisyal ng pamahalaang pambansa at pamahalaang local  Nagpapamalas ng masusing pang-unawa sa katangian ng isang mabuting pamahalaan  Nagpapamalas ng pang- unawa sa katangian ng mabuting pinuno  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa pagkakaroon ng mabuting pamahalaan at pinuno nito PL PL PL PN  Nailalarawan nang may katiyakan ang mga tungkulin ng mga opisyal ng pamahalaang pambansa at pamahalaang local  Nailalarawan nang may katiyakan ang mga katangian ng isang mabuting pamahalaan  Nasusuri nang lubos ang mga katangian ng isang mabuting pinuno  Nauunawaan nang may mataas na antas ng pagpapahalaga sa pagkakaroon ng mabuting pamahalaan at pinuno nito Ikaapat na Markahan Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan Karapatan, Tungkulin at Pananagutan Bilang Mamamayan ng Bansang Pilipinas PL PL PN  Kahulugan ng mamamayan at pagkamamamayan  Mga kwalipikasyon upang maging mamamayan ng bansa  Mga uri ng PL PL PN  Nagpapamalas ng pang- unawa sa kahulugan ng mamamayan at pagkamamamayan  Nagpapamalas ng pang- unawa sa mga kwalipikasyon upang maging mamamayan ng bansa  Nagpapamalas ng pang- PL PL PN  Napaghahambing at naipaliliwanag nang lubos ang kahulugan ng mamamayan at pagkamamamayan  Nasusuri nang lubos ang mga kwalipikasyon upang maging mamamayan ng bansa  Napaghahambing at
  • 26. 25 PL PL PL PL PL PN Mamamayan  Kahulugan at pagkakaiba ng karapatan, tungkulin at pananagutan ng mamamayan  Mga pangunahing karapatan ng mamamayan ng Pilipinas  Mga panguhing tungkulin ng mamamayan ng Pilipinas  Mga pangunahing pananagutan ng mamamayan ng Pilipinas  Mga karapatan, tungkulin at pananagutan ng isang batang mamamayan ng Pilipinas  Mga katangian ng isang mabuti at mapanagutang PL PL PL PN unawa sa mga uri ng mamamayan  Nagpapamalas ng masusing pang-unawa sa kahulugan at pagkakaiba ng karapatan, tungkulin at pananagutan ng mamamayan  Nagpapamalas ng masusing pang-unawa at mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga pangunahing karapatan, tungkulin at pananagutan ng mamamayan ng Pilipinas  Nagpapamalas ng masusing pang-unawa at mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga pangunahing karapatan, tungkulin at pananagutan ng mamamayan ng Pilipinas  Nagpapamalas ng masusing pang-unawa at mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga PL PL PL PN nailalarawan nang lubos ang mga uri ng mamamayan  Naipaliliwanag at napaghahambing nang lubos ang kahulugan ng karapatan, tungkulin at pananagutan ng mamamayan  Naipaliliwanag nang lubos at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga pangunahing karapatan, tungkulin at pananagutan ng mamamayan ng Pilipinas  Naipaliliwanag nang lubos at may mataas na antas ng pagpapahalaga ang mga pangunahing karapatan, tungkulin at pananagutan ng mamamayan ng Pilipinas  Nasusuri nang lubos at nagpapahayag ng mataas na antas pagpapahalaga sa mga
  • 27. 26 PN mamamayan ng Pilipinas  Kahalagahan ng mabuti at mapanagutang mamamayan sa isang bansa katangian ng isang mabuti at mapanagutang mamamayan ng Pilipinas katangian ng isang mabuti at mapanagutang mamamayan ng Pilipinas
  • 28. 27 ARALING PANLIPUNAN IV ANG HEOGRAPIYA AT KULTURA NG PILIPINAS  Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan TEMA PANGUNAHING KAISIPAN NG UNIT Lebelng Pang- Unawa NILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYAN SA PAGGANAP Unang Markahan Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Heograpiyang Pisikal ng Pilipinas PN PN PN  Ang kahulugan at kahalagahan ng globo at mapa bilang instrumento ng pagbatid sa kinalalagyan ng Pilipinas sa mundo  Mga kaalaman at kasanayan sa paggamit ng globo at mapa  Mga kaalaman at kasanayan sa paggamit ng globo: grid, equator, international date line, prime meridian, hemisphere, lines of longitude (meridians), lines of latitude, degrees, Tropic of Cancer, Tropic of Capricorn, Arctic Circle, Antarctic Circle at iba pa PN PN  Nagpapamalas ng pang-unawa sa kahulugan at kahalagahan ng globo at mapa bilang instrumento ng pagbatid sa kinalalagyan ng Pilipinas sa mundo  Nagpapamalas ng sapat na batayang pangkasanayang sa paggamit ng globo at mapa PN PN PN  Naipaliliwanag nang may katiyakan ang kahulugan at kahalagahan ng globo at mapa bilang instrumento ng pagbatid sa kinalalagyan ng Pilipinas sa mundo  Nagagamit nang may sapat na kasanayan ang globo at mapa sa pagtukoy sa lokasyon ng Pilipinas sa mundo  Natutukoy nang may katiyakan at nagagamit ng may sapat na kasanayan ang grid, equador, international date line, prime meridian, hemisphere, lines of longitude (meridians), lines of latitude, degrees, Tropic of Cancer, Tropic of Capricorn, Arctic Circle, Antarctic Circle at iba pa sa globo
  • 29. 28 PN PL PL PL PL  Mga kaalaman at kasanayan sa paggamit ng mapa: scale, keys/legends  Mga uri ng mapa  Paggamit ng North Arrow/ Compass Rose at Global Positioning System (GPS)  Pangkalahatang katangiang heograpikal ng Pilipinas  Lokasyong Absolute at Relative ng Pilipinas at ang epekto at kahalagahan nito sa bansa at mga pamayanan nito PN PL PL PL PL PL  Nagpapamalas nang sapat na pang-unawa at at batayang kasanayan sa paggamit ng mapa  Nagpapamalas nang sapat na pang-unawa at batayang kasanayan sa paggamit ng mapa  Nagpapamalas nang sapat na pang-unawa at batayang kasanayan sa paggamit ng iba’t ibang uri ng mapa  Nagpapamalas nang sapat na pang-unawa at batayang kasanayan sa paggamit ng North Arrow/Compass Rose at Global Positioning System (GPS)  Nagpapamalas ng sapat na pang-unawa sa pangkalahatang katangiang heograpikal ng Pilipinas  Nagpapamalas ang mapanuring pang- unawa sa lokasyong absolute at relative ng Pilipinas at ang epekto ng kahalagahan nito sa bansa at mga pamayanan nito PN PL PL PL PL  Natutukoy nang may katiyakan at nagagamit ng may sapat na kasanayan ang scale, keys/legends sa mapa  Nailalarawan nang tiyak at nagagamit ng may sapat na kasanayan ang iba’t ibang uri ng mapa  Natutukoy nang may katiyakan at nagagamit ng may sapat na kasanayan ang North Arrow/ Compass Rose at Global Positioning System (GPS)  Nailalarawan nang may katiyakan ang pangkalahatang katangiang pangheograpiya ng Pilipinas  Nasusuri nang may pang- unawa ang lokasyong absolute at relative ng Pilipinas at ang epekto ng kinalalagyan nito sa bansa at mga pamayanan nito
  • 30. 29 PN PL PL PN PL PL  Implikasyon at epekto sa bansa ng pagiging bahagi ng Pilipinas ng Pacific Ring of Fire, typhoon belt at daanan ng monsoon winds  Ang ugnayan ng lokasyon at klima ng bansa  Ang Mapang pisikal, Topographic at pang-klima (climate map) ng Pilipinas  Kahulugan at pagtukoy sa klima ng isang lugar  Iba’t-ibang uri ng klima sa Pilipinas  Epekto ng lokasyon, klima at iba pang salik heograpikal sa mga pananim, hayop at kabuhayan ng bansa PN PL PL PN PL PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa implikasyon at epekto sa bansa ng pagiging bahagi ng Pilipinas ng Pacific Ring of Fire, typhoon belt at daanan ng monsoon winds  Nagpapamalas nang masusing pang-unawa sa ugnayan ng lokasyon at klima ng bansa  Nagpapamalas ng pang-unawa at may batayang kasanayan sa paggamit ng mapang pisikal, topograpik at pang-klima ng Pilipinas  Nagpapamalas ng sapat na kaalaman sa kahulugan at pagtukoy sa klima ng isang lugar  Nagpapamalas ng pang-unawa sa iba’t ibang uri ng klima sa Pilipinas  Nagpapamalas ng pang-unawa sa epekto ng lokasyon, klima at iba pang salik hegrapikal sa mga pananim, hayop at kabuhayan ng bansa PN PL PL PN PL PL  Nasusuri nang lubos ang implikasyon at epekto sa bansa ng pagiging bahagi ng Pilipinas ng Pacific Ring of Fire, typhoon belt at daanan ng monsoon winds  Nasususuri nang may mataas na antas ang ugnayan ng lokasyon at klima ng bansa  Natutukoy nang may katiyakan at nagagamit ng may sapat na kasanayan ang mapang pisikal, topograpik at pang-klima ng Pilipinas  Naipaliliwanag nang may katiyakan ang kahulugan at pagtukoy sa klima ng isang lugar  Natutukoy at napaghahambing nang tuwiran ang iba’t ibang uri ng klima sa Pilipinas  Naiuugnay nang tuwiran ang epekto ng lokasyon, klima at iba pang salik heograpikal sa pananim, hayop at kabuhayan ng bansa
  • 31. 30 Ikalawang Markahan Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Impluwensiya ng Heograpiya sa Paghubog at Pagbuo ng Katangiang Kultural ng Bansa PL PL PL PL PL  Kahulugan at uri ng kultura  Ang impluwensiya ng heograpiya sa paghubog at paglinang ng kultura ng bansa  Ang impluwensiya ng heograpiya sa pag-uugali ng mga tao  Ang impluwensiya ng heograpiya sa pagbuo ng mga pamayanan at paninirahan: pamayanan sa itaas (upland) at ibaba (lowland)  Ang impluwensiya ng heograpiya sa pagkakahati ng bansa sa iba’t- ibang pangkat etnolinggwistiko PL PL PL PL PL  Nagpapamalas ng mataas na kaalaman sa kahulugan at uri ng kultura  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa impluwensiya ng heograpiya sa paghubog at paglinang ng kultura ng bansa  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa impluwensiya ng heograpiya sa pag- uugali ng mga tao  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa impluwensiya ng heograpiya sa pagbuo ng mga pamayanan at paninirahan: pamayanan sa itaas (upland) at ibaba (lowland)  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa impluwensiya ng heograpiya sa pagkakahati ng bansa sa iba’t-ibang pangkat etnolinggwistiko PL PL PL PL PL  Naipaliliwanag nang may katiyakan ang kahulugan at uri ng kultura  Nasusuri nang lubos ang impluwensiya ng heograpiya sa paghubog at paglinang ng kultura ng bansa  Nasusuri nang lubos ang impluwensiya ng heograpiya sa pag-uugali ng mga tao  Nasusuri nang lubos ang impluwensiya ng heograpiya sa sa pagbuo ng mga pamayanan at paninirahan: pamayanan sa itaas (upland) at ibaba (lowland)  Nasusuri nang lubos ang impluwensiya ng heograpiya sa pagkakahati ng bansa sa iba’t-ibang pangkat etnolinggwistiko
  • 32. 31 PL PL PN PL KH  Ang mapang etniko ng Pilipinas  Katangian at pagkakakilanlan ng iba’t-ibang pangkat etnolinggwistiko sa Luzon, Visayas at Mindanao  Pagkakaiba at katangian ng moro at lumad  Ang papel ng heograpiya sa paglinang ng iba’t- ibang sining at kultura ng mga pamayanan sa bansa (hal: arkitektura, sayaw, literatura, at iba pa)  Mga pagdiriwang at kapistahan batay sa pangunahing produkto at kabuhayan ng iba’t- ibang pamayanan at lugar sa bansa PL PL PN PL KH  Nagpapamalas ng pang-unawa at may batayang kasanayan sa paggamit ng mapang etniko ng Pilipinas  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa pagkakakilanlan ng iba’t ibang pangkat etnolinggwistiko sa Luzon, Visayas at Mindanao  Nagpapamalas ng pang-unawa sa pagkakaiba at katangian ng moro at lumad  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa papel ng heograpiya sa paglinang ng iba’t ibang sining at kultura ng pamayanan sa bansa  Nagpapamalas ng pang-unawa sa mga pagdiriwang at kapistahan batay sa produkto at kabuhayan ng iba’t-ibang pamayanan at lugar sa bansa PL PL PN PL KH  Natutukoy nang may katiyakan at nagagamit ng may sapat na kasanayan ang mapang etniko ng Pilipinas  Nasusuri nang lubos ang mga pagkakakilanlan ng iba’t ibang pangkat etnolinggwistiko sa Luzon, Visayas at Mindanao  Napaghahambing nang may katiyakan ang pagkakaiba ng katangiang moro sa lumad  Nasusuri nang lubos at may mataas na antas ng pagpapahalaga ang papel ng heograpiya sa paglinang ng iba’t ibang sining at kultura ng pamayanan sa bansa  Nauunawaan nang may mataas na antas ng pagpapahalaga ang mga pagdiriwang at kapistahan batay sa produkto at kabuhayan ng iba’t-ibang pamayanan at lugar sa bansa
  • 33. 32 PL PL  Pangunahing katangian at pagkakakilanlan ng Kulturang Pilipino  Kahalagahan ng kultura sa pambansang pagkakakilanlan at pagkabansa PL PL  Nagpapamalas ng pang- unawa sa pangunahing katangian at pagkakakilanlan ng Kulturang Pilipino  Nagpapamalas ng pang-unawa at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa kultura sa pambansang pagkakakilanlan at pagkabansa PL PL  Nauunawaan nang may mataas na antas ng pagpapahalaga ang mga pangunahing katangian at pagkakakilanlan ng Kulturang Pilipino  Nauunawaan nang may mataas na antas ng pagpapahalaga ang mga kultura sa pambansang pagkakakilanlan at pagkabansa Ikatlong Markahan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Mga Pamayanan at Rehiyon ng Bansa PL PL PL PL PL  Pagbubuo at mga uri ng pamayanan  Katangian at pagkakaiba ng pamayanang urban at rural  Pamantayan o kraytirya sa paglikha ng mga pamayanan  Paghahambing ng mga lungsod o siyudad sa Pilipinas  Paghahambing ng PL PL PL PL PL  Nagpapamalas ng pang-unawa sa pagbubuo at uri ng pamayanan  Nagpapamalas nang mapanuring pang- unawa sa katangian at pagkakaiba ng pamayanang urban at rural  Nagpapamalas ng pang-unawa sa mga pamantayan o kraytirya sa paglikha ng mga pamayanan  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa paghahambing ng mga lunsod o siyudad ng Pilipinas  Nagpapamalas ng PL PL PL PL PL  Natatalakay nang lubos ang pagbubuo at uri ng pamayanan  Nasusuri nang tuwiran ang mga katangian at pagkakaiba ng pamayanang urban at rural  Nasusuri nang lubos ang mga pamantayan o kraytirya sa paglikha ng mga pamayanan  Nasusuri nang tuwiran ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga lungsod o siyudad ng Pilipinas  Nasusuri nang tuwiran
  • 34. 33 PL PL PN PL PL PL mga lungsod sa Pilipinas sa ibang bansa  Kahulugan at salik sa pagbubo ng rehiyon  Mga iba’t-ibang rehiyon sa bansa  Mga rehiyon sa Luzon, Visayas at Mindanao  Istruktura, lawak at pamahalaan ng rehiyon  Katangiang pisikal at likas na yaman ng mga rehiyon  Mga pangunahing kabuhayan, industriya at PL PL PN PL PL PL mapanuring pang- unawa sa paghahambing ng mga lunsod sa Pilipinas sa ibang bansa  Nagpapamalas ng pang-unawa sa kahulugan at salik sa pagbuo ng rehiyon  Nagpapamalas nang mapanuring pang- unawa sa iba’t ibang rehiyon sa bansa  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa istraktura, lawak at pamahalaan ng rehiyon  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa katangiang pisikal at likas na yaman ng mga rehiyon  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa mga pangunahing kabuhayan, industriya at produkto ng iba’t-ibang rehiyon  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa mga yamang tao ng PL PL PN PL PL PL ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga lungsod ng Pilipinas sa ibang bansa  Nauunawaan nang lubos ang kahulugan at salik sa pagbuo ng rehiyon  Nasusuri nang tuwiran ang pagkakatulad at pagkakaiba ng iba’t ibang rehiyon sa bansa  Natatalakay nang lubos ang istraktura, lawak at pamahalaan ng rehiyon  Natatalakay nang lubos ang katangiang pisikal at likas na yaman ng mga rehiyon  Natatalakay nang lubos an mga pangunahing kabuhayan, industriya at produkto ng iba’t-ibang rehiyon  Napahahalagahan nang may pagmamalaki ang mga yamang tao ng mga
  • 35. 34 PL KH PL PL produkto ng iba’t- ibang rehiyon  Yamang tao ng mga rehiyon  Katangian at pagkakakilanlang kultural ng iba’t- ibang rehiyon  Magagandang tanawin at makasaysayang lugar sa rehiyon  Kaugalian, tradisyon at pagdiriwang na nagpapakilala sa rehiyon PL KH PL mga rehiyon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga katangian at pagkakakilanlang kultural ng iba’t-ibang rehiyon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga magagandang tanawin at makasaysayang lugar sa rehiyon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga kaugalian, tradisyon at pagdiriwang na nagpapakilala sa rehiyon PL KH PL rehiyon  Natatalakay nang lubos at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga katangian at pagkakakilanlang kultural ng iba’t-ibang rehiyon  Naipagmamalaki nang may kasiyahan ang mga magagandang tanawin at makasaysayang lugar sa rehiyon  Natatalakay nang lubos at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga kaugalian, tradisyon at pagdiriwang na nagpapakilala sa rehiyon Ikaapat na Markahan Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan Kapangyarihan, Tungkulin at Pananagutan ng Pamahalaan at Mamamayan sa Pangangalaga ng Kapaligiran at Yaman ng Bansa PN PN  Mga sanhi ng pagkasira ng kapaligiran at likas na yaman  Mga sanhi at bunga ng polusyon sa hangin, lupa at tubig PN PN  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa mga sanhi ng pagkasira ng kapaligiran at likas na yaman  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa mga sanhi at bunga ng polusyon sa hangin, PN PN  Nasusuri nang lubos ang mga sanhi ng pagkasira ng kapaligiran at likas na yaman  Nasusuri nang lubos ang mga sanhi at bunga ng polusyon sa hangin, lupa at tubig
  • 36. 35 PL PL PL KH PL KH  Mga bunga ng pagsira sa kapaligiran at likas na yaman  Ang ugnayan ng pagsira ng kapaligiran sa global warming  Epekto ng global warming sa kapaligiran at sa mundo  Kahalagahan ng pangangalaga sa kapaligiran at yaman ng bansa  Mga batas sa pangangalaga ng kapaligiran at likas na yaman  Mga pamamaraan sa pangangalaga ng kapaligiran at likas na yaman PL PL PL KH PL KH lupa at tubig  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa mga bunga ng pagsira sa kapaligiran at likas na yaman  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa ugnayan ng pagsira ng kapaligiran sa global warming  Nagapapamalas ng mapanuring pang-unawa sa epekto ng global warming sa kapaligiran at sa mundo  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa pangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa  Nagpapamalas nang mapanuring pang-unawa sa mga batas sa pangangalaga ng kapaligiran at likas na yaman  Nagpapamalas ng mapanuring pang-unawa sa mga pamamaraan sa pangangalaga ng kapaligiran at likas na PL PL PL KH PL KH  Nasusuri nang lubos ang mga bunga ng pagsira sa kapaligiran at likas na yaman  Naiuugnay nang tuwiran ang pagsira ng kapaligiran sa global warming  Nasusuri nang lubos ang epekto ng global warming sa kapaligiran at sa mundo  Nauunawaan nang may mataas na antas ng pagpapahalaga ang pangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa  Nauunawaan nang may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga batas sa pangangalaga ng kapaligiran at likas na yaman  Nasusuri nang may mataas na antas ng pagpapahalaga ang mga pamamaraan sa pangangalaga ng
  • 37. 36 KH KH  Tungkulin at pananagutan ng mamamayan sa pangangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa  Tungkulin at pananagutan ng kabataan sa pangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa KH KH yaman  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa mga tungkulin at pananagutan ng mamamayan sa pangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa  Nagpapamalas ng pang- unawa at pagpapahalaga sa mga tungkulin at pananagutan ng kabataan sa pangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa KH KH kapaligiran at likas na yaman  Natatalakay nang lubusan at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga tungkulin at pananagutan ng mamamayan sa pangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa  Natatalakay nang lubusan at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga tungkulin at pananagutan ng kabataan sa pangangalaga ng kapaligiran at yaman ng bansa
  • 38. 37 ARALING PANLIPUNAN V PAGHUBOG AT PAG-UNLAD NG BANSANG PILIPINO  Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan TEMA PANGUNAHING KAISIPAN NG UNIT Lebelng Pang- Unawa NILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYAN SA PAGGANAP Unang Markahan Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Ang Heograpiya at Pagkabuo ng Sinaunang Lahing Pilipino PL PL PL PL PL PL  Ang impluwensiya ng heograpiya sa pagkabuo ng bansang Pilipinas  Mga teorya sa pinagmulan ng lahing Pilipino  Ang impluwensiya ng heograpiya sa pagkabuo ng sinaunang pamayanang Pilipino  Ang pamahalaang barangay at sultanato  Ang kabuhayan ng sinaunang Pilipino  Ang kultura ng sinaunang Pilipino PL PL PL PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa impluwensiya ng heograpiya sa pagkabuo ng bansang Pilipinas  Nagpapamalas ng pang-unawa sa mga teorya sa pinagmulan ng lahing Pilipino  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa impluwensiya ng heograpiya sa pagkabuo ng sinaunang pamayanang Pilipino  Nagpapamalas ng mapanuring pag-unawa sa pamahalaang barangay at sultanato PL PL PL PL PL  Nasusuri nang lubusan ang impluwensiya ng heograpiya sa pagkabuo ng bansang Pilipinas  Natatalakay nang lubusan ang mga teorya sa pinagmulan ng lahing Pilipino  Nasusuri nang lubusan ang mga impluwensiya ng heograpiya sa pagkabuo ng sinaunang pamayanang Pilipino  Nasusuri nang tuwiran ang pagkakaiba at pagkakatulad ng pamahalaang barangay at sultanato  Nauunawaan nang may mataas na pagpapahalaga ang kabuhayan, kultura, lipunan, relihiyon, at
  • 39. 38 PL PL PL PL PL  Ang lipunan ng sinaunang Pilipino sa Luzon, Visayas at Mindanao  Relihiyon ng mga sinaunang Pilipino  Ang siyensiya at teknolohiya ng mga sinaunang Pilipino  Ang pakikipag- ugnayan ng mga sinaunang Pilipino sa ibang bansa  Pangkalahatang katangian ng sinaunang pamayanan at lipunan ng mga Pilipino PL PL PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa kabuhayan, kultura, lipunan, relihiyon, at teknolohiya ng mga sinaunang Pilipino  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa pakikipag- ugnayan ng mga sinaunang Pilipino sa ibang bansa  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa pangkalahatang katangian ng sinaunang pamayanan at lipunan ng mga Pilipino PL PL teknolohiya ng mga sinaunang Pilipino  Nauunawaan nang may mataas na pagpapahalaga ang pakikipag-ugnayan ng mga sinaunang Pilipino sa ibang bansa  Natatalakay nang lubos ang mga pangkalahatang katangian ng sinaunang pamayanan at lipunan ng mga Pilipino Ikalawang Markahan Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Pagbuo at Pag- unlad ng Bansang Pilipino (ika-16 hanggang ika-19 PN  Pagbabago sa Pilipinas sa panahon ng pananakop ng mga PN  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa pagbabago sa Pilipinas sa panahon ng PN  Nasusuri nang lubos ang mga pagbabago sa Pilipinas sa panahon ng pananakop ng mga
  • 40. 39 na dantaon) PL PL PL PL PL Español (pamahalaan, ekonomiya, kultura, relihiyon, lipunan)  Mga sanhi at bunga ng kolonyalismong Español  Ang papel ng kolonyalismong Español sa pagkabuo at pag- unlad ng bansang Pilipino  Mga patakaran ng mga Español na nakasagabal at nakapag-ambag sa pagbuo ng bansang Pilipino  Reaksiyon at pagtanggap ng mga Pilipino sa kolonyalismong Español (rebelyon, akulturasyon at asimilasyon)  Mga salik na nakasagabal sa pag-usbong ng kamalayang pambansa noong PL PL PL PL PL pananakop ng mga Espanol  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga sanhi at bunga ng kolonyalismong Español  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa papel ng kolonyalismong Español sa pagkabuo at pag- unlad ng bansang Pilipino  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga patakaran ng mga Español na nakasagabal at nakapag-ambag sa pagbuo ng bansang Pilipino  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa reaksiyon at pagtanggap ng mga Pilipino sa kolonyalismong Español  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga salik na nakasagabal sa pag- usbong ng kamalayang PL PL PL PL PL Espanol  Nasusuri nang lubos ang mga sanhi at bunga ng kolonyalismong Español  Natatalakay nang lubos ang papel ng kolonyalismong Español sa pagkabuo at pag- unlad ng bansang Pilipino  Nasusuri nang tuwiran ang mga patakaran ng mga Español na nakasagabal at nakapag-ambag sa pagbuo ng bansang Pilipino  Nasusuri nang may mataas na antas ng pang-unawa ang mga reaksiyon at pagtanggap ng mga Pilipino sa kolonyalismong Español  Nasusuri nang lubos ang mga salik na nakasasagabal sa pag- usbong ng kamalayang pambansa noong ika-19
  • 41. 40 PL PN PL KH ika-19 na dantaon  Mga mahahalagang pangyayari na nagbigay daan sa pagkakabuklod ng mga Pilipino bilang isang bansa  Ang nasyonalimo ng Kilusang Sekularisasyon, Kilusang Propaganda at Katipunan  Mga estratehiya at iba pang pamamaraan ng pagpapahayag ng mga Pilipino ng nasyonalismo sa ilalim ng kolonyalismong Español  Mga bayaning Pilipino na nagpamalas ng kabayanihan at pagkamakabansa sa ilalim ng kolonyalismong Español PL PN PL KH pambansa noong ika-19 na dantaon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga mahahalagang pangyayari na nagbigay daan sa pagkakabuklod ng mga Pilipino bilang isang bansa  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa nasyonalimo ng Kilusang Sekularisasyon, Kilusang Propaganda at Katipunan  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga estratehiya at iba pang pamamaraan ng pagpapahayag ng mga Pilipino ng nasyonalismo sa ilalim ng kolonyalismong Español  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayaning Pilipino na nagpamalas ng kabayanihan at pagkamakabansa sa ilalim ng kolonyalismong Español PL PN PL KH na dantaon  Natutukoy nang may pinakamataas na antas ng pag-unawa ang mga mahahalagang pangyayari na nagbigay daan sa pagkakabuklod ng mga Pilipino bilang isang bansa  Nailalarawan nang may mataas na antas ng pang-unawa ang nasyonalimo ng Kilusang Sekularisasyon, Kilusang Propaganda at Katipunan  Nailalarawan nang may mataas na antas ng pang-unawa ang mga estratehiya at iba pang pamamaraan ng pagpapahayag ng mga Pilipino ng nasyonalismo sa ilalim ng kolonyalismong Español  Nakikilala nang lubos at may mataas na antas ng pagpapahalaga sa mga bayaning Pilipino na nagpamalas ng kabayanihan at pagkamakabansa sa ilalim ng kolonyalismong Español
  • 42. 41 PN PL KH KH  Mga mahahalagang pangyayari sa Rebolusyong Pilipino ng 1896 na nakatulong o nakasagabal sa pagbubuo ng bansa  Ang kabayanihan at pagpapamalas ng mga Pilipino ng pagmamahal sa bansa sa panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano  Ang kahalagahan ng Rebolusyong Pilipino sa pagbubuo ng bansang Pilipino  Ang nasyonalismong nalinang ng mga Pilipino sa panahon ng kolonyalismong Español at Digmaang Pilipino- Amerikano PN PL KH KH  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga mahahalagang pangyayari sa Rebolusyong Pilipino ng 1896 na nakatulong o nakasagabal sa pagbubuo ng bansa  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa kabayanihan at pagpapamalas ng mga Pilipino ng pagmamahal sa bansa sa panahon ng Digmaang Pilipino- Amerikano  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa kahalagahan ng Rebolusyong Pilipino sa pagbubuo ng bansang Pilipino  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa nasyonalismong nalinang ng mga Pilipino sa panahon ng kolonyalismong Español at Digmaang Pilipino- Amerikano PN PL KH KH  Nasusuri nang may mataas na antas ng pag-unawa sa mga mahahalagang pangyayari sa Rebolusyong Pilipino ng 1896 na nakatulong o nakasagabal sa pagbubuo ng bansa  Napapahalagahan nang may kasiyahan ang kabayanihan at pagpapamalas ng mga Pilipino ng pagmamahal sa bansa sa panahon ng Digmaang Pilipino- Amerikano  Nauunawaan nang may mataas na pagpapahalaga ang Rebolusyong Pilipino sa pagbubuo ng bansang Pilipino  Nakabubuo nang konklusyon nang may mataas na antas ng pag-unawa tungkol sa nasyonalismong nalinang ng mga Pilipino sa panahon ng kolonyalismong Español at Digmaang Pilipino- Amerikano 
  • 43. 42 Ikatlong Markahan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Pagpupunyagi ng mga Pilipinong Makamtan ang Ganap na Kalayaan at Kasarinlan Bilang Isang Bansa- Estado (1898- kasalukuyan) PN PL PL PL PL  Mga layunin sa pananakop ng mga Amerikano at Hapon sa Pilipinas  Mga patakarang pampulitika, pang- ekonomiya, pangkultura at panlipunan na ipinatupad ng mga kolonyalistang Amerikano at Hapon  Epekto at bunga ng pananakop ng Amerikano at Hapon sa Pilipinas  Mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino sa kalayaan at kasarinlan sa panahon ng kolonyalismong Amerikano at Hapon  Iba’t-ibang reaksiyon at pagtanggap ng mga PN PL PL PL PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga layunin sa pananakop ng mga Amerikano at Hapon sa Pilipinas  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga patakarang pampulitika, pang-ekonomiya, pangkultura at panlipunan na ipinatupad ng mga kolonyalistang Amerikano at Hapon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga epekto at bunga ng pananakop ng Amerikano at Hapon sa Pilipinas  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino sa kalayaan at kasarinlan sa panahon ng kolonyalismong Amerikano at Hapon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- PN PL PL PL PL  Natutukoy nang may mataas na antas ng pag- unawa ang mga layunin sa pananakop ng mga Amerikano at Hapon sa Pilipinas  Nasusuri nang may mataas na antas ng pang-unawa ang mga mga patakarang pampulitika, pang- ekonomiya, pangkultura at panlipunan na ipinatupad ng mga kolonyalistang Amerikano at Hapon  Nasusuri nang may mataas na antas ng pag- unawa ang mga epekto at bunga ng pananakop ng Amerikano at Hapon sa Pilipinas  Napahahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas na kasiyahan sa mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino sa kalayaan at kasarinlan sa panahon ng kolonyalismong Amerikano at Hapon  Nasusuri nang may mataas na antas ng pag- unawa ang iba’t ibang
  • 44. 43 KH PL PL PL Pilipino sa pananakop ng Amerikano at Hapon  Ang pagpapamalas ng mga Pilipino ng pagmamahal sa kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano at Hapon  Mga suliranin at hamon sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Ikatlong Republika  Mga suliranin at hamon sa kalayaan at kasarinlan sa panahon ng Batas Militar  Mga suliranin at hamon sa kalayaan mula sa panahon ng People Power I sa Edsa ng 1986 sa kasalukuyan KH PL PL PL unawa sa Iba’t-ibang reaksiyon at pagtanggap ng mga Pilipino sa pananakop ng Amerikano at Hapon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga pagpapamalas ng mga Pilipino ng pagmamahal sa kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano at Hapon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga suliranin at hamon sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Ikatlong Republika  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga suliranin at hamon sa kalayaan at kasarinlan sa panahon ng Batas Militar  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga suliranin at hamon sa kalayaan mula sa panahon ng People Power I sa Edsa ng 1986 sa kasalukuyan KH PL PL PL reaksiyon at pagtanggap ng mga Pilipino sa pananakop ng Amerikano at Hapon  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga pagpapamalas ng mga Pilipino ng pagmamahal sa kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano at Hapon  Nasusuri nang may mataas na antas ng pag- unawa ang mga suliranin at hamon sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Ikatlong Republika  Nasusuri nang may mataas na antas ng pag- unawa ang mga suliranin at hamon sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Batas Militar  Nasusuri nang may mataas na antas ng pag- unawa ang mga suliranin at hamon sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng People Power I sa Edsa ng 1986 sa kasalukuyan
  • 45. 44 PL PL KH  Mga patakaran at programa ng mga pangulo ng Pilipinas mula 1946 hanggang sa kasalukuyan na nangangalaga at nagsusulong ng kalayaan at kasarinlan ng bansang Pilipino  Kalakasan at kahinaan ng patakaran at programa ng iba’t- ibang pangasiwaan sa pangangalaga at pagsusulong ng kalayaan at kasarinlan ng bansa  Mga paraan ng pagpapamalas ng pagmamahal sa kalayaan at kasarinlan mula 1898 hanggang sa kasalukuyan PL PL KH  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga patakaran at programa ng mga pangulo ng Pilipinas mula 1946 hanggang sa kasalukuyan na nangangalaga at nagsusulong ng kalayaan at kasarinlan ng bansang Pilipino  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa kalakasan at kahinaan ng patakaran at programa ng iba’t- ibang pangasiwaan sa pangangalaga at pagsusulong ng kalayaan at kasarinlan ng bansa  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga paraan ng pagpapamalas ng pagmamahal sa kalayaan at kasarinlan mula 1898 hanggang sa kasalukuyan PL PL KH  Natutukoy nang may mataas na antas ng pang-unawa ang mga patakaran at programa ng mga pangulo ng Pilipinas mula 1946 hanggang sa kasalukuyan na nangangalaga at nagsusulong ng kalayaan at kasarinlan ng bansang Pilipino  Nasusuri nang may mataas na antas ng pang-unawa sa kalakasan at kahinaan ng patakaran at programa ng iba’t-ibang pangasiwaan sa pangangalaga at pagsusulong ng kalayaan at kasarinlan ng bansa  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may pinakamataas na antas ng kasiyahan ang mga paraan ng pagpapamalas ng pagmamahal sa kalayaan at kasarinlan mula 1898 hanggang sa kasalukuyan Ikaapat na Markahan Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan Mga Bayani at Natatanging Pilipino na Nagtanggol sa Kalayaan at PL  Kahulugan ng bayani at makabansang Pilipino PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa kahulugan ng bayani at makabansang Pilipino PL  Natatalakay nang may mataas na antas ng pang-unawa sa kahulugan ng bayani at makabansang Pilipino
  • 46. 45 Kasarinlan KH KH KH KH  Mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa ilalim ng kolonyalismong Español  Mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Rebolusyong 1896 at Digmaang Pilipino-Amerikano  Mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng kolonyalismong Amerikano  Mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng kolonyalismong KH KH KH KH  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa ilalim ng kolonyalismong Español  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Rebolusyong 1896 at Digmaang Pilipino- Amerikano  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng kolonyalismong Amerikano  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng KH KH KH KH  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa ilalim ng kolonyalismong Español  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Rebolusyong 1896 at Digmaang Pilipino- Amerikano  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng kolonyalismong Amerikano  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan
  • 47. 46 KH KH KH PL Hapon  Mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Ikatlong Republika  Mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Batas Militar at Diktadurang Marcos  Mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa simula EDSA People Power ng 1986 hanggang sa kasalukuyan  Mga iba’t-ibang paraan at mukha ng kabayanihan sa kasalukuyan KH KH KH PL kolonyalismong Hapon  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Ikatlong Republika  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Batas Militar at Diktadurang Marcos  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa simula EDSA People Power ng 1986 hanggang sa kasalukuyan  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga iba’t- ibang paraan at mukha ng kabayanihan sa KH KH KH PL ng bansa sa panahon ng kolonyalismong Hapon  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Ikatlong Republika  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa sa panahon ng Batas Militar at Diktadurang Marcos  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang mga bayani at natatanging Pilipino na nagtanggol sa kalayaan at kasarinlan ng bansa simula EDSA People Power ng 1986 hanggang sa kasalukuyan  Nasusuri nang may mataas na antas ng pag- unawa sa mga iba’t ibang paraan at mukha ng kabayanihan sa
  • 48. 47 KH  Kahalagahan ng pagkilala sa mga nagawa at ambag ng mga bayani at dakilang Pilipino sa kasalukuyan KH kasalukuyan  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa kahalagahan ng pagkilala sa mga nagawa at ambag ng mga bayani at dakilang Pilipino sa kasalukuyan KH kasalukuyan  Napapahalagahan at naipagmamalaki nang may mataas na antas ng kasiyahan ang kahalagahan ng pagkilala sa mga nagawa at ambag ng mga bayani at dakilang Pilipino sa kasalukuyan
  • 49. 48 ARALING PANLIPUNAN VI PAMAHALAAN, SALIGANG BATAS AT PAGKAMAMAMAYAN  Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan TEMA PANGUNAHING KAISIPAN NG UNIT Lebelng Pang- Unawa NILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYAN SA PAGGANAP Unang Markahan Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Ang Pundasyon at Saligan ng Pilipinas Bilang Estadong Demokratiko at Republikano PL PL  Ang Pilipinas Bilang Estado - Kahulugan ng estado - Mga Elemento ng Estado - Kahalagahan ng bawat elemento sa Isang Estado - Pagkakatulad at pagkakaiba ng nasyon at estado  Ang Pambansang Teritoryo - Ang pambansang teritoryo ayon sa Saligang-Batas - Lawak at hangganan ng pambansang teritoryo - Doktrinang Pangkapuluan (Archipelagic Doctrine) at Exclusive Economic Zone: kahulugan, batayan at kahalagahan - Kahalagahan ng pambansang teriroryo sa estado PL PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa pundasyon at saligan ng Pilipinas bilang estadong demokratiko  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa tungkol sa pambansang teritoryo batay sa mga kasunduan, kasulatan, mga batas at doktrinang pangkapuluan PL PL  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa tungkol sa pundasyon at saligan ng Pilipinas bilang estadong demokratiko  Nasusuri nang may pinakamataas na antas tungkol sa pambansang teritoryo batay sa mga kasunduan, kasulatan, mga batas at doktrinang pangkapuluan
  • 50. 49 PL  Ang Populasyon ng Bansa - Kahulugan at Kahalagahan ng Populasyon o Mamamayan sa Estado - Pangkalahatang Katangian ng Populasyon ng Bansa - Kabuuang populasyon ng Pilipinas - Balangkas ng populasyon ayon sa gulang at kasarian ng mga bumubuo nito - Mga salik na may kinalaman sa paglaki ng populasyon - Kahalagahan ng malulusog at matatalinong mamamayan sa pagpapaunlad ng isang bansa - Pagkakaiba ng populasyon sa mga pook urban at pook rural - Pagkakaiba ng distribusyon at dami o kapal ng populasyon sa bawat rehiyon - Sanhi at bunga ng pandarayuhan sa PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa tungkol sa populasyon ng bansa at ang kahalagahan ng mamamayan bilang mahalagang elemento ng estado PL  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa tungkol sa populasyon ng bansa at kahalagahan ng mamamayan bilang mahalagang elemento ng estado
  • 51. 50 PL PL Bansa  Ang Pilipinas Bilang Pamahalaang Demokratiko - Kahulugan at Kahalagahan ng Pamahalaan - Mga Uri ng Pamahalaan - Mga Uri ng Pamahalaang Demokratiko - Ang Pilipinas Bilang Isang Pamahalaang Demokratiko at Republikano - Ang Uri ng Pamahalaan ng Pilipinas Batay sa 1987 Saligang- Batas  Mga Pangunahing Simulain at Pundasyong Demokratiko at Republikano - Mga Simulain at Pagpapahalaga ng Pilipinas Bilang Pamahalaang Demokratiko - Mga Simulain at Pagpapahalaga ng Pilipinas Bilang Pamahalaang Republika at Pamahalaang PL PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa na ang Pilipinas bilang pamahalaang demokratiko  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga pangunahing simulain at pundasyong demokratiko at republikanong bansa PL PL  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa na ang Pilipinas ay isang bansang demokratiko  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa sa mga pangunahing simulain at pundasyong demokratiko at republikanong bansa
  • 52. 51 KH Konstitusyonal - Pangangalaga sa mga Simulain at Pagpapahalaga ng Demokrasya - Pangangalaga sa mga Simulain at Pagpapahalaga ng Republika at Pamahalaang Konstitusyonal  Konstitusyon Bilang Instrumento at Simbolo ng Estado at Pamahalaan - Kahulugan at Kahalagahan ng Saligang-Batas - Mga Uri ng Saligang-Batas - Pagbabalangkas at Paraan ng Pagbabago sa Saligang-Batas - Ang Pagbabalangkas ng 1987 Saligang- Batas - Ang 1987 Saligang- Batas Bilang Produkto ng Kanyang Panahon KH  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa Konstitusyon bilang instrumento at simbolo ng estado at pamahalaan KH  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa sa Konstitusyon bilang instrumento at simbolo ng estado at pamahalaan Ikalawang Markahan Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Mga Institusyon ng Pilipinas Bilang Pamahalaang Demokratiko PL  Ang Pambansang Pamahalaan - Kahulugan at Kahalagahan ng PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga institusyon ng Pilipinas bilang pamahalaang PL  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa sa mga institusyon ng Pilipinas bilang pamahalaang
  • 53. 52 (Institutions of Philippine Democracy) Pambansang Pamahalaan - Ang Prinsipyo ng Paghihiwalay ng Kapangyarihan (Separation of Powers) at “Checks and Balances”: - Kahulugan at Kahalagahan Bilang Demokratikong Republika (Democratic Republic) ng Pilipinas - Ang Sangay Pambatasan o Lehislatibo: Istruktuka, Kapangyarihan, Tungkulin at Limitasyon ng Pananagutan - Ang Sangay Tagapagpaganap o Ehekutibo: Istruktura, Kapangyarihan, Tungkulin, at Hanggangan ng Pananagutan - Ang Sangay Pangkuhuman o Hudisyal: Istruktura, Kapangyarihan, Tungkulin, at Hanggangan ng Pananagutan - Mga Komisyong demokratiko at ang ugnayan ng pamahalaang pambansa at pamahalaang lokal tungo sa iisang mithiin sa kaayusan, kaunlaran at pambansang pagkakaisa demokratiko at ang ugnayan ng pamahalaang lokal tungo sa iisang mithiin sa kaayusan, kaunlaran at pambansang pagkakaisa
  • 54. 53 KH Konstitusyonal: Istruktura, Kapangyarihan, Tungkulin, at Hanggangan ng Pananagutan (COA, COMELEC, CSC, CHR, OMBUDSMAN) - Ang Ugnayang Panlabas ng Bansa - Ang Pambansang Badyet: Pagbabalangkas at Kahalagahan  Ang Pamahalaang Lokal - Kahulugan, Saligan at Istruktura ng Pamahalaang Lokal Ayon sa Saligang- Batas - Ugnayan ng Pamahalaang Lokal sa Pambansang Pamahalaan Bilang Pamahalaang Unitaryo - Kahalagahan ng Pamahalaang Lokal sa Sistemang Demokratiko - Istruktura, Kapangyarihan, Tungkulin at Pananagutan ng Bawat Yunit ng Pamahalaang Lokal Ayon sa Local Government Code KH  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa tungkol sa pamahalang lokal at ang ugnayan nito sa mga mamamayan tungo sa pagkamit ng mithiin ng pamahalaang pambansa KH  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa tungkol sa pamahalang lokal at ang ugnayan nito sa mga mamamayan tungo sa pagkamit ng mithiin ng pamahalaang pambansa
  • 55. 54 (Rehiyong Awtonomus, Probinsiya, Munisipalidad, Siyudad, Barangay) - Ang Katipunan ng Kabataan at Sangguniang Kabataan Ikatlong Markahan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Mga Proseso ng Pamahalaang Demokratiko at Republikano sa Pilipinas (Processes of Philippine Democracy) PL  Ugnayan ng Pamahalaan at Mamamayan sa Prosesong Demokratiko - Batayang Simulain at Pagpapahalaga ng Ugnayan at Pananagutan ng Mamamayan sa Isang Demokrasya Ayon sa Saligang- Batas - Direktang Pakikilahok ng Mamamayan sa Prosesong Demokratiko Ayon sa Saligang Batas at Iba Pang Mga Batas - Papel ng Partido Politikal sa Prosesong Demokratiko - Mga Paraan ng Pakikilahok ng Mamamayan sa Prosesong Demokratiko PL  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga proseso ng pamahalaang demokratiko at republikano ng bansang Pilipinas at ang ugnayan ng pamahalaan at mamamayan tungo sa kaayusan, kaunlaran at pambansang pagkakaisa PL  Nasusuri nang may pinakamataas na antas ng pang-unawa tungkol sa proseso ng pamahalaang demokratiko at republikano ng bansang Pilipinas at ang ugnayan ng pamahalaan at mamamayan tungo sa kaayusan, kaunlaran at pambansang pagkakaisa
  • 56. 55 PN (NGO’s, PO’s, civil society, interest group, concerned citizen, taxpayer) - Ang Papel at Kahalagahan ng Burukrasya (Burreaucracy) sa Prosesong Demokratiko - Kapangyarihan, Tungkulin at Pananagutan ng mga Halan na Opisyal sa Bilang Pamahalaang Republikano - Kapangyarihan, Tungkulin at Pananagutan ng Iba Pang Opisyal at Kawani ng Pamahalaan - Mga Paraan ng Pagkakamit ng Isang Matapat, Malinis, Episyente at Epektibong Pamahalaan - Kahalagahan ng Pakikilahok ng Mamamayan sa Prosesong Demokratiko  Proseso sa Pagbuo ng Pampublikong Polisiya (Public Policy) - Kahulugan ng PN  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa proseso ng pagbuo ng pampublikong ng polisiya PN  Nasusuri nang may mataas na antas ng pang-unawa ang proseso ng pagbuo ng pampublikong polisiya
  • 57. 56 Pampublikong Polisiya - Mga Uri at Halimbawa ng Pampublikong Polisiya - Proseso sa Pagbuo ng Pampublikong Polisiya - Pakikilahok ng Mamamayan sa Pagbuo ng Pampublikong Polisiya - Papel ng Opinyon publiko, partido political, interest groups, peoples organization, non- government organization at media sa pagbuo ng pampublikong polisiya - Limitasyon ng Pakikilahok ng Simbahan at Grupong Relihiyoso sa Prosesong Demokratiko at Pagbuo ng Pampublikong Polisiya - Mga Pamamaraan at Estratehiya ng Pakikilahok sa Pagbuo ng Pampublikong Polisiya - PN  Nakagagawa nang polisiya para sa paaralan gamit ang proseso sa pagbuo ng pampublikong polisiya
  • 58. 57 Ikaapat na Markahan Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan Pagkamamamaya n sa Isang Demokrasya PL KH  Ang Pagkakamamayan ng Pilipinas - Kahulugan at Kahalagahan ng Pagkamamamayan - Mga Prinsipyo at Pamamaraan ng Pagkakamit ng Pagkamamamayan - Mga Proseo sa Pagtatamo at Pagsasawalang- bisa ng Pagkamamamayan g Pilipino - Ang Mamamayang Pilipino Ayon sa Saligang-Batas - Mga Uri ng Mamamayan (natural-born, naturalisado)  Mga Karapatan at Pananagutan ng Mamamayan - Kahulugan at Kahalagahan ng Karapatan at Karapatang Pantao - Mga Uri ng Karapatan - Kalipunan ng Karapatan ng Mamamayan Ayon sa Saligang-Batas - Mga Karapatan ng PL KH  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga prinsipyo ng pagkamit, proseso ng pagtatamo at pagsasawalang-bisa ng pagkamamamayan batay sa Saligang Batas  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga karapatan at pananagutan ng mamamayan sa isang demokratikong bansa tungo sa pagiging isang produktibo at mapanagutang mamamayan ng bansa PL KH  Nasusuri nang may pinakamataas na pang- unawa sa mga prinsipyo ng pagkamit, proseso ng pagtatamo at pagsasawalang-bisa ng pagkamamamayan batay sa Saligang Batas  Nasusuri nang may pinakamataas na pang- unawa sa mga karapatan at pananagutan ng mamamayan sa isang demokratikong bansa tungo sa pagiging isang produktibo at mapanagutang mamamayan ng bansa
  • 59. 58 KH mga Kababaihan at Bata - Katarungang Panlipunan at Karapatang Pantao - Limitasyon ng Karapatan - Pangangalaga ng mga Karapatan  Mga Tungkulin at Pananagutan ng Mamamayan sa Isang Demokrasya - Kahulugan at Kahalagahan ng Tungkulin (duty) at Pananagutan (Responsibility) sa Isang Demokrasya - Mga Tungkulin ng Mamamayan - Mga Pananagutan ng Mamamayan - Tuwiran at Iba Paraan ng Pakikilahok ng Mamamayan sa Pamahalaan at Pamamahala ng Bansa - Tungkulin at Pananagutan ng Batang Mamamyan sa Pamayanan - Tungkulin at Pananagutan ng Batang Mamamayan sa KH  Nagpapamalas ng mapanuring pang- unawa sa mga tungkulin at pananagutan ng mamamayan sa isang demokratikong bansa tungo sa pagiging isang produktibo at mapanagutang mamamayan ng bansa KH  Nasusuri nang may pinakamataas na pang- unawa ang mga tungkulin at pananagutan ng mamamayan sa isang demokratikong bansa tungo sa pagiging isang produktibo at mapanagutang mamamayan ng bansa
  • 60. 59 Paaralan - Tungkulin at Pananagutan ng Batang Mamamayan sa Pamilya at Tahanan - Tungkulin at Pananagutan ng Batang Mamamayn sa Sarili
  • 61. 60 ARALING PANLIPUNAN VII KASAYSAYAN NG BANSANG PILIPINO  Lebel ng Pang-Unawa: PN – Panimula PL- Pagpapalalim KH – Kahusayan TEMA PANGUNAHING KAISIPAN NG UNIT Lebelng Pang- Unawa NILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Lebelng Pang- Unawa PAMANTAYAN SA PAGGANAP Unang Markahan Tao, Heograpiya at Likas Kayang Pag-unlad Heograpiya at Sinaunang Kabihasnang Pilipino PL KH  Kahalagahan ng pag-aaral ng kasaysayan - Kahulugan ng kasaysayan - Kahalagahan ng kasaysayan - Kaugnayan ng kasaysayan sa iba pang disiplinang panlipunan  Mga kasanayang nalilinang sa pag- aaral ng kasaysayan - Pagtukoy sa Primarya at sekondaryang Pinagkunan - Pagtukoy sa katotohan at opinyon - Pagtukoy sa pagkiling (bias) - Pagbuo ng paghihinuha (inferences), generalization, at PL  Naipamamalas ng mag- aaral ang pag-unawa sa kahalagahan ng kasaysayan at ang bahaging ginampanan ng heograpiya at ng tao sa pagbuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnang Pilipino PL KH  Ang mag-aaral ay nakapaguugnay-ugnay ng bahaging ginampanan ng kasaysayan, heograpiya at tao sa pagbuo at pag- unlad ng sinaunang kabihasnang Pilipino.  Naipapaliwanag ang ugnayan nang heograpiya at tao sa pagbuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnang Pilipino.
  • 62. 61 KH konglusiyon  Bahaging ginampanan ng tao at heograpiya sa pagbuo at pag- unlad ng sinaunang kabihasnang Pilipino - Katangiang heograpikal ng sinaunang pamayanang Pilipino - Epekto ng mga salik heograpikal ng bansa tulad ng pagiging kapuluan, lokasyon, laki, hugis, klima, anyong tubig, anyong lupa at likas na yaman sa paghubog at pag- unlad ng sinaunang pamayanan at kabihasnan - Epekto ng heograpiya sa hanapbuhay, paraan ng pamumuhay at kultura ng mga sinaunang Pilipino - Ang impluwensiya ng heograpiya sa pagkakahati ng bansa sa iba’t- ibang pangkat etnolinggwistiko KH PL PL KH KH  Nabibigyang-kahulugan ang naging tugon nang sinaunang tao sa kanilang kapaligiran sa pagbuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnang Pilipino  Nakapagmumungkahi nang mga gawaing pangkapaligiran na tutugon sa pagpapanatili at patuloy na pagpapaunlad ng kabihasnang Pilipino.  Nabibigyang-katwiran ang pananaw na ang sinaunang kabihasnang Pilipino ay nabuo at umunlad sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang kapwa at sa heograpiya.  Nailalagay ang sarili sa katayuan ng sinaunang Pilipino. Ipahayag ang naging damdamin nila sa kanilang nabuong kabihasnan  Nakapagninilay sa kahalagahang pangkasaysayan ng pagkabuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnang Pilipino
  • 63. 62 KH KH - Mga pagbabago na isinagawa ng mga sinaunang Pilipino sa heograpiya na nagbigay daan sa pagbuo at pag- unlad ng sinaunang kabihasnang Pilipino  Katangian at pagkakakilanlan ng Sinaunang kabihasnang Pilipino (aspektong pampulitika, pang- ekonomiya, panlipunan, at pang kultura kabilang ang pagdating at paglaganap ng Islam  Mga ebidenisya ng mataas na antas ng sibilisasyon ng mga sinaunang Pilipino Ikalawang Markahan Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Pagbuo at Pag- unlad ng Bansang Pilipino (Spanish Era- Revolution First Phase 1521-1899) KH  Ang bahaging ginampanan ng kolonyalismong Español sa pagbuo at pag-unlad ng bansang Pilipino - Mga panimulang patakaran ng mga Español na nakaapekto at nagdulot ng transpormasyon sa mga sinaunang KH  Naipamamalas ng mag- aaral ang pag-unawa sa pagkabuo ng Pilipinas bilang isang bansa mula sa pagkakaisa ng adhikain at pagpupunyagi ng mga Pilipino na makalaya sa kolonyalismo. KH KH  Ang mga mag-aaral ay nakapagpapahayag at nakapanghihikayat sa patuloy na pagsasasagawa ng iba’t ibang anyo ng nasyonalismong Pilipino  Napapatunayan na ang pagkabuo ng Pilipino bilang isang bansa ay dahil pagpupunyagi ng mga Pilipino na wakasan ang
  • 64. 63 KH pamayanang Pilipino. - Sanhi at bunga ng kolonyalismo sa pagbuo ng Pilipinas bilang isang bansa - Ang papel kolonisasyon at kristiyanisasyon sa pagbubuo ng Pilipinas bilang isang bansa - Mga patakaran at estratehiya sa pananakop ng mga Español nakapag- ambag at nakahadlang sa pagkabuo ng kamalayang pambansa ng mga Pilipino - Mga rebelyon at iba pang reaksiyon ng mga Pilipino sa kolonyalismo - Kawalan ng diwang makabansa bilang pangunahing sanhi sa kabiguan ng mga pag-aalsa - Epekto ng kolonyalismo sa pagkabansa at pagkakakilanlan ng mga Pilipino  Pag-usbong ng kamalayang Pilipino - Pagbabago sa PL KH KH KH KH kolonyalismong Español.  Nabibigyang-puna ang iba’t ibang paraan ng pagpupunyagi ng mga Pilipino na wakasan ang kolonyalismong Español at mabuo bilang isang bansa.  Natutukoy ang mga banta at oportunidad sa pagkabansa ng mga Pilipino sa gitna ng mga hamon ng globalisasyon.  Natitimbang at kritikal na nasusuri ang mga layunin ng mga pagpupunyagi ng mga Pilipino na wakasan ang kolonyalismong Español at mabuo bilang isang bansa.  Nailalagay ang sarili sa katauhan ng mga Pilipinong nagpunyagi at pahalagahan ang kanilang ginawa na wakasan ang kolonyalismong Español at mabuo bilang isang bansa.  Nakapagninilay-nilay sa kahalagahang pangkasaysayan sa pagpupunyagi ng mga
  • 65. 64 PL ekonomiya at lipunan noong ika- 19 na siglo na nakapag-ambag sa pag-usbong ng kamalayang Pilipino - Mga pangyayari at salik na nagbigay- daan sa pag- usbong ng nasyonalismo ng mga Pilipino - Kahalagahan ng pagbitay sa GomBurZa sa paggising ng damdaming makabansa ng mga Pilipino - Ang nasyonalismo ng Kilusang Sekularisasyon, Kilusang Propaganda at Katipunan - Ang uri at katangian ng nasyonalismong nalinang ng mga Pilipino  Ang Rebolusyong Pilipino bilang pinakamataas na pagpapahayag ng nasyonalismo ng mga Pilipino - Mga mahahalagang pangyayari sa Rebolusyong Pilipino na Pilipino na wakasan ang kolonyalismong Español at mabuo bilang isang bansa.
  • 66. 65 PL nakatulong sa pagkabuo ng Pilipinas bilang bansa (Sigaw sa Pugadlawin, Deklarasyon ng Kalayaan sa Kawit, Pagpapasinaya ng Saligang Batas at Republika ng Malolos) - Mga pangyayari sa Rebolusyong Pilipino na nakasagabal sa pagkabuo ng mga Pilipino bilang isang bansa (Pagkakahati sa paksiyong Magdiwang at Magdalo, Kumbensiyong Tejeros, Kasunduan sa Biak-na-Bato, Pagpatay kay Andres Bonifacio at Antonio Luna) - Mga aral ng Rebolusyong Pilipino ng 1896 sa pagkabansa ng mga Pilipino  Mga Ambag ng Rebolusyong Pilipino ng 1896 sa pagkabansa ng mga Pilipino - Mga mahahalagang
  • 67. 66 nagawa ng Rebolusyong Pilipino ng 1896 - Ang Deklarasyon ng Kalayaan sa Kawit - Ang Lupang Hinirang - Ang Pambansang Bandila - Ang Pambansang Bayaning Jose Rizal - Ang Republika ng Malolos - Ang Saligang Batas ng Malolos - Ang Simbahang Iglesia Filipina Independiente Ikatlong Markahan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Pagbuo at Pag- unlad ng Nasyon/Estado (1889-1946) PL  Pagpupunyagi ng mga Pilipinong makamtan ang kalayaan/kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano - Mga motibo sa pananakop ng Amerikano sa bansa at ang implikasyon nito sa kalayaan ng mga Pilipino - Pakikibaka ng mga Pilipino para sa kalayaan sa panahon ng Digmaang Pilipino- PL  Naipamamalas ng mag- aaral ang pag-unawa sa pagpunpunyagi ng mga Pilipinong makamtan ang kalayaan at ang kanilang mga naging tugon sa mga hamon ng pagsasarili sa panahon ng kolonyalismong Amerikano at Hapon PL PL PL  Ang mag-aaral ay kritikal na nakapagsusuri sa mga tugon ng mga Pilipino na sumasang-ayon o sumasalungat sa pagsupil ng kanilang kalayaan  Napapatunayan na nagpunyagi ang mga Pilipinong makamtan ang kalayaan at matugunan ang mga hamon ng pagsasarili.  Nabibigyang-puna ang mga pagpupunyagi ng mga Pilipino na
  • 68. 67 Amerikano - Mga Patakaran at batas na sumupil sa nasyonalismong Pilipino - Pagtatanggol ng mga Pilipino sa kalayaan sa harap ng pagsupil sa Nasyonalismong Pilipino - Mga patakaran at batas na humadlang at nakasagabal sa pagbubuo ng Pilipinas bilang isang malayang bansa (pampulitika, pang-ekonomiya, pangkultura at panlipunan) - Mga patakaran at batas na may kinalaman sa pagsasarili ng mga Pilipino (Philippine Bill of 1902, Jones Law, Tydings- McDuffie Law) - Ang Pagkakatag ng Philippine Commonwealth bilang paghahanda sa pamamahala sa sarili (self-rule) Pagkabalam ng Kalayaan - Mga pagbabago sa ekonomiya, edukasyon, KH KH KH KH makamtan ang kalayaan at ang kanilang mga naging tugon sa mga hamon sa pagsasarili.  Naisusulong ang mga naaangkop na gawaing nagpapamalas ng pangangalaga sa tinatamasang kalayaan sa kasalukuyan.  Nabibigyang-katwiran ang ginawang pagpupunyagi ng mga Pilipinong makamtan ang kalayaan at ang kanilang mga naging tugon sa mga hamon ng pagsasarili  Nailalagay ang sarili bilang isa sa mga Pilipinong nagpunyaging makamtan ang kalayaan at isaalang-alang ang mga naging tugon sa mga hamon sa pagasasarili  Nakapagninilay-nilay sa kahalagahang pangkasaysayan sa pagpupunyagi ng mga Pilipinong makamtan ang kalayaan at ang kanilang mga naging tugon sa mga hamon ng pagsasarili.
  • 69. 68 KH kalusugan, lipunan, impraesraktura na bumago sa pagkatao at lipunang Pilipino - Iba’t-ibang pagpapamalas ng pagmamahal sa kalayaan at bansa ng mga Pilipino sa panahon ng kolonyalismong Amerikano - Bunga sa kalayaan/kasarinlan at pagkabansa ng mga Pilipino ng kolonyalismong Amerikano - Mga Pilipinong nagtanggol at nagtaksil sa kalayaan at bansa  Pagpupunyagi ng mga Pilipinong makamtan ang kalayaan/kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Hapon - Mga Layunin ng Hapon sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig, partikular sa pananakop sa Pilipinas - Mga patakaran na
  • 70. 69 ipinatupad sa panahon ng mga Hapones - Mabuti at di- mabuting epekto ng patakaran at pananakop ng Hapon sa kalayaan at pagkabansa ng mga Pilipino - Mga pangyayaring nagpamalas ng kagitingan ng mga Pilipino upang mapalaya ang Pilipinas - Mga Pilipinong nagtanggol at nagtaksil sa kalayaan at bansa Ikaapat na Markahan Karapatan,Pananagutan at Pagkamamamayan Pilipinas sa Kasalukuyang Panahon (1946- kasalukuyan) PL  Mga Hamon sa kalayaan mula 1946 hanggang sa kasalukuyan - Mga mahahalagang pangyayari na humubog sa kasaysayan ng bansa mula 1946 hanggang sa kasalukuyan - Mga suliranin sa pagkabansa ng mga Pilipino simula 1946 hanggang sa kasalukuyan (neokolonyalismo, colonial mentality, mga di pantay na kasunduan at PL  Naipamamalas ng mag- aaral ang pag-unawa sa pagpunpunyagi ng mga Pilipinong makamtan ang kalayaan at ang kanilang mga naging tugon sa mga hamon ng pagsasarili sa ilalim ng Malayang Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan PL KH KH  Ang mag-aaral ay kritikal na nakapagsusuri sa naging mga pagpupunyagi ng mga Pilipino upang mapangalagaan at maisulong ang kalayaan at kasarinlan ng bansa  Napapatunayan na nagpunyagi ang mga Pilipinong maipagtanggol at mapangalagaan ang kalayaan at matugunan ang mga hamon ng pagsasarili ng bansang Pilipinas  Nabibigyang-puna ang
  • 71. 70 KH KH pagsandal sa Estados Unidos) - Mga balakid sa pagkakamit ng tunay na kalayaan/kasarinlan - Kasagutan ng mga Pilipino sa hamon ng kalayaan at kasarinlan  Pangyayari, suliranin, isyu at pamamahala mula kay Pangulong Roxas hanggang sa Deklarasyon ng Batas-Militar - Mga hamon sa kalayaan at kasarinlan sa pamamahala ng bansa - Mga patakaran at programa sa pangangalaga at pagsusulong ng kapakanan ng bansa at mamamayan  Ang Pilipinas sa ilalim ng Batas- Militar - Mga motibo at dahilan sa deklarasyon ng Batas Militar - Mga mahahalagang KH KH KH KH mga pagpupunyagi ng mga Pilipino na maipagtanggol ang kalayaan at ang kanilang mga naging tugon sa mga hamon sa pagsasarili.  Naisusulong ang mga naaangkop na gawaing nagpapamalas ng pangangalaga sa tinatamasang kalayaan sa kasalukuyan.  Nabibigyang-katwiran ang ginawang pagpupunyagi ng mga Pilipinong mapangalagaan ang kalayaan at ang kanilang mga naging tugon sa mga hamon ng pagsasarili  Nailalagay ang sarili bilang isa sa mga Pilipinong nagpunyaging maipagtanggol ang kalayaan at isaalang- alang ang mga naging tugon sa mga hamon sa pagasasarili  Nakapagninilay-nilay sa kahalagahang pangkasaysayan sa pagpupunyagi ng mga Pilipinong