Gr 8 4th aralin 1 march 25 tg

1
NakapokusangAralin1 sa mga pangyayari,dahilanngKolonyalismoat
ImperyalismosaSilanganatTimogSilangangAsya. Sa pagkakataongitoay
pagtutuunanngpansinang mga karanasanng mga bansa sa mga nabanggitna
rehiyonsapanahonng pananakopngmga Kanluranin. Mahalagang
maipaunawasamga mag-aaral ang magkakaibangdahilanatpatakaranna
ipinatupadngmgamananakopsa iba’tibangrehiyon. Gayundin,dapatna
maipaghambingngmgamag-aaral sa tulongng guro ang nagingepektongmga
kolonyalismoatimperyalismosaAsyasa transpormasyonngpamahalaan,
lipunanatekonomiyangmgabansangAsyanonoongika-16 hanggang ika-20
siglo. Higitsa lahat, dapat maunawaanngmga mag-aaral ang kaugnayanng
mga pangyayari sa panahonna itosa kaniyangkasalukuyangpamumuhay.
Inaasahanna sa pamamagitanng Gawain1, ay
mapupukawanginteresngmga mag-aaral sa paksa. Ito ay
itinuturingnahook-upactivityomotivation. Dahil dito,
namili ngmga lugarat lansanganmulasa iba’tibangpanigng
bansa upangmakitang mag-aaral na kasama angkanilang
lokalidadsapinag-aaralansakasaysayan.
Anggawainna ito ay maaringgawingcontest. Hatiin
ang klase sapangkat depende sabilangngmgamag-aaral.
Gamit ang modyul ngmga mag-aaral ipatukoysakanilaang
mga lugarna binabanggitsakuwentongturista. Kung
walangmodyul,iminumungkahi nabigyanngkopyaang
bawatpangkat ng mga mapana kailangansagawainat
ipaskil sapisaraang kuwentongturista.
Layuninng bahagi na itona malamanng guro ang lawakng
kaalamanat pag-unawang mgamag-aaral sa paksa. Sa Aralin1,
mayroongtatlonggawainpara sa bahagi ng Alamin. Itoay ang Hanapin
mo ako,KungKaya mo!,Mapa-nakopat ang Hagdanng akingpag-unlad

2
Mga hakbanginparasa contest:
1. Ipaliwanagangpanuto:
a. Magtalaga ng miyembrongpangkatupanggawinang mga
sumusunod:
tagapagbasang kuwentongturista
tagatala ngsagot
tagahanapng sagot sa mapa
tagapag-ulat
b. Atasanang pangkatna maghandang malinisnapapel na sigyang
gagamitinupangitalaang kanilangsagot.
2. Hatiinang klase sa pangkat.
3. Ipamahagi ang mga kagamitansa bawatpangkattulad ngmapa at
papel nanaglalamanng kuwentongturista.
4. Maglaan ng dalawangminutopara sa pagsasagot. Angpangkatna
may pinakamaramingtamangsagotangsiyangpanalo. Kungmay
tabla,pagbatayankungsinoang naunangnatapos.
Mga Sagot:
1.HarrisonRoad 4. MagallanesSt.
2. España Boulevard 5. MacArthur Highway
3. Taft Avenue 6. Lawton
Matapos ang gawain,
ipasagotang PamprosesongTanong.
Inaasahangsagot:
1. Harrison Road,Taft Avenue,
España boulevard,Magallannes,St.
at iba pa.
2. Hindi po. Silaaymga dayuhanna
nagtungosa Pilipinas.
3. May kaugnayansilasa pananakop
sa Pilipinas.Silaaynamunosa
panahonng kolonisasyonngbansa.
Maaaringgamitin ng guro
ang mga lansangan o
lugar na malapit sa
tirahan ng kanilang mag-
aaral. Siguraduhin
lamang na ito ay
ipinangalan sa mga
dayuhan na nagingbahagi
ng pananakop sa ating
bansa.

3
AngGawain 2, na pinamagatangMapa-nakopay bahagi pa dinng
Alamin. Naiibaitosa unang gawaindahil angnakaraan ay isang hookup
activity. Samanatala,layuninnamanngGawain2 na: (1) malamanang
kaalamanat pag-unawang mag-aaral ukol sanakaraang aralino modyul,at
(2) Lawakng kaalamanng mag-aaral sa mga tatalakaying aralin. Hindi
kinakailangangmagtalakayangguroo kaya ay magdagdagng bagong
kaalamansa bahagingito.
Balikanangmga tinalakaysa nakaraangaralino modyul at
iugnayitosa kasalukuyanggawain. Gamitinangunangmapana
nagpapakitangmga nasakopna bansa sa Timogat KanlurangAsya.
Ipaturosa mga mag-aaral ang mga lupainna nasakopng
mga Kanluraninsamga nabanggitnarehiyon.
PamprosesongTanong
Sagutin ang sumusunod
na tanong:
1. Ano-ano ang mga
bansang Asyano na
nasakop ng mga
Kanluranin?
2. Bakit sinakop ng mga
Kanluranin ang
karamihan ng mga bansa
sa Asya?
3. Paano nakaapekto sa
pamumuhay ng mga
Asyano ang pananakop
ng mga Kanluranin?
Gamit ang mapang Asya,ipatukoynamansa mga mag-aaral kung
alinang mga bansasa Silanganat TimogSilangangAsyaangnasakopng mga
Kanluranin.
Mga mungkahi:
Kung may flaglets:
1. Maghanda ng tigli-limangpirasongflagletsngmgamananakopnabansa
(nasalarawansa kabilaang mga bandila)
Kung walang flaglets:
1. Gumupitng iba’tibanghugisna siyangmagigingbatayan(legend) ngmga
mananakopna bansa. Upang maiwasanang kalituhan,gamitinangmga
naunanglegendsaunangmapa (square – Portugal,triangle –France at cross
– Spain) mag-isipngibahugisparasa bang Kanluraningbansa.
2. Ipatukoysa mga mag-aaral ang lugaro bansa na nasakopng mga
Kanluraninsapamamagitanngpagdikitngflaglets(oginupitnapapel na
may iba’tibanghugis) samapa.
3. Ipasagot ang pamprosesongtanong.
4. Bigyangpansinang ikatlongtanongdahil itoangmagsisilbingbatayan
kungtalagang naunawaanngmag-aaral ang aralinna ito.

4
AngGawain 3, Hagdan ng AkingPag-unladngsiyang
panghulinggawain parasa bahagi ng Alaminsaaralinna ito.
Kaibaitosa unang dalawanggawaindahil isaitonghalimbawang
mapof conceptualchange. Pinasasagutanangmapof
conceptualchangesabahagi ng Alaminupangmasukatang
paunangkaalamanat pag-unawang mga mag-aaral tungkol sa
paksa. Maaari dinna magbigayng kanilangmgatanongang mga
mag-aaral sa bahagingito. Nasa pagpapasiyangguro kungano
ang mapof conceptualchangenakaniyanggagamitin.
Babalikanngmga mag-aaral ang kanilangmgapaunangsagot sa
hulingbahagi ngaralin,kadalasanitoay ginagawasa bahagi ng
Reflect/Understand.
Pasagutansa mga mag-aaral ang bahagi ng Hagdan na AngAking
Alamat NaisMalaman. Sa bahagi na Ang AkingAlam,ipasulatsamga
mag-aaral ang kanilangmgakalamanat pag-unawaukol sa aralin.
Ipasulatnamansa bahagi na Naismalamanang kanilangmgatanong.
Ipaalalasa mga mag-aaral na magingmatalinosapag-iisipngtanongat
iwasanang mga tanongna ang sagot ay puromga impormsyonlamang.
Bagamat itoay mahalaga,hikayatinpadinang mga mag-aaral na
magbigayng mga tanongna mas mapanuri at mas malalim.Dapatding
ipaalalasamag-aaral na lagingisaisipangmga tanongupangmagsilbing
gabay sa pag-unawasapaksa ng aralinna kanilangtatalakayin.
Maaaring tanggapinang paunangsagotng mag-aaral sa bahagi ng
AngAkingAlamkahitna itoay mali o malayosa aralin. Samantala,dapat
gabayanng guro ang mga mag-aaral sa pag-iisipngmgatanong.
Angnatitirangdalawangbahagi ngHagdan ng AkingPag-unladay
sasagutanpa sa hulingbahagi ngReflectandUnderstand.

5
Pagkataposng bahagi ng Alamin,inaasahannamatutukoy o
maisasagawangguro ang mga sumusunod:
1. Mga paunangkaalamanat pag-unawangmga mag-aaral
tungkol saaralin.
2. Mailahad ang pangunahingtanongkaugnaysaaralin.
3. Maipaliwanagsamga mag-aaral ang mga sakop at daloy
ng aralin.

6
Angbahagi ng Paunlarinaymay layuninna pagtibayinat
palawakinangmga paunangkaalamanng mga mag-aaral ukol sa
aralin.Sa bahagingitomakikitaangmga karagdagangbabasahino
tekstona siyangmagpapalawakngkaalamanngmga mag-aaral.
Magbibigaydinang gurong mga mapanghamonggawainna
makatutulongupangmapalawakngangpag-unawang mga mag-
aaral sa aralin. Bahagi dinng Paunlarinangmga pormatibong
pagtataya (formative assessment).
AngGawain 4, na pinamagatangBalikanNatinayipapagawasa
mga mag-aaral upangbalikanang mga pangyayaringnagbigaydaansa
ImperyalismongKanluraninsaAsya. Bagamattinalakaynaitosa Aralin1 ng
Yunit3, mahalagana muli itongmatukoyngmga mag-aaral upangmakita
ang kaugnayanng mga nabanggitnapangyayari sa mga bansasa Silangan
at TimogSilangangAsya.
Mga hakbanginsapaggawang timeline:
1. Hatiinang klase sa pangkat. Maglaan ng sapat na oras upangmabasa ng
mga mag-aaral ang bahagingPaunlarinngAralin1,Yunit 3 na tumatalakay
sa mga pangyayaringnagbigaydaansa ImperyalismongKanluraninsaAsya.
2. Ayusinangmga pangyayari mulasauna hanggangsa pinakahuling
naganapsa pamamagitanngpagbuong timeline.
3. Ipalahadsa klase ang timeline. Ipasagotangmga pamprosesongtanong.
InaasahangSagot:
1. Maaaring napanatili ngmgabansa sa SilanganatTimogSilangang
Asyaang kanilangkalayaan. (Paalala:Maaaring tanggapin ang ibang sagot ng
mag-aaral kung ito ay mabibigyan niya ng maayos na pangangatuwiran.
2. Nasakopng mga Kanluraninangkaramihanng mga bansa sa Silangan
at TimogSilangangAsya.

7
5
Pear’s soap.
http://academic.reed.edu/humanities/11
0tech/romanafrica2/pears'soap.jpg.
Retrieved on December 7,2012.
Angpahayag na itoay dapat na ipaliwanagnggurosa mga
mag-aaral upangmakitanilaang kaugnayanng nakaraanggawain
(pagbuong timeline)sasusunodnamga gawain. Ipaliwanagdinsa
mga mag-aaral na sa bahagingitong aralinay susuriinangmga
dahilanngmga Kanluraninsapananakopng mgalupain. Dapat na
ipaalalasamga mag-aaral ang pagigingpatassa pagsusuri ng mga
pangyayari sa kasaysayan. Isasa paraan upangmaisagawaitoay ang
pag-alamsa panigng mga kabilangsapangyayari.
Sa Gawain5, Pagsusuri atGawain6, Kungikaway isang
mnananakopayaalaminng mga mag-aaral ang mga dahilanngmga
Kanluraninsapananakopngmga lupainsa Aprikaat sa Asya. Isasagawa
itosa pamamagitanng pagsusuri sadalawangprimaryangsanggunian:
ang una ay ang patalastasngsabon na Pears’soap atang tula ni
RudyardKippingnaThe White Man’sBurden.Sapamamgitannamanng
pagsagotsa Gawain 6, ay mabibigyanglinawsamgamag-aaral ang
pagtatanggol ngmga Kanluraninsakanilangginawangpananakop.
Mga Hakbangsa pagsasagawang Gawain5 at Gawain 6
1. Hatiinang klase sa limangpangkat.
2. Bigyanng kopyang mga sanggunianangbawat pangkatupang itoay
masuri.
Pangkat1 hanggang3 – mga bahagi ng tulang The White
Man’s Burden
Pangkat4 – patalastasngPears’soap
Pangkat5 – Gawain6
3. Ipaliwanagangpanutong gawain.

8
Sa pagsasagotng bawat pangkat,maaaringmagpagawang
powerpointpresentation,ipasulatsamanilapaperogawinitongpasalita
lamang. Mahalaga na sundinngpangkat ang chart na makikitasapahina
10 ng L.M. upangmaginggabay sa pagsusuri ngmga bahagi ng tulana
naitalagasa kanila.
Para naman sa pagkat4, ipasagotangpamprosesongtanongna
makikitasapahina8 ng L.M.
Para sa pangkat5 – pasagutanang mga tanongna nasa paligidng
imahe ngisangmanlalakbay,angkahonng pagbubuodatang
pamprosesongtanongnamakikitasapahina11 ng L.M.
4. Maglaan ng sapat na minutoupangmataposng mga mag-aaral ang
gawain.
PagpoprosesongGawain:
1. Bago ipalahadsaklase angkanilangmga sagotay
talakayinangpanimulangmga PrimaryangSanggunianna
sinuri. Hindi nakailanganpangtalakayinangnilalamanng
buongtula. Bigyangpansinlamangang mga bahagi na
sinuri.
2. Matapos nito, ipalahadsa pangkat1 hanggang 3 ang
kanilangmgasagot.
3. Maaaring magtanongo magdagdagng kaalamanang
guro mataposang bawatpangkat.
4. Iugnayang tula na The White Man’s Burdensa
nilalamanngpatalastasngPears’soap. Pagkataposay
ipaulatsa klase angsagot ngpangkat 4 sa mga
pamprosesongtanong.

9
5. Ipaliwanagsamga mag-aaral na ang mga sinuring
primaryangsanggunianaybataysa pananawngmga
Kanluranin. Itoaykanilangmgadahilankung bakitsila
nanakopng mga lupainsaAprikaat Asya.
Ipaliwanagdinnahindi kinakampihanangmga
Kanluraninsubalitlayuninlamangnggawainna
maunawaanang panigngmgaKanluranin.
6. Pagkatapositongipaliwangsamgamag-aaral ay ipaulat
sa klase angmga sagot ng pangkat5 sa Gawain6.
Itanongsa klase angpamprosesongtanongat magkaroonng
malayangtalakayantungkol dito. Maaaringtanggapinng
guro ang mga sagotng mag-aaral subalitdapatniyagabayan
ang mga mag-aaral. Gayundin,kailanganna
mapangatuwirananngmgamag-aaral ang kanilangsagot.
Bagot,
Pina-drawingkoito
kay ebok.

10
Matapos matalakayang mga sagotng limangpangkatsa
Gawain5 at Gawain6 ay mabibigyanglinawnaangmga dahilanng
mga KanluraninsapananakopsaAprikaat Asya.
Mahalagang ipaliwanagsamgamag-aaral na ano man ang
sitwasyonatmga kagamitanna mayroonang isangtao o ang isang
bansa,hindi itosapatna dahilanupangsilaaymanakopng ibapang
bansa. Samakatuwid,bagamatmaymgadahilanna ibinigayangmga
Kanluranin,hindi itosapatupangmabigyannghustisyaangdinanasna
paghihirapatpagmamalupitngmga Asyanonakanilangsinakop.
Upang lubositongmaunawaanngmga mag-aaral,ipaisipsa
kanilaangsitwasyonnamarami silangperaat mga tauhan,kailangan
niyang lupainupangmapalawakpaang kaniyangpag-aari at
kayamanan. Sapat ba itongdahilanupanggamitinangkaniyanglakas
upangmapalayasang mga katutubona naninirahansaisangmalawak
na lupainnanaisniyangmaangkin?
Samakatuwid,angpananakop,anomanang paraan at dahilan
ay isanghindi katanggap-tanggapnagawain.
Sa bahagingitoay pag-ugnayinangmga sagotng mag-aaral sa
Gawain4, Timelinenanagpapakitangmga pangyayaringnagbigaydaan
sa ImperyalismongKanluranin,Gawain5at Gawain6, pagsusuri sa mga
katuwiranngmga Kanluraninsapananakop. Makikitaditona dahil sa
kanilangmgapangangailanganatsa kanilangkakayahangmanakop,
naisakaturapanngmga Kanluraninangkanilanglayunin. Maraming
bansa sa SilanganatTimog-SilangangAsyaangnasakopng mga
Kanluranin. Ipaliwanagsamag-aaral na itoay may dalawangbahagi:ang
Unang Yugto at IkalawangYugtong ImperyalismongKanluraninsaAsya.

11
Matapos ang pagganyakna gawainay balikanangkahuluganng
mga konseptongImperyalismo,Kolonyalismo,Protectorate,at
Concession.Ipaliwanagsamag-aaral na hindi lamangitonaganapsa
Timogat KanlurangAsya. Mas higititongnaranasanng mga bansasa
SilanganatTimog SilangangAsyanoongUnangYugto ng
ImperyalismongKanluranin. Sapamamagitanngmapa, gabayanang
mga mag-aaral sa pagsusuri ngmga paraan at dahilanngpananakopng
mga KanluraninsaAsya.
Sa bahagingitoay sisimulannangtalakayinangmgalupainsa
SilanganatTimog SilangangAsyananasakopng mga Kanluranin,
mga mananakopna Kanluranin,mgadahilanatparaanng
pananakopat mga patakaranat epektonito.
Bilang pagganyak, ipasuri sa mga
mag-aaral anglarawan. Itanong angmga
sumusunod:
1. Ano ang ginagawa ngmga taosa
larawan?
2. Saankumakatawan ang mga simbolona
pizza pie, kutsilyo,, mga taong nakaupoat
at taong nakatayo?
3. Anong pangyayari sa kasaysayanng
Asya angtinutukoysa larawan?
4. Bakit sinakop ngmga Kanluraninang
mga bansa sa Silanganat Timog Silangang
Asya?
5. Paanonabago ang pamumuhayng mga
Asyanosa mga nabanggit na rehiyon
noong panahon ngImperyalismong
Kanluranin?

12
Upang mas magingmaayosang pagtuturo,palakihinangmapa
at ipaskil sapisara. Isa-isangidikitngguroang mga speechballoonsa
mapa bataysa mga tinutukoynalugar.Maaari dingtumawagng mag-
aaral upanggawinito.
Matapos nito, bigyanngsapat na oras ang mga mag-aaral na
suriinangmga impormasyonsamapa.
Pagkataposmasuri ang mapa,talakayinsa klase ang
nilalamannitosapamamagitanngpagsagotsa Gawain7 na
pinamagatangMap analysis.
Mga mungkahi:
1. Malayang talakayan – isusulatngguro ang mga tanongsa pisara.
Ibabahagi ngmga mag-aaral kanilangmga sagotsa bawattanong.
Isusulatsang guro sa tapat ng mga tanongang mga pangunahing
ideya(keyideas) mulasamga sagot ngmag-aaral.
2. Findyour partner– bigyannglaya ang mga mag-aaral na pumili ng
kanilangkaparehaupangsuriinangmapaat sagutinangmga tanong.
Tumawagng hanggang tatlongmagkaparehaupangisulatsapisaraat
ipaliwanagangkanilngsagot.

13
Natukoy mo sa nakaraang gawain ang mga lupain na
sinakop ng mga Kanluranin noong Unang Yugto ng
Imperyalismong Kanluranin. Nagbigay din ito sa iyo ng
paunang kaalaman sa mga dahilan ng kung bakit ito
sinakop ng mga Kanluranin. Upang mas mapalawak pa
ang iyong kaalaman at pag-unawa ukol sa mga dahilan at
iba’t ibang paraan ng pananakop ng mga Kanluranin sa
Silangan at Timog Silangang Asya, basahin at unawain mo
ang sumusunod na teksto.
AngGawain 7 ay nakatulongsa mga mag-aaral upang
magingpamilyarsamga lugar at bansa sa SilanganatTimog
SilangangAsyananasakopng mga KanluraninnoongUnang
Yugto ng Imperyalismo. Makatutulongitoupangmaunawaan
ng mag-aaral ang mga dahilankungbakithinangadngmga
Kanluraninnamasakopang mga nabanggitnalugar.
Upang mas mapalawakpaang kanilangkaalamanukol
sa aralin,tatalakayinngguroang mga tekstona naglalahadng
mga nasakopna bansa sa SilangangatTimogSilangangAsya,
mga Kanluraningbansanananakop,mga dahilanatparaan ng
pananakop,mgapatakarang ipinatupadatepektonitosa
pamumuhayngmga Asyano.
Mahalaga na bigyang-diinngguroang mga
impluwensiyangmgaKanluraninnanagdulotngpagbabago sa
pamumuhayngmga nasakopna lupainobansa.

14
Tuladng pagtalakayng mga Aralin1 sa Yunit III,
bibigyangpansinsabahagingitoangUnang Yugto ng
ImperyalismosaAsyanoongika-16 at ika-17 siglo. Susuriinang
mga nagingkaranasanng mga bansa sa SilanganatTimog
SilangangAsyasapanahonna ito.
Upang mas magingmalinawsamga mag-aaral ang
ugnayanng mga pangyayaringnagbigaydaansa
ImperyalismongKanluraninsaAsya,balikanang
paksana itogamitang graphicorganizerna
makikitasaL.M. pahina15 – Batay sa nakaraang
aralin!. Makatutulongitoupangmaiugnayngguro
ang epektongmga nabanggitnapangyayari sa
mga bansa sa SilanganatTimogSilangangAsya.
Batay sa nakaraangaralin!
Mga pangyayaring nagbigay-daan sa Unang
Yugto ng Imperyalismong Kanluranin sa Asya
M
e
r
k
a
n
t
i
l
i
s
m
o
P
a
g
b
a
b
a
g
o
sa
P
a
g
l
a
l
a
y
a
g
P
a
g
h
a
h
a
n
a
p
ng
B
a
g
o
n
g
R
u
t
a
P
a
g
l
a
l
a
k
b
a
y
ni
M
a
r
c
o
P
o
l
o
K
r
u
s
a
d
a
Unang Yugto ng
Kolonyalismo at
Imperyalismo sa Asya (Ika-
6 at Ika-17 siglo)
Natutunan mo sa nakaraang
modyul ang mga
pangyayaring nagbigay-daan
sa Unang Yugo ng
Imperyalismong Kanluranin
sa Asya. Natukoy mo din
ang mga bansa sa Timog at
Kanlurang Asya na nasakop
ng mga Kanluranin at kung
bakit ito sinakop.

15
Bago talakayinangnilalamanngteksto, ipaturosamapa
ang mga bansana kabilangsaSilangangAsya. Matapositoay
ipaliwanagsamgamag-aaral ang kalagayanng SilangangAsya
bago ang Unang Yugtong ImperyalismongKanluranin.
Ipaliwanagdinangnagingkaranasanng mga bansadito sa
nasabingpanahon.
Mahalaga na mabigyang-diinnahindi gaanong
naapektuhanangmga bansasa SilangangAsyanoongUnang
Yugto ng ImperyalismongKanluanin. Bagamatmaymga
daungano sentrong kalakalannanapasakamayng ilang
Kanluranin,napanatili ngmgabansaditoang kanilangkalayaan.
Subalit,nakapasokatnasakopdinang kanilangmgabansa
noongIkalawangYugtong Imperyalismo.
Bago talakayinangnilalamanngteksto, ipaturosamapa ang
mga bansa na kabilangsaTimogSilangangAsya. Paghambinginang
karanasanng dalawangrehiyon. Ipaliwangsamag-aaral na kungang
SilangangAsyaay hindi gaanongnaapektuhan,karamihannamanng
mga islaat sentrong kalakalansaTimogSilangangAsyaay nasakkopng
mga Kanluranin.
Ipaturodinsa mapa ang mga bansangKanluraninnananakop
noongUnang Yugto ng Imperyalismo. Mataposnito, pagtuunanng
mas mahaba,mas malawakat mas malalimnatalakayanangmga
nasakopna bansa at lupaintuladngPilipinas,Indonesia,atMalaysia.
Ipaturomuli sa mapa ang mga islangmga nabanggitna
bansangAsyanona nasakopng mga Kanluranin.

16
Talakayinangnilalamanngtekstoukol sapananakopsa
Pilipinas,IndonesiaatMalaysia.
Mga mungkahi:
1. Malayang talakayan – ipabasasa mga mag-aaral ang nilalaman
ng teksto. Ipaturosa mapa ang mga nabanggitnalugar.
2. Groupreporting – hatiinang klase saanimna pangkat.Ipaulat
ang nilalamanngmga teksto. Bigyannglayakung paanoito iuulat
sa klase.
Pangkat 1 at 2 – Pilipinas
1 – Nakasakop,mgalugar na nasakop,paraanng pananakop
2 – Mga ipinatupadnapatakaranng mga Espanyol
Pangkat 3 at 4 – Indonesia
4 – Mga ipinatupadnapatakaranng mga Dutch
Pangkat 5 at 6 - Malaysia
6 – Mga ipinatupadnapatakaranng mga Kanluranin
3. MalikhaingPresentasyon –ipalahadsamag-aaral ang nilalaman
ng tekstosa malikhaingpamamaraan.
Mga halimbawa:
Pagguhitnglarawangdiwa(postermaking)
Pagbuong tulao jingle
Papapakitangdula-dulaan
Pagguhitngcomic strip
Pagpapakitangtableaux

17
Talakayinangmga impormasyonnanasa paligidngteksto.
Iugnayitosa karanasan ng bansasa ilalimngpananakopngmga
Kanluranin. Sapagtalakaynito, maaaringgumamitngmga larawan,
mapa,dokyumetaryoatibangkagamitanna makatutulongsamag-
aaral upangmas maunawaanang mga impormasyon.
Matapos ang pagtalakaysa mga nilalamanngtekstongng
bawatbansa, pasagutansa mag-aaral ang gabayna tanongsa
pamamagitanngmalayangtalakayan. Sa pamamagitanngpagsago
sa mga tanongay makabubuong paglalahatangmga mag-aaral ukol
sa kanilangnatutunanatnaunawaansa mga kaganapansa bawat
bansangtinalakay.

18
Inaasahangsagot:
Bilangpaglalahat,pasagutanangGawain8 – Paghahambing. Sa
pamamagitannggawainna ito ay makikitangmga mag-aaral ang
pagkakatuladatpagkakaibang karanasanng mga bansa sa Silanganat
TimogSilangangAsyasa Unang Yugtong ImperyalismongKanluranin.
Nasakop
na bansa
Kanluraning
bansa na
nakasakop
Dahilan ng
Pananakop
Paraan ng
Pananakop
Patakarang
Ipinatupad
Epekto
China
Portugal
(ilang
daungan
lang)
Upang
makontrol
ang
kalakalan
Pakikipagkalakalan
Pagkontrolsa
kalakalan
(kabuhayan)
Bataysa
pagsusuri ng
mag-aaral
Espanya –
buong
bansa
Mayaman
sa ginto,
may
mahusay
na
daungan
Paggamitng dahas,
pakikipagkaibiganat
pagpapalaganapng
Kristiyanismo
Tributo, Polo,
Monopolyo,
Senralisadong
Pamamahala
(Kabuhayan,
kutura at
Pamahalaan)
Bataysa
pagsusuri ng
mag-aaral
Portugal,
Netherlands
at England
Mayaman
sa
pampalasa
, sentro ng
kalakalan
at daungan
Pakikipagkalakalan,
paggamitng dahas,
divide and rule
policy
Monopoloyo
sa kalakalan,
pagkontrolsa
mga ruta
(Kabuhayan)
Bataysa
pagsusuri ng
mag-aaral
Portugal,
Netherlands
at England
Mayaman
sa
pampalasa
, sentro ng
kalakalan
at daungan
Paggamit ng dahas
at
pakikipagkalakalan
Monopoloyo
sa
pangangalakal
ng mga
pampalasa
(Kabuhayan)
Bataysa
pagsusuri ng
mag-aaral
Pilipinas
Indonesia
Malaysia

19
Mga mungkahi sapagsagotsa Gawain 8:
1. Individual work –pasagutansa mag-aaral.Maaring ipagawabilang
Takdang Gawain. Ilalahadangsagot sa susunodnapagkikita.
2. Group work – (kungitoang ipagagawang guro, magpadalangmga
sumusunodnakagamitan:manilapaper,pentelpen,coloredpapers) - hatiin
ang klase saapat na pangkat.
Pangkat1 – China
Pangkat2 – Pilipinas
Pangkat3 – Indonesia
Pangkat4 – Malaysia
Maglaan ng sapat na oras upangmapunuanng pangkatng tamang sagot
ang chart. Ipalahadsa klase angkanilangsagot.
3. Malayang Talakayan – ipapaskil oiguguhitngguroang chart sa pisara.
Tatawag ng mag-aaral upangpunanng tamang sagot ang chart.
Pagkataposng Gawain8, (alinmansamga mungkahi ang
ipinagawangguro) ay pasagutanang mga pamprosesongtanongsa
pamamagitanngmalayangtalakayan.
Inaasahangsagot:
1. Spain,Portugal,NetherlandsatEngland
2. Upang mapaunladangkanilangkabuhayanatmapalawakang
kanilangkapangyarihan
3. Hindi.Dahil maymga lugar o bansana agad sumunodsa naisinng
mga Kanluranin. Angmgatumutol namanay ginamitanngpuwersa.
4. Oo. Dahil sa lakasng puwersangmga Kanluranin. Angibanamanay
hindi nanakipaglabanupangmaiwasanangpagdanakng dugoat
madamayang mga inosentengmamamayan.
5. Hindi. Bagamat may mga nabagoat nakatulong,karamihansamga
patakaran na ipinatupadngmgaKanluraninaynakasamasa mga
Asyano. Pinakamalakingepektoayangnaranasangpahihirapsa
kabuhayanngmga nasakopna lugar o bansa.

20
Maaring magbigay ng mahabang pagsusulit matapos
ang pagtalakay sa Unang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin
sa Silangan at Timog Silangang Asya (ika-16 at ika-17 siglo).
Nakita ng mga taga Europe ang malaking pakinabang
na kanilang nakuha mula sa pagkontrol sa mga lupain o
pagsakopng bansasa Asya. Dahil ditopatuloy nilang kinontrol
ang mga lupain na kanilang nasakop. May ilang Kanluraning
bansa na nanakop ng lupain noong Unang Yugto ang nanghina
dahil sa pakikidigmasaibangbansao kaya ay dulotng suliranin
sa kanilang bansa. Ilan sa mga ito ay ang Portugal at Spain.
Ang dalawang bansa na ito ay hindi na nakapanakop pa ng
lupain at nawala sa kanila ang kanilang mga pagmamay-aring
daunganat bansa sa Asya. May mga bagongKanluraningbansa
ang lumakas tulad ng Germany, France at United States. Ang
mga bansang ito ay nanakop din ng lupain sa Asya. Bukod sa
kapakinabangan na nakukuha sa pananakop ng mga lupain sa
Asya,bakitnga ba nagpatuloyatlalongumigtingang pagnanais
ng mga Kanluranin na makapanakop ng lupain?
Ipaliwanag sa mag-aaral na matapos ang ika-17 siglo,
nagkaroon ng mga pagbabago sa pamumuhay ng mga
mamamayan sa Europe at United States. Sa panahong ito
nagsimulaangtinatawagna Industrial Revolution kung saan ay
lalo pang umunlad ang teknolohiya na siyang nagpabago sa
paraan ng paggawa ng produkto at paghahangad sa
paglilingkod. Isa ang Industrial Revolution sa mga dahilan ng
patuloynapananakop ng mga Kanluranin. Itoangtinatawagna
Ikalawang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin na naganap
noong ika-18 at ika-19 na siglo.

21
Nagaganap sa inyongbansa angmalaking
pagbabago,naimbento ang mga makabagong
makinarya sa nagpabilissapaggawa ngmga
produkto. Balitang-balita sa inyonglugar na
makakukuha sa Asya ng mga materyales na
magagamit sa paggawa ng produkto na maaaring
ipagbili upangumuland angiyongpamumuhay.
Nagpalabas ngpaanyaya anginyongHari
na naghihikayatsa mga kalalakihan na sumama sa
paglalakbay sa Asya upangmanakop ng lupain.
Sasama ka ba?
SASAMA KA BA?
Bago magsimulaangpagtalakaysa IkalawangYugtong
ImperyalismongKanluranin,isagawasaklase anggawainna
pinamagatangSasamaka ba? Ipakitaang mga larawansa itaasat basahin
ang kuwentotungkol dito. Alaminkungsasamaohindi angmag-aaral at
ipapaliwanag angkanilangsagot.
Sa iyongpalagay,saangkontinente naganapang
paanyayang Hari? Bakit?
Anoang nagingepektongpaanyayang Hari sa
kaniyangmgamamamayan?

22
Gamit ang mapang Asya,suriinangmga lupainat bansasa
SilanganatTimog SilangangAsyananasakopng mga Kanluraninnoong
IkalawangYugtong ImperyalismongKanluranin. Makikitasamapa ang
mga nanakopna Kanluraninatmga dahilankungbakititosinakop.
Mahalaga itoupang makitang mga mag-aaral ang lokasyonng
mga nasakopna lupain.
Upang mas magingmaayosang pagtuturo,palakihinangmapa
at ipaskil sapisara. Isa-isangidikitngguroang mga speechballoonsa
mapa bataysa mga tinutukoynalugar.Maaari dingtumawagng mag-
aaral upanggawinito.
Matapos nito, bigyanngsapat na oras ang mga mag-aaral na
suriinangmga impormasyonsamapa.
Sa pamamagitanng dalawanghulingtanong(pahina21),
matutukoyngmga mag-aaral na ito ay naganapsa kontinente ng
Europe. Nanakopng lupainangmga Kanluranindahil marami sa
kanilaangtumugonsa paanyayang kanilangHari. Bukod sa
pagpapakitangkatapatan at pagmamahal sa kanilangpinuno,
kapalitdinna kanilangpagsamaangposibilidadnapagkakaroon
ng maayosna pamumuhay.
Muli,ipasuri samga mag-aaral ang mapa ng Asyana
nagpapakitangmga lupainsa SilanganatTimogSilangangAsyana
nasakopng mga Kanluranin,mgadahilanatang mga nanakopna
bansa noongIkalawangyugtongimperyalismo.

23
Pagkataposmasuri ang mapa,talakayinsa klase ang
nilalamannitosapamamagitanngpagsagotsa Gawain9 na
pinamagatangMap analysis. Bagoisagawaang Gawain9, ipaalalasa
mga mag-aaral na dalhinangkanilangsagutangpapel naginamitsa
Gawain7. KailangannilaitosapaghahambingngUna a Ikalawang
Yugto ng Imperyalismo.
Ipaalalasa mga mag-aaral na katuladdinitong Gawain7.
Angpagkakaibalamangay nakapokusitosa IkalawangYugtong
Imperyalismo.
Kapag ipinaskilngguroang chart, sabihinsamag-aaral na ang
sasagutanay ang kolumna – IkalawangYugtong Imperyalismobatay
sa mga tanongna makikitasa gitnangkolum.
Mga mungkahi:
1. Malayang talakayan – isusulatngguro ang mga tanongsa pisara.
Ibabahagi ngmga mag-aaral kanilangmga sagotsa bawattanong.
Isusulat ngguro sa tapat ng mga tanongang mga pangunahingideya
(keyideas) mulasamgasagot ng mag-aaral.
2. Findyour partner– bigyannglaya ang mga mag-aaral na pumili ng
kanilangkaparehaupangsuriinangmapaat sagutinangmga tanong.
Tumawagng hanggang tatlongmagkaparehaupangisulatsapisaraat
ipaliwanagangkanilangsagot.
Matapos masagotang mga tanong sa kolumngIkalawang
Yugto ng Imperyalismo,ipasulatoipaulatangsagotsa Gawain7 at
ilagayitosa kolumna Unang Yugtong Imperyalismo. Bigyanngsapat
na oras ang mag-aaral upangsuriinang pagkakatuladatpagkakaibang
mga sagot sa kolumnaUnang Yugto ng Imperyalismoatkolumna
IkalawangYugtong Imperyalismo.

24
Pagkataposmasuri,magsagawangmalayangtalakaynupang
masagotang mga pamprosesongtanong.
Inaasahangsagot:
1.
nahinto– Espanya,Portugal
nagpatuloy – NetherlandsatEngland
nagsimula– France,Germany,UnitedStates
2. Opo. Dahil nagpatuloyangpaghahangadng mga Kanluraninna
makapanakopnglupainupangmapaunladangkanilangbansa.
Samakatuwid,mataaspadinang pagnanaisng mga Kanluraninna
makontrol angkalakalan,angmakakuhang mga hilawnamateryalesat
gawingpamillihanngmgasobrang produktoangmga nasakopna lupain
sa Silanganat TimogSilangangAsya.
AngGawain 9 ay nakatulongsa mga mag-aaral upangmaging
pamilyarsamga lugar at bansa sa SilanganatTimogSilangangAsya
na nasakopng mga KanluraninnoongIkalawangYugtong
Imperyalismo. Makatutulongitoupangmaunawaanngmag-aaral
ang mga dahilankungbakithinangadngmga Kanluraninnamasakop
ang mga nabanggitna lugar.
Bukoddito, ginamitdinangmapa at ang chart upang
maipaghambingangmgadahilanat nasakopna lupainnoongUnaat
IkalawangYugtong ImperyalismongKanluranin.
Upang mas mapalawakpaang kanilangkaalamanukol sa
aralin,tatalakayinngguroang mga tekstona naglalahadngmga
nasakopna bansa sa SilangangatTimogSilangangAsya,mga
Kanluraningbansanananakop,mga dahilanatparaan ng pananakop,
mga patakarangipinatupadatepektonitosapamumuhayng mga
Asyano.
Mahalaga na bigyang-diinngguroang mga impluwensiyang
mga Kanluraninnanagdulotngpagbabagosa pamumuhayngmga
nasakopna lupainobansa.

25
Ipaliwanagsamga mag-aaral na hindi nataposang
pananakopng lupai ngmg Kanluraninmataposangika-17 siglo.
Nangpumasokang ika-18 siglo,marami pangKanluraningbansa
tuladng UnitedStates,Germanyat France ang nanakopdinng
mga lupainsaAsya.
Ilahadsa kanilaangmga tanong na mababasasa
panimulangbahagi ngL.M. pahina24.
Upang mas maunawaanng mga mag-aaral ang
kaugnayanng Unang Yugto at IkalawangYugtong Imperyalismo,
talakayinsaklase ang graphicorganizernanagpapakitang Sanhi
at Epektong mga pangyayari noongika-18at ika-19na siglo. Sa
pagtalakay,maaaringisulatangmga sanhi sa coloredpapero
cartolinaat idikititongguro sa pisara. Samanatala,isulatdinang
mga dailansa coloredpaperocartolina. Idikititosa pisara
subalithuwagitapatsa mga sanhi. Tumawagng mag-aaral na
siyangmaglalagayngEpektosa bawatSanhi ng IkalawangYugto
ng Imeperyalismo. Ipapaliwanagsamag-aaral angkaniyang
sagot.
Maaari din nmangang guro ang magtalakayngmga Sanhi
at Epektong IkalawangYugong ImperyalismongKannluraninsa
SilanganatTimog SilangangAsya.
Batay sa mga nakaraang Aralin!
Kompetisyon ng mga
Kanluranin sa pananakop
ng mga lupain at pagkontrol
sa kalakalan
SANHI
Mataas na pangangailangan
sa mga hilaw na materyales
Pinamahalaan at kinontrol ng
mga Kanluranin ang
ekonomiya ng mga Asyano
Kinontrol ng mga Kanluranin
ang kalakalan at pinagtanim
ang mga Asyano ng mga
produktong kailangan sa
kalakalan.
EPEKTO
Ikalawang Yugto
ng Imperyalismo
Naimpluw ensiyahan ng mga Kanluranin ang
ekonomiya, politika, lipunan at pamumuhay ng mga
bansang Asyano na kanilang nasakop
Mapagdadalhan ng
sobrang produkto
Kumita ang mga Kanluranin
dahil ipinagbili nila ang mga
sobrang produkto sa kanilang
mga kolonya sa Asya.
Napabilis ang antas ng
produksiyon dahil sa
naimbentong makinarya at
kagamitan noong panahon
ng Industriyalisasyon
Ginamit ng mga Kanluranin
ang mga likas na yaman ng
mga nasakop na bansa
upang makagaw a ng mas
maraming produkto
Mga salik na nagbigay-daan sa Ikalaw ang Yugto ng
Imperyalismong Kanluranin sa Asya

26
TalakayinangIkalawangYugtong Imperyalismong
KanluraninsaAsya. Magsimulasa pagtalakaysa SilangangAsya
katuladng ginawasa Unang Yugto. Dalawangbansa ng
binigyangpansinsaSilangangAsya:angChinaat Japan.
Ipaliwanagsamag-aaral ang ugnayanng Chinasa mga
bansangAsyanoat Kanluraninbagoangpanahonng
Imperyalismoupangmagkaroonsilangideyasakarangayaanat
katanyaganng China. Bigyang-diinnamasmakapangyarihan
ang Chinakungihahambingsamga Kanluraningbansasa
panahonna ito.
Talakayindinangmga pangyayaringnagbigay-daansa
unti-untingpagbukasngChinasamga dayuhanhanggangsa ito
ay tuluyangmapasokngmga Kanluraningbansa.
Bigyang-diinangepektongpagkakahati ngChinasa mga
Spheresof Influence dulotngpagkatalonitosapakikidigmasa
mga Kanluranin. IpaliwanagdinkungbakithinangadngUnited
Statesna ipatupadangOpenDoor PolicysaChinasa halipna
Sphere of Inluence.

27
Tanyag ang Chinasa
Asyaat Europe dahil sa
maunladna
ekonomiyaatkahanga-
hangangkabihasnan
Maaaring gamitinanggraphic organizersaibabaupang maipakitaang
kalagayanng Chinabagoat noongPanahonngImperyalismong
Kanluranin
IpinatupadngChina
ang isolationismoang
paghihiwalayna
kaniyangbansamula
sa mga dayuhan
Nagsimulaang
pagpasokng mga
Britishngproduktong
opyosa mga daungan
ng China
Naganapang Una at
IkalawangDigmaang
Opyosa pagitanng
Englandat France
labansa China
Nataloang Chinadahil
dito, maraming
daunganang nabuksan
at tuluyannang
napasokng dayuhan
ang buongbansa
Pinaghatianngmga Kanluranin
ang Chinasa pamamagitanng
Sphere of Influence. Hiniling
naman ngUnitedStatesang na
ipatupadangOpenDoor Policy
Talakayinang mga DigmaangOpyogamitang graphic
organizernaito. Pasagutansa mag-aaral ang gabayna
tanong.
Patas ba ang nilalaman ng mga
Kasunduang Nanking at Tientsin? Bakit?

28
Talakayinangpagpapatupadng Sphere of Influence
sa China. Bigyang-diinkungbakitnagkasundoangmga
KanluraninnahatiinangChinasa mga spheresof influence. .
Gamitinang larawanat mapa upangmaipaliwanagng
maayossa mga mag-aaral ang konseptongSphere of
Influence. Makikitadinsamapa ang mga lugarna sakopng
sphere of influence atkungsinoang Kanluraninnanagmamay-
ari nito.
Siguraduhinnamasasagotng mag-aaral ang gabayna
tanongsa malayangtalakayan.

29
Ipaliwanagangkaugnayanngsphere of
influencesapagpapatupadngOpenDoor Policyat
ang nagingepektonitosabansangChina.
Pasagutansa mga mag-aaral ang gabay na
tanongsa malayangtalakayan.
Maaaring gamitinanglarawansa pagtalakayng
OpenDoor Poicysa China.
http://www.google.com.ph/imgres?hl=fil&sa=X&tbo=d&biw=
1024&bih=473&tbm=isch&tbnid=JgNpjR83Ymkz0M:&imgrefu
rl=http://www.dipity.com/tkarabet/Imperialistic-
China/&docid=IoC1t-
nCJotZfM&imgurl=http://cdn.dipity.com/uploads/events/c70
6e0ed9abdb1c7d7ac80fbcb386eff_1M.png&w=600&h=477&
ei=UW_RUMaTIPGSiAfMxYD4CA&zoom=1&iact=hc&vpx=107

30
Magbigayng formative assessmentpagkatapos
matalakayang paksaukol sa China.
Mungkahi:ExitCard
Panuto:Punanng sagot ang mgabahagi ng exitcard.
Pangalan: Grado at Pangakat:
Paksa:
Angakingmga natutunanukol sa Imperyalismosa
Chinaay:
Angmga sumusunodangpagbabago na naganap sa
Chinadahil sa imperyalismongKanluranin:
Angmga bahagi ng paksa na hindi kogaanong
naunawaanay:
Angakingtanong ukol sa paksaay:
Pag-aralanng guroang mga sagot ng mag-aaral
sa exitcard. Gawinitongbatayankung kailanganpaba
niyangbalikanangpaksao maaari nang magpatuloysa
susunod.

31
Matapos matalakayang China,aytalakayinnamanang
isapang bansa sa SilangangAsyananapasokdinng mga
KanluraninnoongpanahonngIkalawangYugtong
ImperyalismosaAsya.
Ipakitaang bandilangJapanat magsagawang semantic
webbingupangmabatidangmga ideyangmag-aaral ukol sa bansang
ito.
I-prosesoangsagotng mga mag-aaral. Bilangpagtatapos,
tanunginangmga mag-aaral:Sa iyongpalagay,nasakopdinkayang
mga KanluraninangbansangJapan? Bakit?
Magbigay ng mga salita na
maglalarawan sa bansang Japan.
Ipaliwanag.
Talakayinangnilalamanngteskto.Gumamitngmapa upang
maituroang lokasyonngJapan. Kailangandinitoupang
maipaliwanagkungbakithinangadngUnitedStatesnaitoay
mabuksan.
Pasagutansa mag-aaral ang gabay na tanongsa
malayangtalakayan

32
IpaliwanagkungpaanotinaggapngJapan ang
pagpasokng mga Kanluraninsabansa. Bigyang-diinang
ginamitnaistratehiyangmga namunosa bansaupang
mapaunladangbansa sa harap ng bantang pananakopng
mga Kanluranin.
Bilangpaglalahat,paghambinginangkaranasanng
bansangChinaat Japan noongpanahonng IkalawangYugto
ng ImperyalismongKanluraninsaAsya. Gumamitngvenn
diagramsa paghahambing.
China Japan

33
Ipaliwanagsamag-aaral na hindi lamangangSilangangAsya
ang naapektuhanngIkalawangYugtong ImperyalismongKanluranin.
Nagpatuloydinitosamga bansa sa TimogSilangangAsya.
Dahil sa paghahangadng mga Kanluraninsamgalikasna
yamanat pagkontrol sakalakalanngmga bansa sa TimogSilangang
Asya,nagpatuloyangpamumunongmga Kanluraninsamga bansasa
rehiyongito.
Ipaturosa mga mag-aaral ang mapa ng TimogSilangangAsya
at tukuyinangmga bansa na kabilangdito.Pagkatapos,talakayinang
mga bansa sa TimogSilangangAsyananasakopnoongIkalawang
Yugto ng ImperyalismongKanluranin.
Talakayinangnilalamanngtekstoukol sakaranasan ng Pilipinas
sa ilalimngpananakopngUnitedStatesnoongIkalawangYugtong
ImperyalismongKanluranin. Bigyangpansinangmgadahilanat paraan
ng pananakop,mgaipinatupadnapatakaranat epekto, atang mga
pagbabagongnaganapsa pamahalaan,ekonomiyaatkulturang
Pilipinasdulotngpananakopngmga Amerikano.
Ipaliwanagangmga karagdagangimpormasyonatpasagutan
ang mga gabay na tanongukol ditosa isangmalayangtalakayan.
Gamitinang chartsa pagbubuodngpaksa.
Mga pagbabagong naganap sa Pilipinas noongIkalawangYugtong Imperyalismong Kanluranin
Pamahalaan Ekonomiya Kultura

34
Talakayinangnilalamanngtekstoukol sakaranasan ng
Indonesia(tinawagdingEastIndies) sailalimngpananakopngmga
Dutch noongIkalawangYugtong ImperyalismongKanluranin. Bigyang
pansinang mga dahilanatparaan ng pananakop,mgaipinatupadna
patakaran at epekto, atang mga pagbabagongnaganapsa pamahalaan,
ekonomiyaatkulturangIndonesia.
Ipaturosa mapa ang lokasyonngIndonesia,partikularangmga
islana nasakopng mga Dutch.
Mga pagbabagong naganap sa Indonesia noong IkalawangYugtong Imperyalismong Kanluranin

35
bansangMalaysiaat Singapore noongIkalawangYugtong
ImperyalismongKanluranin. Bigyangpansinangmgadahilanat paraan
ng pananakop,mgaipinatupadnapatakaranat epekto, atang mga
pagbabagongnaganapsa pamahalaan,ekonomiyaatkulturang
Malaysiaat Singapore
Ipaturosa mapa ang lokasyonngMalaysiaat Singapore,
partikularangmga islana nasakopng mga British.
Mga pagbabagong naganap sa Malaysia at Singapore noong Ikalawang Yugto ng
Imperyalismong Kanluranin

36
bansangBurma (Myanmar) noongIkalawangYugtong Imperyalismong
Kanluranin. Bigyangpansinangmgadahilanat paraan ngpananakop,
mga ipinatupadnapatakaranat epekto, atang mga pagbabagong
naganapsa pamahalaan,ekonomiyaatkulturangBurma.
Ipaturosa mapa ang lokasyonngBurma.
Mga pagbabagong naganap sa Burma (Myanmar) noong IkalawangYugtong Imperyalismong
Kanluranin

37
Talakayinangnilalamanngtekstoukol sa karanasan ng French
IndochinanoongIkalawangYugtongImperyalismongKanluranin.
Bigyangpansinangmga dahilanat paraan ng pananakop,mga
ipinatupadnapatakaranat epekto, atang mga pagbabagongnaganap
sa pamahalaan,ekonomiyaatkulturang Burma.
Ipaturosa mapa ang FrenchIndochinaat ang mga bansana
bumubuoditosakasalukuyan.
Mga pagbabagong naganap sa FrenchIndochina (Vietnam, Laos, Cambodia) noong Ikalawang
Yugto ng Imperyalismong Kanluranin

38
Bilangpaglalahat,ipaliwanagsamag-aaral namay malaking
epektosapamumuhayngmga Asyanoang naganapna pananakopng mga
Kanluranin. Ito ay dulotngmga patakaran na ipinatupadnilasamga
lupainnakanilangnasakop.
Pasagutansa mag-aaral ang chart, ipaliwanagsaklase ang
sagot.
Mga mungkahi:
1. Malayang talakayan – isulatang chartsa pisara,pasagutanito sa mag-
aaral sa pamamagitanngmalayangtalakayan. Pagtuunanngpansinang
mga epektongpatakarangito.
2. Pangkatanggawain – hatiinangklase sa pitongpangkat. Italagaang
isangbansa sa bawatpangkat.(Pangkat1 – China,Pangkat2 – Japan,
Pangkat3 – Pilipinas,Pangkat4– Indonesia,Pangkat5– Malaysia,
Pangkat6 – Indo-China,Pangkat7– Myanmar. Bigyanng sapat na oras
ang mga pangkatna masagutanang chart. Iulatitosa klase.
Talakayinangpamprosesongtanongsapamamagitanng
malayangtalakayan.
Inaasahangsagot:
1. England,Netherlands,France,Germany,atUnitedStatesof America.
2. Upang maymapagkunanng mga hilawnamateryales,may
mapagbilhanngmga sobrangproduktoat makontrol angkalakalansa
mga bansangAsyano.
3. Hindi. Bagamat karamihanng mga mananakopaygumamitng
puwersa,mayroondinnanakipagkaibigansamgalokal napinuno
habangang iba namanay kinontrol angkalakalan.
4. May mga patakaran na nakabuti samga Asyano,subalitkaramihansa
mga itoay nakasama sa kanila. Pangunahingnaapektuhanangkanilang
kabuhayan. Umunladang kanilangbansadulotngpagkontrol sa
kalakalanatekonomiyangmga bansang Asyano.

39
Matapos ang pagtalakaysa IkalawangYugtong
ImperyalismongKanluraninsaAsya,magsagawangpagsusuri
ng mga pagkakatuladatpagkaibanitosa Unang Yugto ng
ImperyalismongKanluranin. Gawinitosapamamagitanng
VennDiagram.
AngGawain 11 ay maaaringitalasa hanay ng Pag-unawa
(Understanding) naisasamga batayan ngpagmamarka (gradingsystem)
ng K to 12 Basic EducationCurriculum.
Ipagawaito ngisahan(individual) . Layuninnggawain naito na
masukatang pag-unawangmag-aaral ukol sa Una at IkalawangYugtong
ImperyalismongKanluranin. Maaaringipagawaitosa loobng klase okaya
ay ipagawabilanggawaingbahay.
Mga hakbangin:
1. Magsagawa ng paglalahatng Una at IkalawangYugtong Imperyalismong
KanluraninsaAsya.
Maaaring gamitinangmga sagot ng mag-aaral sa mga Gawainblg.8 at
Gawainblg.10.
2. Ipaliwanagsamag-aaral ang panutosa pagsagot sa Gawain11.
Maaaring mga key words angilagaysa mga bilogngvenndiagram.
3. Pasulatinngsanaysayang mga mag-aaral bilangpaliwanagsakanilang
mga sagot sa venndiagram. Ipaalalasamag-aaral na dapatay masagot ang
mga pamprosesongtanongsagagawingsanaysay.
4. Pumili ngilangmag-aaral na maglalahadngkanilangsagotsa klase sa
susunodnapagkikita.

40
Matapos ang pagpoprosesosaGawain11, ipasuri samag-
aaral ang larawanbilangpagganyak:
Gabay na tanong:
1. Ano ang ipinakikitasalarawan?
2. Lahat ba ng mga bansangAsyanosaSilanganat TimogSilangan
ay nasakopng mga Kanluranin?Patunayanangiyongsagot.
3. Bakit hindi nasakopngmga KanluraninangThailandatKorea?
Maaaring magbigay ng kanilang palagay ang mga mag-aaral.
Tanggapin ito kung karapat-dapat. Ipasagot uli ito sa mag-aaral pagkatapos
ng pagtalakay sa aralin na ito.
Matapos ang pagsusuri salarawan at pagsagotsa
mga gabay na tanong,talakayinangmga dahilankungbakit
hindi nasakopngmga KanluraninangKoreaat Thailand.

41
Talakayinangnilalamanngtekstotungkol samga
dahilankungbakithindi nasakopngmga Kanluraninang
Thailand.
Ipaliwanagsamag-aaral na isasa ginamitng mga namumunosa
Thailandaydiplomasya.Angpagkakaloobnilangmgakahilingan
ng mga Kanluraninayhindi nagpapakitangkanilangkahinaan,
dahil angkapalitnitoay ang pagpapanatili ngkanilangkalayaan.
Maaaring gumamitng larawansa pagtalakayngmga namuno
sa Thailandna nakatulongupangmapanatii angkanilangkalayaan.
Bigyangdiinangkanilangmgakonribusyon.
Gumamitng mapa sa pagpapaliwanagngkonseptong
pagigingBufferStatengThailand. Pagtuunanngpansinang naging
sitwasyonngThailandsagitnangtensiyonnanamumuosapagitanng
Englandat France.
Ipasagotang pamprosesong
tanongsa malayangtalakayan
Mga mungkahi sapagtatalakay:
1. Maaaring ipaulatsamag-aaral o sa pangkat angbawat isangdahilan.
2. IpagawaitobilangTakdangAralin(dalawaotatlongaraw_ bago ang
pagtalakaysa paksa. Magsagawa ng malayangtalakayan.
3. Malikhaingpresentasyon(paggawangposter,tula,dula-dulaanukol sa
mga dahilan)

42
Talakayinangnilalamanngtekstotungkol samga
dahilankungbakithindi nasakopngmga Kanluraninang
Korea.
Ipaliwanagsamga mag-aaral ang nagingepektongpagsasarang Korea
ng kaniyangbansamulasa impluwensiyangmgadayuhan. Bigyang-
pansinang obserbasyonngmgaKoreanssa naganapsa Chinaat Japan
dahil sa pagtanggapsa mga dayuhan. Suriin kungnakabuti bao
nakasamasa bansa ang pagtanggi nitona tumanggapng mga dayuhan.
Maaaring gumamitng larawansa pagtalakayngmga namuno
saKoreana nakatulongupangmapanatii angkanilangkalayaan.
Bigyangdiinangkanilangmgakonribusyon.
Gumamitng mapa sa pagpapaliwanagngkonsepto ngpagiging
Hermit Kingdom ngKorea. Sa tulongngmapa, ipaliwanagang
kahalagahannglokasyonngKoreasa bansangChinaat Japan. Pagtuunan
ang kaugnayanng lokasyonngKoreasa pananakopngJapan.
Ipasagotang pamprosesong
tanongsa malayangtalakayan
Mga mungkahi sapagtatalakay:
1. Maaaring ipaulatsamag-aaral o sa pangkat angbawat isangdahilan.
2. IpagawaitobilangTakdangAralin(dalawaotatlongaraw_ bago ang
pagtalakaysa paksa. Magsagawa ng malayangtalakayan.
3. Malikhaingpresentasyon(paggawangposter,tula,dula-dulaanukol sa
mga dahilan)

43
Ipaliwanagsamag-aaral na mahalagaang bahagingginampananng
mga pinunongThailandat Koreakaya’thindi itonasakopng mga
Kanluranin. Sakasalukuyan,mahalagapadinangbahagingginagampanan
ng mga pinunosapag-unladngbansa.
Bilangpagbubuod,ipagawasamag-aaral ang Gawain12.
Maaaring italadinito ngguro sa kolumna pag-unawabilangisasa
batayanng pagmamarka.
Pasulatinngsanaysayang mga mag-aaral bilangpaliwanagsa
kanilangsagotsa Gawain12. Gamitinggabayang mga pamprosesong
tanongsa pagbuo ngsanaysay.
Tumawagng mag-aaral na magbabasa ng kanilanggawasa
klase. Iprosesoanggawainupangmabatidkungnaunawaanng klase
ang aralin.

44
Sa bahagingito, maaaringmagbigayng mahabangpagsusulitang
guro. Maaari dingbalikanangmga tanong at mga bahagi ng aralinna
hindi pagaanong nauunawaanngmag-aaral.
Higitna mauunawaanngmag-aaral angaralinkung itoay
maiuugnaysakanilangsarilingkaranasan. SapamamagitanngGawain
13, Noonat Ngayon,susuriinngmag-aaral angkasalukuyangkalagayan
ng mga bansasa SilanganatTimogSilangangAsya. Angmga aspetona
susuriinaykultura,pamahalaanatekonomiyasapagkatangmga aspeot
na itoang nakaranas ng pagbabagosa ilalimngpananakopngmga
Kanluranin.
Mga hakbang:
1. Hatiinang klase sa pangkatna may apat na miyembro.
2. Bigyanng laya na mamili ngbansasa Silanganat TimogSilangang
Asyaat ng aspetona susuriin.(sapagpili,dapatgabayanngguroang
mag-aaral upangpagkakapareho) .
Angbahagi ng PagnilayanatUnawainay layuninnapalalimin
ang pag-unawangmag-aaral ukol sa aralinsa pamamagitanng mga
mapanghamonggawain. Isinasagawasabahagingitoangpagninilay –
ibigsabihinbabalikan,susuriinngmag-aaral angkanilangkaalamanat
pag-unawa,aalaminkungalinsamga bahagi ng aralinang hindi pa
gaanongnaunawaanat ano ang kanilangrealisasyon. Bukodditoay
kailangandinnilangmapatunayannanaunawaannilaangaralinsa
pamamagitanngpagsagot sa pangunahingtanongkayatitoay tinawag
dinna unawain.

45
Karugtong. . . .
3. Sa pagsagotsa chart, dapat na magkatugmaang sagotsa ikalawa
hanggangikaapatna kolum. Ibigsabihindapatay masuri kungano ang
mga pagbabagoo nagpatuloysasinuringaspeto. Kinakailanganna
magingmakatotohananatsinusuportahanngmga ebidensiyaat
patunayang sagot ng mag-aaral at hindi lamangbataysa kanilang
sarilingopinyon.
4. Sa pagsagot,maaaringgumamitngmga larawan,chart na
nagpapakitangmga istatistiks,atibapangkagamitanupang
masuportahanangkanilangsagot.
5. Muli,pasulatinngsanaysayang mag-aaral bilangpaliwanagsa
kanilangsagot. Ipaalalasakanilana dapat ay nasasagotang mga
pamprosesongtanongsakanilangsanaysay.
6. Hindi itogagawinng mag-aaral sa loobng klase. Subalit,maari
lamangmaglaanng hanggangtatlongaraw sa pagsasakatuparanng
gawainna ito.
7. Tumawag ng mag-aaral upangilahadang kanilanggawasa klase.
8. Maaari itongitalasa kolumna produkto/pagganapbilangisasamga
batayanng pagmamarka.
Bilangpanghuinggawain sabahagi ng PagnilayanatUnawain,
pasulatinngrepleksiyonangmgamag-aaral ukol sa kanilangmga
realisasyonatopinyontungkol saginawangpagsusuri. Sapuntongito,
malayaang mag-aaral na ipahayagang kanilangdamdaminukol epekto
ng ImperyalismongKanluraninsakanilangkasalukuyangpamumuhay.
Italaito sa kolumnapag-unawabilangisasa batayanng pagmamarka.

46
Bago ang araw na pasasagutanang Gawain15, ipaalalasamga
mag-aaral na dalhinangmapof conceptualchangenamay paunangsagot
(Gawain3).
Sa Gawain15, sasagutanng mag-aaral ang hulingdalawang
bahagi ng Hagdan ng AkingPag-unlad:angMga Natutuhankungsaanay
isusulatniyalahatngbagong kaalamanmulasa aralin. Upang mabatiddin
ang kaniyangnabuongpag-unawa,kailanganniyangmasagotangtanong
na makikitasahulingbahagi.
Dapat suriinngguro kungtama ang sagot ng mga mag-aaral sa
hulingdalawangbahagi ngGawain15.
Mga hakbang:
1. Pasagutansa bawatisaang hulingdalawangbahagi ngGawain 15.
2. Pagkatapos,gumawang katuladna mapof conceptualchangesapisara.
Ipasulatsa mag-aaral ang kanilangmgasagotdito.
3. Magsagawa ng pagsusuri. Hikayatinangmga mag-aaral na suriinang
kanilangmgasagot.
Matapos ang pagsagotsa Gawain 15, Hagdan ng AkingPag-
unlad,makikitanggurokung umunladbaang kaalamanat pag-unawa
ng mga mag-aaral. Kungsa puntongito, mayroonpang mga
katanunganang mga mag-aaral,maaari itongsagutinng guroo kaya
ay itanongsa klase upangibahagi ngibangkamag-aaral ang kanilang
sagot.

47
Sa bahagingitodapat masigurongguro na malinawnasa
mga mag-aaral ang mga kaalamanat pag-unawana kanilang
natutuhanmulasa aralin. Makatutulongitoupang
maisakatuparanngmga mag-aaral ang gawainsa hulingbahagi ng
modyul,angIlipat/Isabuhay.
Angbahagi ng Ilipat/Isabuhayanghulingbahagi ng
modyul. Sabahagingito, ililipatoisasabuhayngmgamag-aaral
ang kanilangmganatutuhanmulasa aralin. Isasagawaitosa
pamamagitanngpagtupadsa mga gawainnakinapapaloobanng
mga sitwasyonnakasalukuyangnangyayari okayaaymaaaring
kaharapinng mga mag-aaral (real life situationsandreal-world
setting). Sa pamamagitannito, masasanayangmga mag-aaral sa
pagigingmapanuri,mapagtimbangatmatalinosakanilang
gagawingpagpasiya.
Tinawagna ImbestigasaysayanangGawain16 dahil ang
mga mag-aaral ay magsasagawang pagsusuri tungkol samga sanhi
at epektongisangpangyayari o suliraninnanagaganapsa
kasalukuyan. Gayundin,susuriinangkaugnayannitosamga
pangyayaringnaganapsa kasaysayan.
Sa gawainna ito, ipababasasa mga mag-aaral ang isang
primaryangsangguniantungkol sapag-aagawanngmga bansang
China,PilipinasatVietnamsamgaislasa pagitanng tatlongbansa.
Matapos mabasa,pasagutansa mag-aaral ang cause andeffect
chart.

48
Mga hakbangin:
1. Hatiinang klase sa pangkat.
2. Bigyanng kopyang PrimaryangSangguniannapinamagtangSouth
ChinaSeaDispute angbawat pangkatupang itoay kanilangmabasa
at masuri.
3. Bigyanng hanggang tatlongarawang mga mag-aaral upang
magsagawang brainstorming atpagsagotsa cause andeffectchartat
guidequestionsheet.
4. Ipalagayang sagot ng mag-aaral sa causeandeffectchart at sa
guidequestionsheetsa bond paper. Magtakda ng araw kungkalian
itodapat ipasa.
5. Itakda ang araw ng pagpapasang outputbilangarawdinng
presentasyonngbawatpangkat. Maaaring gumamitng powerpoint
presentation,newsreporting,paneldiscussion oibapangmalikhaing
paraan sa paglalahadngkanilangsagot. Gumamitng rubricsa
pagmamarkang gawainna ito(tignansa pahina50).

49
6. Susuriinngguro ang sagot ng bawatpangkatsa pamamagitanng
pagbibigayngmga karagdagangtanongbatay sa sagot ng pangkat.
Maaari dingmagtanongang mga kamag-aaral. Mahalaga na
masagotng pangkat ang mga tanongng guro at kapwamag-aaral
upangmabatidkungtalagang naunawaannilaanggawain.
7. Pagkataposng presentasyon,sabihinsapangkatangkanilang
marka.

50
Rubric sa pagmamarka sa cause and effect chart
Pamantayan Napakahusay Mahusay Nalilinang Nagsisimula
4 na puntos 3 puntos 2 puntos 1 punto
Nilalaman Wastoang lahat ng sagot. Gumamit ng mahigit
sa limang sanggunianbilang batayan ng sagot.
Maymga idinagdag na impormasyon na hindi
binaggit sa primaryang sanggunian ang
idinagdagupangmaunawaanat masmapalalim
ang pagtalakay.
Wastoang lahat ng sagot. Nakabatay
sa binasang primaryang sanggunian
ang sagot sa chart. Nagbanggit ng
ilangkaragdagang impormasyon na
nagpalawakat nagpalalim sa ginawang
pagtalakay.
May ilang maling sagot. Bagamat
nakabataysa binasang primaryang
sanggunianang mga sagot, hindi ito
naipaliwanag ng maayos.
Maraming maling sagot. Hindi
nagamit ng tama ang mga
impormasyon sa primaryang
sanggunian upang maging maayos
ang pagtalakay.
Pagsusuri Kumprehensibo, malinaw at detalyado ang
pagsusuri ngmga sanhi at epekto ng suliranin.
Malinawna naiugnayangkasalukuyang suliranin
sa mga kaganapannoong ika-16 hanggang ika-
19 na siglo. Iniugnaypa angsinuring suliranin sa
iba pang isyu na epekto ng Imperyalismong
Kanluranin sa kasalukuyan.
Magkatugma ang mga sagot sa kolum ng sanhi
at epekto.
Malinawat detalyadoangpagsusuri sa
mga sanhi at epekto ng suliranin.
Maayos na naiugnay ang kaganapan
noong ika-16 hanggang ika-19 na siglo
sa pagsusuri ngsuliranin. Magkatugma
ang mga sagot sa kolum ng sahi at
epekto.
Hindi gaanong malinawat detalyado
ang pagsusuri sa mga sanhi at
epekto. Maayos na naiugnay ang
kaganapannoong ika-16 hanggang
ika-19 na siglo sa pagsusuri ng
suliranin. Mayilang sagot sa kolum
ng sanhi at epekto ang hindi
magkakatugma.
Magulo at walang kabuuan ang
ginawang pagsusuri sa mga sanhi at
epektong mga suliranin. Nabigo na
maiugnayang mga kaganapannoong
ika-16 hanggang ika-19 na siglo sa
pagsusuri ng suliranin. Hindi
magkakatugma ang sagot sa kolum
ng sanhi at epekto.
Pagsagot sa
Guide Question
Sheet
Malinaw, wasto at kumprehensibo ang mga
sagot sa Guide Question Sheet. Naipaliwanag ng
maayos ang mga sagot bataysa mga pangyayari
sa kasaysayan at sa kasalukuyan, hindi puro
opinyon o haka-haka lamang. Makatotohanan
at maaaring maisakatuparan ang mga
mungkahing solusyon sa suliranin.
Malinawat wasto ang mga sagot sa
Guide Question Sheet. Naipaliwanag
ng maayos ang mga sagot batay sa
mga pangyayari sa kasaysayan at sa
kasalukuyan, hindi puro opinyon o
haka-haka lamang.
Hindi gaanong malinaw ang mga
sagot sa Guide Question Sheet. May
ilang maling sagot at hindi
naipaliwanag ng maayos ang mga
sagot batay sa mga pangyayari sa
kasaysayanat sa kasalukuyan. May
ilang sagot na batay lamang sa
sariling opinyon.
Hindi malinaw ang mga sagot sa
Guide Question Sheet. Maraming
maling sagot. Karamihan sa mga
sagot ay nakabatay sa sariling
opinyon.
Presentasyon Organisado, malinaw at maayos ang daloy ng
presentasyon. Malakas ang boses ng mga
tagapagsalita at madaling naunawaan ang
kanilang mga paliwanag. May malikhaing
kagamitang biswal na ipinakita sa paglalahad.
Gumamit din ngibang paraan ng paglalahad
tulad ng paggamit ng powerpoint or video
presentation.
Malinaw at maayos ang daloy ng
presentasyon. Malakas ang boses ng
tagapagsalita at madaling maunawaan
ang kanilang paliwanag. May
malikhaing kagamitang biswal na
ipinakita sa paglalahad.
Hindi gaanong malinaw at maayos
ang daloy ng presentasyon. Hindi
gaanong malakas ang boses ng
tagapagsalita kung kaya’t may ilang
bahagi na hindi naunawaan ng
tagapakinig. Gumamit ng malikhaing
biswal sa paglalahad
Maguloat walang organisasyon ang
daloy ng presentasyon. Hindi
gumamit ng malikhaing biswal sa
paglalahad. Hindi naunawaan ang
presentasyon ng pangkat.
Kooperasyon Lahat ng miyembrong pangkat ay tumulong sa
pagsasakatuparanng gawain. Bawat isa ay may
malinawna tungkuling gagampanan. Nagpakita
ng paggalangsa ibang pangkat habang ang mga
ito ay naglalahad ng kanilang mga sagot.
Lahat ng miyembro ng pangkat ay
tumulong sa pagsasakatuparan ng
gawain. Bawat isa aymaymalinawna
tungkuling gagampanan.
Hindi lahat ng miyembrong pangkat
aytumulongsa pagsasakatuparan ng
gawain. Bawat isa ay may malinaw
na tungkulinggagampanan subalit
hindi itonagawa ngibang miyembro.
Walang kooperasyon. Nagkani-
kaniya ang mga miyembro kung
kaya’t walang nabuong maayos na
presentasyon.

51
Bilangpanglahatnapahayag,ipabasasa mag-aaral o
ilahadngguro ang nilalamanngtransisyonsasusunodnamodyul.
Hindi na itokailanganpangtalakayinngguro subalitmaaari niya
itongilahadgamitang graphicorganizerupangtumataksa isipan
ng mga mag-aaral ang pangkalahatangideyangaralin.
Mahalagang bahagi dinng transisyonangpag-uugnayng
nakaraang aralinsa mga susunodnaaralingtatalakayinsa
modyulanaito upangmakitang mag-aaral ang daloyng
kasaysayan,mgasanhi at epektongmga pangyayari at higitsa
lahatang mga naganap na pagbabagoo transpormasyonsamga
bansa sa SilanganatTimogSilangangAsya.
Bago ang ika-16 na siglo Ika-16 hanggang ika-17 siglo Ika-18 hanggang ika-19 na siglo
Maunlad atmakapangyarihan
ang mga imperyo, kabihasnan,
kaharian atdinastiya saAsya.
Nagsimula angUnang Yugto ng Imperyalismo.
Sinakop ng mga Kanluranin angilangbansasa
Timog atTimog SilangangAsya.
Nagpatuloy ang IkalawangYugto ng Imperyalismo.
Karamihan ngbansa sa Asya maliban sa Thailand at
Korea ay nasakop ng mga Kanluranin.
Naging mataas ang paghahangadng mga
Kanluranin na masakopangmga bansang
Asyanoupang makontrol angkalakalanng mga
pampalasa at iba pangprodukto.
Higit na kinailangan ngmga Kanluraninna manakop
ng lupaindahilsa epektong Rebolusyong
Industriyal. Kinailangan nila ng mapagkukunanng
hilawna materyales at mapagbebntahanng mga
sobrangprodukto.
Nakikipagkalakalanang mga
Kanluranin sa mga bansang
Asyanotuladng Indi at China.
Hawakng mga Asyano
ang kapangyarihan.
Sinusunod ng mga
Kanluranin ang
kanilang mga
patakaran sa
pakikipagkalakalan.
Nakontrol ng mga Kanluranin ang
mga sentro ng kalakalan. May
ilang bansa na lubusang
napasailalim ng mga Kanluranin.
Naimpluwensiyahanang kanilang
kultura, ekonomiya at
pamahalaan.
Nagpatuloy ang pagkontrol ng mga
Kanluranin ang mga sentro ng kalakalan.
Karamihan ngmga bansa sa Asya aynawalan
ng kalayaan at karapatang pamunuan ang
sariling bansa. Nagpahirap sa mga Asyano
ang mga ipinatupad na patakaran ng mga
mananakop na Kanluranin. Nagpatuloy ang
impluwensiya sa kultura, ekonomiya at
pamahalaan ng mga nasakop na bansa.
Ano ang
magiging
reaksiyon
ng mga
Asyano sa
mga
patakarang
ipinatupad
ng mga
Kanluranin
?

Gr 8 4th aralin 1 march 25 tg

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Gr 8 4th aralin 1 march 25 tg

Similar to Gr 8 4th aralin 1 march 25 tg (20)

More from 南睿

More from 南睿 (11)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)