Mga Primaryang Sanggunian

1. Paggamit ng mga Primaryang
Sanggunian

2. Bakit magandang gumamit ng mga Primaryang
Sanggunian?
• Makatotohanang pag-aaral sa mga tala at
bagay ng kasaysayan
• Nagpapakita ng ibat-ibang pananaw tungkol
sa mga nakaraang pangyayari
• Nagkakaroon ng aktibong pagkatuto

3. Mga Uri ng Primaryang
Sanggunian

4. 1. Dokumento
• Mga bagay o usaping
nakasulat sa papel;
Maaaring: Pampublikong
dokumento o Personal/
pribadong dokumento
• Halimbawa: Ulat
pampamahalaan, Batas/
Ordinansa, Talaarawan,
Talambuhay,
Autobiograpiya

5. 1. Dokumento
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Nagbibigay ng
mga pangunahing
detalye tungkol sa
pangyayari
• Nakasulat ang
impormasyon
• Malalaman ang
antas ng
edukasyon ng
sumulat
• Minsan ay
nagpapakita ng
emosyon ang
dokumento
• Hindi lubos na
obhetibo
• Walang biswal na
paglalarawan/
purong pasulat
• May bias/agenda
ang awtor o ang
institusyong
naglabas ng
dokumento
• Minsan ay di tiyak
ang
pagkakakilanlan
ng awtor
• May mga teknikal
na salita

6. 2. Pahayagan at Broadcast Media
• Publikasyon na
naglalaman ng balita,
tampok na kuwento,
komentaryo, anunsyo , at
iba pa na inilalathala
araw-araw
• Halimbawa: Broadsheet,
Tabloid, Magasin,
Editorial Cartoon,
Editorial, News Report

7. 2. Pahayagan at Broadcast Media
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Maraming uri ng
impormasyon ang
makikita
• Madaling
maghanap ng
mahahalagang
impormasyon at
pangyayari
• Factual/
informative
• Mayroong mga
biswal
• Naglalahad ng
mahahalang mga
isyu o pangyayari
na naganap sa
panahon ng
pagkakalathala
• Nagpapakita ng
bias ng
publisher/may-
ari, editor, at
manunulat
• Pagkakaroon ng
paghihigpit sa
nilalaman ng
pahayagan
(censorship)
• Mahirap
ipreserba/
madaling masira

8. 3. Anunsyo/Patalastas
• Mga anunsyo na makikita
sa pahayagan, radyo, TV,
Poster, atbp. na may
layuning maglahad ng
mensahe o di kaya ay
magbenta ng produkto o
serbisyo.
• Halimbawa: TV and radio
Commercial, Ad Posters,
Print Ads, Commercial
Flyers

9. 3. Anunsyo/Patalastas
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Biswal
• Mabilis kumalat
at madaling
maging pamilyar
sa mga tao
• Naipapakita ang
mga
pangangailangan
at kaugalian ng
mga tao sa
panahong ginawa
ang patalastas
• Walang petsa
Ang lumilikha ng
patlastas ay hindi
nakikilala
• Pangunahing
layunin ay
magbenta ng
produkto;
gumagamit ng
propaganda at
mababa ang antas
na
makapagbibigay
ng totoong mga
impormasyon

10. 4. Litrato/ Picture
• Larawang likha sa
pamamagitan ng
potograpiya

11. 4. Litrato/ Picture
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Biswal na naipapakita
ang pangyayari
• Maraming
naipapakitang bagay
tungkol sa isang lugar
o pangyayari
• Naipapakita ang
araw-araw na buhay
o di kaya ay ang
usong mga bagay o
gawain sa nakaraan
• Magandang
alternatibo sa pag-
aaral ng nakaraan lalo
na kung walang mga
naiwang tala
• Hindi naipapakita ang
kabuuang pangyayari
sa nakaraan
• May bias mula sa
kumukuha ng litrato o
di kaya ay sa
kinukunan ng litrato
• May mga natural at
gawang-tao na
aspekto na maaaring
makaapekto sa
kalidad ng mga
larawan
• Hindi madalas
malaman kung kalian
at saan ispesipikong
kinuha ang larawan

12. 5. Oral Histories/ Kasaysayang
Pasalita
• Pagtatala ng
pagkakaalala, salaysay, at
interpretasyon ng isang
tao na nabuhay sa
nakaraan at/o nakasaksi
sa isang pangyayari,
gamit ang pegrerecord o
pagsusulat

13. 5. Oral Histories/ Kasaysayang
Pasalita Kagandahan ng Paggamit Balakid sa Paggamit
• Nalalaman ang
personal na karanasan
at opinion ng isang
taong nabuhay sa
isang nagdaang
pangyayari o panahon
• Nagpupuno ng mga
impormasyon na
posibleng wala sa mga
tala ng kasaysayan
• Maaaring makahingi
ng beripikasyon sa
kinakapanayam dahil
buhay pa ang
impormante
• Naglalahad ng istorya
na maaaring pumukaw
sa interes ng mga mag-
aaral
• Limitadong kaalam ng
impormante
• Bias mula sa
impormante
• Ang nag-iinterbyu at
ang kinakapanayam ay
ispesipiko lamang sa
iisang paksa ang pinag-
uusapan
• Kailangang ikumpara
ang testimonya sa iba
pang ebidensya upang
mapatunayan ang
katotohanan ng mga
pahayag ng
impormante

14. 6. Artifact
• Produkto ng sining,
kasanayan, at
pamumuhay ng mga
sinaunang tao

15. 6. Artifact
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Nakabibigay ng
impormasyon
hinggil sa
pamumuhay ng
sinaunang tao
• Nagbibigay ng
ideya tugkol sa mga
materyales na
mayroon sa
paggawa ng mga
bagay
• Tangible o
nahahawakan
• Sa mga museo lamang
matatagpuan ang
aktuwal na mga
artifact
• Tanging lawaran
lamang ang makikita
dahil sa pag-aalaga ng
mabuti sa mga gamit
• Hindi nagbibigay ng
mahahalagang
impormasyon tungkol
sa isang particular na
pangyayari
• Madalas mahirap
isipin kung para saan
at bakit ginawa ang
mga bagay

16. 7. Literatura
• Produkto ng sining,
kasanayan, at
pamumuhay ng mga
sinaunang tao

17. 7. Literatura
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Naglalarawan o
nagpapakita ng
posibleng buhay na
mayroon sa
nakaraan
• Nagpapakita ng
pananaw,
nasaksihan o
naranasan ng
awtor o lumikha
tungkol sa
pamumuhay sa
nakaraan
• Dahil likhang isip,
hindi lahat ng
nakasaad sa mga
litertura ay totoong
naganap o nabuhay
• May halong sariling
pananaw at bias ng
awtor ang kanyang
akda

18. 8. Historical Sites/ Houses/ Shrines
• Mga lugar o istruktura na
may makasaysayang
kahalagahan o
pangyayaring naganap, o
di kaya ay naitayo bilang
pagdakila sa isang tao o
pangyayari

19. 8. Historical Sites/ Houses/ Shrines
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Naglalahad ng
mahalagang
pangyayaring
naganap sa isang
lugar
• Pagkakaroon ng
kaugnayan ng mga
mag-aaral sa mga
lugar na
pinangyarihan ng
mga
makasaysayang
pangyayari
• Ang ilang mga
monument ay naitayo
lamang bilang
pagkilala at walang
aktuwal na kaugnayan
sa makasaysayang tao
o pangyayari
• Mahal o malayo ang
lugar para
mapuntahan

20. 9. Digital
• Mga tala mula sa internet
o mga kagamitang digital
• Halimbawa: Facebook
account, Twitter, E-Mail,
Text Messages, Online
site, Online page

21. 9. Digital
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Naipapakita ang
ugali at mga
kaganapan gamit
ang makabagong
teknolohiya
• Bago lamang na uri
ng komunukasyon;
hindi nagamit
noong sinaunang
panahon

22. 10. Quantitative Data/ Statistics
• Mga pananaliksik na
nagpapakita ng mga
quantitative na datos;
madalas na maka-table o
di kaya ay grapiko
• Halimbawa: Census,
Surveys, Statistical
Reports, Pictographs

23. 10. Quantitative Data/ Statistics
Kagandahan ng
Paggamit
Balakid sa Paggamit
• Gumamit ng
siyentipiko/
obhetibong mga
panukat sa pag-
aaral
• Madaling basahin
kaysa sa
tekstuwal na mga
pananaliksik
• Bias mula sa
nagsagawa ng pag-
aaral o gumawa ng
datos
• Limitadong
impormasyon at
sample population
ang maibibigay

24. Mga Katanungan Para sa Pagsusuri ng
mga Primaryang Sanggunian:
• Kailan ito nagawa?
• Sino ang gumawa?
• Para kanino o saan ito?
• Ano ang layunin/ gawain/ silbi nito?
• Ano ang mensaheng nais ipakita nito?
• Kanino itong punto-de-bista (point of view)?
• Mayroon ba itong bias? Kanino?
• Ano ang mga bagay na interesante/ kakaiba sa
bagay na ito?

25. Sanggunian
• Engaging Students with Primary Sources.
Smithsonian National Museum of American
History. Retrieved from:
https://historyexplorer.si.edu/sites/default/fil
es/PrimarySources.pdf
• http://www.nationalww2museum.org/learn/e
ducation/for-teachers/primary-sources/using-
primary-sources.pdf