1. ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΠΕ 02
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ : ΦΕΒΡ. 2014 – ΟΚΤ. 2014
Σενάριο διδασκαλίας στη Λογοτεχνία
1
Τα φύλα στη Λογοτεχνία
Επιμορφούμενη : Ρασιδάκη Πηνελόπη
Επιμορφώτρια: Γρηγορίου Χαρίκλεια
ΚΣΕ : 1ο ΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ (ΠΡΩΗΝ 1ο ΣΕΚ ΤΡΙΠΟΛΗΣ)

2. 2
1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Τίτλος: «Άντρας - αφέντης»
Δημιουργός : Ρασιδάκη Πηνελόπη
Διδακτικό αντικείμενο : Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’ Λυκείου.
Δι δακτι κή Ενότη τα : Τα φύλα στη Λογοτεχνία.
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές :
 Νεοελληνική Γλώσσα
 Ιστορία
 Πληροφορική
 Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή
 Κοινωνιολογία
Χρονική διάρκεια: 8 ώρες και εφαρμόστηκε σε ένα τμήμα της Α΄ Λυκείου.
Προϋποθέσεις υλοποίησης:
α. Για εκπαιδευτικούς
1. ΤΠΕ: εξοικείωση με τα λογισμικά α) επεξεργασίας κειμένου β) παρουσιάσεων.
Περιήγηση στο Διαδίκτυο - Ιστολόγιο (Web2.0) - Σύνδεση στο Διαδίκτυο. Διαθέσιμη
αίθουσα προβολών και Εργαστήριο Πληροφορικής.
2. Πνεύμα σύμπνοιας και συνεννόησης με τον υπεύθυνο Εργαστηρίου Πληροφορικής .
3. Εξοικείωση με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας.
β. Για μαθητές
1. ΤΠΕ: εξοικείωση με τα λογισμικά επεξεργασίας κειμένου –παρουσιάσεων –
πλοήγηση στο Διαδίκτυο .
2. Εξοικείωση με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο εργασίας.
Εργαλεία (Έντυπα και ηλεκτρονικά):
1. Σχολικά Εγχειρίδια [σε έντυπη και ψηφιακή μορφή]
2. Φωτοτυπίες των φύλλων εργασίας.
3. Λογισμικό Επεξεργασίας Κειμένου (Microsoft Word)
4. Λογισμικό Παρουσιάσεων (PowerPoint)
5. Διαδίκτυο: προτεινόμενη Δικτυογραφία.

3. 3
2. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές θα μελετήσουν το ρόλο των φύλων σε
ποικίλα λογοτεχνικά κείμενα . Το σενάριο επιδιώκει την κινητοποίηση των μαθητών στο
πλαίσιο της διερεύνησης και αξιοποίησης γνωστικού υλικού από τα σχολικά ανθολόγια των
Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Γυμνασίου και των τριών λυκειακών τάξεων, από
επιλεγμένη βιβλιογραφία και από συγκεκριμένους δικτυακούς τόπους. Για να επιτύχουν
τους στόχους τους οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες, θα συνδιαλλαγούν με διαφορετικά
είδη κειμένων ώστε να κατανοήσουν τις διαφορετικές πολιτισμικές κατηγορίες και αξίες του
παλαιότερου και του σύγχρονου κόσμου. Η παρούσα διδακτική δραστηριότητα επιδιώκει
να υπηρετήσει άμεσους και ευρύτερους στόχους της διδασκαλίας της λογοτεχνίας. Δηλαδή
την ουσιαστική επαφή των μαθητών με αντιπροσωπευτικά έργα της πολιτιστικής μας
κληρονομιάς, τη διεύρυνση της προσωπικής εμπειρίας τους μέσα από δημιουργική και
ελεύθερη ανάγνωση, την προσεκτική παρατήρηση , ερμηνεία και κριτική των κειμένων ,
την αξιοποίηση των κύριων κειμενικών και εξωκειμενικών στοιχείων, την άντληση
πληροφοριών για σημαντικά κοινωνικά ζητήματα και τέλος την αισθητική απόλαυση.
Η προσέγγιση αυτή αφενός συμβάλλει στην ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας, της
αισθητικής απόλαυσης, της γνωριμίας με παλαιότερους τρόπους ζωής και σκέψης, της
κριτικής και συγκριτικής προσέγγισης αντιλήψεων, χαρακτήρων και κοινωνιών και
αφετέρου εξυπηρετεί και έναν από τους βασικούς σκοπούς της εκπαίδευσης , την
ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών.
Τέλος, οι μαθητές θα παράξουν δικά τους κείμενα και παρουσιάσεις εφαρμόζοντας έτσι
τόσο τις «τεχνικές παραγωγής λόγου», που διδάσκονται στο μάθημα της Νεοελληνικής
Γλώσσας όσο και τις γνώσεις τους στην ψηφιακή τεχνολογία από το μάθημα της
Πληροφορικής.
Ως παραγόμενο υλικό ορίζεται η εκπόνηση τελικής συνθετικής εργασίας που θα
συνδυάζει παρουσιάσεις και πολυτροπικά κείμενα η οποία θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα
του σχολείου .
3. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ
Α. ΣΚΕΠΤΙΚΟ
Βασίστηκε:
α) Στην αναγνώριση της παιδαγωγικής αξίας της εργασίας σε ομάδες, η οποία συνίσταται
στην εξασφάλιση της δυνατότητας για ανατροφοδότηση των μαθητών με πληροφορίες και
αξιολογικές κρίσεις που προέρχονται από την ίδια την ομάδα.
β) Στις ποικίλες δυνατότητες που προσφέρει η χρήση των γενικών εργαλείων των ΤΠΕ και
του Διαδικτύου κατά τη διδασκαλία.

4. γ) Στη σημασία που έχει για τους μαθητές η κριτική προσέγγιση ζητημάτων της ατομικής
και κοινωνικής ζωής μέσα από τη δυναμική διαδικασία ανάγνωσης, μελέτης και
παραγωγής ποικίλων κειμένων.
Β. ΣΤΟΧΟΙ
4
ΓΕΝΙΚΑ
 Να συνειδητοποιήσουν ότι οι αναπαραστάσεις της κοινωνίας σε κάθε έργο
επηρεάζονται από τις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές ιδέες και αξίες του
συγγραφέα και της εποχής του.
 Να αντιληφθούν ότι η λογοτεχνία μπορεί να αναπαράγει αλλά και να τροποποιεί ή
να ανατρέπει κοινωνικά στερεότυπα καθώς και ότι διαφορετικές ιστορικές και
κοινωνικές συνθήκες δημιουργούν στερεότυπα για τα δύο φύλα.
 Να εξετάσουν θέματα που απασχολούν τη λογοτεχνία (πατριαρχική οικογένεια,
άνδρας –αφέντης , βασανισμένη – συμβιβασμένη - απελευθερωμένη γυναίκα,
προίκα, προξενιό ) και να διακρίνουν ομοιότητες και μεταβολές κατά την πάροδο
των χρόνων.
 Να συγκρίνουν μέσα από διαφορετικά πεζά και ποιητικά λογοτεχνικά κείμενα ,
διαφορετικών περιόδων, τη σκιαγράφηση ανδρικών και γυναικείων μορφών .
 Να αποκτήσουν διάθεση φιλαναγνωσίας και κριτική στάση απέναντι στις αξίες
άλλων εποχών, όπως αυτές εκφράζονται μέσα στα κείμενα.
Συγκεκριμένα
α). Γνωστικοί
 Να είναι σε θέση να αναλύουν και να κατανοούν το ιστορικό – κοινωνικό –
πολιτισμικό πλαίσιο των κειμένων.
 Να ερμηνεύουν τα κείμενα με βάση τον χώρο, τον χρόνο, την ιδεολογία της εποχής.
 Να γνωρίσουν το έργο σημαντικών Ελλήνων συγγραφέων με την ιδιαίτερη γλώσσα,
ύφος και ιδέες του καθενός που είναι συνάρτηση της εποχής, της προσωπικότητάς
τους και της ιδεολογικής τους συγκρότησης.
 Να ανιχνεύουν κοινωνικά στερεότυπα περί φύλου και να ελέγχουν αν το
λογοτεχνικό κείμενο τα αναπαράγει ή τα ανατρέπει.
 Να κατανοήσουν ότι το θέμα των φύλων στη λογοτεχνία σχετίζεται και εμπεριέχει
πολλά άλλα θέματα: τη σχέση πατέρα-κόρης, αδερφού-αδερφής, μητέρας-γιου, του
έρωτα, του γάμου, της οικογένειας , της τιμής, της αξιοπρέπειας…

5.  Να εξετάσουν τους ανθρώπινους τύπους που μπορούν να απομονωθούν από το
γενικότερο θέμα: π.χ. ο πατέρας-αφέντης, ο ερωτευμένος νέος, η ερωτευμένη νέα , η
συμβιβασμένη γυναίκα κ. ά.
 Να περιγράφουν τους λογοτεχνικούς χαρακτήρες και να ερμηνεύουν τις
συμπεριφορές τους με βάση το ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο
οποίο υπάρχουν και κινούνται λαμβάνοντας υπόψη τον κοινωνικό ρόλο του κάθε
φύλου και τα κοινωνικά στερεότυπα.
 Να διακρίνουν τη «διαφορετικότητα» των γυναικείων μορφών που παρουσιάζονται
από την κατεστημένη , στερεότυπη παρουσία της γυναίκας παλαιότερων εποχών.
 Να μεταφέρουν τα συναισθήματα των ηρώων σε νέο κείμενο αλλάζοντας την οπτική
γωνία της αφήγησης ή να καταστούν οι ίδιοι δημιουργοί – μικροί λογοτέχνες
επινοώντας τη δική τους εκδοχή για τη συνέχεια ή το τέλος της ιστορίας.
 Να συσχετίζουν άλλες μορφές τέχνης, όπως η φωτογραφία και το πορτρέτο με την
κατασκευή του χαρακτήρα στη λογοτεχνία.
 Να εκφέρουν κριτική και τεκμηριωμένη άποψη για τα θέματα των κειμένων,
συνδέοντάς τα με την καθημερινή τους εμπειρία.
β) Παι δαγωγι κοί
Επιδιώκεται οι μαθητές:
 Να ασκηθούν στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας και στην παραγωγή
συνεργατικού λόγου (το γράψιμο ως διαδικασία), συνειδητοποιώντας τη ρευστότητα
και τη δυναμικότητα του κειμένου.
 Να ασκηθούν στη βιωματική/ερευνητική μάθηση.
 Να αναπτύξουν ικανότητες επικοινωνίας , να παρουσιάζουν ελεύθερα τις
προσωπικές τους απόψεις, να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο, να σέβονται τους
συμμαθητές τους και να αποδέχονται την ετερότητα.
 Να καλλιεργήσουν την αυτενέργεια μέσα από την προσωπική τους εμπλοκή στη
διαδικασία και να οικοδομήσουν νέα γνώση, αξιοποιώντας, εμπλουτίζοντας ή
τροποποιώντας υφιστάμενες γνωστικές δομές.
 Να αναλάβουν κεντρικό ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία (μαθητοκεντρική
προσέγγιση της γνώσης) και να οικοδομήσουν μόνοι τους τη γνώση (ανακαλυπτική
μέθοδος)
 Να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη.
 Να μάθουν να αξιολογούν και να αυτοαξιολογούνται.
5

6.  Να ασκηθούν στην αναζήτηση, κριτική αποτίμηση και επιλογή υλικού μέσα από την
ποικιλία των πηγών που εξασφαλίζει το Διαδίκτυο.
 Να αντιμετωπίσουν τη γνώση με παιγνιώδη διάθεση, αλλά ταυτόχρονα ενεργητικά
και υπεύθυνα.
 Να απολαμβάνουν λογοτεχνικά κείμενα ως αναγνώστες.
γ) Τεχνολογικοί (Νέος γραμματισμός, χρήση ΤΠΕ)
Επιδιώκεται οι μαθητές:
 Να εξοικειωθούν με τη χρήση του Διαδικτύου ως περιβάλλοντος μάθησης.
 Να γνωρίσουν συγκεκριμένους διαδικτυακούς τόπους.
 Να αναπτύξουν δεξιότητες αναζήτησης, αξιολόγησης και επιλογής της
κατάλληλης μόνο πληροφορίας από το Διαδίκτυο καθώς και επεξεργασίας και
σύνθεσης αυτής της πληροφορίας (κριτικός γραμματισμός).
 Να ασκηθούν στην παραγωγή κι επεξεργασία [απλών και πολυτροπικών]
κειμένων.
 Να ασκηθούν στο λογισμικό παρουσιάσεων.
 Να εξοικειωθούν με τα εργαλεία του WEB 2.0 και συγκεκριμένα με τη
δυνατότητα παραγωγής - ανάρτησης πολυτροπικού κειμένου σε ιστολόγιο.
6
4. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
α) Προσδοκώμενα αποτελέσματα
Η συγκεκριμένη διδακτική προσέγγιση αποσκοπεί στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης
των μαθητών και στην κινητοποίηση όλων των πνευματικών τους δυνάμεων μέσα από την
ενεργό συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το σενάριο βασίστηκε στις αρχές της
διερευνητικής – ανακαλυπτικής μεθόδου και στο ομαδοσυνεργατικό μοντέλο μάθησης με
μαθητοκεντρικό προσανατολισμό. Οι μαθητές αναζήτησαν, επέλεξαν, αξιολόγησαν τις
πληροφορίες αξιοποιώντας τις δυνατότητες των Τ. Π. Ε., συνεργάστηκαν και ενεπλά κησαν
ενεργητικά στη διαδικασία της μάθησης. Η συνεργατική και βιωματική προσέγγιση
υλοποιήθηκε μέσα από την εργασία σε ομάδες και την ανάληψη ρόλων από τους μαθητές
που έδωσε προσωπικό νόημα στην αναζήτηση της γνώσης και βιωματικό χαρακτήρα στην
οικοδόμηση αυτής.

7. β) Συμβατότητα με το Α.Π.Σ. και Δ.Ε.Π.Π.Σ : Το θέμα το οποίο επιλέχθηκε είναι συμβατό
με το Α.Π.Σ και το Δ.Ε.Π.Π.Σ εφόσον αποτελεί διδακτέα θεματική ενότητα του μαθήματος
της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και οι στόχοι που τίθενται άπτονται πλήρως του
αναλυτικού προγράμματος της Ιστορίας, της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Πληροφορικής
της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής και της Κοινωνιολογίας.
γ) Μέσα και μέθοδος διδασκαλίας
Ως μέσα διδασκαλίας ορίζονται αφενός τα σχολικά εγχειρίδια και αφετέρου το
Διαδίκτυο και λογισμικά, όπως αυτά της επεξεργασίας κειμένου και της παρουσίασης,
εργαλεία δηλαδή των ΤΠΕ που επιτρέπουν την έρευνα σε ηλεκτρονικές πηγές και την
αποτύπωση της νέας γνώσης υπό μορφή πολυτροπικών κειμένων. Η χρήση των ΤΠΕ
εντάσσεται στο πλαίσιο της πρόθεσης δημιουργίας ενός εναλλακτικού παιδαγωγικού
περιβάλλοντος με στόχο να ενθαρρύνει την αυτενέργεια του μαθητή, την εμπλοκή του σε
μια διερευνητική μαθησιακή διαδικασία και την καλλιέργεια της κριτικής του σκέψης. Το
πλαίσιο επομένως είναι μαθητοκεντρικό και ο ρόλος του εκπαιδευτικού εστιάζεται στην
καθοδήγηση και τη διευκόλυνση στην προσπάθεια των μαθητών ν’ αναζητήσουν ψηφιακό
υλικό [ανακαλυπτική - διερευνητική μάθηση], να το επεξεργασθούν και να το συνθέσουν
συνεργατικά [ομαδοσυνεργατική μάθηση] και να μάθουν οικοδομώντας ενεργητικά τη νέα
γνώση [εποικοδομιστική μάθηση]. Η μέθοδος θα είναι η ομαδοσυνεργατική για τη
διερεύνηση, ανάλυση και παρουσίαση από την ίδια την τάξη του ψηφιακού υλικού στο
οποίο βασίζεται η προσέγγιση του θέματος.
Στο πλαίσιο των ομάδων οι μαθητές μπορούν να :
 Συνεργάζονται και ν’ αναλαμβάνουν ρόλους που αναδεικνύουν τις δυνατότητές
τους.
 Προσεγγίζουν τη γνώση με ποικίλους τρόπους που αποκαλύπτουν τις κλίσεις και τα
ταλέντα τους.
δ) Οργάνωση της τάξης .
Οι 21 μαθητές της τάξης χωρίζονται σε πέντε ομάδες (τέσσερις τετραμελείς και μια
πενταμελής ομάδα) με βασικό περιορισμό –ως προς τη σύνθεσή τους– να συμμετέχει σε
κάθε ομάδα τουλάχιστον ένας μαθητής με ευχέρεια στη χρήση των εργαλείων ΤΠΕ. Κατά τη
διαδικασία της συγκρότησής τους, ο εκπαιδευτικός παρεμβαίνει συμβουλευτικά,
επιδιώκοντας τη διασφάλιση της ανομοιογένειας των ομάδων ως προς τις μαθησιακ ές
επιδόσεις τους. Στις ομάδες (που διατηρούν τη σύνθεσή τους μέχρι το τέλος της
διαδικασίας) ανατίθενται διαφορετικά προς επεξεργασία θέματα.
ε) Πορεία υλοποίησης του σεναρίου.
Προτείνεται να διατεθούν 8 διδακτικές ώρες. Οι φάσεις εξέλιξης της υλοποίησης είναι οι
ακόλουθες:
7

8.  Α. Πριν την ανάγνωση [Προαναγνωστικό στάδιο]
 Β. Ανάγνωση – έρευνα – συγκέντρωση και επεξεργασία υλικού – παραγωγή
κειμένων [Κυρίως αναγνωστικό στάδιο]
 Γ. Μετά την ανάγνωση. [Μεταναγνωστικό στάδιο]
 Δ. Παρουσίαση εργασιών
 Α’ ΦΑΣΗ (2 διδακτικές ώρες):
Η φάση αυτή είναι εισαγωγική, πραγματοποιείται στην αίθουσα προβολών και δεν
απαιτεί συγκεκριμένη οργάνωση της τάξης. Κατά τη διάρκεια της πρώτης διδακτικής
ώρας της Α΄ φάσης ο εκπαιδευτικός:
Ανακοινώνει στους μαθητές το περιεχόμενο του σεναρίου και παρουσιάζει
συνοπτικά το χρονοδιάγραμμα, τον χώρο και τη μέθοδο υλοποίησής του. Στο σημείο
αυτό υπογραμμίζει στους μαθητές τον καθοριστικό τους ρόλο στην πραγματοποίηση
της πρότασης αυτής, καθώς και το ότι, κατά τη διάρκεια της εργασίας σε ομάδες,
κάθε μέλος έχει την ευθύνη να συνεισφέρει στη διεκπεραίωση της εργασίας που έχει
ανατεθεί στην ομάδα και να ακούει προσεκτικά τις απόψεις των υπολοίπων μελών.
Συντονίζει τον χωρισμό των μαθητών σε ομάδες, αναθέτει τις εργασίες μοιράζοντας
το αντίστοιχο φύλλο εργασίας. Απαντά σε απορίες των μαθητών επί της διαδικασίας
που θα ακολουθηθεί.
Κύριος σκοπός αυτής της φάσης είναι η δημιουργία κινήτρων στους μαθητές για
την ανάγνωση που θα ακολουθήσει και η διαμόρφωση ενός πλαισίου
προβληματισμού που αφορά ιστορικές, κοινωνικές, πολιτισμικές κ.ά αξίες. Επομένως
γι΄ αυτή τη φάση επιλέχθηκαν σχετικά κείμενα (δημοσιογραφικά, στίχοι
τραγουδιών, οπτικά, ηλεκτρονικά, επιστημονικά κ.ά) και βίντεο/ αποσπάσματα
ταινιών :
 Οικογένεια και αλλαγή
Πηγή: http://sciencearchives.wordpress.com/2011/01/07/%CE%AD-%CF%8D-
%CE%AC/
 Ανάγνωση αποσπάσματος από το βιβλίο: Γρυντάκη Γ, Δάλκος Γ & Χόρτης Α. (1998)
Κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα, Β΄ Λυκείου Θεωρητική
Κατεύθυνση. Αθήνα, Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων, σσ. 68-69
 Ανάγνωση αποσπάσματος από τη Μήδεια του Ευριπίδη ,στ. 230-251
 Ακρόαση του τραγουδιού: Μαίρη Παναγιωταρά (Μια μέρα μιας Μαίρης) του
Λουκιανού Κηλαηδόνη
http://www.youtube.com/watch?v=hKiEnKjqpgE
 Ανάγνωση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα Οι αγριόκυκνοι (Τρεις κόρες της
8

9. Κίνας) της Γιουνγκ Τσανγκ .
 Προβολή βίντεο για την κακοποίηση των γυναικών σήμερα και παρουσίαση
αντίστοιχων εικόνων
http://www.youtube.com/watch?v=T0I576RH9aY
http://www.youtube.com/watch?v=5o-H6BjWUJs
 Παρουσίαση πληροφοριών για το γυναικείο ζήτημα στην Ελλάδα :
Πηγή: http://www.mariastratigaki.gr/home/wp-content/uploads/2013/02/fem_history1.pdf
 Βίντεο από την ταινία «Οι Θαλασσιές οι Χάντρες»
https://www.youtube.com/watch?v=OeMBly9vnZI
 Βίντεο από την ταινία «Η δε Γυνή να φοβήται τον Άνδρα (1965)»
https://www.youtube.com/watch?v=YM9UPXe1bbw
 Ακολούθησε συζήτηση για τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής πατριαρχικής
οικογένειας ,τα στερεότυπα και τις σχέσεις των δύο φύλων, τους παραδοσιακούς
ρόλους ανδρών και γυναικών στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας και τις αλλαγές
στη σύγχρονη ελληνική οικογένεια σε σχέση με την παραδοσιακή – πατριαρχική
οικογένεια. (2η διδακτική ώρα)
Β’ ΦΑΣΗ (4 ώρες ): Η παρούσα φάση θα πραγματοποι η θεί στο Εργαστή ρι ο
τη ς Πλη ροφορι κή ς .
Οι μαθητές εισέρχονται στο εργαστήριο και παίρνουν τη θέση τους μπροστά στους
σταθμούς εργασίας. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει σε φωτοτυπίες τα φύλλα εργασίας κάθε
ομάδας. Τα φύλλα εργασίας ωστόσο βρίσκονται και στην επιφάνεια εργασίας σε ψηφιακή
μορφή ούτως ώστε οι ομάδες να έχουν απευθείας πρόσβαση στην προτεινόμενη
δικτυογραφία χωρίς να χάνουν χρόνο στην πληκτρολόγηση των διευθύνσεων.
Ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές να ανοίξουν στην επιφάνεια εργασίας φάκελο,
να τον ονοματίσουν και εκεί στο εξής θα αποθηκεύουν το υλικό που θα συλλέγουν από το
Διαδίκτυο καθώς και τα αρχεία επεξεργασίας κειμένου και τις παρουσιάσεις που θα
δημιουργούν.
Κάθε ομάδα λειτουργεί ως ενιαίο και αυτόνομο σύνολο και μετά τις διευκρινίσεις οι
μαθητές ακολουθούν τις οδηγίες του φύλλου εργασίας και ασχολούνται με τις επιμέρους
δραστηριότητες. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει να διαβάσει και να παρουσιάσει ένα
διαφορετικό κείμενο. Επιπλέον, μέχρι την οριστικοποίηση της τελικής μορφής των
κειμένων, έχουν τη δυνατότητα παραγωγής, διόρθωσης και αποθήκευσης πολλαπλών
δοκιμών, ενώ καταγράφουν διαφορετικές απόψεις και επιλογές και επιχειρούν βελτιώσεις
του οριστικού αποτελέσματος. Έτσι αντιλαμβάνονται και τον δυναμικό χαρακτήρα της
παραγωγής λόγου.
9

10. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασίας των ομάδων ο εκπαιδευτικός παρακολουθεί τη
δράση τους παρεμβαίνοντας διακριτικά για να εξομαλύνει τις όποιες δυσκολίες, ενώ
υπενθυμίζει ότι το τελικό κείμενο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου και πρέπει να
διακρίνεται από πολυτροπικότητα.
Γ ’ ΦΑΣΗ (1 ώρα): Η παρούσα φάση θα πραγματοποι η θεί στο Εργαστή ρι ο
τη ς Πλη ροφορι κή ς .
Οι ομάδες εμπνέονται από τη λογοτεχνία και δημιουργούν [Κοινή θεματική εργασία για
όλες τις ομάδες] :
 Δημιουργία «ανθολόγιου» κειμένων / τραγουδιών / θεατρικών ή
κινηματογραφικών έργων με ανάλογη θεματική ως προτάσεις ανάγνωσης,
ακρόασης, παρακολούθησης.
 Εναλλακτικά : μελοποίηση ή δραματοποίηση ή οπτικοποίηση ενός από τα κείμενα
που μελετήθηκαν.
Δ’ ΦΑΣΗ (1 ώρα) : Η παρούσα φάση θα πραγματοποι η θεί στην αίθουσα
προβολών .
Η κάθε ομάδα δια του εκπροσώπου της θα παρουσιάσει στην ολομέλεια την εργασία
που παρήγαγε ενώ οι υπόλοιποι μαθητές παρακολουθούν, διατυπώνουν ερωτήματα,
ζητούν διευκρινίσεις και διατυπώνουν κρίσεις. Διενεργείται διάλογος όπου οι μαθητές
κάνουν διαπιστώσεις για το τι καινούριο έμαθαν, αντιλήψεις και συναισθήματα που
δημιουργήθηκαν. Στο τέλος της ώρας όλες οι ομάδες θα παραδώσουν την εργασία τους
στον εκπαιδευτικό μέσω συσκευής αποθήκευσης (memory stick).
Να αναφερθεί ακόμη ότι το συγκεκριμένο σενάριο και η εργασία θα δημοσιευτούν σε
ειδική ανάρτηση της σχολικής ιστοσελίδας [http://1lykeio-spartis.
mysch.gr/autosch/joomla15/] προκειμένου να τα μελετήσει και η υπόλοιπη
εκπαιδευτική κοινότητα του σχολείου μας.
στ) Ο ρόλος του διδάσκοντος
1. Χωρίζει τις ομάδες με κριτήρια :
 την ικανότητα χειρισμού Η/Υ
 τα ενδιαφέροντα
 τις ικανότητες
2. Ετοιμάζει το σχολικό εργαστήριο : εγκαθιστά τα φύλλα εργασίας και όποιο άλλο
υποστηρικτικό υλικό θεωρεί απαραίτητο.
3. Η παρουσία του είναι υποστηρικτική, καθοδηγητική και όχι παρεμβατική.
Εφαρμόζει την αρχή της «υποβοηθούμενης» μάθησης .
4. Αφήνει κατά μέρος το παραδοσιακό «δασκαλοκεντρικό μοντέλο» της «διάλεξης»
και γίνεται παρατηρητής των μαθητικών δραστηριοτήτων : συμβουλεύει,
10

11. καθοδηγεί, ενθαρρύνει, διευκολύνει τους μαθητές δίνοντας έμφαση στη
«μεταγνώση», να μάθει δηλαδή ο μαθητής πώς να μαθαίνει. Η γνώση προσεγγίζεται
μέσα από την αποκαλυπτική ή ευρηματική διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός με αυτόν
τον τρόπο γίνεται διαμεσολαβητής ανάμεσα στη γνώση και το μαθητή.
5. Προσπαθεί επιπλέον να επιτύχει την ενεργό συμμετοχή όλων των μαθητών/ τριών,
παρεμβαίνει διακριτικά για να επιλύσει τυχόν προβλήματα .
6. Αξιολογεί τα μέλη της ομάδας ως προς την συνεργατική τους διάθεση αλλά και
τον κάθε μαθητή χωριστά ως προς τον ρόλο που έχει αναλάβει και το επίπεδο
ανταπόκρισής του.
ζ ) Ο ρόλος των μαθητών μέσα από τη λειτουργία της ομάδας
1. Συμμετέχουν ενεργά στην υλοποίηση των δραστηριοτήτων
2. Οφείλουν να συνεργάζονται αρμονικά και να συνεισφέρουν δημιουργικά
3. Ζητούν τη συνδρομή του καθηγητή για όποιο πρόβλημα
4. Χρησιμοποιούν δημιουργικά όλες τις προηγούμενες γνώσεις τους
5. Αναζητούν, συλλέγουν, επεξεργάζονται, οργανώνουν τις πληροφορίες
6. Οικοδομούν τη γνώση
7. «Αναγιγνώσκουν» συνεργατικά τις πηγές
8. Ο χειριστής οργανώνει τη ροή των πληροφοριών σύμφωνα με τα φύλλα εργασίας
που πρέπει η ομάδα να επεξεργασθεί
9. Ο συντονιστής διευκρινίζει
10. Ο γραμματέας κρατά σημειώσεις, για να υπάρξει στο τέλος η καθαρογραμμ ένη
απάντηση στο φύλλο εργασίας, που θα παραδώσει η ομάδα στην καθηγήτρια
11. Εξάγουν συμπεράσματα
12. Συναποφασίζουν, επειδή η σκέψη του κάθε μαθητή τροφοδοτεί και τη σκέψη των
υπολοίπων και το τελικό κείμενο είναι προϊόν συζήτησης και διαπραγμάτευσης
11
5. ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η αξιολόγηση των εργασιών κάθε ομάδας πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια των
διαδοχικών φάσεων. Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική στη Β’ και Γ’ φάση και τελική στη
Δ’ φάση. Εδράζεται στα κριτήρια που γνωστοποιήθηκαν στους μαθητές κατά την πρώτη
διδακτική ώρα. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται κυρίως κατά την Δ ‘ φάση των
παρουσιάσεων των εργασιών και του τελικού προϊόντος τόσο από τους μαθητές που
κρίνουν και συγκρίνουν τις εργασίες τους με τις αντίστοιχες των συμμαθητών τους όσο και
-κυρίως- από τον εκπαιδευτικό. Κριτήρια αξιολόγησης θα αποτελέσουν: ο τρόπος
συνεργασίας των μαθητών, η πληρότητα των κειμένων ως προς το περιεχόμενο, την
έκφραση και τη δομή, η σωστή αξιοποίηση των δυνατοτήτων του ηλεκτρονικού
περιβάλλοντος εργασίας, η ολοκληρωμένη ανταπόκριση στα ζητούμενα των φύλλων
εργασίας, το αισθητικό αποτέλεσμα, η τελική παρουσίαση καθώς επίσης ο πολυτροπικός
χαρακτήρας των τελικών παρουσιάσεων.

12. 12
6. ΕΠΕΚΤΑΣΗ
Το παρόν σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε εργασία διαρκείας τριών μηνών με την
προσθήκη επιπλέον ρόλων , κειμένων και υποθεμάτων , ώστε να διερευνηθούν διαθεματικά
κι άλλες πτυχές της διδακτικής ενότητας «Τα Φύλα στη Λογοτεχνία» , όπως η μητρική
αγάπη, οι βασανισμένες γυναίκες , ο έρωτας , ο γάμος , η προίκα , τα στερεότυπα για τα
δυο φύλα. Κείμενα που θα μπορούσαν να μελετηθούν είναι τα εξής :
 Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ , Κ. ΘΕΟΤΟΚΗ (Κ.Ν.Λ. Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
 ΠΑΓΩ, ΚΥΠΡΙΑΚΟ (Κ.Ν.Λ. Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
 ΓΙΑΤΙ Μ’ ΑΓΑΠΗΣΕΣ, Μ. ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ (Κ.Ν.Λ. Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)
 Η ΦΟΝΙΣΣΑ, ΑΛΕΞ. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ (Κ.Ν.Λ. Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
 ΠΑΤΕΡΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ, ΑΛΕΞ. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ (Κ.Ν.Λ. Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
 Η ΜΑΝΑ , ΠΕΡΛ ΜΠΑΚ (Κ.Ν.Λ. Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ)
 ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ, Κ. ΒΑΡΝΑΛΗ (Κ.Ν.Λ. Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
 ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ (Κ.Ν.Λ. Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
α. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Λίνος Πολίτης: «Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας»
2. Mario Vitti: «Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας»
3. Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α΄,Β΄,Γ΄ Γυμνασίου, Ο.Ε.Δ.Β.
4. Λεξικά της Νέας Ελληνικής Γλώσσας
β. ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSB106/544/3564,14928/
http://www.google.gr
http://karagatsis.ekebi.gr/
http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.
aspx?tid=0000008564&tsz=0&autostart=0
http://eliaserver.elia.org.gr/elia/site/content.php
http://www.greek-language.
gr/Resources/literature/education/literature_history/search.htmldetails=85
http://el.wikipedia.org/

13. www.stigmes.gr/gr/grpages/articles/vendetta2.html
http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=439&author_id=20
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2000/06/11062000.pdf
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=461&t=296
http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=7710886&lan=1
http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=878
http://www.historical-museum.gr/webapps/kazantzakis-pages/gr/life/chronology-det.php
και http://amis-kazantzakis.blogspot.gr/2009/01/blog-post_6.html.
♂♀
13
♛♟

⚖

14. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «Β γ ά ζ ε ι ς κ α ι γ λ ώσ σ α σ τ ο ν α δ ε ρ φ ό σ ο υ ! »
Αναζητήστε το απόσπασμα [Τα μαρτύρια της αγάπης] από τον «Γιούγκερμαν» του Μ.
Καραγάτση στη διεύθυνση
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSB106/544/3564,14928/ και
αντιγράψτε το σε αρχείο κειμένου ώστε να μπορέσετε να το επεξεργαστείτε ηλεκτρονικά .
1. Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες
http://karagatsis.ekebi.gr/ ,
http://k-m-autobiographies.blogspot.gr/2009/12/blog-post.html ,
http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.
14
aspx?tid=0000008564&tsz=0&autostart=0 και
http://www.google.gr εικόνες
Αφού διαβάσετε τις σχετικές με τη ζωή του συγγραφέα σελίδες, καταγράψτε τους
κυριότερους σταθμούς στην πορεία του και τα σημαντικότερα έργα του. Αναζητήστε
φωτογραφίες ,αφίσες ή και αρχεία ήχου με τη φωνή του συγγραφέα και δημιουργήστε μία
παρουσίαση από 8 – 10 διαφάνειες.
2. Το μυθιστόρημα προβλήθηκε σε συνέχειες στην τηλεόραση (Υ.Ε.Ν.Ε.Δ) το 1976 και
γυρίστηκε σε remake το 2007 με τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο
και προβλήθηκε από τον ΑΝΤ1. Αναζητήστε φωτογραφικό υλικό στο
http://lolanaenaallo.blogspot.gr/2013/05/blog-post_19.html και προσθέστε μερικές
διαφάνειες στην παρουσίαση της προηγούμενης δραστηριότητας.
3. Με βάση το εισαγωγικό σημείωμα και τα σχετικά χωρία του κειμένου να προσδιορίσετε τον
τόπο και το χρόνο στον οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα. Βρείτε και υπογραμμίστε τα
σχετικά χωρία στο κείμενο. Να τα ντύσετε με εικόνες της εποχής και να τα προσθέσετε στην
παραπάνω παρουσίαση.
http://eliaserver.elia.org.gr/elia/site/content.php
http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html και
http://www.google.gr εικόνες
4. Μελετήστε τα αποσπάσματα :
 «Πάνω στη συναυλία ….αγαπητικού της»
 «Α! Ώστε έχεις …..Θα σου δείξω εγώ!»
Ποιες λαϊκές αντιλήψεις της εποχής σχετικά με τον ρόλο του αδελφού έναντι της αδελφής
αντικατοπτρίζουν τα λόγια του Χρίστου ; Χρωματίστε με μπλε χρώμα τις σχετικές λέξεις /
φράσεις του κειμένου. Καταγράψτε τα συμπεράσματά σας στο αρχείο κειμένου που έχετε
ήδη δημιουργήσει.
5. Χρησιμοποιώντας την «Εισαγωγή –Σχόλιο» περιγράψτε σύντομα , με βάση τα στοιχεία που
συλλέξατε, τον χαρακτήρα του Χρίστου. Μπορείτε να ερμηνεύσετε τη συμπεριφορά του
έχοντας υπόψη σας το ιστορικό -κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο κινείται καθώς και τον ρόλο
που έχει επωμιστεί ;

15. 6. Η Βούλα αποδέχθηκε τον ρόλο της και τις προσδοκίες του οικογενειακού της περιβάλλοντος
; Χρωματίστε με κόκκινο χρώμα τις σχετικές λέξεις / φράσεις του κειμένου που
τεκμηριώνουν την άποψή σας. Φτιάξτε στη συνέχεια το πορτραίτο της. Θα σας βοηθήσουν
στην απεικόνισή της φωτογραφίες που θα αναζητήσετε στο
http://lolanaenaallo.blogspot.gr/2013/05/blog-post_19.html και http://www.google.gr
εικόνες.
7. Ο Χρίστος μετά τη διένεξή του με τη Βούλα συναντά τους φίλους του στο ταβερνάκι της
γειτονιάς και τους αφηγείται το περιστατικό από τη δική του οπτική γωνία σε α’ ενικό
πρόσωπο.
8. Υποθέστε ότι ο Βάσιας και η Βούλα μετά την άδοξη κατάληξη του ειδυλλίου τους,
συναντιούνται τυχαία μετά από είκοσι χρόνια. Καταγράψτε τον διάλογο - απολογισμό
ζωής που διημείφθη μεταξύ τους.
15

16. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «Να ΄ρί ζ η ο κύρη ς το παι δί σ’ όλους μας ει ν’ δοσμένο»
Αναζητήστε το επιλεγμένο απόσπασμα [Ερωφίλη , Γεώργιος Χορτάτσης Πράξη Β’,
σκηνή β’, στίχοι 23 – 82 (σελ 52 – 54)] στο www.ebooks4greeks.gr/η-ερωφίλη-γεώργιος-
χορτάτσης
1. Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες
http://www.greek-language.
16
gr/Resources/literature/education/literature_history/search.htmldetails=
85 και http://el.wikipedia.org/
Καταγράψτε σύντομα σε αρχείο κειμένου πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του
Γεωργίου Χορτάτση .
2. Αφού μελετήσετε τις σχετικές σελίδες
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1914,6335/ ,
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1914,6305/ και
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%81%CF%89%CF%86%CE%AF%CE%B
B%CE%B7
απαντήστε σύντομα σε έναν απλό εννοιολογικό πίνακα που θα φτιάξετε στη
συνέχεια του εγγράφου σας [Εισαγωγή/smart art ] :
α. Σε ποια ιστορική περίοδο και σε ποια λογοτεχνική σχολή ανήκει το κείμενο; β. Σε
ποιους παράγοντες οφείλεται η ανάπτυξη της λογοτεχνίας αυτή την εποχή; γ. Να
προσδιορίσετε το είδος στο οποίο ανήκει το έργο και δ. τα χαρακτηριστικά του ως
προς τη γλώσσα και τη στιχουργική.
3. Αφού διαβάσετε την υπόθεση της Ερωφίλης :
http://www.greek-language.
gr/Resources/literature/education/literature_history/search.html?details
=85 ,
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%81%CF%89%CF%86%CE%AF%CE%B
B%CE%B7 και http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=784#photos
δημιουργήστε μία παρουσίαση του έργου [Λογισμικό Παρουσιάσεων]
συνδυάζοντας λόγο (τα βασικά σημεία από την υπόθεση του έργου), στίχους , και
εικόνα. Μπορείτε να την πλαισιώσετε με ήχο.
[π.χ. Το όνειρο της Ερωφίλης – Λουδοβίκος των Ανωγείων ,
Το τραγούδι του Πανάρετου , Νίκος Μαμαγκάκης – Γιάννης Πουλόπουλος ,
Πάθη από τον έρωτα , Μάνος Χατζιδάκις - Φλέρυ Νταντωνάκη ]
4. Η νένα είναι η «φωνή της λογικής». Ποιες αντιλήψεις της εποχής σχετικά με τη θέση
της γυναίκας και του άνδρα διαφαίνονται στα λόγια της ; Χρωματίστε με μωβ
χρώμα τα αντίστοιχα χωρία του κειμένου.

17. 5. Πώς παρουσιάζεται η Ερωφίλη ; Ακολουθεί ή αψηφά τα στερεότυπα της εποχής της;
Περιγράψτε σύντομα ,με βάση τα στοιχεία που συλλέξατε, τον χαρακτήρα της.
Ολοκληρώστε προσθέτοντας μια «φωτογραφία» της [ http://www.google.gr
εικόνες.]
6. Μεταγράψτε τους στίχους 23 – 38 (σελ 52) στη Νέα Ελληνική με τη βοήθεια των
λεξικών της Πύλης. Ποια εκδοχή σας αρέσει ; Γιατί;
7. Διαβάστε τους στίχους 243-343 (σελ 128 – 133) από την 4η σκηνή της 4ης πράξης .
Στο απόσπασμα αυτό μπορούμε να διακρίνουμε δύο διαφορετικές απόψεις για την
κατάκτηση της ευτυχίας [Βασιλιάς – Ερωφίλη]. Οργανώστε έναν αγώνα λόγων .
Προσπαθήστε να εκφράσετε τις απόψεις του κάθε προσώπου επ ιχειρηματολογώντας
και προσπαθώντας να πείσετε για το δίκιο της θέσης σας.
8. Διαβάστε στους στίχους 611-646 (σελ 144 – 146) από την 6η σκηνή της 4ης πράξης
την αμετάκλητη απόφαση του βασιλιά να «ξεπλύνει την ντροπή». Ανατρέξτε στο
κρητικό περιοδικό «στιγμές» στη διεύθυνση:
www.stigmes.gr/gr/grpages/articles/vendetta2.html και συμβουλευτείτε το
σχετικό άρθρο για το θέμα της εκδίκησης και της βεντέτας στην κρητική λογοτεχνία.
Διατυπώστε σε δικό σας κείμενο τις γνώσεις και την εμπειρία που αποκομίσατε.
9. Αναζητήστε όρκους αιώνιας πίστης και αγάπης μέσα από κάθε μορφή τέχνης
[λογοτεχνία, ζωγραφική, μουσική, κινηματογράφο…]. Δημιουργήστε 5 -6 διαφάνειες
με τα ευρήματά σας και προσθέστε τις στη δραστηριότητα 3.
17

18. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «Kι ουδέ μπορείς ν' αντισταθείς, σα θέλουν οι γονείς σου»
Αναζητήστε το επιλεγμένο απόσπασμα [Ερωτόκριτος, Βιτσέντζος Κορνάρος στ. 789-830)
στη διεύθυνση http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=439&author_id=20 και
αντιγράψτε το σε αρχείο κειμένου ώστε να μπορέσετε να το επεξεργαστείτε ηλεκτρονικά .
1. Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CF%84%CF%83%CE%AD%CE%BD%CF
%84%CE%B6%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%BD%CE%AC%CF%81%
CE%BF%CF%82 ,
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1914,6338/ και
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2000/06/11062000.pdf
Καταγράψτε σύντομα στο αρχείο κειμένου που έχετε δημιουργήσει πληροφορίες για τη ζωή
και το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου.
2. Αφού μελετήσετε τις σχετικές σελίδες
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1914,6305/ και
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1914,6338/
απαντήστε σύντομα σε έναν απλό εννοιολογικό πίνακα που θα φτιάξετε στη συνέχεια του
εγγράφου σας [Εισαγωγή/smart art ] :
α. Σε ποια ιστορική περίοδο και σε ποια λογοτεχνική σχολή ανήκει το κείμενο; β. Σε ποιους
παράγοντες οφείλεται η ανάπτυξη της λογοτεχνίας αυτή την εποχή; γ. Να προσδιορίσετε το
είδος στο οποίο ανήκει το έργο και δ. τα χαρακτηριστικά του ως προς τη γλώσσα και τη
στιχουργική.
3. Αφού διαβάσετε την υπόθεση του Ερωτόκριτου
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1914,6337/ ,
http://www.greek-language.
18
gr/Resources/literature/education/literature_history/search.html?details=53
και
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2000/06/11062000.pdf
να δημιουργήσετε μία παρουσίαση του έργου [Λογισμικό Παρουσιάσεων] συνδυάζοντας
λόγο (τα βασικά σημεία από την υπόθεση του έργου), στίχους και εικόνα. Μπορείτε να την
πλαισιώσετε με ήχο (π.χ. απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη
http://www.youtube.com/watch?v=kOMw_VjqOxo)
4. Χρωματίστε με μπλε χρώμα λέξεις / φράσεις του κειμένου που αναφέρονται στον πατέρα.
Χρησιμοποιώντας την «Εισαγωγή –Σχόλιο» περιγράψτε σύντομα ,με βάση τα στοιχεία που
συλλέξατε, τον λογοτεχνικό χαρακτήρα του πατέρα – αφέντη σε συνάρτηση με την
οικονομική και κοινωνική του θέση. Ολοκληρώστε προσθέτοντας μια «φωτογραφία» του .
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2000/06/11062000.pdf ή
http://www.google.gr εικόνες.
5. Η νένα είναι η «φωνή της λογικής». Ποιες αντιλήψεις της εποχής σχετικά με τη θέση της
γυναίκας διαφαίνονται στα λόγια της; Χρωματίστε με μωβ χρώμα τα αντίστοιχα χωρία του
κειμένου.

19. 6. Πώς παρουσιάζεται η Αρετούσα; Ακολουθεί ή αψηφά τα στερεότυπα της εποχής της;
Χρωματίστε με κόκκινο χρώμα τα αντίστοιχα χωρία του κειμένου. Χρησιμοποιώντας την
«Εισαγωγή –Σχόλιο» περιγράψτε σύντομα ,με βάση τα στοιχεία που συλλέξατε, τον
χαρακτήρα της. Χρήσιμα στοιχεία μπορείτε επίσης να αποκομίσετε αν διαβάσετε τον
τραγικό μονόλογό της μετά το άκουσμα του θανάτου του Ερωτόκριτου. (στ. 981 -1044)
http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=439&author_id=20
Ολοκληρώστε προσθέτοντας μια «φωτογραφία» της
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2000/06/11062000.pdf ή
http://www.google.gr εικόνες
7. Σε ολόκληρο το έργο μπορούμε να διακρίνουμε δύο διαφορετικές απόψεις για την ευτυχία
[Ηράκλης – Αρετούσα]. Αντιπαραβάλετε τους στ. 819 -828 του αποσπάσματός μας με τους
στ. 265 – 286 της Δ’ Ενότητας. Οργανώστε έναν αγώνα λόγων. Προσπαθήστε να εκφράσετε
τις απόψεις του κάθε προσώπου επιχειρηματολογώντας και προσπαθώντας να πείσετε για
το δίκιο της θέσης σας.
8. Φανταστείτε πώς θα μπορούσε να μεταφερθεί η ιστορία αυτή στη σύγχρονη εποχή και
γράψτε έναν διάλογο – ή μια αφήγηση, ένα ποίημα, ό,τι άλλο εμπνευστείτε – ανάμεσα στην
Αρετούσα (της οποίας το όνομα πρέπει βέβαια να αλλάξετε) και ένα άλλο πρόσωπο που
προσπαθεί να την πείσει ότι ο έρωτάς της είναι αδιέξοδος.
Μπορείτε να πάρετε ιδέες από την παρουσίαση μιας ταινίας με σχετική θεματολογία.
http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2000/06/11062000.pdf
9. Διαβάστε τον συγκλονιστικό αποχωρισμό των ερωτευμένων (στ.1352 - 1420)
http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=437&author_id=20 ακούγοντας
ταυτοχρόνως την ερμηνεία του από τον Γιάννη Χαρούλη.
http://www.youtube.com/watch?v=tVO8zHS2FFs&feature=kp
Αναζητήστε ανάλογους αποχωρισμούς ερωτευμένων μέσα από κάθε μορφή τέχνης
(ζωγραφική, μουσική, κινηματογράφο, λογοτεχνία…) και προσθέστε μερικές διαφάνειες με
τα ευρήματά σας στη δραστηριότητα 3.
19
Θεόφιλος, «Ερωτόκριτος και Αρετούσα» [πηγή: Βικιπαίδεια].

20. 20
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «Ο πατέρ ας σ ου σ ε ορ ίζει»
Αναζητήστε το απόσπασμα από τη «Στέλλα Βιολάντη» στη διεύθυνση
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSB106/544/3561,14830/ και
αντιγράψτε το σε αρχείο κειμένου ώστε να μπορέσετε να το επεξεργαστείτε ηλεκτρονικά .
1. Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες
http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=461&t=296
http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=7710886&lan=1
http://www.google.gr εικόνες
Αφού διαβάσετε τις σχετικές με τη ζωή του συγγραφέα σελίδες καταγράψτε τους
κυριότερους σταθμούς στην πορεία του και τα σημαντικότερα έργα του. Αναζητήστε
φωτογραφίες ,αφίσες ή και αρχεία ήχου με τη φωνή του συγγραφέα και δημιουργήστε μία
παρουσίαση από 8 – 10 διαφάνειες.
2. Ποια απήχηση είχε το διήγημα του Ξενόπουλου την εποχή που γράφτηκε αλλά και
αργότερα ; Αναζητήστε πληροφορίες για τις παραστάσεις, άρθρα, δημοσιεύματα και
φωτογραφίες στο Ψηφιοποιημένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου
http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=878
Προσθέστε στην παρουσίαση της παραπάνω δραστηριότητας μερικές διαφάνειες με τα
ευρήματά σας.
3. Με βάση το εισαγωγικό σημείωμα και τα σχετικά χωρία του κειμένου να προσδιορίσετε τον
τόπο και το χρόνο στον οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα. Βρείτε και υπογραμμίστε τα
σχετικά χωρία στο κείμενο. Να τα ντύσετε με εικόνες της εποχής και να τα προσθέσετε στην
παραπάνω παρουσίαση.
http://eliaserver.elia.org.gr/elia/site/content.php
http://www.greek-language.
gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html και
http://www.google.gr εικόνες
4. Χρωματίστε με μπλε χρώμα λέξεις / φράσεις του κειμένου που αναφέρονται στον πατέρα.
Χρησιμοποιώντας την «Εισαγωγή –Σχόλιο» περιγράψτε σύντομα ,με βάση τα στοιχεία που
συλλέξατε, τον λογοτεχνικό χαρακτήρα του πατέρα – αφέντη σε συνάρτηση με την
οικονομική και κοινωνική του θέση. Ολοκληρώστε προσθέτοντας μια φωτογραφία του
http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=878 Και http://www.google.gr
εικόνες

21. 5. Η Στέλλα αποδέχθηκε το ρόλο που της επιφύλασσε το φύλο της και η κοινωνία της εποχής ;
Χρωματίστε με κόκκινο χρώμα τις σχετικές λέξεις/ φράσεις του κειμένου που τεκμηριώνουν
την άποψή σας. Φτιάξτε στη συνέχεια το πορτραίτο της. Θα σας βοηθήσουν στην απεικόνισή
της φωτογραφίες που θα αναζητήσετε στο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου http://www.nt-archive.
21
gr/playMaterial.aspx?playID=878
και http://www.google.gr εικόνες
6. Ποιον τύπο γυναίκας αντιπροσωπεύει η Βιολάνταινα; Ανήκει στον ίδιο κόσμο με την κόρη
της; Πώς φαντάζεστε το πορτρέτο μιας τέτοιας γυναίκας; Θα σας βοηθήσουν στην
απεικόνισή της φωτογραφίες που θα αναζητήσετε στο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου
http://www.nt-archive.gr/playMaterial.aspx?playID=878
και http://www.google.gr εικόνες
7. Φανταστείτε τον διάλογο που διημείφθη μεταξύ του ζεύγους Βιολάντη μετά το περιστατικό
στη σοφίτα και καταγράψτε τον σε θεατρική μορφή.
8. Το τέλος του διηγήματος θα βρει τη Στέλλα νεκρή. Γίνετε δημοσιογράφοι. Γράψτε το άρθρο
που θα δημοσιευτεί στο πρωτοσέλιδο της τοπικής εφημερίδας.
9. Επινοήστε ένα διαφορετικό (αίσιο ή όχι) τέλος στην ιστορία χωρίς να μεταβάλλετε τα μέχρι
στιγμής δεδομένα.

22. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : "Το κρ έας δικό σ ου ,τα κόκαλ α δικά μου "
Πηγαίνετε στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση:
https://www.youtube.com/watch?v=KlYJDSL1YoM, και ακούστε την παραστατική ανάγνωση
του αποσπάσματός μας, παρακολουθώντας, ταυτόχρονα, αν θέλετε, και απ΄ τα βιβλία σας
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2586,10084/
1. Επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες el.wikipedia.org/wiki/Νίκος_Καζαντζάκης ,
http://www.historical-museum.gr/webapps/kazantzakis-pages/gr/life/chronology-det.
php και http://amis-kazantzakis.blogspot.gr/2009/01/blog-post_6.html.
Αφού διαβάσετε τις σχετικές με τη ζωή του συγγραφέα σελίδες καταγράψτε τους
κυριότερους σταθμούς στην πορεία του και τα σημαντικότερα έργα του. Αναζητήστε
φωτογραφίες και αρχεία ήχου με τη φωνή του συγγραφέα και δημιουργήστε μία
παρουσίαση από 8 – 10 διαφάνειες.
2. Ποια απήχηση είχε το έργο του Καζαντζάκη από τις μέρες του μέχρι σήμερα ; Πληροφορίες
για θεατρικές παραστάσεις, ζωγραφική , τραγούδι , μουσική μπορείτε να βρείτε στην
ιστοσελίδα http://amis-kazantzakis.blogspot.gr/2009/01/blog-post_6.html.
Προσθέστε στην παρουσίαση της παραπάνω δραστηριότητας μερικές διαφάνειες με τα
ευρήματά σας.
3. Με βάση το εισαγωγικό σημείωμα και τα σχετικά χωρία του κειμένου να προσδιορίσετε τον
τόπο και το χρόνο στον οποίο διαδραματίζονται τα γεγονότα. Βρείτε και υπογραμμίστε τα
σχετικά χωρία στο κείμενο. Να τα ντύσετε με εικόνες της εποχής και να τα προσθέσετε στην
παραπάνω παρουσίαση.
22
http://eliaserver.elia.org.gr/elia/site/content.php,
http://www.greek-language.
gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html και
https://www.google.gr/
4. α. Να συγκεντρώσετε λέξεις-φράσεις που αναφέρονται στο πρόσωπο του πατέρα, στη
συμπεριφορά του απέναντι στο παιδί και τα λόγια του στο παιδί και το δάσκαλο. Με βάση
αυτά να περιγράψετε τη σχέση πατέρα-γιου.
β. Να κάνετε το ίδιο με τα στοιχεία που περιγράφουν τη συμπεριφορά της μητέρας.
γ. Υπάρχει διαφοροποίηση ;
Δημιουργήστε έναν πίνακα με τρεις στήλες χρησιμοποιώντας τον επεξεργαστή κειμένου και
καταγράψτε τα συμπεράσματά σας.
5. Εντοπίστε στο κείμενο λέξεις – φράσεις με τις οποίες ο συγγραφέας αποτυπώνει τα
συναισθήματά του απέναντι στον πατέρα του και τη μητέρα του. Υπάρχει διαφοροποίηση ;
Προσθέστε τα συμπεράσματά σας στον παραπάνω πίνακα.

23. 6. Να υπογραμμίσετε στο κείμενο λέξεις που ανήκουν στο κρητικό ιδίωμα και να γράψετε τη
σημασία τους στην κοινή νεοελληνική . Για βοήθεια ανατρέξτε στο www.greek-language.gr
7. Αφού ακούσετε το Another Brick in the Wall των Pink Floyd
https://www.youtube.com/watch?v=YR5ApYxkU-U και δείτε τα αποσπάσματα από τις
ταινίες "Ψύλλος" του Δ. Σπύρου και "Το ξύλο βγήκε απ' τον παράδεισο" του Α. Σακελλάριου
https://www.youtube.com/watch?v=0S7HoOLKtXk και
https://www.youtube.com/watch?v=2AH9lWwNzx0
να σχολιάσετε τη μέθοδο, τον τρόπο προσέγγισης των μαθητών από τον δάσκαλο και τα
συναισθήματά τους και να τα συγκρίνετε με τις αντίστοιχες συμπεριφορές των δασκάλων
στο παρακάτω απόσπασμα από το αυτοβιογραφικό διήγημα του Ι. Κονδυλάκη (1861 -1920)
«Όταν ήμουν δάσκαλος» και το video από την ταινία "Ο κύκλος των χαμένων ποιητών"
https://www.youtube.com/watch?v=veYR3ZC9wMQ
Καταγράψτε τα συμπεράσματά σας (100 λέξεις)
Ι. Κονδυλάκης , «Όταν ήμουν δάσκαλος» (απόσπασμα)
Δεν είμαι από τους δασκάλους τους οποίους εγνωρίσατε μέχρι τούδε. Θέλω να γίνω φίλος
σας και όχι τύραννος, να σας φανώ ωφέλιμος και όχι να σας κάμω δειλούς και ταπεινούς»’
να με σέβεσθε και να με αγαπάτε και όχι να με τρέμετε. Μερικοί από σας άλλως τε κοντεύει
να έχετε την ηλικίαν μου. Έως χθες ήμουν και εγώ μαθητής και δεν επιθυμώ να με μισήσετε,
όπως εμίσησα εγώ μερικούς από τους δασκάλους μου. Δεν θ’ απαιτώ να μαθαίνετε μεγάλα
πράγματα, τα οποία να μη σας αφήνουν καιρόν να παίζετε, ως απαιτεί η ηλικία σας. Αλλά
τα ολίγα αυτά εννοώ να τα μαθαίνετε καλά. Φρονώ ότι με το γλυκύ θα κάμωμεν καλύτερα
την εργασίαν μας, ενώ οι άλλοι δασκάλοι νομίζουν απαραίτητον το ξύλον και τας ύβρεις.
Σας παρακαλώ, μη με αναγκάσετε να πιστεύω ότι έχω άδικον και ότι έχουν δίκαιον οι άλλοι
δασκάλοι. Οι μαθηταί μου ήκουσαν τους λόγους μου με έκπληξιν, ήτις επί τέλους μετεβλήθη
εις ακτινοβόλημα χαράς. – Λοιπόν είσθε σύμφωνοι; Τους ηρώτησα. – Σύμφωνοι, απήντησαν.
Και ετήρησαν την υπόσχεσίν των, όπως ετήρησα και εγώ την ιδικήν μου.»... ......
Οι μαθηταί μου με εσέβοντο και με ηγάπων, χωρίς να μεταχειρισθώ ποτέ βίαια μέσα, χωρίς
να υψώσω καν τον τόνον της φωνής μου, ήσαν επιμελείς και κόσμιοι. Ηύξανε δε η προς εμέ
αγάπη και ευγνωμοσύνη των, όταν από την πρώτην τάξιν, ήτις ήτο εις το ισόγειον, ήρχοντο
ενίοτε πλαταγισμοί ραπισμάτων ομού με τας αγρίας κραυγάς και τας ύβρεις του
διδασκάλου, κούτσουρα, παλιόπαιδα, κτήνη!».
8. Αφού μελετήσετε προσεκτικά τις γελοιογραφίες, να σχολιάσετε τη στάση των γονιών
απέναντι στο δάσκαλο και στο παιδί και να την συγκρίνετε με την αντίστοιχη στάση του
πατέρα στη «Νέα Παιδαγωγική» του Καζαντζάκη. Αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο και
σήμερα τους εκπαιδευτικούς οι γονείς ; Αξιοποιήστε και τις προσωπικές σας εμπειρίες και
βιώματα . (150-200 λέξεις)
23

24. 24