NGhiên cứu đặc điểm lâm sàng mô học của nang và rò khe nang I
•
27 likes•11,516 views
Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng mô học của nang và rò khe nang I Phí tải 20.000đ Liên hệ quangthuboss@gmail.com
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Similar to NGhiên cứu đặc điểm lâm sàng mô học của nang và rò khe nang I
Similar to NGhiên cứu đặc điểm lâm sàng mô học của nang và rò khe nang I (20)
More from Luanvanyhoc.com-Zalo 0927.007.596
More from Luanvanyhoc.com-Zalo 0927.007.596 (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
NGhiên cứu đặc điểm lâm sàng mô học của nang và rò khe nang I
- 1. Nghiên c u c i m lâm sàng,ứ đặ đ ể mô h c c a nang và rò khe mangọ ủ I Luận văn thạc sĩ y học Hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Tuấn Cảnh Dương Long Lâm Hà Nội, tháng 9/2009
- 2. Rò khe mang I (First branchial cleft anomalies) là một dị tật bẩm sinh Chiếm khoảng 10% trong các loại rò khe mang nói chung. Tỷ lệ chẩn đoán nhầm và xử trí không đúng còn cao
- 3. Mục tiêu nghiên cứu: 1. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và mô học của rò khe mang I 2. Đối chiếu lâm sàng – mô học và một số đặc điểm trong quá trình phẫu thuật để rút kinh nghiệm chẩn đoán và đề xuất phương pháp can thiệp thích hợp.
- 4. Thế giới: Năm 1832 Von Baer là người đầu tiên mô tả về các cung mang ở người . Virchow, năm 1866 đã mô tả một đường rò chạy từ sau dưới của vành tai đến họng mũi. Cho đến năm 1923, Fraser đã cảnh báo các nhà lâm sàng về sự tồn tại của đường rò khe mang I. Năm 1929, Hyndman và Light lần đầu tiên đã công bố chi tiết về một ca bệnh rò khe mang I.
- 5. Việt Nam Năm 1989, Vũ Sản thực hiện nghiên cứu về nang và rò cổ bên bẩm sinh Lê Minh Kỳ, năm 2002 cũng có những đóng góp quan trọng trong nghiên cứu bệnh học và điều trị nang và rò mang bẩm sinh vùng cổ bên. Năm 2003, Phạm Thị Bích Thủy: Nghiên cứu về đặc điểm bệnh học rò quanh tai nói chung.
- 6. Phôi thai học vùng mang Sự phát sinh và hình thành vùng mang: Tuần thứ 3: hình thành 3 lá phôi Tuần 4: hình thành 6 cung mang I-VI Tuần 5-6: chỉ còn 4 cung mang I-IV Nội bì
- 7. Các túi mang (Branchial pouches) Các khe mang (Branchial grooves) Các cung mang (branchial arches)
- 8. Sự phát triển các cơ quan vùng mangSự phát triển các cơ quan vùng mang Cung mang Sụn và xương Cơ Thần kinh Cung động mạch Cung mang I Sụn Meckel Xương hàm dưới Xương búa Xương đe Cơ cắn Cơ thái dương Cơ chân bướm Dây thần kinh tam thoa (V) Động mạch hàm trong Cung mang II Sụn Reichert Xương bàn đạp Sừng bé xương móng Các cơ mặt Cơ trâm móng Dây thần kinh mặt (VII) ĐM cơ bàn đạp Cung mang III Thân và sừng lớn xương móng Cơ màn hầu Cơ trâm họng Dây lưỡi hầu (IX) ĐM cảnh trong Cung mang IV Sụn giáp Sụn thanh thiệt Cơ khít họng dưới Cơ nhẫn giáp Dây thần kinh phế vị (X) (nhánh thanh quản trên) Quai ĐM chủ ĐM dưới đòn phải Cung mang V Sụn phễu Sụn nhẫn Các cơ thanh quản Dây thần kinh phế vị (X) (dây Tk quặt ngược) ĐM phổi
- 9. S phát tri n các thành ph n vùng cung mangự ể ầ I Xương búa Xương đe Xương bàn đạp Mỏm trâm D/c trâm móng Sừng lớn và nhỏ xương móng Sụn Meckel Thân xương móng Sụn giáp Sụn nhẫn vòng sụn khí quản
- 10. Khe mang I: dài ra tạo thành ống tai ngoài Phủ bởi biểu bì da nguồn gốc ngoại bì Biểu mô phủ đáy khe mang trở thành mặt ngoài màng nhĩ Túi mang I: Đoạn gần họng: phát triển thành ống họng-hòm nhĩ (vòi Eustachi) Đoạn xa họng: giáp với đáy khe mang I, phình to tạo hòm nhĩ, Phôi thai học vùng mang và rò khe mang I
- 11. Nguồn gốc phát sinh của rò khe mang I Sự hình thành của nang và rò khe mang I là do sự khép không hoàn thiện của khe mang I hoặc do sự phân chia bất thường của khe mang này này dẫn đến sự tồn tại của hai ống tai ngoài
- 12. Phân loại của rò khe mang I (Work 1972) Rò khe mang I loại 1 Rò khe mang I loại 2
- 13. Sơ lược giải phẫu tai ngoài GP tai ngoài: gồm vành tai và ống tai ngoài
- 14. Tuyến mang tai: hình lăng trụ tam giác, giới hạn bởi: Sau: mỏm chũm, ống tai ngoài, hoành trâm Trước: cơ cắn, ngành lên xương hàm dưới, cơ chân bướm trong Ngoài: da, tổ chức dưới da, cân cổ nông Liên quan GP dây VII S l c gi i ph u tuy n mang taiơ ượ ả ẫ ế
- 15. Liên quan GP dây VII và đường rò trong tuyến mang taiLiên quan GP dây VII và đường rò trong tuyến mang tai ống tai ngoài Lỗ tai ngoài Đường rò Dây VII ống tai ngoài Lỗ tai ngoài Đường rò Dây VII ống tai ngoài Lỗ tai ngoài Đường rò Dây VII
- 16. Các biểu hiện ở cổ: - khối sưng nề hoặc lỗ rò bên ngoài trong vùng tam giác Poncet - Lỗ rò có thể là thứ phát do vỡ mủ hoặc chích rạch c i m lâm sàng rò khe mang IĐặ đ ể
- 17. Các biểu hiện ở tuyến mang tai - Khó nhai, căng đầy vùng tuyến mang tai - Khối nhỏ đơn độc, mềm, ranh giới không rõ hoặc lỗ rò thường ở cực dưới tuyến mang tai hoặc trước vùng chũm - Thường do viêm nhiễm đường rò c i m lâm sàng c a rò khe mang IĐặ đ ể ủ
- 18. c i m lâm sàng c a rò khe mang IĐặ đ ể ủ Các biểu hiện ở tai Đau nhức vùng ống tai Chảy tai Soi/nội soi tai: lỗ rò sàn ống tai Không nghe kém, không ù tai, Màng nhĩ bình thường
- 19. - X quang có bơm thuốc cản quang - Mô bệnh học đường rò: gồm 2 tầng: + Tầng N.mạc gồm 2 lớp: lớp bmô và lớp đệm + Tầng vỏ xơ ở ngoài c i m c n lâm sàng c a rò khe mangĐặ đ ể ậ ủ I
- 20. Ch n oánẩ đ Tiền sử viêm nhiễm nhiều lần Các triệu chứng lâm sàng: - Có nang hoặc rò ra ngoài da vùng sau tai hoặc vùng tam giác Poncet. - Có lỗ rò bên trong thành ống tai ngoài. Cận lâm sàng: - Hình ảnh đường rò khi chụp có cản quang, - Siêu âm, CT scan, MRI.
- 21. i u trĐ ề ị Phẫu thuật là phương pháp điều trị tối ưu
- 22. Bi n ch ng và tái phát sau mế ứ ổ 1. Tụ máu vết mổ 2. Nhiễm trùng vết mổ 3. Liệt dây thần kinh VII 4. Tái phát sau mổ
- 23. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- 24. Gồm 31 bệnh nhân đã được phẫu thuật nang và rò khe mang I tại Bệnh viện TMH TW từ tháng 1/2007 - 7/2009 + 21 TH NC hồi cứu + 10 TH NC tiến cứu ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨUĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- 25. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân: Các BN nhập viện và được phẫu thuật trong thgian NC và được ∆ sau mổ là rò khe mang I Bệnh án ghi rõ ràng, đầy đủ các phần LDVV, bệnh sử, cách thức PT… Thu thập theo mẫu BA NC Tiêu chuẩn loại trừ: Không thỏa mãn các điều kiện trên ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨUĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- 26. Thiết kế nghiên cứu:Thiết kế nghiên cứu: o Phương pháp: nghiên cứu mô tả từng ca có can thiệp o Cỡ mẫu NC: 31 bệnh nhân trong thời gian NC Cách thức tiến hành o Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu o Triệu chứng lâm sàng o Mô bệnh học o Một số đặc điểm trong khi phẫu thuật PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUPHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- 27. • Nghiên cứu mô bệnh học - Quy trình nhuộm HE: Vùi paraffin; đúc bloc; cắt mảnh; nhuộm - Hóa mô miễn dịch: Kết hợp 2 lĩnh vực HM và MD để phát hiện nguồn gốc sự biệt hoá TB trong mô. Quy trình làm HMMD: Chuẩn bị tiêu bản; bộc lộ kháng nguyên; nhuộm dấu ấn CK (dấu ấn biểu mô) và các dấu ấn SMA, Desmin, Vimentin nhằm xác định rõ hơn các thành phần trung mô
- 28. Thu thập số liệu: thu thập đầy đủ theo bệnh án NC Nhập số liệu và xử lý bằng phần mềm EPI INFO 2000 So sánh kết quả nghiên cứu với một số tác giả trong và ngoài nước. THU TH P VÀ X LÝ S LI UẬ Ử Ố Ệ
- 29. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
- 30. L.M.Kỳ (2002): loại 1: 85%; loại 2: 15% Stookroos (1999): loại 1: 66%; loại 2: 34% 10 ca, 32.26% 21 ca, 67.74% Loại 1 Loại 2 ĐẶC ĐIỂM PHÂN LOẠI
- 31. 4-6 6-10 11-15 16-20 21-49 n Nam N 1 3 3 3 8 18 % 3,22 9,67 9,67 9,67 25,82 58,05 Nữ N 1 5 4 1 2 13 % 3,22 16,14 12,92 3,22 6,44 41,95 n 2 8 7 4 10 31 % 6,44 25,82 22,59 12,89 32,27 100,0 Phân bố theo tuổi và giới tính Tuổi trung bình: 16 So sánh với các tác giả NN: Triglia: 6; Solares: 9
- 32. LMK (2002): 100% khởi phát trước 20 t Triglia (1998): 100% khởi phát trước 17 t Tuổi khởi phát bệnhTuổi khởi phát bệnh Nhóm tuổi 1 1-5 6-10 11-15 16- 20 21-33 n N 2 7 10 3 7 2 31 % 6,45 22,58 32,36 9,68 22,58 6,45 100 Lũy tích % 6,45 29,03 61,29 70,97 93,55 100
- 33. Thời gian mang bệnhThời gian mang bệnh 6.45% 54.84% 25.81% 12.90% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Tỷlệbệnhnhân 1 2-5 năm 6-10 năm 10-20 năm Thời gian mang bệnh TB: 6 năm
- 34. Tỷ lệ phân bố theo bên tổn thương , 1 ca, 3% , 21 ca, 68% , 9 ca, 29% bên phải bên trái cả hai Triglia (1998): Trái: 53,85%; Phải: 46,15% D’Souza (2001): Trái: 58%; Phải: 29%
- 35. Triệu chứng Viêm tấy Rò ra ngoài Chảy tai N 28 13 8 % 90,32 41,93 25,81 LMK (2002): Viêm tấy chiếm 84,62% Triệu chứng cơ năng
- 36. Các biểu hiện ngoài da Triệu chứng Có rò ra ngoài Không rò ra ngoài n Lỗ rò Khối viêm sẹo xơ Khối nề Bình thường N 15 10 3 3 31 % 48,39 32,26 9,68 9,68 100% n 25 6 31 % 80,65% 19,35% 100% TRIỆU CHỨNG THỰC THỂ
- 37. nguyên phát 32.00% thứ phát 68.00% Tỷ lệ BN có lỗ rò ngoài là 25/31 trường hợp, chiếm 80,65% Tính chất lỗ rò ra ngoài
- 38. sau tai 68% tam giác Poncet 20% mỏm chũm 8% trước tai 4% Phân bố vị trí lỗ rò ra ngoài
- 39. Liên quan l rò ng tai ngoài và lo i ngỗ ố ạ đườ rò Loại đường rò Rò ống tai ngoài n Có Không Loại 1 N 2 19 21 % 9,52 90,9 Loại 2 N 6 4 10 % 60,0 40,0 Tổng N 8 23 31 % 25,81 74,2 Có 8/31 trường hợp có lỗ rò ống tai ngoài, tất cả đều là đường rò nguyên phát Tỷ lệ rò ống tai ngoài ở Đ.rò loại 2 cao hơn rõ rệt so với ở đường rò loại 1 (OR= 12,42; p=0,0027)
- 40. Phân bố hình thái rò khe mang I theo phân loại của Olsen (1980) dạng nang (cyst) 48.39%dạng lỗ rò (sinus) 41.94% dạng ống rò (fistula) 9.68%
- 41. Phương pháp phẫu thuật Bộc lộ dây VII Không bộc lộ dây VII n N 22 9 31 % 70,97% 29,03% 100% Phương pháp phẫu thuật Có 5/31 TH cắt thùy nông tuyến MT kèm đường rò
- 42. Sự phân nhánh của đường rò Không phân nhánh, 30 Phân nhánh, 1
- 43. Liên quan đường rò và dây VII Trong Ngoài Chạy giữa n N 5 17 0 22 % 22,73 77,27 0 100 Liên quan giải phẫu đường rò và dây VII (Chilla và Meihlke 1984)
- 44. Liên quan giữa loại đường rò và tương quan giải phẫu với dây VII Loại đường rò Liên quan Dây VII Týp I Týp II n Trong 1 4,55% 4 18,18% 5 22,73% ngoài 12 54,54% 5 22,73% 17 77,27% n 13 59% 9 41% 22 100 Tỷ lệ dây VII nằm sâu hơn ở đường rò loại 2 cao hơn so với đường rò loại 1, X2 = 4,09; OR=9,6; p=0,043
- 46. Phân loại đường rò theo cấu tạo biểu mô phủ (n=21) Loại biểu mô Số liệu Biểu mô trụ giả tầng Lát tầng không sừng hóa Lát tầng sừng hóa Không có biểu mô n N 02 01 12 6 21 % 9,52 4,76 57,14 28,58 100 Roback (1994): Bmô lát tầng chiếm 90% ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC
- 47. TT biểu mô Số liệu Bình thường Có viêm Quá sản Dị sản Có tế bào ác tính Xơ hóa N 2 15 3 1 0 18 % 9.5 71,43 14,28 4,76 0,0 85,71 Phân bố đường rò theo hình thái biểu môPhân bố đường rò theo hình thái biểu mô phủphủ 6 TH xuất hiện các thành phần có nguồn gốc trung mô trong mô đệm.
- 48. Đường rò có biểu mô phủ loại vảy sừng hóa và thành phần phụ thuộc da
- 49. Vách đường rò không thấy biểu mô phủ, chỉ có mô liên kết xơ, sợi keo Đường rò có biểu mô phủ giả tầng
- 50. 1. Đặc điểm lâm sàng và mô học của nang và rò khe mang I Lâm sàng Tỷ lệ Rò mang I loại 1 cao gấp hai lần loại 2 với 21/31 TH Không có sự khác biệt có ý nghĩa giữa nam và nữ Bệnh khởi phát chủ yếu trong 10 năm đầu của đời sống, TG mang bệnh TB là 6 năm, có thể tới 20 năm. Các triệu chứng là các triệu chứng gián tiếp do viêm nhiễm, chảy mủ đường rò. Vị trí lỗ rò hay gặp nhất: sau thùy dái tai với 17/25 trường hợp, chiếm 68%, vùng tam giác Poncet với 5/25 trường hợp. rò ống tai ngoài: 8/31 trường hợp, chiếm 25,81%
- 51. Mô bệnh học Biểu mô phủ lòng ống rò gặp 2 loại là biểu mô lát tầng và biểu mô trụ giả tầng có lông chuyển Hầu hết các trường hợp là biểu mô lát tầng với 13/15 TH tìm thấy biểu mô, biểu mô hô hấp trụ giả tầng có lông chuyển chỉ có 2/15 trường hợp
- 52. 2. Đối chiếu lâm sàng, mô học và kết quả trong điều trị phẫu thuật nang và rò khe mang I Tỷ lệ rò ống tai ngoài ở đường rò loại 2 cao gấp 12,42 lần so với ở đường rò loại 1 . Tỷ lệ đường rò nằm sâu hơn dây VII ở đường rò loại 2 là cao hơn 9,6 lần so với ở đường rò loại 1. Cả 3/3 trường hợp đường rò dạng ống rò (fistulas) đều đi sâu hơn thân chính dây VII,. Có đến 6/8 trường hợp được xác định thuộc rò khe mang loại 2 trên lâm sàng và phẫu thuật có xuất hiện các thành phần có nguồn gốc trung mô trong mô đệm
- 53. Ki n nghế ị Cần phải nghĩ đến rò mang I khi có những lỗ rò hoặc nang ở vùng sau tai và vùng cổ cao tam giác Poncet để có chẩn đoán sớm và tránh những can thiệp không đúng Cần lưu ý những đường rò có nguồn gốc biểu mô, đặc biệt là biểu mô da khi phẫu thuật cần lấy hết các thành phần phụ thuộc da để tránh tạo nang rò thứ phát Áp dụng đường rạch tuyến mang tai, và bộc lộ dây TK VII, đặc biệt với những đường rò dạng ống rò (fistulas), cân nhắc khả năng cắt thùy nông tuyến mang tai
Editor's Notes
- ở việt nam, rò khe mang I đã được đề cập tới trong một số nghiên cứu về rò cổ bên bẩm sinh TUy nhiên, trên thực tế lâm sàng, việc di tật này thường bị chẩn đoán nhầm hoặc bỏ sót đưa tới những xử trí không đúng đắn cho thấy cần có có một nghiên cứu chi tiết và đầy đủ và chuyên biệt về các đặc điểm lâm sàng, lquan GP và mô học của đường rò. CHính vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với mục tiêu sau: là một dị tật bẩm sinh do sự khép không hoàn thiện của khe mang I hoặc do sự phân chia bất thường của ống này dẫn đến sự tồn tại của hai ống tai ngoài
- Tại VN, Đã có một số nghiên cứu về rò bẩm sinh vùng cổ bên nói chung. Tuy nhiên vấn chưa có một nghiên cứu chi tiết và chuyên biệt về rò khe mang I
- Tuần 3:hình thành 3 lá phôi: ngoại bì; trung bì; nội bì Tuần 4: có sự biệt hóa của các lá phôi để tạo nên các khối mô gọi là các cung mang Ở mặt ngoài phôi, chen vào giữa cung mang, ngoại bì lõm vào trung mô tạo thành các khe rãnh gọi là túi nang ngoại bì hay khe mang (branchial grooves) ngăn cách các cung mang ở mặt họng của phôi, trong khi nội bì cũng lõm ra trung mô để tạo thành các khe rãnh gọi là túi nang nội bì hay túi mang (branchial pouches) cũng ngăn cách các cung mang
- Lõi sụn: Gồm 1 đoạn lưng ngắn là sụn mỏm hàm trên, biến dần đi để lại 2 đoạn nhỏ ở đầu phía lưng phôi, hình thành nên xương búa và xương đe Đoạn bụng phôi: sụn mỏm hàm dưới hay sụn Meckel
- Khe mang I sẽ phát triển thành ống tai ngoài Túi mang I sẽ tạo ra hòm nhĩ và vòi eustachi
- Loại 1 (týp 1): do phát triển bất thường của ngoại bì dẫn đến sự tách đôi của ống tai ngoài màng, đường rò thường đi bên trong, phía dưới và phía sau vành tai, loa tai, hướng về phía mặt ngoài dây VII, đi song song với với nó và ống tai ngoài, được bao bọc bởi nhu mô tuyến mang tai, để rồi tận hết trong một túi cùng vùng trước tai. Do hình thành từ ngoại bì nên về mặt mô học nó không có các thành phần phụ thuộc da cũng như không có vết tích sụn. Loại 2 (Týp 2): dị tật này hình thành do sự tách đôi ống tai ngoài có nguồn gốc ngoại bì và trung bì. Đường rò thường nằm phía sau xương hàm dưới với một nang ở phần sau dưới tuyến mang tai. Ống rò chạy đến mở vào chỗ nối giữa phần xương và phần sụn của ống tai ngoài. Đường đi của nó liên quan chặt chẽ với dây VII, và có thể đi bên trong, bên ngoài hay đi ngang qua thân dây mặt. Về mặt mô học, đường rò loại 2 bao gồm các thành phần có nguồn gốc từ ngoại bì và trung bì, tức là bao gồm cả sụn và các thành phần phụ thuộc da.
- Ngay sau khi chui ra khỏi lỗ trâm chũm, dây thần kinh mặt chui ngay vào vùng tuyến mang tai qua phần trên của tam giác trâm nhị thân, Trong tuyến mang tai dây thần kinh mặt chia làm hai nhánh lớn là nhánh thái dương mặt và nhánh cổ mặt, rồi lại phân ra nhiều nhánh tận thoát ra ở bờ trước tuyến mang tai và đến vận động cho các cơ bám da mặt và bám da cổ
- Tiêu chuẩn chẩn đoán xác định rò khe mang I bao gồm: Có nang hoặc lỗ rò ngoài da vùng sau tai hoặc tam giác Poncet, hoặc có một lỗ rò bên trong thành ống tai ngoài. Kết quả phẫu thuật cho thấy đường rò dạng nang hoặc có lỗ rò ra ngoài.
- * Sử dụng nguyên lý phản ứng kết hợp KN-KT đặc hiệu
- Tỷ lệ phân loại này cũng khác nhau trong các nghiên cứu, một số tác giả có đề cập đến yếu tố chủng tộc. Tuy nhiên để đưa ra một kết luận yếu tố thì cần có những nghiên cứu có quy mô hơn nữa mà vì sự hạn chế về nguồn lực nên chúng tôi chưa thể thực hiện được trong NC này.
- Giới tính: So sánh với các tác giả trong và ngoài nước chúng tôi nhận thấy tỷ lệ nam và nữ có khác nhau theo từng tác giả, tuy nhiên chưa tìm thấy một sự liên quan nào của dị tật rò mang I với giới tính. Tuổi: Tỷ lệ khá lớn bệnh nhân được chẩn đoán và PT ở tuổi trưởng thành (>15t) với tỷ lệ 48,38%. BN nhỏ tuổi nhất là 4 t, lớn nhất là 49t. Tuổi trung bình là 16 t, so sánh với các tác giả nước ngoài: Triglia: 6; Solares: 9. Chúng tôi nhận thấy tuổi được PT của chúng tôi là cao hơn khá nhiều. Việc trì hoãn trong phẫu thuật của BN là kết quả của việc chẩn đoán sai dẫn đến điều trị không đúng làm chậm cơ hội được phẫu thuật của họ
- Hầu hết các nang và rò khe mang I đều có biểu hiện trước 20 tuổi (93,55%), 2 BN được phát hiện dưới 1 tuổi, BN được phát hiện muộn nhất là 33t
- Thời gian mang bệnh phân bố từ 2 tháng đến 20 năm, trung bình là 6 năm. Tỷ lệ PT sớm trong vòng 1 năm đầu rất thấp, chỉ với 2 TH, chiếm 6,45%. Ngược lại tỷ lệ PT muộn trên 6 năm khá cao với 38,71%. Thời gian mang bệnh kéo dài cho thấy dị tật này vẫn chưa được các CBYT quan tâm đúng mức dẫn đến chẩn đoán sai và xử trí không đúng đắn làm kéo dài thời gian mang bệnh của BN
- Chúng tôi ghi nhận tỷ lệ dị tật bên trái chiếm ưu thế với 68%, bên phải: 29%. KQ này phù hợp với các tác giả khác Đáng chú ý là chúng tôi gặp 1 trường hợp dị tật ở cả hai bên
- Là triệu chứng xuất hiện đầu tiên trên BN và khiến BN đi khám, hầu hết là triệu chứng gián tiếp do viêm nhiễm đường rò hoặc chảy mủ, đó là các dấu hiệu: viêm tấy, rò ra ngoài và chảy tai. Cho dù rò mang I là 1 dị tật BS nhưng chúng tôi không gặp một TH nào BN được chẩn đoán sớm do có lỗ rò tự nhiên ra ngoài mà chưa có biểu hiện viêm nhiễm Đáng chú ý Có 1 trường hợp BN có viêm tấy vùng sau tai, kèm theo chảy tai đã được chẩn đoán nhầm là VTXC xuất ngoại sau tai và được mổ TC xương chũm, Điều này cũng cho thấy sự chưa quan tâm đúng mức của các nhà LS, thậm chí ngay cả các BS TMH đối với dị tật này. .
- Các BN đến viện khi mà tình trạng nhiễm khuẩn đã được kiểm soát để chuẩn bị cho phẫu thuật, nên các triệu chứng viêm nhiễm đường rò không còn, mà chủ yếu là các triệu chúng của lỗ rò và các nang
- Tỷ lệ lỗ rò vùng sau tai và vùng tam giác Poncet chiếm tỷ lệ chủ yếu với gần 90% có ý nghĩa định hướng cho các nhà LS trong chẩn đoán dị tật
- Ý nghĩa với các PTV
- Đường rò dạng nang có xu hướng biểu hiện muộn hơn, 8 trong số 12 bệnh nhân có tuổi khởi phát trên 10 tuổi là các trường hợp đường rò dạng nang, các đường rò dạng lỗ rò hay ống rò xuất hiện sớm hơn ở trẻ em. Khi đối chiếu dạng đường rò với sự liên quan GP của dây VII, Chúng tôi nhận thấy cả 3 TH đường rò dạng ống rò (fistulas) đều nằm trong (sâu hơn dây VII). Điều này có giá trị cảnh báo các PTV khi phát hiện đường rò dạng này thì cần thận trọng trong việc giải thích cho BN cũng như trong QT PT
- Chúng tôi chỉ gặp 1 trường hợp đường rò phân thành 2 nhánh, một nhánh đi từ nang ở sau tai đi ra sát thành sau ống tai tới chỗ giáp ranh ống tai sụn và xương, còn một nhánh đi lên trên đến thành trên ống tai và tận hết ở đây.
- Các báo cáo trên thế giới đều cho thấy tỷ lệ đường rò nằm nông hơn dây thần kinh mặt chiếm một tỷ lệ đa số [14,15,20, 30] . Các số liệu của chúng tôi cũng cho một kết quả tương tự: Trong số 22 bệnh nhân được phẫu thuật bộc lộ dây VII thì tỷ lệ đường rò nằm ngoài dây VII chiếm đến 77,27%, còn lại là 22,73% trường hợp đưởng rò nằm phía trong dây VII. Chúng tôi không gặp một trường hợp nào đường rò chạy giữa các nhánh của dây mặt (loại 3 của Chilla) như y văn mô tả
- có mối liên quan giữa loại (týp) đường rò với tương quan giải phẫu của đường rò với dây VII, tỷ lệ dây VII nằm sâu hơn ở đường rò loại 2 cao hơn so với đường rò loại 1, X2 = 4,09; OR=9,6; p=0,043 Điều này một lần nữa khẳng định
- Nghiên cứu về mô học đường rò, chúng tôi gặp hai loại biểu mô phủ ống rò là biểu mô kiều hô hấp là biểu mô trụ giả tầng có lông chuyển hoặc biểu mô kiểu thực quản là biểu mô lát tầng có hoặc không sừng hóa. Trong đó biểu mô lát tầng chiếm chủ yếu với 61,9%, biểu mô trụ giả tẩng có lông chuyển chỉ có 2 trường hợp, chiếm 9,52% v 6 trường hợp chiếm 28,58% không tìm thấy biểu mô phủ đường rò. Kết quả này cũng góp phần củng cố cho giả thuyết về nguồn gốc đường rò
- Do tất cả các đường rò đều đã bị viêm nhiễm tái phát nhiều lần nên không chỉ lớp biểu mô mà lớp đệm cũng bị tổn thương. Các tổn thương biểu mô mà chúng tôi rất thay đổi, có thể bình thường đến tình trạng quá sản, dị sản biểu mô, xơ hóa... Tổn thương biểu mô thường đi theo tổn thương lớp đệm tương ứng. Có một số bài báo có nói đến khả năng ác tính hóa của biểu mô nang và rò khe mang [12,24,26]. Tuy nhiên trong chúng tôi không phát hiện trường hợp nào xuất hiện tế báo ác tính.