SlideShare a Scribd company logo
1 of 55
Монос дээд сургууль 
Ц.тамжид
Нян гэж юу вэ ? 
Нян хэмээх бичил биетэн нь хөрс, ус, агаар, хоол унд 
болон бидний бие махбодид хаа саагүй тааралдана. 
Нянгийн ихэнх хэлбэр нь аюулгүй. Хүнйи нарийн 
гэдсэнд байнга байдаг ‘гэдэсний микрофлор’ нь идсэн 
хоолноос шим тэжээлийн бодисыг гаргаж авах ашигтай 
нөлөөтэй. Хэдий тийм боловч хэдэн зуун төрлийн 
нянгууд хөнгөнөөс үхлийн аюул хүртэл өргөн цар 
хүрээгээр өвчин үүсгэх чадвартай нян нь бусад нэг эст 
амьтнаас энгийн бүтэцтэй ба түүний удмын материал 
(ДНХ) нь эсийн дотор чөлөөтэй, бөөмийн мембраны 
захаар илүү агуулагдана.
Нянгийн төрөл 
Нянгууд хэд 
хэдэн төрлийн 
хэлбэртэй байх 
ба эдгээрээр 
лабораторид 
будагдах 
байдлаар нь 
ангилал, гарал 
үүсэл, холбоо 
хамаарлыг 
тогтооход чухал 
ач 
холбогдолтой. 
Хэдэн мянган 
нянгийн төрөл 
мэдэгдээд 
байгаа ба жил 
бүр тоо нь өсөн 
нэмэгдэж 
байгаа
нуклеойд 
рибосом 
плазмид 
Бүрхүүл 
Эсийн хана 
Эсийн 
мембран
Shigella 
dysenteriae эсийн 
дотор нэг удаа 
цөмрөн ороод л 
цусан суулга 
өвчин үүсгэнэ. 
Бусад нь хортой 
бодис ялгаруулж 
биеийн эсэд 
явагдах 
биохимийн 
урвалыг 
өөрчлөнө. 
Carynebacterium 
diphtheriae- 
зүрхний булчинг 
гэмтээнэ 
Clostridium 
botulinum-мэдрэл 
хордуулж 
үхүүлэх 
үйлчлэгээтэй. 
Нян хэрхэн өвчин 
үүсгэдэг вэ?
Антибиотиктой харьцаж байгаа бүх 
хүмүүс дэлхийн хүн төрөлхтний өмнө 
үүрэг хүлээж байна гэж ойлгох ёстой.
Нянгйин эсрэг эмийн 
хэрэглээ 
• Эмийн зохистой хэрэглээ гэдэг 
нь эмчийн алдааг багасгах 
зорилготой хамтын үйл 
ажиллагааг хэлнэ. 1928 оноос 
хойш 3800 орчим антибиотик 
нээсэн ч хасагдсаар 100 гаруй нь 
л эль болсон одоогийн байдлаар 
60 гаруй төрлийн антибиотикыг 
үр дүнгүй болсон гээд хасчихаад 
байна. Энэ маягаараа зохисгүй 
хэрэглээд байвал 2050 он гэхэд 
а-гүй болно гэж үзэж байна. 
Антибиотиктой харьцаж байгаа бүх хүмүүс дэлхийн хүн 
төрөлхтний өмнө үүрэг хүлээж байна гэж ойлгох ёстой.
1. Плазмидын үүрэг 
• Нянд антибиотикийн эсрэг 
фермент нийлэгжүүлэх 
эсвэл антибиотик 
холбогдох гадаргуугийн 
рецептороо өөрчлөхөд нь 
нөлөөлдөг. Дараа нь 
плазмид өөрөө өөрийгөө 
хувилдаг.
Коньюгаци гэгдэх 
процессийн дүнд явагдана.
3. эмэнд тэсвэртэй омог 
• Реципиент нян нь тэсвэрт байдлын генийг авдаг. 
Плазмид тараагдсаны үр дүнд нянгийн популяци 
антибиотикт тэсвэртэй болдог.
Тэсвэртэй омог 
• Зарим нянгийн амьдралын мөчлөг 20 минутаас бага 
хугацаанд явагддаг. Энэ хугацаанд олон төрлийн нян үүсч 
тэд маш хурдтайгаар удмын мэдээллээ солилцсоноор 
мутацийн өргөн боломж бүрдэнэ. Өвчтөн антибиотик 
ууснаар өөрөө ч мэдэлгүй , нянгийн хамгийн их тэсвэртэй 
байх чадварын байгалийн шалгарал явуулах туршилтын 
талбар болж өгдөг. Нянгйин олон омгууд өргөн хүрээнд 
үйлчилдэг олон янзын антибиотикт тэсвэртэй болсон 
байхыг тэсвэртэй омог гэж нэрлэдэг. Эдгээр нь илүү 
нарийвчилсан, нарийн хүрээтэй антибиотикт тэсвэргүй 
байдаг ч эдгээр антибиотикууд хажуугийн нөлөө ихтэй 
байдаг. Эмч нар антибиотикийг зөвхөн хэрэгцээтэй үед 
бичиж өгч эрсдэлийг багасгахыг эрхэмлэх хэрэгтэй юм.
Антибиотик 
Антибиотикийн үйлдлийн 
механизм 
• Бактери болон бусад 
организмын өсөлтийг 
дарангуйлах болон 
үхүүлэх чадвартай химийн 
бодисыг антиботик гэнэ. 
Төрөл бүрийн нянгаар 
үүсгэгдсэн өвчнийг 
эмчлэхэд хэрэглэдэг нян 
устгах үйлдэлтэй эмийн 
бэлдмэл. 
• Микробын эсийн ханын 
нийлэгжлийг саатуулах 
бэлдмэл 
• Микробын эсийн 
цитоплазмын мембраны 
нэвсчимхий чанарыг 
дарангуйлах бэлдмэлүүд 
• Рибосомын уургийн 
нийлэгжилтийг саатуулах 
бэлдмэлүүд 
• нуклейн хүчлйин 
нийлэгжилтийг саатуулах 
бэлдмэлүүд
Антибиотикийг үйлдлйин хүрээгээр нь 
Явцуу хүрээт үйлдэлтэй 
антибиотик 
Өргөн хүрээт үйлдэлтэй 
антибиотик 
• Грам эерэг нянд голчлон 
нөлөөлдөг. Байгалийн гаралтай 
пенициллин 
изохсизолпенициллинүүд 
Линкозамидууд Ристомицин 
Глипептидүүд Фузидин 
• Грам сөрөг нянд үйлчлэх 
Монобактамууд Полимиксины 
бүлэг Өргөн хүрээт 
• Эмгэг мөөгөнцөрт нөлөөлдөг 
явцуу хүрээт антибиотик 
Полиены бэлдмэл, Гризеофульвин 
• Аминопенициллин 
Карбоксипенициллин 
Аминогликозидууд 
Левомицетин Тетрациклин 
Фосфомицин Рифамицин 
Макролидын бүлэг
Эмчилгээнд хэрэглэх 
ерөнхий зарчим 
Нянгийн эсрэг нөлөөт эмийг 
сонгохдоо 
1.Өвчтөний талаас 
1. Өвчтөн 
2. Нян 
3. Эмийн талаас нөлөөллөх 
хүчин зүйлийг зайлшгүй 
тооцох шаардлагатай 
• Нярай хүүхэд элэгний 
үйл ажиллагаа 
харьцангуй дутмаг, 
ахимаг настай хүнд 
бөөрний үйл 
ажиллагаа суларсан 
• Элэг бөөрний үйл 
ажиллагааг анхаарах
Зохимж (харшил, гаж 
нөлөө) 
• Анамнез авах 
• 1-р бүлгийн буюу адил 
төстэй химийн бүтэцтэй 
нэгдлүүдэд зөрмөл харшил 
үүсч болохыг анхаарах 
ёстой. Жнь: өөрийн химийн 
бүтэцдээ B-лактамын 
цагираг агуулсан нэгдлүүд 
болох пенициллины бүлэг ба 
цефалоспорины бүлгийн 
эмүүдийн зөрмөл харшил 
амьдрал дээр 5-10% 
тохиолддог.
Халдвар эсэргүүцэх чадвар 
• Дархлааний эс дарангуйлагдсан буюу иммундепрессант ба 
хавдарын эсрэг нөлөөт эм хэрэглэж буй өвчтөнд нөхцөлт 
эмгэг төрөгч ба цөөн тохиолддог хүнд халдварууд мөн 
хавсарсан халдвар үүсэх нь олонтоо тохиолддог байна. 
Нянгийн байрлал 
• Нян хаана байрлаж байгааг нь мэдэж тэнд эмийн 
хангалттай тунгаар хүрч очиж чадах эмийг сонгох 
хэрэгтэй
1.Нянгйин талаас 
• Үүсгэгч нь тодорхой бол түүнд 
нөлөөллөх аль болох сонгомол , 
явцуу үйлдэлтэй эмийг сонгох 
• Үүсгэгч нь тодорхой бус бол уг 
эмгэгийг зонхилон үүсгэдэг 
микробуудад нөлөөлөх эмийг 
сонгоно. Шяз-н халдвар грам 
сөрөг нянгуудаар үүсгэгддэг. 
• Хавсарсан халдвар байж болох 
эсэх : мэдрэг чанар тодорхойлох 
боломжгүй , хавсарсан халдвар 
байж болох бол аль болох өргөн 
хүрээт эмийг сонгож хэрэглэх. 
Эмийн талаас 
Эмийн үйлдлийн шинж 
чанарын хүрээ хурдан өсөж 
үрждэг нянгаар үүсгэгдсэн 
буюу зарим ...... Эсвэл хорт 
бүтээгдэхүүн ихээр үүсгэдэг 
халдвар. Эсвэл нярай хүүхэд 
буюу дархлааны урвал нь 
доройтсон өвчтөнд 
тохиолдсон халдваруудыг 
бактерцит үйлдэлтэй 
бэлдмэлүүдээр эмчлэх нь 
зүйтэй.
Эмийн кинетикийн онцлог 
• Эмйин шимэгдэлт – эмийн цохилтын тун, эмийг хэрхэн 
хэрэглэх аргаа сонгоно. 
• Эмийн тархалт 
1. нугасны шингэнд (левомицетин, эритромицин, 
рифамицин, гентамицин, САА-д) 
2. Цөсний замд сайтар хүрч чадах (ампициллин, 
эритромицин, тетрациклин, ) 
3. Шээс ялгаруулах замд сайтар хүрч чадах (пенициллиний 
бүлэг цефалоспорины бүлэг полимексин, левомицетин, 
САА-д ) 
4. Үе мөчний хөндийд сайтар хүрч чадах (тетрациклин, ) гм
Эмийн 
хувиралт 
• Элэгний үйл ажиллагааг 
харгалзан барих тунг 
сонгох, зарим үед цохилт 
хийх. 
Бөөрөөөр ялгарах эмийг 
хэрэглэх бол бөөрний 
үйл ажиллагааг тооцон 
эмээ сонгож тунгаа 
тохируулах
Эмийн хувиралт Эмийн ялгаруулалт 
Гаж нөлөө 
o Пенициллины бүлэг: Анафилаксын урвал үүсгэдэг. 
o Аминогликозидууд: Сонсголын мэдрэлийг гэмтээн дүлий 
• Элэгний үйл ажиллагааг 
харгалзан барих тунг 
сонгох, зарим үед цохилт 
хийх шаардлага гарна. 
• Бөөрөөр ялгарах эмийг 
хэрэглэх бол бөөрний үйл 
ажиллагааг тооцон эмээ 
сонгож тунгаа тохирулах 
хэрэгтэй. 
• Хувирал багатай 
идэвхитэй хэвээрээ 
ялгардаг эм бол хаагуур 
ялгараж байна тэр эрхтний 
үйл ажиллагааг тооцох 
болгодог 
o Тетрациклины бүлэг: Элэг хордуулах ,ясжилт болгодог. 
o Хлорамфеникол: Цус төлжилт ясны чөмөгний үйл 
ажиллагааг дарангуйлдаг. 
o Цефалоспоринууд : Бөөр хордуулах нөлөөтэй 
Харилцан нөлөөлөл 
o Аминогликозидуудыг фуросемидтай хамт хэрэглэвэл 
бөөр хордуулах нөлөө нь улам ихэсдэг. 
o Тетрациклин нь Fe, Cu , Mg , агуулсан нэгдлүүдтэй хелат 
үүсгэж микробын эсрэг үйлдэл нь сулардаг.
Нянгйин эсрэг эм 
Эмчилгээнд хэрэглэх тактик 
Ерөнхий баримтлал: 
• Эмээ зөв сонгох 
• Эмийн тун, тун хоорондын зай, эмийн хэлбэр, 
хэрэглэх аргыг зөв сонгох. 
• Бмб-н нянгаар үүсгэгдсэн эмгэгтэй хэсэгт эмийн 
концийг уг нянд хангалттай нөлөөлөхүйц хэмжээнд 
тогтмол байлгах 
• Эмчилгээг цаг хожигдолгүй хийх 
• Эмийн эмчилгээг хангалттай хугацаанд 
үргэлжлүүлэх 
• Эмийн харилцан нөлөөллийг зөв зохистойгоор 
тооцох
Тунгийн дэглэм 
Нянгйин эсрэг эмийн 
эмчилгээний гол зорилго бол 
нянгаар үүсгэгдсэн эмгэгтэй 
орчинд эмчилгээийн 
хангалттай эмийн конц-г 
тогтмол барьж байх. 
Үүний тулд нянгйин эсрэг 
нөлөөт эмийг 
Эмийн 
зохистой 
концыг биед 
буй болгон 
тогтворжуулах 
(эмийг 
ачааллын 
буюу 
цохилтын 
тунгаар 
хэрэглэх ) 
Эмийн 
эмчилгээний 
хангалттай 
тунг биед 
тогтмол 
барьж байх 
зорилгоор 
эмийн барих 
тунгаар 
хэрэглэнэ.
Эмийн тунг зохицуулахдаа 
• Эмийн биед хэрэглэх тунг 
багасгаад тун хоорондын 
зайг ердийн хэмжээгээр 
байлгаж болно. 
• Эмийн тун хоорондын 
зайг уртасгаад хэрэглэх 
тунг хэвийн хэмжээнд 
байлгаж болно. 
Тун хоорондын зай болон 
тунг 
 Уг өвчтөний элэг бөөрний 
үйл ажиллагаа 
 уг эмийн клиренс ба 
элиминацийн хэмжээг 
үндэслэж тогтооно.
Нянгийн эсрэг нөлөөт эмийн эмчилгээнд 
хэрэглэх бусад арга 
2. Өдөрт нэг удаагийн эм 
хэрэглэх арга: 
 Хагас элиминацийн хугацаа 
урт дараагийн өдөр хүртэл 
НДХБТ-саа өндөр түвшинд 
хадгалагддаг эм 
 Хагас элиминацийн хугацаа 
урт биш боловч микробт 
нөлөөлөх ФД-н хувьд дараах 
онцлоготой эмүүд 
-Өндөр тунгаар хэрэглэхэд нян 
найдвартай үхдэг эм 
-Хоруу чанар багатай үйлчлэх 
хүрээ өргөнтэй эмүүдийг дээрх 
аргаар хэрэглэж болно. 
1.Нэг удаагийн арга: 
• Хүчтэй бактерцид нөлөөт 
эмийг түүнд мэдрэг 
микробын халдварын үед 
энэ аргаар хэрэглэж болно.
Шаталсан эмчилгээний 
арга 
Шаталсан эмчилгээний аргыг 
хэрэглэж болохгүй хүн: 
• Эхний өдрүүдэд нянгин 
эсрэг нөлөөт эмийг 
тариагаар (булчинд, 
судсанд) хэрэглээд 
эмчилгээний үр дүн 
илэрсэний дараа буюу 2-3 
өдрийн дараагаас эмийг 
уух аргаар сольж 
хэрэглэдэг. 
• Менингит, халдварын 
гаралтай эндокардит 
хэрэглэх антибиотикт 
дасалтай байж болох буюу 
ходоод гэдэсний замын 
эмгэгтэй хүнд хэрэглэж 
болохгүй.
Нянгийн эсрэг эмчилгээнд гарч болох сөрөг 
нөлөө 
Биологийн сөрөг нөлөө 
• Аль нэг эрхтэн системийг 
сонгомол хордуулах нөлөө 
• Харшлын урвалууд 
• Биологийн сөрөг нөлөө 
• Бусад сөрөг нөлөө 
үзүүлдэг 
• Микрофлорын тэнцвэрт 
үйл ажиллагааг 
алдагдуулах 
• Дисбактериод 
• Мөөгөнцөр 
• Дархлал дарангуйлах 
• Суперинфекци 
• Гипо-витамилоз үүсгэх
Нянгийн эсрэг нөлөөт эмийг хавсруулан 
хэрэглэх үндэслэл ба хоорондын тохиргоо 
• Хүнд хэлбэрийн халдварын үед 
• Холимог халдварын үед 
• Архаг халдварын үед 
• Хортой нөлөөт эмийг бага тунгаар хэрэглэх 
эмчилгээний үр дүнг бууруулахгүй байх 
зорилгоор тус тус хавсруулан хэрэглэнэ.
Нянгийн эсрэг нөлөөт эмүүдийн 
хооорондын тохиргоо 
• Үйлдлийн механизмыг нь харгалзан хослолоо сонгох нь 
зүйтэй 
Ү/м-гурван том групп болгодог 
I. Нянгийн эсийн ханын нийлэгжилтийг саатуулдаг 
антибиотикууд 
II. Нянгийн эсийн ханын цитоплазмын мембраны 
нэвтэршлийг дарангуйлдаг антибиотик 
III. Нянгийн эсийн рибосомын уураг болон нуклейн 
хүчлийн нийлэгжилтийг саатуулдаг бэлдмэл
Нянгийн эсрэг 
эмчилгээ үр 
дүнгүй байхын 
шалтааан 
Эмчийн үр дүнг үнэлэх 
Эмчилгэээний үр дүнг үнэлэх 
критерүүд: 
• Өвчний шинж динамикаар 
биеийн температур, хордлогийн 
шинж гэх мэт 
1. Тун багадсан 
2. Шалтгаанаа буруу толорхойлсон 
3. Эмчилгээний хугацаа зохисгүй 
• Үрэвслийн идэвхийн мөн чанарыг 
илэрхийлэх багажийн 
шинжилгээний үзүүлэлтээр 
байсан 
цусны ш-гээ 
Шээсний ш-гээ 
Рентген ш-гээ 
Бактерлогийн ба иммунологийн 
шинжилгээний үзүүлэлтээр 
Антибиотико грамм 
4. Нян дассан 
5. Өвчтөнөөс өөрөөс нь хамаарсан 
6. Хавсарсан нянгийн халдвараас тус 
тус шалтгаалсан байж болно.
Сүрьеэ гэж ямар 
өвчин бэ ? 
• Маш олон хүнд 
эмгэгтөрөгч нь 
нуугдаж байдаг ч энэ 
өвчин нь маш сул 
дархлааны 
тогтолцоотой 
хүмүүсийг өвчлүүлдэг. 
ХДХВ вирусаар 
халдварлаж дархлал 
суларснаас сүрьеэгээр 
өвчилж болно.
Уушгин дахь 
хөндий 
Сүрьеэгийн үүсгэгч 
уушгины эс эдүүд, 
гуурсанцар 
хоолойнуудыг 
гэмтээж үхжил (эд эс 
үхэх) үүсгэн тэр нь 
уушгинд 
хөндийнүүдийг 
үүсгэх ба тэдгээрээс 
сүрьеэгийн нян 
агаарт тархдаг.
Микобактерын үндсэн 
шинж 
Сүрьеэгийн үүсгэгч 
• 0,2-0,6 41,0-10,0 мкм хэмжээтэй 
дүрсний хувьд олон төрөлтэй 
(зууван жижиг олон ирмэгтэй L- 
хэлбэртэй) байдаг. 
• Морфологийн хувьд 
• Нийлмэл бүтэцтэй (уураг, өөх тос 
нүүрс ус, урдэс бодис, ус )байдаг. 
• Өөх тос , царцдаг тос ихээр агуулдаг 
учир гадны нөлөөнд өндөр 
тэсвэртэй. Хүчил, суурь, спирт маш 
бага нөлөөлнө. 
• СМБ-н нэг онцлог нь 
олон төрлийн нөхцөлд 
дасан зохицох 
чадвартай. 
• Макрофаг эсийн дотор 
шимэгчлэн амьдардаг 
тул өвөрмөц бус 
дархлааны болон, 
эсрэг биеийн 
саармагжуулах 
урвалаас зайлсхийж 
эмийн бодисын 
үйлчлэлд өртөхгүй 
байж чаддаг.
• Ийм тохиолдолд 
микобактерын эсрэг 
дархлааны үйлдлийн 
механизм нь CD4 Th1 
эсийн цитокины 
дохиогоор 
идэвхижсэн 
макрофагийн 
идэвхижил бусад хэт 
мэдрэгшлийн 4-р 
хэлбэрийн урвал 
Энэ урвал өрнөх гол 
түлхүүр хүчин зүйл 
Th1эсийн 
идэвхижил байх 
бөгөөд энэ эсийн 
дутмагшилтай 
бодгалиудад 
халдвар даамжирч 
эдийн гэмтэл 
хэлбэртээ шилждэг.
Сүрьеэгийн микобактер 
2 төрлийн тэсвэрлэх 
чадвартай 
фенотипийн 
Хөгжлийнхөө 
явцад янз бүрийн 
физик химийн х/з- 
н нөлөөнөөс 
генотипийн 
Удамшлын бүтцэд 
янз бүрийн х/з 
нөлөөлсөнөөс
Эмэнд тэсвэртэй 
сүрьеэ 
Анхдагчаар 
дасалтай сүрьеэ 
Хоёрдогчоор эмэнд 
дасалтай сүрьеэ нь 
химийн эмчилгээний 
явцад үүсдэг 
Эмэнд ялангуяа анхдагчаар тэсвэржих нь 
сүрьеэгийн эсрэг химийн эмчилгээ үр дүнгүй 
байх шалгаан болж болох ба халдвар 
архагших, нас баралт нэмэгдэхэд хүргэдэг.
Олон эмийн дасалтай 
сүрьеэ 
• Сүрьеэгийн бусад эмэнд 
дасалтай байгаа эсэхээс үл 
хамааран изониазид , 
рифамицин 2ланд дасал байгааг 
олон эмийн дасалтай сүрьеэ 
гэнэ.
• Эмчилгээ хүндрэлтэй байдаг 
• Үр дүнгүй болж байгаа горим дээр эм нэмж хэрэглэж 
болохгүй 
• Үүсгэгчийн эмийн мэдрэг байдалд үндэслэж эмчилнэ 
• Үр дүнтэй гэдэг нь тодорхой дор хаяж 4 эм хэрэглэх 
• Зөвхөн өдөр бүрийн горим хэрэглэх. Эмчийн шууд хяналт 
чухал 
• Үргэлж дэмжлэг өгөхийн дээр гаж нөлөөний талаар 
зөвлөн эмчилгээг дагаж мөрдөх, эмчилгээ дуусгах ач 
холбогдлыг ойлгуулна. 
• Эмчилгээний үргэлжлэх хугацаа өвчний хүндрэлээс 
хамаардаг ч ихэнх тохиолдолд 12 сар түүнээс дэш байдаг. 
• Тунг зөв тохируулсан бол гаж нөлөө нь гайгүй байдаг.
Сүрьеэгийн менингит ба хурц 
тархмал сүрьеэ 
• Бага насны хүүхдэд илүү их тохиолддог бөгөөд 
ялангуяа онош хожимдсон үед нас баралт 
тахир дутуу болох аюул өндөр байдаг. 
• Хурц тархины юмуу уусмалаар тархсан сүрьеэ 
нь тархины бүрхүүлийг хамрах аюул илүү (60- 
70%) байдаг тул сүрьеэгийн менингиттэй адил 
эмчилгээ хийх шаардлагатай.
 Эхний 2 сар эмнэлэгт хэвтүүлж эмчлэх шаардлагатай 
 Уушигны бус бусад сүрьеэгийн хэлбэрүүд болон түрхэц 
эерэг уушигны сүрьеэгийн үед эмилбутолыг 4дэх эм 
болгон хэрэглэхийг зөвлөдөг. Гэвч тархины бүрхүүл 
үрэвссэнээс бусад тохиолдолд эмилбутол нь тархи 
нугасны шингэн рүү нэвчих нь муу байдаг. 
 Хэвийн байгаа болоод үрэвссэн тархины бүрхүүлийг аль 
алиныг нь сайн нэвтэрдэг тул этионамид хэрэглэнэ. 
Мөн пиразинамид нэвчдэг тул цааш үргэлжлэн 6 сар 
хэрэглэх нь зүйтэй гэж үздэг. 
 Сүрьеэтэй бүх хүүхдэд кортикостеройд (голдуу 
преднизолон) өдөрт 2-4 мг/кг, 4 долоо хоног хэрэглэхийг 
зөвлөдөг. Дараа нь 1-2 долоо хоногоор тунг аажим 
бууруулаад зогсооно.
Мөөгөнцөр нь : 
• Мөөгөнцөрийн 
халдварын тохиолдол 
ихсэж байгаа шалтгаан ? 
-экологи өөрчлөгдөх 
-дархлаа сулрах 
• 400 гаруй төрлийн 
мөөгөнцөр нь хүнд янз 
бүрийн өвчин үүсгэнэ. 
Амны хөндий, 
амьсгалын замын 
эрхтэн, ХБЗ-н 
болон бэлэг 
эрхтний салст 
бүрхүүлийг 
гэмтээдэг.
Тагнай хэл, жавьжны 
мөөгөнцөрийн үед: 
ДОХ-р өвчилсөн хүний 90% д нь амны 
мөөгөнцөр илэрдэг.
Хоолой төвөнхийн 
мөөгөнцөрийн үед : 
Гуурсан хоолой, уушиг 
гялтан хальсны 
мөөгөнцөрийн үед: 
• Халуурах 
• хоолонд дургүй болох 
• Цээжээр өвдөх 
• Амьсгаадах 
• Хуурай болон цэртэй 
ханиах 
• Хоолой сэрвэгнэнэ 
• Халуун оргино 
• Сөөнө 
• Ханиалгана 
• Амьсгал хүндрэнэ 
Энэ нь улмаар мөөгөнцөрийн гаралтай 
уушигны үрэвсэл, гуурсан хоолойн 
багтраа өвчин үүсгэдэг.
Мөөгөнцөрийн 
эсрэг нөлөөт 
эмийг 
Бэлэг эрхтний салстын 
мөөгөнцөрийн үед: 
• Бэлэг эрхтэн загатнах 
• Өтгөн цагаан ээдэмцэр 
маягийн цагаан юм 
гарах 
• Үрэвсэж улайж 
хавагнана. 
1. Мөөгөнцөрийн эсрэг 
нөлөөт антибиотик 
2. Имидазолын 
уламжлалууд 
3. Триазолын 
уламжлалууд 
4. Мөөгөнцөрийн эсрэг 
нөлөөт бусад 
бэлдмэлүүд
Вирус 
Хортой бичил биетнүүдийн чухал 
бүлэг буюу эмгэг төрүүлэгч бичил 
биетнүүдийг ерөнхийд нь вирус 
гэнэ.
Вирусын эсрэг бэлдмэлүүд 
• Вирус нь өөрийн гэсэн бодисын 
солилцоотой ба амьд байгальд 
удамшлын кодгүй тул вирусын эсрэг 
бэлдмэлүүдийг бүтээхэд бэрхшээлтэй 
байдаг 
• Вирус эс рүү нэвтэрч үрждэг тул 
вирусын эсрэг бэлдмэл антибиотик 
эмтэй харьцуулхад хүний эсэд илүү 
хор чанартай байдаг. 
• эмчилгээнд амархан дасал болдог
АВС хүрээний вирусын хэлбэр нь 
ханиад томууг үүсгэдэг. 
вирусын халдвар нь: 
-вирус организмд нэвтрэх 
-эсийн хананд бэхлэгдэх 
-эсэд нэвтрэн орох - 
бүрхүүлээсээ чөлөөлөгдөх 
-репликаци, транскрипци, 
-макро организмын эс үхэх 
-вирус эсээс гадагшлах 
• С хүрээний вирусаар 
үүсгэгдсэн томуу нь 
аюултай үр дагавар 
буурсан. 
• В хүрээний вирус нь арай 
илүү аюултай, 3-4 жилд 
нэг удаа дэгддэг, хүн амын 
25% нь өвчилдөг. 
• Хамгийн хэцүү нь А вирус 
тэр дундаа Н1N1 нь маш 
богино хугацаанд хэдэн 
сарын дотор бүх хүн амыг 
хамардаг.
Вирусын халдварыг эмээр дарангуйлах 
дараах боломж байна. 
• Вирус эсэд нэвтрэн орохыг 
саатуулах 
• Эсийн дотор байгаа вируст 
нөлөөлөх 
• Вирус нэг эсээс нөгөө эсэд 
нэвтрэх үед нь нөлөөлөх
Инфлюэнза 
вирус
тамжид

More Related Content

What's hot

хбэт ны онцлог 2013
хбэт ны онцлог 2013хбэт ны онцлог 2013
хбэт ны онцлог 2013АШУҮИС
 
антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,
антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,
антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,Bilguun To Gold Or
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсbyamba-1
 
физиологи
физиологифизиологи
физиологиssuser51dd45
 
Dislocation of shoulder мөрний мултрал
Dislocation of shoulder мөрний мултрал Dislocation of shoulder мөрний мултрал
Dislocation of shoulder мөрний мултрал Sanjdorj Zorig
 
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал Oidov Tungaa
 
Хөхний хорт хавдар
Хөхний хорт хавдарХөхний хорт хавдар
Хөхний хорт хавдарNmhn Namuun
 
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайхүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайSosoo Byambaa
 
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголтнөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголтdoogii doogii
 
ЭМ довтолгоо
ЭМ довтолгоо ЭМ довтолгоо
ЭМ довтолгоо Tuul Tula
 
хоол эмчилгээ
хоол эмчилгээхоол эмчилгээ
хоол эмчилгээhusmaan almagul
 
Emchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamjEmchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamjBatbaataramaraa
 
хавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэхавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэdulmaa munkhbat
 
салхин цэцэг
салхин цэцэгсалхин цэцэг
салхин цэцэгХалиун
 
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчинУушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчинArsenic Halcyon
 

What's hot (20)

хбэт ны онцлог 2013
хбэт ны онцлог 2013хбэт ны онцлог 2013
хбэт ны онцлог 2013
 
антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,
антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,
антибактериал эмийн тухай, бүлэг, ангилал,
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эс
 
Осголт hypothermia
Осголт hypothermiaОсголт hypothermia
Осголт hypothermia
 
Mb l7
Mb l7Mb l7
Mb l7
 
физиологи
физиологифизиологи
физиологи
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10
 
Dislocation of shoulder мөрний мултрал
Dislocation of shoulder мөрний мултрал Dislocation of shoulder мөрний мултрал
Dislocation of shoulder мөрний мултрал
 
эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал эсийн онол,эсийн ангилал
эсийн онол,эсийн ангилал
 
Хөхний хорт хавдар
Хөхний хорт хавдарХөхний хорт хавдар
Хөхний хорт хавдар
 
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухайхүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
хүүхдэд эмийг хэрэглэхэд анхаарах зүйлсийн тухай
 
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголтнөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тухай ойлголт
 
Mb l3
Mb l3Mb l3
Mb l3
 
ЭМ довтолгоо
ЭМ довтолгоо ЭМ довтолгоо
ЭМ довтолгоо
 
хоол эмчилгээ
хоол эмчилгээхоол эмчилгээ
хоол эмчилгээ
 
Emchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamjEmchilgeenii hoolnii udirdamj
Emchilgeenii hoolnii udirdamj
 
хавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэхавсаргын тогтолцоо шинэ
хавсаргын тогтолцоо шинэ
 
салхин цэцэг
салхин цэцэгсалхин цэцэг
салхин цэцэг
 
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчинУушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
Уушгины архаг бөглөрөлтөт өвчин
 
Нян
НянНян
Нян
 

Viewers also liked

эмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглэээмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглээTuul Tula
 
Зайлшгүй шаардлагатай антибиотик
Зайлшгүй шаардлагатай антибиотикЗайлшгүй шаардлагатай антибиотик
Зайлшгүй шаардлагатай антибиотикCardiologistofmnums
 
Emiin hereglee
Emiin heregleeEmiin hereglee
Emiin heregleebolorzbayn
 
сүрьеэ гэж юу вэ
сүрьеэ гэж юу вэсүрьеэ гэж юу вэ
сүрьеэ гэж юу вэshaagaa
 
Biologi bie daalt
Biologi bie daaltBiologi bie daalt
Biologi bie daaltSpirit Eden
 
аг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүд
аг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүдаг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүд
аг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүдSunkhar Кепен
 
хачигт энцефалит
хачигт энцефалитхачигт энцефалит
хачигт энцефалитAaronAagii
 
цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)
цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)
цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)Otgonbayar Chinbaatar
 
идээ цээрлэх ёс
идээ цээрлэх ёсидээ цээрлэх ёс
идээ цээрлэх ёсswetabna
 
бөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосоо
бөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосообөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосоо
бөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосооБердибек Мейрамхан
 
Zoonotic desseasis 2011.08.16
Zoonotic desseasis 2011.08.16Zoonotic desseasis 2011.08.16
Zoonotic desseasis 2011.08.16Sosoo Byambaa
 

Viewers also liked (20)

эмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглэээмийн зохистой хэрэглээ
эмийн зохистой хэрэглээ
 
Lekts mb 1
Lekts mb 1Lekts mb 1
Lekts mb 1
 
Зайлшгүй шаардлагатай антибиотик
Зайлшгүй шаардлагатай антибиотикЗайлшгүй шаардлагатай антибиотик
Зайлшгүй шаардлагатай антибиотик
 
Emiin hereglee
Emiin heregleeEmiin hereglee
Emiin hereglee
 
Gram staining altanzul
Gram staining  altanzulGram staining  altanzul
Gram staining altanzul
 
вирус
вирусвирус
вирус
 
Mb l5
Mb l5Mb l5
Mb l5
 
Mb l6
Mb l6Mb l6
Mb l6
 
сүрьеэ гэж юу вэ
сүрьеэ гэж юу вэсүрьеэ гэж юу вэ
сүрьеэ гэж юу вэ
 
мөөг
мөөгмөөг
мөөг
 
Biologi bie daalt
Biologi bie daaltBiologi bie daalt
Biologi bie daalt
 
аг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүд
аг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүдаг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүд
аг тэй холбоотой илрэх зцб-ийн бусад өөрчлөлтүүд
 
Zurh emch nart
Zurh emch nartZurh emch nart
Zurh emch nart
 
хачигт энцефалит
хачигт энцефалитхачигт энцефалит
хачигт энцефалит
 
Хожгор үлд
Хожгор үлдХожгор үлд
Хожгор үлд
 
цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)
цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)
цусан суулгын амёб (Entameoba histolytica)
 
идээ цээрлэх ёс
идээ цээрлэх ёсидээ цээрлэх ёс
идээ цээрлэх ёс
 
бөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосоо
бөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосообөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосоо
бөөр шээс бэлгийн замын тогтолцооны гаж хөгжил.Pptx сосоо
 
тарваган тахал
тарваган тахалтарваган тахал
тарваган тахал
 
Zoonotic desseasis 2011.08.16
Zoonotic desseasis 2011.08.16Zoonotic desseasis 2011.08.16
Zoonotic desseasis 2011.08.16
 

Similar to тамжид

Цефиксим.pptx
Цефиксим.pptxЦефиксим.pptx
Цефиксим.pptxNominE5
 
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах замЭмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах замBatulai Bazarragchaa
 
Биологийн хичээлийн лекц 8
Биологийн хичээлийн лекц 8Биологийн хичээлийн лекц 8
Биологийн хичээлийн лекц 8enkhmaa1986
 
Presentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүй
Presentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүйPresentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүй
Presentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүйbatsuuri nantsag
 
Presentation12 ecology inf_diseases
Presentation12 ecology inf_diseasesPresentation12 ecology inf_diseases
Presentation12 ecology inf_diseasesbatsuuri nantsag
 
2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reaction2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reactionOyundari.Ts mph
 
Vaccinii hundrel
Vaccinii hundrel Vaccinii hundrel
Vaccinii hundrel Barsaa Tsog
 
вакцин
вакцинвакцин
вакцинtuya0507
 
Presentation7 profilactica inf_disease
Presentation7 profilactica inf_diseasePresentation7 profilactica inf_disease
Presentation7 profilactica inf_diseasebatsuuri nantsag
 
Presentation3 epizoot process
Presentation3 epizoot processPresentation3 epizoot process
Presentation3 epizoot processbatsuuri nantsag
 
“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...
“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...
“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...GreengoldMongolia
 
хорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтой
хорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтойхорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтой
хорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтойЭнхсаруул Эрдэнэбат
 
мал амьтаны гоц халдварт өвчин
мал амьтаны гоц халдварт өвчинмал амьтаны гоц халдварт өвчин
мал амьтаны гоц халдварт өвчинБ. Лхагваа
 

Similar to тамжид (20)

Presentation9 tratment
Presentation9 tratmentPresentation9 tratment
Presentation9 tratment
 
Цефиксим.pptx
Цефиксим.pptxЦефиксим.pptx
Цефиксим.pptx
 
Presentation 6
Presentation 6Presentation 6
Presentation 6
 
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах замЭмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам
Эмийн бодисыг бие махбодид оруулах зам
 
Presentation16 b overview
Presentation16 b overviewPresentation16 b overview
Presentation16 b overview
 
Arhag gastrit
Arhag gastritArhag gastrit
Arhag gastrit
 
Биологийн хичээлийн лекц 8
Биологийн хичээлийн лекц 8Биологийн хичээлийн лекц 8
Биологийн хичээлийн лекц 8
 
Presentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүй
Presentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүйPresentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүй
Presentation 3 эпизоотын процесс, эрчимжилт, хөдлөл зүй
 
Presentation12 ecology inf_diseases
Presentation12 ecology inf_diseasesPresentation12 ecology inf_diseases
Presentation12 ecology inf_diseases
 
2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reaction2015. lecture 3 constitution, reaction
2015. lecture 3 constitution, reaction
 
Vaccinii hundrel
Vaccinii hundrel Vaccinii hundrel
Vaccinii hundrel
 
вакцин
вакцинвакцин
вакцин
 
Presentation7 profilactica inf_disease
Presentation7 profilactica inf_diseasePresentation7 profilactica inf_disease
Presentation7 profilactica inf_disease
 
Presentation3 epizoot process
Presentation3 epizoot processPresentation3 epizoot process
Presentation3 epizoot process
 
“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...
“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...
“Малчин” эмхэтгэл Цуврал – 2: “Малын эмийн тухай ойлголт, эмийн зохистой хэрэ...
 
Lec 8 khavdar
Lec 8 khavdarLec 8 khavdar
Lec 8 khavdar
 
Zoonoziin ovchin sudlal
Zoonoziin ovchin sudlalZoonoziin ovchin sudlal
Zoonoziin ovchin sudlal
 
Zoonoziin ovchin sudlal
Zoonoziin ovchin sudlalZoonoziin ovchin sudlal
Zoonoziin ovchin sudlal
 
хорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтой
хорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтойхорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтой
хорт хавдраас сэргийлэх бүрэн боломжтой
 
мал амьтаны гоц халдварт өвчин
мал амьтаны гоц халдварт өвчинмал амьтаны гоц халдварт өвчин
мал амьтаны гоц халдварт өвчин
 

тамжид

  • 2. Нян гэж юу вэ ? Нян хэмээх бичил биетэн нь хөрс, ус, агаар, хоол унд болон бидний бие махбодид хаа саагүй тааралдана. Нянгийн ихэнх хэлбэр нь аюулгүй. Хүнйи нарийн гэдсэнд байнга байдаг ‘гэдэсний микрофлор’ нь идсэн хоолноос шим тэжээлийн бодисыг гаргаж авах ашигтай нөлөөтэй. Хэдий тийм боловч хэдэн зуун төрлийн нянгууд хөнгөнөөс үхлийн аюул хүртэл өргөн цар хүрээгээр өвчин үүсгэх чадвартай нян нь бусад нэг эст амьтнаас энгийн бүтэцтэй ба түүний удмын материал (ДНХ) нь эсийн дотор чөлөөтэй, бөөмийн мембраны захаар илүү агуулагдана.
  • 3. Нянгийн төрөл Нянгууд хэд хэдэн төрлийн хэлбэртэй байх ба эдгээрээр лабораторид будагдах байдлаар нь ангилал, гарал үүсэл, холбоо хамаарлыг тогтооход чухал ач холбогдолтой. Хэдэн мянган нянгийн төрөл мэдэгдээд байгаа ба жил бүр тоо нь өсөн нэмэгдэж байгаа
  • 4. нуклеойд рибосом плазмид Бүрхүүл Эсийн хана Эсийн мембран
  • 5. Shigella dysenteriae эсийн дотор нэг удаа цөмрөн ороод л цусан суулга өвчин үүсгэнэ. Бусад нь хортой бодис ялгаруулж биеийн эсэд явагдах биохимийн урвалыг өөрчлөнө. Carynebacterium diphtheriae- зүрхний булчинг гэмтээнэ Clostridium botulinum-мэдрэл хордуулж үхүүлэх үйлчлэгээтэй. Нян хэрхэн өвчин үүсгэдэг вэ?
  • 6. Антибиотиктой харьцаж байгаа бүх хүмүүс дэлхийн хүн төрөлхтний өмнө үүрэг хүлээж байна гэж ойлгох ёстой.
  • 7. Нянгйин эсрэг эмийн хэрэглээ • Эмийн зохистой хэрэглээ гэдэг нь эмчийн алдааг багасгах зорилготой хамтын үйл ажиллагааг хэлнэ. 1928 оноос хойш 3800 орчим антибиотик нээсэн ч хасагдсаар 100 гаруй нь л эль болсон одоогийн байдлаар 60 гаруй төрлийн антибиотикыг үр дүнгүй болсон гээд хасчихаад байна. Энэ маягаараа зохисгүй хэрэглээд байвал 2050 он гэхэд а-гүй болно гэж үзэж байна. Антибиотиктой харьцаж байгаа бүх хүмүүс дэлхийн хүн төрөлхтний өмнө үүрэг хүлээж байна гэж ойлгох ёстой.
  • 8. 1. Плазмидын үүрэг • Нянд антибиотикийн эсрэг фермент нийлэгжүүлэх эсвэл антибиотик холбогдох гадаргуугийн рецептороо өөрчлөхөд нь нөлөөлдөг. Дараа нь плазмид өөрөө өөрийгөө хувилдаг.
  • 10. 3. эмэнд тэсвэртэй омог • Реципиент нян нь тэсвэрт байдлын генийг авдаг. Плазмид тараагдсаны үр дүнд нянгийн популяци антибиотикт тэсвэртэй болдог.
  • 11. Тэсвэртэй омог • Зарим нянгийн амьдралын мөчлөг 20 минутаас бага хугацаанд явагддаг. Энэ хугацаанд олон төрлийн нян үүсч тэд маш хурдтайгаар удмын мэдээллээ солилцсоноор мутацийн өргөн боломж бүрдэнэ. Өвчтөн антибиотик ууснаар өөрөө ч мэдэлгүй , нянгийн хамгийн их тэсвэртэй байх чадварын байгалийн шалгарал явуулах туршилтын талбар болж өгдөг. Нянгйин олон омгууд өргөн хүрээнд үйлчилдэг олон янзын антибиотикт тэсвэртэй болсон байхыг тэсвэртэй омог гэж нэрлэдэг. Эдгээр нь илүү нарийвчилсан, нарийн хүрээтэй антибиотикт тэсвэргүй байдаг ч эдгээр антибиотикууд хажуугийн нөлөө ихтэй байдаг. Эмч нар антибиотикийг зөвхөн хэрэгцээтэй үед бичиж өгч эрсдэлийг багасгахыг эрхэмлэх хэрэгтэй юм.
  • 12. Антибиотик Антибиотикийн үйлдлийн механизм • Бактери болон бусад организмын өсөлтийг дарангуйлах болон үхүүлэх чадвартай химийн бодисыг антиботик гэнэ. Төрөл бүрийн нянгаар үүсгэгдсэн өвчнийг эмчлэхэд хэрэглэдэг нян устгах үйлдэлтэй эмийн бэлдмэл. • Микробын эсийн ханын нийлэгжлийг саатуулах бэлдмэл • Микробын эсийн цитоплазмын мембраны нэвсчимхий чанарыг дарангуйлах бэлдмэлүүд • Рибосомын уургийн нийлэгжилтийг саатуулах бэлдмэлүүд • нуклейн хүчлйин нийлэгжилтийг саатуулах бэлдмэлүүд
  • 13. Антибиотикийг үйлдлйин хүрээгээр нь Явцуу хүрээт үйлдэлтэй антибиотик Өргөн хүрээт үйлдэлтэй антибиотик • Грам эерэг нянд голчлон нөлөөлдөг. Байгалийн гаралтай пенициллин изохсизолпенициллинүүд Линкозамидууд Ристомицин Глипептидүүд Фузидин • Грам сөрөг нянд үйлчлэх Монобактамууд Полимиксины бүлэг Өргөн хүрээт • Эмгэг мөөгөнцөрт нөлөөлдөг явцуу хүрээт антибиотик Полиены бэлдмэл, Гризеофульвин • Аминопенициллин Карбоксипенициллин Аминогликозидууд Левомицетин Тетрациклин Фосфомицин Рифамицин Макролидын бүлэг
  • 14. Эмчилгээнд хэрэглэх ерөнхий зарчим Нянгийн эсрэг нөлөөт эмийг сонгохдоо 1.Өвчтөний талаас 1. Өвчтөн 2. Нян 3. Эмийн талаас нөлөөллөх хүчин зүйлийг зайлшгүй тооцох шаардлагатай • Нярай хүүхэд элэгний үйл ажиллагаа харьцангуй дутмаг, ахимаг настай хүнд бөөрний үйл ажиллагаа суларсан • Элэг бөөрний үйл ажиллагааг анхаарах
  • 15. Зохимж (харшил, гаж нөлөө) • Анамнез авах • 1-р бүлгийн буюу адил төстэй химийн бүтэцтэй нэгдлүүдэд зөрмөл харшил үүсч болохыг анхаарах ёстой. Жнь: өөрийн химийн бүтэцдээ B-лактамын цагираг агуулсан нэгдлүүд болох пенициллины бүлэг ба цефалоспорины бүлгийн эмүүдийн зөрмөл харшил амьдрал дээр 5-10% тохиолддог.
  • 16. Халдвар эсэргүүцэх чадвар • Дархлааний эс дарангуйлагдсан буюу иммундепрессант ба хавдарын эсрэг нөлөөт эм хэрэглэж буй өвчтөнд нөхцөлт эмгэг төрөгч ба цөөн тохиолддог хүнд халдварууд мөн хавсарсан халдвар үүсэх нь олонтоо тохиолддог байна. Нянгийн байрлал • Нян хаана байрлаж байгааг нь мэдэж тэнд эмийн хангалттай тунгаар хүрч очиж чадах эмийг сонгох хэрэгтэй
  • 17. 1.Нянгйин талаас • Үүсгэгч нь тодорхой бол түүнд нөлөөллөх аль болох сонгомол , явцуу үйлдэлтэй эмийг сонгох • Үүсгэгч нь тодорхой бус бол уг эмгэгийг зонхилон үүсгэдэг микробуудад нөлөөлөх эмийг сонгоно. Шяз-н халдвар грам сөрөг нянгуудаар үүсгэгддэг. • Хавсарсан халдвар байж болох эсэх : мэдрэг чанар тодорхойлох боломжгүй , хавсарсан халдвар байж болох бол аль болох өргөн хүрээт эмийг сонгож хэрэглэх. Эмийн талаас Эмийн үйлдлийн шинж чанарын хүрээ хурдан өсөж үрждэг нянгаар үүсгэгдсэн буюу зарим ...... Эсвэл хорт бүтээгдэхүүн ихээр үүсгэдэг халдвар. Эсвэл нярай хүүхэд буюу дархлааны урвал нь доройтсон өвчтөнд тохиолдсон халдваруудыг бактерцит үйлдэлтэй бэлдмэлүүдээр эмчлэх нь зүйтэй.
  • 18. Эмийн кинетикийн онцлог • Эмйин шимэгдэлт – эмийн цохилтын тун, эмийг хэрхэн хэрэглэх аргаа сонгоно. • Эмийн тархалт 1. нугасны шингэнд (левомицетин, эритромицин, рифамицин, гентамицин, САА-д) 2. Цөсний замд сайтар хүрч чадах (ампициллин, эритромицин, тетрациклин, ) 3. Шээс ялгаруулах замд сайтар хүрч чадах (пенициллиний бүлэг цефалоспорины бүлэг полимексин, левомицетин, САА-д ) 4. Үе мөчний хөндийд сайтар хүрч чадах (тетрациклин, ) гм
  • 19. Эмийн хувиралт • Элэгний үйл ажиллагааг харгалзан барих тунг сонгох, зарим үед цохилт хийх. Бөөрөөөр ялгарах эмийг хэрэглэх бол бөөрний үйл ажиллагааг тооцон эмээ сонгож тунгаа тохируулах
  • 20. Эмийн хувиралт Эмийн ялгаруулалт Гаж нөлөө o Пенициллины бүлэг: Анафилаксын урвал үүсгэдэг. o Аминогликозидууд: Сонсголын мэдрэлийг гэмтээн дүлий • Элэгний үйл ажиллагааг харгалзан барих тунг сонгох, зарим үед цохилт хийх шаардлага гарна. • Бөөрөөр ялгарах эмийг хэрэглэх бол бөөрний үйл ажиллагааг тооцон эмээ сонгож тунгаа тохирулах хэрэгтэй. • Хувирал багатай идэвхитэй хэвээрээ ялгардаг эм бол хаагуур ялгараж байна тэр эрхтний үйл ажиллагааг тооцох болгодог o Тетрациклины бүлэг: Элэг хордуулах ,ясжилт болгодог. o Хлорамфеникол: Цус төлжилт ясны чөмөгний үйл ажиллагааг дарангуйлдаг. o Цефалоспоринууд : Бөөр хордуулах нөлөөтэй Харилцан нөлөөлөл o Аминогликозидуудыг фуросемидтай хамт хэрэглэвэл бөөр хордуулах нөлөө нь улам ихэсдэг. o Тетрациклин нь Fe, Cu , Mg , агуулсан нэгдлүүдтэй хелат үүсгэж микробын эсрэг үйлдэл нь сулардаг.
  • 21. Нянгйин эсрэг эм Эмчилгээнд хэрэглэх тактик Ерөнхий баримтлал: • Эмээ зөв сонгох • Эмийн тун, тун хоорондын зай, эмийн хэлбэр, хэрэглэх аргыг зөв сонгох. • Бмб-н нянгаар үүсгэгдсэн эмгэгтэй хэсэгт эмийн концийг уг нянд хангалттай нөлөөлөхүйц хэмжээнд тогтмол байлгах • Эмчилгээг цаг хожигдолгүй хийх • Эмийн эмчилгээг хангалттай хугацаанд үргэлжлүүлэх • Эмийн харилцан нөлөөллийг зөв зохистойгоор тооцох
  • 22. Тунгийн дэглэм Нянгйин эсрэг эмийн эмчилгээний гол зорилго бол нянгаар үүсгэгдсэн эмгэгтэй орчинд эмчилгээийн хангалттай эмийн конц-г тогтмол барьж байх. Үүний тулд нянгйин эсрэг нөлөөт эмийг Эмийн зохистой концыг биед буй болгон тогтворжуулах (эмийг ачааллын буюу цохилтын тунгаар хэрэглэх ) Эмийн эмчилгээний хангалттай тунг биед тогтмол барьж байх зорилгоор эмийн барих тунгаар хэрэглэнэ.
  • 23. Эмийн тунг зохицуулахдаа • Эмийн биед хэрэглэх тунг багасгаад тун хоорондын зайг ердийн хэмжээгээр байлгаж болно. • Эмийн тун хоорондын зайг уртасгаад хэрэглэх тунг хэвийн хэмжээнд байлгаж болно. Тун хоорондын зай болон тунг  Уг өвчтөний элэг бөөрний үйл ажиллагаа  уг эмийн клиренс ба элиминацийн хэмжээг үндэслэж тогтооно.
  • 24. Нянгийн эсрэг нөлөөт эмийн эмчилгээнд хэрэглэх бусад арга 2. Өдөрт нэг удаагийн эм хэрэглэх арга:  Хагас элиминацийн хугацаа урт дараагийн өдөр хүртэл НДХБТ-саа өндөр түвшинд хадгалагддаг эм  Хагас элиминацийн хугацаа урт биш боловч микробт нөлөөлөх ФД-н хувьд дараах онцлоготой эмүүд -Өндөр тунгаар хэрэглэхэд нян найдвартай үхдэг эм -Хоруу чанар багатай үйлчлэх хүрээ өргөнтэй эмүүдийг дээрх аргаар хэрэглэж болно. 1.Нэг удаагийн арга: • Хүчтэй бактерцид нөлөөт эмийг түүнд мэдрэг микробын халдварын үед энэ аргаар хэрэглэж болно.
  • 25. Шаталсан эмчилгээний арга Шаталсан эмчилгээний аргыг хэрэглэж болохгүй хүн: • Эхний өдрүүдэд нянгин эсрэг нөлөөт эмийг тариагаар (булчинд, судсанд) хэрэглээд эмчилгээний үр дүн илэрсэний дараа буюу 2-3 өдрийн дараагаас эмийг уух аргаар сольж хэрэглэдэг. • Менингит, халдварын гаралтай эндокардит хэрэглэх антибиотикт дасалтай байж болох буюу ходоод гэдэсний замын эмгэгтэй хүнд хэрэглэж болохгүй.
  • 26. Нянгийн эсрэг эмчилгээнд гарч болох сөрөг нөлөө Биологийн сөрөг нөлөө • Аль нэг эрхтэн системийг сонгомол хордуулах нөлөө • Харшлын урвалууд • Биологийн сөрөг нөлөө • Бусад сөрөг нөлөө үзүүлдэг • Микрофлорын тэнцвэрт үйл ажиллагааг алдагдуулах • Дисбактериод • Мөөгөнцөр • Дархлал дарангуйлах • Суперинфекци • Гипо-витамилоз үүсгэх
  • 27. Нянгийн эсрэг нөлөөт эмийг хавсруулан хэрэглэх үндэслэл ба хоорондын тохиргоо • Хүнд хэлбэрийн халдварын үед • Холимог халдварын үед • Архаг халдварын үед • Хортой нөлөөт эмийг бага тунгаар хэрэглэх эмчилгээний үр дүнг бууруулахгүй байх зорилгоор тус тус хавсруулан хэрэглэнэ.
  • 28. Нянгийн эсрэг нөлөөт эмүүдийн хооорондын тохиргоо • Үйлдлийн механизмыг нь харгалзан хослолоо сонгох нь зүйтэй Ү/м-гурван том групп болгодог I. Нянгийн эсийн ханын нийлэгжилтийг саатуулдаг антибиотикууд II. Нянгийн эсийн ханын цитоплазмын мембраны нэвтэршлийг дарангуйлдаг антибиотик III. Нянгийн эсийн рибосомын уураг болон нуклейн хүчлийн нийлэгжилтийг саатуулдаг бэлдмэл
  • 29. Нянгийн эсрэг эмчилгээ үр дүнгүй байхын шалтааан Эмчийн үр дүнг үнэлэх Эмчилгэээний үр дүнг үнэлэх критерүүд: • Өвчний шинж динамикаар биеийн температур, хордлогийн шинж гэх мэт 1. Тун багадсан 2. Шалтгаанаа буруу толорхойлсон 3. Эмчилгээний хугацаа зохисгүй • Үрэвслийн идэвхийн мөн чанарыг илэрхийлэх багажийн шинжилгээний үзүүлэлтээр байсан цусны ш-гээ Шээсний ш-гээ Рентген ш-гээ Бактерлогийн ба иммунологийн шинжилгээний үзүүлэлтээр Антибиотико грамм 4. Нян дассан 5. Өвчтөнөөс өөрөөс нь хамаарсан 6. Хавсарсан нянгийн халдвараас тус тус шалтгаалсан байж болно.
  • 30.
  • 31. Сүрьеэ гэж ямар өвчин бэ ? • Маш олон хүнд эмгэгтөрөгч нь нуугдаж байдаг ч энэ өвчин нь маш сул дархлааны тогтолцоотой хүмүүсийг өвчлүүлдэг. ХДХВ вирусаар халдварлаж дархлал суларснаас сүрьеэгээр өвчилж болно.
  • 32.
  • 33.
  • 34.
  • 35. Уушгин дахь хөндий Сүрьеэгийн үүсгэгч уушгины эс эдүүд, гуурсанцар хоолойнуудыг гэмтээж үхжил (эд эс үхэх) үүсгэн тэр нь уушгинд хөндийнүүдийг үүсгэх ба тэдгээрээс сүрьеэгийн нян агаарт тархдаг.
  • 36. Микобактерын үндсэн шинж Сүрьеэгийн үүсгэгч • 0,2-0,6 41,0-10,0 мкм хэмжээтэй дүрсний хувьд олон төрөлтэй (зууван жижиг олон ирмэгтэй L- хэлбэртэй) байдаг. • Морфологийн хувьд • Нийлмэл бүтэцтэй (уураг, өөх тос нүүрс ус, урдэс бодис, ус )байдаг. • Өөх тос , царцдаг тос ихээр агуулдаг учир гадны нөлөөнд өндөр тэсвэртэй. Хүчил, суурь, спирт маш бага нөлөөлнө. • СМБ-н нэг онцлог нь олон төрлийн нөхцөлд дасан зохицох чадвартай. • Макрофаг эсийн дотор шимэгчлэн амьдардаг тул өвөрмөц бус дархлааны болон, эсрэг биеийн саармагжуулах урвалаас зайлсхийж эмийн бодисын үйлчлэлд өртөхгүй байж чаддаг.
  • 37. • Ийм тохиолдолд микобактерын эсрэг дархлааны үйлдлийн механизм нь CD4 Th1 эсийн цитокины дохиогоор идэвхижсэн макрофагийн идэвхижил бусад хэт мэдрэгшлийн 4-р хэлбэрийн урвал Энэ урвал өрнөх гол түлхүүр хүчин зүйл Th1эсийн идэвхижил байх бөгөөд энэ эсийн дутмагшилтай бодгалиудад халдвар даамжирч эдийн гэмтэл хэлбэртээ шилждэг.
  • 38. Сүрьеэгийн микобактер 2 төрлийн тэсвэрлэх чадвартай фенотипийн Хөгжлийнхөө явцад янз бүрийн физик химийн х/з- н нөлөөнөөс генотипийн Удамшлын бүтцэд янз бүрийн х/з нөлөөлсөнөөс
  • 39. Эмэнд тэсвэртэй сүрьеэ Анхдагчаар дасалтай сүрьеэ Хоёрдогчоор эмэнд дасалтай сүрьеэ нь химийн эмчилгээний явцад үүсдэг Эмэнд ялангуяа анхдагчаар тэсвэржих нь сүрьеэгийн эсрэг химийн эмчилгээ үр дүнгүй байх шалгаан болж болох ба халдвар архагших, нас баралт нэмэгдэхэд хүргэдэг.
  • 40. Олон эмийн дасалтай сүрьеэ • Сүрьеэгийн бусад эмэнд дасалтай байгаа эсэхээс үл хамааран изониазид , рифамицин 2ланд дасал байгааг олон эмийн дасалтай сүрьеэ гэнэ.
  • 41. • Эмчилгээ хүндрэлтэй байдаг • Үр дүнгүй болж байгаа горим дээр эм нэмж хэрэглэж болохгүй • Үүсгэгчийн эмийн мэдрэг байдалд үндэслэж эмчилнэ • Үр дүнтэй гэдэг нь тодорхой дор хаяж 4 эм хэрэглэх • Зөвхөн өдөр бүрийн горим хэрэглэх. Эмчийн шууд хяналт чухал • Үргэлж дэмжлэг өгөхийн дээр гаж нөлөөний талаар зөвлөн эмчилгээг дагаж мөрдөх, эмчилгээ дуусгах ач холбогдлыг ойлгуулна. • Эмчилгээний үргэлжлэх хугацаа өвчний хүндрэлээс хамаардаг ч ихэнх тохиолдолд 12 сар түүнээс дэш байдаг. • Тунг зөв тохируулсан бол гаж нөлөө нь гайгүй байдаг.
  • 42. Сүрьеэгийн менингит ба хурц тархмал сүрьеэ • Бага насны хүүхдэд илүү их тохиолддог бөгөөд ялангуяа онош хожимдсон үед нас баралт тахир дутуу болох аюул өндөр байдаг. • Хурц тархины юмуу уусмалаар тархсан сүрьеэ нь тархины бүрхүүлийг хамрах аюул илүү (60- 70%) байдаг тул сүрьеэгийн менингиттэй адил эмчилгээ хийх шаардлагатай.
  • 43.  Эхний 2 сар эмнэлэгт хэвтүүлж эмчлэх шаардлагатай  Уушигны бус бусад сүрьеэгийн хэлбэрүүд болон түрхэц эерэг уушигны сүрьеэгийн үед эмилбутолыг 4дэх эм болгон хэрэглэхийг зөвлөдөг. Гэвч тархины бүрхүүл үрэвссэнээс бусад тохиолдолд эмилбутол нь тархи нугасны шингэн рүү нэвчих нь муу байдаг.  Хэвийн байгаа болоод үрэвссэн тархины бүрхүүлийг аль алиныг нь сайн нэвтэрдэг тул этионамид хэрэглэнэ. Мөн пиразинамид нэвчдэг тул цааш үргэлжлэн 6 сар хэрэглэх нь зүйтэй гэж үздэг.  Сүрьеэтэй бүх хүүхдэд кортикостеройд (голдуу преднизолон) өдөрт 2-4 мг/кг, 4 долоо хоног хэрэглэхийг зөвлөдөг. Дараа нь 1-2 долоо хоногоор тунг аажим бууруулаад зогсооно.
  • 44.
  • 45. Мөөгөнцөр нь : • Мөөгөнцөрийн халдварын тохиолдол ихсэж байгаа шалтгаан ? -экологи өөрчлөгдөх -дархлаа сулрах • 400 гаруй төрлийн мөөгөнцөр нь хүнд янз бүрийн өвчин үүсгэнэ. Амны хөндий, амьсгалын замын эрхтэн, ХБЗ-н болон бэлэг эрхтний салст бүрхүүлийг гэмтээдэг.
  • 46. Тагнай хэл, жавьжны мөөгөнцөрийн үед: ДОХ-р өвчилсөн хүний 90% д нь амны мөөгөнцөр илэрдэг.
  • 47. Хоолой төвөнхийн мөөгөнцөрийн үед : Гуурсан хоолой, уушиг гялтан хальсны мөөгөнцөрийн үед: • Халуурах • хоолонд дургүй болох • Цээжээр өвдөх • Амьсгаадах • Хуурай болон цэртэй ханиах • Хоолой сэрвэгнэнэ • Халуун оргино • Сөөнө • Ханиалгана • Амьсгал хүндрэнэ Энэ нь улмаар мөөгөнцөрийн гаралтай уушигны үрэвсэл, гуурсан хоолойн багтраа өвчин үүсгэдэг.
  • 48. Мөөгөнцөрийн эсрэг нөлөөт эмийг Бэлэг эрхтний салстын мөөгөнцөрийн үед: • Бэлэг эрхтэн загатнах • Өтгөн цагаан ээдэмцэр маягийн цагаан юм гарах • Үрэвсэж улайж хавагнана. 1. Мөөгөнцөрийн эсрэг нөлөөт антибиотик 2. Имидазолын уламжлалууд 3. Триазолын уламжлалууд 4. Мөөгөнцөрийн эсрэг нөлөөт бусад бэлдмэлүүд
  • 49. Вирус Хортой бичил биетнүүдийн чухал бүлэг буюу эмгэг төрүүлэгч бичил биетнүүдийг ерөнхийд нь вирус гэнэ.
  • 50.
  • 51. Вирусын эсрэг бэлдмэлүүд • Вирус нь өөрийн гэсэн бодисын солилцоотой ба амьд байгальд удамшлын кодгүй тул вирусын эсрэг бэлдмэлүүдийг бүтээхэд бэрхшээлтэй байдаг • Вирус эс рүү нэвтэрч үрждэг тул вирусын эсрэг бэлдмэл антибиотик эмтэй харьцуулхад хүний эсэд илүү хор чанартай байдаг. • эмчилгээнд амархан дасал болдог
  • 52. АВС хүрээний вирусын хэлбэр нь ханиад томууг үүсгэдэг. вирусын халдвар нь: -вирус организмд нэвтрэх -эсийн хананд бэхлэгдэх -эсэд нэвтрэн орох - бүрхүүлээсээ чөлөөлөгдөх -репликаци, транскрипци, -макро организмын эс үхэх -вирус эсээс гадагшлах • С хүрээний вирусаар үүсгэгдсэн томуу нь аюултай үр дагавар буурсан. • В хүрээний вирус нь арай илүү аюултай, 3-4 жилд нэг удаа дэгддэг, хүн амын 25% нь өвчилдөг. • Хамгийн хэцүү нь А вирус тэр дундаа Н1N1 нь маш богино хугацаанд хэдэн сарын дотор бүх хүн амыг хамардаг.
  • 53. Вирусын халдварыг эмээр дарангуйлах дараах боломж байна. • Вирус эсэд нэвтрэн орохыг саатуулах • Эсийн дотор байгаа вируст нөлөөлөх • Вирус нэг эсээс нөгөө эсэд нэвтрэх үед нь нөлөөлөх