1. T o ñ ng l c làm vi c
Ts. Phan Qu c Vi t
Ths. Nguy n Huy Hoàng
1
2. M c ñích
1. Gi i thi u các lý thuy t v hành vi
2. Tìm hi u các bi n pháp làm công vi c thú v
3. Xem xét các ñ ng l c làm vi c trong m t t p
th trên quan ñi m ngư i lãnh ñ o và qu n lý
2
3. K t qu
Sau khi k t thúc khóa h c, h c viên s có th :
K ra ñư c nh ng y u t nh hư ng ñ n
hành vi c a nh ng ngư i làm vi c v i mình
Mô t ñư c vai trò c a ngư i lãnh ñ o trong
vi c t o ñ ng l c làm vi c cho nhân viên
Áp d ng các k thu t làm giàu công vi c ñ
t o ñ ng l c làm vi c cho nhân viên
3
4. T o ñ ng l c làm vi c
Khái ni m ñ ng l c
Các lý thuy t
T o ñ ng l c làm vi c
4
5. T o ñ ng l c làm vi c
Khái ni m ñ ng l c
Các lý thuy t
T o ñ ng l c làm vi c
5
6. M i liên h v i các
ch ñ qu n lý khác
Lãnh
Chuyên Ngu n Trao ñ i
ño
môn lc thông tin
Gi i quy t
mâu thu n
To Xây d ng
QU N
Con t p th
ñ ng
LÝ ngư i
lc
y thác
ðào
Môi Ch t
to
Tham
trư ng lư ng
vn
6
7. Vai trò c a ngư i qu n lý
D n d t nhân
viên ñ t ñư c
nh ng m c
tiêu ñã ñ ra
m c năng l c
cao nh t mà
h có th 7
8. Tâm sinh lý và ñ ng l c
Hãy tư ng tư ng
khi b n ñói...
S k t h p gi a
c m giác và ý nghĩ B n nh n th y c m giác
ñó g i là “ñ ng cơ”. ñó trong mình và nó
th c ñ y b n tìm cái gì
Và th mà th a mãn ñó ñ ăn. ðôi khi c m
ñ ng cơ ñó g i là giác ñó ñư c th hi n
“nhu c u”. “Tôi mu n ăn...”
8
9. Tâm sinh lý và ñ ng l c
ð ng cơ ñ m nh
b t ta ph i có hành
ñ ng ñ th a mãn
nhu c u
-“b thúc ñ y”
ki m th c ăn
M c ñ b t ta hành ñ ng ñ
th a mãn “nhu c u ” tìm th c
ăn s nh hư ng ñ n tr ng
thái tinh th n và m c ñ c
g ng tìm th c ăn. 9
10. Tâm sinh lý và ñ ng l c
Nói chung, con ngư i ti p t c b thúc ñ y hành
ñ ng cho ñ n khi th a mãn “nhu c u” ho c
“ñ ng cơ” gi m
K t qu c a hành vi
làm th a mãn nhu c u
- trong trư ng h p này
là ăn bánh mỳ -
thư ng ñư c g i là
“m c ñích” hay “tr ng
thái cu i cùng”
10
11. Tâm sinh lý và ñ ng l c
ðây là cách ti p c n theo
tâm sinh lý h c. “ð ng cơ”
t o ra b i s thay ñ i hóa
h c bên trong con ngư i...
…và b nh hư ng
b i nh p sinh h c và
ñôi khi kích thích b i
nh ng gì chúng ta
nghe hay nhìn th y
11
13. S khác nhau gi a
nhân viên tích c c
và
nhân viên lư i nhác?
13
14. ð ng l c
M c ñ n l c nh m ñ t
ñư c m c tiêu
K t qu c a m c ñ th a
mãn nhu c u cá nhân
14
15. ð ng l c
S khác bi t v hành vi trong
công vi c gi a các cá nhân
không liên quan ñ n kh năng
ho c nh ng nhu c u ñòi h i c a
môi trư ng bên ngoài
15
16. ð ng l c
Tìm khác bi t gi a cách làm vi c c a các cá nhân
Lo i b khác bi t do s ña d ng v kh năng
Lo i b khác bi t do ngo i c nh b t kh kháng
Nh ng gì còn l i chính là: ð ng l c
16
17. ð c ñi m
Nhi u ngư i bi t nhưng r t khó ñ nh nghĩa
Ch ñánh giá ñư c qua cách th c hi n công vi c
Lý thuy t r t hay nhưng khó áp d ng
17
20. ð ng l c làm vi c
Là m t ñ ng cơ có ý th c hay vô th c khơi
g i và hư ng hành ñ ng vào vi c ñ t ñư c
ñi n Ti ng Anh Longman)
m c tiêu mong ñ i. (T
ð t o ñ ng l c cho ai ñó th c hi n vi c gì,
b n ph i làm cho ngư i ñó mu n làm vi c
ñó ch không ph i b bu c ph i làm.
20
21. T o ñ ng l c làm vi c
Khái ni m ñ ng l c
Các lý thuy t
T o ñ ng l c làm vi c
21
22. Ki m nghi m lý thuy t
Hãy nhìn l i
chính ta
Xem l i
lý thuy t
Ch ra lý thuy t
d n d t ta
như th nào
22
24. Giá tr & Thái ñ & Hành vi
Giá tr :
ði u quan tr ng nh t ñ i v i m t cá nhân
Thái ñ :
S nhìn nh n v khách quan c a cá nhân
Hành vi:
M t hành ñ ng c th :
• Ph n ánh thái ñ và
• B chi ph i b i giá tr
24
25. Tháp nhu c u
Abraham Maslow
T
th hi n
Tôn tr ng
Xã h i
An toàn
Sinh lý
25
26. Tháp nhu c u c a Maslow
T
Th hi n Phát tri n
Tôn tr ng
Quan h
Xã h i
An toàn
T nt i
Sinh lý
26
27. Tháp nhu c u c a Maslow
Maslow cho
T r ng con ngư i
Th hi n
không th th a
Tôn tr ng mãn nhu c u
m c ñ cao
Xã h i
hơn n u chưa
th a mãn nhu
An toàn
cu c p th p
Sinh lý hơn
27
31. Ta nghĩ gì v nhân viên
Lý thuy t X Lý thuy t Y
Cho r ng nhân viên Cho r ng nhân viên
không thích trách nhi m yêu thích công vi c,
nên ph i ép làm vi c sáng t o, ch u trách
nhi m và t ñi u
khi n mình
Douglas McGregor
31
32. Thuy t X
Không thích làm vi c và s tr n tránh n u có th
Thư ng n u mu n h làm, ph t n u không làm
Thích b ki m soát và ch d n
Tránh trách nhi m
Ít hoài bão
Thư ng mu n s n ñ nh hơn b t c th gì khác
32
33. Thuy t Y
Con ngư i thích làm vi c trong ñi u ki n phù h p
Mu n t ñ nh hư ng, làm ch hơn s ñi u khi n
H s cam k t v i m c tiêu n u ñ t ñư c s th a
mãn nhu c u cá nhân t công vi c
Ch p nh n và gánh vác trách nhi m trong ñi u ki n
thích h p
S khéo léo và óc sáng t o luôn ti m n trong m i
ngư i nhưng chưa ñư c khai thác ñúng m c
33
34. “B n có bi t ai…”
là ngư i qu n lý hành là ngư i qu n lý hành
ñ ng theo thuy t ‘X’? ñ ng theo thuy t ‘Y’?
H ñ i x như th nào H khác gì nh ng
v i nhân viên? ngư i theo thuy t X?
Nhân viên c a h Quan h c a h v i
ph n ng như th nhân viên như th
nào? 34
nào?
35. Ngư i QL thiên v ki m soát (X)
Quy t ñ nh không c n ñóng góp c a ngư i khác
Duy trì s ki m soát theo quan ñi m c a mình
Thiên v m c ñích và ñôi khi ñòi h i cao
Có th s d ng áp l c ñ ñ t ñ n m c tiêu
35
36. Ngư i QL thiên v ki m soát (X)
Có th k lu t v i ngư i không làm t t công vi c
Qu quy t, có th ñ i ñ u v i ngư i làm bi ng
Không thích t p th phê bình
36
37. Ngư i QL thiên v y quy n (Y)
Quy t ñ nh có s nh t trí, giúp ngư i khác làm ch
Khuy n khích s sáng t o và sáng ki n
Hu n luy n, giúp ngư i khác làm vi c hi u qu
Lãnh ñ o b ng cách nêu gương
37
38. Ngư i QL thiên v y quy n (Y)
Th a nh n vi c làm t t
Giúp m i ngư i phát tri n, nh n thêm trách nhi m
ðánh giá cao và khuy n khích làm vi c t p th
38
39. Thuy t Hai y u t
Các y u t t o ra s th a mãn r t khác bi t so
v i nh ng nhân t t o ra s b t mãn trong
công vi c
Các y u t Các y u t
&
t o ñ ng l c duy trì
39
42. Nh n xét
Nhóm y u t
Nhóm y u t
duy trì liên
t o nên ñ ng
quan ñ n môi
l c liên quan
ñ n b n thân trư ng mà
công vi c trong ñó công
vi c ñư c th c
hi n
Nguyên nhân ñem ñ n s hài lòng
n m n i dung công vi c;
Còn nguyên nhân gây b t mãn
n m trong môi trư ng làm vi c 42
43. Thuy t kỳ v ng
ð ng viên
Nlc
Khen thư ng
Hi u qu
công vi c
43
44. Hackman & Oldham
ð ng l c n i t i
ð c trưng thi t y u c a Nhân viên co K t qu cu i
công vi c l i ích gì? cùng ñ t ñư c
Ph n h i t Nh n bi t KQ
công vi c công vi c
ð ng l c
S t ch Th y ñư c trách n it i
nhi m ñ i vơi KQ cao
S ña d ng c a k năng
ð c ñi m c a công viec Hi u ý nghĩa
T m quan tr ng c a CV c a công vi c
44
45. Lý thuy t 3 nhu c u - McLelland
Lý thuy t c a David McLelland cho r ng:
Thành tích
Quy n l c
Quan h
là ba nhu c u quan tr ng thúc ñ y nhân viên.
45
46. Lý thuy t 3 nhu c u c a McLelland
Nhu c u quy n l c
Mong mu n ngư i khác
Nhu c u thành tích
ng x theo cách mà
Mong mu n ñư c n i
h b b t bu c
tr i, ñ t ñư c thành tích
trong m i quan h v i
Nhu c u quan h
thành công, nh ng tiêu
Mong mu n có nh ng
chu n nh t ñ nh
m i quan h cá nhân
ch t ch và thân thi t.
46
47. Thành tích và ñ khó công vi c
N u ph i ñ i m t v i
nhi m v d dàng …
… m t nhi m v tương ñ i khó…
47
48. Thành tích và ñ khó công vi c
… hay nhi m v r t khó …
Ngư i có nhu c u thành tích cao ch n gì, như th n
Ngư i có nhu c u thành tích th p ch n gì, như th n
48
49. Nhu c u • Mu n ñư c xem là ngư i ñ t thành
thành tích
tích cao
• Mu n là ngư i chi n th ng
Nhu c u • Không quan tâm có ñư c coi là
thành lãnh ñ o hay không
tích th p • Ch mu n không b xem là th t b i!
49
50. Thành tích cao và ch n nhi m v
Tìm ki m nh ng tình hu ng c nh tranh ñ :
ð t các tiêu chu n c th như:
• Ti n b c
• ði m s
• Th ng cu c
Ch ng minh mình thành công
50
51. Thành tích cao và ch n nhi m v
H r t c n th n trong vi c l a ch n th thách.
H có xu hư ng:
Không ch n nh ng tình hu ng khó
Ch n các tình hu ng khó có kh năng ñ t k t qu
51
52. M t ñ ng ti n công
không b ng m t ñ ng
ti n thư ng
52
53. Thành tích cao và ch n nhi m v
Ngư i có nhu c u thành tích cao
có xu hư ng ch n nhi m v
khó m c trung bình và
tránh nh ng nhi m v
quá d ho c quá khó
53
54. Thành tích th p và ch n nhi m v
H có nhu c u cơ b n là tránh b th t b i.
H tìm nh ng nhi m v d ñ tránh th t b i
Ho c h s ch n nhi m v r t khó:
Vì không làm ñư c cũng không gây h u qu x u
Vì ai cũng s th t b i n u v trí ñó
54
55. Thành tích th p và ch n nhi m v
Ngư i có nhu c u thành tích th p
có xu hư ng không ch n nhi m v
khó mà ch n nhi m v r t d
(ñ không b th t b i)
ho c ch n nhi m v r t khó
(vì không ai nghĩ h có th
hoàn thành ñư c nhi m v ñó)
55
56. Mô hình McLelland
N u b n th y nhân viên ch m tr trong quá
trình th c hi n công vi c ho c không làm
vi c tích c c thì hãy nghĩ xem nhi m v mình
giao cho nhân viên có ñúng m c ñ khó hay
không.
=> C g ng chia nhi m v ñó ra thành các
ph n nh ñ nhân viên có nhu c u thành t u
cao có th ñ t ñư c
56
57. Mô hình McLelland
N u b n th y nhân viên ch m tr trong quá
trình th c hi n công vi c ho c không làm
vi c tích c c thì hãy nghĩ xem nhi m v mình
giao cho nhân viên có ñúng m c ñ khó hay
không.
=>C giao vi c khác cho nh ng ngư i ñang b
t c trong hoàn thành công vi c. Có th h là
ngư i có nhu c u thành tích th p nên ch n
vi c mà h c m th y không th th c hi n.
57
58. Mô hình McLelland
N u b n th y nhân viên ch m tr trong quá
trình th c hi n công vi c ho c không làm
vi c tích c c thì hãy nghĩ xem nhi m v mình
giao cho nhân viên có ñúng m c ñ khó hay
không.
=> Giao thêm vi c nhưng là nh ng vi c ñơn
gi n hơn cho nhân viên g p khó khăn trong
vi c hoàn thành d án.
58
60. T o ñ ng l c làm vi c
Khái ni m ñ ng l c
Các lý thuy t
T o ñ ng l c làm vi c
60
61. Tăng quy n
cho nhân viên
ð nhân viên ch u
trách nhi m v nh ng
gì h làm
61
62. Tăng quy n
Tham gia
Giao quy n vào vi c ra
quy t ñ nh
S d ng các ki u cơ c u t
ch c khác nhau (trên cơ s ñ i
công tác v i quy n h n c th )
62
63. Tăng quy n
Trao cho nhân viên nh ng
công vi c quan tr ng hơn
63
64. Tăng quy n
Cho phép h cách th c m i
ñ cung c p ñ u vào cho
các quy t ñ nh
64
65. Luân chuy n công vi c
Có nghĩa là chuy n
nhân viên qua m t s
công vi c khác nhau
có m c ñ ph c t p
tương t
“Ng i ta c ñ y tôi
t công vi c nhàm
chán này sang công
vi c nhàn chán
khác”
65
66. M r ng công vi c
Có nghĩa là giao thêm
cho nhân viên m t s
công vi c có m c ñ
ph c t p tương t v i
công vi c ñang làm
“Tôi b s p ñì!? Ông ta
cư giao thêm cho tôi
các công vi c nhàm
chán khác n a”
66
67. Làm giàu công vi c
Là thi t k l i công vi c sao cho nhân viên:
Có trách nhi m hơn
Có nhi u cơ h i hơn
Có nhi u ki m soát hơn ñ i v i vi c h làm
Có nhi u thông tin h i ñáp hơn v k t qu
67
68. Làm giàu công vi c
Lý do: Luân chuy n
hay m r ng công
vi c có th không
làm tăng ñ ng l c
làm vi c n u chúng
không t o ra cơ h i
L i ích: Làm giàu
phát tri n
công vi c thư ng
t o ñi u ki n cho
nhân viên tích lũy
kinh nghi m và trau
68
d i năng l c
69. Cách th c hi n làm giàu công
vi c
Trao quy n và trách nhi m
Trao ñ i thông tin và cung c p thông tin h i ñáp
Góp ý có tính xây d ng
Tăng cư ng tính t ch , t o thêm nhi u cơ h i
69
70. Vai trò c a nhà qu n lý
T o ñ ng l c làm vi c là vai trò chính y u nh t
Vì nhóm thi u ñ ng l c s ho t ñ ng kém hi u qu
70
72. Cu c ñ i không nghiêm
túc như chúng ta nghĩ,
hãy vui ñùa m t cách
nghiêm túc.
72
73. 10 ñ c tính c a ni m vui
1. Hài hư c làm gi m căng th ng
2. Ni m vui c i thi n giao ti p
3. Ni m vui làm mâu thu n d ñư c gi i quy t
4. N cư i giúp chúng ta l c quan
5. Cư i mình là hình th c hài hư c cao nh t
73
74. 10 ñ c tính c a ni m vui
6. N cư i có s c m nh ñi u tr t nhiên
7. N cư i làm gi m gánh n ng
8. Ni m vui ñoàn k t m i ngư i
9. Ni m vui phá v s nhàm chán và m t m i
10.Ni m vui t o ra năng lư ng
74
75. Cơ s c a ni m vui
Cư i v i công nhân nhưng không cư i h
Hãy thư giãn ch ñ ng t ra nghiêm ngh
Cư i to ti ng
Suy nghĩ v i tinh th n hài hư c
Có thái ñ vui ñùa
75
76. Cơ s c a ni m vui
Ho ch ñ nh ñ có m t th i gian vui v
Hãy h n nhiên
Hãy giúp ngư i khác nhìn th y m t tích c c
Bi t ng c nhiên
76
77. Liên hoan khi có các s ki n
Dùng các hình th c khác nhau
ðánh d u nh ng s ki n quan tr ng
77
78. Nhi m v
1. L p danh sách các ngày sinh c a thành viên
2. L p danh sách tên các con c a các thành viên
3. C ng s tháng các thành viên ñã làm vi c
4. Bay gi chuy n th i gian ñó sang phút
78
79. Tôi ñã h c ñư c gì?
T o cơ h i ñ trao ñ i kinh nghi m.
Giúp h c viên c i thi n k năng l ng nghe
Xây d ng t tin
79
80. Tôi ñã h c ñư c gì?
Cu i ngày, t p h p các thành viên trong ñ i
ð ng ho c ng i theo vòng tròn
B t ñ y b ng câu “Hôm nay tôi ñã h c ñư c
là...”
Ngư i sau ph i nh c l i nh ng gì ngư i
trư c nói
Ngư i không th ti p t c s :
80
Ng i xu ng (n u ñ ng)
81. T o ñ ng l c làm vi c
Khái ni m ñ ng l c
Các lý thuy t
T o ñ ng l c làm vi c
81
82. Ta không th d y ngư i khác
b tc cái gì. Ta ch có th
giúp h khám phá nh ng gì
ñã có s n trong h
Galileo Galilei (1564 – 1642)
82
83. khôn
Di n gi th c s
ngoan không phô trương
s thông thái c a mình, mà
khích l ngư i nghe phát
huy trí tu c a chính h .
83
84. Tôi không bao gi d y h c
trò, tôi ch t o ñi u ki n ñ
ht hc
Albert Einstein (1879 – 1955)
84
85. Tôi không bao gi b t
nhân viên làm, tôi ch
t o ñi u ki n ñ h t làm.
85
86. MAGIC – S kỳ di u
Making up your mind to be happy
(Tâm trí luôn tươi tr )
Attitude is everything
(Thái ñ là quan tr ng nh t)
Goal setting and quot;go gettingquot; and gratitude
(ð t m c tiêu th c hi n và hàm ơn)
Inspiration and perspiration
(Truy n c m h ng và c m nh n)
Celebrating yourself and your successes
(T thư ng cho nh ng thành công c a b n thân)
86
87. Ta không th khích l
nhân viên... nhưng ta
có th giúp h t
khích l b n thân h
87
88. B n có th d n con
ng a ñ n b su i
nhưng không th
b t nó u ng nư c
88
89. Cách t t nh t ñ
d ñoán tương
lai là t o ra nó
89