1. CT11210424
JOSEPRIN @ JAMALUDDIN BIN ABDULLAH
PERGERAKAN LOKOMOTOR DAN BUKAN LOKOMOTOR
PENGENALAN
Pergerakan lokomotor dan bukan lokomotor merupakan asas kepada pergerakan kanak-kanak.
Pergerakan lokomotor seperti berjalan, berlari, melompat seharusnya dititikberatkan pada
pendidikan awal kanak-kanak lagi. Kanak-kanak gemar melakukan aktiviti yang mencabar.
Sekiranya mereka mempunyai asas pergerakan ini, berkemungkinan mereka tidak akan
menghadapi masalah kelak. Namun, ibu bapa serta guru tidak seharusnya mengabaikan
kepentingan pergerakan bukan lokomotor. Banyak faedah yang boleh diperolehi melalui
pergerakan bukan lokomotor. Ia mengajar kanak-kanak menguasai keseimbangan tubuh badan
dan kordinasi tubuh yang lain.
1.0 DEFINISI PERGERAKAN LOKOMOTOR
Pergerakan lokomotor ialah pergerakan yang dilakukan oleh seseorang yang menyebabkan dia
berubah kedudukan atau kekal di tempat tersebut. Pergerakan lokomotor ialah pergerakan yang
menyebabkan keseluruhan tubuh badan berubah kedudukan seperti berjalan dan berlari
disebut bergerak dan beredar. Sebagai contoh, meniru pergerakan keretaapi. Pergerakan yang
dilakukan oleh seseorang yang menyebabkan dia berubah kedudukan atau kekal di tempat
tersebut. Pergerakan lokomotor juga adalah dasar yang menyokong pelaku berubah kedudukan
mengikut pergerakan. Sebagai contoh,berjalan, berlari, melompat, melompat ketingting, lari sisi,
skip, merangkak, guling hadapan, guling balak, guling sisi dan galop.
Bagi meningkatkan potensi kreativiti murid dalam melakukan pergerakan khasnya
menginterpretasi idea, perasaan serta tanggapan deria yang dilahirkan secara simbolik,
pendekatan pergerakan kreatif digunakan. Pengalaman pergerakan kreatif dapat
memperkembang kesedaran dan kefahaman tentang konsep-konsep pergerakan.
1.1 OBJEKTIF PERGERAKAN LOKOMOTOR
Antara objektif pergerakan lokomotor dan bukan lokomotor ialah dapat memberi kesedaran
kepada guru pelatih tentang potensi tubuh badan mereka dalam melakukan pelbagai
pergerakan. membantu guru pelatih menguasai semua kemahiran pergerakan asas dengan
berkesan, memperkembangkan kebolehan dalam diri setiap guru pelatih bagi membentuk
pergerakan yang kreatif, memahami dan meningkatkan kemahiran kepimpinan bakal guru
dalam membuat perancangan dan strategi, dan mampu membentuk keperibadian, sikap,
akhlak, dan disiplin sebagai seorang bakal guru. Disamping itu, objektifnya adalah untuk
meneroka cara pergerakan dengan menggunakan berbagai-bagai bahagian tubuh badan,
melakukan kemahiran motor dengan cara yang betul untuk menjaga postur yang baik, bergerak
secara kreatif dengan menyerapkan empat aspek pergerakan iaitu ruang, masa, beban dan
aliran, mengamalkan aktiviti fizikal sebagai rutin harian, mengkoordinasi bahagian tubuh badan
bagi manipulasi alatan, melahirkan perasaan dengan menginterpretasi idea secara simbolik

2. melalui pergerakan, sentiasa berasa riang, seronok dan yakin melakukan pergerakan, dan
sentiasa mengisi masa dengan aktiviti-aktiviti yang berfaedah.
1.2 MATLAMAT PERGERAKAN LOKOMOTOR
Terdapat pelbagai tujuan tugasan ini dilaksanakan. Antara tujuannya adalah untuk memberi
pendedahan, peluang, dan pengalaman berkaitan pergerakan asas kepada individu khususnya
guru pelatih. Tujuan utama pengajaran dan pembelajaran Pergerakan Asas adalah bagi
membolehkan bakal guru menguasai sesuatu kemahiran atau beberapa kemahiran yang
terdapat dalam pergerakan asas ini. Pergerakan asas merupakan salah satu proses pengajaran
dan pembelajaran yang memberi pendedahan kepada pelajar berkaitan dengan tiga pergerakan
utama iaitu lokomotor dan bukan lokomotor. Pergerakan ini juga dapat menguji ketahanan
jasmani, emosi, rohani, intelek, dan sosial. Selain itu, melalui aktiviti seperti ini ia mampu untuk
memupuk semangat toleransi dan kerjasama, di samping dapat membentuk kepimpinan serta
sahsiah yang baik sebagai seorang bakal guru. Selain itu, matlamat pergerakan ini ialah dapat
memberi pendedahan dan latihan kemahiran pergerakan lokomotor, meningkatkan kemahiran
koordinasi dan pergerakan kanak-kanak, mendorong kanak-kanak untuk memahami pertalian
antara pergerakan asas dengan elemen-elemen pergerakan ( ruang, masa, kuasa ), dan
meningkatkan kecergasan fizikal dan mental kanak-kanak.
1.3 CONTOH-CONTOH PERGERAKAN LOKOMOTOR
1.3.1 Melompat
Ketika melompat berat badan berada diatas kedua-dua belah kaki. Cara melompat ialah
dengan melonjakkan kaki daripada lantai dan mendarat kedua-dua belah kaki dengan serentak.
1.3.2 Lompat Skip
Merupakan gabungan antara aktiviti berjalan dan melompat ketingting. Cara melakukan
ketingting ialah dengan langakh satu kaki ke depan, kemudian ketingting menggunakan kaki
yang sama. Seterusnya langkah kaki sebelah lagi ke depan dan ketingting menggunakan kaki
yang sama. Corak pergerakannya ialah dengan memindahkan berat badan di atas kaki secara
berselang seli.
1.3.3 Lompat Galop
Lompat gallop merupakan pergerakan ke depan dengan menggunakan satu kaki mendahului
pergerakan secara cepat.
1.3.4 Melantun
Pergerakan melantun ini berlaku apabila badan bergerak ke atas dan ke bawah atau badan
bergerak ke depan dan ke belakang secara beritama pantas dan di lakukan secara berterusan.
Sebagai contoh permainan bola tampar.

3. 1.3.5 Menggelungsur
Pergerakan menggelungsur adalah dengan melangkah menggunakan satu kaki dan diikuti
dengan sebelah kaki lagi. Berat badan dipindahkan dari kaki depan dan ditutup dengan kaki
belakang. Kaki yang sama akan sentiasa dijadikan kaki yang mendahului pergerakan.
2.0 DEFINISI PERGERAKAN BUKAN LOKOMOTOR
Pergerakan bukan lokomotor ialah keupayaan untuk menggerakkan tubuh badan tanpa beralih
tempat. Pergerakan kategori ini melibatkan pergerakan yang tidak mengubahkan dasar
menyokong pelaku pergerakan. Pergerakan bukan lokomotor lebih tertumpu kepada
pergerakan bahagian tubuh badan pada sendi buka-tutup dan pusing putar. Selain itu,
pergerakan bukan lokomotor ialah pergerakan yang tidak mengubah kedudukan disebut
bergerak tanpa beredar. Contohnya melambung, membaling, menggolek(seperti menggunakan
bola) dan menampar alatan kecil atau besar (seperti menggunakan kompang). Oleh yang
demikian pergerakan bukan lokomotor merupakan pergerakan yang tidak mengubah dasar
menyokong pelaku pergerakan.
Antara contoh pergerakan bukan lokomotor ialah berdiri, duduk, gusti tangan, enjet-enjet semut,
tarik naik pasangan, tepuk amai-amai, menaik setempat, mengilas sambil tepuk tangan, tarik
dan tahan rakan serta tekan tubi dan sebagainya. Malah terdapat perbezaan antara lokomotor
dan bukan lokomotor ialah lokomotor merupakan kebolehan menggunakan otot-otot kasar
seperti melompat, berjalan dan sebagainya. Manakala bukan lokomor pula merupakan
kebolehan bergerak menggunakan otot-otot kecil. Disini Pergerakan Bukan Lokomotor adalah
kestabilan iaitu sesuatu kemahiran. Kemahiran ini adalah kemahiran yang melibatkan
pergerakan setempat atau tidak bergerak dari suatu tempat ke tempat lain. Seperti
membengkok, meregang, mengilas, memusing, menghayun, berbuai – buai, rebah, bangkit,
menolak, menarik, mendekam dan sebagainya.
2.1 CONTOH – CONTOH PERGERAKAN BUKAN LOKOMOTOR
2.1.1 Menghayun
Menghayun ialah satu pergerakan bulat atau separuh bulat mengelilingi satu titik tengah yang
tetap. Menghayun adalah pergerakan lentikan pergi dan balik semula yang dilakukandengan
tubuh badan, tangan atau kaki. Selain itu, menghayunkan juga boleh menggunakan tangan dan
kaki ke kiri dan ke kanan ataupun dari depan ke belakang
2.1.2 Membengkok
Membongkokkan badan ke bawah dan secara perlahan –lahan menegakkan badan
2.1.3 Memusing

4. Memusingkan tangan bermula dari depan ataupun dari belakang. Pelajar yang dalam keadaan
duduk dan memusingkan badan mengikut pergerakan arah jam ataupun sebaliknya. Pelajar
memusingkan badan pada aras pinggang bermula dari arah kiri ataupun dari arah kanan.
2.1.4 Mendekam
Terdapat tiga jenis dekam iaitu dekam dengan satu kaki lurus ke hadapan. Lompat dekam
setempat dan dekam dengan tangan menyentuh lantai
2.1.5 Menyokong
Dalam pergerkan bukan lokomotor menyokong adalah penting kerana adanya kestabilan.
Terdapat beberapa teknik menyokong iaitu antaranya ialah sokongan kaki, sokongan sisi,
sokongan dua lutut, sokongan pada lantai, sokongan pada kerusi, sokongan satu lutut,
sokongan dua tangan satu kaki, sokongan belakang, sokongan satu tangan satu kaki,
sokongan dengan rakan seperti aktiviti kereta sorong dan sebagainya.
2.1.6 Membengkok
Pergerakan ini membawa bahagian-bahagian badan rapat antara satu sama lain. Kapasiti
bahagian badan yang boleh bengkok bergantung kepada strukrtur sendi terlibat. Sendi engsel
membenarkan bahagian badan dibongkok ke hadapan dan ke belakang sahaja. Jenis sendi ini
terdapat di jari tangan, kaki, siku dan lutut. Manakala sendi bola dan soket terdapat di pinggul
dan sendi yang menghubungkan lengan atas dan bahu.
2.1.7 Meregang
Meregang adalah ekstensi atau hiperektensi bahagian-bahagian badan. Ekstensi bermaksud
pengembalian bahagian badan ke kedudukan rentang selepas ia difleksibel atau dilipat.
Hiperektensi pula ialah renyangan melebihi 180’.
2.1.8 Mengilas
Mengilas berlaku apabila bahagian atas badan berpusing dan bahagian bawah hanya berada di
satu tempat sahaja. Sementara itu, pusingan berlaku apabila seluruh badan berputar dia ats
suatu tapak. Selain itu, mengilas adalah pusingan badan atau bahagian badan mengelilingi
paksi panjang tanpa menheraakn dasar menyokong. Mengilas hanya boleh berlaku da;am arah
bulatan sahaj. Sebagai contoh, badan boleh dikilas pada paksi panjang.
2.1.9 Memusing
Memusing adalah pergerakan memusingkan bahagian badan. Apabila seluruh badan
berpusing, dasar menyokong berubah tempat.
2.1.10 Menolak dan Menarik
Menolak ialah menurunkan kuasa badan ke atas kuasa rintangan. Menolak menjauhkan objek
dari badan atau menjauhkan badan dari objek. Pergerakan ini dilakukan dengan menggunakan
tangan dan lengan, tapak dak kaki, bahu, dan pinggul. Manakala menarik adalah mendekatkan

5. atau merapatkan objek kepada badan. Biasanya pergerakan ini dilakukan dengan
menggunakan tangan.
2.1.11 Rebah
Badan bergerak dari aras tinggi ke rendah. Boleh dilakukan sama ada pergerakan cepat dan
perlahan. Rebah yang berlaku secara tiba-tiba jika tenaga menokong badan dilepaskan dengan
cepat. Sebaliknya jika rebah keseluruhan terjadi apabila pergerakan ke bawah berlaku secara
berterusan sehingga dasar menyokong baru didapati.
2.1.12 Bangkit
Bangkit seharusnya mempunyai imbangan, sokongan yang stabil dan tenaga yang cukup untuk
mengatasi tarikan pusat bumi.
2.1.13 Melantun
Melantun berlaku apabila badan bergerak ke atas dan ke bawah, atau ke belakang dan ke
depan secara beritma pantas dan berterusan.
Secara kesimpulannya mengikut Burton(1977), kesemua pergerakan merupakan variasi 18
pergerakan asas. Sebagai contoh, pergerakan berikut adalah kombinasi pergerakan-
pergerakan di atas antaranya merangkak dan membongkok dan berjalan. Membaling dan
hayunan dengan tangan dibengkokkan dengan satu atau lebih langkah berjalan atau berlari.
Mendekam dan rebah serta membongkok, menolak dan menyokong. Menguak dan menolak
serta menarik ke kiri dan kanan.
3.0 NILAI-NILAI POSITIF DARI PERGERAKAN LOKOMOTOR DAN BUKAN LOKOMOTOR
Pelbagai aktiviti boleh dilaksanakan dalam pengajaran dan pembelajaran pergerakan asas iaitu
pergerakan lokomotor dan bukan lokomotor. Dalam aktiviti pergerakan lokomotor dan bukan
lokomotor mempunyai kebaikan dan nilai-nilai positif akan dapat dipupuk dalam diri kanak-
kanak tersebut sama ada yang melibatkan aktiviti berkumpulan, kelas mahupun individu boleh
digunakan dalam melaksanakan sebarang aktiviti. Pendidikan pergerakan asas lokomotor dan
bukan lokomotor bukan sahaja memberi manfaat kepada kesihatan malah ia juga dapat
menerapkan nilai-nilai positif dalam diri kanak-kanak. Antara nilai-nilai positif yang boleh
diperoleh dari aktiviti lokomotor dan bukan lokomotor ialah kerjasama, disiplin, berani,
semangat berpasukan, bantu-membantu, gembira, hormat-menghormati, dan penerapan nilai-
nilai murni yang lainnya.

6. 4.0 KESIMPULAN
Pergerakan lokomotor bersifat aliran gerakan dari satu tempat ke satu tempat yang lain. Ia
melibatkan arah, aliran, haluan dan masa. Pergerakan bukan lokomotor pula berlaku dalam
keadaan tidak bergerak dari satu tempat ke tempat yang lain. Pergerakan ini lebih menekankan
kepada kesimbangan pergerakan badan. Melalui pergerakan lokomotor dan bukan lokomotor
ini, kita dapat mengetahui dan memperolehi banyak kepentingan dan faedah sekiranya
diterapkan di kalangan kanak-kanak terutama di peringkat awal kanak-kanak lagi.
RUJUKAN
Creative Thinking (2010). Sains sukan 5. Dipetik pada Mac 20, 2010 daripada
http://www.smktpbaling.com/ppk/bsk/bsumber/bs_ssukan_t5.pdf
Creative Thinking (2010). Konsep Pergerakan Asas. Dipetik pada Mac 2, 2010 daripada
http://pjk.ipti.edu.my/nota/Konsep%20Pergerakan%20Asas.pdf
Hanis (2009). Lokomotor dan bukan lokomotor. Dipetik pada Mac 15, 2010 daripada
http://hanisnur.blogspot.com/2009/04/lokomotor-bukan-lokomotor.html
Chegu Abbas (2009). Sukan dan permainan. Dipetik pada Mac 15, 2010 daripada
http://muhamadabbasbinmohdamin.blogspot.com/2009/07/pergerakan-lokomotor.html
Admin PJM3012 (2008). Pergerakan asas lokomotor. Dipetik pada Mac 2, 2010 daripada
http://pjm3102pergerakanasas.blogspot.com/2008/07/pergerakan-lokomotor-dan-
bukan_05.html