Inomed-2013 тэмцээний 3-р шатанд шалгарсан илтгэл

1. Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургууль
Эрчим Хүчний Инженерийн Сургууль

2. Товч түүх
Английн инженер Годфрей
Хаунсфилд
физикч, инженерүүдийн хамт
Компьютерт Томографи /КТ/-ийн
бүтцэд шаардлагатай
бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг 20 жил
судалсны эцэст 1970 онд КТ-ийн
үйл ажиллагааг нийтэд
танилцуулсан.
Түүний нэрээр Компьютерт томографийн сканыг тооцоолох радио нягтыг
хэмжих тоо хэмжээг Hounsfield-ийн хэмжээс гэж нэрлэсэн билээ. Энэ
хэмжээс нь Hounsfield-ийн нэгжээр тодорхойлогдох ба (HU гэж
тэмдэглэнэ).
Агаарт −1000 HU, усаар дамжин өнгөрөхдөө 0 HU, ба ясанд +1000 HU
буюу түүнээс дээш хэмжээтэй байдаг.

3. 
Үндсэн зарчим:
N = Noe(-μx)
1. Өвчтөний биеэр дамжин өнгөрөх рентген туяаны дугаарыг тоолно.
2. Олон бүлэг давхаргаас гадна үүссэн дүрсний талбай ба μ-г
тооцоолох

4. 
Давуу тал:
 Олон бүлэг давхаргыг хамарсан
дүрс үүсэх
 Нарийвчлалын зөрүү хамгийн
бага
 Радиографи: 10%
 Компьютерт томографи: 0,3%

7. 3 хэмжээст дүрсийг
2 хэмжээст рүү
хувиргах боловч
компьютерт
томографийн
зүслэгийн үе
давхарга нь маш
нарийн байна.

8. КТ-ийн 1-р үе
A. EMI Head Scanner
1. Water bath
a. μbone - μair is large
2. Reference detector: output
calibration = No
3. Pencil X-Ray beam
a. Limited scatter generation
4. Detectors
a. Detect # of X-Rays = N
b. NaI detector
5. Matrix Size: 80 x 80

9. Gantry
a. X-ray tube and detector alignment
b. Motions
I. Linear across anatomy
II. 1o rotational increments
III. Linear
IV. 180 x 160 = 28,800 rays

11. А. μ - voxel дэхь рентген туяаны шингээлт
Б. Зураг дээр тэмдэглэгдсэн μ нь voxel-ийн
дундаж хэмжээгээр тодорхойлогдоно.
1. Олон бүлэг давхаргын хэмжээ
2. Бүтэц, зохион байгуулалт

12. Ялгарах онцлог:
1. Дэвүүр хэлбэрт цацраг нь
хүний биеийг бүтэн бүрхэнэ.
2. Детектор
a. 800 детекторууд нь нягт
байрласан
b. Шингэн төлөвийн
детекторууд
3. 512 x 512 матрицын
хэмжээстэй

13. A. Үндсэн онцлог шинж:
4. Гантригийн хөдөлгөөн: 360o эргэлдэнэ.
a. Рентген хоолой
b. Детекторын цуваа
5. Хүчин чадал
a. 0.5% нарийвчлалтай бүртгэнэ.
b. Сканер хийх хугацаа: 1 - 10 секунд
c. Хуваах хэмжээ: 0.8 mm

14. Дутагдалтай тал:
1. Детекторын тохиргоо удаан хийгддэг.
2. Детекторын боодол нь нарийвчлалын
хязгаарлалттай.

15. А. Харандаан цацрагт сканерын сарних
цацрагийн хэмжээ B. Дэвүүр хэлбэрийн
цацрагт сканерынхаас бага байдаг.
Рентген туяаны цацрагийн хагас нь тус
тусдаа байх цацрах детекторуудын
хоорондох
харьцангуй
нарийн
коллиматруудаар хуваагдаж болно.

16. Коллиматор:
Рентген туяаны талбайн хэмжээг тодорхойлно.
Voxel: биеийн 3-хэмжээст талст хайрцаг
a. Уртын хэмжээ = скан хийх зүслэгийн өргөн
b. Олон үет давхаргыг хамрах талбай
I. Матрицын хэмжээ
II. Сканы харалтын талбай


17. 
Компьютерт томографи нь аксиаль болон
трансаксиаль гэсэн хоѐр төрлөөр зүсэлт
хийдэг.

20. 
Компьютерт томографийн систем 3 үндсэн
бүрэлдэхүүн хэсэгтэй.
Гантри
 Компьютерийн хэсэг
 Удирдлагын хэсэг
Тэдгээрийн үйл ажиллагаанд хамаатай хэд хэдэн
дэд системүүдээс тогтоно.


21. 
Энэ хэсэгт рентген
хоолой, детектор, өндөр
хүчдэлийн
генератор, өвчтөн
байрлуулах ор зэрэг
орно. Энэ дэд
системүүд нь дүрсийг
бий болгох, өгөдлөийг
компьютерт
дамжуулах, удирдлагын
хэсгээс үйл
ажиллагааны
командуудыг хүлээж
авахад зориулагдсан
байна.

22. 
Рентген хоолой нь өндөр
хүчин чадалтай, анодын
халалтын
багтаамж
нь
хамгийн
багадаа
500,000Hu(Hounsfield) байх
ѐстой. Өндөр хурд бүхий
роторууд
нь
дулааны
сарнилт сайн байх ѐстой.
Фокуслах цэгийн хэмжээ нь
геометрийн
шууд
дүрслэлийн
зарчимд
үндэслээгүй байна. Зөвхөн
эргэлттэй
сканерууд
нь
үргэлжилсэн эсвэл пульс
хэлбэрийн
туяаны
аль
нэгээр удирдагддаг.

23. 

Детекторыг сцинтиляцийн детектор, хийн
детектор гэж ангилах ба 10-2000 элементтэй
мульти детекторыг ашиглах болсон.
Сцинтиляцийн детектор: кристалл-фотодиодууд
юм.
Фотодиодууд
нь
овор
хэмжээ
бага, хямд, хүчдэлийн эх үүсвэр шаарддаггүй
давуу талтай. Бүртгэх чадвар харьцангуй сайн
байдаг. Детектор дээр ирж буй рентген туяаны
ойролцоогоор 90%-ийг тарааж гаралтын дохио
болгодог.
Дутагдалтай
тал
нь
эдгээр
детекторуудыг багцлах боломжгүй учираас
өвчтөнд шууд очих рентген туяаны алдагдал их
гардаг байна.

24. Cadmium Tungstate (CdWO4)

25. 100%-ийн мэдрэмтгий
талбай
50%-ийн
мэдрэмтгий
талбай
45%-ийн
90%-ийн
бүртгэлтэй
бүртгэлтэй
Хийн детектор
Синтиляцийн детектор

28. 

Коллиматор нь өвчтөнд
очих
рентген
туяаны
хэмжээг бууруулдаг. Энэ эь
дүрсийн чанарт нөлөөлнө.
Компьютерт томографид 2
коллиматорыг ашигладаг.
Нэг коллиматор нь хоолойд
зэрэгцээ байрласан байна.
2 дахь коллиматор нь
детектор дээрх рентген
туяаны сарнилыг бууруулах
ба 1 дэхь колиматортой
хосолж зүслэгийн өргөнийг
тодорхойлдог байна.

32. Компьютер томографи (КТ) гэдэг нь “komputer” тооцоологч, “Lomograpy”
давхаргаар зүсэн зурах гэсэн утгатай. КТ нь орчин үеийн шинжлэх ухааны өндөр
хөгжилт, түүн дотроос электроник техникийн ололт амжилтыг гайхамшигтай
хэрэглэсэн дүрслэл оношлогооны нэг салбар юм. 1972 онд анхны КТ-ийг нийтэд
танилцуулж, 1974 онд тоотой хэдэн КТ-ийг анагаах ухааны оношлогооны салбарт
идэвхтэй нэвтрүүлж эхэлснээр КТ нь дүрслэх оношлогооны салбарт шинэхэн
бөгөөд хувьсгалт эргэлт болсон юм. Энэхүү оношлогооны аргыг рентген туяаг
нээсэн 1895 оноос хойших хамгийн том нээлт гэж үзэж байна.
Английн инженер Г.Н.Хоунсфильд эмч И.Амброзе нар КТ-ийг зохион бүтээж
хүн төрөлхтөнд гайхамшигтай хувь нэмэр оруулсан хүмүүс. Анагаах ухааны
оношлогоонд нэвтэрч буй энэ шинэ аргын үр дүн маш их анхаарал татсан юм.
Энэ нь хүний бие махбодийн зөөлөн эдийг хооронд нь ялгах шинэ боломж нээж
байгаа юм. Жишээлбэл: Тархины эд эс дэх хавдар, цус хуралт, шигдээс зэргийг
ямарч тодруулагч бодисын тусламжгүйгээр ялгаж байрлал хэмжээг тодруулан
дүрслэж өгнө.
Гэвч КТ-ийн оношлох чадварыг хэт онцгой үнэлж болохгүй юм. Дүрслэл
оношлогоо болох КТ болон ЭХО (хэт авиа) , Цөмийн соронзон хэлбэлзлэлт
томографи (MRI), ангиографи, дурамн, цөмийн оношлогоо ба рентген
оношлогооны аргуудыг ухаалгаар хэрэглэн хослуулах нь дүрс оношлогооны
ерөнхий барих чиг хандлага болох учиртай. Эдгээр нь бие биенээ гүйцэлдүүлэн
нөхөж байдаг.