11. 9
2 B i 2: Më C¸c tÖp tin d÷ liÖu
C¸c file d÷ liÖu cã c¸c ®Þnh d¹ng kh¸c nhau, v phÇn mÒm n y ®−îc thiÕt kÕ ®Ó qu¶n lý
chóng, bao gåm:
C¸c b¶ng tÝnh worksheet ®−îc lËp trong Execl hoÆc Lotus
C¬ së d÷ liÖu ®−îc lËp d−íi ®Þnh d¹ng dBASE v SQL
C¸c file d¹ng text ASCII víi kiÓu Tab-deliminated
C¸c file trong ®Þnh d¹ng SPSS ®−îc lËp trong c¸c hÖ ®iÒu h nh kh¸c
C¸c file d÷ liÖu SYSTAT
2.1 Khëi ®éng SPSS
Trªn m n h×nh desktop cña Widows nh¾p v op biÓu t−îng
HoÆc më phÝm Start, All programs, SPSS for WIndows, SPSS 12.0.1 for Windows
SÏ xuÊt hiÖn cöa sæ SPSS Data Editor v mét hép tho¹i nh− sau:
12. 10
Run the tutorial: Ch¹y ch−¬ng tr×nh trî
gióp
Type in data: NhËp d÷ liÖu míi
Run an existing query: Ch¹y mét truy
vÊn d÷ liÖu ® cã s½n
Create new query using Database Wizard:
LËp mét truy vÊn d÷ liÖu sö dông
Database Wizard
Open an existing data source: Më file d÷
liÖu ® cã s½n
(Chó ý: Hép tho¹i n y chØ xuÊt hiÖn mét
lÇn khi b¹n khëi ®éng SPSS)
2.2 Më mét file
NÕu ® cã s½n mét file d÷ liÖu, b¹n cã thÓ më nã b»ng lùa chän Open an existing data
source v nh¨p v o More Files;
NÕu ®ang ë trong cöa sæ SPSS Data Editor:
Tõ thanh menu chän
File
Open
Data…
Trong hép tho¹i Open File, chän file m b¹n muèn më
Nh¾p Open
Bªn c¹nh c¸c file ®−îc l−u d−íi ®Þnh d¹ng cña SPSS, b¹n cã thÓ më c¸c file cã ®Þnh d¹ng
cña Excel, Lotus, dBASE, tab-deliminated m kh«ng cÇn ph¶i chuyÓn ®æi chóng sang
mét ®Þnh d¹ng trung gian hoÆc nhËp c¸c th«ng tin ®Þnh nghÜa d÷ liÖu
§Ó më mét tÖp tin {file} Excel
T¹i cöa sæ SPSS Data Editor, tõ thanh menu chän
File
Open
Data…
13. 11
Trong hép tho¹i Open File, chän file m b¹n muèn më
Nh¾p Open
Trong hép tho¹i Open File, chän nn¬i l−u gi÷ file (Look in); chän lo¹i file (Files of type) v
sau ®ã chän tªn file (File name)
Hép tho¹i Opening Excel Data Source xuÊt hiÖn
H y chän Worksheet m b¹n ®Þnh më (®èi víi file cã nhiÒu h¬n mét worksheet).
19. 17
H×nh 5-4: Hép tho¹i Variable Type víi d¹ng d÷ liÖu l ng y th¸ng
§Ó ®Þnh nghÜa lo¹i d÷ liÖu
Nh¾p nóm trong « Type ®èi víi biÕn b¹n muèn ®Þnh nghÜa
Chän lo¹i d÷ liÖu trong hép tho¹i Data Type.
3.2.4 Nh·n biÕn {Variable Labels}
Do tªn biÕn chØ cã thÓ d i 8 ký tù, c¸c nh n biÕn cã thÓ d i ®Õn 256 ký tù, v nh÷ng nh n
m« t¶ n y ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c kÕt xuÊt.
3.2.5 Nh·n trÞ sè cña biÕn {Value Labels}
B¹n cã thÓ chØ ®Þnh c¸c nh n m« t¶ ®èi víi tõng trÞ sè cña biÕn. §iÒu n y cùc kú h÷u Ých
nÕu d÷ liÖu cña b¹n sö dông c¸c m d¹ng sè ®Ó ®¹i diÖn cho c¸c nhãm/tæ kh«ng ph¶i
d¹ng sè (vÝ dô m 1 v 2 cho nam v n÷). Nh trÞ sè cña biÕn cã thÓ d i ®Õn 60 ký tù.
Nh n trÞ sè cña biÕn kh«ng cã s½n ®èi víi c¸c biÕn d¹ng chuçi d i (c¸c biÕn d¹ng chuçi
d i h¬n 8 ký tù).
H×nh 5-5: Hép tho¹i Value Labels
21. 19
§Ó ®Þnh nghÜa c¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu cho mét biÕn
Nh¾p nóm trong « Missing ®èi víi biÕn b¹n muèn ®Þnh nghÜa
NhËp c¸c trÞ sè hay c¸c ph¹m vi/kho¶ng ®¹i diÖn cho trÞ sè khuyÕt thiÕu.
¸p dông c¸c thuéc tÝnh ®Þnh nghÜa biÕn cho c¸c biÕn kh¸c
Mét khi b¹n ® ®Þnh nghÜa c¸c thuéc tÝnh cho mét biÕn, b¹n cã thÓ sao chÐp mét hoÆc
mét sè thuéc tÝnh v ¸p dông chóng cho mét hoÆc mét sè biÕn kh¸c.
§Ó ¸p dông c¸c thuéc tÝnh ®Þnh nghÜa biÕn cho c¸c biÕn kh¸c
Trong b¶ng Variable View, chän « hoÆc c¸c « cã thuéc tÝnh ® ®−îc ®Þnh nghÜa m b¹n
muèn ¸p dông cho c¸c biÕn kh¸c
Tõ thanh menu chän
Edit
Copy
Chän « (hoÆc c¸c «) m b¹n muèn ¸p dông thuéc tÝnh. B¹n cã thÓ chän nhiÒu biÕn.
Tõ thanh menu chän
Edit
Paste
NÕu b¹n sao chÐp thuéc tÝnh cho c¸c h ng rçng, c¸c biÕn míi ®−îc lËp víi víi c¸c thuéc tÝnh mÆc
®Þnh cho tÊt c¶ nh−ng kh«ng ph¶i mÆc ®Þnh cho nh÷ng thuéc tÝnh ®−îc chän.
3.3 NhËp d÷ liÖu
B¹n cã thÓ nhËp d÷ liÖu trùc tiÕp tõ b¶ng Data View trong cöa sæ Data Editor. B¹n cã thÓ nhËp d÷
liÖu theo bÊt kú trËt tù n o. B¹n cã thÓ nhËp d÷ liÖu theo ®èi t−îng hoÆc theo biÕn, hoÆc theo khu
vùc ®−îc chän, hoÆc theo tõng «
¤ ho¹t ®éng (« con trá) lu«n ®−îc l m s¸ng
Tªn biÕn v sè cña h ng cña « ho¹t ®éng ®−îc thÓ hiÖn ë gãc cao bªn tr¸i cña cöa sæ
Data Editor.
Khi b¹n chän mét « v nhËp mét trÞ sè th× nã sÏ ®−îc thÓ hiÖn ë khoang hiÖu ®Ýnh d÷
liÖu n»m ë trªn cña Data Editor
C¸c trÞ sè kh«ng ®−îc ghi cho ®Õn khi b¹n nhÊn Enter hoÆc chän « kh¸c
22. 20
§Ó nhËp bÊt kú g× kh¸c mét d÷ liÖu d¹ng sè, tr−íc hÕt ph¶i ®Þnh nghÜa lo¹i d÷ liÖu.
NÕu b¹n nhËp mét trÞ sè v o mét cét rçng, Data Editor tù ®éng t¹o ra mét biÕn míi v chØ
®Þnh mét tªn biÕn.
H×nh 5-7: File d÷ liÖu l m viÖc trong Data View
§Ó nhËp d÷ liÖu d¹ng sè
Chän mét « trong b¶ng DataView
NhËp trÞ sè. TrÞ sè n y ®−îc thÓ hiÖn trong khoang hiÖu ®Ýnh d÷ liÖu ë ®Ønh cña Data
Editor
NhÊn Enter hoÆc chän mét « kh¸c ®Ó ghi trÞ sè n y.
§Ó nhËp d÷ liÖu kh«ng ph¶i d¹ng sè
Nh¾p ®óp mét tªn biÕn ë ®Ønh cña cét trong b¶ng Data View hoÆc nh¾p b¶ng Variable
View
Nh¾p nóm trong « Type ®èi víi biÕn n y
Chän lo¹i d÷ liÖu trong hép tho¹i Variable Type.
Nh¾p OK
Tªn biÕn Khoang hiÖu ®Ýnh d÷ liÖu ¤ ho¹t ®éngSè cña h ng
23. 21
Nh¾p ®óp sè cña h ng hoÆc nh¾p b¶ng Data View
NhËp d÷ liÖu trong h ng ®èi víi biÕn võa míi ®−îc ®Þnh nghÜa.
§Ó sö dông nh n cña trÞ sè khi nhËp d÷ liÖu
NÕu nh n trÞ sè kh«ng xuÊt hiÖn trong b¶ng Data View, tõ thanh menu chän
View
Value Labels
Nh¾p lªn « m trong ®ã b¹n muèn nhËp trÞ sè
Chän mét nh n trÞ sè tõ danh s¸ch më xuèng
TrÞ sè ®−îc nhËp v o v nh n trÞ sè ®−îc thÓ hiÖn trong «.
Chó ý: §iÒu n y chØ l m viÖc nÕu b¹n ® ®Þnh nghÜa nh n trÞ sè cña biÕn.
C¸c giíi h¹n vÒ trÞ sè cña d÷ liÖu
Lo¹i biÕn v ®é réng cña d÷ liÖu ®−îc thiÕt lËp sÏ qui ®Þnh lo¹i d÷ liÖu cã thÓ nhËp v o «
trong Data View.
NÕu b¹n gâ mét ký tù kh«ng ®−îc chÊp nhËn bëi lo¹i biÕn, Data Editor sÏ ph¸t ra
tiÕng kªu bÝp v kh«ng nhËp ký tù v o.
Víi c¸c biÕn d¹ng chuçi, c¸c ký tù n»m ngo i ®é réng ®−îc ®Þnh nghÜa sÏ kh«ng
®−îc chÊp nhËn.
Víi c¸c biÕn d¹ng sè, c¸c trÞ sè nguyªn v−ît qu¸ ®é réng vÉn cã thÓ ®−îc nhËp v o,
nh−ng Data Editor thÓ hiÖn hoÆc l chó gi¶i khoa häc hoÆc l c¸c dÊu hoa thÞ trong «
®Ó chØ ra r»ng trÞ sè n y réng h¬n ®é réng ®−îc ®Þnh nghÜa. §Ó thÓ hiÖn trÞ sè trong «,
thay ®æi ®é réng cña biÕn. (Chó ý: Thay ®æi ®é rang cña cét kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn ®é
réng cña biÕn.)
3.4 HiÖu ®Ýnh d÷ liÖu trong b¶ng Data View
Víi Data Editor, b¹n cã thÓ hiÖu ®Ýnh trÞ sè cña d÷ liÖu trong b¶ng Data View theo nhiÒu
c¸ch. B¹n cã thÓ:
Thay ®æi trÞ sè cña d÷ liÖu
C¾t, sao chÐp, v d¸n c¸c trÞ sè cña d÷ liÖu
Thªm v o hoÆc xo¸ c¸c ®èi t−îng
24. 22
Thªm v o hoÆc xo¸ c¸c biÕn
Thay ®æi trËt tù cña c¸c biÕn
§Ó thay thÕ hoÆc hiÖu ®Ýnh mét trÞ sè cña d÷ liÖu
§Ó xo¸ trÞ sè cò v nhËp mét trÞ sè míi:
Trong b¶ng Data View, nh¾p ®óp v o «. TrÞ sè ®−îc thÓ hiÖn trong khoang hiÖu ®Ýnh
d÷ liÖu.
HiÖu ®Ýnh trÞ sè trùc tiÕp tõ « hoÆc trong khoang hiÖu ®Ýnh d÷ liÖu.
NhÊn Enter (hoÆc chuyÓn sang « kh¸c) ®Ó ghi trÞ sè míi.
3.4.1 C¾t, sao chÐp v d¸n c¸c trÞ sè cña d÷ liÖu
B¹n cã thÓ c¾t, sao chÐp v d¸n c¸c trÞ sè cña tõng « hoÆc mét nhãm c¸c trÞ sè trong Data
Editor. B¹n cã thÓ:
ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét « sang mét « kh¸c.
ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét « sang mét nhãm c¸c «.
ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét ®èi t−îng sang cho mét nhãm c¸c ®èi t−îng.
ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét biÕn sang cho mét nhãm c¸c biÕn.
ChuyÓn hoÆc sao chÐp trÞ sè cña mét nhãm c¸c « sang cho mét nhãm c¸c « kh¸c.
3.4.2 ChÌn thªm c¸c ®èi t−îng míi
NhËp d÷ liÖu v o mét « trong mét h ng rçng sÏ tù ®éng t¹o ra mét ®èi t−îng míi. Data
Editor sÏ chÌn c¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu ®èi víi mäi biÕn kh¸c cho ®èi t−îng ®ã. NÕu cã bÊt
kÓ h ng rçng n o n»m gi÷a ®èi t−îng míi v c¸c ®èi t−îng ® cã s½n, c¸c h ng rçng ®ã
còng trë th nh c¸c ®èi t−îng míi víi c¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng ®èi víi mäi biÕn.
B¹n cã thÓ chÌn c¸c ®èi t−îng míi v o gi÷a c¸c ®èi t−îng ® cã s½n.
§Ó chÌn mét ®èi t−îng míi gi÷a c¸c ®èi t−îng ® cã s½n
Trong Data View, chän bÊt kú « n o trong ®èi t−îng (h ng) n»m d−íi vÞ trÝ n¬i m b¹n
muèn chÌn ®èi t−îng míi.
Tõ thanh menu chän
25. 23
Data
Insert Case
Mét h ng míi ®−îc chÌn v o v mäi mäi biÕn cña ®èi t−îng míi n y ®Òu nhËn ®−îc trÞ
sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng.
3.4.3 ChÌn mét biÕn míi
NhËp d÷ liÖu v o mét cét rçng trong b¶ng Data View hoÆc trong mét h ng rçng trong
b¶ng Variable View sÏ tù ®éng t¹o ra mét biÕn míi víi mét tªn biÕn mÆc ®Þnh (tiÒn tè var
v mét chuçi sè tuÇn tù) v mét ®Þnh d¹ng d÷ liÖu mÆc ®Þnh (d¹ng sè). Data Editor chÌn
trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng cho mäi ®èi t−îng ®èi víi biÕn míi n y. NÕu cã bÊt kú cét
rçng n o trong b¶ng Data View hoÆc h ng rçng n o trong b¶ng Variable View gi÷a biÕn
míi v c¸c biÕn ® cã s½n, th× nh÷ng cét n y (trong b¶ng Data View) hoÆc h ng n y
(trong b¶ng Variable View) còng trë th nh biÕn míi víi trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng cho
mäi ®èi t−îng.
§Ó chÌn mét biÕn míi gi÷a c¸c biÕn ® cã s½n
Chän bÊt kú « n o trong biÕn bªn ph¶i cña (b¶ng Data View) hoÆc d−íi (cña b¶ng
Variable View) vÞ trÝ m b¹n muèn chÌn biÕn míi v o.
Tõ thanh menu chän
Data
Insert Variable
Mét h ng míi ®−îc chÌn v o víi trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng cho mäi ®èi t−îng.
§Ó chuyÓn mét biÕn trong Data Editor
NÕu b¹n muèn ®Æt vÞ trÝ biÕn gi÷a hai biÕn ® cã s½n, h y chÌn mét biÕn v o vÞ trÝ n¬i b¹n
muèn di chuyÓn biÕn ®Õn ®ã
§èi víi biÕn b¹n muèn chuyÓn, nh¾p tªn biÕn ë ®Ønh cña cét trong b¶ng Data View hoÆc
sè h ng trong b¶ng Variable View. To n bé biÕn sÏ ®−îc l m næi bËt/t« s¸ng.
Tõ thanh menu chän
Edit
Cut
Nh¾p v o tªn biÕn (trong b¶ng Data View) hoÆc sè h ng (trong b¶ng Variable View) n¬i
b¹n muèn di chuyÓn biÕn ®Õn. To n bé biÕn n y sÏ ®−îc m næi bËt
Tõ thanh menu chän
30. 28
§Ó ®Õm sè lÇn c¸c trÞ sè x¶y ra trong c¸c ®èi t−îng
Tõ thanh menu chän
Transform
Count…
Chän mét hay h¬n mét biÕn cïng lo¹i (d¹ng sè hoÆc d¹ng chuçi)
Nh¾p Define Variable v x¸c ®Þnh lo¹i trÞ sè hoÆc c¸c trÞ sè n o sÏ ®−îc ®Õm.
Kh«ng b¾t buéc, b¹n cã thÓ ®Þnh nghÜa mét tËp hîp con c¸c ®èi t−îng ®Ó ®Õm sè lÇn x¶y
ra cña c¸c trÞ sè.
Hép tho¹i If Cases ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tËp hîp con gièng nh− ®−îc m« t¶ trong phÇn
Compute Variable.
§Õm c¸c trÞ sè trong c¸c ®èi t−îng: C¸c trÞ sè cÇn ®Õm
TrÞ sè cña biÕn ®Ých (trong hép tho¹i chÝnh) ®−îc t¨ng thªm 1 cho mçi lÇn khi mét trong
nh÷ng biÕn ®−îc lùa chän tho¶ m n mét ®Æc t¶ trong Value to Count. NÕu mét ®èi t−îng
tho¶ m n mét sè m« t¶ ®èi víi bÊt kú biÕn n o, biÕn ®Ých ®−îc t¨ng mét sè lÇn t−¬ng øng
®èi víi biÕn ®ã.
C¸c ®Æc t¶ vÒ trÞ sè cã thÓ bao gåm c¸c trÞ sè riªng biÖt, c¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu (hÖ thèng
hoÆc ng−êi sö dông), v c¸c ph¹m vi {range}. C¸c ph¹m vi bao gåm c¸c ®iÓm cuèi cña
chóng v bÊt kú trÞ sè khuyÕt thiÕu cña ng−êi sö dông cã ®é lín r¬i v o trong ph¹m vi ®ã.
H×nh 6-4: Hép tho¹i c¸c trÞ sè cÇn ®Õm
31. 29
4.3 M ho¸ l¹i d÷ liÖu
B¹n cã thÓ biÕn ®æi trÞ sè d÷ liÖu b»ng c¸ch m ho¸ l¹i chóng
4.3.1 M· ho¸ l¹i d÷ liÖu ngay trong biÕn cã s½n (kh«ng t¹o th nh biÕn míi)
M ho¸ l¹i d÷ liÖu ngay trong biÕn cã s½n {Recode into Same Variable} g¸n l¹i c¸c trÞ sè
cña biÕn ®ang cã hoÆc c¾t gi¶m bít c¸c ph¹m vi cña c¸c trÞ sè ®ang cã v o c¸c trÞ sè míi
B¹n cã thÓ m ho¸ c¸c biÕn d¹ng sè v d¹ng chuçi. NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i
cã cïng lo¹i. B¹n kh«ng thÓ m ho¸ c¸c biÕn d¹ng chuçi v d¹ng sè cïng víi nhau.
H×nh 6-7: Hép tho¹i Recode into Same Variables
§Ó m ho¸ l¹i d÷ liÖu ngay trong biÕn ® cã s½n
Tõ thanh menu chän
Transform
Recode
Into Same Variables…
Chän c¸c biÕn m b¹n muèn m ho¸, NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i cã cïng d¹ng
(chuçi hoÆc sè)
Nh¾p v o Old and New Values v ®Þnh râ c¸ch m ho¸ l¹i trÞ sè.
Mét c¸ch tuú chän, b¹n cã thÓ chän mét nhãm c¸c ®èi t−îng ®Ó m ho¸
Hép tho¹i If Cases ®Ó x¸c ®Þnh mét nhãm c¸c ®èi t−îng còng gièng nh− ® ®−îc m« t¶
trong môc tÝnh to¸n biÕn {Compute Variable}
Hép tho¹i Recode into Same Values: Old and NewValues
32. 30
B¹n cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c trÞ sè ®Ó m ho¸ trong hép tho¹i n y. Mäi chØ ®Þnh vÒ trÞ sè ph¶i
cïng lo¹i d÷ liÖu (d¹ng sè hay d¹ng chuçi) gièng nh− cña c¸c biÕn ® ®−îc chän trong
hép tho¹i chÝnh.
Old Value. TrÞ sè (hoÆc c¸c trÞ sè) bÞ m ho¸. B¹n cã thÓ m ho¸ c¸c trÞ sè ®¬n, mét ph¹m
vi c¸c trÞ sè v c¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu. C¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng v c¸c ph¹m vi
kh«ng thÓ ®−îc chän ®èi víi c¸c biÕn d¹ng chuçi bëi v× kh«ng cã kh¸i niÖm n o ¸p dông
cho c¸c biÕn d¹ng chuçi. C¸c ph¹m vi bao gåm c¸c ®iÓm cuèi cña chóng v mäi trÞ sè
khuyÕt thiÕu cña ng−êi sö dông n»m trong ph¹m vi n y.
New Value. TrÞ sè ®¬n m trong nã tõng trÞ sè cò hoÆc ph¹m vi cña c¸c trÞ sè ®−îc m ho¸.
B¹n cã thÓ nhËp mét trÞ sè hoÆc chØ ®Þnh trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng.
Old->New. Danh s¸ch c¸c trÞ sè sÏ ®−îc sö dông ®Ó m ho¸ biÕn (hoÆc c¸c biÕn). B¹n cã
thÓ bæ sung, thay ®æi hoÆc lo¹i bá c¸c trÞ sè n y ra khái danh s¸ch. Danh s¸ch ®−îc tù
®éng s¾p xÕp, dùa trªn c¸c trÞ sè cò, sö dông trËt tù sau: c¸c trÞ sè ®¬n, c¸c trÞ sè khuyÕt
thiÕu, c¸c ph¹m vi v mäi trÞ sè kh¸c. NÕu b¹n thay ®æi mét trÞ sè trong danh s¸ch, thñ
tôc sÏ tù ®éng s¾p xÕp l¹i danh s¸ch, nÕu cÇn thiÕt, ®Ó duy tr× trËt tù n y.
H×nh 6-8: Hép tho¹i Old and New Values
4.3.2 M· ho¸ th nh biÕn kh¸c
Thñ tôc Recode into Different Variables g¸n l¹i c¸c trÞ sè cña c¸c biÕn cã s½n hoÆc c¸c
ph¹m vi cña c¸c trÞ sè cã s½n v o c¸c trÞ sè míi cña mét biÕn míi. VÝ dô b¹n cã thÓ m
ho¸ l−¬ng n¨m cña ®èi t−îng ®iÒu tra v o mét biÕn míi cã c¸c trÞ sè l l−¬ng n¨m nh−ng
chia theo kho¶ng.
B¹n cã thÓ m ho¸ c¸c biÕn d¹ng sè v d¹ng chuçi
33. 31
B¹n cã thÓ m ho¸ c¸c biÕn d¹ng sè sang d¹ng chuçi v ng−îc l¹i
NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i cã cïng lo¹i biÕn. B¹n kh«ng thÓ cïng mét lóc
m ho¸ l¹i c¶ biÕn d¹ng sè lÉn biÕn d¹ng chuçi ®−îc.
H×nh 6-9: Hép tho¹i Recode into Different Variables
§Ó m ho¸ l¹i d÷ liÖu sang biÕn míi
Tõ thanh menu chän
Transform
Recode
Into Different Variables...
Chän c¸c biÕn m b¹n muèn m ho¸, NÕu b¹n chän nhiÒu biÕn, chóng ph¶i cã cïng d¹ng
(chuçi hoÆc sè)
NhËp mét tªn biÕn míi cho tõng biÕn v nh¾p Change.
Nh¾p Old and New Values v ®Þnh râ c¸ch m ho¸ l¹i trÞ sè.
Mét c¸ch tuú chän, b¹n cã thÓ chän mét nhãm c¸c ®èi t−îng ®Ó m ho¸
Hép tho¹i Recode into Same Values: Old and NewValues
B¹n cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c trÞ sè ®Ó m ho¸ trong hép tho¹i n y. Mäi chØ ®Þnh vÒ trÞ sè ph¶i
cïng lo¹i d÷ liÖu (d¹ng sè hay d¹ng chuçi) gièng nh− cña c¸c biÕn ® ®−îc chän trong
hép tho¹i chÝnh.
Old Value. TrÞ sè (hoÆc c¸c trÞ sè) bÞ m ho¸. B¹n cã thÓ m ho¸ c¸c trÞ sè ®¬n, mét ph¹m
vi c¸c trÞ sè v c¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu. C¸c trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng v c¸c ph¹m vi
kh«ng thÓ ®−îc chän ®èi víi c¸c biÕn d¹ng chuçi bëi v× kh«ng cã kh¸i niÖm n o ¸p dông
34. 32
cho c¸c biÕn d¹ng chuçi. C¸c ph¹m vi bao gåm c¸c ®iÓm cuèi cña chóng v mäi trÞ sè
khuyÕt thiÕu cña ng−êi sö dông n»m trong ph¹m vi n y.
New Value. TrÞ sè ®¬n m trong nã tõng trÞ sè cò hoÆc ph¹m vi cña c¸c trÞ sè ®−îc m ho¸.
B¹n cã thÓ nhËp mét trÞ sè hoÆc chØ ®Þnh trÞ sè khuyÕt thiÕu hÖ thèng.
Old->New. Danh s¸ch c¸c trÞ sè sÏ ®−îc sö dông ®Ó m ho¸ biÕn (hoÆc c¸c biÕn). B¹n cã
thÓ bæ sung, thay ®æi hoÆc lo¹i bá c¸c trÞ sè n y ra khái danh s¸ch. Danh s¸ch ®−îc tù
®éng s¾p xÕp, dùa trªn c¸c trÞ sè cò, sö dông trËt tù sau: c¸c trÞ sè ®¬n, c¸c trÞ sè khuyÕt
thiÕu, c¸c ph¹m vi v mäi trÞ sè kh¸c. NÕu b¹n thay ®æi mét trÞ sè trong danh s¸ch, thñ
tôc sÏ tù ®éng s¾p xÕp l¹i danh s¸ch, nÕu cÇn thiÕt, ®Ó duy tr× trËt tù n y.
H×nh 6-10: Hép tho¹i Old and New Values
37. 35
C¸c ®èi t−îng bÞ xo¸ bá bÞ lo¹i ra khái file d÷ liÖu v kh«ng thÓ phôc håi l¹i ®−îc nÕu
b¹n l−u file d÷ liÖu sau khi xo¸ bá c¸c ®èi t−îng.
H×nh 7-9: Hép tho¹i Select Cases
§Ó chän mét nhãm c¸c ®èi t−îng
Tõ thanh menu chän:
Data
Select Cases...
Chän mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p lùa chän c¸c ®èi t−îng.
§Þnh râ c¸c tiªu chÝ chän c¸c ®èi t−îng.
5.2.1 Select Cases: If
Hép tho¹i n y cho phÐp b¹n chän c¸c nhãm ®èi t−îng cã sö dông c¸c biÓu thøc ®iÒu
kiÖn. Mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn tr¶ l¹i mét trÞ sè true {®óng}, false {sai}, hoÆc missing
{khuyÕt thiÕu} cho tõng ®èi t−îng.
38. 36
H×nh 7-10: Hép tho¹i Select Cases: If
NÕu kÕt qu¶ cña mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn l true, ®èi t−îng sÏ ®−îc chän
NÕu kÕt qu¶ cña mét biÓu thøc ®iÒu kiÖn l false hoÆc missing, ®èi t−îng sÏ kh«ng
®−îc chän
HÇu hÕt c¸c biÓu thøc ®iÒu kiÖn sö dông mét hoÆc mét v i trong sè 6 phÐp tÝnh ®iÒu
kiÖn (<, >, =, <=, >=, v ~=) trªn b¶ng tÝnh to¸n.
C¸c biÓu thøc ®iÒu kiÖn cã thÓ bao gåm c¸c tªn biÕn, h»ng sè, c¸c phÐp tÝnh sè häc,
c¸c h m sè v c¸c h m kh¸c, c¸c biÕn l«-gic, v c¸c phÐp tÝnh ®iÒu kiÖn.
5.2.2 Select Cases: Random Sample
Hép tho¹i n y cho phÐp b¹n chän mét mÉu ngÉu nhiªn dù trªn mét tû lÖ thÝch hîp hoÆc
mét l−îng chÝnh x¸c c¸c ®èi t−îng.
Approximately. T¹o ra mét mÉu ngÉu nhiªn c¸c c¸c ®èi t−îng gÇn ®óng víi mét tû lÖ ®−îc
x¸c ®Þnh tr−íc. Do c¸ch l m n y t¹o ra mét quyÕt ®Þnh ngÉu nhiªu gi¶ ®Þnh ®éc lËp cho
tõng ®èi t−îng, tû lÖ c¸c ®èi t−îng ®−îc chän chØ cã thÓ gÇn ®óng víi tû lÖ ®−îc x¸c ®Þnh
tr−íc. C ng cã nhiÒu ®èi t−îng trong file d÷ liÖu, tû lÖ c¸c ®èi t−îng ®−îc chän c ng gÇn
®óng víi tû lÖ ®−îc x¸c ®Þnh tr−íc.
Exactly. Mét sè l−îng ®èi t−îng ®−îc x¸c ®Þnh bëi ng−êi sö dông. B¹n còng ph¶i chØ râ sè
c¸c ®èi t−îng ®Ó tõ ®ã t¹o ra mÉu. Con sè thø hai cÇn ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng tæng sè ®èi
t−îng cã trong file d÷ liÖu. NÕu con sè n y v−ît qu¸ tæng sè ®èi t−îng cã trong file d÷
liÖu, mÉu sÏ bao gåm mét c¸ch tû lÖ Ýt ®èi t−îng h¬n con sè yªu cÇu.
39. 37
H×nh 7-11: Hép tho¹i Select Cases: Random Sample
5.2.3 Select Cases: Range
Hép tho¹i n y chän c¸c ®èi t−îng dù v o mét ph¹m vi sè ®èi t−îng hoÆc mét ph¹m vi c¸c
ng y hoÆc thêi gian
C¸c ph¹m vi ®èi t−îng ®−îc dùa v o sè h ng ®−îc thÓ hiÖn trong cöa sæ Data Editor
C¸c ph¹m vi ng y th¸ng hoÆc thêi gian chØ cã s½n ®èi víi d÷ liÖu chuçi thêi gian
{time series data} víi c¸c biÕn ng y th¸ng ®−îc x¸c ®Þnh (menu Data, Define Data).
H×nh 7-12: Hép tho¹i Select Cases: Range ®èi víi ph¹m vi c¸c ®èi t−îng (kh«ng cã c¸c
biÕn ng y th¸ng ®−îc ®Þnh nghÜa)
44. 42
H×nh 14-1: KÕt xuÊt cña thñ tôc Frequencies
So tien dau tu cho su dung nuoc sach
2 6.7 6.7 6.7
1 3.3 3.3 10.0
2 6.7 6.7 16.7
1 3.3 3.3 20.0
6 20.0 20.0 40.0
2 6.7 6.7 46.7
3 10.0 10.0 56.7
2 6.7 6.7 63.3
1 3.3 3.3 66.7
2 6.7 6.7 73.3
2 6.7 6.7 80.0
1 3.3 3.3 83.3
3 10.0 10.0 93.3
2 6.7 6.7 100.0
30 100.0 100.0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1100
1200
1500
2000
Total
Valid
Frequency Percent Valid Percent
Cumulative
Percent
Statistics
So tien dau tu cho su dung nuoc sach
30
0
803.33
92.411
256195.4
100
2000
Valid
Missing
N
Mean
Std. Error of Mean
Variance
Minimum
Maximum
So tien dau tu cho su dung nuoc sach
2000.0
1750.0
1500.0
1250.0
1000.0
750.0
500.0
250.0
0.0
So tien dau tu cho su dung nuoc sach
Frequency
10
8
6
4
2
0
Std. Dev = 506.16
Mean = 803.3
N = 30.00
45. 43
7.2 §Ó thu ®−îc c¸c tÇn sè v c¸c thèng kª
Tõ thanh menu chän:
Analyze
Descriptive Statistics
Frequencies...
H×nh 12-2: Hép tho¹i Frequencies
Chän mét hoÆc mét sè biÕn ®Þnh l−îng hoÆc ®Þnh tÝnh.
Mét c¸ch tuú chän, b¹n cã thÓ:
Nh¾p Statistics ®Ó cã c¸c thèng kª m« t¶ ®èi víi biÕn ®Þnh l−îng
Nh¾p Charts ®Ó cã ®å thÞ thanh, ®å thÞ trßn, v biÓu ®å tÇn suÊt.
Nh¾p Format ®Ó cã trËt tù m c¸c kÕt qu¶ ®−îc thÓ hiÖn.
7.2.1 Frequencies Statistics
48. 46
8 B i 7: B¶ng trô/xoay {pivot table}
RÊt nhiÒu kÕt qu¶ trong cöa sæ Viewer ®−îc tr×nh b y d−íi d¹ng b¶ng cã thÓ xoay mét
c¸ch t−¬ng t¸c. Tøc l b¹n cã thÓ tæ chøc l¹i c¸c h ng, cét v c¸c líp/trang {layer}
8.1 Thao t¸c ®èi víi mét b¶ng trô
C¸c tuú chän ®èi víi thao t¸c mét b¶ng trô bao gåm:
ChuyÓn ®æi c¸c h ng v c¸c cét víi nhau
Di chuyÓn c¸c h ng v c¸c cét
LËp c¸c líp ®a chiÒu
Nhãm v kh«ng nhãm c¸c h ng v c¸c cét
HiÖn v Èn c¸c «
T×m c¸c ®Þnh nghÜa cña c¸c chi tiÕt
§Ó hiÖu ®Ýnh mét b¶ng trô
Nh¾p ®óp b¶ng. ViÖc n y kÝch ho¹t cöa sæ Pivot Table Editor
§Ó hiÖu ®Ýnh hai hoÆc h¬n hai b¶ng trô cïng mét lóc
Nh¾p chuét ph¶i lªn b¶ng
Tõ menu néi dung chän:
SPSS Pivot Table Object
Open
LÆp l¹i ®èi víi tõng b¶ng trô m b¹n muèn hiÖu ®Ýnh
§Ó xoay mét b¶ng trô sö dông biÓu t−îng
KÝch ho¹t b¶ng trô
Tõ menu Pivot Table chän:
Pivot
Pivoting Tray
49. 47
Ch¹m con trá lªn tõng biÓu t−îng ®Ó xem mét chØ dÉn m¸ch b¶o b¹n biÓu t−îng ®ã ®¹i
diÖn cho h−íng n o cña b¶ng.
Rª mét biÓu t−îng tõ mét khay n y sang khay kh¸c.
§iÒu n y thay ®æi sù bè trÝ cña b¶ng. VÝ dô gi¶ sö nh− mét biÓu t−îng ®¹i diÖn cho mét
biÕn víi c¸c nhãm Yes v No v b¹n rª biÓu t−îng n y tõ khay Row sang khay Column.
Tr−íc khi di chuyÓn, Yes v No l c¸c tiªu ®Ò cña h ng; sau khi di chuyÓn chóng l c¸c
tiªu ®Ò cña cét.
H×nh 10-1: C¸c khay trô
§Ó x¸c ®Þnh mét chiÒu trong mét b¶ng trô
KÝch ho¹t b¶ng trô
NÕu c¸c khay trô kh«ng xuÊt hiÖn, tõ menu Pivot Table chän:
Pivot
Pivoting Tray
Nh¾p lªn mét mét biÓu t−îng v gi÷ chuét.
§iÒu n y l m s¸ng c¸c tiªu ®Ò theo chiÒu trong b¶ng trô.
§Ó chuyÓn ®æi c¸c h ng v c¸c cét trong mét b¶ng trô
KÝch ho¹t b¶ng trô
Tõ menu Pivot Table chän:
Pivot
Transpose Rows and Columns
§iÒu n y cã cïng t¸c ®éng nh− rª mäi biÓu t−îng h ng v o khay Column v mäi biÓu
t−îng cét v o khay Row.
BiÓu t−îng trang/líp
Khay trang/líp
BiÓu t−îng h ng Khay h ng
BiÓu t−îng cét
Khay cét
50. 48
§Ó thay ®æi trËt tù tr×nh b y trong mét b¶ng trô
TrËt tù cña c¸c biÓu t−îng trªn khay chØ chiÒu ph¶n ¸nh trËt tù cña c¸c th nh phÇn trong
b¶ng trô. §Ó thay ®æi trËt tù thÓ hiÖn cña c¸c th nh phÇn trong mét chiÒu cña b¶ng
KÝch ho¹t b¶ng trô
NÕu c¸c khay trô kh«ng xuÊt hiÖn, tõ menu Pivot Table chän:
Pivot
Pivoting Tray
Nh¾p lªn mét mét biÓu t−îng ®Ó s¾p xÕp theo trËt tù m b¹n muèn (tr¸i sang ph¶i hoÆc
trªn xuèng d−íi)
§Ó di chuyÓn h ng hoÆc cét trong mét b¶ng trô
KÝch ho¹t b¶ng trô.
Nh¾p v o nh n/tiªu ®Ò cña h ng hoÆc cét m b¹n muèn di chuyÓn.
Nh¾p v rª nh n sang vÞ trÝ míi
Tõ menu néi dung, chän Insert Before {chÌn v o phÝa tr−íc} hoÆc Swap {Ho¸n vÞ}.
Chó ý: H y ®¶m b¶o r»ng lÖnh Drag to Copy trong menu Edit kh«ng ®−îc chän (®¸nh
dÊu). NÕu Drag to Copy ®−îc chän, h y bá chän nã.
H×nh 10-2: C¸c nhãm h ng v nhãm cét víi c¸c tiªu ®Ò nhãm
Gieng dao * Nuoc tu khe nui Crosstabulation
Count
0 23 23
5 2 7
5 25 30
Khong
Co
Gieng
dao
Total
Khong Co
Nuoc tu khe nui
Total
Tiªu ®Ò nhãm cét
Tiªu ®Ò nhãm h ng
52. 50
Format
Rotate InnerColumn Labels
hoÆc
Rotate OuterColumn Labels
ChØ c¸c tiªu ®Ò cét trong cïng nhÊt v tiªu ®Ò h ng ngo i cïng nhÊt míi cã thÓ ®−îc
xoay.
§Ó thiÕt lËp chÕ ®é mÆc ®Þnh cho b¶ng trô
Sau khi thùc hiÖn mét hoÆc mét v i thao t¸c b¶ng trô, b¹n cã thÓ trë l¹i c¸ch bè trÝ ban
®Çu cña b¶ng trô.
Tõ thanh menu chän:
Reset Pivots to Defaults
ViÖc n y chØ thiÕt lËp l¹i nh÷ng thay ®æi l kÕt qu¶ cña th nh phÇn h ng, c¸c cét v trang
gi÷a c¸c chiÒu cña b¶ng trô. Nã kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn nh÷ng thay ®æi ch¼ng h¹n nh−
nhãm hay t¸ch nhãm hoÆc di chuyÓn c¸c h ng v c¸c cét.
§Ó t×m ®Þnh nghÜa cña tiªu ®Ò/nh n trong mét b¶ng trô
B¹n cã thÓ nhËn ®−îc trî gióp Help d¹ng nh¹y c¶m – néi dung trong c¸c « chøa nh n
/tiªu ®Ò trong c¸c b¶ng trô. VÝ dô nÕu Mean {trung b×nh} xuÊt hiÖn nh− l mét nh n, b¹n
cã thÓ thu ®−îc mét ®Þnh nghÜa vÒ mean.
Nh¾p chuét ph¶i lªn mét « chøa nh n.
Tõ menu néi dung chän What’s This?
B¹n ph¶i nh¾p chuét ph¶i lªn « chøa nh n chø kh«ng ®−îc nh¾p v o « d÷ liÖu trong h ng
hoÆc cét.
Trî gióp Help d¹ng nh¹y c¶m – néi dung kh«ng cã s½n cho c¸c nh n do ng−êi sö dông
®Þnh nghÜa, ch¼ng h¹n nh− tªn tªn hoÆc nh n trÞ sè biÕn.
8.2 L m viÖc víi c¸c trang/líp {Layer}
B¹n cã thÓ tr×nh b y mét b¶ng hai chiÒu riªng biÖt cho tõng nhãm hoÆc kÕt hîp cña c¸c
nhãm. B¶ng cã thÓ ®−îc nghÜ nh− ®−îc xÕp chång trong c¸c trang/líp, víi duy chØ cã ®Ønh
trang/líp l nh×n thÊy ®−îc.
§Ó t¹o v thÓ hiÖn c¸c trang/líp
53. 51
KÝch ho¹t b¶ng trô, v tõ menu Pivot chän: Pivoting Trays nÕu nã kh«ng ®−îc chän.
Rª mét biÓu t−îng tõ khay Row hoÆc khay Column sang khay Layer.
H×nh 10-4: ChuyÓn c¸c nhãm sang c¸c trang/líp
Tõng biÓu t−îng layer cã mòi tªn sang tr¸i v mòi tªn sang ph¶i. B¶ng cã thÓ nh×n thÊy
®−îc l b¶ng cña trang trªn cïng.
H×nh 10-5: C¸c nhãm trong c¸c trang riªng biÖt
BiÕn muc do sach cua nuoc
®−îc chuyÓn tõ h−íng h ng
sang h−íng trang