SlideShare a Scribd company logo
1 of 27
Download to read offline
CHẤN THƯƠNG
CỘT SỐNG
TỦY SỐNG
ThS.BS. Chu Tấn Sĩ
Trưởng khoa Ngoại TK BVND 115
PCN Bộ môn Ngoại TK ĐHYK PNT
chutansi2004@yahoo.com
chutansi2004@gmail.com
0913770055
MỞ ĐẦU
CTCS thường để lại nhiều di chứng
nặng nề về mặt kinh tế - xã hội cho
BN , gia đình và xã hội .
Mỹ , 10 000 ca CTCS nặng/năm , 2-8/
100000 dân/năm, do TNGT và thể
thao.
Nguyên nhân
40 - 50%
10 - 25%
10 - 25%
10 - 20%
Phân đoạn
50%
10%
25%
15%
I. CƠ CHẾ CHẤN THƯƠNG
Chấn thương trực tiếp: hiếm
Chấn thương gián tiếp : bao gồm
–Gập quá mức (1)
–Duỗi ngữa quá mức (2)
–Kết hợp cả hai (1) + (2) : Whiplash injury
–Nén ép theo chiều đứng dọc
–Trật xoay theo trục ngang : hiếm
II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC
1. Tổn thương xương :
Tổn thương thân đốt sống : gãy nứt, nhiều
mãnh, gập góc, trật, giọt lệ (tear-drop)
Gãy chân cung
Gãy khối khớp trên , dưới , eo…
Gãy bản sống , mõm gai , mõm ngang
2. Tổn thương dây chằng : trật khớp , bong gân
lành tính …
3. Tổn thương đĩa đệm : thoát vị
II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC
4. Tổn thương tủy sống , thần kinh :
Đứt tủy một phần : hội chứng tủy trung
tâm (syringomyelie), hội chứng cột
trước, cột sau , cột bên (Brown-Sequard)
Đứt tủy hoàn toàn : mất toàn bộ vận
động , cảm giác phía bên dưới tổn
thương (3% BN có thể hồi phục một
phần sau 24 giờ )
Đứt tủy một phần
II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC
Shock tủy : có hai dạng LS khác nhau :
- Tụt huyết áp (shock) sau tổn thương tủy
sống: do nhiều cơ chế phối hợp : tổn
thương hệ thống TK thực vật , ứ máu tĩnh
mạch do mất trương lực cơ của vùng liệt
và mất máu do đa chấn thương
giãm thể tích tuần hoàn.
- Mất tạm thời tất cả các phản xạ bên dưới
tổn thương : kéo dài 2 tuần đến vài tháng
II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC
Dập tủy , xuất huyết , hoại tử , phù nề …
xuất hiện sau vài phút đến vài giờ ,
chất xám trung tâm bị tổn thương
lan rộng ra chất trắng
phản ứng TB đệm, thoái hóa, nang...
5. Tổn thương rễ TK : đứt , dập , chèn ép
6. Tổn thương màng tủy : rách , máu tụ
NMC , DMC , nang màng nhện
7. Tổn thương mạch máu nhũn tủy
Thuyết ba cột của Denis
cột trước : d/c dọc
trước , ½ trước thân
sống và nhân đệm,
cột giữa : d/c dọc sau,
½ sau thân sống và
nhân đệm,
cột sau : phức hợp
sau gồm d/c liên gai ,
d/c vàng , khối khớp
và các mõm xương .
III. SỰ MẤT VỮNG CỘT SỐNG
Tổn thương nhẹ : thường gãy các mõm gai ,
mõm ngang , khối khớp …
Tổn thương nặng : gồm 4 nhóm
– Gãy nén (Compression fracture): D6 - D8, D12 - L3
Gây tổn thương cột trước và không tổn thương TK
– Gãy vỡ (Burst fracture): D10 - L2. Gây tổn thương
cột trước và cột giữa . 50% có tổn thương TK (5%
liệt hoàn toàn)
– Gãy gập quá mức (Seat-bell fracture): gây tổn
thương cột giữa , cột sau và không tổn thương TK
– Gãy trật (Dislocation fracture) : thường gây tổn
thương cả 3 cột và có tổn thương TK
III. SỰ MẤT VỮNG CỘT SỐNG
Gãy cột sau và các
tổn thương nhẹ
không mất vững .
Gãy cột trước đơn
độc thì thường
không mất vững .
Có 3 loại mất vững :
(1) cơ học , (2) thần
kinh và (3) cả hai .
Gãy cột giữa thường
bị mất vững , trừ một
số trường hợp gãy
nhẹ hoặc gãy CS
ngực mà xương sườn
và xương ức còn
nguyên vẹn.
IV. CÁC DẠNG HÌNH THÁI
1. Cột sống cổ :
- Gãy C1: Gãy Jefferson (gãy cung trước, cung sau), gãy một bên , hai bên
, kết hợp gãy C2 .
- Gãy C2 : thường xãy ra ở lứa tuổi 20-30 và 60-70 , gồm :
- Gãy hai chân cung : tổn thương cả hai eo
- Gãy mõm răng : độ I (gãy đỉnh) , độ II (gãy cổ) , độ III (gãy nền).
Riêng độ II cần xác định hướng gãy ra trước hay ra sau , có thể tạo nên
khớp giả
- Gãy C2C3 kết hợp : thường gãy mất vững và kèm theo các tổn thương
khác
- Các tổn thương ở thân CS cổ thấp thường phối hợp với các tổn thương ở
mặt khớp.
- Hiếm gặp : trật C0C1 , bong gân , trật xoay C1C2 …
2. Cột sống lưng – thắt lưng :
Phần lớn các tổn thương này tập trung vào tầng D12 – L2 , với đa dạng các
cơ chế tổn thương .
V. LÂM SÀNG
CTCS / Đa chấn thương RCNAGO
Đặc biệt chú ý CTCS / CTSN .
Tình huống tai nạn , cơ chế chấn thương
Vị trí đau , dị cảm , yếu chi …
Sờ nắn : ấn cột sống tìm điểm đau chói ,
vùng cơ co thắt phản ứng
V. LÂM SÀNG
Xác định các tổn thương thần kinh :
Vận động : sức cơ 0/5 – 5/5 . Chú ý
khám từng nhóm cơ ở từng chi , xác
định sự yếu liệt của chi
Cảm giác : khám theo từng khoanh da
(dermatome)
Cơ vòng : cầu bàng quang , co cứng
dương vật .
- xác định vị trí tổn thương tương ứng .
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG _ TỦY SỐNG
V. LÂM SÀNG
Những tổn thương thần kinh thường gặp :
yếu , liệt nhóm cơ , yếu liệt chi
rối loạn hô hấp do liệt cơ hoành (C4)
dị cảm , giảm cảm giác , mất cảm giác
tổn thượng rễ thần kinh
hội chứng tủy trung tâm (syringomyelie)
hội chứng cột sau , cột trước , cột bên (Brown-
Sequard), chóp tủy , chùm đuôi ngựa
Rối loạn thần kinh thực vật : shock tủy …
VI. CẬN LÂM SÀNG
1. X quang : các tư thế thẳng , nghiêng , ¾ .
Với CS cổ : hạ vai để khảo sát C6C7D1
Gãy mõm răng C2 : tư thế há miệng
X quang tư thế động (dynamique) : thực
hiện cẩn thận với BS chuyên khoa, chỉ
định trong những trường hợp X quang
bình thường nhưng có dấu tổn thương
thần kinh, khảo sát sự mất vững do tổn
thương dây chằng .
VI. CẬN LÂM SÀNG
2. CT Scanner cột sống : khảo sát các tổn
thương xương , máu tụ trong ống sống ,
đĩa đệm …
3. MRI cột sống : khảo sát tổn thương đĩa
đệm, dây chằng , máu tụ , nhất là các tổn
thương trong nhu mô tủy sống …
SCIWORA (Spinal Cord Injury Without Radiographic Abnormality):
tổn thương tủy sống mà không có hình
ảnh Xquang bất thường .
VII. XỬTRÍ
1. Sơ cứu : chú ý bất động đúng phương
pháp , chuyên nghiệp
VII. XỬTRÍ
2. Điều trị triệu chứng : chỉ định trong trường
hợp không có tổn thương TK và gãy vững
giãm đau
giãn cơ
an thần
bất động : minerve , áo nẹp cột sống , ván
cứng
Phác đồ Corticoide
Tổn thương thần kinh, Methylprednisolone
(Solumedrol*) liều cao , sớm ( < 8 giờ đầu) .
Giờ thứ 1 : 30 mg / kg / giờ , truyền tĩnh
mạch khoảng 15 đến 30 phút .
Giờ thứ 2 đến giờ thứ 24 (23 lần) : 5,4 mg /
kg / giờ , tiêm tĩnh mạch chậm.
Chú ý : các chống chỉ định Corticoide , đề
phòng xuất huyết tiêu hóa .
Điều trị phẫu thuật
Chỉ định trong những trường hợp gãy mất
vững , hẹp ống sống , thoát vị đĩa đệm ….
Kéo nắn cột sống cổ : đặt móc Crutchfield,
Gardner , halo …
Phẫu thuật làm rộng ống sống : cắt bản
sống giải ép , lấy thoát vị đĩa đệm
Phẫu thuật làm vững cột sống : lối trước ,
lối sau , có ghép hoặc không ghép
Kéo nắn cột sống cổ
VIII. BIẾN CHỨNG
1. Loét chèn ép : hoại tử da do tì đè xoay trở
mỗi 3 giờ .
2. Nhiễm trùng : nhiễm trùng tiểu , nhiễm trùng hô
hấp do nằm lâu , ít xoay trở xoay trở, vỗ
lưng, chăm sóc ống thông tiểu , kháng sinh …
3. Viêm tắc tĩnh mạch chi : do nằm lâu , ít vận
động xoay trở , xoa bóp , mang vớ bó chi ,
thuốc kháng đông …
4. Co cứng chi (spasticite) : vật lý trị liệu , thuốc
giãn cơ (Lioresal , Baclofen ) , phẫu thuật
Neurotomie , DREZ …
cần chú ý vai trò của vật lý trị liệu
trung tâm Phục hồi chức năng Tủy sống .

More Related Content

What's hot

hình ảnh ct trong đột quỵ
hình ảnh ct trong đột quỵhình ảnh ct trong đột quỵ
hình ảnh ct trong đột quỵSoM
 
GÃY XƯƠNG HỞ
GÃY XƯƠNG HỞGÃY XƯƠNG HỞ
GÃY XƯƠNG HỞSoM
 
ĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNGĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNGSoM
 
HỘI CHỨNG TẮC MẬT
HỘI CHỨNG TẮC MẬTHỘI CHỨNG TẮC MẬT
HỘI CHỨNG TẮC MẬTSoM
 
Viêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdf
Viêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdfViêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdf
Viêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdfCuong Nguyen
 
Dan luu mang phoi
Dan luu mang phoiDan luu mang phoi
Dan luu mang phoivinhvd12
 
HỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
HỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌHỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
HỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌSoM
 
KHÁM BỤNG
KHÁM BỤNGKHÁM BỤNG
KHÁM BỤNGSoM
 
Ca lam sang ctcsts
Ca lam sang ctcstsCa lam sang ctcsts
Ca lam sang ctcstsDr NgocSâm
 
Khám phản xạ
Khám phản xạKhám phản xạ
Khám phản xạDr NgocSâm
 
NGÔI, THẾ, KIỂU THẾ
NGÔI, THẾ, KIỂU THẾNGÔI, THẾ, KIỂU THẾ
NGÔI, THẾ, KIỂU THẾSoM
 
CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009
CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009
CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009SoM
 
KHÁM TIM
KHÁM TIMKHÁM TIM
KHÁM TIMSoM
 
TIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNG
TIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNGTIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNG
TIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNGSoM
 
xquang nguc
xquang nguc xquang nguc
xquang nguc SoM
 

What's hot (20)

hình ảnh ct trong đột quỵ
hình ảnh ct trong đột quỵhình ảnh ct trong đột quỵ
hình ảnh ct trong đột quỵ
 
GÃY XƯƠNG HỞ
GÃY XƯƠNG HỞGÃY XƯƠNG HỞ
GÃY XƯƠNG HỞ
 
ĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNGĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG VỀ GÃY XƯƠNG
 
HỘI CHỨNG TẮC MẬT
HỘI CHỨNG TẮC MẬTHỘI CHỨNG TẮC MẬT
HỘI CHỨNG TẮC MẬT
 
X-quang trong chẩn đoán tắc ruột
X-quang trong chẩn đoán tắc ruộtX-quang trong chẩn đoán tắc ruột
X-quang trong chẩn đoán tắc ruột
 
Viêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdf
Viêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdfViêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdf
Viêm túi mật cấp - khuyến cáo Tokyo 2018.pdf
 
Dan luu mang phoi
Dan luu mang phoiDan luu mang phoi
Dan luu mang phoi
 
HỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
HỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌHỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
HỘI CHỨNG TÂNG ÁP LỰC NỘI SỌ
 
KHÁM BỤNG
KHÁM BỤNGKHÁM BỤNG
KHÁM BỤNG
 
Ca lam sang ctcsts
Ca lam sang ctcstsCa lam sang ctcsts
Ca lam sang ctcsts
 
Khám phản xạ
Khám phản xạKhám phản xạ
Khám phản xạ
 
Dẫn lưu kehr
Dẫn lưu kehrDẫn lưu kehr
Dẫn lưu kehr
 
Hội chứng lâm sàng hô hấp
Hội chứng lâm sàng hô hấpHội chứng lâm sàng hô hấp
Hội chứng lâm sàng hô hấp
 
NGÔI, THẾ, KIỂU THẾ
NGÔI, THẾ, KIỂU THẾNGÔI, THẾ, KIỂU THẾ
NGÔI, THẾ, KIỂU THẾ
 
CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009
CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009
CTG CĂN BẢN TRONG THỰC HÀNH SẢN KHOA ACOG 2009
 
KHÁM TIM
KHÁM TIMKHÁM TIM
KHÁM TIM
 
TIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNG
TIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNGTIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNG
TIẾP CẬN LIỆT VẬN ĐỘNG
 
CT Chấn thương sọ não
CT Chấn thương sọ nãoCT Chấn thương sọ não
CT Chấn thương sọ não
 
Thang điểm ASPECT
Thang điểm ASPECTThang điểm ASPECT
Thang điểm ASPECT
 
xquang nguc
xquang nguc xquang nguc
xquang nguc
 

Similar to CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG _ TỦY SỐNG

Gãy hai xương cẳng chân
Gãy hai xương cẳng chânGãy hai xương cẳng chân
Gãy hai xương cẳng chânDuong Tung
 
Bệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Bệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCMBệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Bệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCMUpdate Y học
 
BS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdf
BS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdfBS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdf
BS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdfHoàng Việt
 
MRI chan thuong khop co tay dr duong
MRI chan thuong khop co tay dr duongMRI chan thuong khop co tay dr duong
MRI chan thuong khop co tay dr duongdrduongmri
 
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptx
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptxCHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptx
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptxNguynV934721
 
GÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNG
GÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNGGÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNG
GÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNGSoM
 
GS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham co
GS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham coGS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham co
GS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham coNguyen Lam
 
Vet thuong mach mau ngoai vi
Vet thuong mach mau ngoai viVet thuong mach mau ngoai vi
Vet thuong mach mau ngoai vivinhvd12
 
So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564
So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564
So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564phanduycuong
 
Chapter 3 ct cot song - page 129 - 147
Chapter 3   ct cot song - page 129 - 147Chapter 3   ct cot song - page 129 - 147
Chapter 3 ct cot song - page 129 - 147Tưởng Lê Văn
 
Hội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổ
Hội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổHội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổ
Hội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổjacinto564
 
Chấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.ppt
Chấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.pptChấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.ppt
Chấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.pptvuanh1603
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếntanner627
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnedwin192
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnaugust114
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnclifton102
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnilda716
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnsara625
 

Similar to CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG _ TỦY SỐNG (20)

CHEN-EP-TUY.pptx
CHEN-EP-TUY.pptxCHEN-EP-TUY.pptx
CHEN-EP-TUY.pptx
 
Gãy hai xương cẳng chân
Gãy hai xương cẳng chânGãy hai xương cẳng chân
Gãy hai xương cẳng chân
 
Bệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Bệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCMBệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Bệnh tủy sống - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
 
BS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdf
BS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdfBS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdf
BS Phan Châu Hà - MRI Nhiễm Trùng Cột Sống.pdf
 
MRI chan thuong khop co tay dr duong
MRI chan thuong khop co tay dr duongMRI chan thuong khop co tay dr duong
MRI chan thuong khop co tay dr duong
 
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptx
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptxCHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptx
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG Y3 NTT.pptx
 
GÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNG
GÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNGGÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNG
GÃY CỘT SỐNG ĐOẠN NGỰC THẮT LƯNG
 
GS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham co
GS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham coGS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham co
GS Clarisse - 14. Hinh anh chan thuong cot song co va ban le cham co
 
Vet thuong mach mau ngoai vi
Vet thuong mach mau ngoai viVet thuong mach mau ngoai vi
Vet thuong mach mau ngoai vi
 
So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564
So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564
So luoc hinh_anh_benh_ly_va_ton_thuong_cua_tren_va_chi_duoi_1564
 
Chapter 3 ct cot song - page 129 - 147
Chapter 3   ct cot song - page 129 - 147Chapter 3   ct cot song - page 129 - 147
Chapter 3 ct cot song - page 129 - 147
 
Phcn đau dây tk toa
Phcn đau dây tk toaPhcn đau dây tk toa
Phcn đau dây tk toa
 
Hội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổ
Hội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổHội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổ
Hội chứng nguy hiểm do thoái hóa cột sống cổ
 
Chấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.ppt
Chấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.pptChấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.ppt
Chấn thương Tủy lâm sàng và điều trị-.ppt
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
 
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đếnThoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
Thoái hóa sụn khớp - nguyên nhân ít ngờ đến
 

More from SoM

Hấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột nonHấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột nonSoM
 
Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy SoM
 
Điều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấpĐiều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấpSoM
 
Quá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khíQuá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khíSoM
 
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docxCÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docxSoM
 
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết ápCác yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết ápSoM
 
Điều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của timĐiều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của timSoM
 
Chu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của timChu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của timSoM
 
Nhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesusNhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesusSoM
 
Cấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầuCấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầuSoM
 
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào SoM
 
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfbệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfSoM
 
hen phế quản.pdf
hen phế quản.pdfhen phế quản.pdf
hen phế quản.pdfSoM
 
cơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdfcơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdfSoM
 
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfđợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfSoM
 
khó thở.pdf
khó thở.pdfkhó thở.pdf
khó thở.pdfSoM
 
các test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdfcác test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdfSoM
 
ngất.pdf
ngất.pdfngất.pdf
ngất.pdfSoM
 
rung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdfrung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdfSoM
 
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdfđánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdfSoM
 

More from SoM (20)

Hấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột nonHấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột non
 
Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy
 
Điều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấpĐiều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấp
 
Quá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khíQuá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khí
 
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docxCÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
 
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết ápCác yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
 
Điều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của timĐiều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của tim
 
Chu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của timChu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của tim
 
Nhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesusNhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesus
 
Cấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầuCấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầu
 
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
 
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfbệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
 
hen phế quản.pdf
hen phế quản.pdfhen phế quản.pdf
hen phế quản.pdf
 
cơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdfcơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdf
 
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfđợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
 
khó thở.pdf
khó thở.pdfkhó thở.pdf
khó thở.pdf
 
các test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdfcác test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdf
 
ngất.pdf
ngất.pdfngất.pdf
ngất.pdf
 
rung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdfrung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdf
 
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdfđánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
 

Recently uploaded

SGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdf
SGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdfSGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdf
SGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdfHongBiThi1
 
SGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN ĐHYHN.pdf
SGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN     ĐHYHN.pdfSGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN     ĐHYHN.pdf
SGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN ĐHYHN.pdfHongBiThi1
 
Sinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdf
Sinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdfSinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdf
Sinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdfHongBiThi1
 
SGK Suy thượng thận mạn tính YHN.pdf
SGK Suy thượng thận mạn tính      YHN.pdfSGK Suy thượng thận mạn tính      YHN.pdf
SGK Suy thượng thận mạn tính YHN.pdfHongBiThi1
 
SINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.doc
SINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.docSINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.doc
SINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.docHongBiThi1
 
SGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdf
SGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdfSGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdf
SGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdfHongBiThi1
 
6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳ
6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳ6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳ
6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳHongBiThi1
 

Recently uploaded (7)

SGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdf
SGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdfSGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdf
SGK ĐAU THẮT LƯNG, THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM YHN.pdf
 
SGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN ĐHYHN.pdf
SGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN     ĐHYHN.pdfSGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN     ĐHYHN.pdf
SGK CẤP CỨU NGỪNG TUẦN HOÀN ĐHYHN.pdf
 
Sinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdf
Sinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdfSinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdf
Sinh lý hệ nội tiết mình sưu tầm trên mạng YDS.pdf
 
SGK Suy thượng thận mạn tính YHN.pdf
SGK Suy thượng thận mạn tính      YHN.pdfSGK Suy thượng thận mạn tính      YHN.pdf
SGK Suy thượng thận mạn tính YHN.pdf
 
SINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.doc
SINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.docSINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.doc
SINH LÝ NỘI TIẾT cực kỳ hay và chất lượng.doc
 
SGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdf
SGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdfSGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdf
SGK Giải phẫu mũi hầu ĐHYHN rất là hay.pdf
 
6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳ
6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳ6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳ
6. Lupus ban đỏ hệ thống (SLE).pdf hay cực kỳ
 

CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG _ TỦY SỐNG

  • 1. CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG TỦY SỐNG ThS.BS. Chu Tấn Sĩ Trưởng khoa Ngoại TK BVND 115 PCN Bộ môn Ngoại TK ĐHYK PNT
  • 3. MỞ ĐẦU CTCS thường để lại nhiều di chứng nặng nề về mặt kinh tế - xã hội cho BN , gia đình và xã hội . Mỹ , 10 000 ca CTCS nặng/năm , 2-8/ 100000 dân/năm, do TNGT và thể thao.
  • 4. Nguyên nhân 40 - 50% 10 - 25% 10 - 25% 10 - 20%
  • 6. I. CƠ CHẾ CHẤN THƯƠNG Chấn thương trực tiếp: hiếm Chấn thương gián tiếp : bao gồm –Gập quá mức (1) –Duỗi ngữa quá mức (2) –Kết hợp cả hai (1) + (2) : Whiplash injury –Nén ép theo chiều đứng dọc –Trật xoay theo trục ngang : hiếm
  • 7. II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC 1. Tổn thương xương : Tổn thương thân đốt sống : gãy nứt, nhiều mãnh, gập góc, trật, giọt lệ (tear-drop) Gãy chân cung Gãy khối khớp trên , dưới , eo… Gãy bản sống , mõm gai , mõm ngang 2. Tổn thương dây chằng : trật khớp , bong gân lành tính … 3. Tổn thương đĩa đệm : thoát vị
  • 8. II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC 4. Tổn thương tủy sống , thần kinh : Đứt tủy một phần : hội chứng tủy trung tâm (syringomyelie), hội chứng cột trước, cột sau , cột bên (Brown-Sequard) Đứt tủy hoàn toàn : mất toàn bộ vận động , cảm giác phía bên dưới tổn thương (3% BN có thể hồi phục một phần sau 24 giờ )
  • 10. II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC Shock tủy : có hai dạng LS khác nhau : - Tụt huyết áp (shock) sau tổn thương tủy sống: do nhiều cơ chế phối hợp : tổn thương hệ thống TK thực vật , ứ máu tĩnh mạch do mất trương lực cơ của vùng liệt và mất máu do đa chấn thương giãm thể tích tuần hoàn. - Mất tạm thời tất cả các phản xạ bên dưới tổn thương : kéo dài 2 tuần đến vài tháng
  • 11. II. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC Dập tủy , xuất huyết , hoại tử , phù nề … xuất hiện sau vài phút đến vài giờ , chất xám trung tâm bị tổn thương lan rộng ra chất trắng phản ứng TB đệm, thoái hóa, nang... 5. Tổn thương rễ TK : đứt , dập , chèn ép 6. Tổn thương màng tủy : rách , máu tụ NMC , DMC , nang màng nhện 7. Tổn thương mạch máu nhũn tủy
  • 12. Thuyết ba cột của Denis cột trước : d/c dọc trước , ½ trước thân sống và nhân đệm, cột giữa : d/c dọc sau, ½ sau thân sống và nhân đệm, cột sau : phức hợp sau gồm d/c liên gai , d/c vàng , khối khớp và các mõm xương .
  • 13. III. SỰ MẤT VỮNG CỘT SỐNG Tổn thương nhẹ : thường gãy các mõm gai , mõm ngang , khối khớp … Tổn thương nặng : gồm 4 nhóm – Gãy nén (Compression fracture): D6 - D8, D12 - L3 Gây tổn thương cột trước và không tổn thương TK – Gãy vỡ (Burst fracture): D10 - L2. Gây tổn thương cột trước và cột giữa . 50% có tổn thương TK (5% liệt hoàn toàn) – Gãy gập quá mức (Seat-bell fracture): gây tổn thương cột giữa , cột sau và không tổn thương TK – Gãy trật (Dislocation fracture) : thường gây tổn thương cả 3 cột và có tổn thương TK
  • 14. III. SỰ MẤT VỮNG CỘT SỐNG Gãy cột sau và các tổn thương nhẹ không mất vững . Gãy cột trước đơn độc thì thường không mất vững . Có 3 loại mất vững : (1) cơ học , (2) thần kinh và (3) cả hai . Gãy cột giữa thường bị mất vững , trừ một số trường hợp gãy nhẹ hoặc gãy CS ngực mà xương sườn và xương ức còn nguyên vẹn.
  • 15. IV. CÁC DẠNG HÌNH THÁI 1. Cột sống cổ : - Gãy C1: Gãy Jefferson (gãy cung trước, cung sau), gãy một bên , hai bên , kết hợp gãy C2 . - Gãy C2 : thường xãy ra ở lứa tuổi 20-30 và 60-70 , gồm : - Gãy hai chân cung : tổn thương cả hai eo - Gãy mõm răng : độ I (gãy đỉnh) , độ II (gãy cổ) , độ III (gãy nền). Riêng độ II cần xác định hướng gãy ra trước hay ra sau , có thể tạo nên khớp giả - Gãy C2C3 kết hợp : thường gãy mất vững và kèm theo các tổn thương khác - Các tổn thương ở thân CS cổ thấp thường phối hợp với các tổn thương ở mặt khớp. - Hiếm gặp : trật C0C1 , bong gân , trật xoay C1C2 … 2. Cột sống lưng – thắt lưng : Phần lớn các tổn thương này tập trung vào tầng D12 – L2 , với đa dạng các cơ chế tổn thương .
  • 16. V. LÂM SÀNG CTCS / Đa chấn thương RCNAGO Đặc biệt chú ý CTCS / CTSN . Tình huống tai nạn , cơ chế chấn thương Vị trí đau , dị cảm , yếu chi … Sờ nắn : ấn cột sống tìm điểm đau chói , vùng cơ co thắt phản ứng
  • 17. V. LÂM SÀNG Xác định các tổn thương thần kinh : Vận động : sức cơ 0/5 – 5/5 . Chú ý khám từng nhóm cơ ở từng chi , xác định sự yếu liệt của chi Cảm giác : khám theo từng khoanh da (dermatome) Cơ vòng : cầu bàng quang , co cứng dương vật . - xác định vị trí tổn thương tương ứng .
  • 19. V. LÂM SÀNG Những tổn thương thần kinh thường gặp : yếu , liệt nhóm cơ , yếu liệt chi rối loạn hô hấp do liệt cơ hoành (C4) dị cảm , giảm cảm giác , mất cảm giác tổn thượng rễ thần kinh hội chứng tủy trung tâm (syringomyelie) hội chứng cột sau , cột trước , cột bên (Brown- Sequard), chóp tủy , chùm đuôi ngựa Rối loạn thần kinh thực vật : shock tủy …
  • 20. VI. CẬN LÂM SÀNG 1. X quang : các tư thế thẳng , nghiêng , ¾ . Với CS cổ : hạ vai để khảo sát C6C7D1 Gãy mõm răng C2 : tư thế há miệng X quang tư thế động (dynamique) : thực hiện cẩn thận với BS chuyên khoa, chỉ định trong những trường hợp X quang bình thường nhưng có dấu tổn thương thần kinh, khảo sát sự mất vững do tổn thương dây chằng .
  • 21. VI. CẬN LÂM SÀNG 2. CT Scanner cột sống : khảo sát các tổn thương xương , máu tụ trong ống sống , đĩa đệm … 3. MRI cột sống : khảo sát tổn thương đĩa đệm, dây chằng , máu tụ , nhất là các tổn thương trong nhu mô tủy sống … SCIWORA (Spinal Cord Injury Without Radiographic Abnormality): tổn thương tủy sống mà không có hình ảnh Xquang bất thường .
  • 22. VII. XỬTRÍ 1. Sơ cứu : chú ý bất động đúng phương pháp , chuyên nghiệp
  • 23. VII. XỬTRÍ 2. Điều trị triệu chứng : chỉ định trong trường hợp không có tổn thương TK và gãy vững giãm đau giãn cơ an thần bất động : minerve , áo nẹp cột sống , ván cứng
  • 24. Phác đồ Corticoide Tổn thương thần kinh, Methylprednisolone (Solumedrol*) liều cao , sớm ( < 8 giờ đầu) . Giờ thứ 1 : 30 mg / kg / giờ , truyền tĩnh mạch khoảng 15 đến 30 phút . Giờ thứ 2 đến giờ thứ 24 (23 lần) : 5,4 mg / kg / giờ , tiêm tĩnh mạch chậm. Chú ý : các chống chỉ định Corticoide , đề phòng xuất huyết tiêu hóa .
  • 25. Điều trị phẫu thuật Chỉ định trong những trường hợp gãy mất vững , hẹp ống sống , thoát vị đĩa đệm …. Kéo nắn cột sống cổ : đặt móc Crutchfield, Gardner , halo … Phẫu thuật làm rộng ống sống : cắt bản sống giải ép , lấy thoát vị đĩa đệm Phẫu thuật làm vững cột sống : lối trước , lối sau , có ghép hoặc không ghép
  • 26. Kéo nắn cột sống cổ
  • 27. VIII. BIẾN CHỨNG 1. Loét chèn ép : hoại tử da do tì đè xoay trở mỗi 3 giờ . 2. Nhiễm trùng : nhiễm trùng tiểu , nhiễm trùng hô hấp do nằm lâu , ít xoay trở xoay trở, vỗ lưng, chăm sóc ống thông tiểu , kháng sinh … 3. Viêm tắc tĩnh mạch chi : do nằm lâu , ít vận động xoay trở , xoa bóp , mang vớ bó chi , thuốc kháng đông … 4. Co cứng chi (spasticite) : vật lý trị liệu , thuốc giãn cơ (Lioresal , Baclofen ) , phẫu thuật Neurotomie , DREZ … cần chú ý vai trò của vật lý trị liệu trung tâm Phục hồi chức năng Tủy sống .