TIÊU HÓA

1. 1
DINH DƢỠNG VÀ HỆ TIÊU HÓA
*****
GS.LÊ QUANG NGHĨA
I.ĐẠI CƢƠNG
Dinh dƣỡng tốt cần các chất đƣờng, đạm, mỡ, vitamin, chất vi lƣợng, nƣớc
và cả chất xơ.
II.NGUYÊN TẮC CHUNG
-Ngƣng hút thuốc lá
-Hạn chế uống cà phê
-Tránh uống rƣợu nhất là khi bụng đói
-Tránh uống nƣớc có gaz và chứa chất chua
-Ăn làm nhiều bữa ăn nhỏ và tránh nằm sau khi ăn 2-3 giờ
-Tránh chocolate, đồ chiên xào, mỡ, ớt
-Giảm cân nếu béo phì
-Nằm ngủ cao hơn 1 gối 15-20 cm
-Tránh vận động ngay sau ăn
III.DINH DƢỠNG TRONG BỆNH THỰC QUẢN VÀ BỆNH DẠ DÀY-
TÁ TRÀNG
Vai trò của dinh dƣỡng ít có tầm quan trọng vì hiện tại có thuốc
Esomeprazole rất tốt, thuốc kháng tiết dịch vị và nhất là từ khi phát hiện và
có nhiều phát đồ tiệt trừ Helicobacter pylori.
Mục đích là làm giảm đau trong cơn cấp, giúp mau lành và tránh các biến
chứng.
Có thể áp dụng các nguyên tắc trong phần NGUYÊN TẮC CHUNG
Quan trọng nhất là cử rƣợu, thuốc lá và các thức ăn chua cay quá.
IV.DINH DƢỠNG TRONG BỆNH GAN
Nhìn chung bệnh nhân bị bệnh gan vẫn dung nạp đƣợc chế độ ăn bình
thƣờng. Phần lớn bệnh nhân không cần ăn kiêng. Chế độ ăn qua miệng nên
ăn làm nhiều lần trong ngày (4-7 bữa). Có tối thiểu 1 bữa ăn tối trễ giàu
carbohydrate.
V.DINH DƢỠNG TRONG BỆNH TỤY
Viêm tụy cấp là bệnh nặng vì thể hoại tử rất nguy hiễm. Đƣờng nuôi dƣỡng
ngả tĩnh mạch rất quan trọng cung cấp protein và amin acid.
VI.DINH DƢỠNG TRONG BỆNH VIÊM RUỘT
Bệnh Crohn thƣờng kết hợp với suy dinh dƣỡng và giảm albumin/máu. Cần
bổ sung yếu tố vi lƣợng. Dinh dƣỡng ngả tĩnh mạch qua đƣờng tiêu hóa
trong thời gian ngắn 3-4 tuần có thể cải thiện đƣợc tình trạng suy dinh
dƣỡng.
VII.DINH DƢỠNG TRONG DÒ RUỘT
Mục đích điều trị là:

2. 2
-điều chỉnh nƣớc-điện giải
-dẫn lỗ dò
-dùng thuốc ức chế bài tiết dịch dạ dày với Octreotide, ức chế thụ thể H2
hoặc ức chế bơm proton.
-bảo vệ da-điều trị nhiễm trùng
-hỗ trợ dinh dƣỡng
VIII.DINH DƢỠNG TRONG HỘI CHỨNG RUỘT NGẮN
Bệnh nhân thƣờng bị hoại tử ruột lan rộng nhƣ tắc ruột để trễ phẫu thuật
viên phải cắt nhiều ruột non. Nếu chỉ còn dƣới 30 cm ruột thì tỷ lệ tử vong
rất cao.
Nguyên tắc điều trị là thay thế dịch và chất điện giải, điều với thuốc chống
H2 kháng tiết, giảm nhu động và dinh dƣỡng ngả tĩnh mạch.
IX.NUÔI ĂN SAU MỔ
Sau mổ trong thời gian đầu ngƣời bệnh còn liệt ruột ít hay nhiều. Chỉ cho ăn
lại khi hội đủ các điều kiện sau đây:
-bụng xẹp,
-không nôn ói,
-đánh hơi đƣợc
Khởi đầu với thức ăn dễ tiêu nhƣ cháo, súp. Khi khá hơn nữa sẽ cho bệnh
nhân ăn cơm. Lúc này có thể dùng sữa. Sữa dùng sớm quá có thể gây ra tình
trạng dậy men sinh hơi khiến bệnh nhân bị liệt ruột trở lại.
X.NUÔI ĂN QUA SONDE MŨI-DẠ DÀY
Cách nuôi ăn này chỉ dùng ngắn hạn trong vòng 7 ngày. Nếu thời gian cần
lâu hơn nữa thì phải chọn cách khác.
XI.NUÔI ĂN NGẢ TĨNH MẠCH
Nên dùng khi nuôi qua ngả tĩnh mạch khi nuôi qua đƣờng miệng hoặc nuôi
qua ống thông không đầy đủ hoặc không thực hiện đƣợc. Cách này có thể
cung cấp nhiều năng lƣợng cho bệnh nhân và rất ích lợi cho những trƣờng
hợp viêm tụy hoại tử nặng, dò tiêu hóa nặng, nhiễm trùng ổ bụng nặng.
XII.NUÔI ĂN NGẢ RUỘT
Dùng qua mở dạ dày ra da hoặc mở hỗng tràng ra da. Dùng cho các trƣờng
hợp ung thƣ thực quản hoặc ung thƣ dạ dày lan rộng hoặc việm tụy hoại tử
nặng.
XIII.KẾT LUẬN
Dinh dƣỡng trong hệ tiêu hóa rất đa dạng vì có nhiều loại bệnh và rất quan
trọng vì thế cần có chuyên ngành và chuyên gia để chăm sóc tốt cho bệnh
nhân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

3. 3
1) Lƣu Ngân Tâm-Nguyễn thị Quỳnh Hoa: NHững vấn đề cơ bản
trong dinh dƣỡng lâm sàng tài kiệu dịch Basics in Clinical
Nutrition của Sobotka L. Xuất bản lần thứ 3. Nhà xuất bản Y Học.
2004.
2) Đào Thị Yến Phi và cs: Dinh dƣỡng học. Nhà xuất bản Y Học.
2011.