CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH

1. GAÕY ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

2. ÑAËC ÑIEÅM
 Gaõy ñdxq laø loaïi gaõy xöông chi treân thöôøng gaëp nhaát:
+ gaàn 1/6 caùc gaõy xöông trong caáp cöùu
 Ñieàu trò ña soá caùc gaõy ñdxq laø naén kín vaø baát ñoäng baèng boù
boät do gaõy naøy thöôøng gaëp ôû ngöôøi giaø

3. ÑAËC ÑIEÅM
 Hieän nay do TNGT taêng => söï gia taêng soá
ngöôøi treû bò chaán thöông do toác ñoä cao =>
gaõy ñdxq ôû ngöôøi treû taêng leân vaø phöùc taïp
hôn

4. GIAÛI PHAÅU HOÏC :
A: maët löng
B: maët loøng
C: maët khôùp coå tay
vaø hoá sigma
D: maët khôùp xöông
truï

5. GIAÛI PHAÃU HOÏC
Maët loøng cuûa ÑDXQ:
RCL : Daây chaèng(D/C)beân coå tay quay
RC : D/C quay caû
RT : D/C quay thaùp
C : Xöông caû
T : Xöông thaùp
RSL : D/C quay thuyeàn nguyeät
TFCC : Phöùc hôïp suïn sôïi tam giaùc
ECU : Cô duoãi coå tay truï
UT: D/C truï thaùp
UL: D/C truï nguyeät

6. GIAÛI PHAÃU HOÏC
Maët löng cuûa ÑDXQ:
 Laø nôi baùm cuûa daây chaèng
quay coå tay maët löng.
 Maët löng loài vaø coù loài cuû
Lister laø ñieåm töïa cho gaân
duoãi daøi ngoùn caùi.
 6 khoang gaân duoãi rieâng
bieät che phuû maët löng
ÑDXQ vaø ñaàu döôùi xöông
truï

7. GIAÛI PHAÃU HOÏC

8. Goùc nghieâng truï
(Ulnar angulation)
(220-230)
CAÙC TIEÂU CHUAÅN X QUANG ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

9. Goùc nghieâng loøng
(Volar angulation)
(110-120)
CAÙC TIEÂU CHUAÅN X QUANG ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

10. Soá ño chieàu daøi ñaàu
döôùi xöông quay.
(radial length)
(11 – 12mm)
CAÙC TIEÂU CHUAÅN X QUANG ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

11. Chæ soá khaùc bieät xöông truï
(Ulnar variance)
(-2 – 0mm )
ñoäc laäp vôùi söï thay ñoåi
cuûa soá ño goùc nghieâng truï
CAÙC TIEÂU CHUAÅN X QUANG ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

12. CAÙC TIEÂU CHUAÅN X QUANG ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

13. Goùc nghieâng truï
(220-230)
Goùc nghieâng loøng
(110-120)
Chæ soá khaùc bieät xöông
truï(-2 – 0mm )
CAÙC TIEÂU CHUAÅN X QUANG ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY

14. GAÕY ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY
Goùc nghieâng
truï
Chæ soá khaùc bieät
xöông truï
Goùc nghieâng
loøng
Raát toát 20 – 300 - 2 – 0mm 10 – 200
Toát 10 – 200 0 – 2mm 0 – 100
Khaù 0 – 100 2 – 4mm -100 – 00
Thaát
baïi
> 300
< 00
> 4mm < - 100
>200
Ñaùnh giaù keát quaû naén gaõy ñaàu döôùi xöông quay
theo Haas vaø Caffinieøre

15. GAÕY ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY
Ñoä Caáp keânh maët khôùp
(mm)
Ñaùnh giaù
0
I
II
III
0 – 1
1 - < 2
2 – 3
> 3
Maët khôùp ñöôïc phuïc hoài
Khaù
Xaáu
Khoâng phuïc hoài maët
khôùp
Ñoä caáp keânh maët khôùp gaõy ñaàu döôùi
xöông quay theo Knirk vaø Jupiter

16. PHAÂN LOAÏI
Coù moät soá teân gaén lieàn vôùi loaïi gaõy:
 Gaõy Pouteau-Colles: Gaõy ngoaøi khôùp ,di leäch ra sau.
 Gaõy Smith: Di leäch ngöôïc vôùi gaõy Pouteau-Colles.
 Gaõy Barton: Gaõy phaïm 1 phaàn maët khôùp, maûnh gaõy coù theå ôû maët
loøng hoaëc maët löng.
 Gaõy taøi xeá(chauffeur):Gaõy cheùo moät phaàn maët khôùp,bao goàm caû
moõm traâm quay.
…

19. Gaõy Pouteau-Colles

21. Gaõy Smith

23. Gaõy Barton

24. Gaõy chauffeur

25. PHAÂN LOAÏI
KeÅ töø luùc coù phaân loaïi Castaing,raát nhieàu
baûng phaân loaïi ñaõ xuaát hieän vaø söï tranh caûi
veà öu khuîeát ñieåm cuûa töøng baûng phaân loaïi
vaãn tieáp dieãn. ..
Moät soá phaân loaïi thöôøng ñöôïc nhaéc ñeán.
 Castaing
 Frykman
 Melone
 Fernandez

26. PHAÂN LOAÏI
Phaân loaïi cuûa A.O:
_ Coù ñoä tin caäy vaø khaû naêng truyeàn thoâng toát
(khi caùc baùc só khaùc nhau moâ taû vaøo caùc thôøi ñieåm
khaùc nhau cuøng 1 loaïi gaõy vaø coù ñöôïc keát quaû gioáng
nhau veà phaân loaïi)
_ Coù theå ñöa ra phöông phaùp ñieàu trò vaø tieân
löôïng

27. PHAÂN LOAÏI
Phaân loaïi cuûa A.O:

28. LAÂM SAØNG
 Thöôøng thaáy ôû ngöôøi lôùn tuoåi, xöông loaõng, loaïi gaõy ngoaøi
khôùp.
 Ngöôøi treû hay gaëp gaõy thaáu khôùp vôùi di leäch nhieàu
Neáu löïc chaán thöông naëng thì ôû tuoåi naøo cuõng gaëp gaõy nhieàu
maûnh thaáu khôùp di leäch nhieàu.

29. LAÂM SAØNG
 Neáu gaõy loïaiï Pouteau-Colles, di leäch maët löng seõ coù bieán
daïng löng nóa…Ñaëc bieät ôû ngöôøi giaø coå tay söng neà, baàm.
 Neân khaùm khoâng chæ coå tay maø coøn chuù yù khuyõu, vai,
ÑDXT…tk giöõa, gaân gaäp, gaân duoãi, maïch maùu.
 Khaùm vaø ñaùnh giaù ñoä vöõng cuûa ÑDXT,thöôøng laø döôùi gaây
teâ taïi choå hoaëc teâ vuøng, tröôùc vaø sau khi coá ñònh xöông quay.

30. BIEÁN CHÖÙNG
1. Toån thöông thaàn kinh giöõa
2. Dính gaân, ñöùt gaân gaáp hoaëc duoãi, ñöùt gaân duoãi daøi ngoùn
caùi thöôøng gaëp nhaát
3. Di leäch thöù phaùt phuï thuoäc vaøo möùc ñoä vöõng cuûa xöông
gaõy
 Vöõng phaûi ñöôïc ñaùnh giaù trong luùc naén
 Neáu di leäch xaûy ra ngay sau naén vaø boù boät thì neân keát
luaän laø khoâng vöõng. Neáu keùo doïc truïc maø naén khoâng
vaøo, khoù naén,cuõng neân cho laø khoâng vöõng

31. Theá naøo laø vöõng?
Naêm 1989, Lafontaine vaø c.s. khaûo saùt 112 tröôøng
hôïp gaõy xöông ñöôïc ñieàu trò baûo toàn ñaõ ñöa ra 5 yeáu toá coù
theå aûnh höôûng tôùi ñoä vöõng sau naén :
1) Gaäp goùc löng ban ñaàu lôùn hôn 200
2) Naùt haønh xöông maët löng
3) Gaõy thaáu khôùp
4) Gaõy xöông truï keøm theo
5) Beänh nhaân lôùn hôn 60 tuoåi vaø/hoaëc loaõng xöông
nhieàu

32. BIEÁN CHÖÙNG
4. Roái loaïn dinh döôõng, hoäi chöùng vai baøn tay
5. Toån thöông khôùp quay truï döôùi do toån thöông tröïc tieáp
hoaëc can leäch ñdxq
6. Vieâm khôùp, thoaùi hoùa khôùp sau chaán thöông

33. Coù 4 nguyeân taéc cô baûn trong ñieàu trò gaõy ÑDXQ:
(1). Naén hoài phuïc giaûi phaãu.
(2). Duy trì söï naén naøy (baát ñoäng).
(3). Ñaït ñöôïc söï laønh xöông.
(4). Phuïc hoài chöùc naêng coå tay, baøn tay
ĐIỀU TRỊ

34. Löïa choïn phöông phaùp ñieàu trò döïa vaøo caùc yeáu toá:
_ Taïi choã:
+ Loaïi gaõy
+ Möùc ñoä di leäch, vöõng hay khoâng
+ Chaát löôïng xöông.
+ Möùc ñoä toån thöông moâ meàm
_ Toaøn thaân:
+ Tình traïng beänh taät cuûa beänh nhaân
+ Tuoåi
+ Ngheà nghieäp
+ Tay thuaän hay nghòch
+ Söï baèng loøng cuûa beänh nhaân
ĐIỀU TRỊ

35. Coù nhieàu pp ñieàu trò ñöôïc xeáp thaønh 6 nhoùm:
1. Naén kín vaø baát ñoäng baèng boù boät
2. Xuyeân kim qua da
3. Xuyeân kim meàm qua oå gaõy hoaëc ngoaøi oå gaõy
4. Coá ñònh ngoaøi
5. Naén chænh qua noäi soi khôùp
6. Naén môû vaø keát hôïp xöông beân trong
ĐIỀU TRỊ

36. NAÉN KÍN VAØ BAÁT ÑOÄNG BAÈNG BOÙ BOÄT
Chæ ñònh:
+ Gaõy khoâng di leäch.
+ Gaõy ngoaøi khôùp, vöõng, coù theå naén ñöôïc.
+ Gaõy phaïm khôùp ñôn giaûn, vöõng, coù theå naén ñöôïc.
ĐIỀU TRỊ

39.  Taäp sôùm raát quan troïng trong vieäc phuïc hoài chöùc naêng bn
gaõy ñdxq
 Giaù trò cuûa VLTL raát roõ raøng, heã khoâng taäp laø tay chòu taät
duø xöông coù laønh ngay ngaén.
 VLTL coù vai troø quan troïng quyeát ñònh trong vieäc phuïc hoài
chöùc naêng cuûa gaõy ñaàu döôùi xöông quay.
VAI TROØ CUÛA VAÄT LYÙ TRÒ LIEÄU