1. ThS.BS VŨ XUÂN THÀNH
bsxthanh@yahoo.com.vn, 0908606525
Bộ môn Chấn Thương Chỉnh Hình , ĐH Y Dược Tp.HCM
Khoa Chi Trên, BV Chấn Thương Chỉnh Hình Tp.HCM
Bài giảng Y5
2. Mục tiêu y5
1) Đặc điểm
2) Cơ chế
3) Phân loại
4) Chẩn đoán
a) Cơ chế
b) Lâm sàng
c) X quang
5) Chỉ định điều trị bảo tồn
6) Điều trị bảo tồn như thế nào?
7) Biến chứng
3. Nội dung
1) Gãy xương đòn
2) Gãy đầu trên xương cánh tay
3) Gãy thân xương cánh tay
4) Gãy đầu dưới xương cánh tay
5) Gãy 2 xương cẳng tay
6) Gãy Monteggia
7) Gãy Galeazzi
8) Gãy đầu dưới xương quay
8. Chức năng
Tăng sức mạnh cho chi trên khi cánh tay hoạt động
ở tầm trên vai.
Bảo vệ cấu trúc mạch máu thần kinh dưới đòn.
Là chổ bám cho một số cơ lớn treo đai vai và khớp
vai.
Tham gia cử động đai vai.
Thẩm mỹ.
9. Trước đây, gãy xương đòn hầu như điều trị bảo
tồn, kết quả tốt
Băng đeo vai hoặc đai số 8
Hầu hết xương lành, và cal lệch xấu
Đa số gãy 1/3 ngoài và 1/3 giữa
10. Tổn thương thường gặp 4-10% gãy xương người
lớn
Gãy 1/3 giữa 72-80% gãy xương đòn
Gãy 1/3 ngoài 25-30%
Gãy 1/3 trong: hiếm chỉ khoảng 2%
11.
12. Cơ chế
Cơ chế chấn thương.
+ Trực tiếp: do vật nặng đập trực tiếp vào xương đòn.
+ Gián tiếp: 80% do ngã đập vai, chống tay tư thế dạng
vai.
13. Phân loại
Allman và Neer cải tiến
Nhóm I – gãy 1/3 giữa
Nhóm II – gãy 1/3 ngoài
Type I
Type II
IIA
IIB
Type III
Type IV
Type V
14. Phân loại
Allman và Neer cải tiến
Nhóm III – gãy 1/3 trong
Type I
Type II
Type III
Type IV
Type V
21. Gãy xương đòn cũng có thể do chấn thương mạnh hoặc
đa chấn thương
Các tổn thương khác:
Gãy xương sườn,
Gãy xương bả vai
Gãy xương khác ở đai vai,
Dập phổi,
Tràn dịch, tràn khí màng phổi
Chấn thương đầu
22.
23. Lâm sàng
Sưng đau, mất cơ năng khớp vai: Không dơ tay lên đầu được.
Vai xệ: Tay lành đỡ tay đau.
Sờ thấy xương gãy gồ lên dưới da: Biến dạng kiểu bậc thang.
Ấn đau chói và có tiếng lạo xạo.
Dấu hiệu phím đàn.
Đo chiều dài mỏm cùng-xương ức ngắn hơn bên lành.
29. Hình ảnh học Xquang
AP view
45-degree cephalad and caudal views
Stress views
30. Điều trị
Bảo tồn
Đai nâng đỡ 6 tuần
Vân động vai quả lắc đồng hồ
Vận động chủ động khuỷu và bàn tay
Sau 6 tuần, tập thụ động vai và tiến tới chủ động
31.
32.
33. Chỉ định phẫu thuật
1) Biến chứng thần kinh mạch máu
2) Gãy hở
3) Xê dịch xa
4) Dọa mở ra da
5) Bập bềnh khớp vai
6) Gập góc nhiều hoặc chồng ngắn > 2cm không thể sửa bằng nắn
kín
7) Gãy 1/3 ngoài kèm đứt dây chằng quạ đòn
8) Chậm liền xương hoặc khớp giả
9) Thẩm mỹ
34. Điều trị
Phẫu thuật
2 phương pháp cố định
Đinh nội tủy
Nẹp vít
Mang đai nâng đỡ 2-4 tuần
Vận động chủ động khuỷu và bàn tay
Vân động vai quả lắc đồng hồ
Sau 2 tuần, có thể vận động nhẹ
Sau 3-4 tuần, tập thụ động vai và tiến tới chủ động
35. Biến chứng
Thoracic outlet syndrome
biến chứng của không lành
xương, cal lệch xấu, hoặc
cal xù quá mức
Thoracic outlet là nơi bó
mạch dưới đòn và đám rối
thần kinh cánh tay chui qua
Giới hạn của thoracic outlet
là cơ thang, xương sườn 1
và xương đòn