SUY HÔ HẤP

1. Suy hô hấp
KHOA Y – ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM
BS. HỒ QUANG MINH PHÚC

2. Mục tiêu
 Nêu được khái niệm về suy hô hấp
 Nắm được cơ chế và hậu quả của suy hô hấp
 Nhận biết các dấu hiệu suy hô hấp dựa vào lâm sàng
và cận lâm sàng
 Nêu được các nguyên nhân gây suy hô hấp thường
gặp ở trẻ em
 Nêu hướng điều trị suy hô hấp

3. ĐẠI CƯƠNG

4. Đại cương
 Quá trình hô hấp cần có
 Hệ thần kinh
 Hệ cơ xương
 Hệ hô hấp
 Hệ tuần hoàn

5. Đại cương
 Hệ hô hấp bao gồm
 Đường dẫn khí
 Đơn vị trao đổi khí

6. Đại cương
 Quá trình hô hấp
Air Lungs Blood Tissue
External respiration
Internal respiration
Transportation
Ventilation Diffusion Perfusion

7. Đại cương
 Trẻ em dễ suy hô hấp vì:
 Miễn dịch chưa có ( so với người lớn )
 Đường hô hấp trên và dưới nhỏ (dễ tắc nghẽn ), chưa
thông khí bàng hệ (xẹp phhổi)
 Lồng ngực có suất đàn cao hơn ( tăng công thở )
 Thể tích cuối thì thở ra ~ thể tích đóng đường thở
 Số lượng phế nang ít ( dễ bất thường V/Q)
 Cơ hô hấp chưa phát triển hoàn thiện ( dễ mệt )
 Mao mạch phổi có nhiều cơ trơn ( dễ co thắt )
 Hay có hiện tương ức chế hô hấp ( 1-2 tháng đầu)
 HbF (4-6 tháng)

8. Khái niệm
 Nguy kịch hô hấp: “respiratory distress is often used
to indicate signs and symptoms of abnormal
respiratory pattern”
 Suy hô hấp: “Respiratory failure is defined as inability
of the lungs to provide sufficient oxygen (hypoxic
respiratory failure) or remove carbon dioxide
(ventilatory failure) to meet metabolic demands”

9. SHHNKHH
X

10. Khái niệm
 Rối loạn trao đổi oxy: “Impaired oxygenation refers to
hypoxaemia resulting from reduced transfer of O2
from lungs to the bloodstream.”
 Giảm oxy máu động mạch: “Hypoxaemia refers to any
state in which the O2 content of arterial bloods
reduced.”
 Thiếu oxy mô: “Hypoxia refers to any state in which tissues
receive an inadequate supply of O2 to support normal
aerobic metabolism”

11. Air Lungs Blood Tissue
External respiration
Internal respiration
Transportation
Ventilation Diffusion Perfusion
HypoxiaImpaired Oxygenation Hypoxemia

12.  Về mặt thực hành, suy hô hấp được định nghĩa bởi PaO2
< 60mmHg ở khí phòng và/hoặc PaCO2 > 50mmHg

13. Dịch tễ học
 10% các trường hợp nhập cấp cứu nhi vì nguy kịch hô hấp
 30% ICU do nguy kịch hô hấp
 50% nguyên nhân tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi
 Tỉ lệ nghịch với tuổi của trẻ: 66% ở nhũ nhi, trong đó 50% ở
tuổi sơ sinh
 Ngừng thở: 1 trong 5 nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ

14. Phân loại
 Có nhiều cách phân loại
 Theo vị trí
 Theo PaCO2
 Theo cơ chế gây bệnh
 Theo thời gian

15. Phân loại
 Theo vị trí
Respiratory
failure
Respiratory Circulation
Nervous
system
Chest wall
Upper Airway Lower Airway

16. Phân loại
 Theo PaCO2

17. Phân loại
Suy hô
hấp
FiO2 thấp
Giảm
thông khí
Bất xứng
V/Q
Rối loạn
khuếch tán

18. Phân loại
 Theo thời gian
Cấp tính (vài giờ)
Mạn tính (vài ngày hay hơn)
Cấp trên nền mạn

19. Phân loại
 Cấp tính hay mạn tính?

20. Bệnh sinh
Air Lungs Blood Tissue
Ventilation Diffusion Perfusion
Low FiO2 Hypoventilation Bất xứng V/Q Rối loạn khuếch tán

21. Bệnh sinh
 Giảm FiO2

22. Bệnh sinh
Đáp ứng tốt
với O2.
Causes of alveolar
hypoventilation
generator Pump Effector organ

23. Bệnh sinh
 Bất xứng V/Q
 Phù phổi
 Viêm phổi
 Tăng khoảng chết ( hen,
xẹp phổi, dị vật...)
 Thuyên tắc phổi
 Shunt (trong hay ngoài
phổi)
 V/Q = 0 không đáp ứng với  FiO2

24. Bệnh sinh
 Rối loạn khuếch tán khí
 Tăng khoảng cách khuếch
tán (phù phổi, viêm phổi,xơ
phổi)
 Giảm diện tích trao đổi (xep
phổi, khí phế thũng…)
 Giảm thời gian khuếch tán
khí
Structure of Alveolar-Capillary Membrane
(Diffusion Membrane)
Diffusion Speed∝
Surface Area
Thickness
Normal:
Thickness：~1µm
Surface area: 80 m2
Alveolus
R
B
C
Capillary
O2
CO2
Epithelium
Surfactant
Endothelium

25. Hậu quả suy hô hấp
①Rối loạn toan-kiềm
②Rối loạn điện giải
③Rối loạn chức năng các cơ quan
 Hệ hô hấp
 Hệ tuần hoàn
 Hệ TKTW
 Hệ tiết niệu và tiêu hóa

26. SUY HÔ HẤP
SUY HÔ HẤP CẤP PaO2
Thiếu oxy mô
 a. lactic
TOAN MÁU
 PaCO2 thông khí (+) hô hấp
Thở nhanh
 Vận động cơ
Kiệt sức
NGƯNG THỞ
Co mạch phổi
 tuần hoàn phổi
 tính thấm thành mạch
Phù/XH phổi

27. Rối loạn toan kiềm
Toan chuyển hóa (thiếu oxy mô)
Toan hô hấp (SHH II)
Kiềm hô hấp (SHH I)
Kiềm chuyển hóa (Do thầy thuốc)
Rối loạn toan kiềm hỗn hợp
Suy hô hấp type I
Toan chuyển hóa + Kiềm hô hấp
Suy hô hấp type II:
Toan chuyển hóa + Toan hô hấp
Rối loạn toan kiềm đơn thuần

28. Hyperkalemia (↑ K+)
Do toan
Tăng dị hóa mô ( chết tế bào)
Hypochloremia (↓ Cl-) or Hyperchloremia (↑ Cl-)
tùy loại rối loạn toan kiềm
RAc: Hypochloremia
RAl: Hyperchloremia
Rối loạn điện giải 28

29. Hậu quả trên hệ hô hấp
PaO2
<60 mmHg: ↑ Tăng kích thích hô hấp
<30 mmHg:↓Ức chế trung tâm hô hấp
PaCO2
>50 mmHg: ↑ Tăng hô hấp
>80 mmHg:↓Ức chế trung tâm hô hấp
29

30. Type Ⅰ RF: Nhịp thở nhanh nông (thụ thể J)
Type Ⅱ RF: Nhịp thở nhanh sâu (Kussmaul)
30

31. Ảnh hưởng trên hệ tuần hoàn
Đáp ứng bù trừ
Hypoxia and hypercapnia → ↑ vasomotor center
Increase HR, CO, myocardial contraction, BP;
blood redistribution
Đáp ứng quá mức
Hypoxia and hypercapnia → ↓vasomotor center
decrease HR, CO, myocardial contraction, BP;
cor pulmonale

32. Tăng áp phổi
GĐ sớm GĐ trễ
Giảm oxy máu, tăng CO2 máu
Co mạch máu
phổi
Tái cấu
trúc mạch
máu
Tăng độ nhớt máu
Tăng hậu tải tim (P)
Phì đại và tái cấu trúc
Suy tim phải
Khả năng dãn và
co cơ tim
Khó thở
Huyết khối trong phổi
Giảm
giường mao
mạch phổi
32
Suy tim toàn bộ

33. Ảnh hưởng trên hệ TKTW
Não: trung tâm nhạy cảm với giảm oxy máu nhất.
PO2<60 mmHg: Rối loạn tri giác nhẹ , rối loạn thị giác (hoa mắt)
PaCO2>80 mmHg: Hôn mê
PO2<50 mmHg: Xuất hiện các triệu chứng thần kinh và tâm
thần
33

34. Ảnh hưởng trên hệ tiết niệu và tiêu hoá
Suy thận cơ năng :
Tăng hoạt giao cảm  co thắt mạch máu   GFR.
Tổn thương hệ tiêu hoá:
Tăng hoạt giao cảm  co thắt mạch máu → Loét, hoại
tử ống tiêu hoá
34

35. Phân độ

36. Chẩn đoán
“THE PRIMARY CAUSE OF CARDIOPULMONARY ARREST IN CHILDREN IS
UNRECOGNIZED RESPIRATORY FAILURE. CLINICIANS MUST RECOGNIZE
RESPIRATORY FAILURE IN ITS EARLY STAGE OF PRESENTATION AND
KNOW THE APPROPRIATE CLINICAL INTERVENTIONS.”

37. Chẩn đoán suy hô hấp
 1. Chẩn đoán xác định suy hô hấp
 2. Chẩn đoán mức độ suy hô hấp
 3. Chẩn đoán nguyên nhân suy hô hấp

38. E
E
E
EFFORT OF BREATHING
EFFICACY OF BREATHING
EFFECTS OF RESPIRATORY INADEQUACY
Chẩn đoán suy hô hấp

39. • Cyanosis, SpO2 < 92%
E EFFORT OF BREATHING
• Apnea• Irregular breathing
• Slow breathing • Agonal gasp
• Paradoxical breathing
• Grunting
• Stridor at rest
• Suprasternal retraction
• Tachypnea
• Chest indrawing
• Retraction of
accessory muscles
• Flared nostrils
• Normal

40. !!
!! Trẻ có bệnh lý thần kinh cơ  các dấu hiệu trên
không rõ ràng !!
!! RF II: Ửng da, nhức đầu   NT, M, HA, lú lẫn
 Phù gai thị, hôn mê !!

41. E EFFICACY OF BREATHING
Chẩn đoán suy hô hấp

42.  Chest expansion
 Air entry
 Pulse oximetry
 ABG
E EFFICACY OF BREATHING

43. Chest expansion
 Liên quan mật thiết đến thể tích khí lưu thông
 Bất đối xứng  ? TKMP
Mảng sườn
di động

44. Pulse Oxymetry
 Cơ chế hoạt động
 Hemoglobin liên kết oxy và hemoglobin khử có mức
hấp thụ ánh sáng có bước sóng khác nhau thì khác
nhau
 Dựa trên mức độ hấp thụ 2 ánh sáng của máu  tính
được độ bão hòa oxy
 Nhược điểm
 Phụ thuộc nồng độ Hb (< 5g/dL)
 Phụ thuộc độ cản quang của vật ánh sáng đi qua
 Ảnh hưởng của cử động
 Hb bất thường
 Độ chính xác kém khi < 75%
 Kỹ thuật đo

45. Pulse oxymetry
 Tương quan SaO2 và PaO2
 SpO2 <97% bất thường (tuỳ
hoàn cảnh )
 SpO2 < 90% thiếu oxy mô
nặng
 SpO2 90-95% + thở nhanh:
thiếu oxy mô ±

46. ABG

47. ABG

48. ABG

50. A-a Gradient
 Khuynh áp A-a: Sự chênh lệch áp suất phần giữa
khí trong phế nang và mao mạch
 Thể hiện qua chỉ số P(A-a)O2: P(A-a)O2: giá trị
bình thường
< 20mmHg/khí trời
< 65mmHg với FiO2 100%
 Giúp gợi ý nguyên nhân suy hô hấp ( V/Q và Shunt)

51. ABG

53. E EFFECTS OF RESPIRATORY INADEQUACY
Chẩn đoán suy hô hấp

54.  Heart rate
 Skin color
 Mental status
E EFFECTS OF RESPIRATORY INADEQUACY

55. PEDIATRIC HEART RATES
Ages Heart rates
Newborn ≥ 160 beats/min
2-month to < 2-year old ≥ 140 beats/min
2-year old to < 5-year old ≥ 120 beats/min
≥ 5-year old ≥ 100 beats/min
BACK

56. Chẩn đoán nguyên nhân

57. Respiratory
failure
Respiratory Circulation
Nervous
system
Chest wall
Upper Airway Lower Airway
• Stridor
• Hoarse
• Suprasternal
retraction
• Wheezing
• Rales
• Subcostal
retraction
• Past medical
history of
CHD
• PAH, HF,
Cyanotic
episodes
• Past
medical
history of
ND
• SMA,
Cerebral
palsy,
Encephalitis
• HSV,
accidents
Chẩn đoán nguyên nhân

58. CROUP EPIGLOTTITIS PHARYNGEAL
ABCESS
LARYNGEAL
DIPTHERIA
FOREIGN BODY
ASPIRATION
Onset Gradually
(1 – 3 days)
Suddenly
(a few hours)
Gradually Suddenly Suddenly
Overall condition Good Bad Bad Bad Good
Fever Mild Severe Severe Severe No
Throat pain No Yes Yes Yes 
Unable to drink No Yes
(Saliva secretion)
Yes Yes No
Specific signs Body leans
forward, head
tilts
Pseudo-
membrane
Asp. syndrome
UPPER AIRWAY OBSTRUCTION

59. PNEUMONIA BRONCHIOLITIS ASTHMA FOREIGN BODY
ASPIRATION
Age Unknown < 3yo, most < 6 mo >6 mo, most > 18mo When being able to
touch or grap things
Past medical history
of recurrent
wheezing
 < 2 times ≥ 2 times 
Significant clinical
findings
Fever, Cough,
Tachypnea, Crackles
Wheezing
Rhonchi
Wheezing
Rhonchi
Wheezing
Rhonchi
Significant laboratory
findings
Opacities Air trapping
bilaterally
Air trapping
bilaterally
Air trapping
unilaterally
Response to
bronchial
vasodilation
No No Yes No
LOWER AIRWAY

60. Nhìn hình đoán bệnh

66.  Không bắt nằm
 Không khám họng
 Không kích thích
  mời TMH

69.  Steeple Sign

70. Khái quát điều trị suy hô hấp

71. PRINCIPLE
ÁNBD
SJNFK
JDF
• Airway clearance
• Maintain oxygen supply
• Maintain oxygen transportation
• Decrease demand
• Energy supply
• Treat the root cause(s)

72. Respiratory
failure
Airway clearance
Nasal cannula

73. Airway Clearance

75. Airway Clearance

78. Respiratory
failure
Airway clearance
Nasal cannula
Nasal cannula
Indication of
NCPAP?
NCPAP
Bag – valve –
mask
Endotracheal
intubation

79. CHÆ ÑÒNH THÔÛ OXYGEN
CHÆ ÑÒNH DÖÏA TREÂN LAÂMSAØNG ( WHO ) :
 Chæ ñònh tuyeät ñoái :
1. Tímtaùi trung öông
2. Libì – khoù ñaùnhthöùc
 Chæ ñònh töông ñoái :
3. Thôû nhanh> 70 laàn/ phuùt
4. Thôû co loõm ngöïc naëng
5. Ñaàugaät guø theo nhòp thôû
6. Reân ró
7. Vaätvaõ kíchthích – Naèm yeân sau khithôû oxygen

80. CHỈ ĐỊNH NCPAP
 Cơn ngừng thở sơ sinh non tháng:
tránh xẹp đường hô hấp trên và
kích thích trung tâm hô hấp.
 Bệnh màng trong.
 Ngạt nước.
 Phù phổi, ARDS ,TDMP.
 Viêm phổi hít phân su.
 Viêm phổi thất bại với oxy canuyn
tối đa 6lit/phút, BN còn:
 Thở nhanh > 70l/p
 Co lõm ngực nặng
 Tím tái hoặc SaO2<90% hoặc
PaO2< 60mmHg
 Viêm tiểu phế quản
 Xẹp phổi do tắc đàm
 Dập phổi do chấn thương ngực
 Hậu phẫu ngực: giảm độ giãn nở
phổi do giảm hoạt động cơ liên sườn
và cơ hoành.
 Cai máy thở: eCPAPnCPAP

81. Chỉ định NKQ

83. Biến chứng thở oxy
 Viêm loét mũi
 Tắc sonde
 Nhiễm trùng
 Chướng bụng
 Vỡ phế nang
 Ngộ độc oxy: ARDS, xẹp phổi, sơ hóa võng mạc, xơ
phổi, loạn sản phế quản phổi
 Ngừng thở ở trẻ suy hô hấp mạn

84. Kết luận
 Suy hô hấp rất hay gặp ở trẻ em với tỉ lệ tử vong, biến chứng cao
 Đòi hỏi xử trí nhanh và kịp thời
 Vấn đề xác định nguyên nhân không phải là ưu tiên hàng đầu

85. Tài liệu tham khảo
1. Fleisher & Ludwig’s Textbook of Pediatric Emergency Medicine 7th Edition , Chapter 66
2. Current Diagnosis Treatment Pediatrics 22nd Edition, Chapter 14
3. Respiratory Failure – Pediatric In Review -
http://pedsinreview.aappublications.org/content/35/11/476
4. Mechanisms of Clinical Signs 2e
5. ABG Made Easy
6. Nelson Textbook of Pediatrics 20Ed,
7. Acute respiratory distress in children_ Emergency evaluation and initial stabilization –
UpToDate
8. Fleisher and Ludwigs 5-Minute Pediatric Emergency Medicine Consult
9. Bài giảng Suy Hô Hấp Y3 – ĐHYD TP.HCM
10. Thực hành lâm sàng Nhi Khoa – Chẩn đoán và xử trí suy hô hấp

87. PEDIATRIC RESPIRATORY RATES
Ages Breathing rates
< 2-month old ≥ 60 beats/min
2-month to < 12 –month old ≥ 50 beats/min
12-month to < 5-year old ≥ 40 beats/min
≥ 5-year old to < 10 year-old ≥ 30 beats/min
≥ 10 year-old ≥ 25 beats/min
BACK

88. Chest Indrawing
BACK

89. Retraction of accessory muscle
UA
LA
Upper airway
accessory muscle
Lower airway
accessory muscle

90. Nasal Flaring
BACK

91. Paradoxical Breathing

92. Abdominal breathing
 Thở bụng: Lồng ngực xẹp, bụng phồng khi hít vào
 Hay gặp ở sơ sinh hay trẻ nhũ nhi ( infancy)
 Ngoài lứa tuổi này  mệt cơ hô hấp
BACK

93. Agonal gasp
BACK