SlideShare a Scribd company logo
1 of 9
Download to read offline
XUAT HUYET BA THANG CUOI THAI KY
TS.BS. Nguyin Thi Thanh Ha
MT,JC TIEU BA.I GIANG
1. Chcin daan phdn bi¢t aU'(/C cac nguyen nhcin tlnrimg gi;ip gay xudt huyit 3 !hang cu6i
thai kjl.
2. Trinh bay diwc nhiing nguy hidm cha 1111~ va thai trang ti'cng nguyen nhcin.
3. Trinh bay diwc nguyen tiic xii' tri cha timg nh6m nguyen nhcin gay xudt huydt trang 3
thcing cu6i thai kjl.
Xuit huy€t 3 thang eu6i thai k:Y ehi€m khoang 2% - 5% tbng s6 thai cy, la m9t tinh tr::ing cfrn
duqe danh gia va XU tri dp eiru nh~m e6 m9t k€t elC t6t eho ca mi:: va thai nhi.
Nhfrng nguyen nhiin giiy xuit huy€t 3 thang cu6i thai k:Y bao g6m:
Nguyen nhcin tlnr<lng gi;ip:
Nhau ti~n d::io.
Nhau bong non.
Chuybn d::i sanh non.
VfJ ru eung.
Nguyen nhan it gi;ip:
VfJ 111leh mau cua banh nhau.
Rach e6 ru eung, iim d::io.
Nhfrng t6n thuong ae6 tU cung, am d).O (bao g6m ca ung thu).
Nhfrng r6i lo).n dong mau b&m sinh.
Khong ro nguyen nhiin (sau khi da lo::ii trir cac nguyen nhiin tren).
NHAU TIEN D~O
Nhau ti€n dIO la m9t dlng b.it thuimg v€ vi tri bam eua banh nhau. Xu.it huy€t do nhau ti~n
d::io la b~nh thuang g?p nhit trong xu.it huy~t 3 thang cu6i thai ky (20% t.it ca de tmang hqp
xufit huy€t tru&e sanh), chi€m tY l~ khoang 0,5% t6ng s6 thai cy.Khoang 70% de tmang hqp
ra huy€t am dlo khong kem dau bmg, 20% e6 kem v6i can go ru cung vii 10% cae truimg
hqp nhau ti€n dIO khong CO tri~u chrng ra huy€t am dIO.
B~nh duqc ch.in doan trong thai k:Y chu y€u dva vao sieu am ho?c ch&n doan luc sanh.
Danh gia ban dflu
N~u b~nh nhiin dang ra mau am d::io nhi~u, edn phai e6 m9t e-kip (bao g6m bac si sim khoa,
bae si giiy me h6i sue vii nfr h9 sinh) ti€p nh~n, danh gia vii xu tri nh~m 6n dinh huy€t d9ng
eho b~nh nhiin.
139
SAN KHOA
dn co it nhfit hai duang truysn tinh m::ich ngo::ii vi I&n d€ cho phep bu dich va mau
nhanh. Trang nhfmg truang hqp co s6c giam th€ tich dn co duang truySn tinh m::ich trung
tam ho?c t6t nhftt la m<)t catheter Swan-Ganz.
ciin danh gia ngay dilu hi~u sinh t6n, luqng mau mfit vii tinh tr::ing tri giac cua b~nh nhan.
ciin ki€m tra tiSn Slr cua b~nh nhan xem co chay mau tru&c day, b~nh ly gan, r6i Io::in
dong mau hay khong.
Khong nen kham am d::io cho d€n khi Io::ii tru nhau tiSn d::io nho sieu am. Sau khi da Io::ii
tn:r nhau tiSn d::io, d?t mo vit co thib an toan d~ chfrn doan Io::ii tru rach hay t6n thuang am d::io,
c6 tlr cung (bao g6m ca ung thu) gay ra chay mau, sau do kham am d::io biing tay d~ ki~m tra
d9 ma cua c6 tt'.r cung.
Lilm xet nghi~m cong thuc mau vii so sanh v&i cong thuc mau tru&c do d€ danh gia luqng
mau mit, m?c du trong truang hqp mfit mau cilp Hct vii Hb co thib khong phan anh dung
luqng mau milt cho d€n khi can hiing n9i moi duqc tai l~p.
Xet nghi~m vS dong - dm mau dn duqc lam bao g6m: d€m s6 luqng ti~u du,
fibrinogen, thoi gian prothrombin, thoi gian partial thromboplastin. Xet nghi~m nhom mau vii
lam phan t'.rng cheo v&i mau dµ tru. N€u Cl)C mau dong khong hinh thilnh ho?c hinh thilnh
nhung khong gifr l::ii duqc thi dn nghI ngay d€n tinh tr::ing dong mau n9i m::ich Ian toa (DIC).
Sieu am la phuang phap quan tr9ng vii chinh xac de chfrn doan nguyen nhan cua xuit
huy€t 3 thang cu6i thai ky. Sieu am khong chi xac dinh vi tri vii d9 trai r<)ng cua banh nhau
ma con danh gia tu6i thai, u&c luqng tr9ng luqng thai nhi vii tiim soat nhfrng hilt thuang cua
thai nhi.
Do tim thai vii can go mcung biing monitoring san khoa d~ Io::ii tru can go chuy~n d::i vii
danh gia sue khoe thai nhi.
Y~u t6 tien lm,rng
Nhilng y€u t6 lam tang nguy ca nhau tiSn d::io bao g6m:
Da san.
MC;! l&n tu6i.
- Da thai.
- TiSn can nhau tiSn d::io (nhfrng b~nh nhan da bi nhau tiSn d::io co 4%-8% nguy ca nhau
tiSn d::io tai phat &I.in mang thai sau).
Phan Io:.ii
Nhau tiSn d;10 duqc phiin·lo::ii dµa vao sr lien quan gifra banh nhau v&i Iii trong c6 tlr cung vii
duqc chia lam b6n lo::ii sau:
140
- Nhau tiJn dc;io trung tdm (haem toan): khi banh nhau che kin hoan toan Iii trong c6 ru
cung. Nhau co th~ barn tlr m?t tru&c tran xu6ng ho?c tlr m?t sau tran Jen che hSt toan
b9 Iii trong c6 tlr cung.
XuM huyet ba thang cu6i thai ky
Nhau ti~n a~o ban trung tdm (ban pluln): khi banh nhau che m<)t phiin 16 trong c6 ru
cung.
Nhau bcim mep: khi mep banh nhau barn sat 16 trong c6 t1'r cung.
Nhau bcim thdp: khi mep Clla banh nhau each 16 trong c6 tlr cung < 2cm (f)6i khi kh6
ch~n doan phan bi~t nhau barn th~p VcJi nhau barn mep nhung sieu am diiu do am dIO
c6 th~ giup ch~n doan phan bi~t).
Stage I
Stage Ill
Phln lofi nhau li~n Ofo:
Type I: Nhau barn thap
Type II: Nhau barn mep
Type Ill: Nhau ti~n d~o ban trung tam
TypelV: Nhau uen a~o trung tam
Hinh 12.1: Phan lo<,1i nhau lien d<,10
(Ngu6n: Chapter 35 Obstetrical Hemorrhage, Williams OBSTETRICS 23rd edition)
141
SAN KHOA
Chila doan
Tri~u ch1lng lam sang kinh iliin c1ia nhau tiin ll(IO
Ra huy~t am dO (do tuai, c6 thb dong CIC ho?c loiing).
Khong kem tri~u chilng dau (6 m(lt thai ky hoan toan binh thm'mg tru&c d6).
Tu6i thai !rung binh aIiln ra huyet am dO dilu tien la #30 tuiln, 1/3 cac tru<'mg hqp ra
huyet am djO tru&c tuiln I@thfr 30.
Sieu lim
Ngay nay hilu nhu cac trucmg hqp nhau ti€n dlo d€u c6 thb duqc chiln doan nha sieu am.
Khoang 4%-6% CaC truang hqp CO thb CO hinh anh nhau ti~n djO tren sieu am tru&c tuiln ]@
thi'.r 20. Do sv hinh thanh dojn du&i tlr cung, banh nhau c6 khuynh hu&ng keo Jen cao, do v~y
90% cac truang hqp nay banh nhau se tro v€ vi tri binh thu&ng atam ca nguy~t thfr 3. Do d6,
nbu nhau ti€n dO duqc ch§n doan tren sieu am trang tam ca nguy~t gifra, ciln phai sieu am ]Ji
vito tuiln I@ thfr 30 - 32 db danh gia lli vi tri banh nhau.
Nhau ti€n d~o trung tam thu<'mg hiem khi tro v€ binh thuang, chi c6 khoang I0% tro v€
binh thuang vao tam ca nguy~t thfr 3.
Sieu am nga bvng c6 thb chiln doan chinh xac 95% cac truang hqp nhau ti€n dw Tuy
nhien neu nhau barn am?t sau vii dilu thai nhi xu6ng thilp, mep du&i banh nhau c6 thb khong
thily ro. Sieu am nga am dO c6 thb chiln doan chinh xac hilu nhu tilt ca cac truang hqp nhau
ti€n djO.
Xfr tri
Khi dii chftn doan xac dinh nhau ti€n dIO, quy~t dinh di€u tri phl,l thu(lc vito tu6i thai vit mfrc
d(l xuilt huyet.
Tl'll'irng h(fp thai non thong
Ml,lC tieu: c6 g~ng gifr db thai tru&ng thimh han nhung khong anh hu&ng den sfrc khoe
nguai m".
Neu ra mau am dIO qua nhi€u anh huong sire khoe nguai m": ciln phai m6 lily thai v&i
bilt kY tu6i thai nao.
Trang tnrang hi;rp ra mau am dIO khong nhi€u va tai phat nhi€u Iiln, b~nh nhiin ciln
duqc nh~p vi~n va n~m nghi ngai du5ng thai. Trang nhiing tru<'mg hqp du5ng thai c6
70% truang hqp Se ra huyet am dIO tai pbat tru&c tuiln ]@ thfr 36 va ciln phai m6 lily
thai. Neu tu6i thai duqc 36 tuiln, nen xac dinh SlJ tru&ng thimh ph6i thai nhi (c6 thb
b~ng ch9c bi) vii m6 lily thai neu ph6i thai nhi dii truang thilnh.
Khi thai t/1/ trmrng thanh
142
Nen m6 lily thai chu d(lng, khong nen cha vilo chuybn dI tv nhien vi nguy ca chay
mau nhi€u anh htr6ng den sfrc khoe vii tinh mJ.ng cua m" (s6c giitm thb tich) vii thieu
mau cho thai nhi.
Xuat huyet ba !hang cuoi thai ky
D6i vai truemg hqp nhau barn th:ip: khong c6 ch6ng chl d!nh sanh nga am dO tuy nhien
vi~c theo doi va giam sat luqng mau chay h€t sue quan tr9ng. N~u tlwc hi~n sanh nga
am dO phai dam bao duy tri huy€t d(mg va tinh trlng SUC kh6e cho Ca 111~ Va con.
Nguy CO" cho m~ vii thai nhi
TY l~ tir vong cho m(f da giam nhi€u t~ong 60 nam qua nr 30% xu6ng con < 1%. Di~u nay la
do ky thuit m6 l:iy thai ding nhu di€u ki~n theo doi cfm thin ngay cang phat tri~n. Tfr vong
!TI(f do bi€n chrng cua m6 l:iy thai hay do chay mau tr di~n nhau barn kh6ng ki~m soat duqc
ngay cang hi€m xay ra. Doi:in duc'i tir cung khong co t6t, d~c bi~t sau m6 l:iy thai ngang do~n
duai tir cung. DIC ciing c6 th~ xay ra do m:it mau qua nhi~u ho~c kem v6i nhau bong non.
Nguy ca chay mau tru6c, trong luc sanh ho~c ca hai viin con de dQa b~nh nhan bi nhau
ti~n di:io. Chay mau c6 th~ tr:im tr9ng han n€u c6 kem them nhau cai rang luqc ho~c do ttr
cung. Nhau cai rang luge la Sl,f bam b:it thuang cua banh nhau vao lc'p ca tr cung do Sr khi~m
khuy€t cua lap mang d~m (thi€u viing lc'p Nitabuch). Si,r bam b:it tlmang nay c6 th~ chi la tren
b€ m~t (accreta), ho~c gai nhau xam I.in m(lt ph:in vao lap ca tir cung (increta), hay d€n lop
thanh mi:ic tir cung (percreta). 2/3 nhfrng truang hQp nay dn phai ciit tlr cung. Ti~n sr da c6
phiiu thuit tren tlr cung la y€u t6 nguy ca cua nhau cai rang luge. Nhfrng trnang hqp c6 ti~n
sir m6 !:iy thai thi nguy ca bi nhau cai rang luqc la 25%.
Nhau ti€n d~o se c6 tien luqng sanh non do d6 c6 nhi~u nguy ca cho thai nhi. Nha si,r phat
tri~n cua nganh san khoa vii nhi sa sinh, tlr su:it chu sinh cho tre non !hang da giam xu6ng
trong nhfrng thip nien g:in day. Ty l~ ngoi thai b:it thuong trong nhau ti~n dlo la 30%.
Binh thlF<'mg
Jncreta (17%)
Ca t(r cung
Percreta (5%)
Hinh12.2: Nhau cai rang IU'9'C
(Nguon: Chapter 35 Obstetrical Hemorrhage, Williams OBSTETRICS 23rd edition)
143
SAN KHOA
NHAU BONG NON
Nhau bong non la tinh tr~ng nhau bong s6m truck khi thai nhi duqc s6 ra ngoai, xay ra trong
ba thang cu6i cua thai J<Y. Nhau bong non la m(>t biSn chi'.mg san khoa chiSm 0,5% dSn 1,5%
trong tAt ca cac thai kY (1/120 cu(>c sanh). Nhau bong non n~ng gay ru vong cho tre so sinh
chiSm khoang 1/500 cu(>c sanh.
Y~u tb nguy CO" ciia nhau bong non
Mc:: bi tang huySt ap.
Ti~n can nhau bong non aldn mang thai tnr&c.
ChAn thuang.
Ch9c rut nu&c Bi qua nhanh va nhi~u trong tnr6ng hqp da Bi.
Oi vfJ non.
Day r6n ng~n.
Su dµng thu6c la.
ThiSu folate.
Y~u tb tien hrQ'llg
Nhiing ySu tB lien quan lam tang ry l~ nhau bong non duqc ghi nh~n atren. Nhiing ySu t6
nguy ca thuang thAy nhAt la me:: bi tang huySt ap, co th~ la tang huySt ap m~n hay ti~n san
gi~t. Nguy ca nhau bong non tai phat kha cao: 10% sau l ldn va 25% sau 2 ldn.
B
Hinh 12.3: Nhau bong non. A: c6 chay mau ra ngoai- B: chay mau trong
(Nguon: Yinka Oyelese, MD, and Cande V. Ananth, PhD, MPH, OBSTETRICS & GYNECOLOGY,
Placental Abruption, VOL. 108, NO. 4, OCTOBER 2006, page 1006)
144
Xuat huy~t ba thang cubi thai ky
Sinh b~nh hqc
Ban diiu banh nhau bi bong ra do Sf xuftt huy@t trong mimg rJng can ban tIO thimh m(lt kh6i
mau wtrong mimg ll,mg. K@t qua la sv b6c tach ci:ia mitng ll,mg ra kh6i lop can ban d~n t&i si.r
b6c tach banh nhau vii chay mau nhi~u hon. Banh nhau bi chen ep khi~n mo nhau bi ht1y ho:;ii.
Nguyen nhiin gay kh6i phat Sf b6c tach banh nhau v~n chua ro. N6 c6 th~ do m(lt di~m y~u c6
hfru ho(ic bfrt thucmg Clla cac tieu d(lng mjch xo~n. Mau chay ra c6 th~ di chuyen len phia tren
day tlr cung vii bi gifr !Ii trong long tlr cung ho~c di chuy€n xu6ng du6i c6 tlr cung vii chay ra
ngoai.
Chiin doan vii di~u tri
Tren lam sang, chfin doan nhau bong non dva vito tri¢u chirng ra mau am dlo (den, loang,
khorig dong) vii dau bi.mg.Con co tlr cung cuimg tinh (tang ca v~ tiin s6 lfrn bien d(l) vii tang
tnrang Ive ca ban. Tuy nhien tri~u chirng cua nhau bong non rfrt thay d6i. D5u hi~u thuong
thfty nhftt la ra huyet am dIO chiem 80% cac truimg hqp nhau bong non
C6 m(lt s6 tnr&ng hqp nhau bong non khong ghi nh~n can co tlr cung bftt thuong: dau
bi.mg nhung tlr cung m~m g?p trong 66% cac tnr&ng hqp, suy thai 60%, can co cu0ng tfnh va
tang tnrong Ive ca tlr cung 34%, thai chet 15%.
Chfin doan nhau bong non chu y@u dfa vao lam sang. Sieu am chi c6 the phat hi~n duqc
2% cac tnr&ng hqp. Bai vi nhau bong non c6 th~ cimg t6n tli v6i nhau ti€n dlo do d6 sieu am
giup loli trir ch~n doan nhau ti€n dIO.
Xir tri m(lt tnr&ng hqp nhau bong non bao gbm:
Duy tri huy@t d(lng cua nguoi m~.
- Theo doi tim thai.
- ThIC hi~n m(lt lor;it nhfrng danh gia v€ cong thirc mau va chirc nang dong mau.
L~p duong truy€n finh mjch vii chu~n bi s~n sang mau va cac thitnh phiin Clla mau d~
liuy~n khi dn. Nen truy€n hbng du l~ng neu c6 chi djnh.
Cac thu6c giam co khong duqc khuy@n cao sir di.mg trong di€u tri nhau bong non. Can
co tlr cung phai dugc duy tri d~ dam bao ki~m soat chay mau sau sanh ho~c ft nhfit
ciing kiem soat chay mau cho den khi hoan thanh vi~c c~t ru cung (neu dn).
.+ dn giam sat ch~t che tinh trjng SUC khoe ca 111~ va thai nhi Vi Sf nguy hi@m den tinh
mjng cho ca hai c6 th€ di€n ti~n m(lt each nhanh ch6ng.
Nguy cO' cho m~ vii thai
Nhau bong non lam thi@u oxy cho thai nhi, th~m chi c6 the dfrn den tlr vong cho thai nhi. Tir
suit chu sinh trong nhau bong non Iii 35% vii chi6m 15% cac tnr&ng hqp thai ch6t luu a3
thang cu6i cua thai ky. 15% nhfrng tre s6ng s6t bi cac di chirng v~ thiin kinh.
Nhau bong non la nguyen 11han gay DIC thuong g?p nh5t trong thai ky. Nguyen nhiin lit
do Sf ph6ng thich cua thromboplastin tir Sf b6c tach cua banh nhau vilo h~ tuiin l10a11. DIC
145
SAN KHOA
chi€m 20% cac truimg hqp vii la bi€n chilng thuimg g~p nh~t trong truimg hqp nhau bong non
th~ n~ng. S6c giam th~ tfch, suy th~n dp do xuftt huy€t nhi€u c6 thS g~p trong truimg hQ'Jl
nhau bong non th~ n~ng vii tinh trang m~t mau khong duqc danh gia dung vit th~m chi c6 th~
gay hl)i chilng Sheehan (vo kinh do ho?i tir tuy€n yen 6 ngu6i m(f sau sanh).
VO TU CUNG
Vi'J tir cung lit tinh tr(ng rach hoitn toan cac lap ca cua tir cung vit cu6i cimg lit ml)t phfrn hay
toitn bl) thai nhi bj t6ng vao trong 6 bi,mg. Tfrn sufrt cua va tir cung la 0,5%.Va tir cung c6 thS
xay ra tv nhien, sau ml)t ch§.n thuang hay tren mQt S(fo m6 1§.y thai lfrn tru6c.
Va tir cung tren b~nh nhiin c6 S:O m6 1§.y thai lfrn tru6c g~p trong 40% cac truimg hqp.
V6i S:O m6 ngang do?n du6i tir cung thi nguy ca va tir cung < 1%, trong khi n€u S(;:O m6 d9c
thiin thi nguy ca tang Jen 4% den 7%.
60% cac truimg hqp va tir cung xay ra tren nhiing tir cung khong c6 s(fo m6 cii.
Chiin doan va di~u trj
Tri~u chilng cua va tir cung r§.t thay d6i. D6i v6i tir cung khong c6 st;:o cii c6 thS di@n ti€n qua
hai giai do(n:
Dra viJ tu·cung
Thai ph1,1 b6n ch6n, lo l~ng, tho nhanh, kich dl)ng vii nhjp tim nhanh.
Can co cuimg tfnh (tang ca tfrn s6 vii cm'mg dl) nhung truang li,rc ca ban v~n binh thuimg).
Tir cung c6 hinh d?ng qua bfru: doi:tn du6i tir cung keo dai t6i r6n, gifra phfrn than va doi:tn
du6i tir cung c6 vong th~t (d~u hi~u vong Band!) c6 thS quan sat tren thanh b1,1ng. Hai day
ch~ng tron 6 hai ben cua tir cung ciing nhu sqi day dan (d§.u hi~u Fromme!) c6 thS sa duqc
qua thanh b1,1ng.
Tim thai bi suy.
Kham am d?o: c6 thS ghi nh~n tinh tr?ng b§.t xilng dfru cMu (bu6u huy€t thanh, ch6ng
xuang, l9t b§.t d6i xilng...). C6 thS c6 huy€t am di:to do tuai, dong c1,1c luqng nhi€u ho~c it.
Doi khi khong c6 xu§.t huy€t am d(IO.
Vo· tir cung
Tri~u chilng diSn hinh cua va tir cung la dau b1,1ng dfr dl)i, d(t ngl)t c6 ml)t can dau ch6i
sau d6 can dau se Ian toa... lam cho b~nh nhiin lim dfin va c6 thS ra mau am di:to do tuai (it
ho~c nhi€u).
146
Tri~u chilng cua shoch m§.t mau.
Tir cung khong con can co.
Tri~u chilng suy thai thuimg th§.y ho~c thai ch€t.
Co th@ sa th§.y cac phfrn cua thai nhi qua thanh b1,1ng.
Xuat huyllt ba thang cu6i thai ky
Kham am dIO CO th~ kMng SO thiy ngoi thai, huy~t am d[O nhi~u, dci tuoi, dong C~IC.
Khi nghi nga va tlr cung din ti~n himh phfru thuat ngay tfrc thi. Trong hiu h6t cac tnrirng
hgp phfo tlmat c~t ttr cung hoim toan la phuong phap dugc Iva ch9n m?c du phftu thuat bao
t6n tu cung lu6n lu6n dugc xem xet trong nhfrng trui:rng hgp b~nh nhan tre tu6i, chua di1 con.
Nguy CO' cho mt; vii thai nhi
Xu tri cham tr~ co th6 nguy hi~m d~n tinh m(mg cho ca m~ vii thai nhi. Nguy co chu ySu cho
nguai m~ la xuiit huySt va shock. M?c dt1 hi~n nay nguy co ttr vong m~ < 1%, nhung nSu chfin
doan va diSu tri khong kip thO-i thi tlr vong la h?u qua tilt ySu. NSu can thi~p kip thO-i se lam
giam b~nh suiit vii tlr suiit cho tre. M?c du v?y nhung tlr suiit chu sinh v~n con kha cao khoang
30%. N~u tre s6ng sot se co nhfrng du chrng th~n kinh !au dili v€ sau xiiy ra trong khoiing
10% cac tru&ng hgp.
XUAT HUYET TU THAI NHI
Va m11ch mau day r6n thai nhi la m(>t bi~n chrng hi~m g?p, chi~m khoimg 0,I% d6n 0,8% cac
thaiey.
£>6 chiin doan xuit huy~t tlr thai nhi co th~ tlwc hi~n Apt test: !fry mau chay ra ru am dilo
cho vao m(>t 6ng nghi~m, d6 them nu6c vao. Nuoc se ly giai b6ng diu va phong thich
hemoglobin. Them vao lml KOH va danh gia k€t qua, n~u chuy~n sang rnau nau thi do la
mau m~. N~u vfo giCi mau dci thi do la mau cua thai nhi (vi KOH kh6ng lam bi~n tfnh
hemoglobin cua thai nhi).
Chay mau Clla thai nhi thuimg xay ra khi day r6n bam mang, co nghfa la cac nwch mau
cua day r6n barn vao gifra mang 6i vii mang d~m, 6 ria cua banh nhau thay vi barn vao trung
tam cua banh nhau. TY l~ day r6n barn rnang xay ra khoang 1% trong don thai, 10% trong
song thai vii 50% song tam thai.
N~u cac m11ch mau tren mimg nhau di ngang qua 16 cb tr cung thi gQi la mjcl1 mau ti~n
d110. Tyl~ m11ch mau ti~n d110 khoang 1/5.000 thai ky. Day r6n bam mang co nguy co va cac
m11ch mau cao nhiit khi ill<:JCh mau di ngang qua 16 cb tlr cung. Va m<:Jch mau cua thai nhi la
m(>t chi djnh mb lily thai clip cliu. TU vong elm sinh trong nwch mau tiSn d110 la 50%, tang len
75% n€u va 111ICh mau ti€n d<:JO.
TAI LI¢U THAM KHAO
I. Yinka Oyelese, Cande V. Ananth: Thid-Trimester Bleeding, p. 207-210. Obstetrics and
Gynecology. .
2. Hacker & Moore's Essentials of Obstetrics and Gynecology 51
h edition, Chapter 10:
Obstetric Hemorrhage and Puerperal Sepsis, pl28-138.
3. Fundamentals of Obstetrics and Gynaecology, Chapter 13: Antepartum haemo1Thage,
page 113-116.
147

More Related Content

What's hot

U XƠ TỬ CUNG
U XƠ TỬ CUNGU XƠ TỬ CUNG
U XƠ TỬ CUNGSoM
 
ỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐI
ỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐIỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐI
ỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐISoM
 
SUY THAI CẤP
SUY THAI CẤPSUY THAI CẤP
SUY THAI CẤPSoM
 
VỠ TỬ CUNG
VỠ TỬ CUNGVỠ TỬ CUNG
VỠ TỬ CUNGSoM
 
Ối vỡ sớm, ối vỡ non
Ối vỡ sớm, ối vỡ nonỐi vỡ sớm, ối vỡ non
Ối vỡ sớm, ối vỡ nonVõ Tá Sơn
 
HƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNG
HƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNGHƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNG
HƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNGSoM
 
Vàng da sơ sinh
Vàng da sơ sinhVàng da sơ sinh
Vàng da sơ sinhNguyen Khue
 
SINH LÝ CHUYỂN DẠ
SINH LÝ CHUYỂN DẠSINH LÝ CHUYỂN DẠ
SINH LÝ CHUYỂN DẠSoM
 
KHÁM THAI
KHÁM THAIKHÁM THAI
KHÁM THAISoM
 
THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGR
THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGRTHAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGR
THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGRSoM
 
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TO
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TOKHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TO
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TOSoM
 
tiếp cận triệu chứng ói ở trẻ em
tiếp cận triệu chứng ói ở trẻ emtiếp cận triệu chứng ói ở trẻ em
tiếp cận triệu chứng ói ở trẻ emThanh Liem Vo
 
Bệnh màng trong
Bệnh màng trongBệnh màng trong
Bệnh màng trongMartin Dr
 
CHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNG
CHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNGCHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNG
CHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNGSoM
 
DỌA SANH NON
DỌA SANH NONDỌA SANH NON
DỌA SANH NONSoM
 
BỆNH ÁN NHI KHOA
BỆNH ÁN NHI KHOABỆNH ÁN NHI KHOA
BỆNH ÁN NHI KHOASoM
 
XÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN
XÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUANXÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN
XÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUANSoM
 
TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EM
TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EMTIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EM
TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EMSoM
 
SỎI TÚI MẬT
SỎI TÚI MẬTSỎI TÚI MẬT
SỎI TÚI MẬTSoM
 
VIÊM RUỘT THỪA CẤP
VIÊM RUỘT THỪA CẤPVIÊM RUỘT THỪA CẤP
VIÊM RUỘT THỪA CẤPSoM
 

What's hot (20)

U XƠ TỬ CUNG
U XƠ TỬ CUNGU XƠ TỬ CUNG
U XƠ TỬ CUNG
 
ỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐI
ỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐIỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐI
ỐI VỠ NON - NHIỄM TRÙNG ỐI
 
SUY THAI CẤP
SUY THAI CẤPSUY THAI CẤP
SUY THAI CẤP
 
VỠ TỬ CUNG
VỠ TỬ CUNGVỠ TỬ CUNG
VỠ TỬ CUNG
 
Ối vỡ sớm, ối vỡ non
Ối vỡ sớm, ối vỡ nonỐi vỡ sớm, ối vỡ non
Ối vỡ sớm, ối vỡ non
 
HƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNG
HƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNGHƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNG
HƯỠNG TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN KHỐI U BUỒNG TRỨNG
 
Vàng da sơ sinh
Vàng da sơ sinhVàng da sơ sinh
Vàng da sơ sinh
 
SINH LÝ CHUYỂN DẠ
SINH LÝ CHUYỂN DẠSINH LÝ CHUYỂN DẠ
SINH LÝ CHUYỂN DẠ
 
KHÁM THAI
KHÁM THAIKHÁM THAI
KHÁM THAI
 
THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGR
THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGRTHAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGR
THAI CHẬM TĂNG TRƯỞNG TRONG TỬ CUNG IUGR
 
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TO
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TOKHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TO
KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN GAN TO
 
tiếp cận triệu chứng ói ở trẻ em
tiếp cận triệu chứng ói ở trẻ emtiếp cận triệu chứng ói ở trẻ em
tiếp cận triệu chứng ói ở trẻ em
 
Bệnh màng trong
Bệnh màng trongBệnh màng trong
Bệnh màng trong
 
CHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNG
CHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNGCHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNG
CHUYỂN DẠ BẤT THƯỜNG
 
DỌA SANH NON
DỌA SANH NONDỌA SANH NON
DỌA SANH NON
 
BỆNH ÁN NHI KHOA
BỆNH ÁN NHI KHOABỆNH ÁN NHI KHOA
BỆNH ÁN NHI KHOA
 
XÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN
XÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUANXÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN
XÁC ĐỊNH TUỔI THAI VÀ CÁC VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN
 
TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EM
TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EMTIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EM
TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI TIM BẨM SINH Ở TRẺ EM
 
SỎI TÚI MẬT
SỎI TÚI MẬTSỎI TÚI MẬT
SỎI TÚI MẬT
 
VIÊM RUỘT THỪA CẤP
VIÊM RUỘT THỪA CẤPVIÊM RUỘT THỪA CẤP
VIÊM RUỘT THỪA CẤP
 

More from SoM

Hấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột nonHấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột nonSoM
 
Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy SoM
 
Điều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấpĐiều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấpSoM
 
Quá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khíQuá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khíSoM
 
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docxCÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docxSoM
 
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết ápCác yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết ápSoM
 
Điều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của timĐiều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của timSoM
 
Chu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của timChu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của timSoM
 
Nhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesusNhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesusSoM
 
Cấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầuCấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầuSoM
 
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào SoM
 
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfbệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfSoM
 
hen phế quản.pdf
hen phế quản.pdfhen phế quản.pdf
hen phế quản.pdfSoM
 
cơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdfcơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdfSoM
 
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfđợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfSoM
 
khó thở.pdf
khó thở.pdfkhó thở.pdf
khó thở.pdfSoM
 
các test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdfcác test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdfSoM
 
ngất.pdf
ngất.pdfngất.pdf
ngất.pdfSoM
 
rung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdfrung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdfSoM
 
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdfđánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdfSoM
 

More from SoM (20)

Hấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột nonHấp thu của ruột non
Hấp thu của ruột non
 
Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy Điều hòa dịch tụy
Điều hòa dịch tụy
 
Điều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấpĐiều hòa hô hấp
Điều hòa hô hấp
 
Quá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khíQuá trình trao đổi và vận chuyển khí
Quá trình trao đổi và vận chuyển khí
 
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docxCÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
CÂU HỎI ÔN TẬP THI TAY NGHỀ BÁC SĨ TRẺ NĂM 2022.docx
 
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết ápCác yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
Các yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp
 
Điều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của timĐiều hòa hoạt động của tim
Điều hòa hoạt động của tim
 
Chu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của timChu kỳ hoạt động của tim
Chu kỳ hoạt động của tim
 
Nhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesusNhóm máu hệ rhesus
Nhóm máu hệ rhesus
 
Cấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầuCấu trúc và chức năng của hồng cầu
Cấu trúc và chức năng của hồng cầu
 
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
Vận chuyển vật chất qua màng tế bào
 
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfbệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
 
hen phế quản.pdf
hen phế quản.pdfhen phế quản.pdf
hen phế quản.pdf
 
cơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdfcơn hen cấp.pdf
cơn hen cấp.pdf
 
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdfđợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.pdf
 
khó thở.pdf
khó thở.pdfkhó thở.pdf
khó thở.pdf
 
các test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdfcác test chức năng phổi.pdf
các test chức năng phổi.pdf
 
ngất.pdf
ngất.pdfngất.pdf
ngất.pdf
 
rung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdfrung nhĩ.pdf
rung nhĩ.pdf
 
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdfđánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
đánh gia nguy cơ tim mạch cho phẫu thuật.pdf
 

XUÂT HUYẾT BA THÁNG CUỐI THAI KỲ

  • 1. XUAT HUYET BA THANG CUOI THAI KY TS.BS. Nguyin Thi Thanh Ha MT,JC TIEU BA.I GIANG 1. Chcin daan phdn bi¢t aU'(/C cac nguyen nhcin tlnrimg gi;ip gay xudt huyit 3 !hang cu6i thai kjl. 2. Trinh bay diwc nhiing nguy hidm cha 1111~ va thai trang ti'cng nguyen nhcin. 3. Trinh bay diwc nguyen tiic xii' tri cha timg nh6m nguyen nhcin gay xudt huydt trang 3 thcing cu6i thai kjl. Xuit huy€t 3 thang eu6i thai k:Y ehi€m khoang 2% - 5% tbng s6 thai cy, la m9t tinh tr::ing cfrn duqe danh gia va XU tri dp eiru nh~m e6 m9t k€t elC t6t eho ca mi:: va thai nhi. Nhfrng nguyen nhiin giiy xuit huy€t 3 thang cu6i thai k:Y bao g6m: Nguyen nhcin tlnr<lng gi;ip: Nhau ti~n d::io. Nhau bong non. Chuybn d::i sanh non. VfJ ru eung. Nguyen nhan it gi;ip: VfJ 111leh mau cua banh nhau. Rach e6 ru eung, iim d::io. Nhfrng t6n thuong ae6 tU cung, am d).O (bao g6m ca ung thu). Nhfrng r6i lo).n dong mau b&m sinh. Khong ro nguyen nhiin (sau khi da lo::ii trir cac nguyen nhiin tren). NHAU TIEN D~O Nhau ti€n dIO la m9t dlng b.it thuimg v€ vi tri bam eua banh nhau. Xu.it huy€t do nhau ti~n d::io la b~nh thuang g?p nhit trong xu.it huy~t 3 thang cu6i thai ky (20% t.it ca de tmang hqp xufit huy€t tru&e sanh), chi€m tY l~ khoang 0,5% t6ng s6 thai cy.Khoang 70% de tmang hqp ra huy€t am dlo khong kem dau bmg, 20% e6 kem v6i can go ru cung vii 10% cae truimg hqp nhau ti€n dIO khong CO tri~u chrng ra huy€t am dIO. B~nh duqc ch.in doan trong thai k:Y chu y€u dva vao sieu am ho?c ch&n doan luc sanh. Danh gia ban dflu N~u b~nh nhiin dang ra mau am d::io nhi~u, edn phai e6 m9t e-kip (bao g6m bac si sim khoa, bae si giiy me h6i sue vii nfr h9 sinh) ti€p nh~n, danh gia vii xu tri nh~m 6n dinh huy€t d9ng eho b~nh nhiin. 139
  • 2. SAN KHOA dn co it nhfit hai duang truysn tinh m::ich ngo::ii vi I&n d€ cho phep bu dich va mau nhanh. Trang nhfmg truang hqp co s6c giam th€ tich dn co duang truySn tinh m::ich trung tam ho?c t6t nhftt la m<)t catheter Swan-Ganz. ciin danh gia ngay dilu hi~u sinh t6n, luqng mau mfit vii tinh tr::ing tri giac cua b~nh nhan. ciin ki€m tra tiSn Slr cua b~nh nhan xem co chay mau tru&c day, b~nh ly gan, r6i Io::in dong mau hay khong. Khong nen kham am d::io cho d€n khi Io::ii tru nhau tiSn d::io nho sieu am. Sau khi da Io::ii tn:r nhau tiSn d::io, d?t mo vit co thib an toan d~ chfrn doan Io::ii tru rach hay t6n thuang am d::io, c6 tlr cung (bao g6m ca ung thu) gay ra chay mau, sau do kham am d::io biing tay d~ ki~m tra d9 ma cua c6 tt'.r cung. Lilm xet nghi~m cong thuc mau vii so sanh v&i cong thuc mau tru&c do d€ danh gia luqng mau mit, m?c du trong truang hqp mfit mau cilp Hct vii Hb co thib khong phan anh dung luqng mau milt cho d€n khi can hiing n9i moi duqc tai l~p. Xet nghi~m vS dong - dm mau dn duqc lam bao g6m: d€m s6 luqng ti~u du, fibrinogen, thoi gian prothrombin, thoi gian partial thromboplastin. Xet nghi~m nhom mau vii lam phan t'.rng cheo v&i mau dµ tru. N€u Cl)C mau dong khong hinh thilnh ho?c hinh thilnh nhung khong gifr l::ii duqc thi dn nghI ngay d€n tinh tr::ing dong mau n9i m::ich Ian toa (DIC). Sieu am la phuang phap quan tr9ng vii chinh xac de chfrn doan nguyen nhan cua xuit huy€t 3 thang cu6i thai ky. Sieu am khong chi xac dinh vi tri vii d9 trai r<)ng cua banh nhau ma con danh gia tu6i thai, u&c luqng tr9ng luqng thai nhi vii tiim soat nhfrng hilt thuang cua thai nhi. Do tim thai vii can go mcung biing monitoring san khoa d~ Io::ii tru can go chuy~n d::i vii danh gia sue khoe thai nhi. Y~u t6 tien lm,rng Nhilng y€u t6 lam tang nguy ca nhau tiSn d::io bao g6m: Da san. MC;! l&n tu6i. - Da thai. - TiSn can nhau tiSn d::io (nhfrng b~nh nhan da bi nhau tiSn d::io co 4%-8% nguy ca nhau tiSn d::io tai phat &I.in mang thai sau). Phan Io:.ii Nhau tiSn d;10 duqc phiin·lo::ii dµa vao sr lien quan gifra banh nhau v&i Iii trong c6 tlr cung vii duqc chia lam b6n lo::ii sau: 140 - Nhau tiJn dc;io trung tdm (haem toan): khi banh nhau che kin hoan toan Iii trong c6 ru cung. Nhau co th~ barn tlr m?t tru&c tran xu6ng ho?c tlr m?t sau tran Jen che hSt toan b9 Iii trong c6 tlr cung.
  • 3. XuM huyet ba thang cu6i thai ky Nhau ti~n a~o ban trung tdm (ban pluln): khi banh nhau che m<)t phiin 16 trong c6 ru cung. Nhau bcim mep: khi mep banh nhau barn sat 16 trong c6 t1'r cung. Nhau bcim thdp: khi mep Clla banh nhau each 16 trong c6 tlr cung < 2cm (f)6i khi kh6 ch~n doan phan bi~t nhau barn th~p VcJi nhau barn mep nhung sieu am diiu do am dIO c6 th~ giup ch~n doan phan bi~t). Stage I Stage Ill Phln lofi nhau li~n Ofo: Type I: Nhau barn thap Type II: Nhau barn mep Type Ill: Nhau ti~n d~o ban trung tam TypelV: Nhau uen a~o trung tam Hinh 12.1: Phan lo<,1i nhau lien d<,10 (Ngu6n: Chapter 35 Obstetrical Hemorrhage, Williams OBSTETRICS 23rd edition) 141
  • 4. SAN KHOA Chila doan Tri~u ch1lng lam sang kinh iliin c1ia nhau tiin ll(IO Ra huy~t am dO (do tuai, c6 thb dong CIC ho?c loiing). Khong kem tri~u chilng dau (6 m(lt thai ky hoan toan binh thm'mg tru&c d6). Tu6i thai !rung binh aIiln ra huyet am dO dilu tien la #30 tuiln, 1/3 cac tru<'mg hqp ra huyet am djO tru&c tuiln I@thfr 30. Sieu lim Ngay nay hilu nhu cac trucmg hqp nhau ti€n dlo d€u c6 thb duqc chiln doan nha sieu am. Khoang 4%-6% CaC truang hqp CO thb CO hinh anh nhau ti~n djO tren sieu am tru&c tuiln ]@ thi'.r 20. Do sv hinh thanh dojn du&i tlr cung, banh nhau c6 khuynh hu&ng keo Jen cao, do v~y 90% cac truang hqp nay banh nhau se tro v€ vi tri binh thu&ng atam ca nguy~t thfr 3. Do d6, nbu nhau ti€n dO duqc ch§n doan tren sieu am trang tam ca nguy~t gifra, ciln phai sieu am ]Ji vito tuiln I@ thfr 30 - 32 db danh gia lli vi tri banh nhau. Nhau ti€n d~o trung tam thu<'mg hiem khi tro v€ binh thuang, chi c6 khoang I0% tro v€ binh thuang vao tam ca nguy~t thfr 3. Sieu am nga bvng c6 thb chiln doan chinh xac 95% cac truang hqp nhau ti€n dw Tuy nhien neu nhau barn am?t sau vii dilu thai nhi xu6ng thilp, mep du&i banh nhau c6 thb khong thily ro. Sieu am nga am dO c6 thb chiln doan chinh xac hilu nhu tilt ca cac truang hqp nhau ti€n djO. Xfr tri Khi dii chftn doan xac dinh nhau ti€n dIO, quy~t dinh di€u tri phl,l thu(lc vito tu6i thai vit mfrc d(l xuilt huyet. Tl'll'irng h(fp thai non thong Ml,lC tieu: c6 g~ng gifr db thai tru&ng thimh han nhung khong anh hu&ng den sfrc khoe nguai m". Neu ra mau am dIO qua nhi€u anh huong sire khoe nguai m": ciln phai m6 lily thai v&i bilt kY tu6i thai nao. Trang tnrang hi;rp ra mau am dIO khong nhi€u va tai phat nhi€u Iiln, b~nh nhiin ciln duqc nh~p vi~n va n~m nghi ngai du5ng thai. Trang nhiing tru<'mg hqp du5ng thai c6 70% truang hqp Se ra huyet am dIO tai pbat tru&c tuiln ]@ thfr 36 va ciln phai m6 lily thai. Neu tu6i thai duqc 36 tuiln, nen xac dinh SlJ tru&ng thimh ph6i thai nhi (c6 thb b~ng ch9c bi) vii m6 lily thai neu ph6i thai nhi dii truang thilnh. Khi thai t/1/ trmrng thanh 142 Nen m6 lily thai chu d(lng, khong nen cha vilo chuybn dI tv nhien vi nguy ca chay mau nhi€u anh htr6ng den sfrc khoe vii tinh mJ.ng cua m" (s6c giitm thb tich) vii thieu mau cho thai nhi.
  • 5. Xuat huyet ba !hang cuoi thai ky D6i vai truemg hqp nhau barn th:ip: khong c6 ch6ng chl d!nh sanh nga am dO tuy nhien vi~c theo doi va giam sat luqng mau chay h€t sue quan tr9ng. N~u tlwc hi~n sanh nga am dO phai dam bao duy tri huy€t d(mg va tinh trlng SUC kh6e cho Ca 111~ Va con. Nguy CO" cho m~ vii thai nhi TY l~ tir vong cho m(f da giam nhi€u t~ong 60 nam qua nr 30% xu6ng con < 1%. Di~u nay la do ky thuit m6 l:iy thai ding nhu di€u ki~n theo doi cfm thin ngay cang phat tri~n. Tfr vong !TI(f do bi€n chrng cua m6 l:iy thai hay do chay mau tr di~n nhau barn kh6ng ki~m soat duqc ngay cang hi€m xay ra. Doi:in duc'i tir cung khong co t6t, d~c bi~t sau m6 l:iy thai ngang do~n duai tir cung. DIC ciing c6 th~ xay ra do m:it mau qua nhi~u ho~c kem v6i nhau bong non. Nguy ca chay mau tru6c, trong luc sanh ho~c ca hai viin con de dQa b~nh nhan bi nhau ti~n di:io. Chay mau c6 th~ tr:im tr9ng han n€u c6 kem them nhau cai rang luqc ho~c do ttr cung. Nhau cai rang luge la Sl,f bam b:it thuang cua banh nhau vao lc'p ca tr cung do Sr khi~m khuy€t cua lap mang d~m (thi€u viing lc'p Nitabuch). Si,r bam b:it tlmang nay c6 th~ chi la tren b€ m~t (accreta), ho~c gai nhau xam I.in m(lt ph:in vao lap ca tir cung (increta), hay d€n lop thanh mi:ic tir cung (percreta). 2/3 nhfrng truang hQp nay dn phai ciit tlr cung. Ti~n sr da c6 phiiu thuit tren tlr cung la y€u t6 nguy ca cua nhau cai rang luge. Nhfrng trnang hqp c6 ti~n sir m6 !:iy thai thi nguy ca bi nhau cai rang luqc la 25%. Nhau ti€n d~o se c6 tien luqng sanh non do d6 c6 nhi~u nguy ca cho thai nhi. Nha si,r phat tri~n cua nganh san khoa vii nhi sa sinh, tlr su:it chu sinh cho tre non !hang da giam xu6ng trong nhfrng thip nien g:in day. Ty l~ ngoi thai b:it thuong trong nhau ti~n dlo la 30%. Binh thlF<'mg Jncreta (17%) Ca t(r cung Percreta (5%) Hinh12.2: Nhau cai rang IU'9'C (Nguon: Chapter 35 Obstetrical Hemorrhage, Williams OBSTETRICS 23rd edition) 143
  • 6. SAN KHOA NHAU BONG NON Nhau bong non la tinh tr~ng nhau bong s6m truck khi thai nhi duqc s6 ra ngoai, xay ra trong ba thang cu6i cua thai J<Y. Nhau bong non la m(>t biSn chi'.mg san khoa chiSm 0,5% dSn 1,5% trong tAt ca cac thai kY (1/120 cu(>c sanh). Nhau bong non n~ng gay ru vong cho tre so sinh chiSm khoang 1/500 cu(>c sanh. Y~u tb nguy CO" ciia nhau bong non Mc:: bi tang huySt ap. Ti~n can nhau bong non aldn mang thai tnr&c. ChAn thuang. Ch9c rut nu&c Bi qua nhanh va nhi~u trong tnr6ng hqp da Bi. Oi vfJ non. Day r6n ng~n. Su dµng thu6c la. ThiSu folate. Y~u tb tien hrQ'llg Nhiing ySu tB lien quan lam tang ry l~ nhau bong non duqc ghi nh~n atren. Nhiing ySu t6 nguy ca thuang thAy nhAt la me:: bi tang huySt ap, co th~ la tang huySt ap m~n hay ti~n san gi~t. Nguy ca nhau bong non tai phat kha cao: 10% sau l ldn va 25% sau 2 ldn. B Hinh 12.3: Nhau bong non. A: c6 chay mau ra ngoai- B: chay mau trong (Nguon: Yinka Oyelese, MD, and Cande V. Ananth, PhD, MPH, OBSTETRICS & GYNECOLOGY, Placental Abruption, VOL. 108, NO. 4, OCTOBER 2006, page 1006) 144
  • 7. Xuat huy~t ba thang cubi thai ky Sinh b~nh hqc Ban diiu banh nhau bi bong ra do Sf xuftt huy@t trong mimg rJng can ban tIO thimh m(lt kh6i mau wtrong mimg ll,mg. K@t qua la sv b6c tach ci:ia mitng ll,mg ra kh6i lop can ban d~n t&i si.r b6c tach banh nhau vii chay mau nhi~u hon. Banh nhau bi chen ep khi~n mo nhau bi ht1y ho:;ii. Nguyen nhiin gay kh6i phat Sf b6c tach banh nhau v~n chua ro. N6 c6 th~ do m(lt di~m y~u c6 hfru ho(ic bfrt thucmg Clla cac tieu d(lng mjch xo~n. Mau chay ra c6 th~ di chuyen len phia tren day tlr cung vii bi gifr !Ii trong long tlr cung ho~c di chuy€n xu6ng du6i c6 tlr cung vii chay ra ngoai. Chiin doan vii di~u tri Tren lam sang, chfin doan nhau bong non dva vito tri¢u chirng ra mau am dlo (den, loang, khorig dong) vii dau bi.mg.Con co tlr cung cuimg tinh (tang ca v~ tiin s6 lfrn bien d(l) vii tang tnrang Ive ca ban. Tuy nhien tri~u chirng cua nhau bong non rfrt thay d6i. D5u hi~u thuong thfty nhftt la ra huyet am dIO chiem 80% cac truimg hqp nhau bong non C6 m(lt s6 tnr&ng hqp nhau bong non khong ghi nh~n can co tlr cung bftt thuong: dau bi.mg nhung tlr cung m~m g?p trong 66% cac tnr&ng hqp, suy thai 60%, can co cu0ng tfnh va tang tnrong Ive ca tlr cung 34%, thai chet 15%. Chfin doan nhau bong non chu y@u dfa vao lam sang. Sieu am chi c6 the phat hi~n duqc 2% cac tnr&ng hqp. Bai vi nhau bong non c6 th~ cimg t6n tli v6i nhau ti€n dlo do d6 sieu am giup loli trir ch~n doan nhau ti€n dIO. Xir tri m(lt tnr&ng hqp nhau bong non bao gbm: Duy tri huy@t d(lng cua nguoi m~. - Theo doi tim thai. - ThIC hi~n m(lt lor;it nhfrng danh gia v€ cong thirc mau va chirc nang dong mau. L~p duong truy€n finh mjch vii chu~n bi s~n sang mau va cac thitnh phiin Clla mau d~ liuy~n khi dn. Nen truy€n hbng du l~ng neu c6 chi djnh. Cac thu6c giam co khong duqc khuy@n cao sir di.mg trong di€u tri nhau bong non. Can co tlr cung phai dugc duy tri d~ dam bao ki~m soat chay mau sau sanh ho~c ft nhfit ciing kiem soat chay mau cho den khi hoan thanh vi~c c~t ru cung (neu dn). .+ dn giam sat ch~t che tinh trjng SUC khoe ca 111~ va thai nhi Vi Sf nguy hi@m den tinh mjng cho ca hai c6 th€ di€n ti~n m(lt each nhanh ch6ng. Nguy cO' cho m~ vii thai Nhau bong non lam thi@u oxy cho thai nhi, th~m chi c6 the dfrn den tlr vong cho thai nhi. Tir suit chu sinh trong nhau bong non Iii 35% vii chi6m 15% cac tnr&ng hqp thai ch6t luu a3 thang cu6i cua thai ky. 15% nhfrng tre s6ng s6t bi cac di chirng v~ thiin kinh. Nhau bong non la nguyen 11han gay DIC thuong g?p nh5t trong thai ky. Nguyen nhiin lit do Sf ph6ng thich cua thromboplastin tir Sf b6c tach cua banh nhau vilo h~ tuiin l10a11. DIC 145
  • 8. SAN KHOA chi€m 20% cac truimg hqp vii la bi€n chilng thuimg g~p nh~t trong truimg hqp nhau bong non th~ n~ng. S6c giam th~ tfch, suy th~n dp do xuftt huy€t nhi€u c6 thS g~p trong truimg hQ'Jl nhau bong non th~ n~ng vii tinh trang m~t mau khong duqc danh gia dung vit th~m chi c6 th~ gay hl)i chilng Sheehan (vo kinh do ho?i tir tuy€n yen 6 ngu6i m(f sau sanh). VO TU CUNG Vi'J tir cung lit tinh tr(ng rach hoitn toan cac lap ca cua tir cung vit cu6i cimg lit ml)t phfrn hay toitn bl) thai nhi bj t6ng vao trong 6 bi,mg. Tfrn sufrt cua va tir cung la 0,5%.Va tir cung c6 thS xay ra tv nhien, sau ml)t ch§.n thuang hay tren mQt S(fo m6 1§.y thai lfrn tru6c. Va tir cung tren b~nh nhiin c6 S:O m6 1§.y thai lfrn tru6c g~p trong 40% cac truimg hqp. V6i S:O m6 ngang do?n du6i tir cung thi nguy ca va tir cung < 1%, trong khi n€u S(;:O m6 d9c thiin thi nguy ca tang Jen 4% den 7%. 60% cac truimg hqp va tir cung xay ra tren nhiing tir cung khong c6 s(fo m6 cii. Chiin doan va di~u trj Tri~u chilng cua va tir cung r§.t thay d6i. D6i v6i tir cung khong c6 st;:o cii c6 thS di@n ti€n qua hai giai do(n: Dra viJ tu·cung Thai ph1,1 b6n ch6n, lo l~ng, tho nhanh, kich dl)ng vii nhjp tim nhanh. Can co cuimg tfnh (tang ca tfrn s6 vii cm'mg dl) nhung truang li,rc ca ban v~n binh thuimg). Tir cung c6 hinh d?ng qua bfru: doi:tn du6i tir cung keo dai t6i r6n, gifra phfrn than va doi:tn du6i tir cung c6 vong th~t (d~u hi~u vong Band!) c6 thS quan sat tren thanh b1,1ng. Hai day ch~ng tron 6 hai ben cua tir cung ciing nhu sqi day dan (d§.u hi~u Fromme!) c6 thS sa duqc qua thanh b1,1ng. Tim thai bi suy. Kham am d?o: c6 thS ghi nh~n tinh tr?ng b§.t xilng dfru cMu (bu6u huy€t thanh, ch6ng xuang, l9t b§.t d6i xilng...). C6 thS c6 huy€t am di:to do tuai, dong c1,1c luqng nhi€u ho~c it. Doi khi khong c6 xu§.t huy€t am d(IO. Vo· tir cung Tri~u chilng diSn hinh cua va tir cung la dau b1,1ng dfr dl)i, d(t ngl)t c6 ml)t can dau ch6i sau d6 can dau se Ian toa... lam cho b~nh nhiin lim dfin va c6 thS ra mau am di:to do tuai (it ho~c nhi€u). 146 Tri~u chilng cua shoch m§.t mau. Tir cung khong con can co. Tri~u chilng suy thai thuimg th§.y ho~c thai ch€t. Co th@ sa th§.y cac phfrn cua thai nhi qua thanh b1,1ng.
  • 9. Xuat huyllt ba thang cu6i thai ky Kham am dIO CO th~ kMng SO thiy ngoi thai, huy~t am d[O nhi~u, dci tuoi, dong C~IC. Khi nghi nga va tlr cung din ti~n himh phfru thuat ngay tfrc thi. Trong hiu h6t cac tnrirng hgp phfo tlmat c~t ttr cung hoim toan la phuong phap dugc Iva ch9n m?c du phftu thuat bao t6n tu cung lu6n lu6n dugc xem xet trong nhfrng trui:rng hgp b~nh nhan tre tu6i, chua di1 con. Nguy CO' cho mt; vii thai nhi Xu tri cham tr~ co th6 nguy hi~m d~n tinh m(mg cho ca m~ vii thai nhi. Nguy co chu ySu cho nguai m~ la xuiit huySt va shock. M?c dt1 hi~n nay nguy co ttr vong m~ < 1%, nhung nSu chfin doan va diSu tri khong kip thO-i thi tlr vong la h?u qua tilt ySu. NSu can thi~p kip thO-i se lam giam b~nh suiit vii tlr suiit cho tre. M?c du v?y nhung tlr suiit chu sinh v~n con kha cao khoang 30%. N~u tre s6ng sot se co nhfrng du chrng th~n kinh !au dili v€ sau xiiy ra trong khoiing 10% cac tru&ng hgp. XUAT HUYET TU THAI NHI Va m11ch mau day r6n thai nhi la m(>t bi~n chrng hi~m g?p, chi~m khoimg 0,I% d6n 0,8% cac thaiey. £>6 chiin doan xuit huy~t tlr thai nhi co th~ tlwc hi~n Apt test: !fry mau chay ra ru am dilo cho vao m(>t 6ng nghi~m, d6 them nu6c vao. Nuoc se ly giai b6ng diu va phong thich hemoglobin. Them vao lml KOH va danh gia k€t qua, n~u chuy~n sang rnau nau thi do la mau m~. N~u vfo giCi mau dci thi do la mau cua thai nhi (vi KOH kh6ng lam bi~n tfnh hemoglobin cua thai nhi). Chay mau Clla thai nhi thuimg xay ra khi day r6n bam mang, co nghfa la cac nwch mau cua day r6n barn vao gifra mang 6i vii mang d~m, 6 ria cua banh nhau thay vi barn vao trung tam cua banh nhau. TY l~ day r6n barn rnang xay ra khoang 1% trong don thai, 10% trong song thai vii 50% song tam thai. N~u cac m11ch mau tren mimg nhau di ngang qua 16 cb tr cung thi gQi la mjcl1 mau ti~n d110. Tyl~ m11ch mau ti~n d110 khoang 1/5.000 thai ky. Day r6n bam mang co nguy co va cac m11ch mau cao nhiit khi ill<:JCh mau di ngang qua 16 cb tlr cung. Va m<:Jch mau cua thai nhi la m(>t chi djnh mb lily thai clip cliu. TU vong elm sinh trong nwch mau tiSn d110 la 50%, tang len 75% n€u va 111ICh mau ti€n d<:JO. TAI LI¢U THAM KHAO I. Yinka Oyelese, Cande V. Ananth: Thid-Trimester Bleeding, p. 207-210. Obstetrics and Gynecology. . 2. Hacker & Moore's Essentials of Obstetrics and Gynecology 51 h edition, Chapter 10: Obstetric Hemorrhage and Puerperal Sepsis, pl28-138. 3. Fundamentals of Obstetrics and Gynaecology, Chapter 13: Antepartum haemo1Thage, page 113-116. 147