'Een web van webarchieven', studiedag van het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) en de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD) bij Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid op 17 november 2016 http://www.ncdd.nl/events/studiedag-web-webarchieven/

1. Crowdsourcing bits & bytes for digital heritage
case study “De Digitale Stad herleeft”
Tjarda de Haan, web-archeologe & gast conservator e-cultuur Amsterdam Museum (@latjarda)
Studiedag: een web van webarchieven
17 november 2016

2. Ons doel: REconstructie en behoud van digitaal cultureel erfgoed.
Onze uitdagingen: Zijn we in staat om -samen- De Digitale Stad te transformeren van een virtueel
Atlantis in een virtueel Pompeï én te bewaren voor toekomstige generaties?
Project re:DDS

3. Wayback in Amsterdam in 1994…
In the wild, wild cyberspace
herrees een virtuele stad
uit netwerkkabels, computers en modems…
… De Digitale Stad - DDS
Project re:DDS

4. Born-digitaal erfgoed: De Digitale Stad (DDS): 1994 - 2001
• 1ste virtuele stad in de wereld.
• 1ste Nederlandse online community.
• 1ste keer internet (gratis) toegankelijk voor grote publiek in Nederland.
• Grote invloed op opkomst en perceptie van de mogelijkheden van Internet in Nederland.
• Trok internationale aandacht met ontwerp: metafoor van een stad om structuur en vorm te
geven aan (nog onbekende) cyberspace.
• DDS vertelt het verhaal van Amsterdam:
• Francisco van Jole (1994): “Vanavond opent de Digitale Stad haar elektronische poorten. Dat lijkt wel de eerste zin van
een sprookje en eigenlijk is het dat ook een beetje. Door een monsterverbond van anarchistische hackers en autoriteiten
is in Amsterdam binnen drie maanden een openbaar elektronisch communicatiesysteem uit de grond gestampt dat zijn
weerga op het Europese vasteland niet kent.”
• Goed voor de cyberreputatie van de stad Amsterdam:
• CNN (1997): “For hundreds of years the city of Amsterdam has been a center of commercial trade, art and education.
Now it’s helping point the way in the information revolution too.”
• Manuel Castells (The Internet Galaxy, 2001 ): “The most famous citizen computer network. (…) A new form of public
sphere combining local institutions, grassroots organisations, and computer networks in the development of cultural
expression and civic participation.”
• Aantal inwoners: 1994: 12.000 - 1997: 60.000 - 1998: 80.000 - 2000: 180.000.
Project re:DDS

5. Schatkamer met digitaal erfgoed
Project re:DDS
• DDS is een belangrijke historische bron over de beginjaren van het web in
Nederland.
• Cultuur: DDS was een digitale omgeving, een virtuele stad met inwoners,
die objecten, ideeën en tradities voortbracht.
• Techniek: DDS is een complex informatie systeem met verschillende
applicaties, door de tijd heen. DDS is interactief, vernetwerkt,
procesgericht en contextafhankelijk (Perl, C, Bash, Javascript, HTML, SUN
OS, SPARC):
– 1994-1995: DDS 1.0 - telnet interface
– 1994-1995: DDS 2.0 - website: statische HTML
– 1995-2001: DDS 3.0 - websysteem: statische HTML en interactieve webpagina’s
DDS1.0 - 15 januari 1994 DDS3.0 - 10 juni 1995
DDS2.0 - 1 oktober 1994

6. Out of the box: collectie 2.0
• Nieuwe gebieden: Het verwerven, reconstrueren, conserveren, ontsluiten en duurzaam
toegankelijk houden van (born) digitale objecten stelt andere eisen dan van fysieke
objecten. Hoe ga je om met objecten die interactief, vernetwerkt, procesgericht en
contextafhankelijk zijn?
• E-cultuur: Data vormen de nieuwe klei, scripts de nieuwe schoppen en het web is de
allerjongste kleilaag die we gaan ontginnen. Web-archeologie is een nieuw gebied in e-
cultuur waarbij we relatief nieuw (born-digitaal) materiaal dat nog niet zo lang geleden
verloren is gegaan, opgraven en reconstrueren met relatief nieuwe (digitale)
gereedschappen. Zowel de materie als de methoden om ons digitale verleden op te graven
en te reconstrueren zijn piepjong en nog volop in ontwikkeling.
Project re:DDS
2/18

7. Project re:DDS  Uitdagingen:
• Born-digitaal materiaal: complex en kwetsbaar. Door snelle veroudering van techniek:
ontbrekende hard- en software, verloren documenten en linkrot. Dynamisch karakter:
bereikt niet altijd definitieve status en vaak geen duidelijke afbakening wat tot object
behoort.
• Methoden: er is een verschil tussen web-archiveren en web-archeologie. Web-archivering
maakt fotografische snapshots van een object, terwijl wij ernaar streven om het object
opnieuw te creëren.
• Taakverdeling: hard nodig:
o ontwikkeling web-archeologische tools.
o centraal depot voor tools: om van verschillende media te lezen, oa tape readers.
o softwarebibliotheek: wie archiveert oude software, oa Solaris, Windows, MacOs.
o duurzaam e-depot en digitale infrastructuur.
• Aanpak: geen standaarden. Gezien de urgentie kunnen we niet meer wachten. Dus doen
en… trial and error!
Project re:DDS
12/18

8. Project re:DDS
Wat doen we en waar zijn we nu?
1. Start:
• Lancering van het Open Geschiedenis Lab en virtueel
museum.
2. Graven:
• Crowdsourcing, The Grave Diggers Party.
3. Analyse & data toegankelijk maken:
• Digital forensics, uitlezen data, reconstrueren van
originele soft- en hardware.
• Archiveren DDS in e-depots: ‘Open Archival Information
System’.
4. Reconstructie en presentatie:
• Reconstrueren: 'historisch getrouw' en/of 'quick and dirty'
(migratie, conversie, emulatie, virtualisatie)?
• Let the bytes free!
5. Afsluiting project:
• Conclusies, evaluatie, documentatie, kennisdelen.

9. Crowdsourcing the community  ‘Grave Diggers Party’
Werkplaats  De Archeologische Vindplaats re:DDS
• Werkstations:
• Breng en/of upload opgegraven code
• Deel je verhalen en herinneringen in het Open Geschiedenis Laboratorium re:DDS
• Ga graven in de Wayback Machine en stel je vondsten veilig in het Historisch Depot
• Gereedschap:
• Computers: digitale graafmachines
• Opslag: emmers
• Muizen & UNIX commando's: spades, pikhouwelen, troffels
• Scripts: metaaldetectoren
• USB sticks: vondstzakken
• Metadata: vondstkaarten
Tijdelijke Tentoonstelling  Toeristische Rondleidingen
• /Lost+found: ‘rariteitenkabinet’:
• Hardware: servers, terminals, modembanken, tape-robots etc
• Screenshots van DDS
• Uitleg:
• Wat is DDS? Waar ben je? Waarom deze vindplaats?
Project re:DDS

10. Wat zoeken we?
Archeologische resten van de stad:
• Software - Interfaces (DDS 1,2,3 en 3.5) en Freezes (1996 en DDS3)
• Hardware - Shaman, Alibaba, Aladdin, etc.
• Speciale projecten - DDS Webmix, dds.dds, dds.multcult,
dds.technopolis, de Metro, live.dds.nl, cafés, etc.
• Individuele huizen & pleinen – Thisbe, Plein vd Dood, etc.
• Secundaire bronnen - Artikelen, interviews, video, etc.
Project re:DDS

11. /lost+found: SMART TV uitzendingen
Project re:DDS

12. /lost+found: Twee publieke terminals, 1994
Project re:DDS

13. /lost+found: Stadsgezichten (interfaces) van De Digitale Stad
• DDS's eerste graphische interface ontworpen door Walter van der Cruijsen in 1994. Nooit online voor DDS
gebruikt.
• En eerste city logo.
Project re:DDS

14. /lost+found: opgravingen in het museum
Project re:DDS

15. /lost+found: De Digitale Stad krant, 1994
Project re:DDS

16. /lost+found: Folder De Digitale Stad 3.0, 1995
Project re:DDS

17. /lost+found: Handboek Digitale Steden, 1995
Project re:DDS

18. /lost+found: De Digitale Stedeling uit 1996
Project re:DDS

19. /lost+found: Ansichtkaarten DDS 1998
Project re:DDS

20. /lost+found: mouse mat
Project re:DDS

21. /lost+found: Bouwplaat van Plein van de Dood
Project re:DDS

22. /lost+found: opgravingen
Project re:DDS

23. /lost+found: hardware
Project re:DDS

24. /lost+found: FREEZE!
Project re:DDS

25. LOST & FOUND, werkende software:
• Avatar generator, door studenten van de UvA op 15 januari 2015!
Project re:DDS
4/18
Concept in 1995:
•“We wilden het concept van een persoonlijke avatar
introduceren voor ‘wie zijn er op dit plein’ en de webcafe’s. Niet
veel mensen hadden toen een digitale camera of
tekenprogramma”.
•“We hadden iets grafisch nodig om mensen een vorm van een
unieke identiteit te geven op een onpersoonlijk Internet”.

26. LOST & FOUND, (bijna) werkende software:
• DDS1.0 door Michaël van Eeden!
Project re:DDS
6/18

27. LOST & FOUND, presentaties & werkende software:
• Studenten graven DDS op en presenteren hun bevindingen!
Project re:DDS

28. LOST & FOUND, presentaties & werkende software:
•Studenten graven, kraken en presenteren:
o Privacy
o DDS 3.0 – oude code, nieuwe machines
o DDS 4.0 – make-over met nieuwe technologie
Project re:DDS

29. Next level
• Van rauwe data naar e-depot. Hoe bewaar je digitale objecten die interactief,
vernetwerkt, procesgericht en contextafhankelijk zijn?
o Ingest: Hoe wordt de DDS data straks ingelezen in het archief?
o Archival storage: Welke archieven zijn betrouwbaar voor de DDS data?
o Access: Hoe kunnen geïnteresseerden de DDS data bereiken?
o Datamanagement: Hoe dient de DDS data beheerd te worden?
o Preservation planning: Hoe blijft de DDS data in de toekomst toegankelijk?
o Administration: Wie verzorgt het onderhoud, en hoe ziet dat eruit?
• Hoe presenteer je DDS born-digitaal erfgoed in een museum context voor
toekomstige generaties?
Project re:DDS

30. Doelstellingen:
• DDS reconstrueren en conserveren;
• Inzicht bieden in de (bestaande en nieuwe) processen, technieken en methodes om born-
digital materiaal en de context waarin zij worden aangetroffen, op te graven en te
reconstrueren;
• Aandacht vragen voor gevaar van 'digitaal geheugenverlies‘;
• Musea inzichten bieden in specialistische kennis over het reconstrueren van born-digital
erfgoed en zo de drempel verlagen voor toekomstige web-archeologische projecten van
andere kleinere musea en organisaties, in een ‘DIY Handboek voor web-archeologie’;
• DDS data 'future-proof‘ maken:
• Zichtbaar (content): (her)gebruik van DDS collectie te bevorderen.
• Bruikbaar (verbinding): gebruik van DDS collectie te verbeteren door het beschikbaar te stellen, door data te
verbinden en te verrijken.
• Houdbaar (diensten): DDS duurzaam te behouden en toegankelijk te maken.
Project re:DDS

31. LOST & FOUND: DDS in het museum!
Project re:DDS

32. En dat vier je met de community!
Project re:DDS

33. Met dank aan:
Onze partners (tot nu toe:
Oud bewoners, (ex) DDS-ers en vrijwillige web-archeologen, Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid, Digital Erfgoed
Nederland, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Karin Spaink, Koninklijke Bibliotheek, LIMA, Nationale
Coalitie Digitaal Duurzaam, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Stadsarchief Amsterdam, Stichting Computer
Erfgoed Nederland, Stichting Daily, Universiteit van Amsterdam, Uva Computermuseum, Vereniging Open Domein en
Waag Society.
Bezoek:
• http://www.dpconline.org/newsroom/latest-news/1777-qthe-digital-city-revivesq-a-case-study-of-web-archaeology
• http://hart.amsterdammuseum.nl/re-dds
• http://www.bitsandbytesunited.com/?portfolio=publication-the-reconstruction-of-the-digital-city-a-case-
study-of-web-archaeology
En:
• Guidelines for the Preservating of Digital Heritage (March 2003).
http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001300/130071e.pdf.
• IIPC: Web Archives: The Future(s), by Eric T. Meyer, Arthur Thomas, Ralph Schroeder (2011, University of Oxford)
http://netpreserve.org/events/Hague/Presentations/OII-IIPC.pdf.
• Charter on the Preservation of Digital Heritage: UNESCO http://portal.unesco.org/en/ev.php-
URL_ID=17721&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html.
• Excavation of the Temple of Isis at Pompeii by Pietro Fabris, Wikimedia, CC Public Domain Mark 1.0
• WIR SIND HIER – Opening TOTAL RECALL – The Evolution of Memory http://www.aec.at/aeblog/en/2013/07/22/wir-
sind-hier-opening-total-recall-the-evolution-of-memory/.
• And more: http://www.delicious.com/re_dds/.
Contact:
• t.dehaan@amsterdammuseum.nl
Project re:DDS