Tijdens 'Hacking Heritage Lab #1 Bits & Bakstenen' op 15 januari 2017. Door Tjarda de Haan, web-archeologe & gast e-conservator Amsterdam Museum

1. Project ‘De Digitale Stad Herleeft’
Case Study voor web-archeologie
Tjarda de Haan, web-archeologe & gast e-conservator Amsterdam Museum
Hacking Heritage Lab #1 Bits & Bakstenen
15 januari 2017

2. DIY Handboek web-archeologie
• Introductie
o Nut en noodzaak
o Doelgroep en doelstellingen
o Richtlijnen (open, samenwerken, laagdrempelig, kennisdelen)
o Partners
• Digitale preservering
o Wat is born-digital?
o Waar loop je tegenop (gevaren, drempels, complexiteit)?
o Wat ís DDS?
• Getting started – A step-by-step manual
o Start  plan van aanpak, beleid/strategie, documenteren, bloggen, partners zoeken
o Graven  verhalen en data verzamelen, crowdsourcing
o Reconstructie  data analyseren en toegankelijk maken, web-archeologische tools inzetten/ontwikkelen,
reconstrueren erfgoed
o Oplevering voor collecties  archiveren erfgoed in e-depots en presenteren
o Conclusies
• Literatuur / verwijzingen / bronnen
Project ‘DDS Herleeft’

3. 1. Introductie
2. Digitale preservering
3. Getting started – A step-by-step manual
4. Literatuur / verwijzingen / bronnen
Project ‘DDS Herleeft’

4. Help! Ons digitaal erfgoed gaat verloren!
• "The world’s digital heritage is at risk of being
lost” and "It’s preservation is an urgent issue of
worldwide concern”, UNESCO in ‘Charter on the
preservation of the digital heritage’ (2003).
• "The Web was not designed to be preserved. The
average life of a Web page is about 100 days“,
Brewster Kahle, Internet Archive.
• “Humanity’s first steps into the digital world could
be lost to future historians. We face a "forgotten
generation, or even a forgotten century”, Vint
Cerf.
Project ‘DDS Herleeft’

5. Out of the box: collectie 2.0
• Nieuwe gebieden: Het verwerven, reconstrueren, conserveren, ontsluiten en duurzaam
toegankelijk houden van (born) digitale objecten stelt andere eisen dan van fysieke
objecten.  Hoe ga je om met objecten die interactief, vernetwerkt, procesgericht en
contextafhankelijk zijn?
• E-cultuur: Data vormen de nieuwe klei, scripts de nieuwe schoppen en het web is de
allerjongste kleilaag die we gaan ontginnen. Web-archeologie is een nieuw gebied in e-
cultuur waarbij we relatief nieuw (born-digitaal) materiaal dat nog niet zo lang geleden
verloren is gegaan, opgraven en reconstrueren met relatief nieuwe (digitale)
gereedschappen. Zowel de materie als de methoden om ons digitale verleden op te graven
en te reconstrueren zijn piepjong en nog volop in ontwikkeling.
Project ‘DDS Herleeft’

6. Doelstellingen van het project ‘DDS Herleeft’
• Reconstrueren en conserveren van DDS;
• Inzicht bieden in de (bestaande en nieuwe) processen, technieken en methodes om born-
digital materiaal -en de context waarin zij worden aangetroffen- op te graven en te
reconstrueren;
• Aandacht vragen voor gevaar van 'digitaal geheugenverlies‘;
• Musea inzichten bieden in specialistische kennis over het reconstrueren van born-digital
erfgoed en zo drempels verlagen voor toekomstige web-archeologische projecten van
andere kleinere musea en organisaties;
• Het delen van kennis over nieuwe standaarden voor archivering en presentatie op het
gebied van born-digital erfgoed.
Project ‘DDS Herleeft’

7. 1. Introductie
2. Digitale preservering
3. Getting started – A step-by-step manual
4. Literatuur / verwijzingen / bronnen
Project ‘DDS Herleeft’

8. Waar loop je tegenop (gevaren, drempels, complexiteit)?
• Born-digitaal materiaal: complex en kwetsbaar. Door snelle veroudering van techniek:
ontbrekende hard- en software, verloren documenten en linkrot. Dynamisch karakter:
bereikt niet altijd definitieve status en vaak geen duidelijke afbakening wat tot object
behoort. Ethische kwesties: privacy, auteursrechten en licenties.
• Methoden: er is een verschil tussen web-archiveren en web-archeologie. Web-archivering
maakt fotografische snapshots van een object, terwijl wij ernaar streven om het object
opnieuw te creëren.
• Taakverdeling: hard nodig:
o ontwikkeling web-archeologische tools.
o centraal depot voor tools: om van verschillende media te lezen, oa tape readers.
o softwarebibliotheek: wie archiveert oude software, oa Solaris, Windows, MacOs.
o duurzaam e-depot en digitale infrastructuur.
• Aanpak: geen standaarden. Gezien de urgentie kunnen we niet meer wachten. Dus doen
en… trial and error!
Project ‘DDS Herleeft’

9. Schatkamer met digitaal erfgoed
• DDS is een belangrijke historische bron over de beginjaren van het web in
Nederland.
• Cultuur: DDS was een digitale omgeving, een virtuele stad met inwoners,
die objecten, ideeën en tradities voortbracht.
• Techniek: DDS is een complex informatie systeem met verschillende
applicaties, door de tijd heen. DDS is interactief, vernetwerkt,
procesgericht en contextafhankelijk (Perl, C, Bash, Javascript, HTML, SUN
OS, SPARC):
– 1994-1995: DDS 1.0 - telnet interface
– 1994-1995: DDS 2.0 - website: statische HTML
– 1995-2001: DDS 3.0 - websysteem: statische HTML en interactieve webpagina’s
DDS1.0 - 15 januari 1994 DDS3.0 - 10 juni 1995
DDS2.0 - 1 oktober 1994
Project ‘DDS Herleeft’

10. 1. Introductie
2. Digitale preservering
3. Getting started – A step-by-step manual
4. Literatuur / verwijzingen / bronnen
Project ‘DDS Herleeft’

11. Start: hoe pak je het aan?
1. Start:
• Lanceer Open Geschiedenis Lab en virtueel museum.
2. Graven:
• Verzamel verhalen en data.
• Crowdsourcing (Grave Diggers Party).
3. Reconstructie:
• Analyseer & maak data toegankelijk.
• Ontwikkel webarcheologische tools.
• Reconstrueer DDS: 'historisch getrouw' & 'quick and
dirty‘.
4. Oplevering en presentatie:
• Archiveer DDS in e-depots.
• Let the bytes free en maak DDS toegankelijk voor publiek!
5. Afsluiting project:
• Conclusies, evaluatie, documentatie, kennisdelen.
Project ‘DDS Herleeft’

12. Graven: Verzamel verhalen en data
• Doorzoek Delpher.nl - miljoenen gedigitaliseerde teksten uit Nederlandse kranten, boeken,
tijdschriften en radio. Teksten uit collecties van wetenschappelijke instellingen, bibliotheken
en erfgoedinstellingen.
Project ‘DDS Herleeft’

13. Graven: Verzamel verhalen en data
• Doorzoek Wayback Machine – het Internet Archive bouwt aan een digitale bibliotheek van
internet sites en andere culturele artefacten in digitale vorm. Ga naar: web.archive.org
• Doorzoek Momento - een zoekmachine voor webarchieven. Ga naar:
timetravel.mementoweb.org
Project ‘DDS Herleeft’

14. Graven: Verzamel verhalen en data
• De verschijningen van de home
• Fragmenten uit de Metro
• De terminals, de servers, foto's van de eerste bewoners, hun avatars, de interfaces, de ideeën die
geopperd werden
• DDS draaiend op Netscape op pc's uit die tijd.
• Alle bytes die ik verloren ben
• Bijzondere dingen die op foto's van de meetings staan. Een bierviltje, een T-shirt met daarbij de foto
• Een reconstructie van de site van destijds... de digitale Metro
• De oude site. Als hommage
• De mogelijkheid om te chatten zoals toen
• Grote platen van de DDS interface, werkende DDS, een cirkel met computers waar je weer kunt inloggen
en zoveel mogelijk DDS'ers :) Misschien ook leuk om de huizen van de bewoners tentoon te stellen, met
de huidige profielen ernaast. 'wat is er geworden van...'
• Eigenlijk de sfeer. Maar dat wordt lastig
• The Stone Age Computer.
• DDS 3.0 werkend
• Bruine Kroeg
• Ga naar https://hart.amsterdam/whois
Project ‘DDS Herleeft’

15. Graven: ‘Grave Diggers Party’
Werkplaats  Archeologische Vindplaats re:DDS
• Werkstations:
• Breng en/of upload opgegraven code
• Deel je verhalen en herinneringen in het Open Geschiedenis Laboratorium re:DDS
• Ga graven in de Wayback Machine en stel je vondsten veilig in het Historisch Depot
• Gereedschap:
• Computers: digitale graafmachines
• Opslag: emmers
• Muizen & UNIX commando's: spades, pikhouwelen, troffels
• Scripts: metaaldetectoren
• USB sticks: vondstzakken
• Metadata: vondstkaarten
Tijdelijke Tentoonstelling  Toeristische Rondleidingen
• /Lost+found: ‘rariteitenkabinet’:
• Hardware: servers, terminals, modembanken, tape-robots etc
• Screenshots van DDS
• Uitleg:
• Wat is DDS? Waar ben je? Waarom deze vindplaats?
Project ‘DDS Herleeft’

16. Graven: weet wat je zoekt
Archeologische resten van de stad:
• Software - Interfaces (DDS 1,2,3 en 3.5) en Freezes (1996 en DDS3)
• Hardware - Shaman, Alibaba, Aladdin, etc. Tape-robot, anybody?
• Speciale projecten - web: DDS Webmix, nieuwsgroepen, de Metro, cafés, etc.
• Speciale projecten - hybride: SMART TV, IjburgTV, Transparant Amsterdam, live.dds.nl, etc.
• Individuele huizen & pleinen – Thisbe, Plein vd Dood, etc.
Project ‘DDS Herleeft’

17. /lost+found:
Project ‘DDS Herleeft’

18. /lost+found: FREEZE!
Project ‘DDS Herleeft’

19. Reconstructie:
/lost+found:
• Werkende software: Avatar generator, door UvA studenten (2015)
• Studenten graven, kraken en presenteren: Privacy, DDS 3.0 = oude code, nieuwe
machines, DDS 4.0 = make-over met nieuwe technologie (2016)
• (bijna) werkende software: DDS1.0 door Michaël van Eeden (2016)
Project ‘DDS Herleeft’

20. Oplevering voor collecties: onderzoek
• Van rauwe data naar e-depot: hoe bewaar je digitale objecten die interactief, vernetwerkt,
procesgericht en contextafhankelijk zijn?
o Ingest - Hoe wordt DDS data ingelezen in het archief en welke afspraken kunnen worden gemaakt?
o Archival storage - Welke archieven zijn betrouwbaar voor DDS data en op welke wijze dient de data
opgeslagen te worden?
o Access - Hoe kunnen geïnteresseerden de DDS data bereiken?
o Datamanagement - Hoe dient de DDS data beheerd te worden en welke metadata zijn er nodig
hiervoor?
o Preservation planning - Hoe blijft de DDS data in de toekomst toegankelijk en hoe organiseren we
het beheer hiervan?
o Administration - Wie verzorgt het onderhoud en hoe ziet dat eruit? (oa contracten vanwege privacy!)
• Hoe presenteer je DDS born-digitaal erfgoed in een museum context voor toekomstige
generaties?
Project ‘DDS Herleeft’

21. Oplevering voor collecties: preserveren en ontsluiten
Drie preserverings-scenario's:
1. Alleen opslag van opgegraven data: back-up. Deze back-up kan worden gebruikt om in
de toekomst een reconstructie te maken.
2. Dynamische opslag van opgegraven én gereconstrueerde data van DDS 3.0. De data en
reconstructie zijn toegankelijk via een digitale archief. Twee mogelijkheden:
1. opslag als dark-archive
2. opslag in publiek toegankelijk archief
– Dynamische opslag van opgegraven en gereconstrueerde data van DDS 3.0. in een
digitaal archief én opslag van een afgeleide daarvan voor museale presentatie. Beide
versie zijn gescheiden van elkaar.
Project ‘DDS Herleeft’

22. Yeah! We hebben m!
Please do make sure that colleagues and contributors are made
aware of the impressive impact of their efforts and the high
regard with which we hold your work. Because:
•The collaboration with the University of Amsterdam and also with the
community that used the website. That they were able to dig out that data
is extremely impressive.
•It preserves rich culture *and* it tells others how they can do it too. But
fundamentally this is a project all about people - at the start, middle and
end - and sometimes we forget this.
•This is an innovative and exciting project.
- William Kilbride, dpconline.org

23. Conclusies: nog niet… we hebben jullie nodig!
• Deel je herinneringen op https://hart.amsterdam/whois
• Heb jij nog opgravingen? Mail t.dehaan@amsterdammuseum.nl
• Kom naar het Amsterdam Museum en vereeuwig jezelf!
• Neem deel aan het volgende ‘Hacking Heritage Lab’, zie
https://hart.amsterdam/reDDSagenda
Project ‘DDS Herleeft’

24. Met dank aan:
Onze partners (tot nu toe)
Oud bewoners, (ex) DDS-ers en vrijwillige web-archeologen, Culturele Coalitie Digitale Duurzaamheid, Digital Erfgoed
Nederland, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Karin Spaink, Koninklijke Bibliotheek, LIMA, Nationale
Coalitie Digitaal Duurzaam, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Stadsarchief Amsterdam, Stichting Computer
Erfgoed Nederland, Stichting Daily, Universiteit van Amsterdam, Uva Computermuseum, Vereniging Open Domein en
Waag Society.
Bronnen
• Guidelines for Preservating of Digital Heritage (2003) http://unesdoc.unesco.org/images/0013/001300/130071e.pdf.
• IIPC: Web Archives: The Future(s), by Eric T. Meyer, Arthur Thomas, Ralph Schroeder (2011, University of Oxford)
http://netpreserve.org/events/Hague/Presentations/OII-IIPC.pdf.
• Charter on the Preservation of Digital Heritage: UNESCO http://portal.unesco.org/en/ev.php-
URL_ID=17721&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html.
• WIR SIND HIER – Opening TOTAL RECALL – The Evolution of Memory
http://www.aec.at/aeblog/en/2013/07/22/wir-sind-hier-opening-total-recall-the-evolution-of-memory/
• The excavation of the Temple of Isis in Pompeii Photo: Bridgeman Art Library
http://www.telegraph.co.uk/history/pompeii/9852299/Pompeii-exhibition-a-timeline-of-Pompeii-and-
Herculaneum.html
• Old files, by xkcd, https://xkcd.com/1360/ and see http://www.explainxkcd.com/wiki/index.php/Old_Files
• And more: https://del.icio.us/re_dds
Contact
• t.dehaan@amsterdammuseum.nl
Project ‘DDS Herleeft’