Micropipetten

Instrumentele Analytische Chemie: Lab

Micropipetten
Instrumentele Analytische Chemie: Lab 2 Chemie 2
Deze presentatie is gebaseerd op:
Pipetting: principles, techniques, errors
http://www.brand.de
Liquid Handling - Pipettraining
https://www.eppendorf.com
Liquid Handling
https://be.vwr.com

Inhoud
1. Basisprincipes van pipetteren
2. Invloedsfactoren op de nauwkeurigheid
3. Werken met moeilijke vloeistoffen
4. Onderhoud
5. Vragen en oefeningen

Inhoud
4. Onderhoud

1.1 Soorten micropipetten in het labo

1.2 Onderdelen van een micropipet

Micropipet en tips zijn één systeem
Kies steeds de juiste tip (kleurcode!)

Micropipet met luchtkussen
(Air-cushion pipet)
Micropipet met positieve verplaatsing
(Positive displacement pipet)
Voor moeilijk te pipetteren vloeistoffen!In het lab analytische chemie worden enkel deze
micropipetten gebruikt!

Principe van een “Air-cushion pipet”

1.3 Hoe pipetteren?
1. Kijk het volumebereik na.
2. Draai de knop voorzichtig naar links of rechts om het volume te wijzigen.
3. Ga NOOIT onder het minimumvolume of boven het maximumvolume!!!
4. Breng de juiste tip aan.

1.3 Hoe pipetteren?
Twee technieken
Voorwaarts pipetteren (forward pipetting) Achterwaarts pipetteren (reverse pipetting)
• Water
• Buffer
• Verdunde zoutoplossing
• Verdunde zuren en basen
Aan te raden bij waterige vloeistoffen: Aan te raden voor:
• Vloeistoffen met hoge dampdruk
• Visceuze vloeistoffen

1.3 Hoe pipetteren?
Techniek voorwaarts pipetteren (forward pipetting)
1. Druk de knop tot de eerste stop.
Breng de tip 2 – 3 mm in de vloeistof.
2. Traag knop naar boven bewegen. Tip vult zich.
Beweeg tip langs wand van beker wanneer je tip
uit vloeistof haalt.
3. Breng tip tegen wand van beker en druk knop tot
de eerste stop.
4. Druk na 1 – 2 s de knop tot de tweede stop.
5. Haal tip uit beker en laat langzaam knop los.
Wij gebruiken in het lab analytische chemie steeds deze techniek!

1.3 Hoe pipetteren?
Techniek achterwaarts pipetteren (reverse pipetting)
1. Druk de knop tot de tweede stop.
Breng de tip 2 – 3 mm in de vloeistof
2. Traag knop naar boven bewegen. Tip vult zich.
Beweeg tip langs wand van beker wanneer je tip
uit vloeistof haalt.
3. Breng tip tegen wand van beker en druk knop tot
de eerste stop.
Er blijft een beetje vloeistof achter in de tip.
Haal tip uit beker.
4 & 5. Resterende vloeistof in tip kan terug in
originele vloeistof gepipetteerd worden.
Druk tot de tweede stop.
Wij gebruiken in het lab analytische chemie deze techniek NIET!

Inhoud
4. Onderhoud

2.1 Algemeen
Micropipet
• Accuraatheid
• Reinigen en onderhoud
• Systeem (air-cushion versus positive displacement)
Pipettip
• Kwaliteit
• Correcte fit (intacte sealing)
• Grootte (air-cushion volume)
Vloeistof
• Waterig
• Viscositeit
• Dampspanning
• Dichtheid
Omgeving
• Temperatuur
• Vochtigheid
• Luchtdruk
Gebruiker
• Ervaring
• Vaardigheid
• Pipetteertechniek
• Blessures (Repetitive strain injury)

Systematische fout (accuraatheid)
Afwijking tussen het geleverde volume en het volume dat werd geselecteerd op de pipet.
Random fout (precisie)
Afwijking tussen de individueel geleverde volumes door een pipet, gemeten als standaard deviatie.
Hoe kleiner de afwijking, hoe hoger de accuraatheid en precisie.
Illustratief voorbeeld
Vier verschillende reeksen van metingen met 10 individuele metingen in elke situatie
accuraatheid
precisie
slecht
slecht
beter
slecht
slecht
goed
goed
goed
2.2 Accuraatheid & precisie

2.3 Invloed van het luchtkussen
De fout neemt toe met de grootte van het luchtkussen.
Hoe kleiner het luchtkussen, hoe kleiner de afwijking.
Kies een pipet-tip combinatie met het kleinste luchtkussen volume.
Volumes dichtbij het maximaal volume van de pipet zijn meer
accuraat en precies.

2.4 Invloed van verzadiging (“pre-wetting”)
Pre-wet tip minstens driemaal
Reden:
• Verzadiging luchtkussen
• Bevochtigen binnenkant tip

2.5 Invloed van de hoek van pipetteren
Pipet verticaal houden bij opzuigen vloeistof
Reden:
• Hydrostatische druk van vloeistof verlaagt bij pipetteren
onder een hoek
• Te groot volume wordt opgenomen

2.5 Invloed van de temperatuur
Let erop dat de pipet dezelfde temperatuur heeft als de
vloeistof waaruit je moet pipetteren.

Inhoud
4. Onderhoud

3.1 Vloeistofcategorieën
VisceusWaterig
Vloeistofcategorieën
DichtheidHoge dampdruk

3.2 Pipetteren van “high vapor pressure” vloeistoffen
Probleem!
• “Pre-wet” tip
• Eventueel reverse pipetteren
Advies
Opmerking
Voor een betere accuraatheid en precisie, raden fabrikanten een
‘positive displacement’ systeem aan.

3.3 Pipetteren van visceuze vloeistoffen
Probleem! Advies
• Hoge stromingsweerstand
• Grote hoeveelheid blijft achter in de tip
• Traag vloeistof opzuigen
• Eventueel reverse pipetteren
Opmerking

3.4 Pipetteren van vloeistoffen met lage/hoge dichtheid
Probleem!
• Bijregelen van de micropipet (wij doen dit niet!)
Advies
Opmerking
• De dichtheid van de vloeistof beïnvloedt de grootte van
het luchtkussen.
• Te veel of te weinig vloeistof wordt gepipetteerd.

Inhoud
4. Onderhoud

4. Onderhoud
4.1 Algemeen
Welke factoren kunnen het correct werken van de pipet beïnvloeden?
• Roekeloos gebruik
• Slijtage van beweegbare onderdelen
• Veranderde omgevingsfactoren
• Verschillende gebruikers
• Contaminatie van de pipet
Regelmatig controleren
Werkingstest
Op zicht: lek, gebroken onderdelen, luchtbellen, contaminatie.
Lektest
Neem het maximaal volume H2O, houd de pipet verticaal voor 15 – 60 s.
Zichtbare druppel betekent lek.
Volumetrische test
Enkele of dubbele volume check (verificatie).
Calibratie
Door een externe firma.

4. Onderhoud
4.2 Decontaminatie & reiniging
4.2.1 Contaminatie in het labo
Bronnen van contaminatie
Pipet naar staal (vb. gecontamineerde tip)
Oplossing
• Gebruik propere tips
Staal naar pipet (vb. aerosols)
Oplossing
• Gebruik filtertips
• Gooi de tip weg direct na het pipetteren
• Bewaar de pipet verticaal
Staal naar staal (“carry-over”)
Oplossing
• Verander van tip na elke pipeteerbeurt
• Verander de pipeteertechniek
Contaminatie kan bij elk handeling in het labo

4. Onderhoud
4.2.2 Contaminatie van de pipet
Contaminatie gebeurt meestal in het onderste deel van de pipet

4. Onderhoud
4.2.3 Reinigingstips
Haal de onderste delen van de pipet uit elkaar
Spoel de gecontamineerde onderste delen met H2ODEMI
Laat drogen (max. 60 °C of lucht drogen)
Smeer piston (indien nodig)
Zet de pipet terug in elkaar
Gebruik geen geconcentreerde detergenten!
Spray geen detergent of alcohol in de pipet cone!
Onderhoud wordt uitgevoerd om de precisie en accuraatheid van
air-cushion pipetten te garanderen

4. Onderhoud
4.3 Calibratie
De calibratiefrequentie hangt af van:
• Frequentie van gebruik
• Aantal gebruikers
• Agressiviteit van de gebruikte vloeistoffen
• Fout-limiet die wordt aanvaard
Gravimetrische methoden voor de bepaling van
de meetfout

4. Onderhoud
4.3 Calibratie
Calibratie gebeurt volgens EN ISO 8655
http://www.iso.org/iso/catalogue_detail.htm?csnumber=29726
ISO = International Organization for Standardization
Gravimetrische methode
• Voor pipetten met variabel volume:
drie verschillende volumes (100%, 50%, 10%)
• Tien metingen per volume
• Berekening van het volume uit massa
Z = correctiefactor in μl/mg die verwijst naar de
dichtheid van water bij een bepaalde T en p
mi = gravimetrisch bepaalde massa in mg
Vi = volume in μl
• Evaluatie & rapportering met afgifte van
calibratie certificaat

Inhoud
4. Onderhoud

Wat is het meest accuraat bij 10 ml?

Accuraatheid bij een nominaal volume van 10 ml
Meest accuraat is de volumetrische pipet (Klasse A/AS).
Maatcilinder ± 100 μl Micropipet ± 80 μl Dispensette ± 50 μl Volumetrische pipet ± 20 μl

Accuraatheid bij een nominaal volume van 1 ml
Micropipet ± 8 μl Volumetrische pipet ± 8 μl

Test jezelf!
https://handling-solutions.eppendorf.com/liquid-handling/pipetting-ninja/

Opdracht
Volumetrische test - verificatieprocedure
Pipetteer tienmaal gedemineraliseerd 1000 μl water & weeg telkens de massa’s op een analytische balans
1. Neem een micropipet en stel het volume in op 1000 μl
2. Monteer een zuivere tip op de micropipet en ‘pre-wet’ driemaal
3. Tarreer een maatbekertje van 50,0 ml
4. Hou de micropipet verticaal. Druk tot de eerste stop. Breng de tip niet tip niet te diep in het gedemineraliseerd water en laat vervolgens de
knop langzaam los. Beweeg de tip langs de wand van het bekertje om overtollige vloeistof langs de buitenkant van de tip te verwijderen.
5. Breng de tip tegen de wand van het getarreerde maatbekertje bij een hoek van 10° – 45° en druk de knop langzaam tot de eerste en vervolgens
tot de tweede stop.
6. Noteer de massa.
7. Herhaal stappen 3 – 6 nog negenmaal.

Micropipetten

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

More from Tom Mortier

More from Tom Mortier (13)

Micropipetten