Hội nghị Gây Mê Hồi Sức năm 2018

1. NGUYÊN LÝ SỬ DỤNG
VÀ CÁCH DỰ PHÒNG BIẾN CHỨNG
ĐIỆN TRONG PHẪU THUẬT
BsCKII. Hồng Công Danh
ThsĐD. Đào Thị Bích Liên

2. NỘI DUNG
1. Mục tiêu
2. Lịch sử
3. Nguyên lý sử dụng
4. Cách dự phòng biến chứng
5. Chăm sóc vết bỏng

3. MỤC TIÊU
 Các nguyên tắc cơ bản của phẫu
thuật điện
 Các biến chứng bất lợi tiềm ẩn liên
quan đến phẫu thuật điện
 Nguyên tắc thực hành phẫu thuật
điện để đạt được kết quả tốt trên
bệnh nhân.

4. LỊCH SỬ PHẪU THUẬT ĐIỆN
 Cách nay 5000 năm con người đã biết
dùng nhiệt của lửa để cầm máu, làm nóng
bàn ủi bằng lửa sau đó áp vào vết thương
để cầm máu.
 Năm1875 người ta dùng dòng điện chạy
qua dây dẫn làm nóng đỏ chúng lên rồi áp
vào mô

5. LỊCH SỬ PHẪU THUẬT ĐIỆN
 Năm 1924 Harvey Cushing và William Bovie
phát minh đốt điện và được sử dụng rộng rãi.
 William Halsted, 5 nguyên tắc giúp cho kết quả
lành vết mổ được tốt nhất là:
1. Cầm máu thật tốt
2. Giảm thiểu các tổn thương mô
3. Duy trì cung cấp máu thích hợp
4. Giảm thiểu nhiễm trùng
5. Giảm thiểu căng mô
Sử dụng dao mổ ảnh hưởng tới 3 nguyên tắc:
cầm máu, tổn thương mô & cung cấp máu.

6. CẦM MÁU
Nén ép mô
Chất cầm máu bề
mặt
Thiết bị năng
lượng
Chèn ép
Khâu
Clip/kim bấm
Cellulose
Collagen
Fibrin
Đốt điện đơn cực
Lưỡng cực
Siêu âm

7. NGUYÊN LÝ SỬ DỤNG ĐIỆN
TRONG PHẪU THUẬT
Nguyên lý hàn mô
Vật lý về dòng điện
Đốt điện đơn cực
Hàn mạch máu lưỡng cực
Hàn mạch máu lưỡng cực tiên tiến
Năng lượng siêu âm
Năng lượng siêu âm tiên tiến
Kết quả và lợi ích việc sử dụng năng lượng tiên tiến

8. Nguyên lý
Hàn mô

9. Nguyên lý hàn mô:
Nhiệt độ và hiệu ứng mô
thòigian
temperature (C)
Tổn thương mô có
thể hồi phục
Tổn thuong mô không hồi
phục, thoái biến protein,
đông mô
thoái biếnCollagen
Mô chết
Than hóa

10. Nguyên lý của
Dòng điện

11. Ngyên lý của dòng điện
Luôn đi theo đường có điện trở ngắn nhất
Luôn tìm đường đi xuống đất
Phải hoàn tất một chu trình để hoạt động

12. Nguyên lý dòng điện: chu
trìnhMột chiều (DC)
Dòng điện một hướng
Pin
Xoay chiều (AC)
Dòng điện xoay chiều
Điện nhà
Đốt đơn cực
Đốt lưỡng cực
Số lần dòng điện đảo chiều trong 1
giây thì tương đương với Tần số và
được đo bằng đơn vị Hertz (Hz)

13. - Điện nhà có tần số khoảng 60 Hertz, khi chúng ta chạm vào sẽ bị điện giật do bị
kích thích thần kinh cơ.
- Vào thập niên 1920, Dr. William Bovie khám phá ra rằng: tại tần số ≥ 100,000 vòng
trong 1 giây (100kHz), không gây ra kích thích thần kinh cơ trên cơ thể sống
- 550-1550 kHz : tần số Radio ( các tín hiệu đài FM…)
- 54-880 MHz : tần số tivi
Nguyên lý dòng điện:
Tại sao bệnh nhân không bị giật?

14. Nguyên lý
Đốt điện

15. Nguyên lý đốt điện:
Chu trình và dòng điện
Dòng điện đi từ điện cực nhỏ (chủ động) đến và xuyên qua
người bệnh nhân đến điện cực lớn (đất)
Bệnh nhân là một thanh phần quan trọng để hoàn tất
chu trình này

16. Nguyên lý của dòng điện
Mặt phẳng mô
Dòng điện
Điện trở
(khô)
Dòng điện đi theo đường có ít kháng trở nhất
Tính dẫn điện tỉ lệ trực tiếp với lượng nước (muối) của mô (máu, thần
kinh, cơ, mỡ, xương)
Khi mô bị khô, điện trở tăng lên và dòng điện tìm đường khác

17. Nguyên lý của dòng điện
Cắt
Đốt
Làm nóng nhanh mô dẫn đến vỡ tế bào
Bốc hơi mô
Khoảng thời gian hằng định
Điện thế thấp
Được dùng để cắt mô
Tia lửa phóng đến mô
Đốt không tiếp xúc
Bao phủ một vùng rộng
Thời gian ngắn, điện thế cao
Được dùng để cầm máu rỉ
rả
Tia lửa điện (xịt)
Nhiệt được tạo ra
trong mô
Ít tia lửa điện
Điện thế cao hơn
cắt
Điện thế thấp hơn
đốt tia lửa điện
Đốt tiếp xúc (làm khô)
Dùng để cầm máu điểm
Cắt bằng dao điện
Cắt cơ học

18. Nguyên lý đốt điện đơn cực:
Tập trung dòng điện = mật độ dòng
điệnTổn thương mô tương ứngvới năng lượng sử dụng lên vùng tiếp
xúc

19. Nguyên lý đốt điện đơn cực:
Tập trung dòng điện

20. Nguyên lý đốt điện đơn cực:
Tập trung dòng điện
Chức năng của khác biệt điện trở của mô
Chức năng của mô khô
Chức năng của mật độ dòng điện

21. Nguyên lý đốt điện đơn cực:
Tập trung dòng điện

22. Nguy cơ tiềm ẩn của
Đốt điện đơn cực

23. Lỗi điện cực trung tính (điện cực
dán vào bệnh nhân)
Điện cực
hoạt động
(bút chì)
Điện cực
Trung tính
Điện cực
hoạt động
(bút chì)
Đúng
Sai
Tissue
Tissue
How to do Electrosurgery Safely
outpatientsurgery.net
©HerrinPublishingPartnersLP
Điện cực
Trung tính
Khi sử dụng dụng cụ đơn cực, tấm điện cực trung tính đóng
vai trò làm kính dòng điện. Dòng điện sẽ đi từ đầu điện
cực đến bệnh nhân. Sau đó theo tấm điện cực trung
tính trở về máy.
Đầu điện cực
Diện tích tiếp xúc nhỏ = Mật độ dòng điện cao = nóng
Tấm điện cực trung tính
Diện tích tiếp xúc lớn = Mật độ độ dòng điện thấp =
lạnh

24. Nguy cơ tiềm ẩn của đốt điện đơn cực :
Điện cực trung tính có thực sự trung tính?

25. Nguy cơ tiềm ẩn của đốt điện đơn cực :
Đòng điện phân tán

26. Nguy cơ tiềm ẩn của đốt điện đơn cực:
Truyền điện dung
Điện dung được lưu trong các tích điện.
Tụ điện gồm 2 bản dẫn điện trái cực được cách nhau bởi miếng
cách điện.

27. Nguy cơ tiềm ẩn của đốt điện đơn cực :
Hỏng lớp cách điện
Có thể do rửa sá trùng dụng cụ nhiều lần, do nhiệt độ hoặc thậm chí do
lỗi nhà sản xuất.
Khiếm khuyết càng nhỏ, nguy cơ tổn thương càng lớn

28. Đốt lưỡng cực
truyền thống

29. Dao mổ lưỡng cực sử
dụng dòng điện xoay
chiều. Dòng điện chỉ đi
giữa 2 điện cực (là 2 đầu
của dao mổ: 1 đầu là điện
cực dương & đầu kia là
điện cực âm) và qua mô
được kẹp bởi 2 đầu dao
mổ. Không cần tấm điện
cực trung tính

30. Đốt điện lưỡng cực
Tiên tiến

31. Đốt điện lưỡng cực tiên tiến:
Cơ chế cầm máu
Ưu điểm về công nghệ
Điện thế thấp
Tăng nén ép cơ học
Tích hợp được cơ chế kiểm soát
thích ứng mô và nhiệt độ
Tích hợp việc cắt
Kiểm soát được việc cấp năng
lượng
Hàn được mạch máu đến 7mm
Giảm được tổn thương hai bên
Nâng cao hiệu quả

33. Nguyên lý hoạt động & Hiệu ứng:
 Khi dao siêu âm kẹp mô hoạt động, nó sẽ tạo ra
sự ma sát nội bào trong mô, làm phá vỡ mối liên
kết hydro → biến tính protein và thành lập khối
đông dính.
 Cắt & cầm máu cùng lúc, có thể cầm mạch máu
đến 5mm.
 Kiểm soát được nhiệt độ, nhiệt độ thấp < 100oC.
 Ít khói, ít dính
 Giảm thiểu tổn thương nhiệt lan tỏa sang 2 bên
(<1mm)

36. PHÒNG TRÁNH NGUY
CƠ SỬ DỤNG ĐIỆN
TRONG PHẪU THUẬT

37. DÒNG ĐIỆN RÒ
Dòng điện rò có thể
đến máy phát thông
qua phần kim loại
của bàn mổ và sàn

38. VỊ TRÍ
Đặt bệnh nhân nơi khô ráo và
cách điện

39. TAY ĐỠ
PhảI được che phủ

40. Tránh tiếp xúc những vật dụng bằng kim loại
VD: Cây truyền dịch

41. Quấn vải quanh các chi
Dòng điện có thể truyền do sự tiếp xúc nhỏ giữa
các chi và cơ thể, kết quả là chỗ tiếp xúc sẽ bỏng

42. Dòng điện cao tần sẽ tạo trường điện từ và ảnh
hưởng đến các thiết bị ở gần nó

43. Không được để dây cáp chồng chéo
lên nhau hoặc đặt cạnh nhau

44. Cáp nối hoặc lớp cách điện
có thể hư do:
- Cột quá chặt
- Kéo quá mạnh
- Bị xe đẩy cán qua nhiều
lần
- Dây cáp bị mắc kẹt

45. Loại bỏ trang sức khi mổ
Nếu không có thể loại bỏ:
sử dụng kỹ thuật lưỡng
cực
Trang sức kim loại không
được đặt trên đường đi
của dòng điện
Tránh sự tiếp xúc giữa
tấm điện cực và vật dẫn
điện

46. - Máy tạo nhịp tim
- Thiết bị khử rung tim
- Cấy ốc tai
- Máy trợ thính
- Dụng cụ nha khoa

47. Kỹ thuật đơn cực
Môi trường nước không dẫn điện
Kỹ thuật lưỡng
Môi trường nước dẫn điện ( Nước muối Nacl)
Nếu nước muối sinh lý được sử dụng khi cắt đơn
cực sẽ làm cho dòng điện bị phân tán
Để bù đắp lại sự phân tán của dòng điện đó, máy
sẽ tăng thời gian kích hoạt, do đó có thể gây nóng
tấm điện cực

48. Trong quá trình phẫu
thuật TUR, bong bóng
khí có thể được sinh ra
Các bong bóng khí nhỏ
kết hợp có thể tạo
thành bóng khí lớn
Không nên kích hoạt
khi có quả nhiều bọt khí
vì có thể gây ra lửa
trong bong bóng khí
này

49. Nguy hiểm do cháy
Không khí có chứa cồn, oxy có thể
gây cháy

50. Không nên sử dụng tấm
điện cực đơn cho BN

52. Khi tấm điện
cực bị lệch,
những góc
cạnh là nơi tập
trung nhiều
điện tích nhất

53. Chiều dài nhất của tấm điện cực nên được đối điện với phẫu trường
Càng gần càng tốt, khoảng cách tối thiểu là 15 cm cách phẫu trường

54. Kiểm tra khả năng tiếp xúc của điện cực

55. Kiểm tra hướng đặt của điện cực

56. DA KHÔ
Khi da bị khô, hệ thống sẽ cảnh
báo, mặc dù tấm điện cực dính
vào bệnh nhân
Trong trường hợp này, ta có thể
sử dụng nước muối sinh lý (Nacl)
Sau đó lau khô

57. PHÒNG TRÁNH NGUY CƠ SỬ DỤNG ĐIỆN TRONG PHẪU THUẬT

59. Không dán nơi da bị viêm,
tổn thương hay chảy máu.
Không dán nơi có vết xăm

61. Không làm nóng tấm điện
cực
Dán tấm điện cực sau khi
cố định bệnh nhân
Đặt tấm điện cực phía trên
garô, tốt nhất là ở cùng
bên phẫu thuật

62. Không để dây
nối hoặc đầu nối
bị gấp khúc

63. Tấm điện cực trung tính
silicone không thể kích hoặt
được tính năng theo dõi an
toàn
Cần phải cẩn trọng khi sử
dụng

64. Đặt cạnh dài đối diện với
phẫu trường và dây diện
hướng ra ngoài và nằm
phía dưới
Không để điện cực chồng
lên nhau
Sử dụng đai an toàn

66. Bệnh nhân béo phì: Sử dụng 2 tấm điện cực trung tính
Bệnh nhân suy dinh dưỡng nặng: Sử dụng 2 tấm điện
cực trung tính

67. Thời gian sử dụng
Sử dụng liên tục sẽ làm nóng
bất kì tấm điện cực nào
Sau một thời gian dài kích
hoạt, cần phải để một thời
gian vừa đủ

68. Lột bỏ tấm điện cực một cách cẩn thận
 Tháo gỡ tấm điện cực từ từ, lấy tay nâng đỡ mô xung quanh
theo hình bên phải
 Quan sát phần da bên dưới tấm điện cực để đánh giá tình trang

69. CHĂM SÓC VẾT BỎNG
1. Ngay sau khi bỏng
- Dùng dầu kháng
- Thuốc thoa
- Keo dán
2. Theo dõi sau đó
- Rửa dung dịch nước muối,
thoa thuốc, theo dõi hàng ngày
- Chuyển CK nếu nặng

71. Sử dụng đốt lưỡng
cực gián tiếp:
Găng tay phẫu thuật
cách điện không đủ

72. Sử dụng đốt lưỡng cực gián tiếp
Chỉ nên sử dụng kẹp lưỡng cực
có cách nhiệt
Không cài đặt điện áp tối đa

73. •Trong khói phẫu thuật có: DNA của virus, vi khuẩn, các chất gây ung thư, và
các chất kích thích.
•Hệ thống hút khói và mùi nên được sử dụng để bảo vệ sức khỏe cho nhân
viên y tế lẫn bệnh nhân.
•Vệ sinh lưỡi đốt sạch sẽ: tránh khói và tăng khả năng đốt, không ảnh hưởng
đến mô

74.  Khi không sử dụng luôn để
tay dao trong bao đựng
cách điện
 Sử dụng đầu điện cực (tay
dao) có lớp tráng chống
dính
 Nên lau chùi đầu điện cực
thường xuyên để tránh các
mô cháy dính gây tăng trở
kháng, giảm bớt khói
 Kiểm tra dụng cụ đốt điện, tay
dao đốt, dây đốt, dây lắc, tấm
lắc, máy đốt
 Biết cách sử dụng.
 Biết cách bảo quản
TÓM LẠI

75. Kiểm tra lắc
BảoquảnChuẩnbịVậnhành Gắn bàn
đạp chân
Cắm đầu
dây đốt
Gắn dây
lắc
Cắm điện nguồn
Bật công tắc nguồn
Kiểm tra thông số
trên máy
Dán tấm lắc
lên NB
Gắn tấm lắc
vào dây lắc
Kiểm tra dao đốt
Gắn lưỡi dao
đốt vào cán
Đưa đầu dây
đốt cho DCV
Sử dụng dao đốt
trong phẫu thuật
Bình thường
Vệ sinh, bảo quản
máy đốt cho lần sử
dụng tiếp theo
Bình thường
Xử lý vấn đề
Gọi bộ phận bảo trì
Thất bại
Phát sinh lỗi
Lỗi

76. 1. Vai trò
Khi sử dụng dụng cụ đơn cực, tấm
điện cực trung tính đóng vai trò làm
kín dòng điện. Dòng điện sẽ đi từ đầu
điện cực đến bệnh nhân, sau đó theo
tấm điện cực trung tính trở về máy.
2. Phân loại
- Dùng một lần
- Dùng nhiều lần
3. Nguyên tắc sử dụng
- Bipolar: không dùng lắc
- Monopolar: dùng lắc
- Không để cơ thể người bệnh tiếp
xúc với vật dẫn điện: sắt, thép,
inox, kim loại, hóa chất, trang
sức…
- Lắc phải tiếp xúc hiệu quả với
vùng da NB, việc chọn vị trí dán rất
quan trọng, gợi ý tốt nhất cho sản
phụ khoa là mặt sau cẳng chân.
- Thời gian sử dụng quá dài làm
tăng nguy cơ bỏng.
- Chiều dài của tấm diện cực dán
đối diện với phẫu trường. Ngoại
trừ một số trường hợp đặc biệt
như lắc của máy Erbe và Coviden.

78. 1.Bộ tiêu chí quốc tế JCI
2.Sổ tay chất lượng
3.Qui chế bệnh viện ( Bộ y tế)
4.Hướng dẫn sử dụng dao điện của Công Ty Johnson
& Johnson
5.Hướng dẫn sử dụng dao diện LPT 350S – Công ty
TNHH công nghệ Long Phương 15
6.Hướng dẫn sử dụng dao điện của Công Ty Định
Giang
TÀI LIÊU THAM KHẢO