follow me

1. Б.Түвшинсанаа

2. Агуулга
1. 1992 онд үндсэн хууль хэзээ, хаана, ямар
үндсэн шалтгаанаар батлагдсан бэ?
2. Тухайн үеийн монгол улсын төрийн
засаглалын хэлбэр, нийгмийн байгууламж
3. Төрийн эрх барих дээд байгууллага
4. Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны нэгжүүд
5. Тухайн үеийн төрийн сүлд, туг, далбаа,
тамга

3. • Монгол Улсын Үндсэн Хууль нь 1992 оны 1 сарын
13-нд тухайн үеийн Бүгд Найрамдах Монгол Ард
Улсын Ардын Их Хурлаар батлагдаж, тухайн
оныхоо 2 сарын 12-ны өдрөөс эхлэн дагаж
мөрджээ. 6 бүлэг, 70 зүйлтэй. Монгол улсад зах
зээлийн эдийн засаг бүхий ардчилсан нийгмийг
бүтээн байгуулах тогтолцооны үндсийг энэ хууль
тавьж өгчээ.
• Шинэ Үндсэн хууль
нь парламентын засаглалтай бүгд найрамдах
улсыг бий болгож, шашин шүтэх, үзэл бодлоо
чөлөөтэй илэрхийлэх, хүний эрх зэрэг эрхүүдийг
олгоно. Мөн засгийн газрын бүтэц зохион
байгуулалт, сонгууль явагдах зэргийн талаар товч
агуулдаг.

4. Бүгд найрамдах Монгол ард
улс 1924 онд анхны үндсэн
хуулиа баталснаас хойш манай
улс түүхэндээ дахин 3 удаа
үндсэн хуулиа шинэчлэн
найруулсан билээ. Үүнд:
1940, 1960, 1992 онуудад дахин
шинэчлэн баталсан байдаг.

5. Монгол улсын 1992 оны үндсэн хуулийг
хэзээ, хаана, ямар шалтгаанаар батлав?
1992 оны үндсэн хууль
Хэзээ: 1992 оны 1-р сарын 13-нд 11 цаг З5
минут
Хаана: Улаанбаатар хот
Шалтгаан: 1990 оны ардчилсан өөрчлөлт
шинэчлэлтийн нэг чухал асуудал шинэ
үндсэн хууль батлах явдал байсан
Хэмжээ: 6 бүлэг, 70 зүйлтэй

6. 6 бүлэг нь дотроо:
• НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
МОНГОЛ УЛСЫН БҮРЭН ЭРХТ БАЙДАЛ
• ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ХҮНИЙ ЭРХ, ЭРХ ЧӨЛӨӨ
• ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
МОНГОЛ УЛСЫН ТӨРИЙН БАЙГУУЛАЛ
• ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
МОНГОЛ УЛСЫН ЗАСАГ ЗАХИРГАА, НУТАГ
• ТАВДУГААР БҮЛЭГ
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦ
• ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛЬД НЭМЭЛТ

7. Төрийн засаглалын хэлбэр,
нийгмийн байгууламж
1992 оны үндсэн хууль
Төрийн засаглалын хэлбэр: Парламентийн
засаглалтай Бүгд Найрамдах улс
Төрийн байгууламж: Нэгдмэл

8. Төрийн эрх барих дээд байгууллага
1992 оны үндсэн хуулинд
Монгол Улсын Их Хурал бол төрийн эрх барих
дээд байгууллага мөн бөгөөд хууль тогтоох эрх
мэдлийг гагцхүү Улсын Их Хуралд хадгална.
Улсын Их Хурал нэг танхимтай, далан зургаан
гишүүнтэй байна.

9. Монгол улсын нутаг дэвсгэр, засаг
захиргааны нэгжүүд
1992 оны үндсэн хуулинд
Монгол Улсын нутаг дэвсгэр засаг
захиргааны хувьд аймаг, нийслэлд.
-Aймаг нь суманд, сум нь багт,
-Hийслэл нь дүүрэгт, дүүрэг нь хороонд
хуваагдана.

10. Монгол улсын төрийн билэг тэмдэг
1992 оны үндсэн хуулинд
Төрийн сүлд нь ариун цагаан өнгийн бадам цэцэг
суурьтай, төгсгөлгүй үргэлжлэн дэлгэрэх түмэн
насан хээгээр хөвөөлсөн, мөнх тэнгэрийг бэлгэдсэн
дугариг хөх дэвсгэртэй байна.Сүлдний төв хэсэгт
Монгол Улсын тусгаар тогтмнол, бүрэн эрхт байдал,
цог хийморийг илтгэсэн алтан соёмбо, эрдэнийн
хүлгийг хослуулан дүрсэлсэн байна.Сүлдний
хүрээний магнайн хэсэгт эрт, эдүгээ, ирээдүй гурван
цагийг бэлгэдсэн хүслийг хангагч чандмань эрдэнэ,
доод хэсэгт эх газрыг төлөөлсөн ногоон өнгийн
уулан хээ, ашид дэвжихийн өлзий хутаг оршсон
хүрдийг тус тус дүрсэлнэ. Хүрдийг хадгаар дээдлэн
сүлжсэн байна.

11. Монголын нэгдсэн
тулгар төрийн
уламжлалт Их цагаан
туг нь Монгол Улсын
төрийн хүндэтгэлийн
бэлгэдэл мөн.

12. Монголын Улсын төрийн далбаа нь улаан, хөх, улаан
хосолсон өнгөтэй байна. Далбааны гурав хуваасны
нэгийн хэмжээтэй дундахь хэсэг нь мөнх тэнгэрийн
хөх, түүний хоёр тал нь мандан бадрахын бэлгэдэл
улаан өнгөтэй байна.Далбааны ишин талын улаан
дэвсгэрийн төв хэсэгт алтан соёмбо
байрлуулна.Далбааны өргөн, урт нь 1:2-ын
харьцаатай байна.

13. Төрийн тамга
дөрвөлжин хэлбэртэй,
голдоо төрийн сүлдтэй,
сүлдний хоёр талаар
Монгол Улс гэсэн
бичээстэй, арслангийн
дүрс бүхий бариултай
байна.Төрийн тамгыг
Монгол Улсын
Ерөнхийлөгч барина.

15. Монгол улсын төрийн дуулал
Үг Ц.Дамдинсүрэн, Ая Б.Дамдинсүрэн, Л.Мөрдорж
Дархан манай тусгаар улс
Даяар даяар Монголын ариун голомт
Далай их дээдсийн гэгээн үйлс
Дандаа энхжин, үүрд мөнхөжнө
Хамаг дэлхийн шударга улстай
Хамтран нэгдсэн эгнээг бэхжүүлж
Хатан зориг бүхий л чадлаараа
Хайртай Монгол орноо мандуулъя
Өндөр төрийн минь сүлд ивээж
Өргөн түмний минь заяа түшиж
Үндэс язгуур, хэл, соёлоо
Үрийн үрд өвлөн бадраая
Эрэлхэг Монголын золтой ардууд
Эрх чөлөө жаргалыг эдлэв
Жаргалын түлхүүр, хөгжлийн тулгуур
Жавхлант манай орон мандтугай

17. Анхаарал тавьсанд баярлалаа