2. Tanım:
Solunum yetmezliğinde, toraks duvarına veya üst hava
yoluna atmosferik ortamla bir basınç gradiyenti oluşturacak
şekilde sürekli veya aralıklı olarak pozitif veya negatif
basınç uygulamasıdır.
-Negatif basınçlı ventilasyon
-Pozitif basınçlı ventilasyon
3. SOLUNUM SAYISI / SÜRE İLİŞKİSİ:
- Genellikle erişkinde bir solunum siklusu (inspiryumun başlangıcından ikinci inspiryumun
başlamasına kadar geçen süre) 3-5 saniyedir. Solunum sayısı 12-20/ dk dır.
- Çocuklarda solunum siklusu 3 saniye ( solunum sayısı 20/dk),
- bebeklerde solunum siklusu 1.5-2 saniye (solunum sayısı30-40/dk)
İ / E Oranı:
Normal koşullarda ekspiryum süresi inspiryumdan uzun olmalıdır ( İ:E = 1/1.5 veya 1/2 )
Obstrüktif akciğer hastalıklarında ekspiryum süresi uzatılarak İ/E oranı 1/3, hatta 1/4
olarak ayarlanmalıdır
Atelektazi eğilimi olduğunda ise bu oran 1/1, hatta tersine olabilir (IRV: ters oranlı
ventilasyon)
4. Normal solunumda gaz akımı inspiryum sırasında oluşan
negatif intraplevral basınç ile sağlanır.
Mekanik ventilasyonda bir hacmin yer değiştirmesini
sağlayacak gaz akımının oluşabilmesi için bir basınç
gradiyenti gerekir.
5. Ppeak: inspiratuvar peak hava yolu basıncı:
inflasyon volümü, hava yolu direnci ve akciğer ve gögüs duvarı
elastikiyetinin fonksiyonudur.
Sabit inflasyon volümünde..... Ppeak Direnç X Elastans
6. Pplato:İnspiryum sonu plato basıncı:
İnspiryum sonunda ekspiratuvar akımın (inspiratuvar hold) engellenmesi ile
elde edilir.
Bu noktada elde edilen basınç akım ve dirençten bağımsız olacağı için
tamamıyla akciğer ve toraksın elastikiyetini yansıtır.
10. Total solunum sistemi kompliyansı (Crs): akciğer ve göğüs duvarının
kompliyanslarının toplamına eşittir.
1/Crs= 1/Cpulmoner + 1/Ctoraks
C toraks: Özofagiyal basınç(plevra basıncı) değişikliğine karşı
oluşan solunum hacmi değişikliğidir.
Ctoraks= Tidal Volüm/P özofagus
C pulmoner: Transpulmoner basınca(P plato-P özofagus) karşı oluşan
solunum hacmi değişikliğidir
Cpulmoner=Tidal Volüm/(P plato-P özofagus )
11. Total Statik Kompliyans (C stattot):
Sıfır akımda (statik) ve herhangi bir soluk hacminde, solunum sisteminin
elastik kuvvetlerini yenmek için gerekli olan basınçtır. Bu nedenle solunum
sisteminin elastik özelliklerini yansıtır.
Statik durumda (P plato-PEEP total), inspiryum sonunda akım aktivitesinin
olmadığı anda, hava yolu basıncına rölatif uygulanabilen soluk hacmidir.
C stattot=Tidal Volüm/(P plato-PEEP total)
= 60-100 ml/cmH2O
= 1ml/1 cmH2O/kg
12. Dinamik Kompliyans:
Total dinamik kompliyans, total akciğer parankimal kompliyansını ve bir
tidal volüm uygulaması sırasında oluşan hava yolu rezistansını yenmek için
gerekli olan basınçların toplamını yansıtır.
Bu nedenle solunum sisteminin rezistif ve elastik özelliklerini yansıtır.
Küçük boyuttaki endotrakeal tüpler gaz akımına karşı rezistansı artırır.
Normal akımda(50-80 l/dk) dinamik kompliyans statik kompliyanstan
%10-20 daha düşüktür.
Cdinamik= Vt/(Ppeak-PEEP)= 50-80 ml/ cmH2O
13. Rezistans
Hareket halindeki gazın, solunum yolu duvarı boyunca
sürtünmesi ile kaybettiği enerjiyi yansıtır.
Gazın dansitesi, hızı ve tribülansı rezistansı belirleyen
faktörlerdir.
14. inspiratuvar rezistans:
Hava yolu rezistansını yenmek için gereken basıncın, peak
inspiratuvar gaz akımına oranıdır.
Rinsp= (Ppeak-Pplato)/peak inspiratuvar akım
= 7 cmH2O/l/sn.......normal
= 12-15 cmH2O/l/sn.....ARDS
= 26 cmH2O/l/sn.......KOAH
= 7-18 cmH2O/l/sn.....Akciğer ödemi
16. Ortalama Hava Yolu Basıncı(Pawmean):
Solunum döngüsü sırasında hava yolunda oluşan zamana
bağlı ortalama basınçtır.
İnspiryum sırasındaki elastik ve restriktif kuvvetleri ve
PEEP gibi ekspiryumda hava akımına karşı koyan kuvvetleri
yenmek için gereken basınçları yansıtır.
17. AMAÇ:
5-7 ml/kg Vt ile
< 35 cmH2O Pplato ve
5-15 cmH2O PEEP ile
7.2-7.44 pH hedeflenir
18. İNTÜBASYON VE MEKANİK VENTİLASYON İÇİN
ENDİKASYONLAR
Fizyolojik:
Oksijen verilmesine rağmen devam eden hipoksi
PaCO2> 55 mmHg ve pH< 7.25
Vital kapasite< 15 ml/kg
Klinik:
Hava yolu kontrolunu gerektiren derecede bilinç bozukluğu
Hemodinamik instabilite ile birlikte solunum sıkıntısı
Üst hava yolu obstrüksiyonu
* Aspirasyon gerektiren ve hastanın klirensini sağlayamadığı
volümde bronşiyal sekresyon
19. Mekanik ventilasyonda başlangıç ayarları:
Sorular:
- her soluk nasıl başlatılacak..........ventilasyon modu(kontrollu,
hasta tetiklemeli, her ikisi)
- solunum frekansı ne olacak..........solunum frekansı
- oksijen konsantrasyonu ne olacak......FiO2
- inspiratuar gaz akımı ne kadar hızla olacak...inspiratuvar akım
- ne kadar PEEP gereksinimi olacak......PEEP
- ne kadar peak inspiratuvar hava yolu basıncında inspiratuvar akım
sonlanacak.....Ppeak
- inspiryum oranı ne olacak......I/E oranı
- akım paterni ne olacak..... sabit, desendan, sinuzoidal
20. total siklus zamanı (TCT) (sn)= inspiryum zamanı(Ti) (sn) +
ekspiryum zamanı(Te) (sn)
frekans(f)= 60sn/TCT= soluk/dk
Ti= Vt(l)/akım hızı(l/sn)
21. Dakika ventilasyonu(Ve):
Normal değerler: erkek; 4x vücut yüzey alanı(BSA)
kadın; 3.5x BSA
- klinik duruma göre;
-------hipotermi 35-37 C arasında %9/ C azalış,
-------metabolik asidoz...%20 artış,
-------hipermetabolizma 37C üzerinde %9/ C
artış,
- Ve= f x Vt
24. Ventilasyon Modları
A) Kontrole mekanik ventilasyon (CMV)
1) Volüm kontrollü ventilasyon (VCV)
2) Basınç kontrollü ventilasyon (PCV)
3) Ters oranlı ventilasyon (Inverse Ratio Ventilation- IRV)
a. Volüm kontrollü IRV ( VC-IRV)
b. Basınç kontrollü IRV ( PC-IRV)
25. B) Yardımlı modlar:
1) Asiste Ventilasyon (AV)
2) Asiste-kontrollu solunum (ACV)
3) Aralıklı mecburi ventilasyon (IMV), Senkronize IMV
(SIMV)
a) Volüm kontrollü
b) Basınç kontrollü
4) Basınç destekli ventilasyon (PSV)
5) Devamlı pozitif havayolu basıncı (CPAP)
Bifazik aralıklı pozitif havayolu basıncı
(BIPAP=Bifazik CPAP)
26. İnspiratuar akımın başlama şekline göre modlar
1. İnspirasyonu ventilatör başlatır
Zaman tetikli (kontrollü ventilasyon)
- Volüm kontrol
- Basınç kontrol
2. İnpirasyonu hasta eforu başlatır
Hasta tetikli
- Asist kontrol ventilasyon
- Senkronize aralıklı zorunlu ventilasyon
(SIMV)
- Basınç destekli ventilasyon (PS)
3. Spontan ventilasyon
CPAP, BIPAP
27. İnspirasyondan Ekspirasyona Geçiş Şekline Göre
Ventilasyon Modları
Siklus mekanizması
Volüm
Basınç
Zaman
Volüm-basınç kontrole
Volüm-basınç asist kontrol
Volüm-basınç kontrollü SIMV
Akım
Basınç destekli
30. VOLÜM KONTROLLU MEKANİK VENTİLASYON
Ventilatör ekspiryumdan inspiryuma belirli bir zaman aralığından
sonra geçer (zaman döngülü).
Bu zaman aralığı mekanik ventilasyonun frekansını belirler.
Hasta eforundan bağımsız olarak ayarlanmış olan sabit Vt ve f ile
sabit Ve sağlanır.
Üst inspiratuvar basıncın ayarlanması barotravmadan korur.
31. Bu mod genellikle ağır klinik tablolarda ve paralizilerde kullanılır.
Hasta uyanık ve solunum çabası varsa sedasyon ve kas paralizisi gerekir.
Hava yolu obstrüksiyonu olan olgularda, Vt ve peak inspiratuvar akım
yeterli ekspiratuvar zaman sağlayacak şekilde ayarlanmamış ise dinamik
hiperinflasyon gelişir.
Uzun süreli CMV, solunum kası atrofisine ve zor weaninge neden olur.
VOLÜM KONTROLLU
MEKANİK VENTİLASYON
33. Volüm kontrol:
İnspirasyon akım hızı sabit
İnspirasyon akım şekli
kare
Tidal volüm sabit
Basınç değişken
Volüm kontrol
- Volüm kontrollü ventilasyon
- Volüm kontrollü asist
ventilasyon
-Volüm kontrollü SIMV
34. ASİSTE KONTROLLU VENTİLASYON(ACMV)(TRİGGERED
CMV):
Devredeki bir basınç algacı hastanın negatif basınç eforunu
algılayarak solunumu tetikler.
Tetikleme duyarlılığının ayarlanması hangi düzeydeki inspiratuvar
hasta eforunun ventilatörü tetikleyeceğini belirler.
Ventilatör, tetikleyebilen solunum eforuna yanıt olarak , hekim
tarafından ayarlanmış olan sabit Vt ile asiste solunum oluşturur.
Bu modda frekans hasta tarafından, Vt, tetikleme duyarlılığı,
inspiratuvar akım oranı ve frekans limiti doktor tarafından belirlenir.
Dakika volümü hasta ve cihazın kontrolu altındadır.
Hastanın oluşturduğu frekans doktorun belirlediği frekansın altına
düştüğünde ventilatör CMV gibi solunumu devam ettirir.
35. ASİSTE KONTROLLU VENTİLASYON(ACMV)(TRİGGERED
CMV):
Tetikleme duyarlılığı ve peak inspiratuvar hava yolu basıncı
hastanın solunum işini belirler.
Yüksek negatif tetikleme duyarlılığı ve düşük inspiratuvar
akımlar hastanın solunum işini artırır, solunum kasları yorulur
ve mekanik ventilasyon amacından uzaklaşmış olur.
Yüksek inspiratuvar akım oranı, ekspirasyon zamanının
uzamasını doğurur ve solunum işini minimuma indirir, dinamik
hiperinflasyonu önler, gaz değişimini iyileştirir.
Bu modda hastanın solunuma katılması solunum kası
atrofisini önler.
Hastanın solunum sayısının artması veya azalması, asit-baz
dengesi bozukluklarına neden olabilir.
37. INTERMITTENT MANDATORY VENTILATION(IMV):
Hastanın spontan soluyabildiği ve ek olarak ayarlanmış Vt ve IMV
frekansında zorunlu solunumun uygulanabildiği mekanik ventilasyon
modudur.
Bu modda hasta fizyolojik mekanizmaları ile spontan solunum
yapar ve asiste özelliği yoktur.
Belirgin fizyolojik özelliği ortalama hava yolu basıncının
azalmasıdır.
Normal parsiyel arteriyel karbondioksit basıncının devamlılığına
katkıda bulunur.
Bu mod devamlı gaz akımı sistemi kullanlılarak tasarlanmıştır.
Hasta devresi ve ventilatör devresinde benzer taze gaz akımları
vardır.
Valvler ekspire edilen gazın tekrar solunmasını engeller.
38. INTERMITTENT MANDATORY VENTILATION(IMV)
* IMV ile weaning, hastanın spontan solunumunun
artması ve zorunlu solunumun azaltılması esasına
dayanır.
* Spontan solunumun aşırı artmasına ve tidal volümün
düşmesine izin verilmemelidir.
* IMV frekansı sıfır iken tüm solunum spontandır.
* Spontan inspiryum sonunda bir mekanik solunum
başlarsa solunum öbekleşmesi oluşur.Bu olay
barotravma ve kardiyovasküler sistemin etkilenmesine
neden olur.
39. SYNCHRONIZED INTERMITTENT MANDATORY
VENTILATION(SIMV):
* IMV’den farkı mekanik ventilasyonun spontan solunumun
başlamasına uymasıdır.
* Uygun senkronizasyonda mekanik ventilasyon spontan solunumun
ortasına rastlar ve sonuçta daha fazla tidal volüm oluşur.
* IMV’ye üstünlüğü solunum öbekleşmesinin olmamasıdır.
* Önceden belirlenmiş bir SIMV frekansı ile belirli bir mekanik
tidal volüm, spontan inspiryum tarafından tetiklenerek hastaya
verilir.
* Bu belirlenmiş mekanik ventilasyonların dışında kalan sürede hasta
spontan olarak solur. Hastada apne gelişirse veya spontan solunum
eforu algılanmaz ise ventilatör devreye girip zorunlu solunum
yaptırır.
40.
41. INVERSE RATIO VENTILATION(IRV):
* I/E oranının(normal ½) 1/1’in üstünde olduğu kontrollu pozitif
basınçlı mekanik ventilasyon modudur.
* İnspiryum sırasında, kollabe alveollerin progresif olarak yeniden
açılması için daha uzun süreli pozitif basınç uygulanması
hedeflenir.
* Kısa ekspiratuvar süre, intrinsik PEEP oluşumu ile alveollerin
yeniden kollabe olmasını engeller.
42. INVERSE RATIO VENTILATION(IRV):
* Kontrollu pozitif basınçlı ventilasyon ile karşılaştırıldığında, peak
hava yolu basıncı daha düşük fakat ortalama hava yolu basıncı daha
yüksektir.
* Ortalama hava yolu basıncındaki artma ile fonksiyonel rezidüel
kapasitenin artması oksijenasyonu düzeltir.
* Alveollerin stabilizasyonu ile intrapulmoner şant oranı düzelir.
43. MANDATORY MINUTE VENTILATION(MMV):
* Spontan ve mekanik ventilasyon birliktedir.
* Spontan + mekanik ventilasyon ayarlanan dakika ventilasyonuna ulaşana
dek, cihaz mekanik ventilasyona devam eder.
- spontan efor yok........ayarlanan dakika ventilasyonuna ulaşana dek cihaz
CMV uygular ve sabit frekans ve tidal volümde mekanik ventilasyon yaptırır
- spontan solunum var fakat istenilen dakika ventilasyonuna ulaşamıyor ise
halen zorunlu solunum devem eder
- istenilen dakika ventilasyonu spontan solunum ile sağlanabiliyor ise,
mekanik solunumlar artık yoktur.
44. PRESSURE SUPPORT VENTILATION(PSV):
* Ventilatörün hekim tarafından saptanmış olan pozitif basınç
değeri ile gaz akımı sağladığı mekanik ventilasyon modudur.
* inspiratuvar akım başlangıç değerinin % 25’ine düşünce cihaz
ekspiratuvar faza geçer ve hava yolu basıncı başlangıç değerine
düşer:
Net basınç= PSV basıncı- alveolar basınç;
- inspiratuvar akım devam ettikçe alveolde artan basınç Net
Basıncın düşmesine neden olur.
- azalan net basınç inspiryum ilerledikçe inspiratuvar akımın
azalmasına neden olur.İnspiratuvar akım başlangıç değerinin ¼’üne
düştüğünde inspiratuvar akım kesilir.
45. PRESSURE SUPPORT VENTILATION(PSV):
* Bu modda hekim sadece gaz akımı için gerekli olan
inspiratuvar basıncı belirler.
* Hasta fizyolojik mekanizmaları ve ventilasyon
gereksinimi ve gücü ile inspiratuvar akım hızını,
inspiryum süresini ve frekansı belirler.
* Tidal volüm, Net basınç ve hastanın belirlediği
inspiratuvar zamanın bir fonksiyonudur.
46. PRESSURE SUPPORT VENTILATION(PSV):
* Ayarlanan inspiratuvar basınç, kompliyans, rezistans, hastanın
solunum eforunun gücü, ulaşılmak istenen tidal volüm ve dakika
ventilasyonuna göre değişir
*Genelde 20-25 cm H2O basınç ile başlanır veya tidal volümü 5-7
ml/kg değerine ulaştıracak olan basınç ayarı yapılır.
* Uygun solunum paterni oluşana ve solunum sayısı 20/dk’nın altında
olana dek basınç ayarlamaları yapılır.
*Daha düşük peak hava yolu basıncı ile daha fazla tidal volümler elde
edilmesi, akciğer mekaniklerinin iyileşmekte olduğunu yansıtır
47.
48. PRESSURE SUPPORT VENTILATION(PSV):
* Hasta ve cihaz arasında iyi senkronizasyona olanak
verdiği için hasta konforu iyidir.
* Bronkospazm, sekresyon birikimi gibi hava yolu
basıncını artıran ve anksiyete ve kas güçsüzlüğü gibi
solunum paternini bozan durumlar, ulaşılan tidal volümü
azaltacağından dikkatli olunmalıdır.
49. PRESSURE SUPPORT VENTILATION(PSV)
* Pratikte kan gazı kontrolu ve klinik durum ile değerlendirerek 2
cm H2O’luk basınç düşüşleri uygulanır.
* 5-10 cm H2O’luk inspiratuvar basınçlar ile uygun kan gazı değeri,
solunum sayısı(<20/dk) ve dakika ventilasyonu(10 l/dk) elde
edilmesi ventilatörden ayrılabileceğini yansıtmaktadır.
Avantajları:
-hasta konforu
-spontan solunumu desteklemesi
-solunum işini azaltması..............efektif bir weaning modudur.
50. PRESSURE CONTROL VENTILATION(PCV):
* Hava yolu basıncının inspiryum süresince, doktor tarafından
ayarlanan peak hava yolu basıncında sabit tutulması amaçlanır.
* İnspiratuvar akım alveol ve hava yolu arasındaki basınç gradiyenti
değişikliklerine bağlıdır.
* Akım hızı değişkendir: yüksek başlar ve giderek azalır.
* Akım hızı inspiryum süresince, ayarlanmış olan basınç kontrol
düzeyine uygun olarak, cihaz tarafından kompliyans değişikliklerine
göre değiştirilir.
51. Basınç hedefli ventilasyon
- Basınç kontrollu ventilasyon
- Basınç asist kontrollu vent
- Basınç kontrollu SIMV
İnspirasyon akım hızı değişken
İnspirasyon akım şekli yavaşlayan
akım
Hava yolu basıncı sabit
Tidal volüm değişken
52. PRESSURE CONTROL VENTILATION(PCV):
* Hava yolu basıncı, frekans ve I/E oranı sabit fakat tidal volüm
değişkendir.
* İnspiryum süresi, ayarlanan inspiryum zamanı veya I/E oranına
bağlıdır.
* Tidal volüm, inspiratuvar akım ve inspiryum zamanının ürünüdür.
*Hava yolunda basıncı artıracak olan sekresyon birikimi,
bronkospazm ve hastanın ventilatör ile savaşması gibi etkenler
inspiratuvar akım paternini tidal volümün azalması yönünde
değiştirecektir.
*Bu nedenle bu olguların tidal volümünü garanti altına alabilmek için
sedasyon, kas gevşemesi uygulanır ve trakeal sekresyonların efektif
şekilde temizlenmesine özel özen gösterilir.
53. PRESSURE CONTROL VENTILATION(PCV):
Avantajı:
* Peak hava yolu basıncının düşük, ortalama hava yolu
basıncının yüksek olması gaz değişimini
iyileştirdiğinden ve barotravmadan koruduğundan
özellikle ARDS’de uygun bir moddur.
Dezavantajı:
* tidal volümün sabit olmayıp garanti edilememesidir.
54. PEEP(POZITIVE END EXPIRATORY PRESSURE)
* PEEP ekspiryum sonunda hava yollarında atmosferik basınç üstü
pozitif basınç bulunmasıdır.
* Ekspiryum hava yollarıdaki basınç PEEP düzeyinin üstünde iken
gerçekleşir.
Primer olumlu etkisi oksijenasyonu düzeltmesidir:
-End-ekspiratuvar akciğer volümünü artırır(FRC artar)
-Alveolar sıvı perivasküler veya intertisiel alandan uzaklaşır.
-Ventilasyon/perfüzyon oranı iyileşir.
55. PEEP ve CPAP’ın optimal kullanımı:
* PEEP intrapulmoner şant oranını azaltarak oksijenasyonu
düzeltir.
* Kardiyak debiyi toraks içi basıncı artırdığı için azaltarak
dokulara oksijen sunumunu etkiler.
* İdeal olan mixed venöz oksijen parsiyel basıncının izlenmesidir
ve özellikle 15 cm H2O PEEP değerinden itibaren pulmoner arter
katateri ile takibi önerilmektedir.
56. Optimal PEEP:
* Kardiyak fonksiyonlarda belirgin bir bozulma olmaksızın
intrapulmoner şant oranını minimuma indiren PEEP değeridir.
* Pratikte 3-5 cm H2O’luk artışlar uygulanır.
* Amaç:
- nontoksik FiO2(<%50) ile parsiyel arteriyel oksijen satürasyonunu
%90’ın üzerinde tutmak
- %50 FiO2’nin altında oksijen uygulaması ile intrapulmoner şant
oranının %15’in altında olması
57. Best PEEP:
* En iyi oksijenasyonun sağlandığı PEEP düzeyidir.
* Ve en yüksek akciğer kompliyansının ulaşıldığı nokta
ile çakışır.
59. Aşırı PEEP:
- alveollerin aşırı distansiyonu ile ölü boşluk
ventilasyonunun artmasına neden olur
- akciğer kompliyansının azalması ile solunum işinin
artmasına neden olur
- Pulmoner vasküler direnci artırır
- Barotravma riskini artırır.
- Ortalama hava yolu basıncının artması ortalama
torasik basıncı artırarak venöz dönüşün azalmasına
neden olur.
60. - Preloadun azalması ile kardiyak debi düşer.
- İnterventriküler septumun sola kayması ile sol
ventrikül dolumu azalır.
- Pulmoner vasküler direncin artması ile sağ ventrikül
afterloadu artar.
- Renal ve hepatik kan akımı azalır.
- İntrakraniyal basınç artar.
Aşırı PEEP:
62. - Kardiyak debi azalışı( venöz dönüş azalır, pulmoner vasküler
direnç artar, sol ventrikül kompliyansı azalır); mekanik
ventilasyona geçildiğinde hipotansiyon gelişirse olgu hızla
intravasküler volüm açısından değerlendirilmelidir.
- Nosokomiyal pnomoni. Özellikle 48-72 saat sonra başlamıs ise
ventilatöre bağlı olduğu düşünülür.
- Hava yolunun kazasal termal ve elektriksel yanıkları
- Aspirasyon
- Ventilatöre fizyolojik bağımlılık(KOAH)
- Oksijen toksitesi