1. Θωρίες Μάθησης Συμπεριφορισμού

Δρίμτζιας Βασίλης - Επιμορφωτής Β' Επιπέδου ΠΕ19/20
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
Ενότητα 2.1 : Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση

Τι είναι η μάθηση;

 Διαδικασία τροποποίησης της συμπεριφοράς σε σύντομο
χρονικό διάστημα με μόνιμο τρόπο. (Gagné)
▪ Ως αποτέλεσμα εμπειρίας ή της οργανωμένης εκπαιδευτικής
διαδικασίας.
▪ Η μεταβολή της συμπεριφοράς νοείται ως διαρκής και σχετικά
μόνιμη.
 Επηρεάζεται από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες.
 Τα αποτελέσματά της είναι συνήθως παρατηρήσιμα.

 γνώσεων
 δεξιοτήτων (νοητικών, κινητικών, κοινωνικών)
 στρατηγικών (γνωστικών, κοινωνικών κπλ)
 πεποιθήσεων
 στάσεων
 μορφών συμπεριφοράς

Διευκολύνει τον σχηματισμό ομάδων και τον
διάλογο μεταξύ των μελών
Αποτελεί μέλος μιας ομάδας με κοινό στόχο
Ενθαρρύνει και υποστηρίζει μαθητικές
πρωτοβουλίες
Αναλαμβάνει την αποπεράτωση έργου και
αναπτύσσει την ανάλογη δράση
Σχεδιάζει το περιβάλλον μάθησης, ώστε να
προωθείται η αυτονομία, η αλληλεπίδραση
και οι επιλογές
Αλληλεπιδρά με συμμαθητές της ίδιας
ομάδας για την εκπλήρωση του στόχου
Εντάσσει την αποκτηθείσα γνώση σε ένα
ρεαλιστικό πλαίσιο
Αναζητά τη σύνδεση της γνώσης με την
πραγματικότητα
Χρησιμοποιεί ποικίλες στρατηγικές για να
καλύψει όλα τα ενδιαφέροντα
Καλλιεργεί τα ταλέντα του και τα
χρησιμοποιεί σε όλα τα γνωστικά πεδία
Αξιολογεί τη διαδικασία της δικής του
διδασκαλίας
Επιβλέπει τη διαδικασία μάθησης του και
αυτο-αξιολογείται
Υποστηρίζει και διευκολύνει τον
αναστοχασμό για τη διαδικασίας μάθησης
Αναστοχάζεται την όλη προσπάθεια που
κατέβαλε, στέκεται κριτικά και λαμβάνει
αποφάσεις για τη μελλοντική του δράση
Χρησιμοποιεί διάφορα εργαλεία για την
παρακολούθηση της πορείας μάθησης
Παρακολουθεί τη διαδικασία μάθησης που
ακολουθεί και τα αποτελέσματά της

 Η διδασκαλία είναι ένα σύστημα οργανωμένων
ενεργειών που στοχεύουν στην επίτευξη της μάθησης
Μέσω της διδασκαλίας και της αλληλεπίδρασης
εκπαιδευτικού και μαθητή, διενεργείται η μάθηση.
 Προγραμματισμένη επί σκοπώ διαδικασία μάθησης.
 Υποβοήθηση του μαθητή να εμπλουτίσει και να
επεξεργαστεί πληροφορίες.
 Κοινωνικό αγαθό.

1. Η μάθηση μπορεί να προκύψει ανεξάρτητα από τη
διδασκαλία;
- Ναι, κάθε φορά που κάποια δραστηριότητα επιφέρει μια σταθερή
αλλαγή στη συμπεριφορά του ατόμου (Stones, 1987).
- Με τη διδασκαλία η μάθηση μπορεί να επιταχυνθεί.
2. Κατά τη διδασκαλία πραγματοποείται πάντα η μάθηση;
 Όχι. Η διδασκαλία μεταβάλλεται σε μάθηση όχι από τον
εκπαιδευτικό αλλά από τον μαθητή. Ο εκπαιδευτικός διευκολύνει,
εμψυχώνει, ενισχύει την επιτέλεση ενός έργου που θα υλοποιήσει
ουσιαστικά ο μαθητής.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
wordlewordle

 Συμπεριφοριστικές (behaviorism)
Μάθηση = διαδικασία απόκτησης της γνώσης
 Γνωστικές (cognitive) /οικοδομισμός (constructivism)
Μάθηση =διαδικασία δημιουργίας της γνώσης
 Koινωνιoπολιτισμικές θεωρίες
Μάθηση = ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε κοινωνικές ομάδες

Αρχές 20ου αιώνα
Συμπεριφοριστική Γνωστική /
Οικοδομισμός
Κοινωνικογνωστική
Μέσα 20ου αιώνα Τέλη 20ου αιώνα
Η μάθηση συνίσταται στην
αλλαγή της συμπεριφοράς,
ως αποτέλεσμα της
ανταπόκρισης του ατόμου
σε ένα ερέθισμα.
Η μάθηση είναι μία
υποκειμενική εσωτερική
διαδικασία οικοδόμησης
νοημάτων σε ήδη
υπάρχουσες γνώσεις.
Οι άνθρωποι μαθαίνουν
αλληλεπιδρώντας και
παρατηρώντας άλλους.

Σημαντικοί μπιχεβιοριστές - Βασικές θέσεις
Μάθηση και διδασκαλία - Διδακτικά μοντέλα
Μπιχεβιορισμός και ΤΠΕ - Συνοπτικά ο συμπεριφορισμός

Για τις συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις :
η μάθηση συνίσταται
στην τροποποίηση της συμπεριφοράς.
Συμπεριφορισμός (behaviorism)

Η μάθηση ορίζεται ως διαδικασία αλλαγής της συμπεριφοράς του μαθητή και
προκύπτει μέσω εμπειριών και ασκήσεων που τίθενται από τον εκπαιδευτικό.
Συντελείται με την ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς είτε μέσω της
αμοιβής της (θετική ενίσχυση) είτε μέσω της ‘’τιμωρίας’’ (αρνητική ενίσχυση).
Βασικοί άξονες συμπεριφορισμού:
- Η γνώση μπορεί να μεταδοθεί.
- Ο δάσκαλος ως μεταδότης της γνώσης στους μαθητές και κύριος παράγοντας
στην εκπαιδευτική διαδικασία που ενισχύει την επιθυμητή συμπεριφορά.
- Οι διδακτικοί στόχοι του μαθήματος διατυπώνονται με τη μορφή συμπεριφορών
που οι μαθητές πρέπει να αναπτύξουν.
Συμπεριφορισμός (behaviorism)

Ι. Pavlov (1849-1936): εξαρτημένα ανακλαστικά
E. L Thorndike (1874-1949): οι επαναλήψεις παγιώνουν τη
μάθηση – δοκιμή και πλάνη
J. B. Watson (1878-1958): η ψυχολογία = αντικειμενική
επιστήμη  παρατήρηση της συμπεριφοράς)
B. F. Skinner (1904-1990): προγραμματισμένη διδασκαλία,
γραμμική οργάνωση
N.Α. Crowder: διακλαδισμένη οργάνωση
R. Gagne (1916-2002): διδακτικός σχεδιασμός

Ivan Pavlov (1849Ivan Pavlov (1849--1936)1936)
 Ο Ιβάν Παβλόφ (1849–1936) Ρώσος φυσιολόγος,
ψυχολόγος και ιατρός, Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής το
1904. Ερεύνησε τα αντανακλαστικά που
αποκτώνται με τη μάθηση (επίκτητα) και
δημιουργούνται με αυτόματο τρόπο μέσω
κάποιας μαθησιακής διαδικασίας. Τα πειράματα
του έγιναν με ζώα, και το πιο χαρακτηριστικό είναι το
πείραμα με το σκύλο
Ivan Pavlov

Θα μάθει ο σκύλος να
συνδέει ένα βιολογικό
χαρακτηριστικό με ένα
ανεξάρτητο
χαρακτηριστικό;
ΚλασικήΚλασική υποκατάστασηυποκατάσταση

Συσκευή για τη μέτρηση της εξαρτημένης αντίδρασης
Σε αυτή τη βελτιωμένη εκδοχή της αυθεντικής συσκευής του Pavlov μετριέται η
ποσότητα σιέλου που τοποθετείται στο στόμα του σκύλου και στη συνέχεια
καταγράφεται σε ένα περιστρεφόμενο κύλινδρο από χαρτί.
Περιστρεφόμενος
Κύλινδρος

ΥποκατάστατοΥποκατάστατο
ερέθισμαερέθισμα
ΕρέθισμαΕρέθισμα ΑντίδρασηΑντίδραση ((σάλιοσάλιο)

Τροφή
Τροφή
Αντίδραση
Αντίδραση
Αντίδραση
Αντίδραση
Ήχος
Ήχος
Ήχος Έκκριση σάλιου
Έκκριση σάλιου
1. Πριν την εξάρτηση
3. Κατά τη διάρκεια της εξάρτησης
2. Πριν την εξάρτηση
4. Μετά την εξάρτηση
Εξαρτημένη
Αντίδραση
Ανεξάρτητη
Αντίδραση
Εξαρτημένο
Ερέθισμα
Ουδέτερο
Ερέθισμα
Ανεξάρτητο
Ερέθισμα
Ανεξάρτητη
Αντίδραση
Έκκριση σάλιου
Μη Εξαρτημένη
Αντίδραση
Μη έκκριση σάλιου
Κλασική εξάρτηση. Πριν την εξάρτηση, η τροφή στο στόμα του σκύλου προκαλεί έκκριση
σιέλου, αλλά ένας ήχος - ένα ουδέτερο, δηλαδή, ερέθισμα - δεν την προκαλεί. Κατά τη διάρκεια της
διαδικασίας της εξάρτησης, ο ήχος συνδυάζεται επανειλημμένα με τη τροφή. Αφού έχει συντελεστεί η
κλασική εξάρτηση ο ήχος από μόνος του λειτουργεί ως ένα εξαρτημένο ερέθισμα προκαλώντας
έκκριση σιέλου.
http://www.nobelprize.org/educational/medicine/pavlov/pavlov.html

John Watson (1878John Watson (1878--1958)1958)
Ο John Watson εφάρμοσε τη θεωρία του Pavlov της κλασικής εξάρτησης σε
πειράματα μ’ ένα νήπιο, τον μικρό Albert, αποδεικνύοντας πως τα
συναισθήματα και οι φόβοι δεν είναι έμφυτοι αλλά μαθαίνονται.
Η προσωπικότητα είναι το σύνολο των παρατηρήσιμων δραστηριοτήτων και
είναι επίκτητη και ανανεώσιμη.

ΑρχέςΑρχές ΚλασσικήςΚλασσικής ΕξαρτημένηςΕξαρτημένης ΜάθησηςΜάθησης
1. Το εξαρτημένο ερέθισμα να είναι έντονο και ευδιάκριτο
2. Να είναι πολύ κοντά χρονικά το εξαρτημένο με το ανεξάρτητο
ερέθισμα (χρονική συνάφεια)
3. Η αρχή της ενδυνάμωσης, σύμφωνα με την οποία, η νέα σύνδεση
ενισχύεται με την επανάληψη της παρουσίασης των δύο ερεθισμάτων
και μάλιστα πολλές φορές
4. Η αρχή της απόσβεσης, σύμφωνα με την οποία η μάθηση "χάνεται"
και μια συμπεριφορά παύει να συνδέεται με ένα εξαρτημένο ερέθισμα αν
δε λάβουν χώρα επαναλήψεις ή αν το εξαρτημένο ερέθισμα είναι
δυσάρεστο, όπως έδειξε με τα πειράματά του ο John B. Watson,
θεωρούμενος "πατέρας του συμπεριφορισμού".

Edward Lee Thorndike (1879Edward Lee Thorndike (1879--19491949))
ΜέθοδοςΜέθοδος δοκιμήςδοκιμής καικαι πλάνηςπλάνης ((trial & error)trial & error)
Στα πειράματα του γάτες
τοποθετούνταν σ’ ένα κουτί και
μάθαιναν σταδιακά να
ανοίγουν την πόρτα και να
φτάνουν την τροφή πατώντας
το πετάλι.
Εισήγαγε τον ««νόμονόμο τουτου αποτελέσματοςαποτελέσματος»» ((law of effectlaw of effect))
Η σύναψη ερεθίσματος-αντίδρασης ενισχύεται όταν το αποτέλεσμα είναι
ευχάριστο και οδηγεί στην επανάληψη.
ο Thorndike ενδιαφέρεται για το αποτέλεσμα της αντίδρασης.

Τα πειράματα του Thorndike
Στα πειράματα του Thorndike γάτες τοποθετούνταν σ’ ένα κουτί και
μάθαιναν σταδιακά να ανοίγουν την πόρτα και να φτάνουν την τροφή
πατώντας το πετάλι.

Μετά από συνεχείς δοκιμές οι γάτες μάθαιναν να ανοίγουν την πόρτα του
κουτιού και να βγαίνουν έξω. Το σχήμα αυτό δείχνει το χρόνο που χρειάστηκε
μια από τις γάτες του Thorndike για να βγει έξω από το κουτί.

Νόμος του αποτελέσματος (law of effect):
Μια αντίδραση που εμφανίζεται λίγο πριν από ένα θετικό ερέθισμα
(αποτέλεσμα) έχει την τάση να εμφανίζεται και πάλι σε μελλοντικές παρόμοιες
καταστάσεις
Νόμος της άσκησης (Law of exercise):
Για να διατηρηθεί η σύνδεση μεταξύ ερεθίσματος και αντίδρασης χρειάζεται
επανάληψη, μόνο όμως εφόσον συνοδεύεται από κατάλληλους σκοπούς και
επιτυχίες.
Νόμος της ετοιμότητας για δράση (Law of readiness):
Η εσωτερική παρώθηση και ετοιμότητα του ατόμου για δράση εξαρτάται από
το κατά πόσο είναι ελκυστικά τα ερεθίσματα με τα οποία αντιπαρατίθεται.
Νόμος της αφομοίωσης (Law of assimilation):
Το άτομο όταν αντιμετωπίζει μια προβληματική κατάσταση, για να
αφομοιώσει τα στοιχεία της, χρησιμοποιεί την εμπειρία του, δηλαδή
αντιδράσεις από προηγούμενες ανάλογες καταστάσεις.
ThorndikeThorndike:: ΝόμοιΝόμοι MMάθησηςάθησης

 Το εσωτερικό (πιστεύω, προσδοκίες, προθέσεις κλπ.) του
μανθάνοντος υποκειμένου δεν μπορεί να παρατηρηθεί
κατά τρόπο αντικειμενικό.
 Οι εσωτερικές διαδικασίες μάθησης =
 Άρα, μόνο η συμπεριφορά (εξωτερική μεταβολή)
προσφέρεται για μελέτη και αλλαγή.
 Συσχέτιση μεταξύ ερεθισμάτων (Ε) και των αντιδράσεων
(A) που προκαλούνται από αυτά. Δηλ. Ε  Α.
 Άρα, η συμπεριφορά του ατόμου είναι αποτέλεσμα
μάθησης.

ΒασικόςΒασικός νόμοςνόμος τουτου συμπεριφορισμούσυμπεριφορισμού
 Μοντέλο Stimuli – Response
 Το υποκείμενο μέσω εξάσκησης δημιουργεί συνδέσεις ανάμεσα στα εξωτερικά ερεθίσματα
και τη συμπεριφορά του
Περιβάλλον Υποκείμενο
Είσοδος: ΕρεθίσματαΕρεθίσματα
ΈξοδοςΈξοδος: ΣυμπεριφοράΣυμπεριφορά

1. Η µάθηση προκύπτει από τη σύνδεση ερεθισµάτων-
αντίδρασης.
2. Οι επαναλήψεις ενισχύουν τις συνδέσεις Ε-Α, άρα τη
µάθηση.
3. Οι θετικές ενισχύσεις (ανταµοιβές) ενισχύουν µια
συγκεκριµένη «µάθηση», ενώ οι αρνητικές (ποινές) την
αποδυναµώνουν.
4. Κάθε είδος µάθησης µπορεί να αναλυθεί σε
στοιχειωδέστερα τµήµατα µέχρι να μεταδοθεί η γνώση.
5. Έμφαση στην αναμετάδοση της πληροφορίας και στην
τροποποίηση της συμπεριφοράς.

 διαμορφώνει κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον
 διατυπώνει τους διδακτικούς στόχους του μαθήματος με τη
μορφή συμπεριφορών που οι μαθητές πρέπει να
αναπτύξουν
 παρέχει τα κατάλληλα ερεθίσματα (Ε), ώστε να προκληθούν
οι επιθυμητές αντιδράσεις (Α)
 ενεργοποιεί, κινητοποιεί τον µαθητή (Skinner).

 αναλύει τα δύσκολα σημεία σε επιµέρους, και κλιμακώνει
τη δυσκολία προς τα πλέον σύνθετα και δυσνόητα,
προσαρμοσμόζοντάς τα στους ρυθμούς του μαθητή.
 ανατροφοδοτεί άμεσα (θετικά ή αρνητικά) τον μαθητή.
 αναδιατυπώνει όσες ερωτήσεις δεν απαντήθηκαν σωστά,
ενδεχοµένως µε άλλη σειρά και διαφορετικό τρόπο, έως
ότου ο µαθητής απαντήσει σωστά.

 Εισήγηση, παρουσίαση της απαραίτητης θεωρίας,
γεγονότος, φαινόμενου: Απαραίτητη για την κατανόηση
των εννοιών προς μάθηση. Χρήσιμα τα λογισμικά
καθοδήγησης και τα λογισμικά πολυμέσων.
 Παροχή πληροφοριών, αφήγηση, ανάγνωση: Χρήσιμα τα
λογισμικά καθοδήγησης και τα λογισμικά πολυμέσων.
 Πρακτική και εξάσκηση: Κατάλληλο το εκπαιδευτικό
λογισμικό εξάσκησης.
 Επίδειξη επίλυσης προβλήματος

Προγραµµατισµένη διδασκαλία (B. F. Skinner) :
Η διδακτέα ύλη
 δομείται σε σύντομες διδακτικές ενότητες
 προσαρμόζεται στους ρυθμούς του μαθητή.
Ο μαθητής πρέπει να:
 συμμετέχει ενεργητικά στα βήματα της μάθησης
 πληροφορείται αμέσως τα αποτελέσματα των προσπαθειών του
 διορθώνει αμέσως τα λάθη του
 παίρνει το μέγιστο των ενισχύσεων

Γραμμική Οργάνωση
της μάθησης χωρίς διακλαδώσεις (μηχανές Skinner)
 H αλληλουχία της ύλης είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να
μπορούν να την ακολουθήσουν όλοι οι μαθητές.
 Κάθε διδακτικό βήμα αποτελείται από 4 στοιχεία:
▪ πληροφορία
▪ ερώτηση
▪ κενό για απάντηση
▪ σωστή απάντηση

- Ποιος έχασε τη μάχη του Μαραθώνα?
- Ο Ομέρ Βρυώνης
- Όχι, προσπάθησε ξανά
- Οι Πέρσες
- Μπράβο!
Η πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι η Αθήνα:
 Σωστό
 Λάθος

Διακλαδισμένη Οργάνωση (Ν.Α.Crowder):
 Από την απάντηση του μαθητή καθορίζεται ό,τι ακολουθεί.
 Άρα, υπάρχει κάποια δυνατότητα εξατομικευμένης ρύθμισης του
μαθησιακού υλικού.
 Η βασική διαφορά της Διακλαδισμένης Οργάνωσης από τη Γραμμική
Οργάνωση βρίσκεται στην αντιμετώπιση του λάθους του μαθητή.
 Ενώ ο Skinner πιστεύει ότι τα βήματα πρέπει να μικρά, ώστε να αποφεύγεται το
λάθος του μαθητή, και στη λανθασμένη απάντηση να του προσφέρεται η
σωστή,
 ο Crowder πιστεύει ότι το λάθος αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο στη διαδικασία
μάθησης. Όταν ο μαθητής κάνει λάθος του δίνονται συμπληρωματικές
εξηγήσεις για να το ξεπεράσει.
Πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι η:
α) Αθήνα, β) Σπάρτη, γ) Ναύπλιο, δ) Παρίσι

Με βάση τη διδακτική σας εμπειρία επιλέξτε μια διδακτική
ενότητα ενός μαθήματος (π.χ. δίκτυα υπολογιστών):
 Σχεδιάστε μια απλή διδακτική μηχανή στην οποία θα
τοποθετήσετε μερικές ερωτήσεις ακολουθώντας τη
θεωρία του Skinner για τη γραμμική οργάνωση της
πληροφορίας.
 Σχεδιάστε μια απλή διδακτική μηχανή στην οποία θα
τοποθετήσετε μερικές ερωτήσεις ακολουθώντας τη
θεωρία του Crowder για διακλαδωτή (με πολλαπλές
επιλογές) οργάνωση της πληροφορίας.

Διδακτικός Σχεδιασµός (Gagné):
 Θεωρήθηκε για χρόνια αξιόπιστο μοντέλο προετοιµασίας
προγραµµάτων και µαθηµάτων κατάρτισης.
 Περιλαµβάνει 5 στάδια:
1. Ανάλυση του στοχευόµενου κοινού και των αναγκών του
(Analyze)
2. Σχεδίαση των µαθηµάτων (Design)
3. Ανάπτυξη του διδακτικού υλικού (Develop)
4. Εφαρµογή (Implement)
5. Αξιολόγηση και επιστροφή στο πρώτο στάδιο (Evaluate)

Διδακτικός Σχεδιασµός (Gagné):
 9 εκδηλώσεις κατά τη διδασκαλία:
1. Κεντρίστε την προσοχή-ενδιαφέρον των μαθητών για το θέμα
2. Ενημερώστε τους μαθητές για τους στόχους
3. Ανακαλέστε την προηγούμενη γνώση τους για το θέμα
4. Παρουσιάστε το διδακτικό υλικό (ερέθισμα)
5. Δώστε οδηγίες στους μαθητές
6. Διατυπώστε τα ζητούμενα και συγκεντρώστε τις αποδόσεις
7. Ανατροφοδοτήστε τους
8. Αξιολογήστε
9. Βοηθήστε τους να θυμηθούν και να εφαρμόσουν τις
δεξιότητές τους.

Με βάση το Διδακτικό Σχεδιασµό του Gagné οργανώστε διδασκαλία
συγκεκριμένης θεματικής ενότητας λαμβάνοντας υπόψη :
1. Κεντρίστε την προσοχή-ενδιαφέρον των μαθητών για το θέμα
2. Ενημερώστε τους μαθητές για τους στόχους
3. Ανακαλέστε την προηγούμενη γνώση τους για το θέμα
4. Παρουσιάστε το διδακτικό υλικό (ερέθισμα)
5. Δώστε οδηγίες στους μαθητές
6. Διατυπώστε τα ζητούμενα και συγκεντρώστε τις αποδόσεις
7. Ανατροφοδοτήστε τους
8. Αξιολογήστε
9. Βοηθήστε τους να θυμηθούν και να εφαρμόσουν τις δεξιότητές τους.

ΣΣυμπεριφορισμυμπεριφορισμόςός && ΤΠΕΤΠΕ::
ΛογισμικάΛογισμικά ««κλειστούκλειστού»» τύπουτύπου (1(1/2)/2)
 Συστήματα εξάσκησης και Συστήματα διδασκαλίας με τη
βοήθεια υπολογιστή ή καθοδηγούμενης από υπολογιστή
διδασκαλίας
 Θεωρία μάθησης: Συμπεριφορισμός
 Διδακτικό μοντέλο: η γνώση μεταδίδεται
 Ο υπολογιστής υποκαθιστά πλήρως ή εν μέρει το δάσκαλο
 Το λογισμικό επιβραβεύει θετικά ή αρνητικά το μαθητή

 Εκπαιδευτικά λογισμικά που αναλαμβάνουν εν μέρει ή
εξ ολοκλήρου
 την παροχή πληροφοριών,
 τη διδασκαλία των εννοιών
 και συνεπώς όλη την προσέγγιση της διδακτέας ύλης σε ένα
συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο
 Εμπεριέχουν, ως εγγενές τμήμα τους,
 μια διαδικασία αξιολόγησης των γνώσεων και των
δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν από τους μαθητές μετά το
πέρας της χρησιμοποίησής τους
 θετική ή αρνητική επιβράβευση για το αποτέλεσμα
ΣΣυμπεριφορισμυμπεριφορισμόςός && ΤΠΕΤΠΕ::
ΛογισμικάΛογισμικά ««κλειστούκλειστού»» τύπουτύπου ((22/2)/2)

ΒασικέςΒασικές κατηγορίεςκατηγορίες λογισμικώνλογισμικών
««κλειστούκλειστού»» τύπουτύπου
(1)(1) ΛογισμικόΛογισμικό ΚαθοδήγησηςΚαθοδήγησης ήή ΔιδασκαλίαςΔιδασκαλίας((Tutorials)Tutorials)
 Πλήρες σύστημα με παροχή πληροφοριών και γνώσεων και
πρακτική εξάσκηση για την αξιολόγηση αυτών των γνώσεων
▪ π.χ. ηλεκτρονικό βιβλίο με θεωρία και ερωτήσεις πάνω στη
θεωρία
(2)(2) ΛογισμικόΛογισμικό ΕξάσκησηςΕξάσκησης καικαι ΠρακτικήςΠρακτικής (Drill and(Drill and
Practice)Practice)
 Περιέχει μόνο το μέρος της διαδικασίας αξιολόγησης των
γνώσεων και των δεξιοτήτων
▪ π.χ. τεστ γνώσεων με ερωτήσεις σωστού/λάθους,
συμπλήρωσης ή πολλαπλής επιλογής

ΠαράδειγμαΠαράδειγμα λογισμικούλογισμικού καθοδήγησηςκαθοδήγησης
ήή διδασκαλίαςδιδασκαλίας

ΠαράδειγμαΠαράδειγμα λογισμικούλογισμικού εξάσκησηςεξάσκησης &&
πρακτικήςπρακτικής

ΗΗ συμβολήσυμβολή τουτου συμπεριφορισμούσυμπεριφορισμού
στοστο σχεδιασμόσχεδιασμό εφαρμογώνεφαρμογών ΤΠΕΤΠΕ (1(1/2)/2)
 Τα συμπεριφοριστικά συστήματα ήταν η πρώτη μεγάλη
προσπάθεια εφαρμογής των υπολογιστών στην εκπαίδευση
 Τελευταία οι συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις δεν είναι στο
προσκήνιο της ερευνητικής δραστηριότητας.
 Πολλές αρχές του πλαισίου αυτού εξακολουθούν να έχουν ισχύ
και εγκυρότητα, όπως:
 - Εξατομίκευση της μάθησης
 - Προσωπικός ρυθμός του μαθητή
 - Ανατροφοδότηση
 - Αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή
 Η χρήση συμπεριφοριστικών λογισμικών είναι σκόπιμη και
ωφέλιμη σε πολλές πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, κυρίως
όταν συνδυάζεται και με άλλου τύπου λογισμικά

ΗΗ συμβολήσυμβολή τουτου συμπεριφορισμούσυμπεριφορισμού
στοστο σχεδιασμόσχεδιασμό εφαρμογώνεφαρμογών ΤΠΕΤΠΕ ((2/2)2/2)
 Ενεργή και διαρκής συμμετοχή του μαθητή κατά τη διαδικασία της
μάθησης.
 Κατανόηση του ρόλου της γρήγορης και διορθωτικής (εάν αυτό
απαιτείται) ανατροφοδότησης σε κάθε ενέργεια του μαθητή.
 Ανάδειξη της σημασίας για μάθηση μέσω εξάσκησης και πρακτικής.
 Μελέτη των αντικειμενικών συνθηκών μέσα στις οποίες λαμβάνει
χώρα η διδακτική και μαθησιακή διαδικασία.
 Καθορισμός ξεκάθαρου και λειτουργικού ορισμού των
ακολουθούμενων διδακτικών στρατηγικών και των προς επίτευξη
διδακτικών στόχων καθώς και της αξιολόγησής τους.
 Έμφαση στην εστίαση πάνω στα (έκδηλα) μαθησιακά
αποτελέσματα, τα οποία συνηγορούν για την αποτελεσματικότητα
της διδακτικής στρατηγικής.

ΤΤρόποιρόποι χρήσηςχρήσης συμπεριφοριστικώνσυμπεριφοριστικών
λογισμικώνλογισμικών
Τα συμπεριφοριστικά λογισμικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν
με επάρκεια:
 για παροχή εποπτικής διδασκαλίας
 σε ειδικές περιπτώσεις κατάρτισης στη χρήση συστημάτων ή
εργαλείων
 για εμπέδωση χαμηλού επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων
(εκτέλεση πράξεων, αποµνηµόνευση κ.ά.)
 για αξιολόγηση και προσωπική εργασία των μαθητών
 στην προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία
 στην ειδική αγωγή

ΚατηγορίεςΚατηγορίες συμπεριφοριστικώνσυμπεριφοριστικών
λογισμικώνλογισμικών && κύριοικύριοι εκπρόσωποιεκπρόσωποι

 Όλες οι συμπεριφορές είναι διδακτέες με τη σωστή μεθόδευση.
 Προδιαγεγραμμένη διδακτέα ύλη και στόχοι.
 Προγραμματισμός διδασκαλίας και σχεδιασμός.
 Γραμμική και διακλαδισμένη οργάνωση της μαθησιακής διαδικασίας.
 Ανάπτυξη διδακτικού υλικού
 Δόμηση της διδακτέας ύλης σε σύντομες διδακτικές ενότητες
 Η απομνημόνευση είναι βασικός μαθησιακός στόχος.
 Πρόκληση ενδιαφέροντος για το θέμα
 Ενημέρωση μαθητών για τους στόχους
 Ανάκληση προηγούμενης γνώσης για το θέμα
 Παρουσίαση διδακτικού υλικού (ερέθισμα) και οδηγίες
 Σαφής διατύπωση ζητουμένων
 Κατάλληλα ερεθίσματα προς απομνημόνευση.
 Οι επαναλήψεις παγιώνουν τις συνάψεις της μάθησης
 Διαρκής ανατροφοδότηση (θετική, αρνητική)

 Κατάτμηση της ύλης και εμπέδωση πριν το επόμενο βήμα.
 Εξατομικευμένη ύλη
 Συμπληρωματική βοήθεια, ώσπου να βρεθεί η σωστή απάντηση.
 Το λάθος είναι ουσιαστικό στοιχείο για τη μάθηση.
 Κλιμακούμενη δυσκολία
 Διαρκής έλεγχος, αξιολόγηση κατακτημένης συμπεριφοράς.
 Καθοδήγηση
 Κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον
 Κινητοποίηση του μαθητή
 Αναδιατύπωση ερωτήσεων και με διαφορετικό τρόπο
 Ερωτήσεις κλειστού τύπου (Σωστό/Λάθος, συμπλήρωση κενών,
αντιστοίχιση, πολλαπλών επιλογών, σταυρόλεξα κλπ.)
 Κλειστά λογισμικά (εκπαιδευτικά προγράμματα, hot potatoes, e-books,
tutorials κλπ.)

ΚριτικήΚριτική τουτου συμπεριφορισμούσυμπεριφορισμού
• οι ανώτερου επιπέδου νοητικές διεργασίες και οι μη συνειδητές καταστάσεις
δε μπορούν να μετρηθούν
• οι νοητικές αναπαραστάσεις του κόσμου μας είναι διαφορετικές από άτομο
σε άτομο και υποστηρίζονται τόσο από το δάσκαλο όσο και από την
κοινωνία
• το "αποστειρωμένο" εργαστήριο δε μπορεί να προσομοιώσει την εξαιρετικά
πολύπλοκη δομή της σχολικής τάξης
• και τελικά δεν μπορούμε, ως σχολείο, να επικαλούμαστε μια και μόνη
αντικειμενική αλήθεια, η οποία μάλιστα είναι αλήθεια μόνο εφόσον μπορεί να
παρατηρηθεί και να ελεγχθεί, από τη στιγμή που η αλήθεια είναι κάτι το
οποίο συγκροτείται μέσα από πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις του εσωτερικού
κόσμου και του κοινωνικού περίγυρου.

 υποτιμούν τον παράγοντα άνθρωπο , τον παράγοντα κοινωνία και δεν
λαμβάνουν υπόψη συνθετότερες διεργασίες του ανθρώπινου εγκεφάλου
αδυνατώντας να οδηγήσουν στην ανάπτυξη υψηλότερων μορφών μάθησης
(π.χ. της κριτικής σκέψης)
 όμως είναι παραδεκτό ότι, αφενός μεν εισήγαγαν επιστημονικές μεθόδους
στη διερεύνηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και αφετέρου μας
προσέφεραν αρκετά χρήσιμα "εργαλεία" στην μάχη για τη διευκόλυνση των
μαθητών στο να επιτύχουν τη μάθηση, έστω και αν η εφαρμογή τους, τις
περισσότερες φορές εξαντλείται σε βασικές δεξιότητες και γνώσεις.
ΚριτικήΚριτική τουτου συμπεριφορισμούσυμπεριφορισμού

1. Θωρίες Μάθησης Συμπεριφορισμού

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

More from Vasilis Drimtzias

More from Vasilis Drimtzias (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

1. Θωρίες Μάθησης Συμπεριφορισμού