Biznesi

1. BIZNESI I VOGËL
DHE I MESËM
Nga literaturat mësimore
Veton Sopjani
2/1/2010
Literatur mësimore

2. Faktorët të cilët ndikojnë në zgjedhjen e formës adekuate të organizimit të NVM
janë:
1. Kapitali fillestar dhe planet financiare
2. Përfitimet, detyrimet dhe obligimet e pronarëve / menaxherëve
3. Tatimet dhe rregullimi qeveritar
4. Shfrytëzimi i burimeve
5. Rritja, ekspansioni, integrimi dhe shitja
FORMAT KRYESORE TË ORGANIZIMIT SIPAS PRONËSISË
1. Pronar i vetëm – biznesi individual
2. Ortakeria – partneriteti
3. Korporata
Pronar i vetëm – biznesi individual
1. Pronar i vetëm Të punësuarit
2. Përparësitë:
3. Liri e veprimit
4. Lehtësia e fillimit dhe përfundimit të biznesit
5. Taksa më thjeshta
6. Kufizime më të vogla ligjore
Të metat e pronësisë individuale:
1. Përgjegjësi e plotë mbi pronarin
2. Vështirësitë për të siguruar kapitalin e nevojshëm
3. Pronari / menaxheri është tepër i ngarkuar
4. Kontinuiteti kohor
5. Kufizime (mungesë) të menaxhmentit
Ortakeria – partneriteti
1. Partneriteti formalizohet me kontratë
2. kushteve të ndërprërjes së partneritetit
3. Tërheqja ose inkuadrimi i partnerëve të rinj
4. Nuk ekzistojnë kufizime ligjore për numrin e partnerëve
Përparësitë e partneritetit si formë e organizimit të ndërmarrjes së vogël janë këto:
1. Rritja e potencialeve për funsionimin dhe zhvillimin e biznesit (sinergjia)
2. Mundësitë më të mëdha për rritje dhe zhvillim
3. Thjeshtësia e procedurave të menaxhimit dhe marrjes së vendimeve në krahasim
me korporaten
4. Lehtë themelohet
5. Kufizime të vogla ligjore
6. Ndarja e rrezikut
Mangësitë e partneritetit si formë e organizimit të ndërmarrjes së vogël janë këto:
1. Fleksibiliteti i kufizuar
2. marrja e vendimeve, zhvillimi, personeli
3. Rritja e kapitalit
4. Kontinuitet në punë
5. Ndarja e punës: ka vështirësi në ndarjen
Korporata
1. Jeta e korporatës është e pavarur nga jeta e pronarit
2. Formë më e komplikuar e organizmit të biznesit

3. 3. Ndarja e pronësisë nga menaxhimi
4. prona mund te shitet - biznesi vazhdon
5. Korporata themelohet siaps rregullave të përcaktuara me ligj
Pronësia në korporatë mund të jetë e transferueshme dhe jo e transferueshme
Korporata (struktura organizative) është përgjegjëse për obligimet e bëra, e jo pronarët e
kapitalit
Akcionarët janë pronarë dhe zgjedhin bordin e drejtorëve
Përparësitë:
1. Orientimi kah zhvillimi: ndarja e e qartë e përgjegjësive për menaxhim nga prona
dhe motivimi për dividendë dhe mundësia për të siguruar burime për investime
krijon platformë për zhvillim
2. Lehtësia për të siguruar burime financiare
3. Letësia në ndryshimin e strukturës së pronësisë dhe transferin e pronës
4. Menaxhmenti i specializuar
5. Përgjegjësia e kufizuar
6. Përfitime për të punësuarit
Mangësitë:
1. Kapitali themletar i nevojshëm për krijimin e koorporatës (i përcaktuar me ligj)
2. Taksate dyfishta
3. Kërkesa të mëdha juridik: çertifikatës së aksioneve, vulës së korporatës, librit
korporativ të shënimeve, regjistrimit si inkorporatë, evidencë të detajizuar të
kontabilitetit, regulativ lidhur me mbledhjet e këshillit të drejtorëve, etj.
4. kontrolli i vështirësuar
5. Rrezikim i aksionerëve të vegjël
6. Struktura menaxhuese e korporatave
Akcionerët janë pronarët e korporatës
PERGJEGJESITË LIGJORE TË BIZNESEVE
1. Shoqëritë tregtare me përgjegjësi të plotë
2. Shoqëritë tregtare me përgjegjësi të kufizuar
3. Shoqëritë komandite
FRANSHIZA SI FORMË E KRIJIMIT TË BIZNESIT
Franshiza është një marrëveshje midis kompanisë poseduese të një marke të mirënjohur
produkti (kompania prind) dhe një ndërmarrësi
Tipet e franshizave janë:
1. Franshiza e emrit tregtar
2. Franshiza e shpërndarjes së produktit
3. Franshiza e pastër
Përparësitë e franshizës
1. Suksesi më i lehtë në zbatimin e teknologjisë dhe standardeve / trajnimi
2. Marketingu / penetrimi me i lehtë (emri me i njohur dhe identifikimi me te)
3. Sistemi i përpunuar mire për të sigurauar cilësinë + standardet
4. Asistenca teknike dhe financiare (trajnime)
Të metat e franshizës
1. Pagesa e vazhdueshme e franshizes në kembim të së drejtës
2. Standardet strikte- autonomia më e vogël (inspektimi nga franshizori)
3. Kufizimet në blerje dhe shitje

4. 4. Kufizimet në asortiman
REGJISTRIMI I BIZNESVE
1. Bazat ligjore per krijimin dhe funksionimin e bizneseve
2. Formë legale –regjistrohen tek organi perkatës shtetëror
3. numri identifikues, xhirollogaria, emri tregtar (firma)
4. Përkufizojnë obligime reciproke me bizneset e tjera shtetin
5. Akti i tehmelimit, Statuti dhe Kontrata
Zakonisht e zhvilluar në sektorin e tregtisë(Vickham, 2003)
Ndërmarrës qe i drejton burimet (resurset) e siguruara nga te tjeret
Termi : Ndërmarrës dhe ndërmarrësi
Richard Couton me 1734
Ndërmarrësi i lëvizë burimet nga një fushë më fitim më të ultë në një fushë me fitim
më të lartë (D.Stoks, 2003)
Shumpeteri në shekullin 20 ,ndërmarrësit i konsideron si një force destabilizuese në
kuptimin e nxitjes së ndryshimit të asaj që ekziston
P. Drucker në vitet 80,paraqitjen e ekonomisë së ndërmarrësisë do ta quajë “ngjarjen me
shpresëdhënëse”: ajo incon ndryshimet e shpeshta, shfrytëzon shanst që tjerët nuk i
shohin
Krjon diçka ndryshe dhe bën që nevoja për risi të jetë e përhershme
Wickham ( 2003) numron disa nga keto atribute :
1. Rreziku (risku)
2. Efikasiteti
3. Inovacioni
Howard (1998) numron kater karakteristika qenesore te ndermarrësit :
1. Njohja e shansave në treg
2. Gatishmeria për pranimin e rrëzikut
3. Aftesia per te siguruar resurset ( burimet) per investim
4. Aftesia per te menaxhuar bzinesit
Zimmerer dhe Scarborough ( 1998): nje person qe krijon nje biznes duke u ballafaquar
me rrezikun dhe duke synuar realizimin e fitimit dhe rritjen e biznesit duke perfituar nga
shansat dhe aftesia per te siguruar dhe menaxhuar resurset ( burimet) .
Atributet e profilit te ndermarresit:
1. Deshira per marrjen e pergjegjesise
2. Preferenca per nje rrezik te menaxhueshem - nje rrezik i kalkulueshem
3. Vetebesimi i larte ne aftesine per sukses
4. Deshira per nje pergjegje te shpejte ndaj veprimeve
Fushat e veprimit të biznesit të vogël dhe të mesëm…
1. Aktivitete intensive për nga puna që realizohen me shfrytëzim më racional të burimeve
njerëzore dhe pajisjeve, që sigurojnë punësim më të madh.
2. Nevoja për konsumatorë të rregullt që krijon një marrëdhënie midis shfrytëzuesve të
rregullt të shërbimeve përkatësisht konsumatorëve dhe dhënësve /ofruesve të shërbimeve
3. Problemi i përputhjes mes ofertës dhe kërkesës ka të bëjë me pasigurinë lidhur me
kërkesën e cila është shpeshherë vështirë e parashikueshme;
4. Fleksibiliteti në lokacion që ndërlidhet me faktin se lokacioni duhet të jetë te
konsumatorët.
Kjo është një komponentë e rëndësishme e planit të marketingut

5. 1. Pozicionimi në treg
2. Strategjia rreth përkufizimit të çmimeve
3. Strategjia dhe plani I shitjes
4. Plani i promocionit, publicitetit dhe reklamës
PLANI I BIZNESIT
1. Plani i biznesit duhet të sigurojë informatat si:
2. Ku ndodhemi në momentin e tanishëm?
3. Analiza mbi gjendjen e tanishme (SWOT)
4. Ku dëshirojmë të arrijmë?
5. Qëllimet që dëshirojmë ti realizojmë
6. Si do të arrijmë atje?
7. Shpjegimet mbi kushtet e tregut, teknologjisë.
8. Sa janë të vlefshme sakrificat në krahasim me investimet që kemi për të bërë?
9. Krahasim në mes të investimeve dhe efekteve nga investimet
Përgatitja dhe hartimi
Përmbajtja
1. Rezyme
2. Historiku i shkurtër dhe gjendja e tanishme
3. Analiza SWOT
4. Përcaktimi i qëllimeve
5. Analiza e tregut
6. Aspektet teknologjike
7. Aspektet e menaxhimit
8. Identifikimi i shpenzimeve, investimeve dhe mjeteve të financimit
9. Analiza Financiare
 Struktura -Në përgjithësi mund të themi se kemi të bëjmë me 4 njësi
themelore:
1. Analiza e gjendjes
2. Analiza e Tregut
3. Analiza e teknologjisë dhe menaxhmentit
4. Analiza Financiare
1. Analiza e gjendjes -Pasqyrë mbi:
1. Biznesin ekzistues
2. Origjinën e biznesit
3. Pronarët
4. Formëne e organizimit
5. Rruga e zhvillimit
Çka është SWOT analiza ?
Teknikë e analizës së gjendjes aktuale të institucionit të caktuar dhe ambientit të
tij
Është faza e parë e planifikimit dhe ndihmon në fokusimin mbi çështjet kyçe
SWOT
1. Strengths – Përparësitë
2. Weaknesses – Dobësitë
3. Opportunities - Mundësitë
4. Threats - Rreziqet

6. SWOT përdoret për të zhvilluar një PLAN që merr për bazë
1. faktorët e brendshëm
2. faktorët e jashtëm
3. maksimizon përparësitë dhe mundësitë
4. minimizon ndikimin e dobësive dhe rreziqeve
Përparësitë (Strengths)
1. Cilat janë përparësitë tuaja?
2. Çfarë bëni ju më së miri?
3. Cilat janë përparësitë tuaja në sytë e të tjerëve?
Dobësitë – Weaknesses:
1. Çfarë mund të përmirësoni?
2. Çfarë nuk e bëni mirë / apo e bëni keq?
3. Çfarë nuk duhet të bëni?
Mundësitë - Opportunities
1. Ku janë mundësitë e mira për ju?
2. Cilat janë trendet me interes për të cilat keni ju njohuri?
Rreziqet - Threats
1. Me cilat pengesa ballafaqoheni?
2. Çfarë bën konkurenca juaj?
3. A po rrezikon seriozisht veprimtarinë tuaj ndërrimi i shpejtë i ambientit?
SMART
1. S – SPECIFIK
2. M – I MATSHëM
3. A – I ARRITSHëM
4. R – REALIST
5. T – I PëRKUFIZUAR Në PIKëPAMJE KOHORE
 1. Përkufizimi i produktit dhe konsumatorëve
1. Emri, paketimi, madhësia, karakteristikat
2. Si do ti plotësojë nevojat
3. Pse mund të penetrojë në tregun ekzistues/tregun e ri
4. Çfarë e dallon nga të tjerët
Produkti mund të destinohet në tregjet:
1. TREGU I KONSUMIT – nevoja individuale dhe konsumi familjar
2. TREGU INDUSTRIAL – produkte të destinuara për prodhim të mëtejmë
(gjysmëprodukte)
3. QEVERIA – prokurime dhe blerje (kontraktim i shërbimeve)
4. EKSPORTI – tregje ndërkombëtare (kërkesa të rrepta në pikëpamje të aftësisë
konkurruese)
Procesi i identifikimit të segmenteve ka tri hapa:
1. Segmentimi i tregut
2. Tregu cak
3. Pozicionimi në treg
Segmentimi në bazë të kategorive të konsumatorëve:
Familja
1. Shtrirja gjeografike
2. Të ardhurat

7. 3. Religjioni
4. Profesioni
5. Edukimi
6. Niveli social
7. Mosha
8. Gjinia
Tregu cak – bëhet pasi BVM ti ketë identifikuar segmentet e tregut
1. Vlerësimi i aktiviteteve të secilit segment
2. Cili gjeneron më shumë të ardhura
3. Ku ka më pak konkurencë
4. Cili ka më tepër qëndrueshmëri
 Të mirat zëvendësuese
1. Autobusi me Taxi Largësia gjeografike
2. Konkurent në shtetin fqinj
3. Krahasoni produktin tuaj me atë të konkurentëve
3. Strategjia dhe plani i shitjeve
1. Shitja direkte
2. Porositë (shitje e kontraktuar)
3. Ndërmjetësit
4. Shitja me shumicë
5. Shitje me pakicë
1. Cilat janë dy ose më shumë nga karakteristikat me të cilat përkufizohen
bizneset e vogla?
Karakteristikat me të cilat përkufizohen bizneset e vogla janë:
a) Menaxhmenti i firmës është i pavarur dhe zakonisht menaxherët janë dhe
pronarë.
b) Kapitali është në pronësi të një individi ose një grupi të vogël
c) Kryesisht shtrihen në një regjion të vogël, ndërsa punëtorët dhe pronarët
janë po të njëjtit regjion. Mirëpo nuk do të thotë se tregu është lokal.
d) Madhësia e firmës në korniza të industrisë duhet të jetë e vogël kur
krahasohet me ndërmarrjet më të mëdha në atë rajon.
2. Si definohen mikrondërmarrjet, ndërmarrjet e vogla dhe ndërmarrjet e
mesme sipas kriterit të numrit të punëtorëve?
Mikrondërmarrjet, prej 1-19 të punësuar
Ndërmarrjet e vogla prej 20-99 të punësuar
Ndërmarrjet e mesme, prej 100-499 të punësuar.
3. Si ndahen BVM në kategori ( tri kategori sipas BE)?
Sipas Unionit Evropian NVM ndahen në tri kategori:
Ndërmarrjet/bizneset mikro prej 1-9 të punësuar
Ndërmarrjet/bizneset e vogla prej 10-49
Bizneset e mesme prej 50-249 të punësuar.

8. 4. Si përkufizohen BVM sipas Bankës Botërore?
BVM sipas bankës botërore sa i përket numrit të punëtorëve është:
Mikrondërmarrje prej 1-5
Ndërmarrje të vogla 6-25
Ndërmarrje të mesme prej 25-250.
5. Cilat janë specifikat e BVM?
Specifikat kryesore të BVM janë:
Inovacionet, Fleksibiliteti, Marrëdhëniet direkte gjatë punës, Mundësia e
punësimit, menaxhimi bëhet nga një person, kapitali është i kufizuar, pavarësia e
pronarëve, marrja e shpejtë e vendimeve
6. Çka kuptoni me marrjen e shpejt të vendimeve të BVM
Me marrjen e shpejt të vendimeve tek BVM kuptojmë se në këto biznese
centralizimi është më i madh në rastin e marrjes së vendimeve, ka një numër të
kufizuar të të punësuarve të cilët marrin pjesë në vendimmarrje apo kryesisht
vendimmarrja bëhet nga vetë pronari.
7. Cilat janë disa prej zbulimeve të BVM?
Klimatizimi, transmisioni automatik, celofani, helikopteri, aviomotorët, ngrirja e
shpejtë, streptomicina, etj.
8. Si bëhet Menaxhimi i BVM?
Në fazën fillestare të zhvillimit të BVM, në të shumtën e rasteve menaxhmenti
zbatohet nga një person. Menaxherët apo vetë Pronarët e këtyre bizneseve
disponojnë me njohuri të përgjithshme, kanë autoritet të pakufizuar dhe
përgjegjësi në udhëheqjen e këtyre bizneseve. Po ashtu Menaxherët- pronarët e
këtyre bizneseve marrin të gjitha vendimet strategjike dhe taktike që janë të
lidhura me zhvillimin dhe punësimin.
9. Cila është rëndësia e BVM në ekonominë e tregut?
Rëndësia e BVM në ekonominë e tregut është e madhe, ato demonstrojnë një
nivel të lartë të inovacionit, fleksibilitetit dhe adaptimit ndaj ndryshimeve të cilat
ndodhin në rrethinë. Në ekonomitë e vendeve të zhvilluara përmenden kontributet
që kanë dhënë BVN në ekonominë e tregut si psh. Kontributet në proceset e
ndryshimeve teknologjike, kontributi në sjelljen e konkurrencës së shëndoshë,
hapja e vendeve të punës, oferta e pasur e prodhimeve në tregun vendor, NVM
bëhen të përshtatshme në afrimin e njohurive dhe shkathtësive të reja,
përmirësimin e strukturave etj. Por vlen të theksohet se rëndësi a më e madhe i
kushtohet punësimit në të cilin NVM zënë një vend të madh.
10. Në cilin sektor të ekonomisë kemi më shumë BVM
Në sektorin e Shërbimeve, të ndërtimit dhe Teknologjisë Informative.
11. Në çka bazohet teoria e dualitetit, teoria e niçve strategjike në lidhje me b. e
vogla dhe të mëdha?

9. NË bazë të teorisë së dualitetit bizneset e vogla realizojnë aktivitet të ndryshëm
nga bizneset e mëdha, bizneset e vogla shmangin ballafaqimin direkt me bizneset
e mëdha në që do të thotë se nuk janë konkurrentë të bizneseve të mëdha.
12. Në Çka bazohet kompleksi i konkurrencës direkte të BV dhe B. të mëdha?
BM qëndrojnë më mirë në prodhimin e teknologjive të reja bazike përderisa BV
janë më të mira në transformimin e tyre në produkte të reja për treg. Bizneset e
mëdha janë më të suksesshme në aktivitete të shkallës së gjerë, prodhimi më
efiçient dhe në marketingun e produkteve, ndërsa në anën tjetër BV janë të
specializuara në tregjet niçe si dhe në krijim e tregjeve shtesë për produktet në
fund të ciklit jetësor të tyre. Pra këto teori bazohen në faktin se këto dy kategori të
bizneseve kanë qasje të ndryshme në ndonjë faktor të kufizuar të prodhimit., ky
faktor mund të jetë i lidhur me aftësitë ndërmarrëse know-how apo në ndonjë
resurs fizik.
13. Çka kuptoni me kooperim të B. vogla dhe të mëdha a mund të kooperojnë
BV dhe BM dhe mos të jenë vetëm konkurrente?
BV dhe BM nuk janë gjithnjë konkurrentë, mirëpo këto dy biznese shpesh
kooperojnë dhe varen nga njëri tjetri. BM në shumë raste i sub-kontraktojnë
aktivitetet e furnizimit të të mirave të ndërmjetme te bizneset e vogla, pra këto
mund të kooperojnë në shumë fusha si psh. BV bëjnë furnizimin BM me lëndë të
parë dhe produkte të ndërmjetme, gjithashtu BM janë ato që vendosin kushtet për
rritjen e industrive në të cilat BV janë numër më të madh.
14. Cilat janë përparësitë dhe mangësitë e BV dhe BM?
( ne kete pyetje ka përdorur profa shume si dhe besoj se secili di mjafte nga jeta e
përditshme)
15. Çka kuptoni me fleksibilitet të BV?
Bizneset e vogla njihen për aftësitë e tyre për fleksibilitet rëndësia ekonomike
kryesore e BV qëndron në aftësinë e tyre për të ndryshuar. Meqenëse BV nuk
kanë resurse të mjaftueshme si dhe janë nën presion të vazhdueshëm të
kërcënimeve nga tregua, ato nuk ka zgjedhje tjetër përveç se të ndryshojnë nëse
dëshirojnë të ekzistojnë.
16. Numëroni disa prej fleksibiliteteve?
Fleksibiliteti sipas madhësisë së bizneseve, fleksibiliteti në sektorë të ndryshëm të
ekonomisë, fleksibiliteti si përgjigje ndaj fluktimeve në kërkesë për produkte dhe
shërbime, fleksibiliteti dhe ndryshimet në çmime, fleksibiliteti dhe ndryshimet në
teknologji, fleksibiliteti në format organizative etj.
17. Çka kuptonim fluktuimet në kërkesë dhe fleksibilitetin e bizneseve të vogla?
BV veprojnë në tregjet apo industritë në të cilat fluktuimet në kërkesë janë dukuri
e përhershme. Pra fluktuimet në kërkesë janë vetëm një nga aspektet i cili i
detyron bizneset të jenë fleksibile.

10. 18. Çka kuptoni me teknologji dhe fleksibilitet të bizneseve të vogla?
Bizneset e vogla zakonisht janë të kufizuara nga aspekti i kapitalit dhe mundësitë
për financim të jashtëm i kanë shumë më të vogla se bizneset e mëdha, atëherë
mundësitë për të poseduar teknologji të avancuar janë të vogla.
19. Çka kuptoni me fleksibilitetin dhe format organizative?
BV janë më të prirura të jenë fleksibile në format organizative. Ky argument është
i bazuar në faktin se BV kanë një strukturë organizative relativisht të thjeshtë
detyrat dhe raportet në punë janë të qarta, bizneset e vogla mund të marrin
punëtor të rinj kur kërkesa për produktet e tyre rritet, si dhe mund të largojnë nëse
kërkesa bie.
20. Çka kuptoni me fleksibilitet dhe çmimet?
Bizneset mund të jenë fleksibile në çmime , mirëpo kjo varet nga qasja në
informatat nga tregu. Efektet e fleksibilitetit të çmimeve do të varen nga
elasticiteti i kërkesës për këto dy produkte si dhe elasticiteti i kryqëzuar i këtyre
produkteve.
21. Çka kuptoni me raport optimal të BV dhe BM për zhvillimin ekonomik të
një vendi?
Është tejet e rëndësishme që Ekonomitë nacionale të kenë një raport optimal të
BV dhe BM. Është mjaft i rëndësishëm ky optimum në mes këtyre dy kategorive
sepse prezenca më e madhe e njërës nga këto kategori në strukturën industriale të
një ekonomie mund të ndikoj negativisht në rritjen ekonomike të atij vendi.
22. Çka ndodhë nëse një ekonomi ka më shumë BV?
Nëse në një ekonomi ka më shumë BV kjo do të ndikonte në orientimin e biznesit
në tregun vendor, zvogëlimin në kërkesë për kapital dhe shërbime për konsulencë,
mos shfrytëzimin e tregjeve në të cilat mund të përfitohet nga prezenca e
ekonomive të shkallës.
23. Çka ndodhë nëse një ekonomi ka më shumë BM?
Nëse në ekonomi ka më shumë BM kjo do ta bënte ekonominë rigide , sepse BV
janë burimi kryesor i ndryshimeve në ekonomi. Kjo do të rriste tendencat për
aktivitetet monopolistike dhe oligopolistike në ekonomi nga të cilat do të pasonin
konsumatorët.
24. Çka kuptoni me specifikat karakteristike të ekonomive dhe cilat janë ato
specifika të cilat ndikojnë optimalen në mes të BV dhe BM?
Secila ekonomi ka një numër të karakteristikave specifiket cilat e ndikojnë
optimalen. Këto specifika mund të jenë të natyrës institucional, politika të
aplikuara ekonomik, histori të cilat kanë ndikim në distribuimin specifik të
ndërmarrësisë nëpër këto vende.
25. Në cilat faza të inovacionit ......( nuk e kuptova) BM dhe BV?

11. Zakonisht fazat e inovacionit janë: invencioni, zhvillimi, prodhimi, hyrja në treg
dhe difuzioni.
BM e mëdha janë më të suksesshme në invencion dhe zhvillim, sepse posedojnë
kapital, ndërsa BV janë më të suksesshme në fazat tjera e sidomos në plasim në
treg.
26. Në bazë të cilit indikatorë llogaritet efikasiteti i BV dhe BM në inovacione?
Efektiviteti i BV në kuptimin e inovacioneve llogaritet në bazë të dy indikatorëve:
shpenzimet për inovacione (shpenzimet për hulumtim dhe zhvillim) dhe
inovacionet për punëtorë.
27. Cilat janë mendimet e disa ekonomistëve lidhur me BV dhe BM sa i përket
vendeve të punës, pagave dhe sigurisë së vendeve të punës
28. Në cilat industri gjenerojnë më tepër vende të punës BV dhe në cilat industri
BM?
BV gjenerojnë vende të punës kryesisht në industritë intensive në fuqi punëtore,
ndërsa BM në industritë intensive në kapital.
LENDA: BIZNESI I VOGEL DHE I MESEM
KAPITULLI I DYTE
1. Elementet te cilat duhet te merren ne konsiderim per te dhene nje
perkufizim se cilat jane specifikat qe e dallojen ndermarresin nga menaxheri
jane :
• Rreziku , Efektiviteti, Inovacioni
2. Kater karakteristikat qenesore te ndermarresit jane :
• Njohja e shanseve ne treg
• Gadishmeria per pranimin e rrezikut
• Aftesia per te siguruar resurset dhe menaxhuar biznesin
3. Grupimi I menaxhereve eshte ky:
• Zejtari, Promotori, Menaxheri professional
4. Faktoret qe ndikojne ne jete gjatesine dhe zhvillimin e BVM ndahen ne:

12. • Faktore te brendshem: Motivimi, vetit personale, shkathtesit dhe aftesit
menaxheriale ne fushen e marketingut ,kontabilitetit, dhe financave
• Faktoret e jashtem: Nderlidhen me ndikimet e mjedisit makro ( niveli nacional,
shtetror dhe nderkombetar) dhe mjedisi mikro (niveli lokal)
5. Pyetjet me te cilat ndeshet pronari/ndermarresi gjate themelimit te nje
biznesi te ri jane:
• Kur te filloj te themeloj biznesin , kur ta beje themelimin, ne cilin sektore
6. Faktoret nga mjedsi I afert qe ndikojne ne mundesit hyrese sipas Porterit
jane:
• Barrierat per hyrje ne treg, Fuqia e blerësve, Fuqia e furnitoreve, Potencialet e
subtituimit, Rivaliteti ekzistues
7. Ekzistojne disa forma specifike te ndermarresit:
• Bizneset familijare, Grate ndermarrese, Ndermarresit me orar te pjesshem, me
veprim nga shtepia
KAPITULLI I TRETE
1. Faktoret te cilet ndikojne ne zgjedhjen e formes adekuate te organizimit te
NVM jane:
• Kapitali fillestar dhe planet financiare
• Perfitimet detyrimet dhe obligimet e pronareve – menaxherwve
• Tatimet dhe regullimi qeveritar
• Shfrytezimi I burimeve
• Rritja, ekspansioni, integrimi dhe shitja.
2. Format kruesore te organizimit sipas pronsise jane:
• Biznesi individual, Ortakeri, Korporata
3. Biznesi individual eshte pronar I vetem , pronar I mjeteve detyrimeve , profitit,
humbjes, rrezikut udheheqjes se biznesit.

13. 4. Struktura organizative paraqet nje system te mardhenjeve formalisht te caktuar
dhe jo formalisht te zhvilluar e cila I udheheq aktivitetet e njerezve qe punojne
bashke.
5. Perparesit e biznesit individual jane:
• Lirine e veprimit, lehtesia e fillimit dhe mbarimit te biznesit, taksa me te thjeshta,
kufizime me te vogla ligjore dhe kenaqesi personale.
• Te metat e biznesit individual jane: Pergjegjesia eshte mbi pronarin, per
obligimet e veta pergjigjet vet me tere pasurine e tij, veshtiresi per te siguruar
kapitalin e nevojshem dhe burimet, pronari menaxheri teper I ngarkuar ,
kohezgjatja e ndermarrjes varet nga vullneti I pronarit, rreziqet personale -
semundje e papritur, vdekje.
6. Ortakria eshte biznes ne pronesi te dy ose me shume pronareve
7. Perparesit e partneritetit jane:
• Rritje e potencialeve per funksionimin dhe zhvillimin e biznesit, sigurim me te
lehte te kapitalit fillestare, mundesi me te medha per rritjen dhe zhvillimin , ndarja
e profitit ne pjese te barabarta ose ne baze te mjeteve te investuara, leht
themelohet.
• Dobesit e partneritetit jane:
• Mos marreveshje midis partnereve rreth menaxhimit dhe autorizimit, rritja e
kapitalit, kontinuiteti ne pune ndarja e punes.
8. Korporata eshte pergjegjese per obligimet e bera e jo pronaret e kapitalit.
Drejtoret, anetaret e bordit dhe menaxherit sherbejne si perfaqesues te kapitalit
dhe jane pergjegjes per korporaten.
9. Perparesit e korporates jane:
• Orijentimi kah zhvillimi, lehtesia per te siguruar burime financiare per investime,
menaxhmenti I specializuar dhe pergjegjesia e kufizuar.
• Mangesit e korporatave jane:
• Kapitali themelor I nevojshem per krijimin e korporatave, taksat e dyfishta,
kerkesa juridike, kontrolli e veshtirsuar , rrezikimi I aksioneve te vegjel.
10. Strukturen udheheqese te formes korporative te organizimit e perbejne:

14. • Aksionaret, Keshilli (bordi) I drejtoreve dhe ekipi menaxhues.
11. Aksionaret jane pronare te korporates dhe per te mbrojtur interest e veta zgjedhin
anetar ne keshillin e drejtoreve.
12. Keshilli I drejtoreve eshte nje grup I personave me autoritet te kufizuar juridik ,
te cilet jane juridikisht pergjegjes aksionareve dhe jane zgjedhur nga ata.
13. Koperativa eshte forme e organizimit te ndermarrjeve te vogla ne pronesi te
pronareve e cila punon ne interest e pronareve dhe e cila I shfrytezon sherbimet e
tyre.
14. Joint Ventures (investimet e perbashketa) eshte forme e partneritetit per
krijimin dhe zhvillimin e biznesit e krijuar me bashkimin e disa partnereve te
angazhuar ne nje lemi mjaft te specializuar zakonisht me partnere te jashtem.
15. Franshiza rrjedh ptej fjales franceze qe do te thote privilegj ose autorizim.
Ndersa ne gjuhen anglese e drejt e votes, ndonje e drejt speciale, e drejta e emrit
te sherbimeve dhe produkteve.
16. Asociacioni ndrekombetare per franshizen e definon franshizen si raport
kontinuel ne te cilen bleresi I franshizes siguron te drejten per biznes sipas nje
marke , licence, me rregull dhe standarde strikte.
17. Kontrata per franshizen :
• A eshte kontrate e drejt per te dyja palet ?
• A jane kushtet e blerjes se franshizes te arsyeshme ?
• A jane kushtet e veqanta ne kontrate te arsyeshme ne lidhje me: pagesat fikse,
kuotat e shitjeve, te drejtat ekskluzive, cimimi total te franshizes.
18. Tipet e franshizes jane:
• Franshiza e emrit tregtar, Franshiza e shperndarjes se produktit, Franshiza e
pastert.
19. Perparesit e franshizes :
• Sukses me I lehte ne zbatimin e teknologjise dhe standardeve, trajnimi, marketing,
sistemi I perpunuar mire per te siguruar cilesia + standardet .
20. Te metat e franshizes :

15. • Ndarja e fitimit dhe pengesat franshize , Ndjekja strikte e veprimeve te
standardizuar, Kufizimet mbi blerjen , Me pak liri.
21. Elementet e permbajtjes se kontrates per regjistrimin e biznesit:
• Identifikimi, Veprimtaria, Pasuria/kapitali, Menyra e formimit te kapitalit,
Menyra e menaxhimit, Menyra e ndarjes se profitit/rrezikut, Hyrja dhe dalja nga
partneriteti, Perfundimi I punes.
22. Ne grupin e motiveve qe lidhen me nevojen e verifikimit te personalitetit
mund te merren:
• Deshira per pavaresi, deshira per te shfrytezuar shanset , deshira per ta
materjalizuar pervojen ne biznes.
23. Ne grupin e motiveve qe lidhen me rritjen e mireqenjes sociale dhe rritjen
apo rruajtjen e pasurise hyjne: Motivet financiare, Tradita familjare.
24. Nder faktoret nxites qe kane burimin nga nje nevoje apo detyrim mund te
llogariten :
• Zvoglimi I shanseve per punesim, Humbja e vendit te punes, Konfliktet ne vendin
e punes.
25. Menyrat per fillimin e biznesit nga ana e pronareve jane :
• Blerja e bisnesit ekzistues, Themelimi I biznesit te ri, Trashigemia e biznesit
familjare, Bashkengjitje ne biznes.
26. Para se te merret vendimi per blerjen e biznesit ekzistues duhet te analizohet
puna e ndermarrjes dhe aspektet e veqanta si:
• Arsyet e shitjes se ndermarrjes, Analizen e profitabilitetit, Analiza e
dokumenteve juridike.
27. Perparesite e blerjes se nje biznesi ekzistues :
• Tejkalimi I barrierave per hyrje ne treg, Kalimi I shpejt nga ideja ne shitje ,
besimi me konsumatoret ekzistues, Dija prezente ne stafin ekzistues per
teknologji.
28. Te metat e blerjes se nje biznesi ekzistues:

16. • Veshtiresia e percaktimit te obligimeve dhe detyrimeve te biznesit per shkak te
pasigurise, Rreziku lidhur me asetet e paprekshme, reputacioni qe lidhet me
reputacioni e keq, Trashigemia tek bizneset familjare, Stoqet jo adekuate.
29. Perparesit e krijimit ten je biznesi te ri jane :
• Pronari zgjedh vet lokacionin e ndermarrjes, Pronari nuk I trashigon problemet qe
dalin si pasoj e trashigemise negative te ndermarrjes, Pronari zgjedh vet fushen e
veprimtarise, produktet dhe sherbimet, zgjedh dhe udheheqe vet personelin.
30. Te metat e krijimit ten je biznesi te ri jane :
• Ekziston rrezik I lart I falimentimit ne vitet e para, Vellimi I investimeve,
Veshtiresit e krijimit te marrdhenjeve te mira ndermjet njerezve brenda personelit.
Kapitulli I katert
1. Plani I biznesit paraqet:
• Instrument te rendesishem te qeverisjes,
• Zhvillimin e partneritetit dhe sigurimin e financimit nga burimet e jashtme.
2. Plani I biznesit duhet te siguroj informatat e me poshtme:
• Ku ndodhemi ne momentin e tashem ?, Ku deshirojme te arrijme?, Si do te
arrijme atje ?, Sa do te jene te vlefshme sakrificat ne krahasim me investimet qe
kemi per te bere ?
3. Burimet me standarte te informative duhet kerkuar ne:
• Dokumentet historike te biznesit, analizat, raportet dhe kontabilitetin e vet,
studimet origjinale dhe vetnake per gjenerimin e te dhenave – informative primare
mbi tregun apo teknologjit dhe lokacionin e biznesit.
4. Permbajtja e planit te biznesit :
Rezymeja, vellimin e sherbimeve dhe prodhimeve, historiku I shkurter dhe
gjendja e pikerishme, analiza e pozicionit konkurrues dhe SWOT, Percaktimi I
qellimeve, Analiza e tregut, Aspektet e menaxhimit, Identifikimi I shpenzimeve,
investimeve dhe burimeve te financimit, analiza financiare
KAPITULLI I PESTE

17. 1. Prezentimi I biznesit dhe analiza e gjendjes aktuale paraqet nje pasqyre te
shkurter te biznesit ekzistues origjinen e biznesit, pronaret, formen e organizimit
dhe rrugen e zhvillimit te tij.
2. Analiza SWOT behet duke analizuar sa me hollesisht ndikimin e faktoreve te
brendshem dhe te jashtem.
3. Analiza SWOT quhet duke u bazuar ne shkronjat e para : S ( perparesit ),
W ( dobesit ), O ( mundesite ), T ( rreziqet )
4. Diagrami I SWOT- it perbehet nga kater blloqe:
S: Perparesit
Lokacioni I mire
Shpenzimet e uleta
Sherbimet per konsumet
Partneret strategjik
W: Dobesit
Shka.e pamjaftueshme menaxh
Mungesa e pervojes
Disajni I dobet
Motivimi I dobet
O: Mundesit
Rritja e nivelit te konsumit
dhe GDP
Ndertimi I infrastruktures
Marveshjet e tregtis se lire
T: Rreziqet
Rritja e taksave
Inflacioni
Pasiguria
Kriza/ recesioni ekonomik
5. SMART paraqet nje karakteristik qe domosdo duhet te permbaje nje objective te
perkufizuar mire.
S – per specifik: qellimi duhet te jete I qarte dhe I kuptueshem
M- I matshem: qellimi duhet te jete I matshem
A- I arritshem: qellimi duhet te jete I arritshem dhe I kuptueshem
R- realist : qellimi duhet te jete realist ne kuptim te mundesive per ta realizuar ate
T- i perkufizuar ne pikepamje kohore : arritja e qellimit duhet te jete I perkufizuar dhe
afatizuar
6.Produkti apo sherbimi mund te jete I destinuar ne tregjet :
Tregu I konsumit, Tregu industrial, Qeveria, Eksporti.
7.Segmentimi I tregut shpesh behet duke pasur parasyshe kategorit e ndryshme te
konsumatoreve potencial sipas karakteristikave te ndryshme te tyre si:
Familja, Shtrirja gjeografike, Te ardhurat, Religjioni, Profesioni, Edukimi, Niveli social,
Mosha.

18. 8.Tregu duhet ndare ne kategori ( segmente ) diskrete qe mund te menaxhohen:
Sipas kritereve socio- demografike, Te ardhurat, Ne baze te statusit familjar, Kur
ndermarrja prodhen lenden e pare, Madhesia e vedbanimit, Sipas menyres se jeteses ,
sasis se perdorimit te produktit.
9.Tregu cak dhe zgjedhja e tij behen pasi BVM t’I kete identifikuar segmented e tregut
qe asaj I ofrojne me shume shanse per zhvillim.
10.Gjate hartimit te planit te biznesit perkufizimi I tregut cak behet sipas nje
procedure qe ka te beje me:
Identifikimin e nevojave dhe kerkesave te tregut cak, Cili eshte klienti juaj,
Madhesia e tregut, terendet e rritjes
10.Komponentet e planit te marketingut jane:
Politika e qmimeve, strategjia e shitjes, promocioni dhe shperndarja duke e perfunduar
me planin e shitjeve
11.Pozicionimi ne treg paraqet qasjen e zenies se nje vendi te caktuar te qarte dhe te
deshirueshem te produktit ne mendjen e konsumatoreve cak ne raport me konkurrencen
12.Strategjia rreth perkufizimit te qmimeve eshte diqka me e nderlikuar se sa te
perkufizohen qmimet diqka me te ulta se konkurenca . Ndodh qe qmimet e uleta te kene
efekte te kundert.
13.Strategjia dhe plani I shitjeve ka te beje me pershkrimin e metodes se shitjes
perkatesisht kanalet e distribuimit dhe shperndarjes.
14.Plani I promocionit, publicitetit, dhe reklames sherbejne se si do te informoni ,
perkujtoni, komunikoni me konsumatoret qe tashem I kemi perkufizuar me segmentim
dhe pozicionim
15.Publiciteti dhe marrdheniet publike – definohet si publikim I informatave positive
te ndermarrjes apo produkteve dhe sherbimeve te saj ne masmedia te cilat nuk jane prone
e vete ndermarrjes.
16.Propaganda ekonomike eshte menyre e komunikimit massiv qe ka per qellim te
percjellin informaten te krijojne interesim dhe te stimulojne blerjen e produkteve dhe
sherbimeve te ndermarrjes.
17.Disa nga faktoret qe ndikojne ne percaktimin e vendit – lokacionit te biznesit
jane

19. Shpenzimet e transportit dhe logjistika, Te dhenat mbi popillsin locale she shtrirjen e saj
si dhe levizja.
18.Plani I personelit dhe pershkrimi I puneve duhet pasur kujdes sidomos per
aspektet siq jane:
Specifikimi I puneve, Pershkrimi I puneve sipas segmenteve perkatesisht blloqeve
kryesore: marketing dhe shitja ,operacionet teknologjike, financat e kontabilitetit,
menaxhmenti
19.Te identifikimi I investimeve dhe shpenzimeve duhet te merren ne konsiderim
keto investime dhe shpenzime :
Investimet: Paisjet, mjetet transportues Brenda lokacionit, mobiljet e zyres dhe paisjet
ndihmese kompjuteri telefoni, internet
Shpenzimet: Shpenzimet e materialit dhe lendeve te tjera ndihmese, shpenzimet e
energjis, ujit, higjijenes publike shpenzimet e punes, shpenzimet e qirase.
20.Planifikimiet e rezultateve financiare behen sipas dokumenteve standarte si:
Rrjedha e paras, Pasqyra e te ardhurave, Bilanci I gjendjes
21.Pasqyra e parase se gatshme tregon aftesine e biznesit per te paguar obligimet e veta
ne para , faturat nga furnitoret, pagat, kredite, sherbimet publike, tatimet.
22.Shitja – e cila paraqet vleren e mallrave dhe sherbimeve te shitura e qe nxjeren nga
plani I shitjes
23.Kostoja e shitjes san a ka kushtuar malli apo sherbimi I shitur ose I blere
24.Shlyrja e detyrimeve financiare me kohe ka nje rendesi shume te madhe :
Per te ndertuar nje imazhe te mire, per te ruajtur partneret , per tu ikur sanksioneve, per te
ruajtur vazhdimesin e funksionimit.
25.Struktura e bilancit te gjendjes eshte si vijon :
Asetet/Mjetet/Kapitali
Asetet xhiiruese/Likuidet jane: Paraja e gatshme, kerkesat, llogarit e pagueshme, stoqet
Asetet fikse- pajisjet, toka, ndertesat, mjetet e transportit
Obligimet – obligimet afatshkurtra /furnitoret, Obligimet afatgjata

20. 26.Obligimet vijuese – jane borgje qe kompanija eshte marre vesh ti paguaj me afat te
shkurter prandaj ndermarrja duhet te jete ne gjendje ti mbuloj ato nga asetet likuide.
Diferenca mes aseteve likuide dhe obligimeve vijuese quhet kapitali qarkullues
27.Obligimet afatgjata – zakonishte paraqesin shuma te medha financiare qe ndermarrja
planifikon ti paguaj per disa vite.
28.Kapitali paraqet ate qe eshte investuar ne kompanin nga vete pronaret apo
ndermarresi dhe te tjeret jashte kompanise.
29.Koeficientet me kryesore te kalkulimit te treguesit te suksesit financiar jane:
Profitabiliteti, Likuiditeti, Efiqnca, Efikasiteti I investimeve
30.Rezymeja e planit te biznesit duhet te permbaje keto informata bazike:
Emri I biznesit dhe pershkrimi I shkurter I tij , investitoret, produkti dhe sasit qe
planifikohen te prodhohen
Tregu/segmentimi/tregu cak, sasit e planifikuara te shitjes
Investimet e nevojshme burimet e financimit
Rezultati financiar, cash flow, dhe bruto e neto fitimi
Plani I realizimit: Fillimi dhe perfundimi I planit te biznesit
31.Masat me te rendesishme per realizimin e planit te biznesit jane:
Sigurimi I burimeve financiare, menaxhimi I biznesit, Hartimi I orarit per zbatimin e
planit te biznesit, Identifikimi I aktiviteteve qe duhet te kryhen, Caktimi I kohes se
nevojshme per kryerjen e secilit aktivitet
Diagrami I Gantit eshte nje paraqitje grafike ne te cilen pasqyrohen aktivitetet dhe koha e
fillimit dhe perfundimit te tyre.
KAPITULLI I GJASHTE
1. Specifikat e menaxhimit te marketing jane te lidhura me:
• Stilin e marketingut, Strategjine, Metodat e kerkimit,dhe identifikimin e tregut
cak.
2. Per stilin e marketingut ne BVM mund te flitet per disa karakteristika:
• Strategjia e marketingut jo e formalizuar, Vellimi I kufizuar I aktevitetit,
produktit, qmimit.

21. • Involvimi I pronarit/ menaxherit dhe ndermarresit.
3. Karakteristika kryesore e mix marketingut ndermarres eshte :
• Inovacioni, Informal, Identifikim I tregut cak, Interaktive.
4. Per ta bere identifikimin e tregut cak edhe biznesi I vogel ekzistojne dy
qasje :
• Top – down/ nga lart posht : segmentimi, tragetii, pozicionimi
• Bottom – up/ nga poshte lart :Identifikimi I shanseve ne treg, Terheqja e nje
baze iniciale te konsumatoreve, zgjerimi I bazes se konsumatoreve
5. Lidhur me krijimin dhe mbajtjen e raporteve afatgjata mund te kemi kete
kategori konsumatoresh:
• Bleresi potencial, Konsumatori, Klienti, Mbeshtetes, Avokat, Partneri.
6. Specifikave te menaxhimit te financave ne BVM per nga natyra e nevojave
mund te paraqiten keto kerkesa :
• Kapital te perhershem ( themelues ), Kapital punues , Financimi I aseteve fikse,
financimi te eksportit
7. Kapitali I perhershem themelues sajohet nga burimet e ndryshme si :
• Investimet personale, Kapitali ndermarres, Fondet politike.
8. Me financimin e kapitalit punues kemi te bejme me nevoja afatshkurtera
financiare, per perballimin e shperputhjeve ne periudhat midis pages se llogarive/
faturave, shpenzimeve operacionale dhe arketimit te kerkesave.
9. Financimi I aseteve ( asetet e prekshme )ka te beje me nje financim afatmesem
dhe afatgjate 3 – 10 e me shume vjete.
10. Burimet e financimit te nevojave biznisore mbeshteten ne burime :
• Vetijake, Bankat, Kapitali ndermarres – investees, Leasing, Factoring .
11. Burimet vetiake paraqesin burimin kryesore te financimit te BVM
12. Bankat jane burimi me I shpejt I financimit te jashtem.

22. 13. Leasingu paraqet marrjen e aseteve me qira ne saje ten je garancie bankare dhe
nje pagese mujore ne emer qeras. Shpeshhere ky bashke punim perfundon me
shitblerje.
14. Factoringu eshte nje forme specifike per te siguruar kapitalin punuse. Kompania
factoring merr pergjegjesine per mbledhjen e borxheve per nje kompensim duke I
siguruar kompanise perqindjen e caktuar te mbledhjes.
Plani I biznesit paraqet:
•Instrument te rendesishem te qeverisjes,
•Zhvillimin e partneritetit dhe sigurimin e financimit nga burimet e jashtme.
Plani I biznesit duhet te siguroj informatat e me poshtme:
•Ku ndodhemi ne momentin e tashem ?, Ku deshirojme te arrijme?, Si do te arrijme
atje ?, Sa do te jene te vlefshme sakrificat ne krahasim me investimet qe kemi per te
bere ?
Qka peremban plani i biznesit
Rezyme
Historiku i shkurtër
Analiza e pozicionit konkurrues dhe SWOT
Aspektet e menaxhimit
Aspektet teknologjike dhe përshkrimi i procesit të punës.
Përcaktimi i qëllimeve për një periudhë të ardhshme kohore,
.PLANI I PERSONELIT DHE PERSHKRIMI I PUNËVE
Faktor kyç
Specifikimi i punëve
Kategorizimi dhe numri i punëtorëve
Përshkrimi i punëve sipas segmenteve përkatësisht blloqeve kryesore
marketingu dhe shtija, operacionet teknologjike, financat e konatbiliteti, menaxhmenti
Duhet analizuar se çfarë cilësie, dijesh, shkathtësishë e përvoje
Cilat punë do t’i keni me orar të plotë dhe cilat mund t’i kontraktohen
Trajnime shtesë
Investimi nënkupton angazhimin e një shume të dhënë të parave në kohën e tanishme,
në pritje të kthimit të një shume më të madhe në të ardhmen
Segmentimi shpesh bëhet duke pasur parasysh kategoritë e ndryshme të konsumatorëve
potencial sipas karakteristikave të ndryshme si:
Familja (madhësia)
• Shtrirja gjeografike
• Të ardhurat
• Religjioni
• Profesioni
• Edukimi
• Niveli social (gjendja sociale)
• Mosha
• Gjinia
Analiza më e mirë e konkurrencës është që ti shikojmë ata me sytë e konsumatorëve

23. - Cilët janë konkurruesit më të afërt, cili është segmenti unik, cila është peformansa e
biznesit të tyre
Krahasoni produktin tuaj me atë të konkurrentëve në aspektin e disnjit, madhësisë,
çmimit;
Analizoni efektivitetin tuaj dhe të tyre në aspektin e menaxhimit, ndonjë evidence të
shitjes si dhe trendin e tyre të zhvillimit;
Segmentimi i tregut dhe tregu cak
. Segmentimi shpesh bëhet duke pasur parasysh kategoritë e ndryshme të konsumatoreve
potenciale sipas karakteristikave të ndryshme të tyre si: Familja, Shtrirja gjeografike,
Të ardhurat, Regjioni, Profesioni, Edukimi, Niveli social, Mosha, Gjinia.
5.4 Analiza financiare
Me analizën financiare do të shohim se çfarë janë efektet financiare dhe a mjaftojnë ato
në disa aspekte të rëndësishme: Rrjedha e parasë; Pasqyra e të ardhurave; Bilanci i
gjendjes
5.4.1 Cash flow/rrjedha e parasë
Pasqyra e parasë së gatshme tregon aftësinë e biznesit për të paguar obligimet e veta në
para: faturat nga furnitorët, pagat, kreditë, shërbimet publike, tatimet.
5.4.2 Pasqyra e te ardhurave bilanci i suksesit
Dokumenti i pasqyrës së të ardhurave, përkatësisht bilancit të suksesit konstaton humbje
ose fitim.
5.4.3 Bilanci i gjendjes
Planifikimi i bilancit të gjendjes së paku për një periudhe trevjeçare është po ashtu i
domosdoshëm për të konstatuar se cili do të jetë ndikimi i biznesit në pasurinë e pronarit.
Bilanci i gjendjes ofron informacione rreth fondeve të kompanisë përkatësisht se si janë
shfrytëzuar ato në biznes.
Asetet likuide – paraqesin rezervat e kompanisë si dhe fondet e tjera që shërbejnë për
operimin e biznesit në baza ditore, ku bëjnë pjesë paraja e gatshme
Asetet fikse – janë fikse në kuptimin se nuk mund të shndërrohen lehtë në para të
gatshme dhe se janë planifikuar që të zgjasin për disa vite
Pika kritike e rentabilitetit (PKR)
Sa më të mëdha të jenë shpenzimet fikse të ndërmarrjes, zakonisht merr kohë më shumë
për arritur pikën e rentabilitetit
Korporata
Është më shumë karakteristikë për bizneset e mesme sesa ato të vogla.
Menaxhmenti dhe prona janë qartazi të përkufizuara – prona mund të shitet – biznesi
vazhdon. Korporata është përgjegjëse për obligimet e bëra e jo pronarët e kapitalit.
1.Cilat janë dy ose më shumë nga karakteristikat me të cilat përkufizohen bizneset
e vogla?
Karakteristikat me të cilat përkufizohen bizneset e vogla janë:
Menaxhmenti i firmës është i pavarur dhe zakonisht menaxherët janë dhe pronarë.
Kapitali është në pronësi të një individi ose një grupi të vogël
Kryesisht shtrihen në një regjion të vogël, ndërsa punëtorët dhe pronarët janë po të njëjtit
regjion. Mirëpo nuk do të thotë se tregu është lokal.
Madhësia e firmës në korniza të industrisë duhet të jetë e vogël kur krahasohet me
ndërmarrjet më të mëdha në atë rajon.

24. 2.Si definohen mikrondërmarrjet, ndërmarrjet e vogla dhe ndërmarrjet e mesme
sipas kriterit të numrit të punëtorëve?
Mikrondërmarrjet, prej 1-19 të punësuar
Ndërmarrjet e vogla prej 20-99 të punësuar
Ndërmarrjet e mesme, prej 100-499 të punësuar.
3.Si ndahen BVM në kategori ( tri kategori sipas BE)?
Sipas Unionit Evropian NVM ndahen në tri kategori:
Ndërmarrjet/bizneset mikro prej 1-9 të punësuar
Ndërmarrjet/bizneset e vogla prej 10-49
Bizneset e mesme prej 50-249 të punësuar.
4.Si përkufizohen BVM sipas Bankës Botërore?
BVM sipas bankës botërore sa i përket numrit të punëtorëve është:
Mikrondërmarrje prej 1-5
Ndërmarrje të vogla 6-25
Ndërmarrje të mesme prej 25-250.
5.Cilat janë specifikat e BVM?
Specifikat kryesore të BVM janë:
Inovacionet, Fleksibiliteti, Marrëdhëniet direkte gjatë punës, Mundësia e punësimit,
menaxhimi bëhet nga një person, kapitali është i kufizuar, pavarësia e pronarëve, marrja e
shpejtë e vendimeve
6.Çka kuptoni me marrjen e shpejt të vendimeve të BVM
Me marrjen e shpejt të vendimeve tek BVM kuptojmë se në këto biznese centralizimi
është më i madh në rastin e marrjes së vendimeve, ka një numër të kufizuar të të
punësuarve të cilët marrin pjesë në vendimmarrje apo kryesisht vendimmarrja bëhet nga
vetë pronari.
7.Cilat janë disa prej zbulimeve të BVM?
Klimatizimi, transmisioni automatik, celofani, helikopteri, aviomotorët, ngrirja e shpejtë,
streptomicina, etj.
8.Si bëhet Menaxhimi i BVM?
Në fazën fillestare të zhvillimit të BVM, në të shumtën e rasteve menaxhmenti zbatohet
nga një person. Menaxherët apo vetë Pronarët e këtyre bizneseve disponojnë me njohuri
të përgjithshme, kanë autoritet të pakufizuar dhe përgjegjësi në udhëheqjen e këtyre
bizneseve. Po ashtu Menaxherët- pronarët e këtyre bizneseve marrin të gjitha vendimet
strategjike dhe taktike që janë të lidhura me zhvillimin dhe punësimin.
9.Cila është rëndësia e BVM në ekonominë e tregut?
Rëndësia e BVM në ekonominë e tregut është e madhe, ato demonstrojnë një nivel të
lartë të inovacionit, fleksibilitetit dhe adaptimit ndaj ndryshimeve të cilat ndodhin në
rrethinë. Në ekonomitë e vendeve të zhvilluara përmenden kontributet që kanë dhënë
BVN në ekonominë e tregut si psh. Kontributet në proceset e ndryshimeve teknologjike,
kontributi në sjelljen e konkurrencës së shëndoshë, hapja e vendeve të punës, oferta e
pasur e prodhimeve në tregun vendor, NVM bëhen të përshtatshme në afrimin e

25. njohurive dhe shkathtësive të reja, përmirësimin e strukturave etj. Por vlen të theksohet se
rëndësi a më e madhe i kushtohet punësimit në të cilin NVM zënë një vend të madh.
10.Në cilin sektor të ekonomisë kemi më shumë BVM
Në sektorin e Shërbimeve, të ndërtimit dhe Teknologjisë Informative.
11.Në çka bazohet teoria e dualitetit, teoria e niçve strategjike në lidhje me b. e
vogla dhe të mëdha?
NË bazë të teorisë së dualitetit bizneset e vogla realizojnë aktivitet të ndryshëm nga
bizneset e mëdha, bizneset e vogla shmangin ballafaqimin direkt me bizneset e mëdha në
që do të thotë se nuk janë konkurrentë të bizneseve të mëdha.
12. Në Çka bazohet kompleksi i konkurrencës direkte të BV dhe B. të mëdha?
BM qëndrojnë më mirë në prodhimin e teknologjive të reja bazike përderisa BV janë më
të mira në transformimin e tyre në produkte të reja për treg. Bizneset e mëdha janë më të
suksesshme në aktivitete të shkallës së gjerë, prodhimi më efiçient dhe në marketingun e
produkteve, ndërsa në anën tjetër BV janë të specializuara në tregjet niçe si dhe në krijim
e tregjeve shtesë për produktet në fund të ciklit jetësor të tyre. Pra këto teori bazohen në
faktin se këto dy kategori të bizneseve kanë qasje të ndryshme në ndonjë faktor të
kufizuar të prodhimit., ky faktor mund të jetë i lidhur me aftësitë ndërmarrëse know-how
apo në ndonjë resurs fizik.
13.Çka kuptoni me kooperim të B. vogla dhe të mëdha a mund të kooperojnë BV
dhe BM dhe mos të jenë vetëm konkurrente?
BV dhe BM nuk janë gjithnjë konkurrentë, mirëpo këto dy biznese shpesh kooperojnë
dhe varen nga njëri tjetri. BM në shumë raste i sub-kontraktojnë aktivitetet e furnizimit të
të mirave të ndërmjetme te bizneset e vogla, pra këto mund të kooperojnë në shumë fusha
si psh. BV bëjnë furnizimin BM me lëndë të parë dhe produkte të ndërmjetme, gjithashtu
BM janë ato që vendosin kushtet për rritjen e industrive në të cilat BV janë numër më të
madh.
14.Cilat janë përparësitë dhe mangësitë e BV dhe BM?
( ne kete pyetje ka përdorur profa shume si dhe besoj se secili di mjafte nga jeta e
përditshme)
15.Çka kuptoni me fleksibilitet të BV?
Bizneset e vogla njihen për aftësitë e tyre për fleksibilitet rëndësia ekonomike kryesore e
BV qëndron në aftësinë e tyre për të ndryshuar. Meqenëse BV nuk kanë resurse të
mjaftueshme si dhe janë nën presion të vazhdueshëm të kërcënimeve nga tregua, ato nuk
ka zgjedhje tjetër përveç se të ndryshojnë nëse dëshirojnë të ekzistojnë.
16.Numëroni disa prej fleksibiliteteve?
Fleksibiliteti sipas madhësisë së bizneseve, fleksibiliteti në sektorë të ndryshëm të
ekonomisë, fleksibiliteti si përgjigje ndaj fluktimeve në kërkesë për produkte dhe
shërbime, fleksibiliteti dhe ndryshimet në çmime, fleksibiliteti dhe ndryshimet në
teknologji, fleksibiliteti në format organizative etj.
17.Çka kuptonim fluktuimet në kërkesë dhe fleksibilitetin e bizneseve të vogla?

26. BV veprojnë në tregjet apo industritë në të cilat fluktuimet në kërkesë janë dukuri e
përhershme. Pra fluktuimet në kërkesë janë vetëm një nga aspektet i cili i detyron
bizneset të jenë fleksibile.
18.Çka kuptoni me teknologji dhe fleksibilitet të bizneseve të vogla?
Bizneset e vogla zakonisht janë të kufizuara nga aspekti i kapitalit dhe mundësitë për
financim të jashtëm i kanë shumë më të vogla se bizneset e mëdha, atëherë mundësitë për
të poseduar teknologji të avancuar janë të vogla.
19.Çka kuptoni me fleksibilitetin dhe format organizative?
BV janë më të prirura të jenë fleksibile në format organizative. Ky argument është i
bazuar në faktin se BV kanë një strukturë organizative relativisht të thjeshtë detyrat dhe
raportet në punë janë të qarta, bizneset e vogla mund të marrin punëtor të rinj kur kërkesa
për produktet e tyre rritet, si dhe mund të largojnë nëse kërkesa bie.
20.Çka kuptoni me fleksibilitet dhe çmimet?
Bizneset mund të jenë fleksibile në çmime , mirëpo kjo varet nga qasja në informatat nga
tregu. Efektet e fleksibilitetit të çmimeve do të varen nga elasticiteti i kërkesës për këto
dy produkte si dhe elasticiteti i kryqëzuar i këtyre produkteve.
21. Në cilat industri gjenerojnë më tepër vende të punës BV dhe në cilat industri
BM?
BV gjenerojnë vende të punës kryesisht në industritë intensive në fuqi punëtore, ndërsa
BM në industritë intensive në kapital.
22.Çka kuptoni me raport optimal të BV dhe BM për zhvillimin ekonomik të një
vendi?
Është tejet e rëndësishme që Ekonomitë nacionale të kenë një raport optimal të BV dhe
BM. Është mjaft i rëndësishëm ky optimum në mes këtyre dy kategorive sepse prezenca
më e madhe e njërës nga këto kategori në strukturën industriale të një ekonomie mund të
ndikoj negativisht në rritjen ekonomike të atij vendi.
23.Çka ndodhë nëse një ekonomi ka më shumë BV?
Nëse në një ekonomi ka më shumë BV kjo do të ndikonte në orientimin e biznesit në
tregun vendor, zvogëlimin në kërkesë për kapital dhe shërbime për konsulencë, mos
shfrytëzimin e tregjeve në të cilat mund të përfitohet nga prezenca e ekonomive të
shkallës.
24.Çka ndodhë nëse një ekonomi ka më shumë BM?
Nëse në ekonomi ka më shumë BM kjo do ta bënte ekonominë rigide , sepse BV janë
burimi kryesor i ndryshimeve në ekonomi. Kjo do të rriste tendencat për aktivitetet
monopolistike dhe oligopolistike në ekonomi nga të cilat do të pasonin konsumatorët
25.Çka kuptoni me specifikat karakteristike të ekonomive dhe cilat janë ato
specifika të cilat ndikojnë optimalen në mes të BV dhe BM?
Secila ekonomi ka një numër të karakteristikave specifiket cilat e ndikojnë optimalen.
Këto specifika mund të jenë të natyrës institucional, politika të aplikuara ekonomik,
histori të cilat kanë ndikim në distribuimin specifik të ndërmarrësisë nëpër këto vende.
26.Në cilat faza të inovacionit ......( nuk e kuptova) BM dhe BV?

27. Zakonisht fazat e inovacionit janë: invencioni, zhvillimi, prodhimi, hyrja në treg dhe
difuzioni.
BM e mëdha janë më të suksesshme në invencion dhe zhvillim, sepse posedojnë kapital,
ndërsa BV janë më të suksesshme në fazat tjera e sidomos në plasim në treg.
27.Në bazë të cilit indikatorë llogaritet efikasiteti i BV dhe BM në inovacione?
Efektiviteti i BV në kuptimin e inovacioneve llogaritet në bazë të dy indikatorëve:
shpenzimet për inovacione (shpenzimet për hulumtim dhe zhvillim) dhe inovacionet për
punëtorë.
28.Elementet te cilat duhet te merren ne konsiderim per te dhene nje perkufizim se
cilat jane specifikat qe e dallojen ndermarresin nga menaxheri jane :
Rreziku , Efektiviteti, Inovacioni
29.Kater karakteristikat qenesore te ndermarresit jane :
Njohja e shanseve ne treg
Gadishmeria per pranimin e rrezikut
Aftesia per te siguruar resurset dhe menaxhuar biznesin
30.Grupimi I menaxhereve eshte ky:
Zejtari, Promotori, Menaxheri professional
31.Faktoret qe ndikojne ne jete gjatesine dhe zhvillimin e BVM ndahen ne:
Faktore te brendshem: Motivimi, vetit personale, shkathtesit dhe aftesit menaxheriale
ne fushen e marketingut ,kontabilitetit, dhe financave
Faktoret e jashtem: Nderlidhen me ndikimet e mjedisit makro ( niveli nacional, shtetror
dhe nderkombetar) dhe mjedisi mikro (niveli lokal)
32.Pyetjet me te cilat ndeshet pronari/ndermarresi gjate themelimit te nje biznesi te
ri jane:
Kur te filloj te themeloj biznesin , kur ta beje themelimin, ne cilin sektore
33.Faktoret nga mjedsi I afert qe ndikojne ne mundesit hyrese sipas Porterit jane:
Barrierat per hyrje ne treg, Fuqia e blerësve, Fuqia e furnitoreve, Potencialet e
subtituimit, Rivaliteti ekzistues
34.Ekzistojne disa forma specifike te ndermarresit:
Bizneset familijare, Grate ndermarrese, Ndermarresit me orar te pjesshem, me veprim
nga shtepia
35.Faktoret te cilet ndikojne ne zgjedhjen e formes adekuate te organizimit te NVM
jane:
Kapitali fillestar dhe planet financiare
Perfitimet detyrimet dhe obligimet e pronareve – menaxherwve
Tatimet dhe regullimi qeveritar
Shfrytezimi I burimeve
Rritja, ekspansioni, integrimi dhe shitja.
36.Format kruesore te organizimit sipas pronsise jane:
Biznesi individual, Ortakeri, Korporata
37.Biznesi individual eshte pronar I vetem , pronar I mjeteve detyrimeve , profitit,
humbjes, rrezikut udheheqjes se biznesit.
38.Struktura organizative paraqet nje system te mardhenjeve formalisht te caktuar dhe
jo formalisht te zhvilluar e cila I udheheq aktivitetet e njerezve qe punojne bashke.
39.Perparesit e biznesit individual jane:

28. Lirine e veprimit, lehtesia e fillimit dhe mbarimit te biznesit, taksa me te thjeshta,
kufizime me te vogla ligjore dhe kenaqesi personale.
40.Te metat e biznesit individual jane: Pergjegjesia eshte mbi pronarin, per obligimet e
veta pergjigjet vet me tere pasurine e tij, veshtiresi per te siguruar kapitalin e nevojshem
dhe burimet, pronari menaxheri teper I ngarkuar , kohezgjatja e ndermarrjes varet nga
vullneti I pronarit, rreziqet personale - semundje e papritur, vdekje.
41.Ortakria eshte biznes ne pronesi te dy ose me shume pronareve
42.Perparesit e partneritetit jane:
Rritje e potencialeve per funksionimin dhe zhvillimin e biznesit, sigurim me te lehte te
kapitalit fillestare, mundesi me te medha per rritjen dhe zhvillimin , ndarja e profitit ne
pjese te barabarta ose ne baze te mjeteve te investuara, leht themelohet.
43.Dobesit e partneritetit jane:
Mos marreveshje midis partnereve rreth menaxhimit dhe autorizimit, rritja e kapitalit,
kontinuiteti ne pune ndarja e punes.
44.Korporata eshte pergjegjese per obligimet e bera e jo pronaret e kapitalit. Drejtoret,
anetaret e bordit dhe menaxherit sherbejne si perfaqesues te kapitalit dhe jane pergjegjes
per korporaten.
45.Perparesit e korporates jane:
Orijentimi kah zhvillimi, lehtesia per te siguruar burime financiare per investime,
menaxhmenti I specializuar dhe pergjegjesia e kufizuar.
46.Mangesit e korporatave jane:
Kapitali themelor I nevojshem per krijimin e korporatave, taksat e dyfishta, kerkesa
juridike, kontrolli e veshtirsuar , rrezikimi I aksioneve te vegjel.
47.Strukturen udheheqese te formes korporative te organizimit e perbejne:
Aksionaret, Keshilli (bordi) I drejtoreve dhe ekipi menaxhues.
48.Aksionaret jane pronare te korporates dhe per te mbrojtur interest e veta zgjedhin
anetar ne keshillin e drejtoreve.
49.Keshilli I drejtoreve eshte nje grup I personave me autoritet te kufizuar juridik , te
cilet jane juridikisht pergjegjes aksionareve dhe jane zgjedhur nga ata.
50.Koperativa eshte forme e organizimit te ndermarrjeve te vogla ne pronesi te
pronareve e cila punon ne interest e pronareve dhe e cila I shfrytezon sherbimet e tyre.
51.Joint Ventures (investimet e perbashketa) eshte forme e partneritetit per krijimin
dhe zhvillimin e biznesit e krijuar me bashkimin e disa partnereve te angazhuar ne nje
lemi mjaft te specializuar zakonisht me partnere te jashtem.
52.Franshiza rrjedh ptej fjales franceze qe do te thote privilegj ose autorizim. Ndersa ne
gjuhen anglese e drejt e votes, ndonje e drejt speciale, e drejta e emrit te sherbimeve dhe
produkteve.
53.Asociacioni ndrekombetare per franshizen e definon franshizen si raport kontinuel
ne te cilen bleresi I franshizes siguron te drejten per biznes sipas nje marke , licence, me
rregull dhe standarde strikte.
54.Kontrata per franshizen :
A eshte kontrate e drejt per te dyja palet ?
A jane kushtet e blerjes se franshizes te arsyeshme ?
A jane kushtet e veqanta ne kontrate te arsyeshme ne lidhje me: pagesat fikse, kuotat e
shitjeve, te drejtat ekskluzive, cimimi total te franshizes.
55.Tipet e franshizes jane:

29. Franshiza e emrit tregtar, Franshiza e shperndarjes se produktit, Franshiza e pastert
56.Perparesit e franshizes :
Sukses me I lehte ne zbatimin e teknologjise dhe standardeve, trajnimi, marketing,
sistemi I perpunuar mire per te siguruar cilesia + standardet .
57.Te metat e franshizes :
Ndarja e fitimit dhe pengesat franshize , Ndjekja strikte e veprimeve te standardizuar,
Kufizimet mbi blerjen , Me pak liri.
58.Elementet e permbajtjes se kontrates per regjistrimin e biznesit:
Identifikimi, Veprimtaria, Pasuria/kapitali, Menyra e formimit te kapitalit, Menyra e
menaxhimit, Menyra e ndarjes se profitit/rrezikut, Hyrja dhe dalja nga partneriteti,
Perfundimi I punes.
59.Ne grupin e motiveve qe lidhen me nevojen e verifikimit te personalitetit mund te
merren:
Deshira per pavaresi, deshira per te shfrytezuar shanset , deshira per ta materjalizuar
pervojen ne biznes.
60.Ne grupin e motiveve qe lidhen me rritjen e mireqenjes sociale dhe rritjen apo
rruajtjen e pasurise hyjne: Motivet financiare, Tradita familjare.
61.Nder faktoret nxites qe kane burimin nga nje nevoje apo detyrim mund te
llogariten :
Zvoglimi I shanseve per punesim, Humbja e vendit te punes, Konfliktet ne vendin e
punes.
62.Menyrat per fillimin e biznesit nga ana e pronareve jane :
Blerja e bisnesit ekzistues, Themelimi I biznesit te ri, Trashigemia e biznesit familjare,
Bashkengjitje ne biznes.
63.Para se te merret vendimi per blerjen e biznesit ekzistues duhet te analizohet
puna e ndermarrjes dhe aspektet e veqanta si:
Arsyet e shitjes se ndermarrjes, Analizen e profitabilitetit, Analiza e dokumenteve
juridike.
64.Perparesite e blerjes se nje biznesi ekzistues :
Tejkalimi I barrierave per hyrje ne treg, Kalimi I shpejt nga ideja ne shitje , besimi me
konsumatoret ekzistues, Dija prezente ne stafin ekzistues per teknologji.
65.Te metat e blerjes se nje biznesi ekzistues:
Veshtiresia e percaktimit te obligimeve dhe detyrimeve te biznesit per shkak te
pasigurise, Rreziku lidhur me asetet e paprekshme, reputacioni qe lidhet me reputacioni e
keq, Trashigemia tek bizneset familjare, Stoqet jo adekuate.
66.Perparesit e krijimit ten je biznesi te ri jane :
Pronari zgjedh vet lokacionin e ndermarrjes, Pronari nuk I trashigon problemet qe dalin si
pasoj e trashigemise negative te ndermarrjes, Pronari zgjedh vet fushen e veprimtarise,
produktet dhe sherbimet, zgjedh dhe udheheqe vet personelin.
67.Te metat e krijimit ten je biznesi te ri jane :
Ekziston rrezik I lart I falimentimit ne vitet e para, Vellimi I investimeve, Veshtiresit e
krijimit te marrdhenjeve te mira ndermjet njerezve brenda personelit.
68.Plani I biznesit paraqet:
Instrument te rendesishem te qeverisjes,
Zhvillimin e partneritetit dhe sigurimin e financimit nga burimet e jashtme.
69.Plani I biznesit duhet te siguroj informatat e me poshtme:

30. Ku ndodhemi ne momentin e tashem ?, Ku deshirojme te arrijme?, Si do te arrijme atje ?,
Sa do te jene te vlefshme sakrificat ne krahasim me investimet qe kemi per te bere ?
70.Burimet me standarte te informative duhet kerkuar ne:
Dokumentet historike te biznesit, analizat, raportet dhe kontabilitetin e vet, studimet
origjinale dhe vetnake per gjenerimin e te dhenave – informative primare mbi tregun apo
teknologjit dhe lokacionin e biznesit.
71.Permbajtja e planit te biznesit :
Rezymeja, vellimin e sherbimeve dhe prodhimeve, historiku I shkurter dhe gjendja e
pikerishme, analiza e pozicionit konkurrues dhe SWOT, Percaktimi I qellimeve, Analiza
e tregut, Aspektet e menaxhimit, Identifikimi I shpenzimeve, investimeve dhe burimeve
te financimit, analiza financiare
72.Prezentimi I biznesit dhe analiza e gjendjes aktuale paraqet nje pasqyre te shkurter
te biznesit ekzistues origjinen e biznesit, pronaret, formen e organizimit dhe rrugen e
zhvillimit te tij.
73.Analiza SWOT behet duke analizuar sa me hollesisht ndikimin e faktoreve te
brendshem dhe te jashtem
74.Analiza SWOT quhet duke u bazuar ne shkronjat e para : S ( perparesit ), W
( dobesit ), O ( mundesite ), T ( rreziqet
75.Diagrami I SWOT- it perbehet nga kater blloqe
: S: Perparesit
Lokacioni I mire
Shpenzimet e uleta
Sherbimet per konsumet
Partneret strategjik
W: Dobesit
Shka.e pamjaftueshme menaxh
Mungesa e pervojes
Disajni I dobet
Motivimi I dobet
O: Mundesit
Rritja e nivelit te konsumit dhe GDP
Ndertimi I infrastruktures
Marveshjet e tregtis se lire
T: Rreziqet
Rritja e taksave
Inflacioni
Pasiguria
Kriza/ recesioni ekonomik
.76. SMART paraqet nje karakteristik qe domosdo duhet te permbaje nje objective te
perkufizuar mire.
S – per specifik: qellimi duhet te jete I qarte dhe I kuptueshem
M- I matshem: qellimi duhet te jete I matshem
A- I arritshem: qellimi duhet te jete I arritshem dhe I kuptueshem
R- realist : qellimi duhet te jete realist ne kuptim te mundesive per ta realizuar ate
T- i perkufizuar ne pikepamje kohore : arritja e qellimit duhet te jete I perkufizuar dhe
afatizuar

31. 77..Produkti apo sherbimi mund te jete I destinuar ne tregjet :
Tregu I konsumit, Tregu industrial, Qeveria, Eksporti.
78..Segmentimi I tregut shpesh behet duke pasur parasyshe kategorit e ndryshme te
konsumatoreve potencial sipas karakteristikave te ndryshme te tyre si:
Familja, Shtrirja gjeografike, Te ardhurat, Religjioni, Profesioni, Edukimi, Niveli social,
Mosha.
79..Tregu duhet ndare ne kategori ( segmente ) diskrete qe mund te menaxhohen:
Sipas kritereve socio- demografike, Te ardhurat, Ne baze te statusit familjar, Kur
ndermarrja prodhen lenden e pare, Madhesia e vedbanimit, Sipas menyres se jeteses ,
sasis se perdorimit te produktit.
80..Tregu cak dhe zgjedhja e tij behen pasi BVM t’I kete identifikuar segmented e
tregut qe asaj I ofrojne me shume shanse per zhvillim.
81.Gjate hartimit te planit te biznesit perkufizimi I tregut cak behet sipas nje
procedure qe ka te beje me:
Identifikimin e nevojave dhe kerkesave te tregut cak, Cili eshte klienti juaj,
Madhesia e tregut, terendet e rritjes
82..Komponentet e planit te marketingut jane:
Politika e qmimeve, strategjia e shitjes, promocioni dhe shperndarja duke e perfunduar
me planin e shitjeve
83.Pozicionimi ne treg paraqet qasjen e zenies se nje vendi te caktuar te qarte dhe te
deshirueshem te produktit ne mendjen e konsumatoreve cak ne raport me konkurrencen
84.Strategjia rreth perkufizimit te qmimeve eshte diqka me e nderlikuar se sa te
perkufizohen qmimet diqka me te ulta se konkurenca . Ndodh qe qmimet e uleta te kene
efekte te kundert.
85.Strategjia dhe plani I shitjeve ka te beje me pershkrimin e metodes se shitjes
perkatesisht kanalet e distribuimit dhe shperndarjes.
86.Plani I promocionit, publicitetit, dhe reklames sherbejne se si do te informoni ,
perkujtoni, komunikoni me konsumatoret qe tashem I kemi perkufizuar me segmentim
dhe pozicionim
87.Publiciteti dhe marrdheniet publike – definohet si publikim I informatave positive
te ndermarrjes apo produkteve dhe sherbimeve te saj ne masmedia te cilat nuk jane prone
e vete ndermarrjes.
88.Propaganda ekonomike eshte menyre e komunikimit massiv qe ka per qellim te
percjellin informaten te krijojne interesim dhe te stimulojne blerjen e produkteve dhe
sherbimeve te ndermarrjes.
89.Disa nga faktoret qe ndikojne ne percaktimin e vendit – lokacionit te biznesit
jane
Shpenzimet e transportit dhe logjistika, Te dhenat mbi popillsin locale she shtrirjen e saj
si dhe levizja.
90.Plani I personelit dhe pershkrimi I puneve duhet pasur kujdes sidomos per
aspektet siq jane:
Specifikimi I puneve, Pershkrimi I puneve sipas segmenteve perkatesisht blloqeve
kryesore: marketing dhe shitja ,operacionet teknologjike, financat e kontabilitetit,
menaxhmenti
91.Te identifikimi I investimeve dhe shpenzimeve duhet te merren ne konsiderim
keto investime dhe shpenzime :

32. Investimet: Paisjet, mjetet transportues Brenda lokacionit, mobiljet e zyres dhe paisjet
ndihmese kompjuteri telefoni, internet
Shpenzimet: Shpenzimet e materialit dhe lendeve te tjera ndihmese, shpenzimet e
energjis, ujit, higjijenes publike shpenzimet e punes, shpenzimet e qirase.
92.Planifikimiet e rezultateve financiare behen sipas dokumenteve standarte si:
Rrjedha e paras, Pasqyra e te ardhurave, Bilanci I gjendjes
93.Pasqyra e parase se gatshme tregon aftesine e biznesit per te paguar obligimet e veta
ne para , faturat nga furnitoret, pagat, kredite, sherbimet publike, tatimet.
94.Shitja – e cila paraqet vleren e mallrave dhe sherbimeve te shitura e qe nxjeren nga
plani I shitjes
95.Kostoja e shitjes san a ka kushtuar malli apo sherbimi I shitur ose I blere
96.Shlyrja e detyrimeve financiare me kohe ka nje rendesi shume te madhe :
Per te ndertuar nje imazhe te mire, per te ruajtur partneret , per tu ikur sanksioneve, per te
ruajtur vazhdimesin e funksionimit.
97.Struktura e bilancit te gjendjes eshte si vijon :
Asetet/Mjetet/Kapitali
Asetet xhiiruese/Likuidet jane: Paraja e gatshme, kerkesat, llogarit e pagueshme, stoqet
Asetet fikse- pajisjet, toka, ndertesat, mjetet e transportit
Obligimet – obligimet afatshkurtra /furnitoret, Obligimet afatgjata
98.Obligimet vijuese – jane borgje qe kompanija eshte marre vesh ti paguaj me afat te
shkurter prandaj ndermarrja duhet te jete ne gjendje ti mbuloj ato nga asetet likuide.
Diferenca mes aseteve likuide dhe obligimeve vijuese quhet kapitali qarkullues
99.Obligimet afatgjata – zakonishte paraqesin shuma te medha financiare qe ndermarrja
planifikon ti paguaj per disa vite.
100.Kapitali paraqet ate qe eshte investuar ne kompanin nga vete pronaret apo
ndermarresi dhe te tjeret jashte kompanise.
101.Koeficientet me kryesore te kalkulimit te treguesit te suksesit financiar jane:
Profitabiliteti, Likuiditeti, Efiqnca, Efikasiteti I investimeve
102.Rezymeja e planit te biznesit duhet te permbaje keto informata bazike:
Emri I biznesit dhe pershkrimi I shkurter I tij , investitoret, produkti dhe sasit qe
planifikohen te prodhohen
Tregu/segmentimi/tregu cak, sasit e planifikuara te shitjes
Investimet e nevojshme burimet e financimit
Rezultati financiar, cash flow, dhe bruto e neto fitimi
Plani I realizimit: Fillimi dhe perfundimi I planit te biznesit
103.Masat me te rendesishme per realizimin e planit te biznesit jane:
Sigurimi I burimeve financiare, menaxhimi I biznesit, Hartimi I orarit per zbatimin e
planit te biznesit, Identifikimi I aktiviteteve qe duhet te kryhen, Caktimi I kohes se
nevojshme per kryerjen e secilit aktivitet
Diagrami I Gantit eshte nje paraqitje grafike ne te cilen pasqyrohen aktivitetet dhe koha e
fillimit dhe perfundimit te tyre.
104.Specifikat e menaxhimit te marketing jane te lidhura me:
Stilin e marketingut, Strategjine, Metodat e kerkimit,dhe identifikimin e tregut cak.
105.Per stilin e marketingut ne BVM mund te flitet per disa karakteristika:
Strategjia e marketingut jo e formalizuar, Vellimi I kufizuar I aktevitetit, produktit,
qmimit.

33. Involvimi I pronarit/ menaxherit dhe ndermarresit.
106.Karakteristika kryesore e mix marketingut ndermarres eshte :
Inovacioni, Informal, Identifikim I tregut cak, Interaktive.
107.Per ta bere identifikimin e tregut cak edhe biznesi I vogel ekzistojne dy qasje :
Top – down/ nga lart posht : segmentimi, tragetii, pozicionimi
Bottom – up/ nga poshte lart :Identifikimi I shanseve ne treg, Terheqja e nje baze
iniciale te konsumatoreve, zgjerimi I bazes se konsumatoreve
108.Lidhur me krijimin dhe mbajtjen e raporteve afatgjata mund te kemi kete
kategori konsumatoresh:
Bleresi potencial, Konsumatori, Klienti, Mbeshtetes, Avokat, Partneri.
109.Specifikave te menaxhimit te financave ne BVM per nga natyra e nevojave
mund te paraqiten keto kerkesa :
Kapital te perhershem ( themelues ), Kapital punues , Financimi I aseteve fikse, financimi
te eksportit
110.Kapitali I perhershem themelues sajohet nga burimet e ndryshme si :
Investimet personale, Kapitali ndermarres, Fondet politike.
111.Me financimin e kapitalit punues kemi te bejme me nevoja afatshkurtera
financiare, per perballimin e shperputhjeve ne periudhat midis pages se llogarive/
faturave, shpenzimeve operacionale dhe arketimit te kerkesave.
112.Financimi I aseteve ( asetet e prekshme )ka te beje me nje financim afatmesem dhe
afatgjate 3 – 10 e me shume vjete.
113.Burimet e financimit te nevojave biznisore mbeshteten ne burime :
Vetijake, Bankat, Kapitali ndermarres – investees, Leasing, Factoring .
114.Burimet vetiake paraqesin burimin kryesore te financimit te BVM
115.Bankat jane burimi me I shpejt I financimit te jashtem.
116.Leasingu paraqet marrjen e aseteve me qira ne saje ten je garancie bankare dhe nje
pagese mujore ne emer qeras. Shpeshhere ky bashke punim perfundon me shitblerje.
117.Factoringu eshte nje forme specifike per te siguruar kapitalin punuse. Kompania
factoring merr pergjegjesine per mbledhjen e borxheve per nje kompensim duke I
siguruar kompanise perqindjen e caktuar te mbledhjes.
Nëpërmjet analizës financiare shohim efektet financiare dhe se a mjaftojnë ato në disa
aspekte të rëndësishme:
Në krahasim me investimet dhe sakrificat që kemi bërë
A mjaftojnë ato të mbulojnë shpenzimet e punës dhe të kemi gjithnjë aftësi
për të paguar obligimet
A do të mjaftojnë të ardhurat e krijuara për të mbuluar shpenzimet dhe për të
krijuar profit
Si do të lëvizë pasuria
RRJEDHA E PARASË (CASH FLOW)
Tregon aftësinë e biznesit për të paguar obligimet e veta në para:
Faturat
Pagat
Kreditë
Shërbimet publike
Tatime
Me një fjalë ajo paraqet aftësinë paguese - LIKUIDITETIN

34. RRJEDHA E PARASË (CASH FLOW)
Thelbi qëndron në faktin se paraje e gatshme në disponim të mjaftojë për të mbuluar
kërkesat për pagesa.
Shitja
Kosotoja e shitjes
Krijimi i fitimit nuk do të thotë se siguron sasi të mjaftueshme të parave të gatshme.
ZBATIMI I PLANIT TË BIZNESIT
Masat më të rëndësishme për të realizuar planin e biznesit janë :
Sigurimi i burimeve fianaciare
Menaxhimi i biznesit (dokument i qeverisjes)
objektivat
Identifikimi i aktiviteteve që duhen kryer
Caktimi i bartësit e aktiviteteve.
Caktimi i kohes se nevojshme për kryerjen e secilit aktivitet
Diagrami GANTT
Investimet:
- Pajisjet – makinat dhe instalimet për prodhim duke i llogaritur ato sipas çdo pjese dhe
kategorie të tyre me të gjitha shpenzimet përcjellëse të lizingut/blerja;
Mjetet transportuese brenda lokacionit të punës si dhe për logjistikën e shitjes dhe
furnizimit
Mobiliet e zyrës dhe pajisjet ndihmëse
Kompjuteri (hardueri dhe softueri), telefoni dhe interneti
Objektet (ndërtimi / meremetimi)
Kapitali punues inicial / mjetet e xhiros / stoqet iniciale që duhet të financojë
zhvillimin e operacioneve të biznesit deri sa fillimisht të arkëtohen të ardhurat nga
shitja
B. Shpenzimet
Shpenzimet e materialit dhe lëndëve tjera ndihmëse
Shpenzimet e punës, sipas kualifikimit dhe vëllimit x paga e planifikuar në bazë të
çmimit në tregun e punës
Shpenzimet e energjisë, ujit, higjienës publike
Shpenzimet e qirasë
Shpenzimet administrative: telekomunikimet, furnizimet e vogla / letër etj.
Udhëtimet e meditjet
Shpenzimet e marketingut dhe promocionit
Shpenzimet e financimit kur shfrytëzohen huatë apo kreditë
Amortizimi vjetor i pajisjeve, i mjeteve të transportit, objekteve ndërtimore,
përkatësisht i të gjitha aseteve fikse
Krijimi i biznsit të ri – identifikimi i ideve, brainstormingu
Të ndërtosh idetë / qëndrimet në interakcion me të tjerët
Inkurajim i diskutimit, respektimi i mendimeve të tjerëve
Regjistrimi i të gjitha ideve
Sistemimi, klasifikimi dhe grupimi
Krahso me qëllimet, ambiciet dhe resurset personale
2. Segmentimi i tregut dhe tregu cak

35. Diversitet i konsumatorëve
Secili BVM identifikon nevoja specifike të tregut dhe konsumatorëve
Procesi i identifikimit të segmenteve ka tri hapa:
1. Segmentimi i tregut
2. Tregu cak
3. Pozicionimi në treg
“…ndërmarrjet me rritje të lartë të afarizmit kanë pasur sukses vetëm pse i kanë zbuluar
dhe plotësuar nevojat e llojit të caktuar të konsumatorëve me produkte dhe shërbime të
caktuara, por jo të gjithë konsumatorëve dhe jo me të gjitha produktet dhe të gjitha
shërbimet..” Clifford and Cavanagh
Gjatë segmentimit të kihet parasysh edhe konkurrenca
Segmentimi në bazë të kategorive të konsumatorëve:
Familja
Shtrirja gjeografike
Të ardhurat
Religjioni
Profesioni
Edukimi
Niveli social
Mosha
Gjinia